Các căn cứ lí luận và thực tiễn lựa chọn phương pháp dạy học pot

Các căn cứ lí luận và th
ực tiễn
lựa chọn phương pháp dạy
học



Viện Chiến lược và Chương trình giáo d
ục
Trong thực tiễn lập kế hoạch và tiến hành dạy học,
người thầy giáo thường xuyên đối diện với câu hỏi:
làm thế nào để lựa chọn phương pháp dạy học
(PPDH) phù hợp và có hiệu quả ? Các nhà lí luận
dạy học, các nhà giáo học pháp bộ môn thường đưa
ra lời khuyên: Mỗi PPDH có một giá trị ri
êng, không
có PPDH nào là vạn năng, giữ vị trí độc tôn trong
dạy học, cần phối hợp sử dụng các PPDH…Lời
khuyên này không sai nhưng gần như không có tác
dụng thao tác hoá; giá trị giúp đỡ đối với giáo viên
quá ít nếu như không chỉ ra được các yếu tố ảnh
hưởng đến việc lựa chọn PPDH. Đặc biệt trong bối
cảnh đang có sự đấu tranh (lúc công khai, lúc ngấm
ngầm) giữa xu hướng muốn giữ nguyên trạng thái
dạy học truyền thụ một chiều hiện hành, với xu
hướng chủ trương đổi mới thì lời khuyên chung
chung ở trên là một vị thuốc an thần, an ủi những
người giữ nguyên lối dạy học cổ truyền. Như vậy,
cần phải góp phần trả lời câu hỏi: Việc lựa chọn
PPDH được tiến hành một cách tuỳ tiện, bất kì, hay
bị rằng buộc bởi những tiêu chuẩn khoa học nào?

Câu trả lời cần được tìm ki
ếm ở các mối quan hệ của
PPDH (hi
ểu theo cả 3 tầng nghĩa của nó) với các yếu
tố liên quan, đó là: Với mục tiêu dạy học; với nội
dung dạy học; với nhu cầu, hứng thú, thói quen học
tập của học sinh; năng lực, sở trường, kinh nghiệm
sư phạm của giáo viên; với điều kiện giảng dạy và
học tập.
Dưới đây là mấy cơ sở căn bản cần quan tâm khi lựa
chọn PPDH:

1. Chọn những PPDH có khả năng cao nhất đối
với việc thực hiện mục tiêu dạy học
Mỗi mô hình lí luận dạy học, PPDH đều có những
điểm mạnh, điểm hạn chế nhất định. Nhưng khi xem
xét việc thực hiện một mục tiêu dạy học nhất định
thì có một số PPDH có khả năng cao hơn các PPDH
khác. Chẳng hạn nếu đặt mục tiêu nhanh chóng
truyền thụ cho xong nội dung quy định thì PPDH
thuyết trình có vị trí quan trọng. Nhưng nếu đặt mục
tiêu phát triển năng lực tìm tòi sáng tạo của học sinh
thì vấn đề sẽ khác đi.