Thang toán trên các thiết bị di động trong thị trường kinh tế số hóa thời đại 4 0 ở việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH
-----oOo-----

LÊ ĐẶNG THÙY MAI

THANH TOÁN TRÊN CÁC THIẾT BỊ DI ĐỘNG TRONG
THỊ TRƢỜNG KINH TẾ SỐ HÓA THỜI ĐẠI 4.0 Ở VIỆT
NAM

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ SỐ: 7340201

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
TS.TRẦN TRỌNG HUY

TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018


TÓM TẮT
u

h y u

khi n ho m i

ng ngh tr n th gi i

ng vi

ng i n r s i

n gi n h y ph

t p

ng

ng h n

o gi h t

th ho n th nh v i hi

i n tho i th ng minh nh g n trong t m t y trong t h t . N m b t xu th phát
tri n cơng ngh thanh tốn trên th gi i v nh n nh n
m ph
N m

nh ng l i h v

ng n th nh to n n y m ng l i, th nh to n tr n thi t
ng trong gi i o n

h nn
nghi n

ng n v r t

n nh ng

ng t i Vi t

ng g p t h

ph t tri n

ng nh ng i n ph p th ng k m t thu th p t i li u t nhi u ngu n
u v so s nh t

gi

r nh ng

nh m h r nh ng i m h n h tr ng i
t i Vi t N m v

r nh ng ph

qu nh ng l i th v
V i m t qu
N mr t

i

t tr i

gi

h i

n

ti m n ng trong xu h

tr n t nh h nh th

nt nt i

ng n kh

n s tr t l s

ng ngh m i tr

nh gi

n m

ph
t t n

ph
n

ng n th nh to n n y

nh

ng v ph t huy

n ph i gi i quy t

n

o th Vi t

ng ngh th ng tin l

ng nh ng gi i ph p s ng t o h

kinh nghi m qu

t qu n tr ng nh t l s qu n t m

h pt

n th m gi v o gi i ph p th nh to n i

Nh n
ng

Ng n h ng t i Vi t N m t o i u ki n ho th nh to n qu thi t
Nam phát tri n an toàn, hi u qu v

ph t tri n.

ng Tuy nhi n s ph n m nh

ng ph p l v t nh n to n trong n n t ng

nh ng th th h l n

ng kh ng th

ng ti n m t trong l u th ng
ng th nh to n i

n v ng.

t

v s

h it
hung t y

ng v i h th ng
i

ng t i Vi t


SUMMARY
We are living in the 4.0 industrial revolution, this is no longer news of a future
event, this technological revolution has changed the way things running. Everyday,
the news about this trend are reported on social media. Almost all countries in the
world racing on technology improvements. In order to improve the position and the

quality of human life, Vietnam is now beginning its first steps in the digital
development process.
Smartphones have become attached to the lives of people because of the practical
role. Not only be a communications device, but smartphones also play a role in
entertainment, learning, working, health monitoring, shopping, life management,
paying bills. It seems like the ability to work in diversified field by only a
smartphone is growing. That is the reason why the demand for smartphones is
increasing. With the advancement of technology, the introduction of mobile
payment products and services in the 4.0 era is essential.
The technology race is taking place more exciting than ever, making any simple
or complex task can be accomplished with a compact smartphone just in the blink
of an eye. Captured the trend of developing payment technology in the world and
found the outstanding benefits of this payment method, the payment via mobile
devices in Vietnam is in the blooming stage and we need positive contribution for
further development. This trend not only changes the way payments, but also
creates and promotes new business models, changes consumer behavior.
By using methods such as descriptive statistics and data collection from various
sources, the author makes a realistic evaluation to show limits and issues of this
payment method in Vietnam. Beside that, it‟s in p le to ignore the advantages
and opportunities that need to be catched and used for development. Having a


young population and the high rate of cash-using in monetary circulation, Vietnam
has great potential in the mobile payment trend. However, technological
fragmentation, regulatory environment and security in the information technology
platform are heavy challenges that need to be solved by creative solutions, learning
from the international experiences. But the most important thing is the concern of
Government and the cooperation of the involved parties in mobile payment with the
banking system in Vietnam, facilitating the payment via mobile devices in Vietnam
has safe, effective, sustainable development.

Summary Chapter 1
In chapter 1, the author presents the basic theory of mobile payment trends in the
digital age in Vietnam. Firstly, author mention about the context of mobile
payments – Indistrial Revolution 4 0 n

nswer the question “Wh t is mo ile

p yment?” At the next specific content covers the concepts, the development
history of mobile payments, classification of mobile payments, operating models,
supporting devices as well as the conditions for this payment activities, their role for
the state, banks, companies and also people in our country. Finally, criteria for
evaluation are given to analysis situation of mobile payment development. Base on
understanding about basic meaning of mobile payment, which helps reader to have
basic knowledges and right direction to chapter 2.

Summary Chapter 2
In Chapter 2, to help readers understand the development of mobile payment in
Vietnam market. The author presents specific contents including the situations of
the e-commerce market, the banks, Fintech units, the legal corridor, the dynamics
and the current direction of the state. It also points to the volatility of the market that
will affect mobile payments. Vietnam's advantage is being a developing country
with a young population structure, so it is very easy to update new technology
trends. Payment methods via smartphone started few years in Viet Nam, althought it


brings many benefits but also has a lot of weakness that need to be improved. And
the biggest weakness is security – the field that big counties must also be careful.
Moreover it‟s quite iffi ult to h nge the using

sh h it of people e use they

have many reason to not choose to trust mobile payment method. Because of
working together on the digital technology platform so ecommerce development is
also an important lever for payment on mobile devices.
Following the experts, because of being a brand-new market, Vietnam has many
opportunities and potential development. The Government of Vietnam has plans to
focus on developing mobile payments as a key target in the coming years. Therefore,
the banking system, fintech companies, retailers in Vietnam need to cooperate to
speed up the evolution of mobile payments.

Summary Chapter 3
Apply the technology on payment system to replace cash completely changed the
definition of traditional cash transactions, helping the Bank to change its operating
process become more efficiently and profitably, enterprise and Fintech companies
have more development opportunities, the way that people manage finance is more
convenient.
In Chapter 3, based on the direction of the government with the goal of non-cash
society and sustainable economy, author contribute some solutions that may help in
the intention of overcoming the weaknesses of mobile payments. By consulting the
experts in this field and the author's own knowledge, there are solutions to progress
payment by mobile devices. These recommendations for the State to facilitate for
mobile payment by reform include legal system, security and pay attention on
technology update. About the banks and Fintech company, it is important to focus
to enhance quality of produce and service and customers care, while also taking the
initiative in ensuring the security of information technology. As mentioned in
Chapter 2, changing consumer habits from using cash to mobile payment will take


time because cash payments are very popular. Therefore, Government incentives

and bank policies to encourage mobile payments play a very important role. With
recommendations and contributions, author want to help our Vietnam gradually
adapt to the process of economic integration digitization in coming years.

General Conclusion
Industrial revolution 4.0 is the opportunity for Vietnam to shorten the
development gap with other developed nations in the world. The mobile payment
tren response for one of the new er ‟s require

em n

ut to

hieve the proje ts

we need more efforts from all related organizations as well as the trust of customers
for this payment method.


LỜI CAM ĐOAN
K nh th
ch t l

ng

qu th y
o tr

ng

t i t n l L Đ ng Thùy Mai, sinh viên h c nhân
i h c Ngân hàng tp.H

h Minh t i xin

m o n

khóa lu n này là cơng trình nghiên c u c a riêng tác gi , có s hỗ tr c a
gi ng vi n h
th

trong

ung o ng

ng dẫn là th y Tr n Tr ng Huy, k t qu nghiên c u là trung
kh ng

n i ung ã

c công b tr

i khác th c hi n ngo i tr các trích dẫn

y ho c các n i
c dẫn ngu n

trong khóa lu n.
Tác gi

L Đ ng Thùy Mai

y


LỜI CẢM ƠN
Đ u ti n t i xin g i l i
l
h

qu th y
t p
Đ

h

m ns us

gi o ã nhi t t nh gi ng

i t t i xin h n th nh

Nh ng i u th y h
nh ng k n ng

y kh ng h l nh ng
nh n th

Nh ng hi s l i khuy n t

u i
th ng
tâm th

th ki n tr th
ng xin

nh h

ng

ng

nh

m n

ng kh

nh ho gi

o,

hi n lu n v n n y

n ho qu tr nh l m vi

m v th u hi u ho nh ng i u kh ng v
hi n kh

t i tr

ng trong lu n v n m

hi n lu n v n v t ng

nh l i

i t

m n th y Tr n Tr ng uy ã h t l ng h

r t t n t nh trong qu tr nh t i th

t i

Ng n h ng

y t n t nh v t o i u ki n t t ho vi

ng nh r n luy n trong su t th i gi n t i theo h

ng ẫn t v n v g p

t i

ng Đ i h

n Tr

l s

n

s un y

ng vi n r t qu gi

ho n th nh kh
nh

nl

ã

h c.

ng h nh

ng tôi,

t o i u ki n t t ho t i to n

lu n
Th nh ph

h Minh th ng

L Đ ng Th y M i

n m 0


MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................ 1
DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ, H NH ẢNH .......................................... 2
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 4
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ XU HƢỚNG THANH TOÁN TRÊN DI
ĐỘNG .........................................................................................................................8
1.1

Khái ni m ...................................................................................................8

1.1.1 Kỷ nguyên s hóa 4.0............................................................................8
1.1.2 Mobile payment ....................................................................................9
1.1.3 E-baking ................................................................................................9
1.1.4 Công ty fintech ......................................................................................9
1.2

L ch s r

i và phát tri n. .....................................................................10

1.2.1 L ch s và s r

ic

ph

ng th

1.2.2 Câu chuy n v xã h i th nh to n i

th nh to n i n t ...................10
ng ph bi n nh t trên th gi i

.............................................................................................................11
1.2.3 L ch s r

i và c i ti n máy nh n thanh toán POS ..........................13

th nh to n i

1.3

Vai trò c

ng .................................................................14

1.4

Xu h

1.5

Các thi t b và công ngh hỗ tr ..............................................................18

ng th nh to n tr n i

1.5.1 Thi t b

i

ng ...........................................................15

ng thông minh................................................................18


1.5.2 Thi t b POS và mPOS .......................................................................19
1.5.3 M ng xã h i ........................................................................................19
1.5.4 Ứng d ng thanh toán ...........................................................................20
1.5.5 Cơng ngh thanh tốn khơng ti p xúc ................................................20
1.6

Các lo i h nh th nh to n i

1.7

Ti u h

ng hi n nay ...............................................22

nh gi ......................................................................................24

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ PHÁT TRIỂN THANH TOÁN DI ĐỘNG
TẠI VIỆT NAM TRONG NỀN KINH TẾ SỐ HĨA TẠI VIỆT NAM .............27
2.1

Tình hình chung th tr

ng Vi t Nam ......................................................27

2.2

M h nh th nh to n

nh s n xu t i

ng

c tri n kh i nh th nào

..................................................................................................................29
2.2.1 D ch v th nh to n tr n thi t

i

ng th ng minh

u tiên

Vi t

Nam .....................................................................................................29
2.2.2 H sinh thái mang l i giá tr ho ng

i tiêu dùng, gi m thi u l u

thông ti n m t .....................................................................................31
2.3

Th c tr ng v th tr

2.4

Th c tr ng th nh to n i n t

Nam

ng bán l v th

ng m i i n t

Vi t Nam .......32

các ngân hàng trong th tr

ng Vi t

..................................................................................................................39
2.4.1 Th ngân hàng .....................................................................................39
2.4.2 Mobile Banking ..................................................................................40
2.4.3 Digital Banking ...................................................................................40
2.4.4 Th nh to n

ng QR o e...................................................................41


2.4.5 Th c tr ng v Fintech

Vi t Nam .....................................................42

s h t ng tr ng thi t

ph

v .................................44

2.5

Th c tr ng v

2.6

Th c tr ng v an toàn b o m t trong thanh toán ......................................46

2.7

Th c tr ng v hành lang pháp lý ..............................................................49

2.8

Th c tr ng qu n lý thu

2.9

Ảnh h

toán i

ng

i v i th

ng c a nh ng bi n

ng m i i n t ...............................52

ng kinh t - xã h i

n s phát tri n thanh

Vi t Nam........................................................................................53

2.9.1 M i tr

ng chính tr ............................................................................53

2.9.2 M i tr

ng kinh t ..............................................................................54

2.9.3 M i tr

ng v n ho xã h i ..................................................................54

2.10 Đ nh gi s phát tri n c

th nh to n i

ng .........................................55

h i (Opportunity) ..........................................................................55

2.10.1

2.10.2 Thách th c (Challenge) .......................................................................57
2.10.3 Đi m m nh (Strength).........................................................................59
2.10.4 Đi m y u (Weakness) .........................................................................61
Chƣơng 3: GIẢI PHÁP ĐẨ MẠNH PHÁT TRIỂN THANH TOÁN DI
ĐỘNG TẠI VIỆT NAM .........................................................................................68
3.1
3.2

M

ti u ph t tri n ...................................................................................68
n

x y

ng gi i ph p .......................................................................68

3.2.1 Đ án phát tri n thanh tốn khơng dùng ti n m t t i Vi t Nam giai
o n 2016-2020 nêu rõ các m c tiêu c th .......................................68


3.2.2 M

ti u n to n

o m t c ng ngh th ng tin ...................................69

3.2.3 Xu h

ng ph t tri n t t y u ................................................................70

3.2.4 X y

ng huẩn thanh toán chung ......................................................70

3.2.5 D

tr n nh ng thi u s t

n h nh

nv

i h c kinh nghi m t

nh ng qu c gia khác. ..........................................................................70
3.3

Ki n ngh

3.3.1
3.3.2

nh ho Nh n

c..................................................................71

o n thi n h nh l ng ph p l .............................................................71
i thi n t nh h nh

3.3.3 T ng

o m t n ninh m ng .........................................71

ng th nh to n i

ng ..........................................................72

3.3.4 T o i u ki n ph t tri n k thu t
3.4

ng ngh .......................................72

Ki n ngh dành cho Ngân hàng ................................................................72

3.4.1

h nh s h nh m

3.4.2 T ng

ng

ng n ninh

ni m tin ho kh h h ng ...........................72
o m t..............................................................73

3.4.3 M r ng ph m vi kh h h ng .............................................................73
3.4.4

i thi n h t l

3.4.5 N ng
3.4.6 T ng
3.5

o h tl
ng h p t

ng s n phẩm
ng

h v ..............................................74

i ng nh n s .................................................74
ng nh u ph t tri n ......................................75

Ki n ngh dành cho công ty Fintech và cung c p s n phẩm

ch v . .....75

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................... 78

1

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

ATM
B2C
CNTT
COD
DDOS
DN
DOS
IT
LAN
mPOS
MST
NFC
NHNN
NHTM
OTP
PC
POS
QR
SMS
TMĐT

Automatic Teller Machine - M y giao d h t
ng
Bussiness to Customer - o nh nghi p v i kh h h ng

ng ngh th ng tin
Cash on Delivery - Th nh to n s u khi nh n h ng
Distributed Denial Of Service - Bi n th c t n công t ch i d h v
o nh nghi p
Denial of Service - T n công b ng t ch i d h v
Information Technology - ng ngh th ng tin
Local area network - M ng m y t nh c c b
M y ch p nh n thanh to n th i ng
Magnetic Secure Transmission - Truy n
li u t t nh
Ne r iel ommuni tion - i o ti p t m ng n
Ng n h ng Nh n
Ng n h ng Th ng m i
One Time Password - M t khẩu s
ng m t l n
Personal Computer - M y t nh
n
Point of Sale - M y ch p nh n th thanh to n
Quick Response - Mã ph n ng nh nh
Short Message Service - Tin nh n
Th ng m i i n t


2

DANH MỤC BẢNG BIẾU, BIỂU ĐỒ, H NH ẢNH

nh

Tỷ l kh h h ng s

ng k nh ph n ph i t nh t

l n tu n - Ngu n

World Retail banking Report 2016
nh
ng

Tỷ l ng
is

is

ng i n tho i th ng minh so v i s l

ng i n tho i

nh th

ng

ng nh ng

th nh ph - Ngu n Nielsen Vietnam

Smartphone Insight Report
nh

S msung P y

nh

Ứng

ng mu s m tr

tuy n tr n sm rtphone

nh

4 Ứng

ng mu s m tr

tuy n tr n sm rtphone

nh

Tỷ l

Lotte M rt
o op M rt

o nh nghi p kinh o nh tr n m ng xã h i - Ngu n

o

o h

s TMĐT Vi t N m
nh
o

Tỷ l

o nh nghi p ng

ng

n h ng tr n thi t

i

ng - Ngu n

o h s TMĐT Vi t N m

nh

Tỷ l we site

phi n

n i

ng - Ngu n

o

o h s TMĐT

Vi t N m
nh

Tỷ l

o nh nghi p

we site kinh o nh tr n i

ng - Ngu n

o

o h s TMĐT Vi t N m
nh

Tỷ l ng

i

ng th

hi n

h nh th

th nh to n - Ngu n

h s TMĐT Vi t N m
nh

0 Tỷ l we site

tuy n - Ngu n

o

h

n ng

t h ng tr

o h s TMĐT Vi t N m

tuy n v th nh to n tr

o

o


3

nh
Ngu n
nh

Tỷ l nh ng l
o

nh

VP

igit l L

nh

nk
Viet om nk

4 X p h ng nh ng m i qu n t m

h v th nh to n tr
Ngu n

tuy n -

o h s TMĐT Vi t N m

T MO

nh

o kh h h ng kh ng mu n mu s m tr

tuy n

nh

ng

i

ng khi h n l

s

ng

n tr n ph

ng ti n truy n th ng -

t ng tr

ng TMĐT nh nh nh t th

uzzmetri s
X p h ng

qu

gi

t

gi i - Ngu n K nt r Worl p nel
nh

h

ng tr nh

i sm rtphone

nh

h

ng tr nh

i sm rtphone

ng 1.1: S l

ng thi t b và kh i l

Thegioi i ong
PTshop

ng giao d ch


4

PHẦN MỞ ĐẦU

Lý do chọn đề tài

1.

Trong
v

i

nh n n

th nh to n i n t

h nh th

ng nghi p 4 0

ng Vi t N m vẫn

n t n t i nhi u kh kh n v th h th

tr n nh m ph n t h nh ng nguy n nh n
h nh th

T

gi

h n

t i nghi n

t l i h r nh ng y u t gi p th

ng tin

y ho ng

i ti u

ng th i gi p ho n n kinh t Vi t N m ẩy nh nh ti n
gi kh
2.

ng trong gi i o n kh i

h n

ng Đi u n y

ph t tri n

u
ẩy

th nh to n tr n to n i n h n nh m g p ph n t o n n nhi u l

th nh to n n to n hi u qu v
qu

y th lĩnh

ti m n ng ph t tri n r t m nh mẽ t i Vi t N m Tuy nhi n

th nh to n i n t t i th tr

un n

ng i n r trong th i gi n g n

ng

ng v i

tr n th gi i

Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chung
Lu n v n sẽ nghi n
m nh

i my u

nh ho

u th

tr ng th nh to n tr n i

nh gi ti m n ng ph t tri n v

n li n qu n trong th tr

ng n u l n nh ng i m

r nh ng gi i ph p kh

ph

ng Vi t N m trong th i gi n t i

Mục tiêu cụ thể
 Tr nh

y t ng qu n v

n

i v i kinh t xã h i
ng ty finte h xu h

th nh to n gi o
ph

h

u

h m ng

ng nghi p 4 0 v

s n phẩm v

nh h

ng

h v th nh to n tr n i

ng th nh to n i n t

ng

h r nh ng m t h n h khi

ng ti n m t so s nh

h r nh ng l i th

ng ph p th nh to n m i

 Đ nh gi th

tr ng t nh h nh ph t tri n

th nh to n i n t t i Vi t N m

5
 Tr n n n t ng
th tr

s nghi n

ng Vi t N m

u ti n h nh ph n t h i m m nh i m y u
i v i xu h

h nh SWOT t m r nguy n nh n v
ho

ng n h ng

ng th nh to n i n t

theo m

xu t m t s gi i ph p kh

ng ty finte h

n v ung

p ng

ph

nh

ng th nh to n

v nh n
Câu hỏi nghiên cứu

3.

theo nh ng m
nghi n

ti u nghi n

h v th nh to n tr n thi t
v thi t

y u

ul g

N m? V i tr

 Th

tr ng

i

t r nh ng

ng l nh th n o

i u ki n

h ng?

i t th n o so v i

u h i

s

nh ng h nh th

h nh th

ng

ng ngh 4 0 l g

h v t i th tr

ng Vi t

th nh to n i n t n o? Kh

?

th nh to n i n t t i Vi t N m?

ng n h ng
finte h v nh n
v n y t i th tr

4.

gi

us u





u ã n u tr n t

n v t i h nh ung
n

p

nh ng gi i ph p g

h v

i

ng

ng ty

t o i u ki n m r ng

ng Vi t N m?

Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu


Đ it

ng nghiên c u: Các ng d ng thanh toán trên thi t b di

ng c a các ngân hàng th

ng m i Vi t N m

s n phẩm ng d ng thanh toán trên thi t b

i

n v cung c p
ng, các công ty

fintech.


Ph m vi nghiên c u: Nghiên c u
trong gi i o n t n m 0

5.

h

c th c hi n t i Vi t Nam

n 2017.

Phƣơng pháp nghiên cứu

Bài nghiên c u s d ng ph

ng ph p t ng h p t i li u thu th p th ng tin


6

th nh to n i

di n gi i, phân tích các n i dung c a hình th
thơng tin và s li u trong
h p t nh ng v n
c công b
Ph

i

n t p h

th ng tin

ng. Các

c tác gi s d ng ph

ng ph p thu th p, t ng

i

tài nghiên c u tr

o lu n n

ã

i h ng

ng ph p so s nh

ch ra s khác bi t

d ng ti n m t, so sánh t

phát tri n c

xu h

i hình th c thanh tốn s
ng thanh tốn t i Vi t Nam

i v i các qu c gia khác nh m c ng c nh ng l p lu n và khuy n ngh c a
tác gi .
Nội dung nghiên cứu

6.

Phần mở đầu

s cho vi c ch n

ph m vi nghiên c u ph
c

tài, m c tiêu nghiên c u

ng ph p nghi n

u

ng g p

it

ng và

tài và b c c

tài.

Chƣơng 1: Tổng qu n về xu hƣớng th nh toán trên di động
Nh ng n i dung xoay quanh vi
th nh to n tr n i
ki n

ng xu h

tr nh

ng t

y

i m và l i ích c a công ngh

ng làm cho d ch v này phát tri n

i u

s d ng d ch v , hình th c thanh tốn này có khác bi t nh th nào và l i

th gì so v i các hình th

th nh to n

Chƣơng 2: Thực trạng về phát triển th nh toán di động trong nền inh t số
h

tại Việt N m
Tình hình phát tri n c a d ch v này t i Vi t Nam, các bên liên quan, nh ng thay

it

v i xu h
Nam.

ng

n th tr

ng, th hi u c a khách hàng và ph n ng c a th tr

ng này. Nêu ra các thách th

v

h i phát tri n trong th tr

ng
ng Vi t

i


7

Chƣơng 3: Giải pháp đẩy mạnh phát triển th nh toán di động tại Việt N m
Nh ng khuy n ngh dành cho k ho ch phát tri n d ch v th nh to n i
Vi t N m

nh ho Ng n h ng

nh ch t i h nh

ng t i

s kinh doanh và các

i tác cung c p d ch v trong lĩnh v c này.
7.

Ý nghĩ thực tiễn củ đề tài

Xu h

ng th nh to n tr n i

ng sẽ bùng n trong th i gian t i và là m t lĩnh

v c r t giàu ti m n ng ph t tri n t i Vi t N m Đi u n y th y
ng h

ng

n các gi i pháp mang l i s tr i nghi m m i, hi n

phù h p h n v i s th y
th tr

ng xu h

i tiêu

i, g n g i v

i công ngh trong các d ch v qu n l t i h nh Đ tài

nghiên c u này sẽ nêu ra nh ng thách th
ph p

i h nh vi ng

ng nh

h iv

ra nh ng gi i

ng tài chính ngày càng phát tri n và Vi t Nam b t nh p t ng tr

ng kinh t s hóa.

ng


8

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ XU HƢỚNG THANH TOÁN TRÊN DI

1

ĐỘNG
Giới thiệu chƣơng I
Trong h
tr n i

ng

t

gi nêu lên nh ng lý lu n

ng trong th i

i kỷ nguyên s hóa

các khái ni m, phân lo i các hình th
s h nh th nh v xu h
di n ra ho t

iv in

ng, mơ hình ho t

c ta. Ti p theo l

th nh to n i

ng phát tri n c

ng thanh tốn

Vi t Nam. N i dung c th trình bày

th nh to n tr n i

h ng

các thi t b hỗ tr và vai trò c

xu h

nc

ng

c p

ng nh

ng,
n l ch

i u ki n

ng thanh toán này.

1.1 Khái niệm

1.1.1 Kỷ nguyên số hóa 4.0
Kỷ nguyên di n ra t nh ng n m 000 l s b t

m ng công nghi p l n th t h y
m ng th y

u và phát tri n c a cu c cách

n g i là cu c cách m ng s

Đ yl

i n n cơng nghi p v i quy mơ tồn c u trên nhi u lĩnh v

u c cách
nh

ng

ngh sinh h c, v t lý và k thu t s .
 Đ u ti n l n n
m tt
ng

ng l i ro ot sẽ ho n to n th y th nh ng ho t

i m ng l i hi u qu

v it


ng nghi p s n xu t ro ot tr tu nh n t o (A ) h
ng vi

o h n on ng

ng l o

ng

n

ng

on

i m y t nh x l

li u

ng kinh ng

ng ngh th

t

o (VR) th

kh ng gi n o kh ng gi i h n t

t i o (AR) m ng
ng t

ng

ng

n s tr i nghi m trong

ng trong

lĩnh v

gi o

gi i tr


ng ngh
th ng ph
qu v

nternet v n v t ( nternet of Things- oT) hỗ tr
t pm t

ng vi

ht

i u khi n

h

ng theo l p tr nh gi p ti t ki m hi ph hi u

x l xuy n su t


9
 N n t ng SMA
v k th pt t

(So i l-Mobile-Analytic- lou ) t o r m t s n phẩm
nh ng y u t tr n t n

truy n xu ng t
ph

v

ho tr i nghi m

Nh ng ti n b k thu t và s

li u

li u ng

i

ng trong xã h i

m m y v ti n h nh ph n t h tr n thi t

nh n
t ng tr

ng

i

ng

ng nh y v t trong cu c cách m ng công

nghi p 4.0 này khi n cho không m t i
c p nh t

ng

h

ng ngoài mà ph i liên t c c i ti n và

phát tri n.

1.1.2 Mobile payment
Mobile payment – Th nh to n i

ng nói chung là ho t

ng chuy n ti n

tr cho các d ch v mà khách hàng s d ng b ng i n tho i di
hay các thi t b

i

chi

ng, máy tính b ng,

ng cá nhân khác t i b t c lúc nào và b t c

u th y v s

d ng th ngân hàng, séc hay ti n m t.
1.1.3 E-baking
E-banking – Ng n h ng i n t là m t kênh giao d ch b sung c a ngân hàng
truy n th ng v i các d ch v nh SMS banking, Internet banking hỗ tr giao d ch
qua internet hay qu n lý tài kho n qua tin nh n i n tho i ... làm phong phú thêm
các l a ch n giao d ch cho khách hàng c a ngân hàng.
1.1.4 Công ty fintech
Fintech là t
n i hung
internet

c ghép t hai t Finance và Technology, công ty fintech là t

g i các công ty s d ng công ngh vi n thông không dây, m ng
i n to n

m m mã ngu n m

m m y si u

li u, công ngh thông tin, k thu t s , ph n

áp d ng vào vi c nâng cao s n phẩm ch t l

ng ho t

ng

c a ngành tài chính – ngân hàng. Có hai nhóm cơng ty fintech, nhóm th nh t là các
cơng ty t o ra các s n phẩm hồn thi n
nhóm th hai là các cơng ty d ng “

ng

i tiêu dùng s d ng trên th tr

k-offi e” t o ra các công c hỗ tr ho t

v n hành bên trong b máy ngân hàng ho

nh ch tài chính.

ng,
ng


10

Ở ph m vi c a lu n v n n y h

c p

n nh ng công ty fintech s d ng cơng

s n phẩm tài chính ra th tr

ngh k thu t s

ng

i hình th c cơng ngh .

S n phẩm d ch v c a h là nh ng gi i pháp hỗ tr v t i h nh

nh n h y th

ng

m i thông qua công c k thu t s .
1.1.4.1 Digital baking
Digital baking – Ngân hàng k thu t s

c thành l p d a trên n n t ng cơng

ngh s , mơ hình này hoàn toàn khác v i cách th c ho t
u

th ng. T t c các quy trình làm vi

ng c a ngân hàng truy n

c s hóa nh cơng ngh tiên ti n nh t

ng hóa quy trình b ng h th ng l p tr nh i n t

i n to n

m m y ph n t h

li u, trí tu nhân t o, giao di n l p trình ng d ng m , giúp ti t ki m th i gian và
chi phí nh ng vẫn ki m soát hi u qu . Giao d ch c a ngân hàng s không ph i
chi nhánh ngân hàng và gi m thi u
Đ ng th i t nh n ng

nm ct i

n

nh ng th t c gi y t liên quan.

a ngân hàng s có th th c hi n m i lúc m i n i kh ng ph

vào th i gian không gian nên khách hàng hoàn toàn ch

ng.

1.1.4.2 Mobile wallets

Mobile wallets – V
nh

hi

v

ng ti n c

i

ng là nh ng ng d ng ph n m m
h ng t nh ng

h ng

ng t

phiên b n i n t , giúp th c hi n ho t

ng g i, thanh tốn chi phí và nh n ti n trong tài kho n ví. M t ng d ng v
t có th liên k t v i tài kho n

ng t

nhi u ng n h ng kh

nh u v

i n

ng l u tr

c

nhi u th tín d ng.
1.2 Lịch sử r đời và phát triển.
1.2.1
V
gi

n

Lịch sử và sự r đời củ phƣơng thức th nh toán điện tử
u th kỷ 20, s ra

i c a th thanh tốn tiêu dùng (Charge Card) thì

m v m t h th ng thanh toán nhanh g n m i

Đ nn m
khoa h c vi n t

th th nh to n
ng “Looking

c nh
kw r ‟

nl n

u

c hi n th c hoá.

u tiên trong cu n ti u thuy t

a Edward Bellamy.


11

Mãi

nn m

lo i th này m i chính th c xu t hi n v

c các khách

hàng c a Western Union (m t d ch v chuy n ti n nhanh qu c t ) s d ng S u
các c a hàng bách khóa, các tr m cung c p d ch v và r t nhi u khách s n
b t

ng ã

u cung c p cho khách hàng hình th c thanh tốn qua th mà khơng c n ph i ra

ng n h ng nh tr
N m

c n a.

0 th

iners lu r

th tín d ng N m

i, kéo theo kỷ nguyên c a ngành công nghi p

nkAmeri r - chi c th tín d ng

hành. Đ n n m

u ti n

th tín d ng phát tri n thành th Vis S u

chóng m t c a cơng ngh

ã ho r

c phát

s ti n b

i r t nhi u h th ng thanh toán hi n

i khác

g m: h th ng videotext (th p niên 70-80), d ch v ngân hàng online và bill pay
(1994) và thanh toán qua m ng i
N m

vi

ng (1997).

hum - m t chuyên gia m t mã ng

c u ti n o b ng cách ch t o r “ ng th
thu t tốn RSA vẫn
chính là ti n

u nghiên

m qu ng” - công th c m r ng c a

c ng d ng r ng rãi trong vi

P yP l
i

ng ã

cho th y v o n m 00
t nh n ng mu

mã h

we ng y n y Đ y

c thành l p v n m
th s d ng sm rtphone
tri u ng

i

ng i

nh Ericsson và Telnor
mua vé xem phim. Th ng kê
ng trên toàn th gi i ã s d ng

n th ng qu thi t b c a h .

N m 00
iv

t

c a ti n o (Cryptocurrency).

Đ nn m
Mo ile ng

ã

iM

h

i u hành Android chính th c ra m t Đ n n m 00

nn m 0

oogle W llet

nguy n th nh to n i n tho i v n m 0

ph t h nh S u
S msung P y

l

it oin r

t m c c a kỷ

n v i ng

i tiêu dùng.

1.2.2 Câu chuyện về xã hội th nh toán di động phổ bi n nhất trên th
giới
Danh hi u dành cho m t xã h i không dùng ti n m t l i không thu c v m t
trong nh ng n

c phát tri n nh t th gi i mà l i là

Som lil n

Đ ng Phi Đ y l


12

c l p, tách kh i Som li n m

m t qu c gia t tuyên b

v

h

c c ng

ng qu c t công nh n là m t khu v c t tr c a Somalia. Shilling Somaliland là
ng ti n

c s d ng

gi n y V kh ng

qu

ph i nhi u b t n chính tr nên nh h
n y i u này khi n ho
y l m phát nhi u

c qu c t công nh n và g p

ng r t nhi u

n n n kinh t c a qu c gia

ng ti n c a h m t giá kinh kh ng. Ti n m t l u th ng
c ch t x p thành t ng

n nỗi

các m t hàng buôn bán khác ho

ng v

i sang ngo i t . Ở

em r tr o

y kh ng

i nh

ng n h ng

c qu c t công nh n, khơng có h th ng ngân hàng chính th c, còn máy rút ti n
ATM là m t khái ni m xa l . V n
s ng ph

này kéo dài dai dẳng thôi thúc h chuy n

ng th c giao d ch khác nhanh chóng h n v

ng ty t nh n l Z
quy t v n

l th nh to n i

th nh l p n m 00 v e-Dahab, m i thành l p

y b ng cách t o ra kinh t ng n h ng i

i n tho i và ký g i

i

ng. Hai
ã gi i

ng n i ti n

l u tr n

hai công ty này, cho phép mua bán hàng hóa b ng s cá nhân.

M c dù Somaliland là m t n i m
công ngh th nh to n i

i s ng ng

i

nv

ng kh kh n nh ng

ng l i không ph i m t i u xa l . Ở m t qu c gia có trình

phát tri n kém nh v y, thì ho t

ng th nh to n qu

i

n nh t có th ng

gi n, không yêu c u truy c p Internet, t rang thi t b

n

ng ph i h t s

i dùng

ch c n chuy n ti n t tài kho n ng n h ng i n t trong i n tho i t i tài kho n
khác gõ s và n p mã gi ng nh n p th

i n tho i.

Các nhà cung c p d ch v cho bi t s l
10- 0% v o n m 0
chóng tr th nh ph
ty

y

ng

t

ng giao d h qu

l n g n 0% v o n m 0
ng th
u tr l

th nh to n

h u ít nh t m t th sim, v i 81% s ng
d ng d ch v th nh to n qu

ng ngh n y
hu ng nh t

ng nh n vi n qu

M t nghiên c u th c hi n n m 0

i n tho i ã t ng t

i n tho i i

ho th y

% ng

y M t s công
ng.

i Somali trên 15 tu i s

thành th và 62% s ng

i n tho i i

ng.

ng nh nh

nông thôn, s