Bài giảng Vật lý 9 bài 30: Bài tập vận dụng quy tắc nắm tay phải và quy tắc bàn tay trái

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
VỀ TRƯỜNG DỰ GIỜ

Giáo

viên: Trang Văn Nam


BÀI 1 Treo thanh nam châm gần ống
dây (hình bên)
Đóng mạch điện.
a) Có hiện tượng gì xảy ra với
thanh nam châm?
b) Đổi chiều dòng điện chạy
qua các vòng dây, hiện tượng sẽ
xảy ra như thế nào?
c) Hãy làm thí nghiệm để kiểm
tra.

A

B
SS

K

+

_

NN

Giải:

Đóng mạch điện
a) Thì:

A

B

N

S
K +

- Đầu B của ống dây là từ cực Bắc, đầu A của ống dây là từ
cực Nam.
- Kết quả từ cực Bắc (N) của ống dây hút từ cực Nam (S) của
nam châm, nên nam châm bị ống dây dẫn hút vào
vào.

SS

NN


b) Khi đổi chiều dòng
điện thì:

A

N

B

S

SS

NN

+
- Các đường sức từ trong lòng ống
K
đổi chiều.
- Nên các từ cực của ống dây thay đổi, đầu A là cực Bắc đầu B là
cực Nam.
Do vậy:
Từ cực Nam của ống dây dẫn đẩy từ cực Nam của nam châm ra
xa và đồng thời hút từ cực Bắc của nam châm lại gần ống dây
dây.


BÀI 2 Hãy xác định chiều của lực điện từ, chiều của dòng điện,
chiều đường sức từ và tên từ cực trong các trường hợp sau:
Ký hiệu:
⊕ Chỉ chiều dòng điện có phương vuông góc với mặt phẳng
trang giấy và chiều đi từ phía trước ra phía sau.
Chỉ chiều dòng điện có phương vuông góc với mặt phẳng

trang giấy và chiều đi từ phía sau ra phía trước.

.

S

⊕

S

N

r
F

N
a)

b)

.
c)

r
F


Giải:

S

⊕
N
a)

r
F

r
F
S

.

N

r
F
b)

N

e
c)

N
S


BÀI 3

O’
Cho khung dây dẫn
C
B
ABCD (có thể quay
quanh trục oo’) có dòng
điện chạy qua đặt trong
N
S
từ trường, chiều của dòng
A
D
điện và tên các cực của
nam châm như hình vẽ.
ur
a) Hãy vẽ lực F1 tácuurdụng lên đoạn
dây dẫn AB và lực F2 tác dụng lên O
đoạn dây CD.
ur uu
r
b) Cặp lực F1 , F2 làm cho khung dây quay theo chiều nào?
c) Để khung dây ABCD quay theo chiều ngược lại thì phải làm thế
nào?


Giải:
ur
F1

tác dụng lên dây AB.

uu
r
Lực F2

tác dụng lên dây CD.

a) Lực
-

O’

(có chiều như hình vẽ)

uur uu
r
F'1 '

F1

N
S
A
A

u
rr C
uu
u
C

F
F22

B
B

urur
F1F1
D
D

u
urr
uu
F''22
F

N
S

ur uu
r
F1 , F2 làm

b) Cặp lực
cho khung dây
quay theo chiều ngược kim đồng hồ.

O

c) Để cho khung dây ABCD quay theo chiều ngược lại thì:
- Đổi chiều của dòng điện chạy trong khung dây ABCD hoặc
Đổi chiều của đường sức từ.


* Các bước giải bài tập vận dụng quy tắc nắm tay phải:
Bước 1: Xác định chiều dòng điện chạy qua các vòng dây.
Bước 2: Đặt bàn tay phải theo đúng quy tắc.
Bước 3: Vẽ chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện.
Bước 4: Rút ra kết luận của bài toán.
* Các bước giải bài tập vận dụng quy tắc bàn tay trái:
Bước 1: Vẽ và xác định được chiều đường sức từ của nam châm.
Bước 2: Xác định chiều của dòng điện chạy qua dây dẫn.
Bước 3: Đặt bàn tay trái theo đúng quy tắc.
Bước 4: Rút ra kết luận của bài toán.


Giáo

viên: Trang Văn Nam