Sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn thể dục lớp 5

SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

MỤC LỤC
Trang
I. MỞ ĐÂU………………...………………………………….............. 2
1. Đặt vấn đề……………….………………………………….............. 2
2. Mục mục đích ngiên cứu….…………………….…………….......... 3
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
………..………………………….
3
3
…………………2
4
1. Cơ sở lý luận của nghiên cứu..………………………......................
6
2. Thực trạng vấn đề…………...……..………………………….........
6
3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề.…………………
6
3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp....................................................... 6
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp........................
3.2.1 Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí của học sinh .................................... 7
7
3.2.2. Giúp học sinh nắm vững vai trò, tác dụng của các đồ dùng dạy
7
học trong môn Thể dục...............................................................................
3.2.3. Lựa chọn và sử sụng đồ dùng dạy học hợp lý đối với nội dung bài 9
11
dạy và đối tượng học sinh ………………............................................ ... 12
3.2.4. Tăng cường sử dụng trang thiết bị nhằm đổi mới PPDH................ 13
14

3.2.5 Phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm và giáo viên Tổng phụ
trách
Đội .....................................................................................................
4. Tính mới của giải pháp......................................................................
5. Hiệu quả SKKN.....................................................................................
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ………………………………..
1. Kết luận ……………………………………………………………
2. Kiến nghị…………………………………………………………15
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Mục tiêu của giáo dục và đào tạo hiện nay là: “Nâng cao dân trí, đào tạo
nhân lực, bồi dưỡng nhân tài,...”. Giáo dục trí tuệ phải đi đôi với giáo dục thể
chất, hai mặt này phải tiến hành song song và quan hệ chặt chẽ với nhau tạo nên
sự phát triển toàn diện cho học sinh. Chính vì thế, Đảng và Nhà nước ta rất quan
Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

1


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

tâm đến việc giáo dục thể chất cho thế hệ trẻ ngay trong ghế nhà trường vì giáo
dục thể chất nói chung, môn học Thể dục nói riêng hình thành ở người học những
nhân cách sống của con người lao động mới trong thời đại mới và đào tạo con
người "phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần,
trong sáng về đạo đức”. Thông qua giảng dạy thể dục nhằm trang bị kiến thức,
hình thành kỹ năng vận động để các em học tập, sinh hoạt có hiệu quả. Trên cơ sở
đó, phát triển các tố chất thể lực, tạo điều kiện cho cơ thể phát triển bình thường
theo quy luật tâm lý lứa tuổi, giới tính; đồng thời rèn luyện tác phong nhanh nhẹn,
ý thức tổ chức kỷ luật cao, tự giác rèn luyện thể thao và tạo cho trẻ có cuộc sống

vui tươi, lành mạnh, tinh thần tập thể tốt,... Đó chính là tiền đề hình thành nhân
cách sống cho trẻ.
Đối với lứa tuổi học sinh Tiểu học, các em rất hồn nhiên, hiếu động, tâm lý
của các em có nhiều thay đổi theo độ tuổi. Vì thế, khi dạy môn Thể dục không
nên theo khuynh hướng thể dục đơn thuần, máy móc, gây cho các em sự mệt mỏi,
căng thẳng mà người giáo viên cần sử dụng nhiều đồ dùng, dụng cụ để minh họa,
bổ trợ cho các hoạt động trong bài giảng sinh động và nâng cao thành tích tập
luyện của học sinh.
Thực tế cho thấy việc dạy học nói chung và dạy học ở tiểu học nói riêng đã
có sự đổi mới nhiều về phương pháp, đòi hỏi sự tư duy của học sinh được đặc biệt
chú ý. Song để cho giờ học được thực sự đổi mới, việc sử dụng thiết bị đồ dùng
dạy học là hết sức cần thiết.
Thiết bị đồ dùng dạy học là những phương tiện vật chất giúp cho giáo viên
và học sinh tổ chức hợp lý có hiệu quả, trong quá trình đổi mới phương pháp dạy
học,thiết bị đồ dùng dạy học là một trong những điều kiện cơ bản không thể thiếu
để giáo viên, học sinh thể hiện mục têu dạy học.
Thực tế, bộ đồ dùng môn Thể dục được cấp chỉ có một số loại, chất lượng
kém, số lượng ít không đủ đáp ứng cho 2 - 3 lớp học cùng một lúc cũng như chưa
đáp ứng yêu cầu tất cả các bài dạy. Mặt khác, đa số vấn đề sân bãi, vị trí học tập
môn Thể dục của các trường chưa đúng quy định, chưa phù hợp với một số tiết
Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

2


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

dạy, thời tiết thay đổi đôi lúc không thuận lợi, giáo viên và học sinh chưa có trang
phục đúng theo yêu cầu của môn học,... nên khi dạy các nội dung giáo viên
thường dạy chay làm cho học sinh khó hiểu, khó nhớ động tác, không đạt mục

tiêu yêu cầu của bài học. Đối với các đồ dùng, dụng cụ đã có thì giáo viên sử
dụng như thế nào để đạt hiệu quả cao cho tiết học ? Điều đó khiến tôi luôn trăn trở
và suy nghĩ tìm ra những biện pháp, giải pháp hữu hiện nhất, phù hợp với đối
tượng học sinh nhằm nâng cao sức khỏe để học tập tốt và giúp các em tham gia
hoạt động giáo dục khác đạt hiệu quả. Xuất phát từ lí do trên, tôi mạnh dạn chọn
đề tài Một số biện pháp nâng cao hiệu quả việc sử dụng đồ dùng dạy học trong
môn Thể dục lớp 5 để trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm với đồng chí đồng nghiệp.
2. Mục đích nghiên cứu
Nâng cao chất lượng giờ học thể dục thông qua việc sử dụng đồ dùng dạy
học phù hợp với điều kiện hiện có của các trường hiện nay.
Tìm hiểu đặc điểm tình hình và tâm sinh lý của học sinh để đưa ra nội dung
hình thức, biện pháp sử dụng đồ dùng dạy học như thế nào để nâng lại hiệu quả
cao cho tiết học.
Phát huy được thế mạnh sẵn có của đơn vị cũng như tạo điều kiện cho các
em học sinh thể hiện năng khiếu, thế mạnh của bản thân, từ đó đề ra những giải
pháp cụ thể hơn, sát thực hơn cho từng năm học góp phần nâng cao chất lượng
giảng dạy môn Thể dục.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lí luận của nghiên cứu
Như Bác Hồ đã dạy: “Sức khỏe là vàng, lao động là vinh quang”.
Thật vậy, sức khỏe là vốn quý nhất của con người. Có sức khỏe thì con
người có thể làm bất cứ việc gì mình muốn. Với phương châm “Khỏe để xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc, mỗi người dân khỏe mạnh là Tổ quốc khỏe mạnh”. Vì
thế, cùng với sự phát triển chung của xã hội ngày nay, thể dục thể thao cũng đang
trên đà phát triển không ngừng, nó trở thành một bộ phận không thể thiếu trong
đời sống tinh thần của nhân dân và còn thể hiện sự khát vọng vươn lên chiếm lĩnh

Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

3

SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

mọi đỉnh cao của con người trong đó có vấn đề thể dục thể thao và thể lực với tư
cách là một giá trị của con người.
Thể dục là một môn học nhằm giáo dục và rèn luyện kỹ năng nâng cao chất
lượng về thể lực, từ đó làm nền tảng cho việc phát triển về tư duy cho học sinh.
Trong quá trình giáo dục, những tư tưởng chỉ đạo phương hướng cơ bản quy định
nội dung phương pháp và cách tổ chức quy trình giáo dục nhằm thực hiện mục
tiêu đào tạo là vô cùng quan trọng. Đối với bộ môn Thể dục ở trường tiểu học thì
vừa phải thực hiện mục tiêu trên nhưng đồng thời cũng phải thực hiện nhiệm vụ
quan trọng không kém là góp phần vào việc phát triển con người toàn diện cả về
đức, trí, thể, mỹ.
Ngày nay, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm và coi nhiệm vụ giáo dục là
một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất, nên các môn học trong nhà trường
luôn được trang bị đầy đủ các thiết bị đồ dùng giảng dạy như tranh, ảnh, mô hình,
bóng, dây... nhằm đáp ứng mục tiêu giáo dục. Đối với nhà trường tiểu học nói
chung, môn Thể dục nói riêng cũng được quan tâm với nhiều dụng cụ thể dục thể
thao và các phương tiện dạy học khác.
Tuy nhiên cho dù các phương tiện dạy học có hiện đại đến đâu chăng nữa
thì vai trò của người giáo viên cũng hết sức quan trọng. Vì vậy giáo viên phải vận
dụng sử dụng các phương tiện dạy học một cách linh hoạt trong mọi hoàn cảnh thì
bài dạy mới đạt hiệu quả cao vừa đảm bảo chất lượng giáo dục một giờ học, vừa
mang tính khoa học phù hợp với hoàn cảnh. Trong quá trình dạy học môn Thể
dục, việc sử dụng phương pháp dạy học không thể tách rời với việc sử dụng các
phương tiện dạy học. Các phương tiện dạy học sẽ giúp cho học sinh lĩnh hội các
tri thức và rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo giúp cơ thể phát triển cân đối toàn diện. Do
đó đồ dùng dạy học và các phương pháp khi sử dụng đồ dùng dạy học góp phần
rất lớn vào việc nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học.

2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu

Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

4


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

Trường Tiểu học Y Ngông đóng trên địa bàn đặc biệt khó khăn của xã Dur
Kmăl, hơn nưa trường lại có ba điểm trường cách xa nhau, nhất là phân hiệu
Buôn Krông cách điểm trường chính đến gần 15 cây số, đường đi lại khó khăn
chính vì vậy việc đi lại gây rất nhiều khó khăn. Trong năm học 2017-2018, tỉ lệ
học sinh dân tộc thiểu số khối lớp 5 chiếm gần 99% tổng số học sinh toàn khối.
Hầu hết các em là con em đồng bào dân tộc Ê Đê thuộc diện gia đình có hoàn
cảnh khó khăn, trình độ dân trí thấp, nhận thức về giáo dục và chăm lo việc học
hành của cha mẹ học sinh đối với con em còn nhiều hạn chế. Vì vậy việc phối hợp
với cha mẹ học sinh để nâng cao chất lượng học tập cho các em gặp không ít khó
khăn.
Trong những năm học vừa qua, được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh
đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo cũng như sự quan tâm, giúp đỡ của lãnh đạo nhà
trường đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp giáo viên được bồi dưỡng nâng cao tay
nghề bằng nhiều hình thức khác nhau. Chính sự quan tâm đó đã giúp giáo viên
vững vàng hơn về chuyên môn nghiệp vụ, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao
chất lượng dạy học. Giáo viên bộ môn luôn xác định đúng tầm quan trọng của
việc nâng cao chất lượng dạy học môn Thể dục, nên đã tìm các giải pháp hữu hiệu
nhất nhằm tạo hứng thú cho các em trong học tập, góp phần nâng cao chất lượng
dạy học.
Trường có ba phân hiệu, phòng Thiết bị đặt tại điểm chính nên việc mượn,
trả đồ dùng dạy học chưa thuận tiện. Giáo viên bộ môn Thể dục dạy nhiều khối

lớp/buổi, mỗi lớp sử dụng các đồ dùng, thiết bị khác nhau, giáo viên ngại mang ra
mang vào nên ít khi vào phòng Thiết bị mượn đồ dùng để hướng dẫn cho học sinh
thực hiện các trò chơi cũng như các nội dung học tập. Việc sử dụng đồ dùng dạy
học, tranh ảnh và bài dạy gần như chưa được quan tâm. Khi lên lớp, giáo viên
mới chỉ chú trọng dạy các động tác của bài thể dục phát triển chung dưới hình
thức giáo viên làm mẫu cho học sinh làm theo. Các trò chơi vận động, trò chơi
nào dễ, đơn giản thì thực hiện, trò chơi nào khó thì bỏ qua nên giờ học rất đơn
Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

5


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

điệu, chưa lôi cuốn và phát huy năng lực học tập của các em, dẫn đến hiệu quả tiết
học chưa cao.
Bên cạnh sân chơi, bãi tập có vai trò quan trọng, quyết định sự thành công
khi diễn ra những trò chơi học tập thì trang phục học thể dục cũng góp phần nâng
cao hiệu quả của tiết học. Thực tế ở các trường tiểu học, trang phục của học sinh
học môn Thể dục chưa thực hiện đại trà nên chưa tạo sự thoải mái trong tập luyện
cũng như trong sử dụng các dụng cụ để tham gia trò chơi vận động. Hơn nữa sau
giờ học thể dục, mồ hôi ngấm vào quần áo làm cho các em có cảm giác khó chịu
khi vào lớp tiếp tục học các môn học khác, điều đó cũng ảnh hưởng đến tinh thần
học tập của các em.
3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Thể dục trong nhà
trường nói chung, hiệu quả cách sử dụng đồ dùng dạy học nói riêng.
Giúp học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân, qua đó giúp các
em biết cách bảo vệ, rèn luyện sức khỏe của bản thân, phát triển cơ thể một cách

toàn diện.
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
3.2.1. Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí của học sinh
Đầu năm, sau khi nhận lớp, bản thân tôi đã gần gũi quan tâm trò chuyện
với từng học sinh trong lớp để nắm bắt tâm tư nguyện vọng cũng như hoàn cảnh,
thể lực của các em.
Phân loại học sinh theo từng nhóm có sức khỏe tốt, nhanh nhẹn hay sức
khỏe chưa tốt, bệnh tật,… để có hình thức bồi dưỡng tập luyện khác nhau. Trường
hợp này, giáo viên lập kế hoạch dạy học theo phân hóa đối tượng học sinh đảm
bảo tính vừa sức và an toàn về sức khỏe trong rèn luyện.
Ví dụ: Khi tổ chức trò chơi “Chạy tiếp sức”, dựa vào đặc điểm tâm sinh lí
học sinh, tôi sẽ giảm yêu cầu cho những trường hợp có bệnh về tim mạch, dị tật
về chân, mắt,… tôi tổ chức riêng cho các em tập luyện bằng các hình thức sau:

Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

6


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

+ Tập luyện với cường độ nhẹ ( trò chơi nhóm ba nhóm bảy, đá cầu,…)
hoặc các bạn có sức khỏe tốt giúp đỡ.
+ Cho các em này làm trọng tài trong phần trò chơi, các hoạt động thi đua
+ Áp dụng phương pháp tập luyện bằng cách “phục hồi chức năng” với
hình thức nhẹ nhàng, nội dung phù hợp để các em này được hoạt động, tạo cho
các em một tình thần thoải mái, vui vẻ phấn khởi tập luyện nâng cao sức khỏe
cùng các bạn.
3.2.2. Giúp học sinh nắm vững vai trò, tác dụng của các đồ dùng dạy học
trong môn Thể dục

Trong chương trình Thể dục lớp 5, ngoài việc giúp các em nắm được 8
động tác của bài thể dục phát triển chung, giáo viên còn cho học sinh củng cố, ôn
luyện các động tác về đội hình đội ngũ, rèn luyện các kĩ năng vận động cơ bản
(bật xa, nhảy dây), nắm được cách chơi các trò chơi (như: Ai nhanh và khéo hơn,
Chạy nhanh theo số, Chạy tiếp sức theo vòng tròn, Bóng chuyền sáu, Qua cầu tiếp
sức, Dẫn bóng, Chuyền và bắt bóng tiếp sức, Chạy theo hình tam giá,…) và thực
hiện các bài tập thể thao tự chọn. Để thực hiện hiệu quả các nội dung trên, ngoài
việc giáo viên linh hoạt tổ chức hình thức và vận dụng phương pháp dạy học theo
hướng phát huy tính tích cực học tập của học sinh thì đòi hỏi giáo viên cần phải
thường xuyên chủ động sử dụng các phương tiện, đồ dùng dạy học trong các hoạt
động cũng như từng trò chơi vận động. Để làm được điều đó, giáo viên cần cho
các em hiểu được tên các loại đồ dùng có liên quan đến môn học; vai trò, tác dụng
của từng loại phương tiện, đồ dùng đó giúp các em sử dụng thành thạo, không bỡ
ngỡ và an toàn tuyệt đối. Cụ thể:
- Nhảy dây cá nhân: rèn tính dẻo dai, khéo léo và có lợi cho sức khỏe.
- Tung và bắt bóng : rèn tính bền bỉ, khéo léo
- Cầu đá: phối kết hợp khéo léo, nhịp nhàng giữa mắt, chân, vai .
..................
Qua đó, các em sẽ chủ động, tự giác, tự tin trước khi tham gia trò chơi.
3.3.3. Lựa chọn và sử sụng đồ dùng dạy học hợp lý đối với nội dung bài
dạy và đối tượng học sinh

Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

7


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

Việc sử dụng đồ dùng dạy học cũng rất quan trọng vì nhờ có các đồ dùng,

dụng cụ học tập đó sẽ quyết định đến sự thành công của một tiết dạy. Vì vậy, đầu
năm, sau khi nhận lớp, tôi vào thư viện kiểm tra các dụng cụ liên quan đến môn
Thể dục xem thừa - thiếu loại nào, chất lượng ra sao. Đồ dùng nào dùng được để
riêng một chỗ, đồ dùng nào không đảm bảo chất lượng, hư hỏng ghi chép lại đề
nghị với đồng chí cán bộ phụ trách thiết bị thanh lí và bổ sung kịp thời. Đồ dùng
nào thiếu, lập tờ trình đề xuất mua mới. Trong quá trình sử dụng hằng ngày,
thường xuyên kiểm tra, bảo quản cẩn thận. Cuối học kì I và cuối năm học, tôi báo
cáo hiệu quả sử dụng các đồ dùng, dụng cụ của bộ môn và tiếp tục đưa ra ý kiến
đề xuất cho năm học tới (nếu có).
Trong các giờ học, giáo viên có thể sử dụng những dụng cụ sẵn có của
trường để đảm bảo mục tiêu và chất lượng dạy thể dục. Khi sử dụng, giáo viên
thường xuyên kiểm tra và có kế hoạch đề nghị nhà trường bổ sung những dụng cụ
mau hỏng, đảm bảo về số lượng và chất lượng cho học sinh tập luyện.
Trong quá trình lựa chọn và sử dụng, giáo viên cần:
- Tránh lạm dụng việc sử dụng các đồ dùng dạy học hiện đại: Trong các giờ
học mới, ôn tập hay tập luyện cho học sinh, giáo viên có thể sử dụng băng hình,
băng tiếng , phát huy tác dụng của các phương tiện, thiết bị có sẵn và tranh ảnh để
phục vụ, nâng cao chất lượng giảng dạy. Tuy nhiên cũng cần tránh lạm dụng
phương tiện dạy học hiện đại, không thực hiện thị phạm, làm mẫu cho học sinh
hoặc chỉ cho HS xem băng hình động tác kỹ thuật mà không được tập luyện. Điều
đó làm các em yêu thích môn học hơn, lại vừa đảm bảo hiệu quả giờ học qua đó
phát hiện các em có năng khiếu để bồi dưỡng và phát triển.
Ví dụ: Khi tổ chức cho các em học nội dung “tâng cầu bằng mu bàn chân”
(Bài 53, lớp 5). Ngoài việc hướng dẫn lựa chọn cầu, làm mẫu kĩ thuật động tác
tung và đá cầu, tiết học đầu tiên tôi tổ chức cho các em học tập trong lớp, sử dụng
phương tiện dạy học “máy chiếu” cho các em xem các đoạn Vi-deo về kĩ thuật
tung cầu, đá cầu và giới thiệu một số thành tích tiêu biểu của các cầu thủ trong và
ngoài nước để giúp các em nắm vững kĩ thuật trước khi luyện tập, đồng thời tạo
Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

8


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

hứng thú ngay từ đầu đến học sinh bộ môn đá cầu. Từ đó, sang các tiết học sau,
thầy và trò sẽ phối hợp nhịp nhàng kể cả về kĩ thuật cũng như nâng cao số lần
tâng và đá cầu.
- Cần thay đổi nội dung rèn luyện phù hợp với giới tính: Khi sử dụng đồ
dùng luyện tập, giáo viên có thể thay đổi nội dung học tập phù hợp với giới tính
Ví dụ 1: Có thể tổ chức các học sinh nam chơi bóng rổ, các em nữ chơi
nhẩy dây…
- Đảm bảo an toàn cho học sinh trong việc sử dụng đồ dùng dạy học:
Các em có thể thực hiện và sử dụng khá tốt những bài tập có tính chất rèn
luyện cơ bản, các em có thể tập luyện những bài tập đã trở thành kĩ năng, kĩ xảo.
Trong chương trình đã sử dụng một số bài tập thể hiện tính khéo léo… như: Nhảy
dây ném, bóng trúng đích…Đòi hỏi ở người giáo viên phải chú ý hơn khi sử dụng
đồ dùng dạy học sao cho đạt hiệu quả, đặc biệt phải đảm bảo an toàn cho học sinh
khi thực hiện. Bởi lúc này, các em rất có hứng thú với việc tập luyện các môn mới
và ở lứa tuổi này các em rất ham chơi và hiếu động nếu không chú ý sẽ rất dễ xảy
ra những tai nạn ảnh hưởng lớn đến kết quả giờ học. Do đó khi sử dụng đồ dùng
dạy học, giáo viên luôn đảm bảo sự an toàn ở mưc cao nhất, đồng thời phải luôn
quan sát hướng dẫn các em tập luyện, tránh những sai lệch khi các em sử dụng đồ
dùng.
Ví dụ: Với nhẩy dây kiểu chụm 2 chân. Giáo viên phải nắm bắt được rõ
ràng tình hình sức khỏe của học sinh cũng như tình hình sân bãi dụng cụ nơi tập
luyện…sau đó mới đi vào quy trình giảng dạy.Trong quá trình cho học sinh luyện
tập giáo viên phải luôn theo dõi những động tác của học sinh khi thực hiện cũng
như ý thức kỷ luật vì ở lứa tuổi này các em rất hiếu động lấy dây đùa nghịch nhau
thậm chí quăng dây vào mặt nhau rất nguy hiểm ảnh hưởng tới bản thân học sinh

cũng như hiệu quả giờ học.
3.2.4. Tăng cường sử dụng trang thiết bị nhằm đổi mới PPDH
Trường tôi chưa có sân tập tách khỏi sân chơi, đồ dùng dạy học chưa đáp
ứng đầy đủ với thực tế làm cho hiệu quả dạy môn thể dục bị hạn chế rất nhiều.
Qua nghiên cứu kỹ chương trình, kết hợp cùng với chuyên môn của trường đề
Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

9


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

xuất nhà trường mua sắm một số thiết bị bổ sung phục vụ cho tiết dạy thể dục. Cụ
thể vừa qua trường đã mua được 5 quả bóng rổ, 50 quả cầu 50 dây nhảy, đồng
thời kết hợp vớ i Đoàn - Đội xin được hơn 200 cái dây nhảy và đã phát cho học
sinh khối 3, 4, 5. Nhà trường đã phát cho giáo viên đủ trang phục thể thao như:
Giày thể thao, còi để dạy môn thể dục.
Trong quá trình sử dụng các tranh ảnh để dạy các kỹ thuật, động tác, tôi đã
thực hiện bằng hình thức vừa cho học sinh xem vừa hướng dẫn, giải thích và nhấn
mạnh trọng tâm của động tác hay kỹ thuật, để các em nhanh chóng nắm bắt được
điểm then chốt của động tác hay bài tập, từ đó giúp các em dễ hình thành tư thế và
kĩ thuật đúng ngay từ đầu. Những ngày thời tiết không thuận lợi (mưa, gió to,
nắng gắt) không thể tập ngoài trời được, tôi vẫn có thể sử dụng tranh, ảnh treo
trong lớp để học sinh quan sát, tập luyện theo các tư thế mẫu của tranh.
Ví dụ: Ở bài 38 lớp 5 có trò chơi “Bóng chuyền sáu”. Đây là một trò chơi
tôi thấy rất phù hợp với đối tượng học sinh trong lớp.
Mục đích của trò chơi là rèn luyện sự khéo léo, chính xác và kĩ năng
chuyền bóng và nhận bóng . Ngoài việc chuẩn bị quả bóng, tôi kẻ sân chơi và
nêu luật chơi, hướng dẫn cách chơi. Quả thật khi tôi cho học sinh chơi trò chơi
này thì giờ học sôi nổi hẳn lên học sinh rất thích thú, tỷ lệ xung phong tham gia

trò chơi khá cao (khoảng 92%) có những em từ trước đến nay chậm chạp, nhút
nhát thì nay cũng tích cực và hào hứng tham gia trò chơi. Tôi nghĩ ngoài những
trò chơi trong chương trình nếu chịu khó suy nghĩ tìm tòi sáng tạo thì ngay bản
thân mình cũng có thể nghĩ ra những trò chơi đơn giản dễ thực hiện và đem lại
hiệu quả cao, đó là điều tôi hằng ấp ủ và mong muốn.
Ngoài sử dụng những đồ dùng mượn của thư viện trường, tôi còn huy động
từ phía học sinh tự chuẩn bị một số đồ dùng (nếu có) để làm tăng số lượng đồ
dùng đảm bảo cho tất cả các học sinh ai cũng được sử dụng, tham gia tập luyện.
Ví dụ 1: Khi tổ chức cho học sinh trò chơi “Bóng chuyền sáu”, bài 38. Tôi
đã yêu cầu học sinh có thể mang lên lớp 2 hoặc 3 quả bóng chuyền hoặc bóng đá

Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

10


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

để chơi, các em đã đồng ý và đã mang bóng đến lớp khi đến tiết Thể dục mà tôi
yêu cầu (vì ở nhà một số em vẫn được ba mẹ mua bóng cho chơi). Ngoài ra ta
cũng có thể tự làm một số đồ dùng để phục vụ trò chơi cho học sinh, chẳng hạn
làm những quả bóng từ giấy vụn,…hoặc tận dụng những phế liệu trong cuộc sống
để làm đồ dùng (như: tận dụng những thùng giấy đóng hàng để làm đồ dùng trong
trò chơi “Dẫn bóng” ở bài 16).
Ví dụ 2: Khi tổ chức cho học sinh chơi trò chơi “Chuyển đồ vật” (Bài 11
lớp 5) yêu cầu học sinh cần phải chuẩn bị các đồ vật gọn nhẹ để thực hiện trò chơi
(Như: Bóng, các hộp xốp, các thùng giấy nhỏ...)
3.2.5. Phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm và giáo viên Tổng phụ
trách Đội
Do đặc trưng của bộ môn với phương pháp yêu cầu tổ chức cho học sinh

theo kiểu “Học mà chơi, chơi mà học”. Việc lồng ghép trò chơi hấp dẫn phù hợp
gây hứng thú học tập cho các môn học khác đạt kết quả thực là quan trọng là cần
thiết điều này phụ thuộc vào khả năng, năng khiếu của từng giáo viên. Thực tế,
chuyên môn của một số đồng chí không chuyên ngành thể dục, năng khiếu tổ
chức về luyện tập cho học sinh còn hạn chế. Do đó những tiết dạy đầu tuần còn
khó khăn nhưng với ý thức nghề nghiệp, lòng yêu nghề mến trẻ, bản thân đã phối
hợp, trao đổi với Tổng phụ trách (Nguyễn Quang Cường) và giáo viên chủ nhiệm
( Nguyễn Thị Hoài Sự lớp 5A, Nguyễn Thị Hồng Hạnh lớp 5B) thống nhất các
nội dung thực hành hoặc học hỏi ở họ những bí quyết, nghệ thuật tổ chức trò chơi
và phương pháp sử dụng đồ dùng như thế nào để có hiệu quả. Ngoài ra, bản thân
thường xuyên học hỏi, trao đổi chuyên môn với các đồng nghiệp dạy môn Thể
dục tại các đơn vị bạn nhằm tìm cách tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc trong
dạy học.
Các giải pháp, biện pháp được nêu trong đề tài có mối quan hệ chặt chẽ với
nhau, có thống nhất liên kết và hỗ trợ cho nhau. Giáo viên cần có kế hoạch tăng
cường sử dụng thiết bị đồ dùng trong từng tiết học cụ thể; tận dụng đồ dùng sẵn
có hoặc làm thêm đồ dùng dạy học đơn giản nhằm bổ trợ bài dạy hiệu quả.
Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

11


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

Tôi đã tiến hành khảo sát hiệu quả trước khi chưa sử dụng đồ dùng dạy học
trên hai lớp 5A và 5B năm học 2017 - 2018 kết quả cụ thể:

Thời gian

TSHS

Trước khi thực
hiện đề tài

30

Hiệu quả việc sử dụng đồ dùng dạy học
Có chuẩn Nắm được
Sử dụng
Yêu thích môn
bị ĐDHT
kĩ thuật
thành thạo học, tự giác tập
động tác
các ĐDHT
luyện
10
33,3%

12
40,0%

10
33,3%

18
60,0%

4 Tính mới của giải pháp
Thiết bị đồ dùng dạy học là những phương tiện vật chất giúp giáo viên và

học sinh tổ chức có hiệu quả trong quá trình giáo dục. Trong quá trình đổi mới
phương pháp dạy học thiết bị đồ dùng là những phương tiện cơ bản không thể
thiếu để giáo viên, học sinh thực hiện dạy và học. Hơn nữa thiết bị đồ dùng dạy
học tạo điều kiện trực tiếp cho học sinh phát huy tối đa được tính năng động khi
tiếp cận thực tiễn nâng ccao khả năng tự học, rèn luyện kỹ năng học tập và thực
hành. Nếu việc ''Dạy chay, dạy suông'' làm cho người học không phát huy được
tính tích cực chủ động sáng tạo thì tính hỗ trợ đắc lực của thiết bị dạy học sẽ là
cầu nối giữa người dạy và người học, làm cho hai nhân tố này gắn kết với nhau.
Thông qua giải pháp này giúp giáo viên cũng như học sinh hiểu rõ hơn về
hiệu quả và tác dụng của việc sử dụng đồ dùng dạy học. Nhưng không vì vậy mà
giáo viên quá lạm dụng đồ dùng dạy học mà phải biết lựa chọn đồ dùng cho thích
hợp với từng môn, từng bài học cũng như từng đối tượng học sinh.
5. Hiệu quả SKKN
Đổi mới được nội dung, phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực hóa
học tập học sinh.

Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

12


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

Chất lượng giờ học sôi nổi, đạt hiệu quả hơn trước. Học sinh yêu thích môn
học, tự giác tập luyện với tinh thần thoải mái
Đa số học sinh nắm vững cách sử dụng và sử dụng thành thạo các đồ dùng,
dụng cụ học tập, góp phần nâng cao hiệu quả của tiết học nói chung và chất lượng
môn Thể dục nói riêng.
Đề tài thực hiện đã góp phần nâng cao chất lượng môn Thể dục nói riêng
và các môn học khác trong chương trình nói chung cho học sinh lớp 5 tại trường

Tiểu học Y Ngông , đồng thời đẩy mạnh phong trào“Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực”. thu được những kết quả đáng khích lệ. Kết quả khảo
nghiệm về chất lượng môn Thể dục lớp 5 trong năm học 2017 - 2018 cụ thể như
sau:
Hiệu quả việc sử dụng đồ dùng dạy học
Thời gian

TSHS

Có chuẩn
bị ĐDHT

Nắm được
kĩ thuật
động tác

Sử dụng
thành thạo
các ĐDHT

Yêu thích môn
học, tự giác tập
luyện

Trước khi thực
hiện đề tài

30

10

33,3%

12
40,0%

10
33,3%

18
60,0%

Trước khi thực
hiện đề tài

30

22
73,3%

27
90,0%

25
83,3%

28
93,3%

Qua kết quả khảo nghiệm, tôi nhận thấy rằng: Đa số các em đều yêu thích
môn học, ý thức tập luyện tự giác, tích cực, biết sử dụng thành thạo các dụng cụ

học tập và nắm chắc kĩ thuật động tác khi sử dụng các dụng cụ đó. Các giáo viên
chuyên biệt, giáo viên dạy kiêm nhiệm bộ môn Thể dục lên lớp chủ động vào thư

Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

13


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

viện mượn, trả đồ dùng, dụng cụ dạy học sau từng mỗi tiết; nắm chắc cách sử
dụng sao cho đạt hiệu quả. Đồng thời qua các giờ học, giáo viên đã phát hiện
được nhiều học sinh có năng khiếu tham gia các kì thi Học sinh giỏi thể dục thể
thao, Hội khỏe Phù Đổng các cấp đạt nhiều thành tích cao.
Cuối năm học 2017-2018, 100% học sinh lớp 5 được đánh giá hoàn thành
chương trình môn học, trong đó 30% số học sinh được đánh giá hoàn thành tốt
môn học.
Các giải pháp trên tiếp tục được áp dụng cho học sinh lớp 4, lớp 5 trường
Tiểu học Y Ngông trong năm học 2018-2019 và đang thu được những kết quả rất
đáng khích lệ.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Giáo dục thể chất nói chung và môn Thể dục nói riêng đóng vai trò quan
trọng trong việc đào tạo con người mới. Nâng cao chất lượng môn Thể dục cũng
góp phần lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh trong
nhà trường. Để thực hiện tốt các giải pháp trên giáo viên cần thực hiện tốt các nội
dung sau:
- Cần nghiên cứu kỹ nội dung chương trình dạy học; không ngừng học tập,
rèn luyện để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; thực hiện tốt đổi mới
phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp với đối tượng học sinh nhằm

phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh trong học tập; tránh áp đặt, rập
khuôn, máy móc khiến học sinh chán nản trong học tập; động viên khuyến khích
các em kịp thời nhằm gây hứng thú cho học trong học tập.
- Thực hiện tốt các phương pháp dạy học nhằm tạo cho các em tích cực
hơn khi học môn Thể dục lớp 5, bởi đó là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao
chất lượng dạy học. Cần kết hợp chặt chẽ giữa gia đình học sinh, các đoàn thể
trong nhà trường, chính quyền địa phương, tạo môi trường giáo dục tốt nhất cho
các em.
- Đưa học sinh đến với các hoạt động thể dục, thể thao giúp các em có cơ
hội được giao lưu học hỏi lẫn nhau tạo môi trường học tập thân thiện, góp phần
Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

14


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

nâng cao chất lượng giáo dục học sinh và nâng cao hiệu quả phong trào thi đua
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
2. Kiến nghị.
- Với nhà trường: Tiếp tục tổ chức hiệu quả các hoạt động thể dục thể thao
trong nhà trường, tạo sân chơi bổ ích cho các em.
- Với giáo viên: Cần xác định được tầm quan trọng của việc giáo dục thể
chất trong nhà trường thông qua môn Thể dục và vận dụng sao cho hợp lý với đối
tượng và điều kiện nhà trường.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân về gây hứng thú cho học sinh
lớp 5 khi học môn thể dục tại trường Tiểu học Y Ngông. Rất mong nhận được sự
đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để những kinh nghiệm trên được đầy đủ và
hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn !

Dur Kmăn, ngày 06 tháng 02 năm 2019
Người viết
Nguyễn Đức Minh
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
……………………………………………………………………………………
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
TÀI LIỆU THAM KHẢO

STT
2
3
5

Tên tài liệu
Sách giáo viên môn Thể dục lớp 5
Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kỹ
năng lớp 5
Công văn số: 5842/BGDĐT-VP Hướng dẫn

Tác giả
- Nhà xuất bản giáo dục
- Nhà xuất bản giáo dục
- Bộ giáo dục

thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học
Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

15


SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Thể dục lớp 5

GDPT.
6

Thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT và Thông
tư số 22/2016/TT-BGDĐT

- Bộ giáo dục

7

Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên

- Bộ giáo dục

8

Trò chơi vận động

- Trần Đồng Lâm
- Đinh Mạnh Cường

9

Trò chơi dân gian trẻ em

- Trần Hòa Bình
- Bùi Lương Việt

Giáo viên: Nguyễn Đức Minh - Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông

16