GIÁO TRÌNH MÁY PHÁT ĐIỆN VÀ MÁY BÙ ĐỒNG BỘ

MAÏY PHAÏT ÂIÃÛN VAÌ MAÏY BUÌ
ÂÄÖNG BÄÜ


Free

HOME

Đ2.1 PHN LOAI VAè C IỉM CUA
MF

1. Phỏn loaỷi.

Trong caùc nhaỡ maùy õióỷn bao gọửm 2 loaỷi maùy
phaùt õióỷn õoù laỡ:
- Maùy phaùt õióỷn tua bin hồi : Duỡng trong caùc nhaỡ
maùy nhióỷt õióỷn, Diezel vaỡ nguyón tổớ vaỡ laỡ
loaỷi maùy phaùt õióỷn cổỷc ỏứn.
- Maùy phaùt õióỷn tua bin nổồùc : Duỡng trong nhaỡ
maùy thuớy õióỷn vaỡ thuọỹc loaỷi cổỷc lọửi.


Free

HOME

Đ2.1 PHN LOAI VAè C IỉM CUA
MF

2. ỷc õióứm caùc loaỷi maùy phaùt
õióỷn.

a. Maùy phaùt õióỷn tua bin hồi : Coù caùc õỷc
õióứm chờnh nhổ sau:
- Maùy phaùt coù tọỳc õọỹ quay lồùn n = 3000V/P vaỡ
coù sọỳ cổỷc 2p = 2.
- Maùy phaùt cổỷc ỏứn truỷc nũm ngang vaỡ coù
chióửu daỡi lồùn hồn õổồỡng kờnh.
- Maùy phaùt thổồỡng gừn cuỡng truỷc vồùi tua bin
hồi, maùy phaùt kờch tổỡ hay bồm dỏửu chờnh cuớa
tua bin.
- Hóỷ thọỳng laỡm maùt cuớa maùy phaùt thổồỡng laỡ


Free

HOME

§2.1 PHÁN LOẢI V ÂÀÛC ÂIÃØM CA
MFÂ

2. Âàûc âiãøm cạc loải mạy phạt
âiãûn.
b. Mạy phạt âiãûn tua bin nỉåïc.

- Mạy phạt tua bin nỉåïc cọ täúc âäü quay tháúp
thỉåìng tỉì (100 500)V/P v cọ säú cỉûc tỉì låïn
(vi chủc).
- Âỉåìng kênh ca mạy phạt låïn hån chiãưu di
â âãø bäú trê cạc cỉûc tỉì läưi.
- Mạy phạt thỉåìng cọ cün cn hồûc khäng

cọ khi mạy phạt cọ cäng sút bẹ.
- Trủc mạy phạt thỉåìng âàût thàóng âỉïng v
cọ 2 cạch kãút cáúu:
+ Kiãøu treo khi äø âåỵ åí trãn räto


Free

HOME

Đ2.2 H THNG LAèM MAẽT CUA MF
1. Nhióỷm vuỷ vaỡ phỏn loaỷi
a. Nhióỷm vuỷ:
Khi maùy phaùt õióỷn laỡm vióỷc, do taùc
duỷng cuớa doỡng õióỷn kờch tổỡ, doỡng õióỷn
phỏửn ổùng vaỡ doỡng õióỷn xoaùy, laỡm cho caùc
phỏửn tổớ kim loaỷi, dỏy quỏỳn cuớa maùy bở noùng.
Hióỷn tổồỹng naỡy laỡm giaớm khaớ nng phaùt cọng
suỏỳt vaỡ tuọứi thoỹ cuớa maùy phaùt. Vỗ vỏỷy laỡm
maùt maùy phaùt nhũm tng cổồỡng khaớ nng
phaùt cọng suỏỳt cuớa maùy vaỡ tng tuọứi thoỹ cuớa
maùy. Hóỷ thọỳng laỡm maùt caỡng hióỷu quaớ thỗ
nhióỷt lổồỹng toớa ra mọi trổồỡng caỡng nhióửu vaỡ


Free

HOME

Đ2.2 H THNG LAèM MAẽT CUA MF

1. Nhióỷm vuỷ vaỡ phỏn loaỷi
b. Phỏn loaỷi:
- Hóỷ thọỳng laỡm maùt giaùn tióỳp
- Hóỷ thọỳng laỡm maùt trổỷc tióỳp


Free

HOME

§2.2 HÃÛ THÄÚNG LM MẠT CA MFÂ
2. Âàûc âiãøm ca cạc hãû
thäúng lm mạt:
- Hãû thäúng lm mạt giạn tiãúp: Mäi cháút lm
lảnh thỉåìng sỉí dủng l khäng khê v
âỉåüc thäøi qua khe håí ca mạy lm gim
nhiãût âäü ca li thẹp v dáy qún.
+ Hiãûu qu lm mạt khäng cao
+ p dủng âäúi våïi mạy phạt cọ cäng sút
nh.
+ Cạc mạy phạt âiãûn cọ cäng sút låïn hån,
ngỉåìi ta sỉí dủng hydrä l mäi cháút lm
mạt, hiãûu qu lm mạt cao hån (gáúp 1,44
láưn so våïi khäng khê).


Free

HOME

Đ2.2 H THNG LAèM MAẽT CUA MF
2. ỷc õióứm cuớa caùc hóỷ
thọỳng laỡm maùt:
- Hóỷ thọỳng laỡm maùt trổỷc tióỳp : Mọi chỏỳt
laỡm maùt chaỷy xuyón qua caùc dỏy dỏựn rọựng
vaỡ caùc lồùp cuớa loợi theùp, thổồỡng duỡng mọi
chỏỳt laỡ nổồùc, dỏửu hay hydrọ.
+ Hióỷu quaớ laỡm maùt cao hồn
+ ọỳi vồùi mọi chỏỳt laỡm maùt laỡ nổồùc thổồỡng
dóự gỏy n moỡn hay tng trồớ lổỷc do caùu cỷn,
vỗ vỏỷy phaới sổớ duỷng nổồùc saỷch, nổồùc tinh
khióỳt.


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
1. Nhióỷm vuỷ vaỡ caùc thọng sọỳ cồ
baớn.
a. Nhióỷm vuỷ:
- Cung cỏỳp doỡng õióỷn mọỹt chióửu cho cuọỹn
dỏy kờch tổỡ cuớa maùy phaùt õióỷn õọửng bọỹ,
baớo õaớm chóỳ õọỹ vỏỷn haỡnh kinh tóỳ vồùi chỏỳt
lổồỹng õióỷn nng cao.
- Hóỷ thọỳng kờch tổỡ coù sổớ duỷng thióỳt bở tổỷ
õọỹng õióửu chốnh seợ õaớm baớo õổồỹc chóỳ õọỹ
vỏỷn haỡnh ọứn õởnh cuớa maùy phaùt, nỏng cao
õổồỹc giồùi haỷn cọng suỏỳt truyóửn taới.

Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
1. Nhióỷm vuỷ vaỡ caùc thọng sọỳ cồ
baớn.
b. Caùc thọng sọỳ cồ baớn cuớa hóỷ thọứng
kờch tổỡ.
Hóỷ thọỳng kờch tổỡ thổồỡng õổồỹc õaùnh giaù
thọng qua 4 thọng sọỳ cồ baớn laỡ : Cọng suỏỳt, õióỷn
aùp õởnh mổùc, õióỷn aùp kờch tổỡ giồùi haỷn vaỡ
hũng sọỳ thồỡi gian Te.
Cọng suỏỳt hóỷ thọỳng kờch tổỡ (SKT):
Laỡ cọng suỏỳt maỡ maùy phaùt kờch tổỡ cung
cỏỳp cho kờch tổỡ cuớa maùy phaùt õióỷn chờnh.
SKT = (0,2 0,6) SFõm
S

: Cọng suỏỳt phaùt õởnh mổùc cuớa maùy phaùt


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
1. Nhióỷm vuỷ vaỡ caùc thọng sọỳ cồ

baớn.
b. Caùc thọng sọỳ cồ baớn cuớa hóỷ thọứng
kờch tổỡ.
ióỷn aùp õởnh mổùc (Ufõm): Laỡ õióỷn aùp õỷt
vaỡo cuọỹn dỏy kờch tổỡ trong chóỳ õọỹ laỡm vióỷc
lỏu daỡi. Vồùi giaù trở õióỷn aùp naỡy, maùy phaùt coù
õióỷn aùp õỏửu cổỷc laỡ UFõm.
ióỷn aùp kờch tổỡ giồùi haỷn (Ufgh): Laỡ õióỷn aùp
lồùn nhỏỳt coù thóứ taỷo ra õổồỹc cuớa hóỷ thọỳng
kờch tổỡ. Giaù trở cuớa Ufgh phuỷ thuọỹc vaỡo loaỷi
maùy phaùt õióỷn:
+ Vồùi maùy phaùt tua bin hồi : Ufgh = 2Ufõm


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
1. Nhióỷm vuỷ vaỡ caùc thọng sọỳ cồ
baớn.
b. Caùc thọng sọỳ cồ baớn cuớa hóỷ thọứng
kờch tổỡ.
Hũng sọỳ thồỡi gian (Te): Laỡ õaỷi lổồỹng õỷt
trổng cho tọỳc õọỹ thay õọứi doỡng kờch tổỡ hay
õióỷn aùp kờch tổỡ vaỡ õổồỹc xaùc õởnh bồới quaùn
tờnh õióỷn tổỡ cuớa cuọỹn dỏy õióỷn caớm.
Tọỳc õọỹ tng
Uf õióỷn aùp kờch tổỡ tổỡ U fõm õóỳn Ufgh
theo qui luỏỷt

haỡm muợ.
U
fgh

Ufõm

t

Hỗnh 2-1 Qui luỏỷt tng õióỷn


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng kờch tổỡ.
a. Phỏn loaỷi: Hóỷ thọỳng kờch tổỡ bao gọửm:
- Hóỷ thọỳng kờch tổỡ sổớ duỷng maùy phaùt õióỷn
mọỹt chióửu
- Hóỷ thọỳng kờch tổỡ sổớ duỷng maùy phaùt õióỷn
xoay chióửu chốnh lổu
- Hóỷ thọỳng kờch tổỡ sổớ duỷng chốnh lổu coù
õióửu khióứn


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè

2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng kờch tổỡ.
b. Hóỷ thọỳng kờch tổỡ duỡng maùy phaùt õióỷn
mọỹt chióửu
Cf - Cuọỹn kờch tổỡ
C
- 3Cuọỹn
- Cuọỹn
kờch
kờch
tổỡtổỡ
chờnh
phuỷ
maùy phaùt õióỷn õọửng b
cuớa MF mọỹt chióửu
C3

C2

TK

C1
DC

BI

If

Cf

RC

ióỷn trồớ õióửu chốnh
TK- Bọỹ tổỷ
õọỹng
doỡng
kờch tổỡ If.
õióửu khióứn kờch tổỡ

BU


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng kờch tổỡ.
b. Hóỷ thọỳng kờch tổỡ duỡng maùy phaùt õióỷn
mọỹt chióửu
- Nguyón lyù hoaỷt õọỹng:
chóỳ õọỹ laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng C1 vaỡ Cf
laỡm vióỷc giổợ cho õióỷn aùp õỏửu cổỷc tổồng ổùng
vồùi giaù trở õởnh mổùc.
Khi coù sổỷ bióỳn õọỹng cuớa phuỷ taới laỡm
doỡng õióỷn, õióỷn aùp maùy phaùt õọửng bọỹ thay
õọứi, khi õoù cuọỹn dỏy C2 seợ laỡm vióỷc õóứ tng

giaớm kờch tổỡ cuớa maùy phaùt õióỷn õọửng bọỹ
thọng qua vióỷc õióửu chốnh õióỷn aùp maùy phaùt
õióỷn mọỹt chióửu.
Khi coù sổỷ cọỳ gỏửn maùy phaùt hay trón lổồùi,
cuọn dỏy C seợ laỡm vióỷc cổồỡng haỡnh kờch thờch


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng kờch tổỡ.
b. Hóỷ thọỳng kờch tổỡ duỡng maùy phaùt õióỷn
mọỹt chióửu
ỷc õióứm:
+ Cọng suỏỳt hóỷ thọỳng bở haỷn chóỳ.
+ ióỷn aùp kờch tổỡ giồùi haỷn khọng cao (Ufgh 2,0
Ufõm)
+ Tọỳc õọỹ thay õọứi õióỷn aùp coỡn chỏỷm, tổồng
ổùng vồùi hũng sọỳ thồỡi gian lồùn
Te = (0,3 0,6)
giỏy.
+ Duỡng cho maùy phaùt coù cọng suỏỳt vổỡa vaỡ nhoớ.


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè

2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng kờch tổỡ.
c. Hóỷ thọỳng kờch tổỡ duỡng maùy phaùt xoay
chióửu chốnh lổu.
Hóỷ thọỳng chốnh lổu
y phaùt õióỷn xoay chióửu
khọng õióửu chốnh.
aớm ổùng tỏửn sọỳ cao.
C3

C2

C1

Ff

CL

F
If

TK

BI
BU

Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng kờch tổỡ.
c. Hóỷ thọỳng kờch tổỡ duỡng maùy phaùt xoay
chióửu chốnh lổu.
Maùy phaùt õióỷn õổồỹc chóỳ taỷo theo kióứu
caớm ổùng vồùi cuọỹn kờch tổỡ vaỡ cuọỹn dỏy phỏửn
ổùng õóửu õỷt ồớ stato, rọto khọng coù cuọỹn dỏy
maỡ chố coù hóỷ thọỳng maỷch tổỡ rng, raợnh.
Khi rọto quay, doỡng õióỷn phaùt ra coù tỏửn sọỳ
phuỷ thuọỹc vaỡo sọỳ rng (raợnh) cuớa rọto : f = Z2.n.
Vồùi Z2 - Sọỳ rng cuớa rọto vaỡ n - tọỳc õọỹ quay rọto
(V/P).
Hóỷ thọỳng chốnh lổu khọng õióửu chốnh CL.


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng
kờch tổỡ.
c. Hóỷ thọỳng
kờch tổỡ duỡng maùy phaùt xoay

chióửu chốnh lổu.
- Nguyón lyù hoaỷt õọỹng:
Cuọỹn dỏy kờch tổỡ cuớa mfõ kờch thờch Ff
õổồỹc nọỳi tióỳp vồùi cuọỹn dỏy kờch tổỡ cuớa maùy
phaùt õọửng bọỹ Cf.
Caùc cuọỹn kờch tổỡ phuỷ C2, C3 õổồỹc cung
cỏỳp vaỡ õióửu chốnh qua thióỳt bở TK vồùi nng
lổồỹng nhỏỷn tổỡ phờa õỏửu cổỷc cuớa maùy phaùt
õióỷn õọửng bọỹ.
chóỳ õọỹ laỡm vióỷc bỗnh thổồỡng vaỡ quaù
taới thỗ caùc cuọỹn C1, C2 laỡm vióỷc. Khi coù sổỷ cọỳ


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng
kờch tổỡ.
c. Hóỷ thọỳng
kờch tổỡ duỡng maùy phaùt xoay
chióửu chốnh lổu.
- ỷc õióứm:
+ Do tọửn taỷi vaỡnh trổồỹt vaỡ chọứi than nón cọng
suỏỳt cuớa hóỷ thọỳng bở haỷn chóỳ.
+ Thồỡi gian tng õióửu chốnh nhanh hồn.
+ Thổồỡng õổồỹc sổớ duỷng vồùi maùy phaùt õióỷn
cọng suỏỳt tổồng õọỳi lồùn tổỡ (200300)MW.

+ ióỷn aùp kờch tổỡ giồùi haỷn nhoớ.


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng
tổỡ.kờch tổỡ duỡng chốnh lổu coù
d. Hóỷ kờch
thọỳng
õióửu khióứn.
CL
Cf
F
A
BI
B
C

If
BU
TK

Duỡng hóỷ thọỳng chốnh lổu thuớy ngỏn hay
thióỳt bở baùn dỏựn Thyristor. Nng lổồỹng cung
cỏỳp laỡ nguọửn xoay chióửu 3 pha lỏỳy tổỡ bióỳn aùp
tổỷ duỡng hay maùy phaùt xoay chióửu coù tỏửn sọỳ

Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng kờch tổỡ.
d. Hóỷ thọỳng kờch tổỡ duỡng chốnh lổu coù
õióửu khióứn.
- Nguyón lyù hoaỷt õọỹng:
Nguọửn õióỷn 3 pha qua hóỷ thọỳng chốnh lổu
coù õióửu khióứn cung cỏỳp trổỷc tióỳp cho cuọỹn
dỏy kờch tổỡ cuớa maùy phaùt õióỷn õọửng bọỹ.
óứ õióửu chốnh õióỷn aùp kờch tổỡ ngổồỡi ta
õióửu chốnh goùc mồớ cuớa Thyristor.
Khi coù sổỷ cọỳ õỏửu cổỷc hay trón lổồùi thỗ
thióỳt bở TK seợ taùc õọỹng thay õọứi nhanh goùc mồớ
cuớa Thyristor laỡm tng nhanh õióỷn aùp cuớa hóỷ


Free

HOME

Đ2.3 H THNG KấCH Tặè
2. Phỏn loaỷi vaỡ õỷc õióứm cuớa hóỷ
thọỳng kờch tổỡ.
d. Hóỷ thọỳng kờch tổỡ duỡng chốnh lổu coù

õióửu khióứn.
- ỷc õióứm:
+ Cọng suỏỳt cuớa hóỷ thọỳng kờch tổỡ lồùn
+ Hũng sọỳ thồỡi gian nhoớ Te = 0,02 0,04 giỏy
+ ióỷn aùp kờch tổỡ giồùi haỷn lồùn
+ Hóỷ thọỳng kờch tổỡ loaỷi naỡy õổồỹc duỡng phọứ
bióỳn trong caùc loaỷi maùy phaùt õióỷn hióỷn nay.


Free

HOME

Đ2.3 H THNG DIT Tặè
1. Nhióỷm vuỷ vaỡ yóu cỏửu cuớa thióỳt
bi dióỷt tổỡ.
a. Nhióỷm vuỷ:
- Duỡng õóứ tióu taùn nng lổồỹng tổỡ trổồỡng cuớa
cuọỹn dỏy kờch tổỡ khi cừt trong quaù trỗnh vỏỷn
haỡnh.
- Baớo vóỷ quaù õióỷn aùp cho caùch õióỷn cuớa rọto khi
cừt kờch tổỡ õọỹt ngọỹt do sổỷ cọỳ trong vaỡ ngoaỡi
maùy phaùt.
b. Yóu cỏửu:
- Thồỡi gian dióỷt tổỡ caỡng ngừn caỡng tọỳt hay tọỳc
õọỹ dióỷt tổỡ caỡng nhanh caỡng tọỳt.
- ióỷn aùp xuỏỳt hióỷn trong maỷch rọto thỏỳp hồn
õióỷn aùp cho pheùp.
U = 0,5.U
0,7U

Free

HOME

Đ2.3 H THNG DIT Tặè
2. Caùc phổồng phaùp dỏỷp tổỡ trong
maùy phaùt õióỷn.
a. Dióỷt tổỡ duỡng
Trở
Thióỳt
Thióỳt
Khi
sọỳ
maùy
bở
bở
R phaới
dióỷt
naỡy
phaùtlổỷa
chố
tổỡ
bở
õióỷn trồớ:
choỹn
duỡng
gọửm cọỳ
sổỷ

õióỷn
mọỹt
phuỡchóỳ
õọửng
hồỹp
õióỷn
trồớ õổồỹc
sao
trồớ
thồỡiõióỷn
cọng
vồùi
aùp

õọỹ
laỡm
CC
aùp
duỷng
suỏỳt
tờn
xuỏỳt
hióỷu
õọỳi
lồùnhióỷn
cừt
vồùi
õóứ
maùy
trong

nọỳi
maùy tióỳp
phaùt
từt
quaù
caùt
vióỷc
bỗnh
thổồỡng,
MC
trỗnh
cọng
maỷch
cuợng
suỏỳt
dióỷt
coù
tờn
nhoớ,
tổỡ
dỏy
hióỷu
nhoớ
ổùng
rọto.
õóỳn
hồn
vồùi
õióứm
1cuọỹn

cuớa
cọng
từc
tồ
õióỷn
hóỷ
cuọỹn
thọỳng
dỏy
aùp cuớa
cho
kờch
cọng
pheùp
tổỡ
tồ
duỡng
CT.
vaỡ
õoùng,
tióỳp
õióứm
2 mồớ.
RI
hũng
maùy
Tióỳp phaùt
sọỳ
õióứm
thồỡi

õióỷn
2
gianõoùng
mọỹt
từt
dỏửn
chióửu.
trổồùc,
Te. sau õoù tióỳp õióứm
BI
1 mồớ ra. Nhổ vỏỷy maỷch
CT
rọto luọn õổồỹc kheùp kờn
+
vaỡ
nng lổồỹng tổỡ
1
2
DC trổồỡng tióu taùn trón õióỷn
Cf
R
trồớ R.
F