hepmonvi

hẹp môn vị
Hẹp môn vị một biến chứng của bệnh lý dạ dày tá tràng, là tình
trạng hẹp làm cản trở lu thông của thức ăn từ dạ dày xuống tá tràng.
Môn vị bị thu hẹp do ổ loét to và tổ chức quanh ổ loét bị xơ hoá
hoặc do khối u.
1. Các nguyên nhân gây ra hẹp môn vị:
- Các nguyên nhân thờng gặp:
+ ở ngời lớn:
loét HTT
loét môn vị
K hang vị hay K môn vị
+ở trẻ nhỏ: Hẹp môn vị phì đại
- Các nguyên nhân khác:
polype hang môn vị
bỏng dạ dày do hoá chất
ung th đầu tuỵ
viêm tuỵ mãn
2. Chẩn đoán:
2.1. Triệu chứng lâm sàng:
- Nôn là dấu hiệu lâm sàng chính của bệnh, xảy ra do
tình trạng ứ đọng ở dạ dày. Khi ở giai đoạn sớm có dấu
hiệu nôn ra dịch vị buổi sớm. Khi tiến triển đến giai
đoạn điển hình thì dấu hiệu nôn rõ ràng hơn với biểu
hiện nôn ra thức ăn ứ đọng trong dạ dày từ ngày hôm trớc
có mùi chua đặc trng. Khi sang giai đoạn muộn có khi 2
hay 3 ngày mới nôn và bệnh nhân phải móc họng để nôn
ra số lợng rất nhiều dịch dạ dày có thức ăn đã lên men bẩn.
- Đau trên rốn: thờng đau sau bữa ăn, đau giảm bớt khi nôn
ra đợc. Rất hay gặp cảm giác đầy bụng, khó chịu, cũng
bớt đi sau khi nôn ra.
- Khám lâm sàng:

+ Toàn thân : trong giai đoạn sớm cha có thay đổi nhng ở giai đoạn
điển hình bệnh nhân rất gầy, thể hiện rõ tình trạng mất nớc, môi
khô, mắt trũng, da nhăn nheo, lớp mỡ dới da hầu nh tiêu hết.
+ Khám bụng: thấy dấu hiệu bụn lõm lòng thuyền. Quan sát thành
bụng có thể thấy hình dạ dày nổi trên thành bụng, dấu hiệu Bouveret
chứng tỏ tình trạng tăng nhu động của dạ dày. Dấu hiệu lắc óc ách
khi đói rõ ở những trờng hợp điển hình. Khi khám bụng có thể phát
hiện khối u dạ dày là nguyên nhân gây hẹp. ỏ trẻ nhỏ sờ thấy một cục
tròn nhỏ di động là môn vị phì đại.
2.2. Triệu chứng cận lâm sàng:
- Chụp dạ dày sau khi uống thuốc cản quang 6 giờ thấy
thuốc còn đọng lại trong dạ dày là chẩn đoán hình ảnh
cần và đủ để xác định chẩn đoán. Soi dạ dày khi uống
thuốc cản quang thấy có hình ảnh tuyết rơi, dạ dày giãn
tăng sóng nhu động, thuốc qua môn vị khó khăn. Trên film
chụp thấy dạ dày giãn to tới quá mào chậu, nhiều dịch ứ
đọng và căn thức ăn trong dạ dày.


Soi dạ dày bằng ống soi mềm thực hiện khi có điều kiện,
thực hiện sau khi rửa dạ dày thấy lỗ môn vị hẹp chít, có
thể thấy nguyên nhân nh loét hay u sùi.
- Các xét nghiêm máu nh công thức máu, Hct thấy tình trạng
máu cô, rối loan điện giải, kiềm toan và đánh giá chức
năng thận.
2.3. Chẩn đoán phân biệt:
- Hẹp tá tràng: nếu hẹp trên bóng Vater triệu chứng giống
hẹp môn vị, trên film thấy dạ dầy và D1 dãn to, soi thấy
hẹp sau HTT, có thể thấy nguyên nhân nh màng ngăn tá
tràng hay u. Khi hẹp dới bóng Vater thấy có dấu hiệu nôn

rất đắng, chất nôn màu vàng do có mật
- Hẹp giữa dạ dày khi dạ dày hình 2 túi
- Hẹp thực quản tâm vị: có dấu hiệu nuốt ngẹn hay khó
nuuốt. Chụp Xquang thấy thực quản giãn to có thể phân
biệt giữa ung th và co thắt tâm vị qua hình ảnh Xquang
và nội soi.
3. Điều trị:
Hẹp môn vị là một cấp cứu ngoại khoa có trì hoãn.
3.1.
Trớc hết bệnh nhân cần đợc chuẩn bị tốt trớc mổ
trong thời gian từ 3 đế 5 ngày.
+ Rửa dạ để làm sạch: sử dụng ống thông Faucher cỡ to, rử
sạch các căn thức ăn trong dạ dày. Động tác này rất quan trọng
và nhiều khi rất mất nhiều công sức và cần ngời làm có kinh
nghiệm. Sau đó đặt ống thông dạ dày để tránh ứ đọng
tiếp.
+ Bệnh nhân không ăn đờng miệng mà đợc truyền tĩnh
mạch bồi phụ nớc, điều chỉnh rối loạn điện giải và cung cấp
năng lợng, nếu cần có thể truyền đạm, lipid, máu.
+ Nên sử dụng kháng sinh dự phòng trớc mổ.
3.2.
Điều trị phẫu thuật:
- Với hẹp môn vị do loét dạ dày tá tràng: phơng pháp mổ
thích hợp là cắt 2/3 dạ dày, lập lại lu thông đờng tiêu hoá
kiểu Billroth II.
- Khi loét tá tràng khó sâu có thể thực hiện phẫu thuật cắt
thần kinh X và nối vị tràng.
- Nối vị tràng đơn thuần chỉ định cho những bệnh nhân
quá già yếu, suy kiệt không chịu đựng đợc cuộc mổ lâu
dài.

- Với hẹp do Ung th: Nếu có thể htực hiện phẫu thuật tiệt
căn: cắt dạ dày bán phần hoặc toàn bộ phối hợp với lấy bỏ
mạc nối nhỏ, mạc nối lớn và nạo vét hạch. Nếu không đợc
thì cắt dạ dày điều trị tam thời hoặc khi không cắt đợc
có thể làm nối vị tràng.
- Với hẹp phì đại môn vị ở nhũ nhi: Mở cơ môn vị ngoài
phúc mạc.
-