Bài giảng Vật lý 6 bài 21: Một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt

TRƯỜNG THCS ĐÔNG PHÚ

TaiLieu.VN


Đáp án: Về mùa hè
khôngVề
nên
bơm
xe đạp
mùa
hè có
thật nên
căng.
Vì:
Trời
nắng
bơm bánh
gắt, nhiệt độ tăng cao
xe thật căng
không khí trong ruột xe
hay
không
?
Vì
dãn nở dễ làm hở chỗ vá
sao?
cũ hoặc làm vỡ ruột xe.
TaiLieu.VN

TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
I. Lực xuất hiện trong sự co dãn vì nhiệt
1. Thí nghiệm
a. Mục đích thí nghiệm:
Kiểm tra lực xuất hiện trong sự co
dãn vì nhiệt.

ốc vặn

Chốt ngang
Thanh thép

b. Dụng cụ thí nghiệm:
Thanh thép,chốt ngang, ốc , chân đế,
khay đựng bông tẩm cồn.
c.Các bước thí nghiệm:
Bước 1: Lắp chốt ngang, rồi vặn ốc
để siết chặt thanh thép lại.
Bước 2: Dùng bông tẩm cồn đốt thật
nóng thanh thép rồi quan sát hiện
tượng xảy ra với chốt ngang.
TaiLieu.VN

Hình 21.1a


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
2. Trả lời câu hỏi
Có hiện
Chốt

ngang
tượng
bị gãy
gì xảy
chứng
ra đối
tỏ với
điềuthanh
gì? thép khi nó nóng lên ?
Khi bị nung nóng thanh thép nở ra ( dài ra )
Khi dãn nở vì nhiệt, thanh thép gây ra lực rất lớn.

Chốt ngang
gãy

TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
C3 Bố trí thí nghiệm như hình 21.1b.

3. RútChốt
ra kết
luậnbị gãy chứng tỏ điều gì ?
ngang
+ Đốt nóng thanh thép.
Điều
khi sựthanh
co dãn
vì nhiệt

cản?
Khigìcoxảy
lại ra
vì nhiệt,
thép
cũng bị
gâyngăn
ra lực
rất lớn
+ Lắp chốt ngang rồi vặn ốc để siết chặt thanh thép lại.
+ Dùng khăn tẩm nước lạnh phủ lên thanh thép
Điều gì sẽ xảy ra với thanh thép?
Điều gì sẽ xảy ra với chốt ngang?

Khăn lạnh
Chốt ngang gãy
TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
4. Vận dụng
C5 Hình 21.2 là ảnh chụp chỗ tiếp nối hai đầu thanh ray đường
tàu hoả. Em có nhận xét gì? Tại sao người ta phải làm như
thế?

TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21
C5

MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

+ Chỗ tiếp nối hai đầu thanh ray có khe hở.
+ Người ta làm như vậy để khi trời nóng thanh ray nở dài mà
không bị ngăn cản, không gây ra lực rất lớn làm cong, hỏng
đường ray.

TaiLieu.VN


Mặt dù ở chỗ tiếp
nối hai đầu thanh
ray đã để khoảng
cách cho thanh ray
nở ra khi nhiệt đội
tăng, nhưng đôi khi
nhiệt độ tăng quá
nhiều, thì các thanh
ray vẫn bị uốn cong.
Như vậy đủ biết: lực
di sự co dãn vì nhiệt
gây ra lớn đến chừng
nào.
TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21

MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

Tại sao sân bê tông rộng lại được ghép hở từ những
tấm bê tông ?
Sân bê tông rộng được ghép hở từ những tấm bê tông để
khi bê tông dãn nở vì nhiệt không bị cản trở, không gây
ra lực lớn làm nứt sân.
TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

C6 Hình 21.3 vẽ gối đỡ ở hai đầu cầu của một số cầu thép.
+ Hai gối đỡ đó có cấu tạo giống nhau không?
+ Tại sao một gối đỡ phải đặt trên các con lăn?

TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
4. Vận dụng
C6

+ Hai gối đỡ đó có cấu tạo không giống nhau. Một gối đỡ được
đặt cố định, một gối đỡ phải đặt trên các con lăn.(3đ)
+ Một gối đỡ phải đặt trên các con lăn tạo điều kiện cho cầu co
dãn vì nhiệt mà không bị ngăn cản, không ảnh hưởng đến chất
lượng của cầu. (7đ)

TaiLieu.VN

TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

Những ngày mùa hè

TaiLieu.VN


Nếu cầu không
có con lăn

TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

Những ngày mùa đông

TaiLieu.VN


Không có con
lăn

TaiLieu.VN


TaiLieu.VN

Bàn là điện có thể tự động tắt khi đã đủ
nóng.

TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
II. Băng kép
Cấu tạo : Hai thanh kim loại có bản chất
khác nhau ( thí dụ đồng và thép), được
tán chặt vào nhau dọc theo chiều dài của
TẠO
CỦA
BĂNG
KÉP
thanh, tạoCẤU
thành
một
băng
kép.

Thanh đồng
Thanh thép
Các đinh tán
-- Đồng
và dự
thépđoán
nở ra
vì nhiệt
như

nhau
Con hãy
xem
nếu bịcóhơ
nóng
thì không?
điều gì sẽ xảy ra
với băng kép ?
TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
1. Thí nghiệm
Hãy quan sát hình dạng băng kép nếu bị hơ nóng
Nhóm 1+ 3: - Mặt đồng ở phía dưới
Nhóm 2+4 : - Mặt đồng ở phía trên
2. Trả lời câu hỏi
C8 Khi bị hơ nóng, băng kép cong về
phía thanh nào? Tại sao?

mặt đồng ở dưới

Hình 21.4
a đồng ở trên
mặt

TaiLieu.VN

Hình 21.4

TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

2. Trả lời câu hỏi
C8

Khi bị hơ nóng băng kép luôn cong về
thanh thép
phía……………..................

mặt đồng ở dưới

đồng nở vì nhiệt nhiều hơn thép nên
Vì……………………………………….
thanh
đồng dài hơn và nằm phía ngoài
………………………………………….
vòng
cung.
………………………………...............
Hình 21.4 a
mặt đồng ở trên

TaiLieu.VN

Hình 21.4 b


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
2. Trả lời câu hỏi

C9

Băng kép đang thẳng. Nếu làm cho
lạnh đi thì nó có bị cong không?
Trả lời : + Khi làm lạnh, băng kép có
cong và cong về phía thanh đồng.Nếu có, thì
cong về phía thanh thép hay thanh
Vì đồng
đồng ?+Tại
sao? co lại vì nhiệt nhiều
hơn thép nên thanh thép dài hơn và nằm
phía ngoài vòng cung

* Vậy em có kết luận gì khi đốt nóng
hoặc làm lạnh băng kép?

Cốc nước đá
TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
Do tính chất này, băng kép được ứng dụng vào việc
đóng – ngắt tự động mạch điện (rơ-le trong đèn chớptắt, bàn là, nồi cơm điện...).

TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
3- Vận dụng

C10

Tại sao bàn là điện vẽ ở hình 21.5 lại tự động tắt
khi đã đủ nóng ?
Thanh đồng của băng kép ở thiết bị đóng ngắt của
bàn là này nằm ở phía trên hay phía dưới ?

Tiếp điểm
Băng kép
Chốt
Dây nung
TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
3- Vận dụng
C10

Khi bàn là đủ nóng, băng kép nở ra vì nhiệt, nó sẽ
cong lên và đẩy tiếp điểm rời nhau, bàn là ngắt điện
Băng kép cong lên vậy thanh đồng ở dưới thanh thép .

TaiLieu.VN


TIẾT 24 - BÀI 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
3- Vận dụng
C10

TaiLieu.VN

Khi bàn là nguội đi, băng kép thẳng ra và tiếp điểm
đóng lại, bàn là có điện, lại nóng lên.