Giáo án đại só 9-Chuong II(Hoàn chỉnh)

Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
TiÕt 19: NHẮC LẠI VÀ BỔ SUNG CÁC KHÁI NIỆM VỀ HÀM SỐ
Ngày soạn: 23.10.2008
Ngày dạy: 27.10.2008
I. Mơc tiªu
-HS được ôn lại và nắm vững các nội dung sau :
+ Các khái niệm về hàm số , biến số , hàm số có thể cho bằng bảng , bằng công thức
+ Khi y là hàm số của x, thì có thể viết y = f(x ); y = g(x) , …. Giá trò cuả hàm số y = f(x) tại x
0
, x
1
…
được ký hiệu là f(x
0
),f(x
1
) …
+ Đồ thò hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp giá trò tương ứng
(x; f(x)) trên mặt phẳng tọa độ
+ Bước đầu nắm vững khái niệm hàm số đồng biến trên R , nghòch biến trên R
-Về kỹ năng sau khi ôn tập yêu cầu HS biết cách tính và tính thành thạo các giá trò của hàm số khi cho
trước biến số ; biết biểu diễn các cặp (x; y) trên mặt phẳng tọa độ ; biết vẽ thành thạo ®å thÞ hµm sè
hàm số y = ax
II. Ph¬ng tiƯn d¹y häc
- B¶ng phơ, phÊn mµu, b¶ng nhãm.
III. TiÕn tr×nh bµi d¹y
TrÇn V¨n Thn - 1 - Trêng THCS NghÜa H¶i
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
TrÇn V¨n Thn - 2 - Trêng THCS NghÜa H¶i
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS Néi dung ghi b¶ng
H§1: Đặt vấn đề và giới

thiệu nội dung chương (2')
-GV: Ở lớp 7 các em đã được
làm quen với các khái niệm
hàm số, một số ví dụ hàm số,
khái niệm mặt phẳng tọa độ;
đồ thò h/s y = ax .Ở lớp 9 ngoài
ôn tập các kiến thức trên ta
còn bổ sung thêm một số khái
niệm: Hàm số đồng biến, hàm
số nghòch biến, đường thắng
song song và xét kỹ một hàm
số cụ thể y = ax+ b (a≠ 0 )
Tiết học này ta sẽ nhắc lại và
bổ sung khái niệm hàm số
H§2: T×m hiĨu khái niệm
hàm số (10')
- GV: Khi nào đại lượng y
được gọi là hàm số của đại
lượng thay đổi x ?
-GV : Hàm số có thể được cho
bằng những cách nào ?
-GV Yêu cầu HS nghiên cứu
vd 1(a ) 1(b) GV đưa VD lên
bảng phụ và giới thiệu :
+VD1a: y là hàm số của x
được cho bởi bảng Em hãy
giải thích tại sao y là hàm số
của x ?
+VD1b ( GV cho thêm công
thức y =

1x −
)
y là hàm số của x được cho bởi
bốn công thức . Em hãy giải
thích vì sao công thức y = 2x
là một hàm số ?
-GV đưa bảng phụ viết sẵn
VD1c. Trong bảng sau ghi các
giá trò tương ứng của x và y .
Bảng này có xác đònh y là
hàm số của x không ? vì sao
-HS nghe GV trình bày, mở
phần phụ lục Tr 129 để theo
dõi
- HS : Nếu đại lượng y phụ
thuộc vào đại lượng thay đổi x
sao cho với mỗi giá trò của x ta
luôn xác đònh được một giá trò
tương ứng của y thì y được gọi
là hàm số của x và x được gọi
là biến số
HS : Hàm số có thể được cho
bởi bảng và công thức
- HS : Vì có đại lượng y phụ
thuộc vào đại lượng thay đổi
x, sao cho mỗi giá trò của x ta
luôn xác đònh được chỉ một giá
trò tương ứng của y
- HS tr¶ lêi nh trªn
1. Khái niệm hàm số

-Nếu đại lượng y phụ thuộc
vào đại lượng thay đổi x sao
cho với mỗi giá trò của x ta
luôn xác đònh được một giá trò
tương ứng của y thì y ®ỵc gäi lµ
hàm số của x và x ®ỵc gäi lµ
biến số.
- Hàm số có thể được cho
bằng bảng hoạc công thức.
-Ví dụ (SGK).
x
2
0
1
y
y = 2x
A
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
Tiết 20 LUYỆN TẬP
Ngày soạn: 23.10.2008
Ngày dạy: 29.10.2008
I . Mục tiêu :
- Tiếp tục rèn luyện kỹ năng tính giá trò của hàm số , kỹ năng vẽ đồ thò hàm số , kỹ năng đọc đồ thò
- Củng cố các khái niệm : “Hàm số “ , “Biến số “ , “Đồ thò của hàm số “ , hàm số đồng biến ,
nghòch biến trên R
II. Ph¬ng tiƯn d¹y häc
- B¶ng phơ kỴ s½n c¸c hƯ trơc to¹ ®é, thíc th¼ng, phÊn mµu.....
+ Bµi 1/ SGK
x -2 -1 0
1

2
1
y = f(x)=
2
3
x
1
1
3
−
2
3
−
0
1
3
2
3
y=g(x)=
2
3
x+3
2
1
3
1
2
3
3
1

3
3
2
3
3
+ Bµi 2/ SGK
x -2,5 -2 -1,5 -1 -0,5 0 0,5
y =
1
3
2
x
− +
4,25 4 3,75 3,5 3,25 3 2,75
III. TiÕn tr×nh bµi d¹y
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS Néi dung ghi b¶ng
H§1: Kiểm tra - chữa bài
tập(10')
- GV nªu yªu cÇu kiĨm tra
+ HS1:a. Hãy nêu khái niệm
hàm số, cho 1 VD về hàm số
được cho bằng 1 công thức
b. Chũa bài tập 1 SGK tr 44
GV vÏ s½n b¶ng sè liƯu lªn b¶ng
phơ
+ HS2: a.ThÕ nµo lµ hµm sè
®ång biÕn, nghÞch biÕn?
b. Chữa bài 2 SGK tr 45
GV vÏ s½n b¶ng sè liƯu lªn b¶ng
phơ

- GV: NhËn xÐt, cho ®iĨm
- GV: VÏ s½n lªn b¶ng hƯ trơc
to¹ ®é x0y vµ gäi tiÕp mét HS
lªn ch÷a bµi 3/ SGK
- Hai HS lªn b¶ng tr¶ lêi lý
thut nh SGK vµ ®iỊn vµo
b¶ng sè liƯu ®· ghi s½n
- HS c¶ líp theo dâi, nhËn
xÐt vµ bỉ sung.
- HS3 lªn b¶ng ch÷a bµi
3/ SGK. HS c¶ líp cïng lµm.
Bµi 3/ SGK
+Với x = 1 ⇒ y = 2 ⇒ A( 1 ; 2 )
thuộc đồ thò hàm số y = 2x
+Với x = 1 ⇒ y = - 2 ⇒ B(1 ; - 2 )
thuộc đồ thò hàm số y = -2x
TrÇn V¨n Thn - 3 - Trêng THCS NghÜa H¶i
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
- GV: Trong hai hµm sè trªn,
hµm sè nµo ®ång biÕn, nghÞch
biÕn?
H§2: Lun tËp (33')
1. Bµi 4/ SGK
- GV: §a ®Ị bµi cã h×nh vÏ lªn
b¶ng phơ. Yªu cÇu HS ho¹t ®éng
nhãm ®Ĩ lµm bµi tËp 4-SGK
- GV: Theo dâi, kiĨm tra vµ gióp
®ì c¸c nhãm ho¹t ®éng
-GV: +KiĨm tra kÕt qu¶ c¸c
nhãm, ®a ra ®¸p ¸n ®óng

+ Híng dÉn HS dïng thíc kỴ,
compa vÏ l¹i ®å thÞ cđa hµm sè
y =
x3
vµo vë
.2
Bài 5 Tr 45 SGK
- GV vẽ sẵn một hệ tọa độ Oxy
lên bảng (Có sẵn lưới ô vuông )
gọi 1 HS lên bảng vÏ ®å thÞ cđa
hµm sè y = x vµ y = 2x trªn cïng
mét mỈt ph¼ng to¹ ®é.
b. GV vẽ đường thẳng // với
- HS: Trong hai hàm số đã
cho hàm số y = 2x đồng
biến vì khi giá trò của biến
x tăng lên thì giá trò tương
ứng của hàm số y = 2x cũng
tăng lên. Hàm số y = -2x
nghòch biến vì khi giá trò
của x tăng lên thì giá trò
tương ứng của y giàm
- HS ho¹t ®éng theo c¸c
nhãm
- §¹i diƯn nhãm hoµn thµnh
sím nhÊt tr×nh bµy kÕt qu¶.
- HS nhËn xÐt bµi lµm cđa
nhãm b¹n
- HS vÏ l¹i ®å thÞ cđa hµm sè
y =

x3
vµo vë
- 1 HS lªn b¶ng vÏ, HS c¶ líp
cïng vÏ vµo vë.
1. Bµi 4/ SGK
-Vẽ hình vuông c¹nh lµ 1 đơn vò;
đỉnh O => đường chéo OB có độ
dài bằng 2
- LÊy 0 lµm t©m vÏ cung trßn t©m
O, b¸n kÝnh lµ
2
, cung nµy c¾t 0x
t¹i C => OC = OB =
2
-Vẽ hình chữ nhật có một đỉnh là
O, cạnh OC = 2 , cạnh CD = 1 ⇒
đường chéo OD =
3

- VÏ cung trßn (O;
3
). Cung nµy
c¾t Oy t¹i E => OE = OD =
3
.
Vẽ đường thẳng OA, đó là đồ thò
hàm số y=
3
x
.2

Bài 5 Tr 45 SGK
a. Với x =1 ⇒ y = 2 ⇒ C (1; 2 )
thuộc đồ thò hàm số y = 2x
Với x = 1 ⇒ y = 1 ⇒ D (1; 1 )
thuộc đồ thò hàm số y = x ,
⇒ đường thẳng OD là đồ thò hàm
số y = x
§ường thẳng OC là đồ thò hàm số
y =2x
TrÇn V¨n Thn - 4 - Trêng THCS NghÜa H¶i
x
2
0
-2
1
B
A
y
y = 2x
y = -2x
1
0
x
C
D
B
y =x
y
3
2

Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
trục Ox theo yêu cầu đề bài
- H·y xác đònh tọa độ điểm
A, B ?
- Hãy viết công thức tính chu vi
P của ∆ABO?
+ Trên hệ trục Oxy, AB = ?
Hãy tính OA, OB dựa vào số
liệu ở đồ thò
- Dựa vào đồ thò hãy tính S của
∆ OAB?
- GV: Còn cách nào khác tính
S
AOB
?
* Hướng dẫn về nhà :
- n lại các kiến thức đã học
- Bài tâp 5, 6, 7 Tr 45, 46 SGK
4, 5 Tr 56, 57 SBT
- HS: A(2 ; 4); B(4; 4 )

+ P
∆
ABO
= AB + BO + OA
- HS:
Ta có AB = 2 c m
OB =
2 2
4 4 4 2+ =

OA =
2 2
4 2 2 5+ =

⇒ P
OAB
= 2+4
2
+ 2
5
≈
12,13 ( c m )
- HS: Diện tích S của
∆OAB lµ:
S =
1
2
. 2 .4 = 4 ( c m
2
)
- HS : S
AOB
= S
O4B
- S
O4A
=
2.4.2
1

4.4.
2
1
−
= 8 - 4 = 4(cm
2
)
b. Ta có AB = 2 c m
OB =
2 2
4 4 4 2+ =

OA =
2 2
4 2 2 5+ =

⇒ P
OAB
= 2+4
2
+ 2
5

≈ 12,13 ( c m )
c. Diện tích S của ∆OAB lµ:
S =
1
2
.2 .4 = 4 (c m
2

)
* Lu ý khi sư dơng gi¸o ¸n:
- Tríc khi häc bµi nµy cho HS «n tËp kü c¸ch vÏ ®å thÞ cđa mét hµm sè bËc nhÊt, c¸ch tÝnh chu vi vµ diƯn
tÝch cđa tam gi¸c.
- Lu ý c¸c bíc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ lµ mét sè v« tØ trªn trơc sè. Khi x¸c ®Þnh to¹ ®é c¸c ®iĨm trªn hƯ trơc th×
c¸c ®êng song song víi trơc nªn vÏ b»ng bót ch× hc b»ng nÐt ®øt.
* Rót hinh nghiƯm:
TrÇn V¨n Thn - 5 - Trêng THCS NghÜa H¶i
y
4
2
1
0
x
1
2
4
C
D
y = 2x
y = x
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
Tiết 21 HÀM SỐ BẬC NHẤT
Ngày soạn :
Ngày dạy :
I. Mơc tiªu
- Về kiến thức hs cần nắm v÷ng c¸c 1 kiến thức sau :
+ Hàm số bậc nhất là hàm số có dạng y = ax + b , a ≠ 0
+ Hàm số y = ax + b luôn xác đònh với mọi giá trò của x thuộc R
+ Hàm số bậc nhất y = ax + b đồng biến trên R khi a > 0 , nghòch biến trên R khi a < 0

- Về kỹ năng : HS hiểu và chứng minh được hàm số y = -3x+1 nghòch biến trên R, hàm số
y = 3x + 1 đồng biến trên R . Từ đó thừa nhận trường hợp tổng quát : Hàm số y = ax +b đồng biến
trên R khi a > 0, nghòch biến trên R khi a < 0
-Về thực tiễn: HS thấy toán học là một môn khoa học trừu tượng, nhưng các vấn đề trong toán học
nói chung cũng như vấn đề hàm số nói riêng lại thường xuất phát nghiên cứu các bài toán
thực tế
II. Ph¬ng tiƯn d¹y häc
- B¶ng phơ, b¶ng nhãm, thíc th¼ng, phÊn mµu
* Bµi tËp tr¾c nghiƯm
1. Điền vào chỗ trống :
Cho hàm số y = f (x) xác đònh với mọi x ∈ R .
Với mọi x
1
,x
2
bất kỳ thuộc R
Nếu x
1
< x
2
mà f(x
1
) < f(x
2
) thì hàm số y = f(x) ……………….trên R
Nếu x
1
< x
2
mà f(x

1
) > f(x
2
) thì hàm số y = f(x) ……………….trên R
2. Điền vào chỗ trống (…) cho đúng
Sau một giờ ô tô đi được ……….
Sau t giờ , ô tô đi được ……………
Sau t giờ , ô tô cách trung tâm Hà Nội là :
s = ………..
?2/ SGK
Điền bảng :
t 1 2 3 4 ….
S =50t +8 …..
3. Các hàm số sau có phải là hàm số bậc nhất không ? vì sao ?
a. y = 1 – 5x b. y =
1
x
+ 4
c. y =
1
2
x d. y = 2x
2
+ 3
e. y = mx + 2 f. y = 0.x + 7
III. TiÕn tr×nh d¹y häc
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS Néi dung ghi b¶ng
H§1 : Kiểm tra bài cũ(5')
- GV nªu yªu cÇu kiĨm tra
+ Hàm số là gì ? Hãy cho 1 ví

dụ hàm số được cho bởi công
thức
- 1 HS lªn b¶ng kiĨm tra
+ Ph¸t biĨu nh SGK
+ §iỊn vµo b¶ng
TrÇn V¨n Thn - 6 - Trêng THCS NghÜa H¶i
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
+ Điền vào chỗ trống (Néi dung
ghi trªn b¶ng phơ)
- GV: NhËn xÐt, cho ®iĨm
H§2: T×m hiĨu kh¸i niƯm hµm
sè bËc nhÊt(15')
- GV : Ta đã biết khái niệm
hàm số và biết lấy ví dụ hàm số
được cho bởi công thức . Hôm
nay ta sẽ học một hàm số cụ
thể, đó là hàm số bậc nhất .
Vậy hàm số bậc nhất là gì, nó
có tính chát như thế nào? Đó là
nội dung bài học hôm nay
Để đi đến hàm số bậc nhất, ta
xét bài toán thực tế sau :
- GV đưa bài toán lên bảng phụ
- GV vẽ sơ đồ chuyển động
?1 : Điền vào chỗ trống (…) cho
đúng
+ Sau một giờ ô tô đi được ……….
+ Sau t giờ , ô tô đi được ……………
+ Sau t giờ , ô tô cách trung tâm
Hà Nội là :

s = ………..
- GV yêu cầu làm ?2
? 2 Điền bảng :
t 1 2 3 4 ….
S
=50t
+8
58 108 158 208
…..
- GV gọi HS nhận xét bài làm
- Em hãy giải thích tại sao đại
lượng s là hàm số của t ?
- GV : Trong công thức
s = 50t + 8. Nếu thay s bởi chữ
y, ch÷ t bởi chữ x ta có công
thức hàm số quen thuộc :
y = 50x + 8 . Nếu thay 50 bởi a
và 8 bởi b thì ta có y = ax + b
(a ≠ 0 ) là hàm số bậc nhất
Vậy hàm số bậc nhất là gì ?
- HS c¶ líp theo dâi, bỉ sung
- HS: Theo dâi GV tr×nh bµy
- HS: §äc ®Ị bµi.
- HS trả lời miệng :
Sau một giờ ô tô đi được 50 km
Sau t giờ ô tô đi được: 50 t (km)
Sau t giờ, ô tô cách trung tâm
Hà Nội là : s = 50 t + 8 ( km )
HS đọc kết quả
- HS: Vì đại lượng s phụ thuộc

vào t
ng với mỗi giá trò của t , chỉ
có một giá trò duy nhất của s .
Do đó s là hàm số cđa t
- HS : Hµm số bậc nhất là hàm
số được cho bởi công thức :
y = ax + b, trong đó a, b là các
số cho trước và a ≠ 0
1. Khái niệm hàm số bậc
nhất
- §Þnh nghÜa: Hµm sè bËc
nhÊt lµ hµm sè ®ỵc cho bëi
c«ng thøc: y= ax + b
Trong ®ã a, b lµ c¸c sè cho tr-
TrÇn V¨n Thn - 7 - Trêng THCS NghÜa H¶i
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
- GV yêu cầu HS đọc đònh
nghóa
* Bài tập :
Các hàm số sau có phải là hàm
số bậc nhất không ? vì sao ?
a. y = 1 – 5x b. y =
1
x
+ 4
c. y =
1
2
x d. y = 2x
2

+ 3
e. y = mx + 2 f. y = 0.x + 7
- GV yêu cầu HS suy nghó , sau
đó trả lời :
+ Nếu hàm số bậc nhất hãy chỉ
ra các hệ số a, b ?
+ GV lưu ý Các em chú ý ví dụ
c hệ số b = 0, hàm số có dạng
y = ax ( đã học ở lớp 7 )
H§ 3 : T×m hiĨu tÝnh chÊt cđa
hµm sè bËc nhÊt(20')
- GV để tìm hiểu tính chất của
hàm số bậc nhất ta xét ví dụ sau
Xét hàm số y = f(x) = -3x + 1
+ Hàm số y = - 3x + 1 xác đònh
với những giá trò nào của x ? vì
sao ?
Hỏi : Hãy chứng minh hàm số
y = -3x+1 nghòch biến trên R ?
Gợi ý : ta lấy x
1
, x
2
∈ R sao cho
x
1
< x
2
cần chứng f(x
1

) > f(x
2
)
Hãy tính f(x
1
), f(x
2
) ?
- HS đọc đònh nghóa/ SGK
- LÇn lỵt tõng HS tr¶ lêi.
- HS1 : y = 1 – 5x là hàm số
bậc nhất vì nó là hàm số được
cho bởi công thức y = ax + b
(a = - 5 ≠ 0)
- HS2 : y =
1
x
+ 4 không là hàm
số bậc nhất vì không có dạng
y = ax + b
- HS3 : hàm số y =
1
2
x là hàm
số bậc nhất
- HS4 : y = 2x
2
+ 3 không là
hàm số bậc nhất
- HS5 : y = mx + 2 không là

hàm số bậc nhất vì chưa có
điều kiện m ≠ 0
- HS6 : y = 0. x + 7 không là
hàm số bậc nhất vì có dạng
y = ax + b nhưng a = 0
- HS: Hàm số y = -3x + 1 xác
đònh với mọi giá trò của x ∈ R ,
vì biểu thức -3x+1 xác đònh với
mọi giá trò của x ∈ R
- HS : Suy nghó
- HS : Lấy x
1
, x
2
∈ R sao cho x
1
< x
2.
Ta cã:
f(x
1
) = - 3x
1
+ 1
f(x
2
) = -3x
2
+ 1
V× x

1
< x
2
⇒ - 3x
1
> - 3x
2

íc vµ a ≠ 0
- Chó ý: Khi b = 0, hàm số có
dạng y = ax (đã học ở lớp 7)
2 . Tính chất
VD1:
Xét hàm số y = f(x) = -3x + 1
- Hàm số xác đònh với mọi
giá trò của x ∈ R, vì biểu thức
-3x+1 xác đònh với mọi giá
trò của x ∈ R
- Lấy x
1
, x
2
∈ R sao cho
x
1
< x
2.
Ta cã:
f(x
1

) = - 3x
1
+ 1
f(x
2
) = -3x
2
+ 1
V× x
1
< x
2
⇒ - 3x
1
> - 3x
2

⇒ - 3x
1
+ 1 > - 3x
2
+ 1
⇒ f(x
1
) > f(x
2
)
Víi x
1
< x

2
mà f(x
1
) > f(x
2
)
nên hàm số y= -3x + 1
nghòch biến trên R
TrÇn V¨n Thn - 8 - Trêng THCS NghÜa H¶i
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
- GV yêu cầu HS làm ? 3
- GV cho hoạt động theo nhóm
- GV theo dõi các nhóm hoạt
động
Gọi đại diện các nhóm trình
bày
- GV : Theo chứng minh trên
hàm số y= -3x + 1 nghòch biến
trên R , hàm số y = 3x +1 đồng
biến trên R. Vậy tổng quát hàm
số y = ax +b đồng biến khi nào,
nghòch biến khi nào ?
- GV gọi HS đọc phần tổng quát
SGK
- GV : §ể chỉ ra hàm số bậc
nhất đồng biến hay nghòch biến
ta chỉ cần xét xem a > 0 hay
a < 0 để kết luận
- GV :Treo b¶ng phơ sè 3. Hãy
xét xem các hàm số sau, hàm

số nào đồng biến, hàm số nào
nghòch biến? vì sao ?
- GV yêu cầu HS làm ? 4
H§4: Cđng cè(3')
- GV yêu cầu HS nhắc lại :
⇒ - 3x
1
+ 1 > - 3x
2
+ 1
⇒ f(x
1
) > f(x
2
)
Víi x
1
< x
2
mà f(x
1
) > f(x
2
)
nên hàm số y= -3x + 1 nghòch
biến trên R
- HS thảo luận theo nhóm
- §¹i diƯn 1 nhãm tr×nh bµy kÕt
qu¶:
+Lấy x

1
, x
2
∈ R sao cho x
1
< x
2

f( x
1
) = 3x
1
+ 1
f(x
2
) = 3x
2
+1
ta có x
1
< x
2
⇒ 3x
1
< 3x
2

⇒ 3x
1
+ 1 < 3x

2
+1
⇒ f(x
1
) < f(x
2
)
⇒ hàm số y = 3x +1 đồng biến
trên R
- HS : Hµm số y = -3x + 1 có hệ
số a = - 3 < 0, hàm số nghòch
biến, hàm số y = 3x+1 có
a = 3 > 0 hàm số đồng biến
VËy khi a < 0 hàm số bậc nhất
y = ax + b nghòch biến trên R.
Khi a > 0 hàm số y = a x+b
đồng biến trên R

- HS: §äc SGK
- HS : Hàm số y = - 5x + 1
nghòch biến vì có a = - 5 < 0
+ Hàm số y =
1
2
x đồng biến
vì có a =
1
2
> 0
+ Hàm số y = mx + 2 đồng biến

khi m > 0, nghòch biến khi m<0
- HS tự làm và trả lời
VD2: Xét hàm số
y = f(x) = 3x + 1
- Hàm số xác đònh với mọi
giá trò của x ∈ R, vì biểu thức
3x+1 xác đònh với mọi giá trò
của
x∈ R
- Lấy x
1
, x
2
∈ R sao cho x
1
<
x
2

f( x
1
) = 3x
1
+ 1
f(x
2
) = 3x
2
+1
ta có x

1
< x
2
⇒ 3x
1
< 3x
2

⇒ 3x
1
+ 1 < 3x
2
+1
⇒ f(x
1
) < f(x
2
)
⇒ hàm số y = 3x +1 đồng
biến trên R
Tỉng qu¸t: Hµm sè bËc nhÊt
y = ax + b xác đònh với mọi
giá trò của x∈ R vµ cã tÝnh
chÊt sau:
a. §ång biÕn trªn R, khi a > 0
b.NghÞch biÕn trªn R,
khi a < 0
TrÇn V¨n Thn - 9 - Trêng THCS NghÜa H¶i
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
Đònh nghóa hàm số , tính chất

của hàm số bậc nhất
* Hướng dẫn về nhà(2')
- Nắm vững đònh nghóa, tính
chất của hàm số bậc nhất
- Bài tập 9, 10 Tr 48
Bài 6, 8 SBT Tr 57
Hướng dẫn bài 10 SGK : Chiều
dài ban đầu là 30 (c m)
Sau khi bớt x(cm) , chiều dài là
30 – x
Tương tự sau khi bớt x (c m) ,
chiều rộng là 20 – x (cm)
- LÇn lỵt tõng HS tr¶ lêi
* Lu ý khi sư dơng gi¸o ¸n:
- Tríc khi häc bµi nµy cho HS «n tËp kü c¸ch tÝnh gi¸ trÞ cđa mét biĨu thøc.
- Lu ý c¸c bíc chøng minh hµm sè ®ång biÕn hc nghÞch biÕn, c¸ch nhËn biÕt hµm sè ®ång biÕn hc
nghÞch biÕn
* Rót hinh nghiƯm:
Tiết 22 LUYỆN TẬP
Ngày soạn :
Ngày dạy:
I. Mục tiêu
- Củng cố đònh nghóa hàm số bậc nhất , tính chất của hàm số bậc nhất
- Tiếp tục rèn luyện kỹ năng nhận dạng hàm số bậc nhất , kỹ năng áp dụng tính chất hàm số bậc
nhất để xét xem hàm số đó đồng biến hay nghòch biến trên R (xét tính biến thiên), biểu diễn điểm
trên mặt phẳng tọa độ
II. Ph¬ng tiƯn d¹y häc
- Bảng phụ, thước thẳng có chia khoảng , ê ke.....
III. TiÕn tr×nh bµi d¹y
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS Néi dung ghi b¶ng

H§1: KiĨm tra Ch÷a bµi tËp–
- GV: Nªu yªu cÇu kiĨm tra
+ HS1: a. Ph¸t biĨu ®ònh nghóa
hàm số bậc nhất?
b. Chữa bài 6 (c, d, e)/ SBT
+ HS2 : a. Nêu tính chất hàm số
bậc nhất?
b. Chữa bài 9 tr 48 SGK
- 3 HS cïng lªn b¶ng
+ HS1: a. Ph¸t biĨu
®ònh nghóa hàm số bậc
nhất nh SGK
b. Chữa bài 6 (c, d, e)/
SBT
Bài 6 / SBT
c) y = 5 -2x
2
không là hàm số bậc
nhất vì không có dạng y = a x + b
d) y = ( 2 - 1) x + 1 là hàm số bậc
nhất vì có dạng y = ax + b ; a = 2 -
1 ≠ 0 , b = 1 hàm số đồng biến vì a >
TrÇn V¨n Thn - 10 - Trêng THCS NghÜa H¶i
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
+ HS3 : Chữa bài 10 / SGK
- GV nhận xét cho điểm
Hoạt động 2: Luyện tập
1. Bài 12 Tr 48 SGK
- GV gọi HS đọc đề bài
- GV: Em làm bµi nµy như thế

nào ?
2.Bài 8 Tr 57 SBT
- GV: §a bµi 57/ SBT lªn b¶ng.
a. Hàm số y = ( 3 -
2
) x + 1 là
hàm số đồng biến hay nghÞch
biÕn trªn R? V× sao?
b. TÝnh gi¸ trÞ cđa y khi x = 0; 1;
23;23;2
−+
c. GV hướng dẫn HS làm 1 phần
(3 -
2
) x + 1 = 0
⇔ ( 3 -
2
)x = -1
⇔ x =
1
3 2
−
−

⇔ x =
3 2
9 2
+
−
−

⇔ x =
3 2
7
+
−

ù- GV gäi tiÕp 2 HS giải tiếp lên
bảng gi¶i
+ HS2 : a. Ph¸t biĨu nh
SGK
b. Chữa bài 9 tr 48
SGK
+ HS3 : Chữa bài 10 /
SGK
- HS: NhËn xÐt, bỉ sung
- HS đọc bài
-HS : Tr¶ lêi miƯng
-HS : Tr¶ lêi miƯng
- Mét HS lªn b¶ng lµm
c©u b.
-HS c¶ líp cïng lµm vµ
nhËn xÐt, bỉ sung.
-Hai HS lên bảng
- HS c¶ líp cïng lµm
0
e) y =
3 6x −
là hàm số bậc nhất
vì có dạng y = ax + b (a =

3
≠ 0,
b = -
6
) hàm số đồng biến vì a > 0
Bài 9 : tr 48 SGK
Hàm số bậc nhất y = ( m – 2 ) x + 3
a) Đồng biến trên R khi m -2 > 0
⇔ m > 2
b) nghòch biến trên R khi m –2 < 0
⇔ m < 2
Bài 10 tr 48
Chiều dài, chiều rộng hình chũ nhật
ban đầu là 30 (c m) , 20 c m)
Sau khi bớt mỗi chiều x (c m) chiều
dài, chiều rộng hình chữ nhật mới là
30 – x (c m) vµ 20 – x (c m)
Chu vi hình chữ nhật mới là :
y = 2 [(30 – x) + (20 – x)]
⇔ y = 100 – 4x
Bài 12 Tr 48 SGK
Thay x = 1 ; y = 2,5 vào hàm số
y = ax + 3, ta ®ỵc:
2,5 = a.1 + 3
⇔ - a = 3 – 2,5 ⇔ - a = 0,5
⇔ a= -0,5
- VËy hµm sè ®· cho lµ: y = - 0,5x +
3
2.Bài 8 Tr 57 SBT
a. Hàm số y = ( 3 -

2
) x + 1 là
hàm số đồng biến trªn R vì a = 3 -
2
> 0
b. Víi x = 0 ⇒ y = 1
x = 1 ⇒ y = 4 -
2

x =
2
⇒ y = 3
2
-1
x =3+
2
⇒ y=8
x = 3 -
2
⇒ y=12- 6
2
c. *(3 -
2
) x + 1 = 0
⇔ ( 3 -
2
)x = -1
⇔ x =
1
3 2

−
−

⇔ x =
3 2
9 2
+
−
−

TrÇn V¨n Thn - 11 - Trêng THCS NghÜa H¶i
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
3. Bài 13 Tr 48 SGK
Với những giá trò nào của m thì
mỗi hàm số sau là làm số bậc
nhất ?
a. y =
5 m−
( x -1)
b. y =
1
1
m
m
+
−
x + 3,5
- Yªu cÇu HS hoạt động nhóm
- GV: Theo dâi, gióp ®ì c¸c nhãm
ho¹t ®éng.

- NhËn xÐt, ®a ra ®¸p ¸n ®óng vµ
kiĨm tra bµi lµm cđa c¸c nhãm
kh¸c
4. Bài 11 tr 48 SGK
- GV: VÏ s½n hƯ trơc to¹ ®é x0y
lªn b¶ng. Gọi 2 HS lên bảng, mçi
HS biĨu diƠn 4 ®iĨm trªn mỈt
ph¼ng to¹ ®é x0y.
- GV : Trên mặt phẳng tọa độ
Oxy:
+Tập hợp các điểm có tung độ
bằng 0 là trục hoành , có phương
trình là y = 0
+Tập hợp các điểm có hoành độ
bằng 0 là trục tung có phương
trình là x = 0
Tập hợp các điểm có hoành độ
và tung độ bằng nhau là đường
thẳng y = x
+Tập hợp các điểm có hoành độ
va 2 tung độ đối nhau là đường
thẳng y = -x
* Hướng dẫn về nhà
Bài tập 14 Tr 48 SGK
Bài 11 , 12 , 13 tr 58 SBT
n lại Đồ thò của hàm số là gì
Đồ thò của hàm số y = ax là
đường như thế nào ? Cách vẽ đồ
thò hàm số y = ax ( a ≠0)
- HS hoạt động nhóm

- §¹i diƯn c¸c nhãm b¸o
c¸o kÕt qu¶
- HS c¶ líp nhËn xÐt, bỉ
sung.
- 2 HS lên bảng, mçi
HS biĨu diƠn 4 ®iĨm
trªn mỈt ph¼ng to¹ ®é
x0y.
-HS dưới lớp làm vào
vở
- HS: Nghe GV tr×nh
bµy.
⇔ x =
3 2
7
+
−

* (3 -
2
) x + 1 = 1 ⇒ x = 0
* (3 -
2
) x + 1 = 2 +
2

⇒
1 2
3 2
x

+
=
−
⇒ x =
5 4 2
7
+

3. Bài 13 Tr 48 SGK
a.Hàm số y =
5 m−
( x -1)
là hàm số bậc nhất khi
5 m−
≠ 0
⇔ 5 - m > 0
⇔ m < 5
b. Hàm số y =
1
1
m
m
+
−
x + 3,5 là hàm
số bậc nhất khi :
1
1
m
m

+
−
≠ 0
hay m ≠ ± 1
4. Bài 11 tr 48 SGK
a. BiĨu diƠn c¸c ®iĨm trªn mỈt ph¼ng
to¹ ®é: A(-3; 0); B(-1; 1); C(0;3);
D(1; 1)
E(3; 0); F(1; -1); G(0; 3); H(-1;
1)
TrÇn V¨n Thn - 12 - Trêng THCS NghÜa H¶i
A
B
D
F
H
O
G
C
E
1
3
1
2
2
3
-3
-2
-1
-3

-2
-1
x
y
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
Tiết 23 ĐỒ THỊ HÀM SỐ Y = A X + B ( A ≠ 0 )
Ngày soạn :
Ngày dạy:
I . Mục tiêu :
- Yêu cầu HS nắm được đồ thò của hàm số y = a x + b ( a ≠ 0 ) là một đường thẳng luôn cắt trục tung
tại điểm có tung độ là b , song song với đường thẳng y = ax nếu b ≠ 0 hoặc trùng với đường thẳng
y = ax nếu b = 0
- HS biết vẽ đồ thò hàm số y = ax + b bằng cách xác đònh hai điểm thuộc đồ thò
II. Ph¬ng tiƯn d¹y häc
- Thíc th¼ng, phÊn mµu, b¶ng phơ......
III. TiÕn tr×nh bµi d¹y
Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS Néi dung ghi b¶ng
H§1 : Kiểm tra
- GV: Nªu c©u hái kiĨm tra:
+ Thế nào là đồ thò hàm số
y = f (x)
+ Đồ thò hàm số y = ax (a ≠ 0 ) là
gì? Nêu cách vẽ đồ thò hàm số y =
ax
GV nhận xét, cho điểm
H§2 : T×m hiĨu ®å thÞ hµm sè
y = ax + b(a ≠ 0)
- GV : Ở lớp 7 ta đã biết dạng của
đồ thò hàm số y = ax (a ≠ 0) và biết
cách vẽ đồ thò hàm số này. Dựa vào

đồ thò hàm số
y = ax ta có thể xác đònh được dạng
đồ thò hàm số y = ax + b hay không,
và vẽ đồ thò hàm số này như thế
nào, đó là nội dung bài học hôm
nay
-GV cho HS lµm ?1/ SGK: BiĨu diƠn
c¸c ®iĨm sau trªn cïng mét mỈt
ph¼ng to¹ ®é:
A(1; 2); B(2; 4); C(3; 6)
HS : Tr¶ lêi:
+ §ồ thò hàm số y = f(x) là tập
hợp tất cả các điểm biểu diễn
các cặp giá trò tương ứng
(x; f(x) ) trên mặt phẳng tọa
độ
+ Đồ thò hàm số y = ax (a ≠ 0)
là một đường thẳng đi qua gốc
tọa độ
+Cách vẽ đồ thò hàm số y =ax
Cho x = 1 ⇒ y = a
⇒ A (1 ; a ) thuộc đồ thò hàm
số y = ax
⇒ Đường thẳng OA là đồ thò
hàm số y = ax
- HS líp nhËn xÐt, bỉ sung
- HS: Nghe GV tr×nh bµy
- 1HS lên bảng xác đònh điểm
- HS khác làm bài dưới lớp
1. §å thÞ hµm sè y = ax + b

(a ≠ 0)
?1/ SGK
TrÇn V¨n Thn - 13 - Trêng THCS NghÜa H¶i
0
A
B
C
C’
B’
A’
2
4
5
6
7
9
y
2
1 3
x
Gi¸o ¸n §¹i Sè 9 - Ch ¬ng II N¨m häc 2008 - 2009
A’(1; 2+3); B’(2; 4+3)
C’(3; 6+3)
-GV: Em có nhận xét gì về vò trí các
điểm A ; B ; C . Tại sao ?
- Em có nhận xét gì về vò trí các
điểm A’, B’ ,C’ ?
Hãy chứng minh nhận xét đó ?
Gợi ý : chứng minh các tứ giác
AA’B’B; BB’C’C là hình bình hành

-GV : Nếu A , B , C cùng nằm trên
một đường thẳng (d) thì
A’, B’, C’ cùng nằm trên một đường
thẳng (d’) song song với d
- GV yêu cầu HS làm ?2 HS dùng
bút chì điền vào bảng trong SGK
- Gọi hai HS lên bảng điền vào
b¶ng GV ®· kỴ s½n.
- HS : Ba điểm A ; B ; C thẳng
hàng
Vì A ; B ; C có tọa độ thỏa
mãn y = 2x nên A ; B ; C cùng
nằm trên đồ thò hàm số y = 2x
hay cùng nằm trên một đường
thẳng
- HS: Các điểm A ‘ , B ‘ , C’
thẳng hàng
- HS : chứng minh :
Có AA’ // B’B ( Vì cùng ⊥Ox )
AA’ = BB’ = 3 ( đơn vò )
⇒ Tứ giác AA’B’B là hình
bình hành ( vì có một cặp cạnh
đối // và bằng nhau )
⇒ A’B’ // AB
Chứng minh tương tự
⇒ B’C’ // BC có A ; B ;C
thẳng hàng
⇒ A’ ; B’ ; C’ thẳng hàng theo
tiên đề ơ clit
- HS: Thùc hiƯn ?2/ SGK

- Hai HS lªn b¶ng ®iỊn kÕt qu¶.
x -4 -3 -2 -1 -0,5 0 0,5 1 2 3 4
y = 2x
-8 -6 -4 -2 -1 0 1 2 4 6 8
y = 2x+3
-5 -3 -1 1 2 3 4 5 7 9 11

- GV chỉ vào cột vừa điền xong
hỏi :
+ Với cùng một giá trò của biến
x, giá trò tương ứng của hàm số y
= 2x và y = 2x+3 quan hệ như
thế nào với nhau ?
+ Đồ thò hàm số y = 2x là đường
như thế nào
- HS : Với cùng giá trò của biến ,
giá trò của hàm số y = 2x + 3 hơn
giá trò tương ứng của hàm số
y = 2x là 3 đơn vò
- HS : Đồ thò của hàm số y = 2x
là đường thẳng đi qua gốc tọa độ
O (0; 0) và điểm A (1; 2)
TrÇn V¨n Thn - 14 - Trêng THCS NghÜa H¶i