Tích hợp tư tưởng đạo đức hồ chí minh trong dạy học môn GDCD ở trường THC

MỤC LỤC
Trang
1. MỞ ĐẦU...............................................................................................
1
1.1. Lí do chọn đề tài. ...............................................................................
1
1.2. Mục đích nghiên cứu..........................................................................
2
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................
2
1.4. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................
2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM......................................
3
2.1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài....................................................
3
2.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu......................................................
5
2.2.1. Thực trạng........................................................................................
5
2.2.2.
Kết
quả
của
thực
6
trạng......................................................................
2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện............................................................
6
2.3.1. Các giải pháp thực hiện....................................................................
6

2.3.2. Các biện pháp tổ chức thực hiện......................................................
8
2.4.
Kết
quả
đạt
16
được..................................................................................
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ...................................................................
18
3.1. Kết luận...............................................................................................
18
3.2. Kiến nghị.............................................................................................
19

1. MỞ ĐẦU
1.1.

Lí do chọn đề tài
Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo
đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và

1


năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc[6].
Để thực hiện được điều đó, các môn học, hoạt động giáo dục trong nhà
trường đều có ý nghĩa, vai trò nhất định. Trong đó, môn học giáo dục công dân ở

trường THCS có ý nghĩa rất quan trọng góp phần vào thực hiện mục tiêu giáo
dục. Môn học nhằm giáo dục cho học sinh các chuẩn mực đạo đức và pháp luật
của người công dân, phù hợp với lứa tuổi; trên cơ sở đó góp phần hình thành
những phẩm chất nhân cách của con người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay,
phù hợp với xu thế phát triển của thời đại, chuẩn bị cho học sinh đi vào cuộc
sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Vận dụng kiến thức đã học áp dụng vào thực tế là mục tiêu của môn học.
Nhưng thực tế cho thấy phần lớn học sinh học giáo dục công dân theo quan
điểm bắt buộc phải học bởi nó là một môn học để tính điểm trung bình các môn.
Sau khi kiểm tra hứng thú môn học thì phần lớn học sinh không hứng thú học
môn học này do nhiều nguyên nhân như: nhận thức của học sinh, phụ huynh học
sinh, của một số giáo viên,... xem là môn học phụ, không cần thiết cho tương lai,
học đối phó để lấy điểm mà thôi. Vai trò của môn Giáo dục công dân chưa được
coi trọng đúng mức theo đúng tên gọi của nó: GIÁO DỤC CÔNG DÂN.
Ngày nay, trong xu thế hội nhập quốc tế trên tất cả các lĩnh vực của đời
sống xã hội, bên cạnh những thuận lợi, chúng ta cũng phải đứng trước những
thách thức lớn. Đất nước đang trên đường đổi mới, nền kinh tế thị trường đã tác
động không nhỏ tới nhận thức của nhân dân. Đặc biệt, sự tác động của chúng
ảnh hưởng đến lối sống, đạo đức của một bộ phận không nhỏ thế hệ trẻ của Việt
Nam, nhất là các em học sinh.
Một thực tế hiện nay, có rất nhiều vụ án xảy ra mà người phạm tội còn rất
trẻ, trong đó có không ít những người còn đang ngồi trên ghế nhà trường. Học
sinh rơi vào tệ nạn xã hội, bạo lực học đường, không hiếu thảo với ông bà cha
mẹ, không kính trọng thầy cô, các em mê games bỏ học...Từ đó làm suy thoái
những giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc.Vì vậy việc giáo dục đạo đức con
người điều rất cấp thiết để thúc đẩy sự hoàn thiện con người nói riêng và đẩy
nhanh sự phát triển của đất nước nói chung.
Bộ Chính trị đã phát động cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Mục đích của cuộc vận động là làm cho toàn
Đảng, toàn dân nhận thức sâu sắc về những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của

tư tưởng đạo đức và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; tạo sự chuyển biến mạnh
mẽ về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm theo tấm gương đạo đức của Người;
đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ nạn xã hội,
góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội X của Đảng [3].
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm giáo dục thế hệ trẻ, nhất là
giáo dục cho họ có "cái nền” đạo đức cách mạng để họ trở thành những người
vừa "hồng” vừa "chuyên”. Đạo đức luôn là vấn đề được Người quan tâm hàng
đầu, Người luôn nhấn mạnh vai trò của đạo đức như từ ngàn xưa ông cha ta vẫn
luôn căn dặn: " Tiên học lễ, hậu học văn”. Chính vì vậy, để cho thanh niên nói
2


chung và học sinh nói riêng thấm nhuần tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh để học
tập và làm theo Người, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa nội dung tích hợp tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào giảng dạy ở một số môn trong trường phổ
thông, trong đó có môn Giáo dục công dân (GDCD).
Bản thân tôi là một giáo viên dạy GDCD, trước yêu cầu của việc đổi mới
phương pháp dạy học và đặc trưng bộ môn tôi nhận thức được rằng: Bên cạnh
việc dạy học kiến thức còn phải hết sức chú ý đến việc phát triển kĩ năng cho
học sinh, đặc biệt là kĩ năng thực hành, kĩ năng phát hiện và ứng xử tích cực
trong việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Tôi mạnh dạn
lựa chọn nội dung: “Tích hợp tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học
môn giáo dục công dân ở trường Trung học cơ sở ” làm đề tài nghiên cứu.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nhằm nâng cao phẩm chất đạo đức, nhân cách cho học sinh và hiệu
quả môn học.Trang bị cho học sinh những hiểu biết cần thiết, cơ bản về đạo đức
Hồ Chí Minh, trên cơ sở đó các em có nhận thức, thái độ và hành vi tích cực
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Giáo dục ý thức quan tâm tới việc học tập, làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh; làm cho việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí

Minh trở thành thói quen và nếp sống của học sinh.
Góp phần giáo dục cho học sinh trở thành người công dân tốt, biết
sống và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Hình thành nên những
con người Việt Nam mới: phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất,
phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức và có trách nhiệm với đất nước.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Học sinh các khối 6, 7, 8 và 9 ở trường THCS.
Các bài học môn Giáo dục công dân trong trường THCS có tích hợp tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên, với đề tài này, tôi xin tích hợp thông qua các bài dạy trong
chương trình môn GDCD lớp 8 và lớp 9 về các chuẩn mực đạo đức và pháp luật
có những nội dung cần lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh hoặc những
nội dung không có trong quy định nhưng có thể tiến hành lồng ghép, giáo dục tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Trong đề tài này, tôi sử dụng các phương pháp chủ yếu là:
- Nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết;
- So sánh đối chiếu;
- Điều tra khảo sát thực tế;
- Thu thập thông tin, thống kê...
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài

3


Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp cho học sinh phát triển toàn
diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản nhằm hình
thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và
trách nhiệm công dân [6].

Để hình thành và phát triển những con người như vậy, nhà trường phải có
chương trình, nội dung giáo dục phù hợp với yêu cầu của đất nước, con người
Việt Nam, phù hợp với thời đại. Yêu cầu khách quan đó được quán triệt trong tất
cả chương trình và nội dung học tập của toàn bộ các môn học trong nhà trường .
Từ năm học 1990 - 1991, chúng ta đã xác định môn GDCD là môn khoa học xã
hội trong nhà trường. Điều này nói lên vị trí quan trọng của môn GDCD, cùng
với các môn khoa học khác, nó góp phần đào tạo những người lao động mới có
tri thức khoa học; vừa có đạo đức, vừa có năng lực hoạt động thực tiễn; vừa có
phẩm chất chính trị, tư tưởng, vừa có ý thức trách nhiệm với cộng đồng; vừa có
trách nhiệm với gia đình và đối với chính bản thân mình. Không thể đào tạo
những con người lao động mới, phát triển toàn diện khi chỉ chú ý đến việc giáo
dục trí dục, mà bỏ qua hoặc xem nhẹ giáo dục các mặt khác. Hơn nữa, môn
GDCD không chỉ cung cấp cho những công dân tương lai những tri thức vừa
khái quát hóa, mà còn thông qua môn học giúp cho người học hình thành và
phát triển kĩ năng thực hành, phát hiện và ứng xử phù hợp với những điều kiện,
hoàn cảnh cụ thể trong từng giai đoạn phát triển lịch sử của xã hội loài người.
Cùng với các môn Ngữ văn, Lịch sử, …giáo dục đạo đức cho học sinh
qua tiết học GDCD là rất quan trọng. Vì GDCD là môn học sẽ trang bị cho học
sinh thế giới quan và phương pháp luận khoa học đúng đắn, định hướng cho mọi
hoạt động trong học tập cũng như trong cuộc sống; trang bị cho các em những
hiểu biết cần thiết và những kĩ năng sống cơ bản; hình thành những thói quen,
phẩm chất của một công dân tốt, có ích cho xã hội.
Tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh là sự kết tinh những truyền thống tốt
đẹp của dân tộc ta và tinh hoa văn hoá của nhân loại, là tài sản tinh thần vô giá
của Đảng và nhân dân ta; là tấm gương sáng để mọi người Việt Nam học tập và
noi theo.
Thực hiện Chỉ thị số 06/CT-TW, ngày 07 tháng 11 năm 2007 của Bộ
chính trị về tổ chức thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh”, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo việc tích hợp tư tưởng
đạo đức Hồ Chí Minh trong giảng dạy môn GDCD.

Là giáo viên dạy học môn GDCD, qua các năm giảng dạy, tôi nhận thấy,
việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong các bài giảng là vô
cùng cần thiết nhằm bồi dưỡng, nâng cao lí tưởng sống, lí tưởng cách mạng,
hình thành nhân cách, lối sống tốt đẹp cho học sinh.
Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”
thực sự đã lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội, có tác động rất tích cực đến học
sinh - sinh viên. Điều này được thể hiện qua việc học sinh có điều kiện tìm hiểu
một cách đầy đủ, toàn diện về cuộc đời và sự nghiệp Hồ Chí Minh nói chung và
tư tưởng đạo đức của Người nói riêng thông qua việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí
4


Minh ở một số môn học, qua hoạt động ngoại khóa…đã có tác dụng nhất định
trong việc nâng cao nhận thức về đạo đức nói chung và đạo đức Hồ Chí Minh
nói riêng.
Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, những biểu hiện về suy thoái đạo đức
cũng như tình trạng vi phạm pháp luật của một bộ phận không nhỏ thế hệ trẻ, đã
gióng lên hồi chuông báo động cho gia đình, nhà trường và xã hội. Điều đáng
nói là, ý thức đạo đức, pháp luật của học sinh ở những cấp học càng cao càng có
chiều hướng đi xuống.
Hiện nay, tình trạng đạo đức, lối sống của một bộ phận giới trẻ có nhiều
bất ổn, từ thái độ học tập, ý thức chấp hành nội quy, kỷ luật của nhà trường,
chấp hành pháp luật đến những hành vi tiêu cực trong học tập, thi cử của học
sinh và sự xâm nhập của các tệ nạn xã hội vào học đường. Lối sống buông thả
của một bộ phận thanh thiếu niên không chỉ gây ra mối lo về sự xuống cấp của
đạo đức xã hội mà còn là mối nguy về sức khỏe và sự phát triển của giống nòi.
Với mặt trái của cơ chế thị trường, nhận thức về chính trị, đạo đức, lối sống…
của một bộ phận không nhỏ thế hệ trẻ Việt Nam bị tác động tiêu cực bởi những
gì họ tiếp nhận được. Do đó, nếu không có sự định hướng tích cực, kịp thời,
đúng mực thì những biểu hiện đó sẽ tác động tiêu cực đến nhận thức, lý tưởng,

tình cảm của thế hệ trẻ đối với đất nước, cộng đồng xã hội, gia đình.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng,
phát huy những kết quả đã đạt được, khắc phục những hạn chế trong việc thực
hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về “Tiếp tục đẩy mạnh học
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Bộ Chính trị đã ra chỉ thị số
05-CT/TW ngày 15 tháng 5 năm 2016 về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tiếp tục làm cho tư tưởng, đạo đức,
phong cách của Người thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời
sống xã hội, xây dựng văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển
bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh. Bộ Chính trị chỉ đạo tiếp tục giảng dạy về tư tưởng,
đạo đức, tác phong Hồ Chí Minh trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đối với học
sinh học về đạo đức, phong cách Hồ chí Minh gắn với giáo dục công dân [4].
Tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh có vai trò rất tích cực đối với việc
nâng cao lý tưởng và nhận thức của thế hệ trẻ hiện nay. Đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh không chỉ giúp cho các bạn trẻ nâng cao thế giới quan, nhân sinh
quan mà còn có lý tưởng, nhận thức, lối sống phù hợp. Với học sinh - những
người đang hoàn thiện nhân cách, thì đạo đức Hồ Chí Minh là chuẩn mực để các
em học tập và noi theo. Do đó, việc tích hợp giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí
Minh một cách sâu sắc hơn, đầy đủ hơn, toàn diện hơn, cụ thể hơn, thuyết phục
hơn trong nhà trường càng cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
2.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
2.2.1. Thực trạng
Chương trình sách giáo khoa:
5


Chương trình sách giáo khoa vốn mang nặng tính lí thuyết, chưa chú
trọng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Do đó việc tiếp thu bài học, ghi nhớ
và khắc sâu kiến thức của học sinh gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, đa số học

sinh cảm thấy không hứng thú với môn học này.
Về phía học sinh:
Do đây là môn học không nằm trong danh mục những môn thi vào lớp
10. Vì vậy, phần đông học sinh ngại học hay nói đúng hơn là không muốn học
môn học này. Nếu có cũng chỉ là học mang tính đối phó, chiếu lệ. Việc đầu tư
thời gian cũng như trí tuệ cho môn học này còn quá ít so với các môn cơ bản. Hệ
quả là học sinh nhàm chán, không yêu thích bộ môn.
Về phía giáo viên:
Cũng xuất phát từ tâm lí môn giáo dục công dân là môn không cơ bản,
giáo viên không bị ràng buộc nhiều bởi chất lượng giáo dục. Do đó, một số giáo
viên ngại đầu tư thời gian, tâm huyết cho việc soạn giảng. Giáo viên giảng dạy
làm sao cho đảm bảo đi hết nội dung bài học, chứ chưa chú ý đến chất lượng của
bài dạy. Nhiều tiết dạy còn mang nặng phương pháp giảng dạy truyền thống, chưa
có sự đổi mới về phương pháp. Vì thế, chưa tạo được hứng thú, say mê học tập ở học
sinh. Nhiều em học môn GDCD khá, giỏi nhưng khi giáo viên lấy vào đội tuyển học
sinh giỏi thì các em không tham gia với lí do không thích học môn học này.
Trong các nhà trường vẫn còn tồn tại ý thức coi môn GDCD là môn học
bổ trợ. Chính vì quan niệm đó nên một số trường vẫn còn bố trí cho giáo viên
dạy kiêm nhiệm cho đủ số tiết. Điều này đã dẫn đến tình trạng giáo viên không
đầu tư nhiều cho tiết dạy, trong quá trình giảng dạy giáo viên còn sử dụng
phương pháp truyền thống là chủ yếu. Học sinh chỉ tập trung trả lời các câu hỏi
có sẵn trong sách giáo khoa nên đã tạo cho tiết học trở nên khô khan, đơn điệu.
Học sinh luôn thụ động nên trong giờ học, học sinh ít hoạt động. Do đó chất
lượng bộ môn chưa được cao.
Chính vì những lí do nêu trên, việc lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức
Hồ Chí Minh trong môn GDCD hiện nay là vô cùng cần thiết, là chủ trương
đúng đắn của Đảng, Nhà nước và của ngành giáo dục nước nhà.
Là một giáo viên trực tiếp dạy môn GDCD, trong quá trình giảng dạy
bằng sự tìm tòi học hỏi của bản thân, sự giúp đỡ của đồng nghiệp và qua các
chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học, tôi nhận thấy cần phải có một phương

pháp tối ưu, phù hợp với từng bộ môn. Muốn cho học sinh cảm thấy thích và
thấy thực sự cần phải học thì giáo viên ngoài việc tích cực đổi mới phương pháp
dạy học còn phải làm gương sáng cho học sinh noi theo, cần phải tích hợp giáo
dục đạo đức, tư tưởng Hồ Chí Minh vào trong bài dạy để học sinh tiếp thu, lĩnh
hội kiến thức dễ dàng hơn. Từ đó các em sẽ dần yêu thích môn học này. Giúp
các em tự tin vào chính mình, giữ vững niềm tin trong cuộc sống, vào các giá trị
chân, thiện, mỹ.
2.2.2. Kết quả của thực trạng
Từ thực tế đó nên trong nhiều năm nay việc học GDCD ở trường THCS
không quan tâm nhiều, không được coi trọng nhiều, học sinh chưa tích cực tham
6


gia học. Để khắc phục tình trạng trên, tôi mạnh dạn áp dụng sử dụng phương
pháp học bằng việc “Tích hợp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học
môn giáo dục công dân ở trường Trung học cơ sở ”.
Bắt đầu vào nghiên cứu đề tài, tôi tiến hành khảo sát, điều tra ở trường sở
tại, bản thân tôi nhận thấy tỉ lệ học sinh có hứng thú và yêu thích môn học này
rất thấp.
Được phân công dạy giáo dục công dân khối 6, 7, 8, 9 năm học 2015 2016 và năm học 2016 - 2017 tôi đã cố gắng theo dõi, điều tra thực tế từ đầu
năm học thì cho thấy chất lượng học tập môn GDCD còn rất thấp.
Cụ thể qua điều tra về mức độ hứng thú học tập của học sinh và thống kê
kết quả đầu năm học 2016 - 2017 khi chưa tích hợp tư tưởng, đạo đức Hồ Chí
Minh vào giảng dạy trong môn giáo dục công dân như sau:
Kết quả khảo sát hứng thú
Mức độ hứng thú học tập
Khối
9
8

Sĩ số
40
43

Có
SL
5
6

Tỷ lệ
12,5%
14,0 %

Bình thường
SL
13
14

Tỷ lệ
32,5%
32,5%

Không
SL
22
23

Tỷ lệ
55,0%
53,5%

Kết quả thi khảo sát chất lượng đầu năm
Khối

Sĩ
số

9
8

35
42

Khối

Sĩ
số

9
8

40
43

Kết quả
Giỏi
Khá
SL
%
SL

1
2,9
4
0
0
6

chất lượng đầu năm học 2015 - 2016
Trung bình
Yếu
Kém
%
SL
% SL
%
0
0
11,4
20 57,1 10 28,6
0
0
14,3
28 66,7 8
19,0
0
0

Kết quả
Giỏi
Khá

SL
%
SL
2
5,0
5
2
4,7
5

chất lượng đầu năm học 2016 - 2017
Trung bình
Yếu
Kém
%
SL
% SL
%
0
0
12,5
26 65,0 7
17,5
0
0
11,6
29 67,4 7
16,3
0
0

2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện
2.3.1. Các giải pháp thực hiện
a. Xác định mục tiêu trong bài dạy có tích hợp
Đối với những bài dạy có nội dung lồng ghép, giáo viên cần xác định đầy
đủ, đúng mục tiêu cần đạt là gì? (kiến thức, kĩ năng, thái độ) có như vậy thì
trong suốt quá trình từ thiết kế bài dạy đến khi thực hành trên lớp mới đảm bảo yêu
cầu nội dung đề ra, bài dạy sẽ đi đúng hướng, chất lượng tiết dạy sẽ được nâng cao.
b. Xác định mức độ tích hợp
7


Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh vào bài dạy môn GDCD là rất quan
trọng. Nhưng tùy theo nội dung, đặc điểm và khả năng thực hiện việc tích hợp
giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh của từng đơn vị bài học để lựa
chọn mức độ tích hợp thích hợp.
- Liên hệ ( mức độ thấp nhất): chỉ khai thác nội dung bài học và liên hệ
với kiến thức về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
- Tích hợp bộ phận ( mức độ trung bình): chỉ một phần của bài học lồng ghép
hoạt động thực hiện nội dung giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
- Tích hợp toàn phần ( mức độ cao nhất): cả một bài có nội dung trùng
khớp với nội dung giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Với những bài cần thiết tích hợp phải chọn đơn vị kiến thức phù hợp với
nội dung bài dạy, không áp đặt, phải có tác dụng giáo dục cao, tránh sự nhàm
chán, lặp đi lặp lại.
Trong điều kiện về thời gian, tôi chỉ trao đổi được một vài kinh nghiệm
khi thực hiện đưa nội dung tích hợp tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh vào các bài
dạy của khối 8 và 9 về các chuẩn mực đạo đức và pháp luật có những nội dung
cần lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
c. Chuẩn bị

Trong bất cứ tình huống nào, bất cứ một vấn đề nào nếu có đủ thông tin
cần tìm hiểu thì chúng ta sẽ quyết định đúng đắn, chính xác hơn, tác dụng giáo
dục sẽ hiệu quả hơn. Cho nên phải chuẩn bị tốt các yêu cầu cần thiết, từ thiết kế
bài dạy, tư liệu cho đến việc sử dụng công nghệ thông tin.
Về phía học sinh:
Việc chuẩn bị của học sinh là một hình thức nghiên cứu trước bài mới, từ
đó các em sẽ nắm bài mới có chất lượng.Các em tìm những hình ảnh, tư liệu về
Chủ tịch Hồ Chí Minh và suy ngẫm về những hình ảnh tìm được.
Về phía giáo viên:
Giáo viên không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tích cực
tìm hiểu tài liệu để tích lũy kiến thức, đặc biệt chịu khó sưu tầm, tìm hiểu những
mẩu chuyện, câu chuyện, những câu nói, bài thơ, đoạn thơ về Bác, về cuộc đời,
sự nghiệp, những đức tính quý báu của Người.
Tích cực đổi mới phương pháp dạy học. Chủ động dự giờ đồng nghiệp,
đặc biệt những môn cũng có tích hợp tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong môn
học như: Ngữ văn, Lịch sử…
Cần có sự đầu tư ngay ở khâu soạn bài. Cái “tâm” của người thầy thể hiện
ngay ở sự chuẩn bị bài học. Một tiết học có thành công hay không phụ huộc rất
nhiều vào việc giáo viên soạn bài như thế nào. Tuy nhiên, việc soạn bài luôn
phải bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành;
bám vào văn bản mà Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn việc tích hợp giáo dục
tư tưởng Hồ Chí Minh ở từng bài, từng phần.
Việc tổ chức trên lớp cần phát huy tính chủ động, sáng tạo ở học sinh,
tránh lối áp đặt. Việc đưa những câu chuyện, bài thơ về Bác phải mềm mại,

8


tránh cứng nhắc, dập khuôn. Giáo viên phải biết khơi gợi cho học sinh biết cách
tự rút ra bài học kinh nghiệm và giáo viên là người cuối cùng chốt lại vấn đề.

Để bài học thêm sinh động, giáo viên nên yêu cầu học sinh về nhà chuẩn
bị trước những câu chuyện, những bài thơ, đoạn thơ hoặc câu nói của Bác có
liên quan đến nội dung bài học. Như thế, học sinh được tự mình tìm hiểu về Bác,
tiết học lại thêm sinh động bởi kho tư liệu mà học sinh sưu tầm được.
2.3.2. Các biện pháp tổ chức thực hiện
Giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh - tấm gương thực hành đạo
đức cách mạng cho học sinh trong dạy học Giáo dục công dân cần tập trung vào
những nội dung chủ yếu sau:
- Tấm gương trọn đời phấn đấu, hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc,
giải phóng giai cấp, giải phóng con người và vì nhân loại.
- Tấm gương của ý chí và nghị lực, tinh thần to lớn vượt qua mọi khó
khăn thử thách để đạt mực tiêu cách mạng.
- Tấm gương tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng
nhân dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân.
- Tấm gương của một con người nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu hết
mực vì con người.
- Tấm gương cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, đời riêng trong sáng,
nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường.
Tùy theo lứa tuổi học sinh, chất lượng học tập ở các khối lớp, điều kiện
của giáo viên (phương tiện, đồ dùng dạy học,...) mà các nội dung này được cung
cấp cho học sinh ở các mức độ khác nhau.
a. Tấm gương trọn đời phấn đấu, hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân
tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người và vì nhân loại.
Khi dạy bài 10, lớp 9: Lý tưởng sống của thanh niên, để giáo dục tư
tưởng: Suốt cuộc đời hoạt động của Bác là giải phóng giai cấp, giải phóng loài
người xây dựng một xã hội tốt đẹp không còn người bóc lột người.

Tháng 7- 1920, Người đọc “Sơ thảo lần thứ nhất luận cương về các dân
tộc và thuộc địa” của Lênin. Ngồi một mình trong phòng Người sung sướng
muốn phát khóc lên, Người nói một mình như đang nói với toàn thể dân tộc

“Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta! Đây là con
đường giải phóng cho chúng ta. Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có
con đường nào khác là con đường cách mạng vô sản”. Như vậy từ một người
yêu nước chân chính Người đến với chủ nghĩa Mác – Lênin, tìm ra con đường
9


cứu nước đúng đắn đã giải phóng cho dân tộc ta khỏi ách áp bức, bóc lột của
thực dân, phong kiến.
Xuất phát từ lòng yêu
nước, từ sự chứng kiến
nỗi thống khổ của
người dân lao động,
nỗi nhục của người dân
bị mất nước. Nguyễn
Ái Quốc đã ra đi tìm đường cứu nước, giải phóng cho dân tộc. Ước mơ giải
phóng quê hương gắn liền với nguyện vọng giải thoát người lao động; tình yêu
nước thiết tha đã hàm chứa tình yêu thương con người, yêu thương nhân dân,
mở rộng ra là tình yêu thương những con người lao động bị áp bức, bóc lột trên
toàn thế giới.
“ Tôi chỉ có một sự ham
muốn, ham muốn tột bậc,
là làm sao cho nước ta
được hoàn toàn độc lập,
dân ta được hoàn toàn tự
do, đồng bào ai cũng có
cơm ăn áo mặc, ai cũng
được học hành.”
(Trả lời các nhà báo nước
ngoài 1-1946)

Lòng yêu nước, yêu nhân dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hình thành
tinh thần đoàn kết giai cấp, đoàn kết dân tộc, lòng nhân ái. Trong quá trình đấu
tranh cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thu hút được sự ủng hộ, cổ vũ nhiệt
tình của bạn bè quốc tế, Người luôn giáo dục cán bộ, đảng viên, nhân dân tinh
thần yêu nước, tinh thần đoàn kết giai cấp, đoàn kết dân tộc. Chỉ có tinh thần
đoàn kết mới chiến thắng mọi kẻ thù. Người nói:
“Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết,
Thành công, thành công, đại thành công”
Khi dạy bài 7, lớp 9: Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân
tộc. Bác Hồ không những tiếp nhận truyền thống đạo đức của dân tộc như: yêu
quê hương đất nước, nhân ái, khoan dung, nhân nghĩa, cần cù lao động, giản dị,
tiết kiệm, liêm khiết, chí công vô tư, khiên tốn…. Mà còn phát huy truyền thống
đó bằng cách thực hiện tốt các giá trị đạo đức dân tộc nên đã trở thành tấm
gương đạo đức trong sáng, cao đẹp tỏa sáng để mọi người neo theo.

10


Cần cù và sáng tạo là bản chất của người Việt Nam được Bác kế thừa và
phát huy.
b. Tấm gương của ý chí và nghị lực, tinh thần to lớn vượt qua mọi
khó khăn thử thách để đạt mục tiêu cách mạng.
Khi dạy bài 10, lớp 8: Tự lập, để giáo dục cho học sinh tinh thần yêu
nước, ý chí quyết tâm tìm con đường cứu nước cho dân tộc. Giáo viên liên hệ
câu chuyện Bác đi tìm đường cứu nước. Bác gặp và quen anh Lê tại Sài GònGia Định. Lúc bấy giờ, muốn có người bạn đồng hành đi tìm đường cứu nước.
Bác nói: " Tôi muốn đi nước ngoài xem họ làm thế nào để về giúp đồng bào ta".
Khi Bác hỏi: " Anh có đi với tôi không?", anh Lê hỏi: " Tiền đâu?". Bác đưa hai
bàn tay trắng và nói: " Tiền đây!". Anh Lê không nói gì. Thế là ngày hôm sau
Bác bước chân xuống tàu Latusơtơrêvin không thấy anh Lê đi cùng..."[2].
Thông qua việc lồng ghép giáo dục tư tưởng cứu nước, học sinh càng biết

ơn Bác đã tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc ta để có cuộc sống
như ngày nay.
Những câu chuyện, hình ảnh về Bác, đặc biệt là những ngày nơi đất khách
quê người, vừa lao động kiếm sống (có thể là cào tuyết thuê), vừa tự học hỏi,
tham gia nhiều tổ chức quốc tế, tìm con đường cứu nước cho cách mạng Việt
Nam trong điều kiện cuộc sống hết sức khó khăn.
Khi ở Pháp, đêm lạnh, Bác dùng viên gạch nung đỏ để dưới gầm giường
sưởi ấm.
" Người nhớ chăng gió rét thành Ba lê
Một viên gạch hồng Bác chống lại cả mùa băng giá
Và sương mù thành Luân Đôn người còn nhớ.
Giọt mồ hôi Người nhỏ giữa đêm khuya".
Sự kiên trì rèn luyện của Bác cũng thể hiện qua việc học ngoại ngữ, trong
bộn bề của công việc, việc mưu sinh đã quá khó khăn rồi, nhưng bác đã vượt
qua tất cả. Ngoài các ngoại ngữ phổ biến như Pháp, Anh, Trung Quốc, Ý, Đức,
Nga, Bác Hồ của chúng ta còn có thể sử dụng thông thạo khá nhiều ngoại ngữ
khác.
“
Học thêm một thứ tiếng
nước ngoài coi như có thêm một
cái chìa khóa để mở thêm một
kho tàng tri thức.
Việc học là việc suốt đời.”
(Bác Hồ - Con người và phong cách)

“Tôi không có hạnh phúc
được theo học ở trường
đại học. Nhưng cuộc sống
Giáo viên có thể giảng giải về đức hi sinh đã
củacho

Bác,
tôitừ
cơlúc
hộicòn
họcthiếu
lịch niên
cho đến khi trưởng thành Bác luôn học tập phấnsử,
đấu
không
mếtvàmỏi trên
khoa
họcbiết
xã hội
con đường tìm ra con đường cứu nước của dân tộcngay
Vệt Nam.
cả khoa học quân sự,
phải yêu cái gì, phải biết
cái gì . Cũng như tôi, tất
cả người Việt Nam cần
11
phải yêu độc lập, lao động,
Tổ quốc”.


c. Tấm gương tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, kính
trọng nhân dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân.
Khi dạy Bài 16, lớp 9: Quyền tham gia quản lí Nhà nước, quản lí xã hội
của công dân, giáo viên có thể giới thiệu những hình ảnh của Bác đến với đồng
bào vùng sâu, vùng xa, tham gia lao động sản xuất, những hình ảnh không chỉ có
tính giáo dục đối với các em mà còn đối với mỗi chúng ta, đặc biệt là đối với

những người làm công tác lãnh đạo lấy đó mà tự soi vào mình, tự đánh giá mình
đã phục vụ tốt nhân dân chưa?, hết lòng vì nhân dân chưa?

Bác Hồ tát nước với nông dân.
Khi dạy bài 20, lớp 8: Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt
Nam, giáo viên có thể kể chuyện: “Thế các Chú có biết Văn phòng trung ương
xây dựng chỗ nào thì tốt nhất không” (Trích Kể chuyện Bác Hồ Sđd, T.3), giáo
viên phân tích câu nói của Bác: “Xây ở trong này, trong lòng nhân dân là tốt
nhất!” từ đó giáo dục ý thức trách nhiệm của người cán bộ trong việc phục vụ
nhân dân, sự thành công đến từ công việc, từ cái tâm chứ không phải từ nhà cao
cửa lớn.
d. Tấm gương của một con người nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân
hậu hết mực vì con người.
Đặc điểm nổi bật trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh là lòng tin vào
nhân dân. Vì vậy, Người yêu cầu cán bộ, đảng viên phải tận tuỵ phục vụ nhân
12


dân, xứng đáng với niềm tin của nhân dân. Lòng nhân ái của Chủ tịch Hồ Chí
Minh không chỉ đặc trưng ở dung lượng mà còn hàm chứa sự kính trọng và lòng
biết ơn, tình nghĩa thuỷ chung, tinh thần đoàn kết sâu sắc.
Lòng nhân ái, tình thương yêu của Người đối với nhân dân dù bận trăm công
nghìn việc Bác vẫn dành tình thương yêu tha thiết cho các cháu thiếu niên, nhi đồng.
Khi dạy bài 3: Tôn trọng người khác (lớp 8 ), giáo viên có thể kể chuyện:
“Những vị khách tí hoan” (Trích Kể chuyện Bác Hồ Sđd, T.4), sự quan tâm của
Bác là không phân biệt tuổi tác, Bác quan tâm và tôn trọng tất cả mọi người (dù
đó là trẻ em), từ đó thấy được Bác là tấm gương lớn về tấm lòng nhân hậu, hết
mực yêu thương con người.
e. Tấm gương cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, đời riêng trong
sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường.

Khi dạy bài 1: Chí công vô tư (GDCD 9), Giáo viên có thể phân tích: Cả
cuộc đời của Người là tấm gương sáng tuyệt vời về “Cần, kiệm, liêm chính, chí
công, vô tư”. Người sống thanh bạch, đem hết tinh thần và nghị lực đấu tranh
cho độc lập, tự do của Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân,…Sự gương mẫu của
Người có sức mạnh cổ vũ mạnh mẽ cho cán bộ, đảng viên và nhân dân noi theo.
GV có thể tổ chức cho HS thảo luận về tấm gương Chí công vô tư của Bác Hồ.
Giáo viên có thể nêu câu hỏi thảo luận cho cả lớp:
- Em có suy nghĩ gì về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh?
- Điều đó có tác động như thế nào đến tình cảm của nhân dân ta đối với Bác?
Sau khi học sinh trả lời, giáo viên kết luận: Trong công việc, Bác Hồ luôn
công bằng, không thiên vị, Bác luôn đặt lợi ích chung của đất nước, của nhân
dân lên trên lợi ích của bản thân. Bác đó dành trọn đời mình cho quyền lợi của
dân tộc, của đất nước và cho hạnh phúc của nhân dân. Tình cảm của nhân dân ta
đối với Bác : sự tin yêu, kính trọng, khâm phục, tự hào và sự gắn bó và cũng gần
gũi, thân thiết. Bác luôn đặt lợi ích chung của đất nước của nhân dân lên trên lợi
ích của bản thân.
Khi dạy bài 2, lớp 8: Liêm khiết giáo viên phân tích : Đức tính khiêm tốn,
giản dị, trung thực hoà vào cuộc sống của Chủ tịch Hồ Chí Minh như ánh sáng
mặt trời. Nó trở thành hình mẫu chân lí, bản thân cuộc sống của Người đã thấm
sâu vào các tầng lớp nhân dân, vào trái tim mỗi người như một biểu tượng của
lòng tự hào dân tộc, của sự biết ơn sâu sắc đối với Người. Người là danh nhân
văn hoá thế giới, là vị cha già kính yêu của dân tộc, song trên ngực Người không
có lấy một tấm huân chương, những ngôi sao của các bậc đại tướng…Người
khiêm tốn, sống giản dị như bao người dân Việt Nam bình thường khác. Cả thế
giới, cả dân tộc Việt Nam ai cũng quen với hình ảnh một cụ già với bộ quần áo
kaki, đôi dép cao su, chiếc mũ vải đã bạc màu. Người giản dị trong cách ăn,
mặc, ở và lời nói. Nhưng đằng sau của sự giản dị ấy là một trái tim lớn chứa
đựng tình yêu quê hương đất nước, yêu nhân dân sâu sắc.

13

“Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời Cách mạng thật là
sang.”
(Tức cảnh Pác Pó)

Có nhiều hình thức lồng ghép khác nhau tuỳ vào từng bài học cụ thể:
Thông qua những câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng
của Người, các tác phẩm văn, thơ, các bài phát biểu, qua lá thư, di chúc, các câu
danh ngôn, lời nói, lời nhận định của Người, qua các bài hát, bức tranh ảnh giúp
giáo viên giới thiệu bài mới, dạy một mục bài học, phần củng cố tiết học….
Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình là phương pháp tối ưu giúp
người giáo viên dạy Giáo dục công dân mang đến cho học sinh những giá trị đạo
đức chân thật nhất và càng đúng hơn với trường hợp nghiên cứu, tìm hiểu cuộc đời
và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Dưới đây là một phần minh hoạ cho một bài dạy ( lớp 8 ) có tích hợp tư
tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh ( ở mức độ liên hệ)
Tiết 2- Bài 2: Liêm Khiết
A. Mục tiêu bài học:
1. Về kiến thức:
- Hiểu thế nào là liêm khiết.
- Nêu được một số biểu hiện của liêm khiết.
- Hiểu được ý nghĩa của liêm khiết.
=> Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài:
+ Kĩ năng xác định giá trị .
+ Kĩ năng phân tích, so sánh .
+ Kĩ năng tư duy phê phán.

* Tích hợp tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh: Tấm gương liêm khiết của Bác Hồ.
2. Về kĩ năng:
- Phân biệt được hành vi liêm khiết với tham lam, làm giàu bất chính.
- Biết sống liêm khiết, không tham lam.
3. Về thái độ:
- Kính trọng những người sống liêm khiết; phê phán những hành vi tham
ô, tham nhũng.
B. Tài liệu và phương tiện:
- SGK, SGV GDCD 8.
- Chuẩn kiến thức, kĩ năng môn GDCD.
- Chuyện, danh ngôn,... nói về liêm khiết.
- Những tấm gương về sống liêm khiết.
14


C. Phương pháp:
- Nghiên cứu trường hợp điển hình.
- Động não.
- Thảo luận nhóm/ lớp...
D. Các hoạt động dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ:
Tôn trọng lẽ phải là gì? Biểu hiện của tôn trọng lẽ phải?
2. Bài mới:
- GV: Lấy câu nói của Bác Hồ dẫn dắt vào bài mới
"Trời có bốn mùa : Xuân, Hạ, Thu, Đông
Đất có bốn phương : Đông, Tây, Nam, Bắc
Người có bốn đức : Cần, Kiệm, Liêm, Chính
Thiếu một mùa không thành trời
Thiếu một phương không thành đất
Thiếu một đức không thành người.”

Vậy liêm khiết là gì? Liêm khiết nó biểu hiện như thế nào? Vì sao cần
phải sống liêm khiết? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài học hôm nay.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1: Nghiên cứu trường 1. Thế nào là liêm khiết?
hợp điển hình về liêm khiết.
- HS: Đọc phần ĐVĐ trong SGK
- GV: Tổ chức cho HS thảo luận nhóm - HS: Các nhóm thảo luận, cử đại
diện nhóm trình bày, nhận xét.
+ N1: Em xó suy nghĩ gì về cách cư xử 1/ Bà không vụ lợi, không tham lam.
của bà Ma - ri - qui - ri?
Sống có trách nhiệm với gia đình và
xã hội.
+ N2: Em xó suy nghĩ gì về cách cư xử
của Dương Chấn?
2/ Thanh cao, vô tư, không hám lợi.
+ N3: Qua nhận xét của nhà báo 3/ Bác sống như những người Việt
người Mĩ, em thấy Bác là người như Nam bình thường. Là người sống
thế nào?
trong sạch và liêm khiết.
- GV: Nhận xét, bổ sung.
? Em rút ra bài học gì cho bản thân
khi tìm hiểu 3 nhân vật trên?
- GV: Theo em, trong điều kiện hiện
nay, việc học tập những tấm gương
liêm khiết có cần thiết và còn phù
hợp nữa không?
- GV: Kết luận
- GV: Em hiểu thế nào là liêm khiết?
- GV: Kết luận và bổ sung

-> Tấm gương sáng để học tập, noi
theo.

=> Dự kiến câu trả lời:
Liêm khiết là một phẩm chất đạo đức
15


Khi nói đến liêm khiết là nói đến
sự trong sáng trong đạo đức cá nhân
của từng người, dù là người dân bình
thường hay cán bộ công chức. Từ
xưa đến nay, chúng ta rất coi trọng
những người liêm khiết.
- GV: Liên hệ tấm gương liêm khiết
của Bác Hồ.
Bác Hồ là tấm gương liêm khiết
để chúng ta học tập và noi theo.
Cả cuộc đời Bác luôn sống trong
sạch; không hám danh, lợi; không
toan tính riêng tư cho bản thân: “Cả
đời tôi chỉ có một mục đích, là phấn
đấu cho quyền lợi của Tổ quốc, hạnh
phúc của nhân dân”, khước từ những
ưu đãi dành cho chủ tịch nước để
chăm lo cho nhân dân, cho đất nước.
Bác giản dị trong cách ăn, mặc, ở và
lời nói. “Bác mặc bộ quần áo ka-ki,
đội mũ vải đã bạc màu và đi đôi dép

cao su bình dị, “Tôi nói đồng bào
nghe rõ không? [2].

của con người, thể hiện lối sống trong
sạch, không hám danh, hám lợi,
không bận tâm về những toan tính
nhỏ nhen, ích kỉ.

* Tích hợp giáo dục pháp luật:
- GV: Theo em, thế nào là người sống
liêm khiết?
- GV: Chốt lại ý kiến đúng và kết luận
* Hoạt động 2: Tìm hiểu về những
biểu hiện của liêm khiết.
- GV: Em hãy nêu những biểu hiện
của liêm khiết và những hành vi trái
với liêm khiết trong cuộc sống?

-> Người sống liêm khiết luôn chấp
hành đúng pháp luật về sử dụng tiền
bạc, tài sản của Nhà nước và tập thể.

2. Biểu hiện của liêm khiết:
- Không tham lam, không tham tiền
bạc, tài sản chung; không nhận hối
lộ, không sử dụng tiền bạc, tài sản
chung vào mục đích cá nhân; không
lợi dụng chức quyền để mưu lợi cho
bản thân.
+ Làm giàu bằng tài năng và sức lực

- GV: Ghi tất cả các ý kiến của HS của mình.
thành 2 cột và hướng dẫn HS lựa + Kiên trì phấn đấu vươn lên đạt kết
chọn những ý đúng.
quả cao trong học tập, trong công
- GV: Kết luận
việc...
* Trái với sống liêm khiết: tham
lam, vụ lợi, chỉ nghĩa đến lợi ích của
16


bản thân mà quên đi lợi ích của người
khác...
+ Lợi dụng chức quyền để nhận hối lộ.
+ Trốn thuế.
+ Ăn cắp, tham ô tài sản nhà nước...
Hoạt động 3: Thảo luận nhóm/ lớp 3. Ý nghĩa của liêm khiết:
về ý nghĩa của liêm khiết
- HS: Thảo luận và trình bày kết quả
- GV: Nêu câu hỏi để HS thảo luận
thảo luận, nhận xét, bổ sung
+ Lối sống liêm khiết, sự giản dị của => Dự kiến:
Bác đã tác động như thế nào tới tình
Liêm khiết giúp con người sống
cảm của nhân dân ta?
thanh thản, đàng hoàng, tự tin,
+ Vì sao cần phải sống liêm khiết?
không bị phụ thuộc vào người khác
- GV: Kết luận
và được mọi người xung quanh kính

trọng, vị nể.
Hoạt động 4: Liên hệ bản thân về => HS: Liên hệ bản thân
phẩm chất liêm khiết.
Ví dụ : Biết tự nổ lực học tập, không
- GV: Yêu cầu HS suy nghĩ và kể về quay bài, không nhìn bài của bạn, sống
những việc làm của bản thân thể hiện trung thực, không tham lam bất cứ thứ
lối sống liêm khiết.
gì dù là nhỏ nhất.
- Trong khi HS liên hệ, GV cần gợi ý
để HS bày tỏ những suy nghĩ, cảm
nhận mới sau khi học bài này.
- GV: Nhận xét hoạt động của HS và
kết luận.
3. Củng cố:
- GV: Yêu cầu HS nhắc lại ý chính của bài.
- GV: Cho HS làm bài tập 1
- HS: Làm bài tập 1
+ Hành vi liêm khiết: a, c, đ
+ Hành vi không liêm khiết: b, d, e
4. Hoạt động nối tiếp:
- HS: Học bài và làm các bài tập còn lại.
- Xem trước bài 3: Tôn trọng người khác.
2.4. Kết quả đạt được
Bằng phương pháp lồng ghép ( tích hợp ) tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
vào giờ học, giáo viên đã đem đến cho các em, những hình ảnh chân thực,
những thước phim tư liệu quý giá, nhiều câu chuyện kể về tấm gương đạo đức
của Bác một cách sinh động, tình cảm, vừa góp phần làm nhẹ nhàng tiết học,
vừa giúp các em tiếp thu kiến thức, bài học đạo đức một cách tự nhiên, không
gượng ép.
Việc các em sưu tầm, thu thập những tư liệu, câu chuyện kể về Bác có giá

trị tinh thần rất lớn đối với các em, giúp việc hình thành nhân cách, lối sống một
17


cách tích cực theo gương Bác, góp phần làm cho cuộc vận động học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh được tiến hành một cách thường xuyên,
sâu sắc, phù hợp với lứa tuổi của học sinh trung học cơ sở.
Có thể nói kết quả trong việc lồng ghép này không thể cân đo đong đếm
một cách cụ thể nhưng thông qua học tập các em đã có ý thức rèn luyện đạo đức,
dám nhận cái sai, dám nhìn thẳng sự thật. Qua kiểm tra thường xuyên hầu hết
học sinh hiểu bài, nắm chắc kiến thức, học sinh học bài sôi nổi hơn, hứng thú
hơn, đồng thời hiểu sâu sắc cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Người, tôi tin
chắc một điều không chỉ về phía học sinh mà ngay cả bản thân giáo viên cũng
thấy vui, hứng thú hơn trong quá trình lên lớp, từng bước thấm nhuần đạo đức
của Bác để từ đó có thể chúng ta sẽ làm theo một cách tự giác.
Sau hơn hai năm thử nghiệm, điều tra năm học 2016 - 2017 cho kết quả
khá khả quan. Tuy nhiên, đây là ban đầu, điểm số là một vấn đề, nhưng sự hiểu
bài và yêu thích môn học là cái hướng đến của bản thân khi giảng dạy môn giáo
dục công dân. .
Gửi phiếu điều tra học sinh của khối 8, 9 đầu năm học 2016 - 2017 và
cũng 2 khối trên vào cuối năm học thu được kết quả như sau:
Kết quả khảo sát hứng thú
Mức độ hứng thú học tập
Khối Sĩ số
Có
Không
SL
Tỷ lệ
SL
Tỷ lệ

9
40
36
90%
4
10%
8
43
39
91%
4
9%

Kết quả năm học 2016 - 2017
Khối

Sĩ số

Giỏi

9

40

SL
12

8

43

14

%
30,0

Khá
SL
%
15
37,5

32,6

14

32,6

Trung bình

Yếu

SL
13

SL

%

32,5

0

0

15

34,8

0

0

%

Đó là kết quả thu được với chất lượng đại trà. Tỉ lệ học sinh khá, giỏi tăng
đều qua các năm và tỉ lệ học sinh yếu, kém giảm xuống. Không có học sinh xếp
loại hạnh kiểm trung bình. Học sinh biết kính trọng thầy cô, đoàn kết, giúp đỡ
bạn bè... Điều đáng mừng ở đây là việc bồi dưỡng học sinh giỏi đã mang lại hiệu
quả. Các em đã thích học và tình nguyện tham gia vào đội tuyển học sinh giỏi.
Năm học 2014- 2015, chỉ có 1 học sinh tham gia thi. Nhưng đến năm học 20152016, có 3 em tham gia thi và đã đạt được 3 giải cao cấp huyện. Năm học 20162017, đã có rất nhiều em đăng kí vào đội tuyển học sinh giỏi môn GDCD, các

18


em đã nhận thức được việc học, tự giác tích cực trong học tập, không phải là sự
gượng ép như trước.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Bằng việc áp dụng phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp tôi nhận

thấy các tiết dạy của mình đã trở nên lôi cuốn, hấp dẫn học sinh hơn rất nhiều,
đã tạo ra không khí thi đua, tích cực học tập giữa các cá nhân trong hầu hết các
tiết học.
Việc tích hợp tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh vào bài dạy nhằm tạo sự
hứng thú học tập cho học sinh và nâng cao hiệu quả dạy học của người giáo
viên. Nhưng việc tích hợp không được làm quá tải nội dung bài học. Giáo viên
cần lựa chọn nội dung, hình ảnh tích hợp cho phù hợp với nội dung và thời
lượng của từng mục, từng phần và nội dung từng bài học.
Khi tích hợp cũng cần đặc biệt chú ý tới việc phát huy khả năng tìm tòi,
liên hệ, vận dụng của mỗi học sinh. Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn
và chốt lại vấn đề.
Các hình thức để giáo dục học sinh: Thông qua những câu chuyện về cuộc
đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của Người; các tác phẩm văn, thơ; các
bài phát biểu, qua lá thư, di chúc, các câu danh ngôn, lời nói, lời nhận định của
Người, qua các bài hát, bức tranh ảnh…
Đối với từng giáo viên trên bục giảng, việc giáo dục truyền thống văn hóa
đạo đức dân tộc. Đặc biệt tích hợp tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
vào các tiết giảng là điều cần thiết, không những tạo sự lôi cuốn hấp dẫn trong
tiết giảng mà nhằm tạo tấm gương lớn đạo đức của Bác cho các em học tập noi
theo. Biến lí luận thành thực tiễn, những câu chuyện về Bác, những việc làm lúc
sinh thời của Bác sẽ được các em học tập, làm theo trong điều kiện hiện nay.
Từ thực tế đó đặt ra cho giáo viên giảng dạy Giáo dục công dân trách
nhiệm ngày càng lớn hơn. Người giáo viên không chỉ trau dồi năng lực chuyên
môn mà cả trong cuộc sống đời thường phải là những người thật sự gương mẫu,
có như vậy việc giáo dục lồng ghép tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy
học giáo dục công dân mới đạt hiệu quả cao nhất.
Sự nghiệp giáo dục đã có bước chuyển biến lớn nói chung. Đối với trường
THCS - ngôi trường tôi đang trực tiếp tham gia giảng dạy, lãnh đạo nhà trường
trong đó Chi bộ Đảng, Ban Giám hiệu, Công đoàn đã nghiêm túc thực hiện Nghị
quyết, Chỉ thị của Đảng và các Nghị quyết, Quyết định của Sở Giáo dục và Đào

tạo, thực hiện tốt hơn phương châm “Kỷ cương, tình thương, trách nhiệm”. Đặc
biệt, từ khi có Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị ngày 15/5/2016, Chi bộ đã
triển khai sâu rộng trong Hội đồng sư phạm nhà trường và trong toàn trường
" Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Cụ thể, Đoàn trường
đã tổ chức Hội thi “Kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” tới học sinh
toàn trường. Có thể nói, đây là điều kiện hết sức thuận lợi cho giáo viên khi tích
hợp tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ chí Minh vào các tiết giảng. Học tập làm
theo tấm gương của Bác trở thành phong trào lớn trong mọi hoạt động nhà
19


trường, từ Chi bộ, đến Ban chấp hành Đoàn trường, Hội đồng giáo dục nhà
trường và toàn thể học sinh.
3.2. Kiến nghị
Dạy Giáo dục công dân là Dạy người. Quyết định nhất đến chất lượng dạy
học là đội ngũ các thầy, cô giáo. Do vậy người giáo viên phải có chuyên môn
vững vàng, phương pháp phù hợp, luôn trau dồi, ham học hỏi và cập nhật thông
tin cùng với tình thương yêu học sinh và tận tụy với nghề, với phương châm
"Tất cả vì học sinh thân yêu”.
Để công tác giáo dục tư tưởng đạo đức cho học sinh thông qua việc lồng
ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học môn Giáo dục
công dân đạt kết quả cao. Tôi cũng có một vài đề xuất với Nhà trường, Phòng
giáo dục, các cơ quan quản lí giáo dục như sau:
+ Tạo mọi điều kiện thuận lợi cho giáo viên thực hiện đổi mới phương
pháp giảng dạy.
+ Có biện pháp quản lí, chỉ đạo đổi mới phương pháp giảng dạy trong nhà
trường một cách hiệu quả; thường xuyên tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá
các hoạt động dạy và học theo định hướng đổi mới phương pháp giảng dạy, đặc
biệt là tổ chức các chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học để giáo viên học
hỏi thêm về môn học.

+ Xây dựng chương trình chính thống và phân bố thời lượng trong
chương trình để việc đưa tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào trong nhà trường
ngày càng tốt hơn, góp phần thực hiện thành công cuộc vận động “Học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
Trên đây là một số suy nghĩ và việc làm của tôi trong quá trình thực hiện
“Tích hợp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học môn GDCD”. Đó chỉ là
việc làm của cá nhân, việc áp dụng còn phải tùy thuộc từng giáo viên, từng điều
kiện dạy và học cụ thể của từng trường. Tuy tôi nhận thấy nó có nhiều ưu điểm
nhưng cũng không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Nên trong quá trình
thực hiện tôi sẽ tiếp tục bổ sung, hoàn thiện và tìm ra các biện pháp mới để vấn
đề ngày càng đi vào thực tiễn. Rất mong được sự đóng góp ý của các cấp lãnh
đạo, ý kiến trao đổi kinh nghiệm, sự quan tâm giúp đỡ của đồng nghiệp để đem
lại hiệu quả tốt nhất trong dạy và học môn giáo dục công dân.
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh nghiệm của mình viết, không sao
chép của người khác.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ

Thọ Xuân, ngày 30 tháng 5 năm 2017
Giáo viên thực hiện

20


Hoàng Thị Hồng

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN

Họ và tên tác giả:

Hoàng Thị Hồng

Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên - Trường THCS Thọ Diên
Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
giá xếp loại
TT
Tên đề tài SKKN
xếp loại
(Phòng, Sở,
(A, B,
Tỉnh...)
hoặc C)
1. Nâng cao hiệu quả dạy học
Phòng
GD& ĐT
B
bằng bản đồ tư duy trong
Thọ Xuân
môn giáo dục công dân 9
2. Tích hợp tư tưởng đạo đức
Phòng
GD& ĐT
B
Hồ Chí Minh trong dạy học
Thọ Xuân
môn giáo dục công dân ở

Năm học
đánh giá xếp
loại
2014 - 2015

2016 - 2017

trường THCS.

21


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa, sách giáo viên, chuẩn kiến thức kĩ năng môn giáo dục công
dân trung học cơ sở - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
2. Bác Hồ trong ngày Tuyên ngôn Độc lập - Theo Bác Hồ kính yêu, NXB Kim
Đồng, Hà Nội, 1977.
3. Chỉ thị số 06/CT-TW, ngày 07 tháng 11 năm 2007 của Bộ Chính trị về tổ chức
thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh”.
4. Chỉ thị số 05/CT-TW, ngày 15 tháng 5 năm 2016 của Bộ Chính trị về “ Đẩy
mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ”.
5. Kể chuyện Bác Hồ tập 2, 3, 4. NXB Giáo dục Việt Nam.s
6. Luật Giáo dục sửa đổi năm 2005. ( Điều 2, Điều 27).
7. Trang web: http// google.com.vn.
8. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, XII.

22

23