SINH LÝ MÁU

SINH LÝ MÁU

Dr.Steven Hoang


ĐẠI CƯƠNG

•

Thành phần của Máu:

*Hồng cầu (RBC).
*Bạch cầu (WBC).
*Tiểu cầu (PLT).
*Huyết tương (Plasma).



•

Chức năng chung của Máu:

*Vận chuyển các phân tử và nhiệt từ nơi này đến nơi khác.

*Bảo vệ.

*Duy trì hằng định nội môi.



•

Đặc tính của máu:
*Trọng lượng: 6-8%.
*Thể tích: 4-6L.
*Tỉ trọng: 1.050-1.060 phụ thuộc số lượng tế bào và thành phần chất trong huyết
tương.
*Độ nhớt: 4,5 (Máu TP) ; 2,2 (Đơn thuần huyết tương).
*Máu lắng (ESR): 1h<11 mm; 2h<20 mm. Tăng trong viêm nhiễm, chấn thương
nặng. Giảm trong đa hồng cầu, dị ứng, tiểu đường…
*Hematocrit (Hct): 40-45%



HỒNG CẦU

•

Hình dáng và số lượng:

*Hình dáng: Đĩa lõm 2 mặt; Đk:7,5; Dày:1-2; Không nhân, Túi chứa Hb.
*Số lượng: Nam: 5,2*10^6±3*10^5.
Nữ: 4,7*10^6±3*10^5.



•

Chức năng:

*HC là túi chứa Hb (Lượng Hb chiếm 1/3 KL hồng cầu) vì vậy chức năng của

hồng cầu coi là chức năng của Hb =>> chức năng vận chuyển khí, chức năng
đệm.
*1g Hb gắn 1,34ml O2.


•

Quá trình sinh hồng cầu:
*Vị trí:
-Thời kì bào thai:
Tuần đầu: Túi noãn hoàng(Yolk sac).
3 tháng giữa thai kì: Gan (Chính),
Lách và hạch lympho.
3 tháng cuối: Tủy đỏ của xương.
-Khi ra đời đến trưởng thành: Tủy đỏ.



*Nguồn gốc của các tế bào máu:
Tất cả các tế bào máu là các tế bào gốc sinh máu vạn năng.(PHSC:
Pluripotential Hemopoietic Stem Cell).




*Các giai đoạn của quá trình sinh hồng cầu:
Đặc điểm: -Kích thước tế bào giảm dần.
-Nhân/NSC giảm.
-Tổng hợp Hb từ Gđ tiền nguyên HC
mất 1-2

ngày để trưởng thành.
Thời gian sống của TB hồng cầu:120 ngày.

-HCL đc giải phóng vào máu,



*Điều hòa sinh hồng cầu:
-Yếu tố kiểm soát sinh hồng cầu là TT oxi ở các mô.
-Erythropoietin: là 1 glycoprotein 90% sx ở thận, 10% sản xuất ở gan.
Chức năng: kích thích sự biệt hóa của các tế bào tiền thân dòng
HC và rút ngắn T/gian chín của các tế bào này.
Testosteron kích thích Sx Erythropoietin.


*Những chất cần cho quá trình sinh hồng cầu:
-Sắt: Cần cho tổng hợp Hem.
Sắt trong cơ thể: 2/3 trong hemoglobin
4% trong myoglobin
15-30% trong hệ liên võng
nội mô và tb gan.
0.1% gắn với transferin
Sắt mất: 4mg/ngày theo mồ hôi và nước
tiểu (Nữ: kinh nguyệt).
Hấp thu: Sắt đc hấp thu ở ruột non theo cơ
chế vc tích cực. Nên cung cấp 15
mg/ngày.

-Vitamin B6: Là co-enzym tham gia vào quá trình tổng hợp porphyrin(tiền chất của hem)
Là co-enzym tham gia vào quá trình chuyển tetrahydrofolat thành
5,10dimethyl-tetrahydrofolat.
-Vitamin B12 và acid folic:
Cần cho sự tổng hợp thymidin triphosphat.
Thiếu gây rối loạn quá trình chín của hồng cầu => thiếu máu hồng cầu khổng lồ.
Nguyên nhân thiếu B12: do cung cấp không đủ; do RLHT.
Nguyên nhân thiếu B9: do cung cấp thiếu; do tăng nhu cầu; do dùng thuốc UCMD.


•

Hemoglobin:
*Cấu tạo: gồm 1 phân tử globin (4 chuỗi polypeptid)+4 nhân Hem.
*Tổng hợp Hb


*Các loại Hb:
Phần globin gồm 4 chuỗi giống nhau thành từng cặp kí hiệu:α;β;γ;δ.
Hemoglobin người trưởng thành gồm:
96%HbA1: 2α;2β.
2%HbA2: 2α;2δ.
2%HbF: 2α;2γ.
Sự thay thế HbF thành HbA hoàn tất khi trẻ được 6 tháng tuổi.


*Một số bệnh lý do biến đổi cấu trúc của globin
-Bệnh HC hình liềm: β6 glutamic thay bằng Valin => HbA thành HbS.
-Bệnh HbC: β6 glutamic thay bằng Lysin => HbA thành HbC
-Bệnh HbE: β26 glutamic thay bằng Lysin => HbA thành HbE

••

Các thông số về dòng Hồng cầu:
 *MCV(Thể tích trung bình hồng cầu)
MCV= (Femtolit)
Bt: 80-100fl.
*MCH(Hb hồng cầu trung bình)
MCH=(pg)
Bt:28-33pg.
*MCHC(Nồng độ Hb trung bình HC)
MCHC=(g/l)
Bt:300-330 g/l.