Lựa chọn phương pháp dạy học môn đạo đức lớp 3 nhằm nâng cao chất lượng học tập cho học sinh

MỤC LỤC
Nội dung
Phần I : Mở đầu

Trang
1

1. Lí do chọn đề tài

1

2. Mục đích nghiên cứu

1

3. Đối tượng nghiên cứu

2

4. Phương pháp nghiên cứu

2

Phần II : Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

3

1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

3

a. Mục tiêu của môn Đạo đức ở Tiểu học.

3

b. Mục tiêu của môn Đạo đức lớp 3

3

c. Các phương pháp dạy học Đạo đức lớp 3

4

2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm

4

3. Các giải pháp để giải quyết vấn đề

515

4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

1516

Phần III : Kết luận, kiến nghị

17

I. Kết luận

17

II. Kiến nghị

17

1. Đối với công tác quản lí

17

2. Đối với giáo viên

17

1


PHẦN I : MỞ ĐẦU
1. lí do chọn đề tài:
Khi sinh thời Bác Hồ dạy:"Người có tài mà không có đức là người vô dụng,
người có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó ." Vâng, bởi đạo đức là một
hình thái ý thức xã hội đặc bịêt phản ánh theo các nguyên tắc, yêu cầu, chuẩn
mực, chi phối hành vi của con người trong các mối quan hệ giữa con người với
tự nhiên; con người với xã hội và giữa con người với nhau. Do đó môn Đạo đức
là một trong những môn học bắt buộc ở bậc tiểu học. Nó là môn học cơ bản
trang bị cho học sinh các chuẩn mực đạo đức, lối sống lành mạnh và cách sống
có lý tưởng. Ngoài ra nó còn giúp cho học sinh giải quyết các sự việc vừa có lí
vừa có tình. Từ đó, các em biết cách vận dụng hành vi đạo đức, chuẩn mực vào
cuộc sống để cư xử với cha mẹ thầy cô và bạn bè. Tóm lại mục tiêu của môn
Đạo đức ở tiểu học nói chung và ở lớp 3 nói riêng đã giúp cho học sinh có

những hiểu biết ban đầu hình thành chuẩn mực đạo đức phù hợp với lứa tuổi và
pháp luật, đồng thời nắm được ý nghĩa của việc thực hiện những chuẩn mực
hành vi đạo đức đó. Từng bước hình thành cho học sinh kĩ năng nhận xét đánh
giá hành vi của bản thân và những người xung quanh, lựa chọn và thực hiện các
chuẩn mực hành vi đạo đức trong các tình huống cụ thể của cuộc sống. Không
những thế nó còn hình thành thái độ tự trong tự tin, yêu thương quý trọng con
người, yêu cái thiện, cái tốt không đồng tình với cái xấu, cái ác. Trong nền kinh
tế hiện nay, việc giáo dục và đạo đức cho học sinh không phải là vấn đề đơn
giản. Nó đòi hỏi người thầy phải có những phương pháp giáo dục phù hợp, giúp
học sinh phát triển nhân cách một cách hoàn thiện, tránh cho học sinh tiếp xúc
với những hành vi tiêu cực, làm sao để cho các em có được lối thích nghi với
thời đại. Song cũng cần phải cho học sinh thấy được những nét đẹp, những
phẩm chất cao quý, những truyền thống quý báu của dân tộc. Tóm lại hình thành
cho học sinh một phong cách sống lành mạnh. Vấn đề đặt ra là làm cách nào để
học sinh nắm bắt được kiến thức của môn Đạo Đức một cách tích cực, chủ động
mà không bị áp đặt gò bó. Do đó, việc dạy học theo tính tích cực, tự lực sáng tạo
của học sinh là vấn đề cần thiết đối với giáo viên tiểu học nói chung và giáo viên
lớp 3 nói riêng, Để nâng cao hiệu quả giờ dạy môn Đạo đức lớp 3 đòi hỏi người
thầy phải có phải biết lựa chọn, sử dụng các phương pháp trong một tiết dạy hợp
lí là rất cần thiết. Vấn đề này càng có ý nghĩa đối với học sinh các lớp Một, lớp
Hai và lớp Ba. Nội dung môn học Đạo đức ở tiểu học có tính đồng tâm nên các
chuẩn mực hành vi đạo đức ở lớp Ba phản ánh các chuẩn mực hành vi đạo đức
cần thiết nhất phù hợp với lứa tuổi trong các mối quan hệ của các em với bản
thân, với gia đình, nhà trường, cộng đồng và môi trường tự nhiên. Vì vậy, sự kết
hợp hài hoà các phương pháp dạy học, lấy phương pháp này bổ trợ cho phương
pháp kia trong giảng dạy được coi như một nghệ thuật mà người thầy cần đạt
tới. Xuất phát từ kinh nghiệm thức tế giảng dạy của bản thân trong những năm
qua, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức trong trường Tiểu học,
giúp giáo viên có thêm kinh nghiệm trong việc lựa chọn phương pháp và hình
2

thức dạy học môn Đạo đức tôi đã chọn đề tài : " Lựa chọn phương pháp dạy
học môn Đạo đức lớp 3, nhằm nâng cao chất lượng học tập cho học sinh ."
2. Mục đích nghiên cứu:
Môn Đạo đức ở trường Tiểu học nhằm giúp học sinh:
- Có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật phù
hợp với lứa tuổi học sinh lớp 3 trong mối quan hệ giữa các em với bản thân, gia
đình, nhà trường, cộng đồng, xã hội. Môi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc
thực hiện theo các chuẩn mực đó.
- Đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức có
hiệu quả.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Tài liệu dạy học môn đạo đức lớp 3. Các phương pháp dạy học .
Tập thể học sinh lớp 3B - Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi - TP Thanh Hóa .
4. Phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu đọc sách và tài liệu môn Đạo đức 3.
- Phương pháp nghiên cứu bằng điều tra, quan sát.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiêm
- Phương pháp thực nghiệm thống kê kết quả .

3


PHẦN II : NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận:
a. Mục tiêu của môn Đạo đức ở Tiểu học :
Môn Đạo đức ở Tiểu học hình thành những cơ sở ban đầu các phẩm chất đạo
đức cho học sinh theo 3 mục tiêu : kiến thức, kĩ năng và thái độ, tình cảm .
*Về kiến thức :

Môn Đạo đức cung cấp cho học sinh có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn
mực hành vi đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 3 trong các
mối quan hệ của các em với lời nói, việc làm của bản thân, với những người
thân trong gia đình, với bạn bè và công việc của lớp, của trường, với Bác Hồ và
những người có công với đất nước, với dân tộc; với hàng xóm láng giềng ; với
bạn bè quốc tế; với cây trồng, vật nuôi và nguồn nước. Bước đầu giúp các em
phân biệt được các đúng - cái sai, cái tốt - cái xấu , cái thiện - cái ác, ... để từ đó
định hướng cho các các em theo cái đúng, cái tốt, cái thiện và tránh xa những
biểu hiện sai trái, xấu xa, độc ác.
* Về kĩ năng :
Môn Đạo đức từng bước hình thành kĩ năng nhận xét, đánh giá đối với những
quan niệm, hành vi, việc làm có liên quan đến các chuẩn mực đạo đức đã học; kĩ
năng lựa chọn và thực hiện các hành vi, hình thành và bồi dưỡng cho các em
cảm xúc đạo đức, giúp các em có các cách ứng xử phù hợp theo những chuẩn
mực đạo đức đã được quy định, trên cơ sở đó hình thành những chuẩn mực đạo
đức trong sáng .
* Về tình cảm, thái độ :
Từng bước hình thành thái độ có trách nhiệm với lời nói, việc làm của bản
thân; tự tin vào khả năng của bản thân, yêu thương ông bà, cha mẹ, anh chị em
và bạn bè; biết ơn Bác Hồ và các thương binh, liệt sĩ; quan tâm, tôn trọng mọi
người; đoàn kết, hữu nghị với thiếu nhi quốc tế; có ý thức bảo vệ cây trồng, vật
nuôi và nguồn nước.
Ba mục tiêu này của môn Đạo quan hệ khăng khít với nhau. Kiến thức đạo
đức là tiền đề, là cơ sở cho việc hình thành thái độ, tình cảm và thói quen, hành
vi đạo đức. Ngược lại, thái độ, tình cảm và thói quen, hành vi sẽ củng cố, khẳng
định kiến thức đạo đức của các em. Giải quyết tốt ba mục tiêu này, chúng ta đã
bước đầu hình thành được cơ sở ban đầu của phẩm chất đạo đức cho học sinh .
2. Mục tiêu môn Đạo đức lớp 3 được xác định cụ thể như sau:
2.1. Về kiến thức :
Học sinh có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực đạo đức và pháp luật phù

hợp với lứa tuổi trong mối quan hệ của các em :
- Quan hệ với bạn thân
- Quan hệ với gia đình
- Quan hệ với nhà trường
- Quan hệ với cộng đồng xã hội
- Quan hệ với môi trường tự nhiên
* Về kĩ năng :
Từng bước hình thành cho học sinh một số kĩ năng sống cơ bản : kĩ năng
giao tiếp, kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng bày tỏ ý kiến
4


bản thân, biết nhận xét đánh giá các quan niệm, hành vi, việc làm có liên quan
đến các chuẩn mực hành vi đã học, có kĩ năng lựa chọn các cách ứng xử phù
hợp chuẩn mực trong các tình huống và biết thực hiện các chuân mực đã học
trong cuộc sống hàng ngày.
* Về tình cảm, thái độ
Giáo dục bổn phận, trách nhiệm của học sinh đối với gia đình, nhà trường, xã
hội, môi trường tự nhiên ; giáo dục học sinh có trách nhiệm đối với chính bản
thân, biết quý trọng bản thân, biết tự chăm sóc bản thân, có trách nhiệm đối với
hành vi việc làm của bản thân. Có tình yêu ông bà, cha mẹ, những người thân ;
kính trọng người già, thương yêu em nhỏ, kính trọng biết ơn thầy cô, biết thông
cảm, chia sẻ với những người khó khăn, biết hợp tác với bạn bè ; biết vượt khó
vươn lên trong học tập; có ý thức tôn trọng và thực hiện luật giao thông; có ý
thức tôn trọng bảo vệ các công trình công cộng, yêu thiên nhiên, có ý thức bảo
vệ môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, ...
c. Các phương pháp dạy học đạo đức lớp 3.
Các phương pháp dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học nói chung và ở lớp 3 nói
riêng rất phong phú và đa dạng. Nó bao gồm các phương pháp dạy học truyền
thống và các phương pháp hiện đại. Cụ thể là :

Các phương pháp truyền thống
Các phương pháp hiện đại
- Phương pháp kể chuyện
- Phương pháp đóng vai
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp thảo luận nhóm
- Phương pháp nêu gương
- Phương pháp tổ chức trò chơi
- Phương pháp trực quan
- Phương pháp xử lí tình huống
- Phương pháp khen thưởng ..v..v..
- Phương pháp dự án..v..v ..
Mỗi phương pháp dạy học đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định, không
có phương pháp nào là vạn năng. Phải tùy từng bài học, từng hoạt động cụ thể
mà giáo viên lựa chọn phương pháp dạy học một cách linh hoạt, phù hợp với đối
tượng chọc sinh. Và điều thiết yếu là phải làm cho học sinh hứng thú và tích cực,
chủ động tham gia vào quá trình học tập và học tập một cách có hiệu quả.
2. Thực trạng của việc dạy môn Đạo đức:
Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi - Thành phố Thanh Hóa là trường đạt
Chuẩn Quốc gia mức độ I. Nhà trường có truyền thống dạy tốt - Học tốt, có sức
thu hút rất lớn đối với học sinh trên địa bàn thành phố và các phường lân cận.
Nhà trường có nhiều thành tích trong hoạt động dạy học, nhiều năm được
UBND Tỉnh ,Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, tặng Cờ thi đua xuất sắc,
được Nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba,...
Nhà trường có đội ngũ giáo viên khá vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ,
có kinh nghiệm trong dạy học. Trong những năm thực hiện thay sách, đội ngũ
giáo viên đã được tập huấn kĩ về nội dung chương trình sách giáo khoa và
phương pháp giảng dạy, được trao đổi, học tập rất chu đáo trong các tổ khối
chuyên môn. Đặc biệt có sự chỉ đạo chặt chẽ của ban giám hiệu nên đội ngũ giáo
viên tiếp cận nhanh chóng với nội dung, chương trình thay sách tất cả các môn

học nói chung và môn Đạo đức nói riêng. Việc vận dụng các phương pháp dạy
5


học môn Đạo đức cũng được các tổ khối chuyên môn trao đổi, thảo luận. Bước
đầu, giáo viên cũng đã vận dụng tương đối có hiệu quả việc lựa chọn, vận dụng
các hình thức và phương pháp dạy học đạo đức trong quá trình lên lớp, học sinh
nhà trường thích ứng nhanh với các nội dung, phương pháp học tập mới. Các nội
dung, kiến thức và kĩ năng hành vi của học sinh đều đạt yêu cầu, trong đó tỉ lệ
học sinh đạt yêu cầu ở mức độ cao càng tăng. Song, với yêu cầu ngày càng cao
việc đổi mới phương pháp dạy học cũng như khả năng nhận thức, tiếp cận nhanh
chóng của học sinh nhà trường, tôi vẫn băn khoăn, trăn trở về việc dạy học đạo
đức. Qua việc dự giờ thao giảng của giáo viên trong trường và quá trình dạy học
môn Đạo đức của bản thân, tôi nhận thấy việc vận dụng các hình thức và
phương pháp dạy học Đạo đức trong quá trình lên lớp của giáo viên vẫn còn
những bất cập, còn những vướng mắc cần được tháo gỡ, cần được điều chỉnh để
có kết quả tốt hơn. Trong giảng dạy, có hoạt động lẽ ra cần được sử dụng
phương pháp hỏi đáp để phát huy tính độc lập của từng học sinh thì giáo viên
lại dùng phương pháp Đóng vai hoặc Thảo luận nhóm. Có giáo viên còn nhầm
tưởng cứ sử dụng các phương pháp hiện đại như Thảo luận nhóm, Đóng vai,
đóng Tiểu phẩm, ...thì mới tốt, mới thu hút học sinh. Nhưng thực ra họ đã vô
tình làm phức tập hóa các hoạt động, vừa làm mất thời gian mà hiệu quả lại
không cao. Sau khi đánh giá phân tích, tôi đã trao đổi với giáo viên trong khối,
tìm ra các lỗi cơ bản của giáo viên trong quá trình dạy học đạo đức như sau :
Một là : Khi xây dựng thiết kế bài học, chưa xác định rõ mục tiêu của từng
hoạt động trong tiết dạy nên việc lựa chọn các phương pháp dạy học ở một vài
hoạt động chưa phù hợp.
Hai là: Chưa hiểu hết mục tiêu của từng bài tập trong sách giáo khoa và sách
giáo viên .
Ba là: Tổ chức một số hoạt động còn mang tính chất hình thức, chưa hiệu

quả do chưa hiểu trọng tâm của hoạt động đó.
3. Các giải pháp
3.1. Giáo viên cần xác định rõ mục tiêu từng hoạt động của tiết dạy để lựa
chọn phương pháp cho phù hợp.
Ngoài việc xác định mục tiêu bài học, giáo viên cần xác định mục tiêu từng
hoạt động cụ thể. Trong một bài học, mỗi hoạt động có một mục tiêu riêng và là
một mục tiêu nhỏ của bài học. Mục tiêu hoạt động chính là cái đích cần đạt của
hoạt động đó. Mục tiêu hoạt động sẽ chi phối việc lựa chọn phương pháp, hình
thức tổ chức hoạt động. Từ việc xác định mục tiêu hoạt động đúng thì giáo viên
lựa chọn phương pháp dạy học cho hoạt động đó phù hợp, đồng thời hướng học
sinh vào hoạt động một cách tích cực.
Ví dụ : Bài 4 : Quan tâm chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị em ( trang 14, 15,
16, 17 - Vở bài tập Đạo đức 3), Tôi đã xây dựng kế hoạch bài dạy với việc xác định
rõ mục tiêu cho từng hoạt động và các phương pháp đã sử dụng của tiết 1.
I. Mục tiêu : Học xong bài này, học sinh có khả năng :
1/ Biết được bổn phận của trẻ em là phải quan tâm, chăm những người thân
trong gia đình bằng những việc làm phù hợp với khả năng.
6


2/ Biết được vì sao mọi người trong gia đình cần quan tâm, chăm sóc lẫn nhau.
3/ Biết quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị em trong cuộc sống hằng
ngày ở gia đình.
4/ Có kĩ năng lắng nghe ý kiến của người thân; kĩ năng thể hiện sự cảm thông
trước suy nghĩ, cảm xúc; kĩ năng đảm nhận trách nhiệm chăm sóc người thân
trong những việc vừa sức.
II. Tài liệu và phương tiện :
- Vở bài tập Đạo đức lớp 3.
- Câu chuyện : Bó hoa đẹp nhất ( Đạo đức 3)
- Các băng giấy viết nội dung để học sinh bày tỏ ý kiến ( Hoạt động 3, tiết 2).

- Đồ dùng để phục vụ hoạt động đóng vai .
- Mỗi học sinh có 3 tấm bìa : xanh, đỏ, trắng.
III. Các hoạt động dạy học chủ yếu
Tiết 1
A/Củng cố kiến thức:
? Em đã tự mình làm những việc gì ? Sau khi làm xong công việc đó em cảm
thấy thế nào ? (2 HS nêu )
- GV nhận xét, đánh giá.
Khởi động: Cả lớp hát bài: Cả nhà thương nhau. Nhạc và lời của Phan Văn
Minh.
GV hỏi: Bài hát nói lên điều gì ?
- GV giới thiệu: Bài hát nói về tình cảm giữa cha, mẹ và con cái trong gia
đình. Vậy chúng ta cần phải cư xử đối với những người thân trong gia đình như
thế nào? Trong tiết Đạo đức hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về điều đó.
B. Bài mới : Quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị em. ( Tiết 1)
Hoạt động 1: Học sinh kể về sự quan tâm, chăm sóc của ông bà, cha mẹ
dành cho mình. ( Thảo luận nhóm )
*Mục tiêu: Học sinh cảm nhận được những tình cảm và sự quan tâm, chăm
sóc mà mọi người trong gia đình đã dành cho em, hiểu được giá trị của quyền
được sống với gia đình, được bố mẹ quan tâm, chăm sóc.
*Cách tiến hành :
GV nêu yêu cầu: Các em hãy nhớ lại và kể lại cho các bạn trong nhóm nghe về
việc mình đã được ông bà, bố mẹ yêu thương, quan tâm, chăm sóc như thế nào ?

- Học sinh trao đổi với nhau theo nhóm đôi.
- Giáo viên mời đại diện một số nhóm chia sẻ trước lớp sau đó trao đổi
7


- Học sinh trao đổi nhóm đôi.

Giáo viên gọi đại diện vài nhóm chia sẻ trước lớp sau đó trao đổi chung cả
lớp.
+ Thảo luận cả lớp :
- Em nghĩ gì về tình cảm và sự chăm sóc mà mọi người trong gia đình đã
dành cho em ?

Hình ảnh mọi người trong gia đình quan tâm, chăm sóc em.
- Em nghĩ gì về những bạn nhỏ thiệt thòi hơn chúng ta: phải sống thiếu tình
cảm và sự chăm sóc của cha mẹ ?

Hình ảnh các em thiếu tình yêu thương của cha mẹ, gia đình .
8


Qua các hình ảnh vừa rồi các em nghĩ gì về những bạn nhỏ thiệt thòi hơn
chúng ta phải sống thiếu tình cảm và sự chăm sóc của cha mẹ ?
- Đại diện các nhóm nêu ý kiến của mình, cả lớp trao đổi, bổ sung.
+ Em thấy mọi người trong gia đình em rất yêu thương, quan tâm, chăm sóc
và lo lắng cho em.
+ Em thấy các bạn ấy rất thiệt thòi khi không được sự quan tâm, chăm sóc và
yêu thương của mọi người trong gia đình. Em rất thương các bạn, em mong các
tổ chức xã hội hãy quan tâm đến các bạn ấy nhiều hơn .
GV kết luận: Mỗi người chúng ta đều có một gia đình và được ông bà, cha
mẹ, anh chị em yêu thương, quan tâm chăm sóc. Đó là hạnh phúc và là quyền
mà mọi trẻ em đều được hưởng. Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân, vẫn còn có
những bạn nhỏ phải chịu sự thiết thòi, sống thiếu tình yêu thương và sự chăm
sóc của gia đình, ông bà, cha mẹ, anh chị em. Chúng ta cần cảm thông và chia
sẻ với các bạn đó. Xã hội và mọi người phải có trách nhiệm chia sẻ, hỗ trợ và
giúp đỡ các bạn đó cả về vật chất và tinh thần.
* Với hoạt động này tôi cho đã sử dụng phương pháp: Thảo luận nhóm, trực

quan.
Hoạt động 2 : Kể chuyện : Bó hoa đẹp nhất
*Mục tiêu : Học sinh biết được bổn phận phải quan tâm, chăm sóc ông bà,
cha mẹ, anh chị em.
* Cách tiến hành:
1. Giáo viên kể chuyện: Bó hoa đẹp nhất ( có sử dụng tranh minh họa).
Ly biết từ khi sinh em My mẹ đã quên hẳn việc tổ chức sinh nhật cho mẹ.
Nhưng sinh nhật của hai chị em thì bao giờ mẹ cũng nhớ
Hôm nay là sinh nhật mẹ, Ly băn khoăn không biết nên tặng quà gì cho mẹ.
Trong khi mẹ lúi húi nấu cơm dưới bếp,
Ly bế em My ra ngõ chơi. Em My tụt xuống đất,
chạy loăng quăng thích thú. Nó chỉ bông
hoa râm bụt đỏ chói đòi chị hái. À phải rồi,
mẹ rất yêu hoa mà ! Ly hái những bông hoa
cúc dại mọc đầy bên đường xếp thành một
bó. Bên cạnh những bông cúc trắng xinh
xinh, Ly cài thêm một bông hoa râm bụt đỏ
tươi rực rỡ. Hai chị em Ly vào nhà với bó
hoa tặng mẹ ngày sinh nhật. Mẹ vui mừng
ôm hai con vào lòng và nói :" Đây là bó hoa
đẹp nhất mà mẹ được tặng đấy ! "
( Theo HÀ HUY TẬP )
- Một học sinh kể lại câu chuyện lần nữa - Cả lớp đọc thầm câu chuyện.
2/ Học sinh thảo luận nhóm đôi ( nhóm bàn ) :
- Chị em Ly đã làm gì nhân dịp sinh nhật mẹ ?
- Em có cảm nhận gì về món quà mà chị em Ly đã tặng cho mẹ ?
- Vì sao mẹ Ly lại nói rằng : "Đây là bó hoa đẹp nhất mà mẹ được tặng " ?
9

3/ Đại diện các nhóm học sinh trình bày kết quả thảo luận trước lớp . Cả lớp
trao đổi, bổ sung.
Vậy: Em đã có những món quà gì để tặng cha mẹ và những người thân trong
gia đình nhân ngày sinh nhật ?
- HS nêu những món quà đã tặng người thân của mình nhân ngày sinh nhật.
GV kết luận:
- Con cháu có bổn phận quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ và những người
thân trong gia đình.
- Sự quan tâm, chăm sóc của các em sẽ mang lại niềm vui hạnh phúc cho ông
bà, cha mẹ và mọi người trong gia đình.
*Hoạt động 2 tôi đã lựa chọn các phương pháp: Kể chuyện; đàm thoại, thảo
luận.
Hoạt động 3 : Đánh giá hành vi
*Mục tiêu : Học sinh bước dầu biết phân biệt các hành vi, việc làm đúng và
chưa đúng trong việc quan tâm, chăm sóc đối với ông bà, cha mẹ, anh chị em.
* Cách tiến hành :
1. GV chia nhóm, phát phiếu giao việc cho các nhóm và yêu cầu các nhóm
thảo luận nhận xét cách ứng xử của các bạn trong mỗi tình huống dưới đây:
a/ Bao giờ sau bữa ăn,
Hương cũng nhanh nhẹn rót
nước, lấy tăm cho ông bà,
cha mẹ. Những lúc rãnh rỗi,
Hương còn nhổ tóc sâu,
đọc báo cho ông bà nghe.
b/ Sâm đang chơi với
các bạn ở đầu ngõ thì thấy
bà ngoại ở quê ra chơi.
Sâm vội chạy đến lục túi
bà tìm quà rồi quay lại
chơi tiếp với các bạn.

c/ Mấy hôm nay bố
Phong bận việc ở cơ
quan. Vừa ăn tối xong, bố
đã phải ngồi vào bàn làm
việc Thấy vậy, Phong vặn
nhỏ ti vi và dỗ dành em
bé để em khỏi vào quấy bố.
10


d/ Hôm nay bố mẹ đi
làm vắng có Linh ở nhà
trông em. Linh mải chơi
nhảy dây với bạn, để em
bé ngã sưng cả trán.

đ/ Thấy mẹ bị ốm.
Hồng không đi chơi.
Em quanh quẩn bên mẹ:
Lúc lấy thuốc, lúc lại thay
khăn chườm trán cho mẹ.

2. Học sinh thảo luận nhóm .

11


Giáo viên hướng dẫn học sinh thảo luận nhóm
3. Đại diện các nhóm trình bày ( mỗi nhóm trình bày ý kiến nhận xét về một
tình huống ).

4. Cả lớp trao đổi, thảo luận
5. GV kết luận:
- Việc làm của các bạn: Hương ( tình huống a); Phong ( tình huống c) và
Hồng ( tình huống đ) là thể hiện tình thương yêu và sự quan tâm, chăm sóc ông
bà cha mẹ . Chúng ta nên học và làm theo .
- Việc làm của các bạn Sâm ( tình huống b) và Linh ( tình huống d) là chưa
quan tâm đến bà, đến em nhỏ. Chúng ta không nên làm theo.
GV hỏi : Các em có thể làm được các việc như bạn Hương, Phong, Hồng đã
làm để thể hiện sự quan tâm, giúp đỡ ông bà, cha mẹ không ? Ngoài những việc
đó ra, các em còn có thể làm được những việc nào khác ?
* Ở hoạt động này chủ yếu là phương pháp xử lí tình huống; động não .
Hoạt động 4: Tự liên hệ
*Mục tiêu : Học sinh tự liên hệ bản thân kể việc làm hàng ngày thể hiện sự
quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị em trong gia đình .
* Cách tiến hành :
- Cho học sinh suy nghĩ trong 2 phút để tự liên hệ bản thân.
- Gọi một số học sinh phát biểu trước lớp.
- Lớp nhận xét, trao đổi.
- GV kết luận: Nhiều em đã kể được viêc làm thể hiện đã quan tâm, chăm sóc
những người thân trong gia đình cho dù đó là một việc nhỏ như : nhặt rau, rửa
ấm chén, quét nhà; lấy tăm, rót nước hay đọc báo, nhổ tóc bạc, xâu kim ... cho
ông bà. Nhưng cũng có em chưa làm được điều đó. Sau tiết học này, cô mong
lớp ta các em sẽ làm được nhiều việc thể hiện được sự yêu thương, quan tâm,
chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị em để cuộc sống gia đình thêm hòa thuận,
đầm ấm và hạnh phúc.
- Cho học sinh đọc phần ghi nhớ SGK (2 - 3 học sinh ).
Ghi nhớ: Ông bà, cha mẹ, anh chị em là những người thân yêu nhất của em,
luôn yêu thương, quan tâm, chăm sóc và dành cho em những gì tốt đẹp nhất.
Ngược lại, em cũng có bổn phận quan tâm chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị em
để có cuộc sống gia đình thêm hòa thuận, đầm ấm, hạnh phúc.

* Hoạt động 4 phương pháp chủ yêu là động não.
Hoạt động nối tiếp :
- Sưu tầm các tranh ảnh, bài thơ, bài hát, ca dao, tục ngữ, các câu chuyện,
...về tình cảm gia đình, về sự quan tâm, chăm sóc giữa những người thân trong
gia đình.
- Mỗi học sinh vẽ ra giấy một món quà em muốn tặng ông bà, cha mẹ, anh
chị em nhân ngày sinh nhật .
3.2. Khi xây dựng, thiết kế bài dạy, giáo viên phải hiểu mục tiêu của từng
bài tập trong sách giáo khoa để lựa chọn phương pháp thích hợp.
12


Hiểu mục tiêu từng bài tập trong sách khoa là hết sức cần thiết. Sách giáo
khoa là cơ sở cho giáo xây dựng thiết kế bài dạy. Đương nhiên là giáo viên có
thể sáng tạo trong việc các bài tập cho từng hoạt động. Có thể chọn bài tập sách
giáo khoa hoặc không để phù hợp với đối tượng, phù hợp hoàn cảnh từng địa
phương. Song có thể khẳng định các bài tập trong sách giáo khoa là cơ sở ban
đầu cho việc lựa chọn, là định hướng rất cần thiết cho mối giáo viên. Qua việc
trao với anh chị em trong tổ khối, tôi nhận thấy đa số giáo viên lựa chọn với
sách giáo khoa. Song khi thực hiện tôi chú một số yêu cầu sau :
- Đọc kĩ nội dung và yêu cầu từng bài tập.
- Xác định mục tiêu của từng bài tập trong hoạt động đó.
- Xác định xem bài tập đó có phù hợp đối tượng học sinh của lớp mình hay
không ? (Sách giáo khoa soạn chung cho cả nước nên không phải sẽ phù hợp tất
cả vùng miền và mọi đối tượng học sinh.)
- Chọn phương pháp dạy học nào cho thích hợp nội dung bài tập đó.
- Các đồ dùng dạy học cần thiết khi sử dụng bài tập này.
Ví dụ1: Khi dạy bài : Chia sẻ vui buồn cùng bạn (Đạo đức lớp 3, tiết 2 ), bài
tập 4 - trang 20, có nội dung : Em hãy viết chữ Đ vào ô trống trước các việc làm
đúng và chữ S trước các việc làm sai đối với bạn bè .

a. Hỏi thăm, an ủi bạn khi có chuyện buồn.
b. Động viên, giúp đỡ bạn khi bạn bị điểm kém.
c. Chúc mừng khi bạn được điểm 10.
d. Vui vẻ nhận khi được phân công giúp đỡ bạn học kém.
đ. Tham gia cùng các bạn quyên góp sách vở, quần áo cũ để giúp các bạn
nghèo trong lớp.
e. Thờ ơ cười nói khi bạn đang có chuyện buồn .
g. Kết bạn với các bạn bị khuyết tật, các bạn nhà nghèo.
h. Ghen tức khi thấy bạn học giỏi hơn mình.
Với bài tập này, tôi sử dụng phương pháp: Động não, thảo luận, trò chơi
hoặc đóng vai một trong các tình huống có trong bài.
Ví dụ 2: Khi dạy bài: Quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị em.
(Đạo đức lớp 3- bài tập 4 - trang 16 ), có nội dung: Xử lí tình huống và đóng vai.
Tình huống 1: Lan đang ngồi học trong nhà thì thấy em chơi trò chơi nguy
hiểm ở ngoài sân ( như trèo cây, đốt lửa, chơi ở bờ ao,...). Nếu em là bạn Lan,
em sẽ làm gì ?
Tình huống 2 : Ông của Huy có thói quen đọc báo hằng ngày. Nhưng mấy
hôm nay ông bị đau mắt nên không đọc báo được.
Nếu em là bạn Huy, em sẽ làm gì ? Vì sao ?
*Mục tiêu : Học sinh biết thể hiện sự quan tâm, chăm sóc những người thân
trong gia đình trong những tình huống cụ thể.
* Với bài tập này tôi đã sử dụng kết hợp các phương pháp: Đóng vai; xử lí
tình huống; trực quan; thảo luận; nêu gương ( tình huống 2)
Như vậy, việc hiểu mục tiêu các bài tập sách giáo khoa ở mỗi bài tập là hết
sức cần thiết, là điều mỗi giáo viên cần nắm bắt được khi xây dựng thiết kế bài
13


dạy môn Đạo đức. Có hiểu mục tiêu ở mỗi bài tập thì giáo viên mới lựa chọn
được các phương pháp và hình thức dạy học thích hợp và hiệu quả.

3.3. Tổ chức các hoạt động dạy học phải thiết thực, linh hoạt, không mang
tính hình thức; biết phối hợp các phương pháp truyền thống và hiện đại.
Chúng ta đã biết, mỗi hoạt động dạy học đều có một mục tiêu nhất định và
góp phần thực hiện mục tiêu bài học. Người giáo viên phải chú trọng đến từng
hoạt động dạy học và hiệu quả của các hoạt động đó trong tiết học. Muốn vậy,
cần chú ý tổ chức các hoạt động có hiệu quả, không mang tính hình thức.
Việc phối hợp sử dụng các phương pháp dạy học hiện đại và phương pháp truyền
thống là cần thiết. Ở mục 3.2 tôi đã nêu 2 ví dụ và các phương pháp cần phối kết hợp
để gây hứng thú học tập cũng như giúp các em chủ động lĩnh hội tri thức.
Ví dụ1: Khi dạy bài : Chia sẻ vui buồn cùng bạn (Đạo đức lớp 3, tiết 2 ), bài
tập 4 - trang 20 ( Hoạt động 1- Tiết 2) có nội dung : Em hãy viết chữ Đ vào ô
trống trước các việc làm đúng và chữ S trước các việc làm sai đối với bạn bè .
a. Hỏi thăm, an ủi bạn khi có chuyện buồn.
b. Động viên, giúp đỡ bạn khi bạn bị điểm kém.
c. Chúc mừng khi bạn được điểm 10.
d. Vui vẻ nhận khi được phân công giúp đỡ bạn học kém.
đ. Tham gia cùng các bạn quyên góp sách vở, quần áo cũ để giúp các bạn
nghèo trong lớp.
e. Thờ ơ cười nói khi bạn đang có chuyện buồn .
g. Kết bạn với các bạn bị khuyết tật, các bạn nhà nghèo.
h. Ghen tức khi thấy bạn học giỏi hơn mình.
* Mục tiêu: Học sinh phân biệt hành vi đúng và hành vi sai đối với bạn bè
khi có chuyện vui buồn.
Với bài tập này, tôi sử dụng phương pháp: Động não, thảo luận, trò chơi,
đóng vai một trong các tình huống có trong bài.
*Cách tiến hành :
GV xuất hiện nội dung bài tập 4( Đạo đức 3- trang 20) trên bảng lớp.
- Gọi 1 học sinh nêu nội dung, yêu cầu của bài . Cả lớp đọc thầm .
-Thảo luận nhóm đôi (1 phút )
* GV cho HS chơi trò chơi:" tiếp sức ".

- GV nêu tên trò chơi.
- Giải thích cách chơi:
+/ Chọn 2 đội chơi xếp thành 2 hàng, mỗi hàng 4 học sinh.
+/ Mỗi HS điền 1 chữ Đ hoặc S vào ô trống sau mỗi việc làm, sau đó quay về
trao phấn cho bạn thứ 2, cứ như thế cho đến khi hoàn thành cả 8 việc làm. Đội
nào hoàn thành nhanh, đúng sẽ chiến thắng.
+/ Trọng tài là GV và các bạn HS ngồi dưới lớp.
* GV cho HS chơi thử ----> Sau đó cho HS chơi thật.
- Đội trọng tài ( GV và HS ) theo dõi, nhận xét------> tuyên dương đội chiến
thắng.( Hoặc GV cho HS chọn một vài việc làm để đóng vai các việc làm:a, b, c,
d, e,g ).
14


Ví dụ 2: Khi dạy bài: Quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị em.
(Đạo đức lớp 3- bài tập 4 - trang 16 ), có nội dung: Xử lí tình huống và đóng vai.
Tình huống 1: Lan đang ngồi học trong nhà thì thấy em chơi trò chơi nguy
hiểm ở ngoài sân ( như trèo cây, đốt lửa, chơi ở bờ ao,...). Nếu em là bạn Lan,
em sẽ làm gì ?
Tình huống 2 : Ông của Huy có thói quen đọc báo hằng ngày. Nhưng mấy
hôm nay ông bị đau mắt nên không đọc báo được.
Nếu em là bạn Huy, em sẽ làm gì ? Vì sao ?
* Với bài tập này tôi đã sử dụng kết hợp các phương pháp: trực quan; đóng
vai; xử lí tình huống; thảo luận; nêu gương ( tình huống 2)
Tôi tiến hành thực hiện như sau :
- HS đọc nội dung, yêu cầu của từng tình huống.
Tình huống 1: Lan đang ngồi học trong nhà thì thấy em chơi trò chơi nguy
hiểm ở ngoài sân ( như trèo cây, đốt lửa, chơi ở bờ ao,...). Nếu em là bạn Lan,
em sẽ làm gì ?
*Mục tiêu : Học sinh biết thể hiện sự quan tâm, chăm sóc những người thân

trong gia đình trong những tình huống cụ thể.

15


Các em đang chơi những trò chơi nguy hiểm
- Tôi đã sử dụng các phương pháp kết hợp: Trực quan; thảo luận nhóm 4; xử
lí tình huống, đóng vai.
* Cách tiến hành :
+/ Cho cả lớp quan sát 3 tranh trên màn hình.
+/ HS thảo luận nhóm 4 để tìm cách giải quyết bằng cách sắm vai tình huống đó.
+/ Đại diện các nhóm lên sắm vai thể hiện cách xử lí tình huống của nhóm
mình.( có thể cho học sinh chất vấn các nhóm về cách xử lí của các nhóm cho
tình huống đó )
- Cả lớp theo dõi, nhận xét tìm ra những nhóm có cách xử lí đúng nhật.
*GV kết luận về cách ứng xử trong mỗi tình huống và cách đóng vai của từng
nhóm.
+Tình huống 1: Lan cần chạy ra khuyên ngăn em không được nghịch các trò
chơi nguy hiểm đó, hãy tránh xa ao hồ, sông suối .
+Tình huống 2: Huy nên dành thời gian đọc báo cho ông nghe.
- Chúng ta :
+ Cần biết thu xếp công việc riêng của mình để dành thời gian quan tâm,
chăm sóc đến các thành viên khác trong gia đình.
+ Đối với em nhỏ chúng ta cần phải nhẹ nhàng khuyên bảo để các em tránh
làm những việc nguy hiểm .
+ Đối với ông bà, cha mẹ, những người lớn tuổi trong gia đình, chúng ta cần
phải biết quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ dù chỉ là những việc nhỏ nhặt hàng ngày
như đọc báo, quét nhà, nhặt rau, rửa ấm chén ,..
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Trên đây là một số kinh nghiệm khi lựa chọn phương pháp giảng dạy môn

Đạo đức lớp 3. Với quan điểm đó, tôi đã thực hiện việc dạy học môn Đạo đức
chặt chẽ hơn. Vận dụng sự hiểu biết của bản thân đồng thời phối hợp nhịp nhàng
trong các tiết lên lớp kết hợp giáo dục rèn kĩ năng cho học sinh. Sau khi thống
nhất với đồng nghiệp trong khối 3, dưới sự chỉ đạo của Ban giám hiệu, tôi cùng
giáo viên xây dựng thiết kế và thực hiện bài dạy, có ban giám hiệu và giáo viên
trong khối dự và rút kinh nghiệm.
Qua việc thực nghiệm lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp với tiết học
Đạo đức, tôi thấy kết quả học tập môn Đạo đức của lớp tăng lên rõ rệt. Học sinh
trong lớp hứng thú trong các tiết học, tích cực tham gia hoạt động nhóm, tự tin
trong giao tiếp và ứng xử thân thiện với thầy cô, bạn bè và những người xung
quanh. Kết quả cụ thể việc dạy Đạo đức ở lớp 3B như sau:
Các thái độ, hành vi
Hứng thú trong học tập.
Tích cực tham gia hoạt động nhóm.

Khảo sát trước
khi thực nghiệm
Số lượng Tỉ lệ %
22/35
62,8%
17/35
48, 5%

Khảo sát sau khi
thực nghiệm
Số lượng Tỉ lệ %
32/35
91,4 %
27/35
77,1 %

16


Tự tin trong giao tiếp, ứng xử.
18/35
51, 4 %
28/35
80 %
Biết chia sẻ, thân thiện với bạn bè.
20/35
57,1%
30/35
85,7%
Chúng tôi nhận thấy, dù vẫn còn những hạn chế nhất định trong tiết dạy
nhưng nhìn chung tiết dạy đã nhẹ nhàng hơn, hiệu quả hơn. Đặc biệt, giáo viên
trong tổ khối 3 đã dần khắc phục hiện tượng tùy tiện, lạm dụng các phương pháp
dạy học hiện đại, không còn hiện tượng một phương pháp dạy học sử dụng
nhiều lần trong một tiết dạy như trước đây. Qua quá trình thực hiện phương pháp
dạy học phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh, học sinh học tập hứng thú
hơn, tích cực hơn. Chất lượng dạy học môn đạo đức luôn đạt tỉ lệ cao. Hàng năm
có 100 % học sinh đều đạt ở mức độ “hoàn thành” trong môn Đạo đức, góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường.

17


PHN III: KT LUN, KIN NGH
I. Kờt luõn:
Day hoc mụn ao c trng tiờu hoc va mang tinh khoa hoc, va mang
tinh nghờ thuõt. No gn bo mt cach cht ch vi viờc tng bc hinh thanh

nhõn cach cho hoc sinh, vi muc tiờu giao duc bõc Tiờu hoc. Vi võy, giao viờn
phai nm chc muc tiờu tiờt hoc, xõy dng muc tiờu cho tng hoat ng, sang
tao trong viờc la chon va võn dung linh hoat cac phng phap, hinh thc day
hoc, phat huy tinh tich cc cua hoc sinh trong mụi tiờt hoc, nhm hinh thanh cac
chun mc hanh vi ao c, gop phn hinh thanh nhõn cach cho hoc sinh.
Khụng ngng t hoc, t bụi dng nõng cao trinh chuyờn mụn, t hoan thiờn
minh vi tinh thn cuc võn ng " Mi thy, cụ giỏo l mt tm gng o
c t hc v sỏng to " la muc tiờu cua mụi giao viờn hiờn nay.
2. Kiờn nghi
a. i vi cụng tỏc qun lớ :
Can b quan li chuyờn mụn trong nha trng cn sõu sat hn tng mụn trong
viờc quan li day hoc viờc thc hiờn chng trinh ma cn nm bt va ch ao cht
ch t khõu xõy dng thiờt kờ ờn tng hoat ng day hoc trờn lp cua giao
viờn. D gi thm lp va cựng giao viờn rỳt kinh nghiờm tng tiờt day ờ tiờt
day cua giao viờn ngay cang co chõt lng tụt hn.
b. i vi giỏo viờn :
- Khụng coi nh viờc day hoc ao c trong nha trng. Khi xõy dng thiờt
kờ bai day, phai hiờu dung ý cac bai tõp trong sach giao khoa, phai xac inh
muc tiờu cho tng hoat ng day hoc.
- Biờt la chon cac phng phap va hinh thc day hoc thich hp cho tng
hoat ng. Mụi phng phap da hoc khụng lp lai trong mt tiờt hoc. ụng
thi khụng lam dung cac phng phap day hoc hiờn ai ma phai biờt kờt hp cac
phng phap truyờn thụng ờ tranh gõy ra s nham chan cho hoc sinh trong cac
hoat ng hoc tõp. Với học sinh lớp 3, ngoài việc cung cấp các chuẩn
mực đạo đức cho học sinh cần đặc biệt quan tâm rèn luyện
kỹ năng hành động, thực hành các hành vi đạo đức cho học
sinh để việc "học" thực sự đi đôi với "hành", "lý thuyết" gắn
liền với "thực tế".
- Chỉ coi môn Đạo đức là môn học "ít giờ", không đợc coi
môn này là môn "phụ". Có nh vậy ta mới luôn tìm tòi các

phng pháp để nâng cao chất lợng, đáp ứng yêu cầu thực
hiện mục tiêu môn Đạo đức đã đề ra.
Mụi nm hoc, phong Giao duc va ao tao nờn chon cac sang kiờn kinh
nghiờm tụt, hay in thanh cac tõp san theo mụn hoc ờ cac trng lam tai liờu
tham khao va hoc tõp .
Trờn õy la mt sụ kinh nghiờm cua ban thõn tụi trong qua trinh day hoc mụn
ao c lp 3 hiờn nay. Nhng kinh nghiờm nay tụi ó võn dung trong day hoc
ao c trong nhng nm gn õy trng Tiờu hoc Nguyờn Vn Trụi - Thanh
phụ Thanh Hoa. Tuy nhiờn trong mt sụ ni dung trinh bay s co nhng thiờu sot
18


nhất định. Tôi rất mong được sự chỉ đạo, sự góp ý chân thành của các các bạn
đồng nghiệp và cấp lãnh đạo để sáng kiến kinh nghiệm hoàn chỉnh hơn. Tôi xin
chân thành cảm ơn !
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh nghiệm của bản thân không sao chép
của người khác.
Xác nhận của nhà trường

Thanh Hóa, ngày 15 tháng 3 năm 2016
Người viết

Nguyễn Thị Hiến

19