Tìm Hiểu Về Thực Trạng Bạo Lực Gia Đình Ở Việt Nam Hiện Nay

HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG
*****

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
NHÓM 10
ĐỀ TÀI: Tìm Hiểu Về Thực Trạng Bạo Lực Gia Đình
Ở Việt Nam Hiện Nay
Giảng viên: T.S ĐINH THỊ HƯƠNG
Bùi Thị Hương – B15DCTT036
Nguyễn Thị Hồng – B15DCVT174
Trần Văn Vũ – B15DCVT460
Dương Công Minh – B15DCVT257
Inthanong Sak Thammanila –
B15DCVT501
Sonnat Đa Champaphanh –
B15DCVT502
Đỗ Tiến Mạnh - B15DCVT245

Hà Nội, tháng 4 năm 2019
1


LỜI CẢM ƠN
Trên thực tế không có sự thành công nào mà không gắn
liền với những sự hỗ trợ, giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp
hay gián tiếp của người khác. Trong suốt thời gian từ khi bắt
đầu học tập ở giảng đường đại học đến nay, chúng em đã nhận
được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý thầy cô, gia đình
và bạn bè.
Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, chúng em xin gửi đến quý
thầy cô Trường Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã

cùng với tri thức và tâm huyết của mình để truyền đạt vốn kiến
thức quý báu cho chúng em trong suốt thời gian học tập tại
trường. Và đặc biệt, trong học kỳ này, Học viện đã tổ chức cho
chúng em được tiếp cận với môn học “PHƯƠNG PHÁP LUẬN
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC” mà chúng em thấy rất hữu ích đối
với chúng em nói riêng và sinh viên Học viện nói chung.
Nhóm 10 xin chân thành cảm ơn cô Đinh Thị Hương –
Giảng viên bộ môn “PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU KHOA
HỌC” đã tận tâm hướng dẫn chúng em qua từng buổi học trên
lớp cũng như những buổi thảo luận, rèn luyện. Nếu không có
những lời hướng dẫn, dạy bảo của cô thì chúng em nghĩ bài
báo cáo này khó có thể hoàn thiện được. Một lần nữa, chúng
em xin chân thành cảm ơn cô.
Nhóm 10

2


3


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN..............................................................................2
MỤC LỤC....................................................................................3
A. MỞ ĐẦU................................................................................4
1. Lí do lựa chọn đề tài............................................................4
2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài..................................................4
3. Phương pháp nghiên cứu đề tài...........................................5
B. NỘI DUNG.............................................................................5
I. Hiện Trạng Về Vấn Đề Bạo Lực Gia Đình......................5

1. Khái niệm bạo lực gia đình................................................6
2. Các hình thức bạo lực gia đình..........................................7
3. Tình trạng bạo lực gia đình ở Việt Nam............................9
II.

Nguyên Nhân Của Tình Trạng Bạo Lực Gia Đình....12

III. Giải Pháp Cho Vấn Đề Bạo Lực Gia Đình..................14
C. KẾT LUẬN...........................................................................17
1. Đóng góp mới của đề tài...................................................17
2. Ứng dụng của đề tài..........................................................18
3. Hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài.............................18
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................19

4


A. MỞ ĐẦU
1. Lí do lựa chọn đề tài
Đất nước ngày càng phát triển kéo theo những thay đổi
tích cực và tiêu cực của xã hội. Đời sống con người hoàn hảo
hơn, bên cạnh đó nhiều vấn nạn vẫn tiếp tục diễn ra mà nổi bật
hơn cả là nạn “ Bạo lực gia đình “- một vấn nạn mà xã hội
chúng ta chưa có tiếng nói chung.

Bạo lực gia đình đã và đang trở thành một vấn đề xã hội
nhức nhối gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng mà trước hết là vi
phạm đến quyền con người, danh dự, nhân phẩm và tính mạng
của mỗi cá nhân, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em. Bạo lực gia đình
làm xói mòn các giá trị truyền thống tốt đẹp, tác động xấu đến

môi trường giáo dục thế hệ trẻ, ảnh hưởng đến sự an toàn lành
mạnh của cộng đồng và trật tự xã hội.
Với mong muốn góp một phần công sức nho nhỏ của mình
vào công cuộc chống bạo lực gia đình, chúng em đã lựa chọn
5


đề tài “ Tìm hiểu về thực trạng bạo lực gia đình ở Việt
Nam hiện nay”.
2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
Trong những năm gần đây hiện trạng bạo lực gia đình đang
được rất nhiều sự quan tâm của dư luận xã hội nhưng không ít
cá nhân vẫn thờ ơ và vô cảm với những hành động và cách
hành sử của chính mình. Trong bài nghiên cứu này chúng ta sẽ
thấy được hiện trạng về bạo lực và tình trạng này gây nghiêm
trọng như thế nào đến quyền, tính mạng con người và xã hội.
Giúp xã hội có cái nhìn rõ hơn về sự nguy hiểm của bạo lực gia
đình đối với con người và xã hội đặc biệt với phụ nữ và trẻ nhỏ.
3. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Trong đề tài này, chúng em đi vào nghiên cứu, tìm hiểu thực trạng của vấn
đề bạo lực trong gia đình Việt Nam hiện nay bằng phương pháp nghiên cứu thu
thập số liệu và tổng hợp ý kiến của các chuyên gia trong ngành tâm lý học, kết
hợp với các kiến thức đã được học tại Bộ môn “ Phương pháp luận nghiên cứu
khoa học” của Trường Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Từ đó kết
hợp với những hiểu biết của bản thân về các quy luật tâm lý thực tế trong cuộc
sống để nêu bật hậu quả cũng như nguyên nhân và giải pháp của vấn đề:
“Tìm hiểu về thực trạng bạo lực gia đình ở việt nam hiện nay”.
B. NỘI DUNG
I.
Hiện Trạng Về Vấn Đề Bạo Lực Gia Đình

Trong những năm gần đây bạo lực gia đình (BLGĐ) đã trở
thành một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu trong
các nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn. Các nghiên cứu
khoa học cho thấy BLGĐ xảy ra khá phổ biến, hầu như ở đâu
cùng có, từ xã hội phương Tây đến xã hội phương Đông, từ
6


thành thị đến nông thôn, từ nhóm có trình độ văn hóa thấp
đến nhóm có trình độ văn hóa cao, từ nhóm không có việc làm
đến nhóm có việc làm ổn định. Có thể nói BLGĐ đã trở thành
một vấn đề xã hội nghiêm trọng, phổ biến và có tính toàn cầu.
BLGĐ, cho dù diễn ra dưới bất cứ hình thức nào, thì hậu
quả của nó cũng hết sức trầm trọng. Nạn nhân của BLGĐ phải
chịu đựng từ bị nhục mạ, bị khủng hoảng về tâm lý kéo dài,
tổn thương tinh thần, ảnh hưởng đến sức khoẻ, đến bị thương
tật, thậm chí thiệt hại đến tín mạng, tài sản. Nhiều trẻ em
trong các gia đình có bạo lực phải chịu thiệt thòi: nhiều em
phải sống xa cha hoặc mẹ, hoặc cả hai, các em phải bỏ học,
lang thang, rơi vào tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật. BLGD phá
hủy nền tảng của gia đình. Các nhà nghiên cứu đều thống nhất
cho BLGĐ là một trong những hiện tượng đáng lo ngại nhất
của tình trạng khủng hoảng gia đình hiện nay.

7


BLGĐ là một trong những hành vi vi phạm pháp luật cần
được loại trừ, nhất là trong xã hội hiện đại văn minh. Để ngăn
chặn, đẩy lùi hành vi BLGĐ, đòi hỏi phải có những nghiên cứu

toàn diện, sâu sắc làm cơ sở khoa học cho các cấp, các ngành,
các tổ chức, cá nhân và từng gia đình đưa ra những giải pháp
tích cực phòng chống có hiệu quả BLGĐ, tiến tới xóa bỏ hoàn
toàn hiện tượng nghiêm trọng này.
1. Khái niệm bạo lực gia đình
Bạo lực gia đình là các hành vi bạo lực xảy ra trong phạm vi
gia đình, bao gồm sự xâm phạm và ngược đãi về thân thể hay
tình cảm giữa các thành viên trong gia đình. Bạo lực gia đình là
sự lạm dụng quyền lực, một hành động sử dụng vũ lực nhằm
hăm doạ hoặc đánh đập người thân trong gia đình để điều

8


khiển hay kiểm soát người đó. (Tạp chí Lý luận chính trị, số 42005).
Cần lưu ý rằng, bạo lực gia đình dựa trên cơ sở giới là một
khái niệm hẹp hơn khái niệm bạo lực chống lại phụ nữ. Theo
định nghĩa được nêu trong “Tuyên ngôn về loại trừ nạn bạo lực
chống lại phụ nữ” do Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua
năm 1993, bạo lực chống lại phụ nữ là bất kỳ hành động bạo
lực dựa trên cơ sở giới nào dẫn đến, hoặc có khả năng dẫn đến
tổn thất về thân thể, về tình dục hay tâm lý hay những đau khổ
của phụ nữ, bao gồm cả sự đe doạ có những hành động như
vậy, sự cưỡng bức hay tước đoạt một cách tuỳ tiện sự tự do, dù
nó xảy ra ở nơi công cộng hay trong cuộc sống riêng tư” (Tạp
chí Lý luận chính trị, số 4 năm 2005).
Định nghĩa nêu trên có phạm vi rộng, bao gồm các hành vi
bạo lực chống lại phụ nữ trong cuộc sống riêng tư (bạo lực gia
đình) lẫn các hành vi bạo lực chống lại phụ nữ ở nơi công cộng
(bạo lực ngoài gia đình).

Một đặc điểm của bạo lực gia đình là: phần lớn bạo lực gia
đình là bạo lực giới, có nghĩa là bạo lực được thực hiện bởi nam
giới đối với phụ nữ (gồm cả các em gái)
2. Các hình thức bạo lực gia đình
Có 2 hình thức bạo lực gia đình hiện nay:
a) Phân chia theo kiểu bạo hành:
+ Thứ nhất, là bạo lực nhìn thấy được hay còn gọi là bạo lực thể
xác như: Tát, đấm, cấu véo, kéo tóc, làm bỏng, bóp cổ, đánh,
ném đồ vật vào người, nhốt trong phòng hoặc trói, lột quần áo,
9


xô đẩy, đánh đấm, dùng roi vọt, đe dọa hoặc tấn công bằng vũ
khí hoặc bằng vật khác, thậm chí có tính hành hung và gây
thương tích cho các nạn nhân. Đây là hình thức bạo lực chủ yếu
do dùng sức mạnh của cơ bắp để dạy bảo các thành viên trong
gia đình. Hình thức này chủ yếu do nam giới sử dụng là chủ
yếu.
+ Thứ hai, là bạo lực tình dục, hình thức này được hiểu bằng
việc đánh đập để bắt quan hệ tình dục. Sờ vào chỗ kín mà
không được cho phép, dùng những lời nói tục tĩu, thô bạo để
bắt người khác quan hệ tình dục, cho thuốc vào đồ uống để dễ
dàng quan hệ tình dục với người khác, từ chối không sử dụng
biện pháp tránh thai hoặc bao cao su khi quan hệ tình dục.
Theo UNICEF, cứ 100 trẻ em được hỏi thì có 3 em đã bị hiếp
dâm hoặc chịu hình thức xâm hại khác khi còn nhỏ và 2 trong
số đó bị ép buộc 1 lần hoặc vài lần. Trong số những trường hợp
này, cứ 100 người thì có hơn 9 người gây ra hành vi lạm dụng
tình dục được xác định là họ hàng, hơn 1 là cha, cha dượng
hoặc người tình của mẹ. Cũng theo số liệu điều tra, bạo lực tình

dục chiếm khoảng 10-69% tổng số các vụ bạo lực gia đình.
+ Thứ ba, là bạo lực không nhìn thấy hay còn gọi là bạo lực về
tinh thần. Diễn ra một cách âm thầm, chủ yếu là dùng ngôn
ngữ thậm tệ để chiết dạy, dày vò tinh thần (đây là loại hình
thức bạo lực gây ra sự xa sút nghiêm trọng về tinh thần trong
chị em phụ nữ, đây được coi là hình thức bạo lực tinh vi nhất
hiện nay). Đặc biệt loại bạo lực này xảy ra và có xu hướng ngày
càng gia tăng.

10


Theo một nghiên cứu của Trung tâm tư vấn Tình yêu, hôn
nhân và gia đình thành phố Hồ Chí Minh thì trong 1665 vụ bạo
hành trong gia đình có 43,6% phụ nữ bị bạo hành về thể xác,
55,3% bị bạo hành về tinh thần và 1,6% bị bạo hành về tình
dục (Tạp chí Tâm lý học, số 5, 5/2008).

Như vậy có thể khẳng định rằng, bạo lực gia đình là sự
phản ánh cuộc khủng hoảng của gia đình, bất đồng trong quan
điểm, sa xút về tình cảm và cả sự suy thoái về các chuẩn mực
đạo đức.
b) Phân chia theo nạn nhân
+ Thứ nhất, Bạo lực với bạn tình hoặc vợ/chồng, đây là kiểu bạo
hành chủ yếu chiếm một phần khá lớn trong cuộc sống. Cũng
giống như các kiểu bạo hành ở phần trên, hình thức bạo hành
này chỉ tính chung vào nạn nhân của bào hành là người tình
vợ/chồng. Người bị bạo hành chịu nhiều hình thức bạo hành
11

như: bị đánh đập, tát, kéo, ép phải quan hệ tình dục mà không
muốn, sờ vào chỗ kín mà không có sự cho phép của chủ…
+ Thứ hai, Bạo lực với trẻ em bao gồm các hành vi sử dụng bạo
lực với trẻ em như: tát, đánh đập các hành vi gây đau đớn về
thể xác cũng như tinh thần của trẻ em…
+ Thứ ba, Bạo lực với người già là các hành vi như sử dụng sức
khoẻ để doạ nạt, gây áp lực để làm theo ý của mình, các hành
vi gây tác động đến thân thể và tinh thần…
+ Thứ tư, Bạo lực xã hội: Ngăn không cho tiếp xúc với gia đình,
bạn bè, bao vây kinh tế nhằm hạn chế các hoạt động mang tính
cộng đồng.
3. Tình trạng bạo lực gia đình ở Việt Nam
Ở Việt Nam, cho đến thời điểm hiện tại chưa có các cuộc
khảo sát trên toàn quốc về tình trạng BLGĐ. Tuy nhiên, các số
liệu thống kê của một số ban ngành liên quan và kết quả của
các nghiên cứu điểm cũng cho phép phác họa bức tranh chung
của vấn đề BLGĐ.
Theo báo cáo của Viện khoa học xét xử (Toà án nhân dân
tối cao) tại 42 tỉnh trong 5 năm (2000- 2005), các tỉnh đã xét xử
10.608 vụ án hôn nhân và gia đình, trong đó 42% vụ án ly hôn
có nguyên nhân từ bạo lực gia đình. Tình trạng bạo lực gia đình
những năm gần đây đang diễn ra với tính chất ngày càng
nghiêm trọng, đối tượng vi phạm cùng số nạn nhân gia tăng ở
khắp các vùng, miền trong cả nước.

12


Do nhiều nguyên nhân nhạy cảm, công tác phòng chống

BLGĐ đang gặp nhiều trở ngại. Cũng theo báo cáo của Tòa án
Nhân dân tối cao, từ ngày 1- 1-2000 đến ngày 31-12-2005 các
tòa án địa phương trong cả nước đã thụ lý và giải quyết sơ
thẩm 352.047 vụ việc về lĩnh vực hôn nhân gia đình. Trong đó
có tới 39.730 vụ ly hôn do bạo lực gia đình chiếm tới 53,1%
tổng số vụ ly hôn. Riêng năm 2005, có tới 39.730 vụ ly hôn
trong tổng số 65.929 vụ án về hôn nhân gia đình chiếm tỷ lệ là
60,3%.
Trên địa bàn Hà Nội từ tháng 1-2000 đến tháng 9-2002,
Trung tâm Cảnh sát 113 Hà Nội đã nhận được 517 tin tố cáo,
cầu cứu của các nạn nhân bị bạo lực gia đình5. Trong 8 năm
gần đây có tới 11.630 vụ bạo lực gia đình được chính quyền can
thiệp giải quyết. Cao nhất là các tỉnh Hà Tây 1.484 vụ, Kiên
Giang 2.005 vụ... Trên báo chí hàng ngày đã đăng tải nhiều vụ
bạo lực rất dã man trong gia đình như: Bài “Khống chế, đổ
thuốc diệt cỏ vào miệng vợ!?” Báo Thanh niên - số 186 ra ngày
5-7-2003; “Kẻ giết vợ dã man”, “Hình phạt chung thân vì hành
13


xử vợ bằng... búa” - Báo Phụ nữ Việt Nam ra ngày 8-9-2003;
“Đổ xăng đốt vợ” - Báo Công an nhân dân ra ngày 7-12-2002...
Những bài báo đã mô tả những hành động tội ác dã man, vô
nhân tính của người chồng đối với vợ mình và rút ra những bài
học sau những vụ bạo lực đó.
Family Violence Prevention Fund, 2004 (trích theo Thân Trung Dũng: Bạo lực
gia đình – vấn đề xã hội nghiêm trọng và phổ biến, VNAD, ngày 25/6/2007)
Bên cạnh những hành động bạo lực dã man và thô bạo, một
loại bạo lực gia đình khá phổ biến đang phát triển ở Việt Nam
hiện nay là sự ép buộc vợ quan hệ tình dục. Dạng bạo lực này

ngày càng gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với phụ nữ.
Tuy nhiên, dạng bạo lực này không mấy ai biết và chú ý đến bởi
vì nó được ngụy trang một cách kín đáo dưới vỏ bọc là “quan hệ
tình cảm” giữa hai vợ chồng. Mặt khác, đây là vấn đề tế nhị cho
nên chị em thường giấu giếm vì không muốn “vạch áo cho
người xem lưng”.
Những điều này góp phần làm cho bạo lực về tình dục ngày
một phát triển và gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với
phụ nữ. Ngoài ra, còn rất nhiều dạng bạo lực khác làm tổn
thương lớn đến phụ nữ như không quan tâm, bỏ rơi, không nói
chuyện theo kiểu “chiến tranh lạnh”, chửi bới thậm chí còn là
những hành vi quản lý tiền nong chi tiêu trong gia đình...
Theo số liệu thống kê, những năm gần đây, nạn BLGĐ ở
nước ta đang diễn ra phức tạp, tính chất nghiêm trọng, đối
tượng thực hiện hành vi bạo lực rất đa dạng. Trong 5 năm
(2001-2005) tại 29 tỉnh, thành phố có 775 vụ án liên quan đến
bạo lực gia đình đã được xét xử, trong đó số vụ án “ngược đãi
hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con cháu, người có
14


công nuôi dưỡng” chiếm 43%, số vụ án vi phạm chế độ một vợ,
một chồng chiếm 46%. Cũng theo con số thống kê cho thấy,
phần lớn các vụ tranh chấp dân sự đều có nguyên nhân sâu xa
từ bạo lực gia đình. Các vụ án tranh chấp tài sản có giá trị lớn
chiếm phần lớn trong tổng số vụ án dân sự có liên quan đến
BLGĐ. Còn theo Tổ chức Y tế thế giới, trong năm 2005 cho thấy,
66% các trường hợp ly hôn ở nước ta có liên quan đến bạo lực.
Các số liệu điều tra mới đây cũng cho thấy tình trạng bạo lực
gia đình ở Việt Nam khá phổ biến. Có 7,4% số người được hỏi

cho biết từng chứng kiến bạo lực thể chất tại cộng đồng, 25%
số gia đình từng xảy ra tình trạng bạo lực tinh thần; gần 30% số
gia đình được hỏi cho biết có tình trạng bạo lực tình dục.

Tuy nhiên, theo đánh giá của nhóm nghiên cứu về bạo lực
gia đình của Vụ các vấn đề xã hội thuộc Ủy ban về các vấn đề
xã hội của Quốc hội, những con số này còn có thể cao hơn nếu
người dân hiểu biết hơn về các khái niệm bạo lực gia đình.
15


Nhân Ngày Gia đình Việt Nam (28-6), Hội Liên hiệp Phụ nữ
TPHCM phối hợp với Công ty Ứng dụng Khoa học Tâm lý Hồn
Việt tổ chức hội thảo “Vì một gia đình không bạo lực”. Tại hội
thảo, các đại biểu đã được nghe 8 tham luận của các cơ quan
ban ngành, cá nhân xoay quanh vấn đề bạo hành và cả những
nhân chứng sống, đã khái quát thực trạng đáng báo động của
vấn nạn này. Trong xã hội công nghiệp đang phát triển, với
những thay đổi xã hội về mọi mặt, nạn bạo hành không những
không giảm mà chuyển biến dưới nhiều hình thức phức tạp và
nguy hiểm hơn. Theo một số công trình nghiên cứu về tình
trạng bạo lực gia đình Việt Nam, có ít nhất từ 20% - 30% phụ nữ
đã trở thành nạn nhân của bạo hành gia đình suốt cả cuộc đời;
có 66% vụ ly hôn liên quan đến bạo lực gia đình. Kết quả khảo
sát của Uỷ ban Các vấn đề xã hội của Quốc Hội tại 8 tỉnh, thành
phố cho thấy, năm 2005 hơn 60% vụ ly hôn là do BLGĐ; hàng
năm có 2,3% gia đình có các hành vi bạo lực về thể chất (đánh
đập), 25% gia đình có hành vi bạo lực tinh thần và 30% cặp vợ
chồng xảy ra hiện tượng ép buộc quan hệ tình dục.
Về đặc điểm của BLGĐ, qua khảo sát cho thấy nhóm gia

đình có trình độ văn hoá thấp, việc làm không ổn định thì bạo
lực gia đình thường diễn ra dưới hình thức bạo lực thể chất;
nhóm gia đình có trình độ văn hoá cao, việc làm ổn định, bạo
lực gia đình thường diễn ra dưới hình thức bạo lực tinh thần. Dù
bất cứ hình thức nào thì BLGĐ phần lớn cũng do người đàn ông
(chồng) gây ra cho phụ nữ (vợ) và các thành viên khác trong
gia đình.
Bạo lực gia đình xảy ra ở tất cả các nhóm xã hội cơ bản như
nông thôn, thành thị, trong các gia đình khá giả cũng như gia
16


đình nghèo, trong các gia đình của các cặp vợ chồng có học vấn
cao cũng như có học vấn thấp gây ra bạo lực trong gia đình
thường là đàn ông, còn trẻ em và phụ nữ là nạn nhân. Tuy
nhiêm cũng tồn tại những trường hợp mà nạn nhân là nam giới
(bạo hành ngôn ngữ, lắm điều…). Hậu quả của BLGĐ hết sức đa
dạng, từ bị nhục mạ, thương tật, tổn thương tinh thần dẫn đến li
hôn, li thân, thậm chí thiệt hại đến tín mạng, tài sản trong đó
trẻ em chịu thiệt thòi, nhiều em phải sống xa cha hoặc mẹ,
hoặc cả hai, các em phải bỏ học, lang thang, rơi vào tệ nạn xã
hội, vi phạm pháp luật. Người bị truy cứu trách nhiệm hình sự
nếu bạo hành gia đình, VietNamNet, 29/9/2006 (GMT+7).

Bạo lực gia đình gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng đối
với phụ nữ. Nó không những làm tổn thương về thể xác, tinh
thần mà còn liên quan chặt chẽ đến sự kiểm soát đời sống tình

17

dục cũng như vị trí, vai trò của phụ nữ trong hoạt động chính trị
- kinh tế - văn hóa...
Bạo lực gia đình gây ảnh hưởng sâu sắc về mặt tinh thần
của người phụ nữ khiến phụ nữ không yên tâm làm việc, hoặc
luôn có cảm giác lo sợ, buồn bã, muốn tự tử và là một trong
những nguyên nhân lớn dẫn đến tan vỡ gia đình. Theo thống kê
chưa đầy đủ ở Mỹ, cứ 100 vụ ly hôn thì có trên 90% là nguyên
nhân do bạo hành, tỷ lệ này ở Thái Lan là 76%, Hà Nội là 51%,
TP. Hồ Chí Minh là 56%.
Bạo lực gia đình làm cho quan hệ gia đình bị sứt mẻ, có thể
dẫn tới ly hôn. Trẻ em sống trong các gia đình có bạo lực bị ảnh
hưởng tiêu cực như học hành sa sút, dễ trở thành nạn nhân của
bạo lực hoặc khi lớn lên dễ sử dụng bạo lực đối với người khác.
Bạo lực gia đình đã khiến cho các giá trị truyền thống của gia
đình Việt Nam bị lung lay và bị suy giảm. Bạo lực gia đình làm
xói mòn đạo đức, mất tính dân chủ xã hội và ảnh hưởng đến thế
hệ tương lai. Ở nhiều gia đình, thế hệ con đã lặp lại hành vi bạo
lực gia đình mà khi còn nhỏ, chúng được chứng kiến. Bạo lực
gia đình đang là nguy cơ gây tan vỡ và suy giảm sự bền vững
của gia đình Việt Nam.
II.

Nguyên Nhân Của Tình Trạng Bạo Lực Gia Đình
Tổng hợp các bài viết, các số liệu thống kê hiện có cho

phép chỉ ra một số nhóm nguyên nhân chính của tình trạng
BLGĐ. Đó là:
1) Nhóm nguyên nhân về tâm lý và nhận thức;
2) Nhóm nguyên nhân xuất phát từ lối sống và hoàn cảnh

sống;
18


3) Nhóm nguyên nhân từ môi trường quản lý xã hội.
Nguyên nhân sâu xa của tình
trạng bạo lực đối với phụ nữ là do
sự bất bình đẳng về giới và nhận
thức sai lệch, chưa đúng đắn về
bình đẳng giới. Bạo lực gia đình để
lại nhiều hậu quả nghiêm trọng đối
với gia đình, xã hội và nền kinh tế
quốc dân. Việc xóa bỏ bạo lực gia
đình không phải là trách nhiệm của
riêng ai mà là trách nhiệm của các ngành, các cấp, các tổ chức
chính trị - xã hội.
Tháng 11/2006 và tháng 11/2007, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật
Phòng, chống bạo lực gia đình. Ngay sau đó, Chính phủ Việt Nam đã ban hành
nhiều văn bản pháp quy hướng dẫn thực hiện và triển khai thực hiện Luật
Phòng, chống bạo lực gia đình. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng hiệu quả
của công tác phòng, chống bạo lực gia đình chưa cao, Luật Phòng, chống bạo
lực gia đình chưa thực sự đi vào cuộc sống, đặc biệt ở địa bàn nông thôn, vùng
sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Thực tế các chương trình can thiệp hiện nay tại Việt Nam trong thời gian
qua chưa quan tâm đến vai trò và sự tham gia của nam giới trong việc xóa bỏ
bạo lực gia đình. Trong khi đó, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nam giới đóng
vai trò vô cùng quan trọng trong việc phòng, chống bạo lực gia đình, vì họ chủ
yếu là người gây ra bạo lực gia đình và bạo lực với phụ nữ. Nam giới là nguyên
nhân chủ yếu của bạo lực gia đình thì họ phải là một phần quan trọng của giải
pháp. Nếu nam giới không vào cuộc, không được nâng cao nhận thức, thay đổi

hành vi thì vấn đề bạo lực gia đình tại Việt Nam vẫn còn là một vấn đề nhức
nhối và thách thức lớn.
19


Như vậy, phải khẳng định rằng, nam giới là nguyên nhân chủ yếu gây nên
bạo lực gia đình, muốn ngăn chặn, phòng, chống bạo lực gia đình phải bắt đầu
từ nam giới nhưng cho đến nay, chưa có một chương trình, dự án, đề án nào của
quốc gia hoặc quốc tế để đưa ra được giải pháp giải quyết triệt để vấn đề này.
Đây chính là một khoảng trống về chính sách cần được thực hiện ngay ở cấp
quốc gia.
Hậu quả của BLGĐ:
Bạo lực gia đình có ảnh hưởng lớn đến tinh thần và thể chất của người phụ
nữ, có những trường hợp dẫn đến thương tật suốt đời, thậm chí tử vong. Qua các
phương tiện thông tin đại chúng cho thấy không ít các trường hợp bệnh nhân
nhập viện vì chấn thương do các tác nhân bạo lực gia đình gây ra, có những
trường hợp rất man rợ và đáng thương tâm.
Nhiều vụ ly hôn ra toà là nguyên nhân của nạn bạo hành gia đình. Hậu quả
ngoài hai người trong cuộc gánh chịu thì trẻ em cũng là đối tượng bị tổn thương
rất nhiều khi bố mẹ chia tay.
Phụ nữ là những đối tượng nhạy cảm, vì vậy, các triệu chứng trầm cảm,
stress mạnh, nguy hại hơn là sự suy giảm thần kinh đã trở thành bệnh là những
di hậu của nạn bạo hành gia đình. Không chỉ thế, người phụ nữ còn là đối tượng
hứng chịu những tổn hại về sinh lý dưới tác động của hành vi bạo lực về tình
dục. Đồng thời, phụ nữ - nạn nhân bạo lực gia đình - sẽ giảm năng suất lao
động, giảm khả năng tạo thu nhập và việc làm.

20

Trong những năm qua, vấn đề phụ nữ và bình đẳng giới ngày càng được
quan tâm. Tuy nhiên, trong quan hệ gia đình, phụ nữ vẫn là những nạn nhân
chính của bạo lực gia đình. Có cả trường hợp nạn nhân đang được điều trị tại
bệnh viện vẫn còn bị nhận những lời đe dọa về tinh thần và tính mạng.
III.

Giải Pháp Cho Vấn Đề Bạo Lực Gia Đình
Bạo lực gia đình là một trong những hành vi vi phạm pháp luật cần được

loại trừ, nhất là trong xã hội hiện đại văn minh. Để ngăn chặn, đẩy lùi hành vi
bạo lực gia đình, đòi hỏi các cấp, các ngành, các tổ chức, cá nhân và từng gia
đình phải có nhiều giải pháp tích cực phòng chống có hiệu quả bạo lực gia
đình. Xuất phát từ những phân tích thực trạng vấn đề nêu trên có thể đề xuất
một hệ thống các giải pháp sau:
1) Nhóm giải pháp tác động thay đổi nhận thức của các gia đình và cá nhân.
2) Nhóm giải pháp tác động thay đổi lối sống, hoàn cảnh sống của các gia đình
và cá nhân.
3) Nhóm giải pháp về quản lý môi trường xã hội.

21


Nhà nước cần có chính sách cụ thể bảo vệ phụ nữ, trẻ em. Bên cạnh đó,
cần có hình thức trừng trị nghiêm khắc đối với những người gây ra bạo lực
trong gia đình. Chỉ có như vậy chúng ta mới có thể xây dựng được những gia
đình thực sự theo đúng nghĩa và mang giá trị truyền thống. Cụ thể là cần tập
trung làm tốt những vấn đề sau: thứ nhất, kiên quyết xử lý nghiêm đối với
những người có hành vi bạo lực gia đình; thứ hai, xây dựng các biện pháp
phòng ngừa hành vi bạo lực gia đình và xây dựng gia đình văn hóa, ấm no, hạnh
phúc, phát triển bền vững; thứ ba, nâng cao trách nhiệm các thành viên trong

gia đình trong phòng ngừa, giải quyết mâu thuẫn gia đình; thứ tư, nâng cao
trách nhiệm của xã hội, chính quyền, đoàn thể trong phòng, chống bạo lực gia
đình.

Ba nhóm giải pháp trên liên quan chặt chẽ với nhau, hỗ trợ lẫn nhau. Việc
thay đổi nhận thức là nền tảng của thay đổi lối sống. Việc ban hành các đạo luật,
quy định có tính pháp lý là khung quy chiếu cho sự thay đổi nhận thức và lối
sống của các gia đình, đồng thời là khung pháp lý cho hoạt động của các tổ chức
xã hội, chính quyền trong ngăn chặn là đẩy lùi tệ nạn BLGĐ. Ngược lại pháp
luật khó có thể được thực thi nếu nhận thức của người dân không được nâng
cao, hoàn cảnh sống của họ không được cải thiện. Chính vì vậy các giải pháp
phải được thực hiện một cách đồng bộ, liên tục và nhất quán.
Cần chung tay đấu tranh với BLGĐ
22


Trước những hậu quả để lại khá
nghiêm trọng của nạn bạo hành gia
đình, năm 2007, Nhà nước ta đã ban
hành Luật phòng chống bạo hành gia
đình. Tuy nhiên, trong những năm gần
đây, nạn BLGĐ vẫn chưa được ngăn
chặn triệt để. Có thể là do một bộ
phận người Việt Nam chúng ta vẫn
coi đây là vấn đề riêng tư, mang tính
chất gia đình thuần túy, nên người phụ
nữ chịu tác động của nạn bao hành
vẫn còn đơn độc. Mặt khác, công tác
tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về
hành vi bạo lực gia đình, sự tham gia

của cộng đồng còn hạn chế, chưa thật
sự đi vào chiều sâu, chưa thường xuyên. Để ngày càng giảm thiểu thấp nhất nạn
bạo lực gia đình, rất cần mọi người chung tay giải quyết và nhận thức được rằng
đây là vấn đề xã hội cần được quan tâm.
Cùng với sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, chính quyền, đoàn thể,
đặc biệt Hội phụ nữ, thì tác nhân gây bạo lực gia đình cần được giáo dục và đi
đến nhận thức được rằng nạn bạo hành gia đình là vấn đề mang tính xã hội.
Không nên coi đây là chuyện riêng tư của từng gia đình mà đó là vấn nạn bức
xúc của xã hội. Vì thế, rất cần sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng. Bên cạnh
đó, rất cần những mái nhà chung, những địa chỉ tin cậy để giúp người bị BLGĐ
tìm đến lánh nạn và được khuyên nhủ tư vấn nhằm giúp họ yên tâm đoàn tụ với
gia đình.
Riêng đối với nạn nhân bạo lực gia đình cần phải thẳng thắn nhìn nhận vấn
đề, chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng, với các lực lượng, đoàn thể
23


xã hội để giải quyết vấn nạn xã hội này. Chị em cũng cần trau dồi kiến thức để
nâng cao trình độ hiểu biết của bản thân, đặc biệt kiến thức gia đình, làm đẹp
bản thân và nuôi dạy con cái. Chú ý đến kiến thức pháp luật, tìm hiểu Luật
phòng chống bạo lực gia đình. Khi bị bạo hành không nên nín nhịn, bưng bít mà
cần tìm đến cơ quan tư vấn, tìm đến sự giúp đỡ của người thân, của hàng xóm,
các ban ngành đoàn thể để can thiệp kịp thời.
Trước khi bước vào hôn nhân, ai cũng muốn có một gia đình yên ấm, cơm
dẻo canh ngọt, thuận vợ thuận chồng, sống đến đầu bạc răng long. Nhưng trong
cuộc sống “cơm áo gạo tiền” mới nảy sinh nhiều vấn đề mà người trong cuộc
không khéo léo xử trí sẽ rất dễ dẫn đến BLGĐ. Nếu mỗi chúng ta - đặc biệt chị
em phụ nữ - không tự cứu lẫy mình thì vô tình đã tiếp tay cho nạn BLGĐ hoành
hành ngay trong chính tổ ấm của chúng ta.
Để đẩy lùi BLGĐ, mỗi cá nhân và cả cộng đồng hãy góp phần xây dựng xã

hội ngày càng tươi đẹp, văn minh. BLGĐ sớm được đẩy lùi hay không, ngoài sự
chung tay góp sức của xã hội và cộng đồng, chị em phụ nữ cũng cần nhận thức
rõ vai trò tự cứu mình. Gia đình là tế bào của xã hội. Chị em hãy tạo ra nhiều “tế
bào” tốt để có một xã hội không còn bạo lực gia đình. Đó không chỉ là ước mơ
của chúng ta mà còn là khát khao cháy bỏng của trẻ thơ.

C. KẾT LUẬN
1. Đóng góp mới của đề tài
Trên đây đã thể hiện rõ những hiện trạng, nguyên nhân và những vấn đề
đáng lo ngại cần chú ý của vấn đề bạo lực gia đình. Một trong những hiện
tượng đáng lo ngại nhất của tình trạng khủng hoảng trong các gia đình hiện nay
là tình trạng bạo lực gia đình. Bước sang thế kỷ 21, bạo lực gia đình vẫn lan
rộng và trở thành vấn đề xã hội nghiêm trọng và phổ biến ở nhiều nước trên thế
giới và ở Việt Nam. Điều này đặt ra cho xã hội văn minh nhiệm vụ cấp bách –

24


tìm ra những giải pháp hữu hiệu khắc phục và đi đến xóa bỏ hoàn toàn hiện
tượng này.
BLGĐ diễn ra với những hình thức muôn màu muôn vẻ. Đó có thể là bạo
lực vật chất hay tinh thần; bạo lực bằng vũ lực hay ngôn từ; bạo lực của người
lớn đối với người nhỏ hơn hay ngược lại… Đằng sau những tệ nạn xã hội đó có
thể là những lý do sâu xa như trình độ văn hóa thấp, tình trạng kém hiểu biết về
pháp luật hay tư tưởng trọng nam kinh nữ còn quá nặng nề... mà bản thân
những người trong cuộc cũng chưa nhận thức được.
2. Ứng dụng của đề tài
Qua đề tài cho ta thấy bạo lực gia đình đã và đang gây ra nhiều hậu quả
nghiêm trọng, trước hết là vi phạm nghiêm trọng đến quyền con người, đến
danh dự, nhân phẩm và tính mạng của mỗi cá nhân. Bạo lực gia đình làm xói

mòn đạo đức, mất tính dân chủ xã hội và ảnh hưởng đến thế hệ tương lai. Ở
nhiều gia đình, thế hệ con đã lặp lại hành vi bạo lực gia đình mà khi còn nhỏ,
chúng được chứng kiến. Bạo lực gia đình đang là nguy cơ gây tan vỡ và suy
giảm sự bền vững của gia đình Việt Nam. Thực trạng bạo lực gia đình ở Việt
Nam đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có những giải pháp đồng bộ và nhất quán,
được thực hiện một cách kiên trì, liên tục để khắc phục.

25