Tổ chức dạy học chủ đề các cơ cấu của động cơ đốt trong ở môn công nghệ 11 THPT gắn với sản xuất, kinh doanh tại địa phương

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THANH HÓA

TRƯỜNG THPT NHƯ XUÂN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ CÁC CƠ CẤU CỦA ĐỘNG
CƠ ĐỐT TRONG Ở MÔN CÔNG NGHỆ 11 THPT GẮN VỚI
SẢN XUẤT KINH DOANH

Người thực hiện: Nguyễn Hữu Hóa
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc môn: Công nghệ CN

THANH HÓA NĂM 2018


MỤC LỤC
MỤC LỤC……………………………………………………………
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT, DANH MỤC BẢNG BIỂU…...
1. MỞ ĐẦU…………………………………………………………..
1.1. Lý do chọn đề tài………………………………………………
1.2. Mục đích nghiên cứu…………………………………………….
1.3. Đối tượng nghiên cứu……………………………………………
1.4. Phương pháp nghiên cứu............................................................
2. NỘI DUNG...................................................................................
2.1. Cơ sở lí luận của đề tài.................................................................
2.1.1. Khái niệm về hoạt động sản xuất, kinh doanh……………
2.1.2. Một số loại hình hoạt động sản xuất, kinh doanh…………
2.1.3. Ý nghĩa của hoạt động SXKD đối với hoạt động giáo dục ở
trường THPT…………………………………………………………

2.1.4. Các lĩnh vực SXKD có liên hệ với môn Công nghệ 11 cấp
THPT……………………………………………………………….
2.1.5. Một số hình thức tổ chức dạy học môn Công nghệ gắn
SXKD…………………………………………………………...........
2.1.6. Quá trình tổ chức thực hiện HĐGD gắn với
SXKD………………...........................................................................
2.1.7. Thiết kế tiến trình dạy học gắn liền với SXKD tại địa
phương………………………………………………………………
2.2. Thực trạng của đề tài...................................................................
2.3. Các giải pháp giải quyết vấn đề………………………................
2.3.1. Xây dựng mối liên hệ của chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở
môn Công nghệ 11 THPT gắn với hoạt động SXKD tại địa phương
2.3.2.Biên soạn giáo án dạy học chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở
môn Công nghệ lớp 11 THPT gắn với sản xuất, kinh doanh tại địa
phương………………………………………………………………
2.3.3. Tiến hành dạy học thực nghiệm chủ đề các cơ cấu của
ĐCĐT ở môn Công nghệ lớp 11 THPT gắn với SXKD tại địa
phương và đánh giá kết quả đạt được……………………………….
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm ………………………….
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................
3.1. Kết luận......................................................................................
3.2. Kiến nghị....................................................................................

Trang
1
2
3
3
3
4

4
4
4
4
4
4
5
5
6
6
8
9
9
9
19
20
21
21
21

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
2


Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

BCV

Báo cáo viên

ĐCĐT

Động cơ đốt trong

GD

Giáo dục

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

HĐGD

Hoạt động giáo dục

KTV

Kĩ thuật viên

KHKT

Khoa học kĩ thuật

NV

Nhân viên

SGK

Sách giáo khoa

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TKTT

Trục khuỷu thanh truyền

THPT

Trung học phổ thông

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Trang
Bảng 1. Đánh giá kết quả của học sinh ở các lớp nhóm 1……………...
19
Bảng 2: Đánh giá kết quả của học sinh ở các lớp nhóm 2……………...
20

DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
Trang
Biểu đồ 1: Kết quả dạy học theo đề tài và truyền thống………………..

20
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
3


Cùng với sự phát triển chung của mọi mặt đời sống kinh tế- xã hội, lĩnh
vực giáo dục- đào tạo tiếp tục phát triển mạnh mẽ; thực hiện đường lối đổi mới
giáo dục- đào tạo của Đảng, Nghị quyết số 29-NQ/TW, Hội nghị Trung ương 8
( khóa XI ) xác định: Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới
những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục
tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện;
đổi mới từ sự lảnh đạo của Đảng, quản lí của Nhà nước đến hoạt động quản trị
của các cơ sở giáo dục[4].
Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức
sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành;
lí luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và
giáo dục xã hội.
Từ những định hướng của Nghị quyết Đại hội XI và Nghị quyết số 29NQ/TW, những năm qua Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều đợt tập huấn và
văn bản chỉ đạo làm cơ sở cho việc triển khai xây dựng kế hoạch giáo dục định
hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh. Vì vậy, mục tiêu của môn
Công nghệ trong chương trình giáo dục phổ thông đã có những thay đổi được
điều chỉnh theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh.
Môn Công nghệ trong chương trình giáo dục phổ thông, đặc biệt là ở cấp
THPT phải góp phần giúp HS hình thành phẩm chất và năng lực của người lao
động, nhân cách công nhân; có khả năng tự học, tự sáng tạo và ý thức học tập
suốt đời, có những hiểu biết và khả năng lựa chọn nghề nghiệp tương lai phù
hợp với năng lực và sở thích, điều kiện kinh tế và hoàn cảnh gia đình của bản
thân.

Một trong những biện pháp để hình thành và phát triển năng lực HS là
trong dạy học phải chú trọng tạo điều kiện và yêu cầu HS vận dụng kiến thức đã
vào thực tiễn cuộc sống[3]. Với môn Công nghệ cấp THPT, việc học tập gần gũi
nhất, bổ ích nhất chính là thực tiễn SXKD tại địa phương. Vì vậy, hoạt động dạy
học môn Công nghệ gắn với SXKD tại địa phương là một trong những biện
pháp thiết thực và hiệu quả trong việc hình thành và phát triển năng lực HS.
Từ những lí do trên nên tôi chọn “ Tổ chức dạy học chủ đề các cơ cấu
của động cơ đốt trong ở môn Công nghệ 11 THPT gắn với sản xuất, kinh
doanh tại địa phương” làm đề tài nghiên cứu.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Xây dựng cơ sở lí luận về tổ chức HĐGD trong nhà trường ở môn Công
nghệ 11 THPT gắn với SXKD tại địa phương.
Xây dựng mối liên hệ của chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn Công nghệ
11 THPT gắn với hoạt động SXKD tại địa phương.
Biên soạn giáo án dạy học chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn Công
nghệ 11 THPT gắn với SXKD tại địa phương để bản thân vận dụng vào trong
quá trình giảng dạy nhằm nâng cao trong việc hình thành và phát triển năng lực
HS, đồng thời cung cấp nguồn tài liệu tham khảo cho các đồng nghiệp.
4


1.3. Đối tượng nghiên cứu
Tổ chức dạy học chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn Công nghệ 11
THPT gắn với SXKD tại địa phương.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết
Nghiên cứu tài liệu, SGK, tìm hiểu thông tin trên mạng Internet để xây
dựng cơ sở lí thuyết; xây dựng mối liên hệ của chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở
môn Công nghệ 11 THPT gắn với hoạt động SXKD tại địa phương và soạn giáo
án dạy học chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn Công nghệ 11 THPT gắn với

hoạt động SXKD tại địa phương.
* Phương pháp thực nghiệm
Thực nghiệm dạy học theo giáo án đã được biên soạn theo chủ đề ở các
lớp khối 11 của trường THPT Như Xuân, huyện Như Xuân.
Tổng hợp đánh giá kết quả thu được sau dạy học thực nghiệm đề tài.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.1.1. Khái niệm về hoạt động sản xuất, kinh doanh
Hoạt động sản xuất, kinh doanh được hiểu như là quá trình tiến hành các
công đoạn từ việc khai thác sử dụng các nguồn lực sẵn có trong nền kinh tế để
sản xuất ra các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ nhằm cung cấp cho nhu cầu thị
trường và thu được lợi nhuận[2].
2.1.2. Một số loại hình hoạt động sản xuất, kinh doanh
a, Hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nông nghiệp
Hoạt động sản xuất nông nghiệp có chu kì sản xuất dài, những công việc
sản xuất phải tiến hành trong những thời gian nhất định, điều kiện tự nhiên ảnh
hưởng đến tiến độ thực hiện công việc sản xuất ở các thời kỳ rất khác nhau.
Hoạt động SXKD của loại hình nông nghiệp chủ yếu dựa vào ngành trồng trọt
và chăn nuôi[2].
b, Hoạt động sản xuất, kinh doanh trong công nghiệp
Hoạt động SXKD trong lĩnh vực công nghiệp là hoạt động trong các
ngành như cơ khí, khai thác tài nguyên, công nghiệp chế biến, công nghiệp sản
xuất hàng xuất khẩu, các ngành công nghiệp phục vụ phát triển nông nghiệp và
kinh tế nông thôn[2].
2.1.3. Ý nghĩa của hoạt động SXKD đối với hoạt động giáo dục ở trường
THPT
a, Vai trò của hoạt động SXKD đối với quá trình dạy học
- Giúp HS phát triển kỹ năng học tập, tự chiếm lĩnh kiến thức.
- Kích thích hứng thú nhận thức của HS.
- Góp phần đẩy mạnh, hướng dẫn hoạt động nhận thức cho HS.

- Phát triển trí tuệ của HS.
- Giáo dục nhân cách HS.
b, Góp phần phát triển một số kỹ năng mềm ở học sinh
- Kỹ năng giao tiếp.
5


- Kỹ năng lắng nghe tích cực.
- Kỹ năng trình bày suy nghĩ ý tưởng.
- Kỹ năng hợp tác.
- Kỹ năng tư duy phê phán.
- Kỹ năng đảm nhận trách nhiệm.
- Kỹ năng đặt mục tiêu.
- Kỹ năng quản lí thời gian.
- Kỹ năng tìm kiếm và xử lí thông tin.
2.1.4. Các lĩnh vực SXKD có liên hệ với môn Công nghệ 11 THPT
Công nghệ 11 chủ yếu viết về lĩnh vực công nghiệp, trong lĩnh vực công
nghiệp có bốn ngành chủ yếu là công nghiệp khai thác; luyện kim; công nghiệp
chế tạo, sản xuất cơ khí và ngành xây dựng.
2.1.5. Một số hình thức tổ chức dạy học môn Công nghệ gắn SXKD
a, Dạy học có khai thác và sử dụng thông tin về SXKD
* Hình thức: Khai thác và sử dụng thông tin về SXKD trong quá trình thực hiện
nội dung trên lớp.
* Tiến trình
- Sưu tầm, thu thập thông tin, tư liệu, số liệu… của ngành nghề SXKD của địa
phương tại cơ sở SXKD.
- Tổ chức trên lớp cho HS tiếp thu, vận dụng thảo luận những vấn đề liên quan
đến SXKD tại địa phương.
- Giao nhiệm vụ cho HS tìm hiểu thêm một số vấn đề của cơ sở SXKD.
- Họp tổ sinh hoạt chuyên môn, rút kinh nghiệm bài học.

* Ưu điểm và hạn chế
- Ưu điểm: thực hiện dễ dàng trên lớp
- Hạn chế: khó đạt hiệu quả cao, GV phải chuẩn bị rất kĩ lưỡng.
b, Dạy học tại cơ sở sản xuất, kinh doanh
* Hình thức
- Dạy học tại thực địa
- HS học tập dưới sự tổ chức, hướng dẫn của GV và đại diện của cơ sở SXKD.
* Tiến trình
Bước 1: Chuẩn bị
- Lập danh mục các cơ sở SXKD có tại địa phương có thể đưa HS đến học tập
các nội dung chương trình
- Lựa chọn nội dung cần thiết và có thể dạy học tại cơ sở SXKD.
- Khảo sát cơ sở SXKD.
Bước 2: lập kế hoạch thực hiện và thiết kế kế hoạch bài học
- Kế hoạch chung cho học kì hoặc cho cả năm học.
- Kế hoạch bài học cho mỗi bài học tổ chức theo hình thức dạy học tại cơ sở
SXKD.
Bước 3: Triển khai tổ chức cho HS học tập tại cở sở SXKD, tổng kết, đánh giá
kết quả thực hiện và rút kinh nghiệm
* Ưu điểm, hạn chế
6


- Ưu điểm
+ Giúp HS hiểu rõ hơn thực tế.
+ Phù hợp với con đường và khả năng nhận thức của HS.
+ Tạo cơ hội cho HS trải nghiệm.
- Khó khăn, hạn chế
+ Phải có điều kiện về thời gian, tối thiểu là 2-3 tiết
+ Tổ chức, quản lí HS tương đối khó khăn, phức tạp.

+ Cần có kinh phí nhất định.
c, Dạy học thông qua tổ chức tham quan học tập tại cơ sở SXKD
* Hình thức: GV tổ chức, hướng dẫn HS quan sát trực tiếp đối tượng để tìm
hiểu, cảm nhận về nó.
* Tiến trình
- Công tác chuẩn bị
- Trước khi đưa HS đi tham quan
- Trong quá trình tham quan
- Sau buổi tham quan
* Ưu điểm, hạn chế
- Ưu điểm: HS được quan sát trực tiếp đối tượng học tập
- Hạn chế: hạn chế về việc lập kế hoạch, lựa chọn cơ sở tham quan…
d, Sử dụng cơ sở SXKD để tổ chức hoạt động giáo dục khác
- Khai thác và sử dụng tư liệu về SXKD để tổ chức triễn lãm xây dựng các
chuyên đề học tập.
- Tổ chức nghiên cứu KHKT cho HS trung học.
- Giáo dục hướng nghiệp về ngành nghề SXKD ở địa phương.
2.1.6. Quá trình tổ chức thực hiện HĐGD gắn với SXKD
Bước 1: Lập danh mục cơ sở SXKD tại địa phương.
Bước 2: Lựa chọn nội dung GD/ dạy học.
Bước 3: Khảo sát cơ sở SXKD.
Bước 4: Lập kế hoạch GD/ dạy học.
Bước 5: Thực hiện HĐGD/ dạy học.
Bước 6: Sinh hoạt chuyên môn thông qua nghiên cứu bài học.
Bước 7: Tham gia trường học kết nối.
2.1.7. Thiết kế tiến trình dạy học gắn liền với SXKD tại địa phương
Xác định mối liên hệ giữa nội dung bài học với thực tế SXKD tại địa phương
Vấn đề cần giải quyết qua bài học :
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức

2. Kĩ năng
3. Thái độ
4. Các năng lực có thể hình thành và phát triển cho HS
II. CHUẨN BỊ
1. Chuẩn bị của GV
7


2. Chuẩn bị của HS
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Hoạt động 1. Khởi động
a. Mục đích
HS sử dụng những kiến thức, kinh nghiệm của bản thân để thực hiện
nhiệm vụ có nội dung liên quan đến nội dung bài học, từ đó xác định được kiến
thức đã biết và chưa biết để hình thành nhu cầu học tập cho bản thân.
b. Nội dung
GV giao nhiệm cho HS qua các câu hỏi hoặc yêu cầu đưa ra ý kiến nhận xét
về những vấn đề có liên quan.
c. Kĩ thuật tổ chức hoạt động.
- Chuyển giao nhiệm vụ.
- Thực hiện nhiệm vụ.
- Trình bày, báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ.
- Nhận xét.
d. Sản phẩm học tập
- Báo cáo của cá nhân trước khi thảo luận nhóm.
- Vấn đề/ câu hỏi đặt ra tiếp theo cần giải quyết.
Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới
a. Mục đích
Lĩnh hội kiến thức mới để giải quyết vấn đề đặt ra trong hoạt động khời
động.

b. Nội dung
c. Kĩ thuật tổ chức hoạt động
- Chuyển giao nhiệm vụ.
- Thực hiện nhiệm vụ.
- Trình bày, báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ.
- Nhận xét.
GV đóng vai trò là người tổ chứcquan sát, hướng dẫn, gợi ý, và chốt kiến
thức, kĩ năng của bài.
d. Sản phẩm học tập
Báo cáo của cá nhân đã có ý kiến bổ sung của nhóm.
Hoạt động 3. Luyện tập, thực hành
a. Mục đích
HS vận dụng tổng hợp các kiến thức mới được hình thành vào hoạt động
luyện tập/ thực hành. Qua đó, củng cố, kiểm nghiệm các kiến thức mới lĩnh hội
được.
b. Nội dung
c. Kĩ thuật tổ chức hoạt động
- GV tổ chức cho HS thực hành hoặc làm bài tập luyện tập/ bài tập tình huống.
Thực hiện qua 4 bước nêu như trên.

8


- HS hoạt động cá nhân hoặc nhóm để hoàn thành các câu hỏi, bài tập, bài thực
hành….Kết thúc hoạt động, HS báo cáo kết quả, GV nhận xét, đánh giá, bổ
sung…
d. Sản phẩm học tập
Báo cáo kết quả làm bài tập luyện tập, thực hành.
Hoạt động 4. Vận dụng
GV hướng dẫn HS vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã học để thực hiện

một nhiệm vụ nào đó.
Hoạt động 5. Tìm tòi, mở rộng
GV cần khuyến khích HS tìm tòi và mở rộng kiến thức ngoài những điều
đã học trên lớp, ngoài nội dung đã trình bày trong SGK. HS có thể tự đặt ra các
tình huống có vấn đề nảy sinh từ nội dung bài học, từ thực tiễn cuộc sống, vận
dụng các kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết bằng những cách khác nhau.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Trước đây, thực hiện nguyên lý“ Học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với
thực tiễn, nhà trường gắn liền với gia đình và xã hội ”, đã có một số mô hình
trường vừa học vừa làm, tuy nhiên việc tổ chức dạy học gắn với SXKD chưa
được nhìn nhận trên góc độ lý luận dạy học nên không đem lại hiệu quả GD
cao[1]. Trong nhà trường đã xây dựng các phòng học thí nghiệm, thực hành cho
các bộ môn, nhưng việc đầu tư này đem lại kết quả chưa cao do nguồn kinh phí
còn nhiều hạn chế đặc biệt là các trường ở Miền núi, trong đó có trường THPT
Như Xuân của huyện miền núi Như Xuân.
Gần đây, trong mô hình trường học mới, một trong những hoạt động được
đặt ra là tổ chức cho HS vận dụng và mở rộng kiến thức, kỹ năng trong nhà
trường vào thực tế SXKD của địa phương[2]. Với việc khai thác các thành tố
của hoạt động SXKD ở địa phương làm nguồn tri thức, làm phương tiện dạy
học, GD rất ít khi được quan tâm hoặc nếu có thường mang tính tự phát, tính
chủ động, sáng tạo chưa cao, nên vai trò, thế mạnh của những hoạt động SXKD
đa dạng, phong phú ở địa phương gần như chưa được các nhà trường quan tâm,
biết đến và tận dụng.
Nếu tổ chức tốt HĐGD trong nhà trường gắn liền được với SXKD tại địa
phương thì chúng ta có thể tận dụng hạ tầng, kỹ thuật đã có của các cơ sở
SXKD. Chúng ta có thể tiết kiệm được một khoản ngân sách đầu tư vào các
phòng thí nghiệm, thực hành của nhà trường. Dưới dạng công cụ, thiết bị dạy
học, các thành tố của hoạt động SXKD giúp cho quá trình học tập của HS trở
nên hấp dẫn hơn, HS hứng thú học tập và hiểu bài sâu sắc hơn, phát triển tư duy
độc lập sáng tạo, GD tư tưởng, đạo đức cho HS, từ đó các em có thể định hướng

nghề nghiệp cho bản thân trong tương lai.
Trong năm học 2017- 2018 Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa đã tổ chức
các đợt tập huấn cho GV về “ Phương pháp và kĩ thuật tổ chức hoạt động học
theo nhóm và hướng dẫn học sinh tự học”; “ Xây dựng và thực hiện kế hoạch
giáo dục định hướng giáo dục trong nhà trường gắn với SXKD tại địa phương”,
thế nhưng các tài liệu này chỉ mang tính khái quát cho môn học.
9


Vì vậy, trên cơ sở tài liệu và kiến thức đã tiếp thu được từ các đợt tập
huấn, tôi mong muốn biên soạn tài liệu tổ chức dạy học chủ đề các cơ cấu của
ĐCĐT ở môn Công nghệ 11 THPT gắn với sản xuất, kinh doanh tại địa phương,
để giảng dạy cho các em HS tại trường THPT Như Xuân, huyện Như Xuân,
đồng thời cung cấp tài liệu tham khảo cho đồng nghiệp.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Cụ thể: Xây dựng mối liên hệ của chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn
Công nghệ 11 THPT gắn với hoạt động SXKD tại địa phương; Biên soạn giáo
án dạy học chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn Công nghệ 11 THPT gắn với
SXKD tại địa phương; Tiến hành dạy học thực nghiệm chủ đề các cơ cấu của
ĐCĐT ở môn Công nghệ 11 THPT gắn với SXKD tại địa phương và đánh giá
kết quả sau dạy học thực nghiệm.
2.3.1. Xây dựng mối liên hệ của chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn Công
nghệ 11 THPT gắn với hoạt động SXKD tại địa phương
Nội dung

Cơ sở hoạt động SXKD tại địa phương

- Các nhà máy, doanh nghiệp chế tạo, lắp
ráp ô tô, xe máy, tàu, thuyền, máy chuyên
dùng sử dụng động cơ đốt trong.

Chủ đề: Các cơ cấu của động - Các nhà máy , cơ sở sản xuất phụ tùng
cơ đốt trong
ôtô, xe máy, tàu, thuyền, máy chuyên dùng
sử dụng ĐCĐT.
- Các cơ sở, trạm bảo dưỡng, sửa chữa và
các doanh nghiệp kinh doanh về ô tô, xe
máy, tàu, thuyền, máy chuyên dùng sử
dụng động cơ đốt trong.
2.3.2.Biên soạn giáo án dạy học chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn Công
nghệ lớp 11 THPT gắn với sản xuất, kinh doanh tại địa phương
CHỦ ĐỀ: CÁC CƠ CẤU CỦA ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG (3 tiết)
Bài học được xây dựng trên cơ sở tích hợp 2 bài trong nội dung chương
trình SGK Công nghệ 11 là:
Bài 23: Cơ cấu trục khuỷu thanh truyền
Bài 24: Cơ cấu phân phối khí
* Hướng dẫn tóm tắt:
1) Xác định mối liên hệ nội dung bài học với SXKD tại địa phương
Xây dựng bài" Các cơ cấu của động cơ đốt trong " gắn liền với sản SXKD
tại dịa phương sẽ giúp cho HS phát triển phẩm chất và năng lực, góp phần giải
quyết các vấn đề thực tiễn, thực hiện việc tư vấn nghề nghiệp, hướng nghiệp.
HS có điều kiện tìm hiểu nhiệm vụ, cấu tạo, nguyên lý làm việc của các cơ cấu
trên ĐCĐT. Sau khi học song bài này giúp HS có thể nắm được một cách khái
10


quát về nhiệm vụ, cấu tạo các cơ cấu dùng trong ĐCĐT, đặc điểm trong cấu tạo
của từng chi tiết thuộc từng cơ cấu, bước đầu hình thành kỹ năng đọc sơ đồ
nguyên lý của các cơ cấu dùng trên ĐCĐT là cơ sở để tìm hiểu sâu hơn về
ĐCĐT.
Mối liên hệ với hoạt động SXKD ở địa phương như sau: Cơ sở sửa chữa

xe máy Mạnh Hùng; Cửa hàng bán và sửa chữa máy nông nghiệp Đệ Thu…tại
địa chỉ thị trấn Yên Cát, huyện Như Xuân.
2) Những công việc chuẩn bị cho phương án tổ chức dạy học
- Liên hệ cơ sở sửa chữa xe máy Mạnh Hùng; Cửa hàng bán và sửa chữa máy
nông nghiệp Đệ Thu…tại địa chỉ thị trấn Yên Cát, huyện Như Xuân.
- Khảo sát cơ sở sửa chữa xe máy Mạnh Hùng; Cửa hàng bán và sửa chữa máy
nông nghiệp Đệ Thu. Đề xuất với các cơ sở nay cho HS được tham quan học tập
nội dung về: Các cơ cấu của động cơ đốt trong. Làm việc trước với cơ sở đó để
họ chuẩn bị báo các viên và phương tiện phục vụ dạy học phù hợp.
- Lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức thực hiện. Xây dựng giáo
án thể hiện rõ các hoạt động học tập và được tiến hành theo phương án kết hợp
giữa giảng dạy lí thuyết ở trường phổ thông với tham quan tại các cơ sở này.
- Lập kế hoạch dạy học, tài liệu, điều kiện về an toàn lao động, báo cáo viên.
3) KẾ HOẠCH DẠY HỌC
A, MỤC TIÊU BÀI HỌC
1, Kiến thức, kĩ năng, thái độ
a, Kiến thức
- Nắm được nhiệm vụ và cấu tạo của các chi tiết chính trong cơ cấu trục khuỷu
thanh truyền. Vai trò của cơ cấu trục khuỷu thanh đối với ĐCĐT.
- Biết được nhiệm vụ, phân loại cơ cấu phân phối khí. cấu tạo và nguyên lí làm
việc của cơ cấu phân phối khí dùng xu páp.
b, Kỹ năng
- Đọc hiểu được sơ đồ cấu tạo của pittông, thanh truyền và trục khuỷu
- Đọc được sơ đồ nguyên lý của cơ cấu phân phối khí dùng xu páp.
c, Thái độ
- Có ý thức tìm hiểu cấu tạo, nguyên lý của các cơ cấu trên ĐCĐT qua đó sử
dụng ĐCĐT hợp lý nâng cao tuổi thọ của động cơ.
- Nhận thức ý nghĩa của việc nghiên cứu động cơ từ đó có thái độ nghiêm túc
học tập tìm hiểu về khoa học kỹ thuật, bước đầu có thói quen tìm tòi sáng tạo
khoa học.

2, Các năng lực có thể hình thành và phát triển cho học sinh
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ kĩ thuật.
- Năng lực sử dụng công nghệ cụ thể.
- Năng lực tự học và tự quản lí.
- Năng lực giải quyết vấn đề.
- Năng lực hợp tác.
B, HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Bài học được thực hiện theo 3 giai đoạn như sau:
11


Giai đoạn 1: (1 tiết): Thực hiện trên lớp. Nội dung bao gồm:
- Tìm hiểu về nhiệm vụ, của cơ cấu trục khuỷu thanh truyền, nhiệm vụ, của các
chi tiết trong cơ cấu.
- Tìm hiểu về nhiệm vụ, phân loại cơ cấu phân phối khí, cấu tạo, nguyên lý làm
việc của cơ cấu phân phối khí dùng xu páp
Giai đoạn 2: (1 tiết quy đổi) Thực hiện tại cơ sở sửa chữa xe máy Mạnh Hùng.
Nội dung bao gồm:
- Nghe BCV trình bày về cấu tạo của các cơ cấu dùng trong ĐCĐT, đặc điểm
trong cấu tạo của từng chi tiết thuộc từng cơ cấu.
- HS quan sát, lắng nghe đặc điểm trong cấu tạo của từng chi tiết thuộc từng cơ
cấu, bước đầu hình thành kỹ năng nhận biết và đọc được sơ đồ nguyên lý của
các cơ cấu dùng trên ĐCĐT.
Giai đoạn 3: (1 tiết) Thực hiện trên lớp
- HS báo cáo kết quả thu được sau khi tham quan, học tập tại cở sở sửa chữa xe
máy Mạnh Hùng.
- GV hệ thống hóa kiến thức bài học và tổ chức hoạt động luyện tập, củng cố.
- GV giao cho nhóm HS vận dụng kiến thức vào giải quyết vấn đề trong thực tế
và tìm hiểu thêm một số ngành nghề liên quan đến chủ đề bài học.
* Hướng dẫn cụ thể

Hoạt động 1: Giới thiệu chung về cơ cấu trục khuỷu thanh truyền
1, Mục đích
- HS hiểu được nhiệm vụ của cơ cấu TKTT, nhiệm vụ của các chi tiết trong cơ
cấu.
- Thông báo và hướng dẫn HS về mục đích, nội dung tham quan và các công
việc cần chuẩn bị cho buổi tham quan tại cơ sở sửa chữa xe máy Mạnh Hùng.
2, Nội dung
- Tổ chức học sinh nghiên cứu nhiệm vụ của cơ cấu TKTT, nhiệm vụ, của các
chi tiết trong cơ cấu.
- Tổ chức học sinh nghiên cứu nhiệm vụ, phân loại cơ cấu phân phối khí, cấu
tạo, nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí dùng xu páp.
- Thông báo và hướng dẫn HS các vấn đề: công việc chuẩn bị cho buổi tham
quan, nội dung tham quan, viết báo cáo thu hoạch và những lưu ý trong buổi
tham quan (giờ giấc, an toàn giao thông, an toàn lao động, ý thức chấp hành nội
quy của cơ sở tham quan,...).
3, Kĩ thuật tổ chức hoạt động
Hoạt động này được tiến hành trên lớp dưới sự hướng dẫn của GV, gồm 2
phần:
a, Tổ chức, hướng dẫn HS tìm hiểu nhiệm vụ của cơ cấu TKTT, nhiệm vụ của
các chi tiết trong cơ cấu
Giáo viên tạo tình huống, cung cấp thông tin hình ảnh, video và giao
nhiệm vụ cho học sinh nghiên cứu tìm hiểu về các cơ cấu của ĐCĐT.
Trong tiết này GV chia lớp thành nhóm nhỏ để học sinh chủ động, tích
cực nghiên cứu nội dung học tập. Có thể yêu cầu học sinh đọc SGK, quan sát
12


hình ảnh do giáo viên cung cấp, trao đổi thảo luận theo nhóm để thực hiện các
nhiệm vụ.
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

Ở phần này GV chia lớp làm 3 nhóm phát cho mỗi nhóm một tờ giấy khổ
A0 trên đó có các câu hỏi sau:
Câu 1: Cơ cấu trục khuỷu thanh truyền gồm các nhóm chi tiết nào?
Câu 2: Vai trò của các chi tiết pít tông, trục khuỷu, thanh truyền là gì?
Câu 3: Khi động cơ hoạt động các chi tiết pít tông, trục khuỷu, thanh truyền có
chuyển động như nào?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
GV cho HS quan sát một đoạn video và một số hình ảnh về nguyên tắc
hoạt động của cơ cấu TKTT yêu cầu các nhóm trao đổi ghi câu trả lời vào giấy.
Bước 3: Trình bày báo cáo, thảo luận các kết quả thực hiện nhiệm vụ
Mỗi nhóm cử đại diện lên báo cáo kết quả, các nhóm khác nghe và đặt
câu hỏi cho nhóm báo cáo, thảo luận chỉnh sửa kết quả của nhóm mình.
Bước 4: Nhận xét đánh giá
GV nghe sự thảo luận của các nhóm nhận xét đánh giá đưa ra kết luận
chính xác cho HS ghi bài nếu cần.
b, Thông báo kế hoạch, mục đích, nội dung và một số vấn chuẩn bị trước khi
tham quan, học tập tại cơ sở sửa chữa xe máy Mạnh Hùng ở tiết sau
* Đối với kỹ thuật viên, báo cáo viên:
KTV, BCV là người của cơ sở tham quan, có thể là cán bộ kĩ thuật, kĩ sư,
thợ lành nghề,... có khả năng giới thiệu, hướng dẫn HS tìm hiểu, giảng giải cho
HS những nội dung về cơ cấuTKTT và cơ cấu phân phối khí; trả lời những câu
hỏi của HS nêu ra v.v...
Trước khi tiến hành, BCV trao đổi, thảo luận và thỏa thuận chức năng,
nhiệm vụ, phương pháp tiến hành với GV.
Trong quá trình tổ chức, hướng dẫn HS tham quan, BCV phối hợp cùng
GV để thực hiện nhiệm vụ đảm bảo chất lượng, hiệu quả và an toàn.
* Đối với học sinh:
Trước buổi thăm quan, HS cần chuẩn bị về: các nội dung cần tìm hiểu và
cách thức thu thập thông tin; kế hoạch thực hiện và phân chia nhiệm vụ cho từng
thành viên trong nhóm; các câu hỏi và cách trao đổi để BCV của cơ sở tham

quan hiểu và giải đáp những vấn đề HS chưa hiểu.
Học sinh thực hiện hoạt động tham quan cần đảm bảo yêu cầu sau:
- Ăn mặc gọn gàng; di chuyển từ trường đến cơ sở tham quan đảm bảo an toàn,
đúng giờ.
- HS ghi chép và thu thập thông tin (có thể sử dụng máy ảnh, máy quay phim)
theo các nội dung yêu cầu tìm hiểu. Trao đổi với BCV của cơ sở tham quan về
một số vấn đề liên quan đến các cơ cấu của ĐCĐT.
- Luôn tuân thủ hướng dẫn của GV, BCV, NV của cơ sở tham quan.
4, Sản phẩm học tập
Báo cáo của các nhóm về các nội dung tìm hiểu được tại cơ sở tham quan.
13


Hoạt động 2: Tìm hiểu về pít tông, thanh truyền trục khuỷu
1, Mục đích
- HS hiểu được nhiệm vụ, cấu tạo của các chi tiết pít tông, thanh truyền, trục
khuỷu.
- Thông báo và hướng dẫn HS về mục đích, nội dung tham quan và các công
việc cần chuẩn bị cho buổi tham quan.
2, Nội dung
- Tổ chức HS nghiên cứu nhiệm vụ của các chi tiết trong cơ cấu TKTT, nhiệm
vụ, của các chi tiết trong cơ cấu.
- Thông báo và hướng dẫn HS các vấn đề: công việc chuẩn bị cho buổi tham
quan, nội dung tham quan, viết báo cáo thu hoạch và những lưu ý trong buổi
tham quan (giờ giấc, an toàn giao thông, an toàn lao động, ý thức chấp hành nội
quy của cơ sở tham quan,...).
3, Kĩ thuật tổ chức hoạt động
Hoạt động này được tiến hành trên lớp dưới sự hướng dẫn của GV gồm 2
phần:
a. Tổ chức, hướng dẫn HS tìm hiểu nhiệm vụ, của cơ cấu TKTT, nhiệm vụ, của

các chi tiết trong cơ cấu
Giáo viên tạo tình huống, cung cấp thông tin hình ảnh, video và giao
nhiệm vụ cho học sinh nghiên cứu tìm hiểu về các cơ cấu của ĐCĐT.
Trong tiết này GV chia lớp thành các nhóm nhỏ để HS chủ động, tích cực
nghiên cứu nội dung học tập. Có thể yêu cầu học sinh đọc SGK, quan sát hình
ảnh do GV cung cấp, trao đổi thảo luận theo nhóm để thực hiện các nhiệm vụ,
yêu cầu cụ thể. Đây là một nội dung chính, trọng tâm của bài học GV có thể
thực hiện như sau
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV chia lớp thành 3 nhóm
- Nhóm 1 nghiên cứu về pít tông
- Nhóm 2 nghiên cứu về thanh truyền.
- Nhóm 3 nghiên cứu về trục khuỷu.
1, Pít tông
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
GV cho HS quan sát một số hình ảnh về cấu tạo, nhiệm vụ của pít tông
kết hợp với các kiến thức mà các em đã nghiên cứu tìm hiểu qua việc giao
nhiệm vụ trước khi vào bài học ( Nhiệm vụ này được giao ngay sau khi học song
bài học trước) yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập sau:
Phiếu học tập
Nhiệm vụ
Cấu tạo
- Đỉnh:
- Đỉnh:
- Đầu:
- Đầu:
- Thân:
- Thân:
Bước 3: Trình bày báo cáo, thảo luận các kết quả thực hiện nhiệm vụ
HS làm việc cá nhân thảo luận nhóm yêu cầu nhóm 1 trình bày kết quả.

14


HS các nhóm khác nghe quan sát và đặt các câu hỏi phản biện.
- Đỉnh pit-tông có nhiệm vụ gì? Đỉnh pit-tông có cấu tạo như thế nào?
- Vì sao đỉnh pit-tông có nhiều hình dạng khác nhau?
- Đầu pit-tông có nhiệm vụ gì?
- Đầu pit-tông có cấu tạo như thế nào?
- Xéc măng khí và xéc măng dầu có nhiệm vụ gì?
- Rãnh xéc măng dầu tại sao phải khoan lỗ thông vào bên trong pit-tông?
-Thân pit-tông có nhiệm vụ gì?
-Thân pit-tông có cấu tạo như thế nào?
- Thân pit-tông có khoan lỗ để làm gì?
Bước 4: Nhận xét đánh giá
GV nghe sự thảo luận của các nhóm nhận xét đánh giá đưa ra kết luận
chính xác cho HS ghi bài nếu cần
2, Thanh truyền
Được thực hiện tương tự như với phần pít tông GV gợi ý HS đặt các câu
hỏi sau để thực hiện quá trình thảo luận sau:
- Thanh truyền được nối với chi tiết nào trong cơ cấu trục khuỷu thanh truyền?
- Thanh truyền có nhiệm vụ gì?
- Thanh truyền có cấu tạo như thế nào?
- Đầu nhỏ thanh truyền được lắp với bộ phận nào? Có đặc điểm gì?
- Đầu to thanh truyền được lắp với bộ phận nào? Có đặc điểm gì?
3, Trục khuỷu
Được thực hiện tương tự như với phần pít tông GV gợi ý HS đặt các câu
hỏi sau để thực hiện quá trình thảo luận sau
- Trên má khuỷu có đối trọng dùng để làm gì?
- Đuôi trục khuỷu lắp với bánh đà nhằm mục đích gì?
b, Thông báo kế hoạch, mục đích, nội dung và một số vấn chuẩn bị trước khi

tham quan, học tập tại cơ sở tham quan ở tiết sau
* Đối với kỹ thuật viên, báo cáo viên:
KTV, BCV là người của cơ sở tham quan, có thể là cán bộ kĩ thuật, kĩ sư,
thợ lành nghề,... có khả năng giới thiệu, hướng dẫn HS tìm hiểu, giảng giải cho
HS và trả lời được những câu hỏi của HS nêu ra...
Trước khi tiến hành, BCV trao đổi, thảo luận và thỏa thuận chức năng,
nhiệm vụ, phương pháp tiến hành với GV.
Trong quá trình tổ chức, hướng dẫn HS tham quan, BCV phối hợp cùng
GV để thực hiện nhiệm vụ đảm bảo chất lượng, hiệu quả và an toàn.
* Đối với học sinh:
Trước buổi thăm quan, HS cần chuẩn bị về: các nội dung cần tìm hiểu và
cách thức thu thập thông tin; kế hoạch thực hiện và phân chia nhiệm vụ cho từng
thành viên trong nhóm; các câu hỏi và cách trao đổi để BCV hoặc NV của cơ sở
tham quan hiểu và giải đáp những vấn đề HS chưa hiểu.
HS thực hiện hoạt động tham quan cần đảm bảo yêu cầu sau:
- Ăn mặc gọn gàng; di chuyển từ trường đến cơ sở tham quan đảm bảo an toàn,
15


đúng giờ.
- HS ghi chép và thu thập thông tin (có thể sử dụng máy ảnh, máy quay phim)
theo các nội dung yêu cầu tìm hiểu. Trao đổi với BCV hoặc NV của cơ sở tham
quan về một số vấn đề liên quan đến các cơ cấu của ĐCĐT.
- Luôn tuân thủ những hướng dẫn của GV, BCV, NV của cơ sở tham quan.
4, Sản phẩm học tập
Báo cáo của các nhóm về các nội dung tìm hiểu được tại cơ sở tham quan.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về nhiệm vụ, phân loại về cơ cấu phân phối khí
1, Mục đích
- HS hiểu được nhiệm vụ, phân loại cơ cấu phân phối khí, cấu tạo, nguyên lý
làm việc của cơ cấu phân phối khí dùng xu pap.

- Thông báo và hướng dẫn HS về mục đích, nội dung tham quan và các công
việc cần chuẩn bị cho buổi tham quan.
2, Nội dung
- Tổ chức HS nghiên cứu nhiệm vụ phân loại cơ cấu phân phối khí, cấu tạo,
nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí dùng xu páp.
- Tổ chức HS nghiên cứu nhiệm vụ, phân loại cơ cấu phân phối khí, cấu tạo,
nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí dùng xu páp.
- Thông báo và hướng dẫn HS các vấn đề: công việc chuẩn bị cho buổi tham
quan, nội dung tham quan, viết báo cáo thu hoạch và những lưu ý trong buổi
tham quan (giờ giấc, an toàn giao thông, an toàn lao động, ý thức chấp hành nội
quy của cơ sở tham quan,...).
3, Kĩ thuật tổ chức hoạt động
Hoạt động này được tiến hành trên lớp dưới sự hướng dẫn của GV gồm 2
phần:
a, Tổ chức, hướng dẫn HS tìm hiểu về nhiệm vụ, phân loại cơ cấu phân phối
khí, cấu tạo, nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí dùng xu páp
GV tạo tình huống, cung cấp thông tin (hình ảnh, video,...) và giao nhiệm
vụ cho HS nghiên cứu tìm hiểu về các cơ cấu của ĐCĐT.
Trong tiết này GV chia lớp thành các nhóm nhỏ để HS chủ động, tích cực
nghiên cứu nội dung học tập. Có thể yêu cầu HS đọc SGK, quan sát hình ảnh do
GV cung cấp, trao đổi thảo luận theo nhóm để thực hiện các nhiệm vụ, yêu cầu
cụ thể.
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV không phân chia nhóm hoặc có thể chia lớp làm 2 nhóm, yêu cầu HS
cả lớp quan sát một đoạn video đã chuẩn bị về nguyên tắc hoạt động, cấu tạo của
cơ cấu phân phối khí kết hợp với việc quan sát sơ đồ hình vẽ 24.1 SGK thảo
luận về nhiệm vụ, phân loại cơ cấu phân phối khí.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
HS thực hiện hoạt động cá nhân, thảo luận theo nhóm hoặc cặp đôi mời
đại diện trình bày kết quả về nhiệm vụ của cơ cấu cùng phân loại cơ cấu bằng

cách trả lời câu hỏi và theo theo sơ đồ.
- Cơ cấu phân phối khí có nhiệm vụ:.....................................................................
16


- Cơ cấu phân phối khí được phân loại:
Cơ cấu phân phối khí

Bước 3: Trình bày báo cáo, thảo luận các kết quả thực hiện nhiệm vụ
HS làm việc cá nhân thảo luận kết quả HS các nhóm khác nghe quan sát
và đặt các câu hỏi phản biện nếu có.
Bước 4: Nhận xét đánh giá
GV nghe sự thảo luận của các nhóm nhận xét đánh giá đưa ra kết luận
chính xác cho HS ghi bài nếu cần.
b, Thông báo kế hoạch, mục đích, nội dung và một số vấn chuẩn bị trước khi
tham quan, học tập tại cơ sở tham quan ở tiết sau
* Đối với kỹ thuật viên, báo cáo viên:
KTV, BCV là người của cơ sở tham quan, có thể là cán bộ kĩ thuật, kĩ sư,
thợ lành nghề,... có khả năng giới thiệu, hướng dẫn HS tìm hiểu, giảng giải cho
HS, trả lời được những câu hỏi do HS nêu ra...
Trước khi tiến hành, BCV trao đổi, thảo luận và thỏa thuận chức năng,
nhiệm vụ, phương pháp tiến hành với GV.
Trong quá trình tổ chức, hướng dẫn HS tham quan, BCV phối hợp cùng
GV để thực hiện nhiệm vụ đảm bảo chất lượng, hiệu quả và an toàn.
* Đối với học sinh:
Trước buổi thăm quan, HS cần chuẩn bị về: các nội dung cần tìm hiểu và
cách thức thu thập thông tin; kế hoạch thực hiện và phân chia nhiệm vụ cho từng
thành viên trong nhóm; các câu hỏi và cách trao đổi để BCV hoặc NV của cơ sở
tham quan hiểu và giải đáp những vấn đề HS chưa hiểu.
HS thực hiện hoạt động tham quan cần đảm bảo yêu cầu sau:

- Ăn mặc gọn gàng; di chuyển từ trường đến cơ sở tham quan đảm bảo an toàn,
đúng giờ.
- HS ghi chép và thu thập thông tin (có thể sử dụng máy ảnh, máy quay phim)
theo các nội dung yêu cầu tìm hiểu. Trao đổi với BCV hoặc NV của cơ sở tham
quan về một số vấn đề liên quan đế.
- Luôn tuân thủ những hướng dẫn của GV, BCV, NV của cơ sở tham quan.
4, Sản phẩm học tập
Báo cáo của các nhóm về các nội dung tìm hiểu được tại cơ sở SXKD .
Hoạt động 4 : Tìm hiểu về cơ cấu phân phối khí dùng xu páp
1, Mục đích
17


- HS hiểu được cấu tạo, nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí dùng xu
páp.
- Thông báo và hướng dẫn HS về mục đích, nội dung tham quan và các công
việc cần chuẩn bị cho buổi tham quan.
2, Nội dung
- Tổ chức HS nghiên cứu cấu tạo, nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí
dùng xu páp.
- Thông báo và hướng dẫn HS các vấn đề: công việc chuẩn bị cho buổi tham
quan, nội dung tham quan, viết báo cáo thu hoạch và những lưu ý trong buổi
tham quan (giờ giấc, an toàn giao thông, an toàn lao động, ý thức chấp hành nội
quy của cơ sở tham quan,...).
3, Kĩ thuật tổ chức hoạt động
Hoạt động này được tiến hành trên lớp dưới sự hướng dẫn của GV, gồm 2
phần:
a, Tổ chức, hướng dẫn HS tìm hiểu nhiệm vụ của các chi tiết trong cơ cấu phân
phối khí dùng xu páp
* Tìm hiểu về nhiệm vụ, phân loại cơ cấu phân phối khí, cấu tạo, nguyên lý làm

việc của cơ cấu phân phối khí dùng xu pap
GV tạo tình huống, cung cấp thông tin (hình ảnh, video,...) và giao nhiệm
vụ cho HS nghiên cứu tìm hiểu.
Trong tiết này GV yêu cầu HS đọc SGK, quan sát hình ảnh do GV cung
cấp, trao đổi thảo luận theo nhóm để thực hiện các nhiệm vụ, yêu cầu.
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
Giáo viên chia lớp thành 3 nhóm phát cho HS phiếu học tập và cho HS
xem một đoạn clip về cấu tạo, nguyên lý làm việc của cơ cấu phân phối khí có
trục cam đặt trong thân máy và dẫn động bằng bánh răng phân phối khí đã sưu
tầm, quan sát hình vẽ 24.2 cùng một số tranh ảnh về cơ cấu phân phối khí dùng
xu páp yêu cầu HS các nhóm trao đổi thảo luận về cấu tạo và nguyên lý làm việc
của cơ cấu.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
HS thực hiện hoạt động cá nhân, thảo luận theo nhóm hoặc cặp đôi mời
đại diện trình bày kết quả về cấu tạo và nguyên lý làm việc của cơ câu trên phiếu
học tập với nội dung các câu hỏi như sau:
- Cơ câu phân phối khí dùng xu páp có những chi tiết cơ bản nào?
................................................................................................................................
- Dấu hiệu nhận biết cơ cấu phân phối khí xupap đặt và cơ cấu phân phối khí
xu pap treo?
................................................................................................................................
- Trên động cơ hai kỳ chi tiết nào đóng vai trò van trượt?
................................................................................................................................
- Các chi tiết của cơ câu phân phối khí hoạt động theo trình tự nào khi các xu
páp đóng và mở?
................................................................................................................................
18


* Bước 3: Trình bày báo cáo, thảo luận các kết quả thực hiện nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân thảo luận kết quả cử đai diện báo cáo HS nhóm
khác nghe quan sát và đặt các câu hỏi phản biện nếu có.
* Bước 4: Nhận xét đánh giá
GV nghe sự thảo luận của các nhóm nhận xét đánh giá đưa ra kết luận
chính xác cho HS ghi bài nếu cần.
b, Thông báo kế hoạch, mục đích, nội dung và một số vấn chuẩn bị trước khi
tham quan, học tập tại cơ sở tham quan ở tiết sau
* Đối với kỹ thuật viên, báo cáo viên:
KTV, BCV là người của cơ sở tham quan, có thể là cán bộ kĩ thuật, kĩ sư,
thợ lành nghề,... có khả năng giới thiệu, hướng dẫn HS tìm hiểu, giảng giải cho
HS; trả lời được những câu hỏi do HS nêu ra...
Trước khi tiến hành, BCV trao đổi, thảo luận và thỏa thuận chức năng,
nhiệm vụ, phương pháp tiến hành với GV.
Trong quá trình tổ chức, hướng dẫn HS tham quan, BCV phối hợp cùng
GV để thực hiện nhiệm vụ đảm bảo chất lượng, hiệu quả và an toàn.
* Đối với học sinh:
Trước buổi thăm quan, HS cần chuẩn bị về: các nội dung cần tìm hiểu và
cách thức thu thập thông tin; kế hoạch thực hiện nhiệm vụ; các câu hỏi và cách
trao đổi để BCV hoặc NV của cơ sở tham quan hiểu và giải đáp những vấn đề
chưa hiểu.
HS thực hiện hoạt động tham quan cần đảm bảo yêu cầu sau:
- Ăn mặc gọn gàng; di chuyển từ trường đến cơ sở tham quan đảm bảo an toàn,
đúng giờ.
- HS ghi chép và thu thập thông tin (có thể sử dụng máy ảnh, máy quay phim)
theo các nội dung yêu cầu tìm hiểu. Trao đổi với BCV hoặc NV của cơ sở tham
quan về một số vấn đề liên quan .
- Luôn tuân thủ những hướng dẫn của GV, BCV, NV của cơ sở tham quan.
4, Sản phẩm học tập
Báo cáo của các nhóm về các nội dung tìm hiểu được tại cơ sở tham quan.
Hoạt động 5: Vận dụng, tìm tòi, mở rộng kiến thức về các cơ cấu của ĐCĐT

1, Mục đích
Yêu cầu và hướng dẫn HS tiếp tục nghiên cứu học hỏi thêm về các cơ cấu
của ĐCĐT.
2, Nội dung
a, Hoạt động này được thực hiện trên thực tế đời sống qua hệ thống câu hỏi thực
tế trong sản xuất, sử dụng và sửa chữa ĐCĐT
- GV giao cho HS về nhà thực hiện một số nhiệm vụ thông qua các câu hỏi sau
Câu1: Tại sao đầu pít tông thường có dạng hình ô van?
Câu2: Tại sao ở động cơ Diezen số lượng xéc măng khí lại nhiều hơn ở
động cơ xăng có cùng kích thước?
Câu3: Tại sao các xu páp nạp và xu páp thải lại phải mở sớm và đóng
muộn?
19


Câu4: tại sao trên trục khuỷu phải lắp thêm các đối trọng?
- Gợi ý trả lời
Câu1: Vì khi động cơ làm việc đầu pít tông chụi nhiệt độ cao nên giản nở nhiều
nhất, đặc biệt là bệ chốt nên làm hình ô vân để không bị bó kẹt.
Câu2: Vì ở động cơ Diezen có tỉ số nén cao hơn động cơ xăng có cùng kích
thước.
Câu3: Mở sớm và đóng muộn để nạp được nhiều khí mới, thải được sạch khí
cháy ra ngoài.
Câu4: Để tạo cân bằng cho trục khuỷu khi chuyển động.
b, Tìm hiểu một số ngành nghề SXKD ở địa phương có liên quan đến ĐCĐT
GV yêu cầu HS về nhà tìm hiểu
3, Kỹ thuật tổ chức hoạt động
- Trước khi kết thúc tiết học thứ ba, GV giao nhiệm vụ, hướng dẫn HS cách tìm
hiểu (có thể qua sách, báo, internet) về các vấn đề nêu trên. Nếu tại địa phương
ít có cơ sở SXKD thì đề nghị học sinh tìm hiểu qua sách báo, tài liệu, internet,...

- GV hướng dẫn HS cách viết báo cáo thu hoạch.
- Dặn dò HS nộp báo cáo vào tiết học tiếp theo.
- Vào tiết học tiếp theo, GV có thể dành ít phút nhận xét, đánh giá báo cáo và
mở rộng kiến thức cho HS.
4, Sản phẩm học tập
Báo cáo thu hoạch của HS trả lời các câu hỏi trên.
2.3.3. Tiến hành dạy học thực nghiệm chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn
Công nghệ 11 THPT gắn với SXKD tại địa phương và đánh giá kết quả đạt
được
Tôi đã chọn hai nhóm lớp của khối 11 tại trường THPT Như Xuân, huyện
Như Xuân để tiến hành dạy thực nghiệm theo chủ đề:
- Nhóm 1 dạy học theo chủ đề: gồm các lớp 11A1, 11A2, 11A3 , kết quả đánh giá
thể hiện ở bảng 1.
- Nhóm 2 dạy học truyền thống: gồm các lớp 11A4, 11A5, 11A6 , kết quả đánh
giá thể hiện ở bảng 2.
Quá trình dạy thực nghiệm được tiến hành từ ngày 5/3/2018 đến ngày
15/3/2018. Kết quả khảo sát sau khi dạy thực nghiệm thu được như sau:
Bảng 1. Đánh giá kết quả của học sinh ở các lớp nhóm 1
Lớp
11A1
11A2
11A3

Sĩ số
39
39
38

Hứng thú, tích
cực( HT,TC)

Số lượng
%
33
31
34

84.62
79.49
89.47

Hiểu bài
( HB)
Số lượng
%
34
31
35

87.18
79.49
92.11

Biết vận dụng
( BVD)
Số lượng
%
34
31
34

87.18
79.49
89.47
20


Lớp
11A4
11A5
11A6

Bảng 2: Đánh giá kết quả của học sinh ở các lớp nhóm 2
Hứng thú, tích
Hiểu bài
Biết vận dụng
Sĩ số
cực( HT,TC )
( HB )
( BVD)
Số lượng
%
Số
%
Số lượng
%
lượng
35
20
57.14
20

57.14
20
57.14
39
21
53.85
22
56.41
20
51.28
35
18
51.43
17
48.57
16
45.71

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
So sánh kết quả khảo sát thu được qua bảng số liệu( bảng 1 và bảng 2), tôi
nhận thấy: HS ở những lớp được học tập theo phương pháp dạy học tích cực gắn
liền với tham quan, học tập tại các cơ sở SXKD đạt kết quả cao hơn( thể hiện ở
biểu đồ 1).
Biểu đồ 1: Kết quả dạy học theo đề tài và truyền thống
Từ thực tiễn khi thực hiện theo sáng kiến kinh nghiệm, các kết quả đạt
được như sau:
1.Chất lượng giảng dạy và giáo dục được nâng cao rõ rẹt, giáo viên chủ
động, tích cực hơn. Qua các hoạt động giáo dục tại cơ sở SXKD tại địa phương,
GV học tập thêm được các kĩ năng, kinh nghiệm kĩ thuật của các BCV, KTV.

2. HS hứng thú hơn đối với môn học, tích cực, chủ động hơn trong học
tập, tìm tòi, nghiên cứu để lĩnh hội kiến thức, các em đã biết hợp tác với nhau
trong công việc, đa số các em hiểu bài, chất lượng GD được nâng cao.
3. Một số em HS bước đầu đã hình thành ý tưởng nghề nghiệp trong
tương lai.
4. GV ở các bộ môn trong trường bước đầu đã nhận thấy được tính hiệu
quả, chất lượng học tập của dạy học gắn với SXKD
5. Khi thực hiện dạy học gắn với SXKD, chúng ta sử dụng trang thiết bị,
vật chất của cơ sở SXKD, giúp nhà trường có thể tiết kiệm được một khoản
ngân sách đầu tư cho các phòng học bộ môn.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Sau một thời gian thực hiện đề tài, các kết quả chính đạt được như sau:
1. Xây dựng mối liên hệ của chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn Công
nghệ 11 THPT gắn với hoạt động SXKD tại địa phương.
2. Biên soạn giáo án dạy học chủ đề các cơ cấu của ĐCĐT ở môn Công
nghệ 11 THPT gắn với SXKD tại địa phương, để bản thân vận dụng vào trong
quá trình giảng dạy nhằm nâng cao trong việc hình thành và phát triển năng lực
HS, đồng thời cung cấp nguồn tài liệu tham khảo cho các đồng nghiệp
21


3. Dạy học thực nghiệm theo sáng kiến tại trường THPT Như Xuân, đánh
giá kết quả thu được sau đợt dạy thực nghiệm, kết quả thể hiện trong sáng kiến.
4. Sáng kiến kinh nghiệm có thể vận dụng để giảng dạy tại các trường
THPT của huyện Như Xuân hoặc ở các trường THPT khác trong toàn tỉnh.
5. Sáng kiến kinh nghiệm có thể phát triển với các chủ đề dạy học mới
trong chương trình môn Công Nghệ THPT.
3.2. Kiến nghị và đề xuất
Sở Giáo dục và Đào tạo tăng cường mở lớp tập huấn, chuyên đề và tài

liệu tham khảo cho giáo viên về các chủ đề dạy học ở môn Công nghệ gắn với
sản xuất, kinh doanh tại địa phương.
Nhà trường cần tạo điều kiện tối đa về thời gian và kinh phí để giáo viên
có thể thực hiện được công tác cho học sinh đi tham quan, học tập tại các cơ sở
sản xuất kinh doanh tại địa phương.
Giáo viên căn cứ vào tình hình thực tế của từng nhà trường, từng địa
phương, của từng bài học để tăng các chủ đề dạy học gắn với sản xuất, kinh
doanh tại địa phương một cách cho phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả của đề tài.
Do thời gian, điều kiện có hạn nên đề tài còn nhiều hạn chế và tồn tại, rất
mong được sự quan tâm góp ý và cho ý kiến nhận xét của các cấp quản lí, đồng
nghiệp để tôi hoàn thiện và nghiên cứu sâu hơn trong thời gian tới.
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 25 tháng 3 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến của mình,
không sao chép nội dung của người khác.
Tác giả

Nguyễn Hữu Hóa
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]
[2]
[3]
[4]

/> /> /> />
22