Thực trạng hoạt động truyền thông phòng chống ma túy học đường tại các trường THPT tỉnh thanh hóa

MỤC LỤC
Lý do chọn chủ đề...................................................................................................................2
I. Cơ sở lý luận........................................................................................................................3
1. Khái niệm............................................................................................................................3
1.1 Khái niệm " Ma túy "........................................................................................................3
1.2 Khái niệm " Học sinh ".....................................................................................................3
1.3 Khái niệm " Học sinh THPT "..........................................................................................4
1.4 Khái niệm " Truyền thông"...............................................................................................4
1.5 Khái niệm " CTXH trong trường học ".............................................................................4
2. Đặc điểm tâm sinh lý học sinh THPT.................................................................................4
3. Những vấn đề liên quan đến ma túy học đường.................................................................6
3.1 Đặc trưng của hiện tượng nghiện ma túy..........................................................................6
3.2 Tác hại của nghiện ma túy................................................................................................7
3.3 Nguyên nhân dẫn đến nghiện các chất ma tuý..................................................................8
3.4 Dấu hiệu nhận biết học sinh nghiện ma túy......................................................................9
4. Vai trò CTXH trong trường học..........................................................................................9
II. Thực trạng hoạt động truyền thông phòng chống ma túy học đường tại các trường THPT
tỉnh Thanh Hóa......................................................................................................................10
1. Giới thiệu về tỉnh Thanh Hóa............................................................................................10
2. Thực trạng hoạt động truyền thông phòng chống ma túy học đường tại các trường THPT
tỉnh Thanh Hóa......................................................................................................................11
3. Đánh giá hoạt động...........................................................................................................18
III. Đề xuất giải pháp,...........................................................................................................19
KẾT LUẬN...........................................................................................................................22
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................................23


Lý do chọn chủ đề
Trong những năm gần đây, tình hình tệ nạn xã hội trên địa bàn tỉnh Thanh
Hóa diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng. Theo kết quả điều tra, khảo
sát, số người nghiện trên địa bàn tỉnh từ 1.935 người (năm 2014) đã tăng lên

15.000 người (năm 2017). Trong đó, thành phần nghiện ma túy là học sinh, sinh
viên 0,15%; cán bộ viên chức 0,45%; công nhân 4,4%; nông dân 53,2%, lao
động tự do 20,8%; không nghề nghiệp là 21%. Về lứa tuổi nghiện: Từ 16-18 là
1,6%; từ 18-30 là 41,8%; trên 30 tuổi là 56%.
Ma túy và tội phạm về ma túy đang là hiểm họa của toàn cầu, gây tác hại
cho sức khỏe, làm suy thoái nòi giống, phẩm giá con người, phá hoại hạnh phúc
gia đình, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa,
xã hội. Thời gian qua, tình hình ma túy có diễn biến phức tạp, gia tăng cả tính
chất và mức độ, nhất là tình trạng sử dụng ma túy tổng hợp, cần sa trong lứa tuổi
thanh thiếu niên; công tác cai nghiện chưa hiệu quả, tái nghiện còn nhiều. Chính
vì thế, việc phòng chống ma túy ngay từ khi các em còn ngồi trên ghế nhà
trường là một trong những biện pháp quan trọng ngằn hạn chế từ gốc tình trạng
này. Trước thực trạng trên tỉnh Thanh Hóa đã triển khai các hoạt động truyền
thông tại các trường THPT nhằm nâng cao nhận thức của học sinh về phòng
chống ma túy. Hoạt động đã đem lại nhiều kết quả tốt đẹp. Để lảm rõ hơn về
điều này , tôi xin chọn chủ đề :"Thực trạng hoạt động truyền thông phòng chống
ma túy học đường tại các trường THPT tỉnh Thanh Hóa" hiện nay làm tiểu luận.

2


I. Cơ sở lý luận.
1. Khái niệm.
1.1 Khái niệm " Ma túy ".
Có nhiều khái niệm khác nhau về ma túy :
Theo tổ chức WHO, ma tuý là bất cứ chất nào khi đưa vào cơ thể con người
có tác dụng làm thay đổi một số chức năng của cơ thể và làm cho con người lệ
thuộc vào nó
Theo tổ chức Liên Hợp Quốc ,ma tuý là các chất có nguồn gốc tự nhiên
hoặc tổng hợp, khi đưa vào cơ thể con người nó có tác dụng làm thay đổi trạng

thái, ý thức và sinh lý. Nếu lạm dụng ma tuý con người sẽ phụ thuộc vào nó, khi
đó gây tổn thương, nguy hại cho người sử dụng và cộng đồng.
Trong từ điển tiếng việt, ma tuý là tên gọi chung các chất có tác dụng gây
trạng thái ngây ngất, đờ đẫn, dần quen thành nghiện.
Còn theo " Điều 2 Luật phòng chống ma tuý năm 2000 " cho biết :
- Chất ma tuý là các chất gây nghiện, chất hướng thần dược quy định trong
các danh mục do chính phủ ban hành.
- Chất gây nghiện là chất gây kích thích hoặc ức chế thần kinh, dễ gây tình
trạng nghiện đối với người sử dụng.
- Chất hướng thần là chất kích thích, ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác. Nếu sử
dụng nhiều lần có thể dẫn đến tình trạng nghiện đối với người sử dụng...”

1.2 Khái niệm " Học sinh "
Học sinh hay học trò là những thiếu niên hoặc thiếu nhi trong độ tuổi đi học
(6-18 tuổi) đang học tại các trường tiểu học, trung học cơ sở hoặc trung học phổ
thông. Học sinh là đối tượng cần sự giáo dục của cả gia đình và nhà trường, vì
vậy thông thường học sinh được tạo điều kiện đi học ở gần nhà. Học sinh rất dễ
bị tác động bởi các hiện tượng xã hội, vì vậy rất cần thiết sự theo dõi, định
3


hướng, giáo dục từ gia đình và nhà trường.
1.3 Khái niệm " Học sinh THPT ".
Học sinh trung học phổ thông, là học sinh theo học tại trường chính quy ở
Việt Nam, dành cho lứa tuổi từ 15 tới 18 không kể một số trường hợp đặc biệt.
Nó gồm các khối học: lớp 10, lớp 11, lớp 12. Sau khi tốt nghiệp hệ giáo dục này,
học sinh phải trải qua Kỳ thi THPT quốc gia.
1.4 Khái niệm " Truyền thông"
Là quá trình truyền thông với sự tích hợp của nhiều phương tiện truyền
thông để phổ biến các thông điệp liên quan đến vấn đề HIV/AIDS và giảm kỳ

thị với người nhiễm HIV/AIDS qua nhiều kênh truyền thông khác nhau, đồng
thời cung cấp các kỹ năng, dịch vụ hỗ trợ thực hiện hành vi an toàn, hành vi có
lợi
1.5 Khái niệm " CTXH trong trường học ".
Hiệp hội CTXH trường học Mỹ định nghĩa :" Công tác xã hội trường học là
một trong những chuyên ngành quan trọng của CTXH. Với kiến thức và kỹ năng
chuyên môn của mình, các nhân viên CTXH trường học tác động đến nhóm học
sinh và cả hệ thống trong trường học. Nhân viên CTXh Trường học được coi là
công cụ để thúc đẩy nhà trường đạt được mục tiêu học tập và giảng dạy. Nhân
viên CTXH Trường học cũng giúp cho học sinh nâng cao khả năng đáp ứng các
nhiệm vụ học tập của mình thông qua sự kết nối giữa gia đình, nhà trường, cộng
đồng "
Như vậy , có thể nói, CTXHTH là nền tảng thiết yếu của việc giảng dạy và
giáo dục trong trường học , nó còn là 1 dịch vụ đặc biệt trong trường học hỗ trợ
tất cả những ai tham gia vào cuộc sống trong trường học: học sinh/sinh viên;
phụ huynh, giáo viên, cán bộ nhà trường, và những nhà quản lý giáo dục ở tất cả
các cấp học.
Mặt khác, CTXH trong trường học, giúp học sinh giải quyết những vấn đề
khó khăn về tâm lý, khai thác những điểm mạnh của các em để các em có thể
tham gia 1 cách hiệu quả vào quá trình học tập, giúp các em phát triển tốt những
kỹ năng sống và tiềm năng.
Nhân viên xã hội học đường còn là cầu nối giữa học sinh , gia đình, nhà
trường, giúp các em có điều kiện phát huy hết khả năng học tập tốt nhất. Họ
cũng là người hỗ trợ kết nối trường học và cộng đồng thông qua việc đánh giá,
giới thiệu và điều phối các dịch vụ trường học và cộng đồng.
2. Đặc điểm tâm sinh lý học sinh THPT.
Tuổi học sinh THPT là thời kì đạt được sự trưởng thành về mặt cơ thể. Sự

4

phát triển thể chất đã bước vào thời kì phát triển bình thường, hài hòa, cân đối.
Cơ thể của các em đã đạt tới mức phát triển của người trưởng thành, nhưng sự
phát triển của các em còn kém so với người lớn. Các em có thể làm những công
việc nặng của người lớn. Hoạt động trí tuệ của các em có thể phát triển tới mức
cao. Khả năng hưng phấn và ức chế ở vỏ não tăng lên rõ rệt có thể hình thành
mối liên hệ thần kinh tạm thời phức tạp hơn. Tư duy ngôn ngữ và những phẩm
chất ý chí có điều kiện phát triển mạnh. Ở tuổi này, các em dễ bị kích thích và sự
biểu hiện của nó cũng giống như ở tuổi thiếu niên. Tuy nhiên tính dễ bị kích
thích này không phải chỉ do nguyên nhân sinh lý như ở tuổi thiếu niên mà nó
còn do cách sống của cá nhân (như hút thuốc lá, không giữ điều độ trong học
tập, lao động, vui chơi…)
Nhìn chung ở tuổi này các em có sức khỏe và sức chịu đựng tốt hơn tuổi
thiếu niên. Thể chất của các em đang ở độ tuổi phát triển mạnh mẽ rất sung sức,
nên người ta hay nói: “Tuổi 17 bẻ gãy sừng trâu”. Sự phát triển thể chất ở lứa
tuổi này sẽ có ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý và nhân cách đồng thời nó còn
ảnh hưởng tới sự lựa chọn nghề nghiệp sau này của các em.
Sự tự ý thức là một đặc điểm nổi bật trong sự phát triển nhân cách của học
sinh THPT, nó có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển tâm lý của lứa tuổi này.
Biểu hiện của sự tự ý thức là nhu cầu tìm hiểu và tự đánh giá những đặc điểm
tâm lý của mình theo chuẩn mực đạo đức của xã hội, theo quan điểm về mục
đích cuộc sống… Nhìn chung thanh niên mới lớn có thể tự đánh giá bản thân
một cách sâu sắc nhưng đôi khi vẫn chưa đúng đắn nên các em vẫn cần sự giúp
đỡ của người lớn. Một mặt, người lớn phải lắng nghe ý kiến của em các, mặt
khác phải giúp các em hình thành được biểu tượng khách quan về nhân cách của
mình nhằm giúp cho sự tự đánh giá của các em được đúng đắn hơn, tránh những
lệch lạc, phiến diện trong tự đánh giá. Cần tổ chức hoạt động của tập thể cho các
em có sự giúp đỡ, kiểm tra lẫn nhau để hoàn thiện nhân cách của bản thân.
Sự hình thành thế giới quan là nét chủ yếu trong tâm lý thanh niên vì các
em sắp bước vào cuộc sống xã hội, các em có nhu cầu tìm hiểu khám phá để có

quan điểm về tự nhiên, xã hội, về các nguyên tắc và quy tắc ứng xử, những định
hướng giá trị về con người. Các em quan tâm đến nhiều vấn đề như: thói quen
đạo đức, cái xấu cái đẹp, cái thiện cái ác, quan hệ giữa cá nhân với tập thể, giữa
cống hiến với hưởng thụ, giữa quyền lợi và nghĩa vụ trách nhiệm… Tuy nhiên
vẫn có em chưa được giáo dục đầy đủ về thế giới quan, chịu ảnh hưởng của tư
tưởng bảo thủ lạc hậu như: có thái độ coi thường phụ nữ, coi khinh lao động
chân tay, ý thức tổ chức kỉ luật kém, thích có cuộc sống xa hoa, hưởng thụ hoặc

5


sống thụ động.
Thanh niên đã xuất hiện nhu cầu lựa chọn vị trí xã hội trong tương lai cho
bản thân và các phương thức đạt tới vị trí xã hội ấy. Xu hướng nghề nghiệp có
tác dụng thúc đẩy các mặt hoạt động và điều chỉnh hoạt động của các em . Càng
cuối cấp học thì xu hướng nghề nghiệp càng được thể hiện rõ rệt và mang tính ổn
định hơn. Nhiều em biết gắn những đặc điểm riêng về thể chất, về tâm lý và khả
năng của mình với yêu cầu của nghề nghiệp. Tuy vậy, sự hiểu biết về yêu cầu nghề
nghiệp của các em còn phiến diện, chưa đầy đủ, vì cậy công tác hướng nghiệp cho
học sinh có ý nghĩa quan trọng. Qua đó giúp cho học sinh lựa chọn nghề nghiệp sao
cho phù hợp với hứng thú, năng lực và phù hợp với yêu cầu của xã hội.
Ở tuổi này cũng đã xuất hiện môt loại tình cảm đặc biệt – tình yêu nam nữ.
Tình yêu của lứa tuổi này còn được gọi là “tình yêu bạn bè”, bởi vì cá em
thường che giấu tình cảm của mình trong tình bạn nên đôi khi cũng không phân
biệt được đó là tình bạn hay tình yêu. Do vậy mà các em không nên đặt vấn đề
yêu đương quá sớm vì nó sẽ ảnh hưởng đến việc học tập.
Học sinh THPT được sinh ra trong một môi trường xã hội có nhiều thuận
lợi, nhưng ở các em cũng có những ưu điểm và nhược điểm mà trong công tác
giáo dục cần lưu ý:
- Ở một số thanh niên tình cảm cách mạng và ý chí phấn đấu còn yếu, trình

độ giác ngộ về xã hội còn thấp. Các em có thái độ coi thường lao động chân tay,
thích sống cuộc sống xa hoa lãng phí, đua đòi, ăn chơi…
- Thanh niên là lứa tuổi mộng mơ, khao khát sáng tạo, thích cái mới lạ,
chuộng cái đẹp hình thức nên dễ bị cái đẹp bề ngoài làm lung lay ý chí, có mới
nới cũ…
- Thanh niên rất hăng hái nhiệt tình trong công việc, rất lạc quan yêu đời
nhưng cũng dễ bi quan chán nản khi gặp thất bại.
- Thanh niên là tuổi đang phát triển về tài năng, tiếp thu cái mới nhanh, rất
thông minh sáng tạo nhưng cũng dễ sinh ra chủ quan, nông nổi, kiêu ngạo ít chịu
học hỏi đến nơi đến chốn để nâng cao trình độ. Các em thích hướng đến tương
lai, ít chú ý đến hiện tại và dễ quên quá khứ.
3. Những vấn đề liên quan đến ma túy học đường.
3.1 Đặc trưng của hiện tượng nghiện ma túy.
Có sự ham muốn không kìm chế được và phải sử dụng nó bất kỳ giá nào.
Có khuynh hướng tăng dần liều dùng (liều dùng lần sau cao hơn liều dùng
trước mới có tác dụng).
Tâm sinh lý bị lệ thuộc vào tác động của chất đó.

6


Thiếu thuốc sẽ xuất hiện các triệu chứng như: uể oải, hạ huyết áp, lên cơn
co giật, đau đớn và tìm mọi cách, có thể làm bất cứ điều gì, để có ma túy dùng.
3.2 Tác hại của nghiện ma túy
Tệ nạn ma tuý là hiểm hoạ lớn cho toàn xã hội, gây tác hại cho sức khoẻ,
làm suy thoái nòi giống, phẩm giá con người, phá hoại hạnh phúc gia đình, gây
ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự, an toàn xã hội và an ninh quốc gia.
Đối với cá nhân:
- Ma tuý làm huỷ hoại sức khoẻ:
+ Hệ tiêu hoá, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, các bệnh về da, làm suy giảm chức

năng thải độc, hệ thần, nghiện ma tuý dẫn đến tình trạng suy nhược toàn thân,
suy giảm khả năng học tập, lao động.
+ Nghiện ma tuý dẫn đến tình trạng nhiễm độc ma tuý mãn tính, suy nhược
toàn thân, người gầy gò, xanh xao, mắt trắng, môi thâm, nước da tái xám, dáng
đi xiêu vẹo, cơ thể gầy đét do suy kiệt hoặc phù nề do thiếu dinh dưỡng, rối loạn
nhịp sinh học, thức đêm ngủ ngày, sức khoẻ giảm sút rõ rệt.
+ Người nghiện ma tuý bị suy giảm sức lao động, giảm hoặc mất khả năng
lao động và khả năng tập trung trí óc. trường hợp sử dụng ma tuý quá liều có thể
bị chết đột ngột.
+ Gây tổn hại về tinh thần: Nghiện ma tuý gây ra một loại bệnh tâm thần
đặc biệt. Người nghiện thường có hội chứng quên, hội chứng loạn thần kinh sớm
(ảo giác, hoang tưởng, kích động...) và hội chứng loạn thần kinh muộn (các rối
loạn về nhận thức, cảm xúc, về tâm tính, các biến đổi về nhân cách đặc trưng
cho người nghiện ma tuý). Ở trạng thái loạn thần kinh sớm, người nghiện ma tuý
có thể có những hành vi nguy hiểm cho bản thân và ng ười xung quanh.
- Tiêm chích ma tuý dùng chung bơm kim tiêm không tiệt trùng dẫn đến
lây nhiễm viêm gan vi rut B, C, đặc biệt là HIV (dẫn đến cái chết). Tiêm chích
ma tuý là một trong những con đường lây nhiễm HIV phổ biến nhất tại Việt
Nam. Người nghiện ma tuý có thể mang vi rut HIV và lây truyền cho nhiều
người.
- Thoái hoá nhân cách, rối loạn hành vi, lối sống buông thả, dễ vi phạm
pháp luật.
- Mâu thuẫn và bất hoà với bạn bè, thầy cô giáo và gia đình.
- Mất lòng tin với mọi người, dễ bị người khác lợi dụng, học tập giảm sút
hoặc bỏ học, ảnh hưởng đến tương lai tiền đồ.
Ảnh hưởng đến gia đình
- Làm tiêu hao tiền bạc của bản thân và gia đình. Nhu cầu cần tiền để mua

7

ma tuý của người nghiện là rất lớn, mỗi ngày ít nhất từ 50.000-100.000đ thậm
chí 1.000.000 - 2.000.000đ/ ngày, vì vậy khi lên cơn nghiện người nghiện ma
tuý có thể tiêu tốn hết tiền của, tài sản, đồ đạc của gia đình vào việc mua ma tuý
để thoả mãn cơn nghiện của mình, hoặc để có tiền sử dụng ma tuý, nhiều người
đã trộm cắp, hành nghề mại dâm, hoặc thậm chí giết người, cướp của.
- Sức khoẻ các thành viên khác trong gia đình giảm sút (lo lắng, mặc cảm,
ăn không ngon, ngủ không yên...vì trong gia đình có người nghiện)
- Gây tổn thất về tình cảm (thất vọng, buồn khổ, hạnh phúc gia đình tan vỡ,
ly thân, ly hôn, con cái không ai chăm sóc...)
- Gia đình tốn thời gian, chi phí chăm sóc và điều trị các bệnh của người
nghiện do ma tuý gây ra.
Ảnh hưởng đến xã hội
- Gây mất trật tự an toàn xã hội, gia tăng các tệ nạn xã hội: Lừa đảo, trộm
cắp, giết người, mại dâm, băng nhóm...
- Ảnh hưởng đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc. Làm
giảm sút sức lao động sản xuất trong xã hội. Tăng chi phí ngân sách xã hội cho
các hoạt động ngăn ngừa, khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma tuý đem lạiẢnh hưởng đến giống nòi, huỷ diệt giống nòi: do các chất ma tuý ảnh hưởng đến
hệ thống hoocmon sinh sản, làm giảm khả năng sinh hoạt tình dục, ảnh hưởng
đến quá trình phân bào hình thành các giao tử, tạo cơ hội cho các gien độc có
điều kiện hoạt hoá, dẫn tới suy yếu nòi giống.
3.3 Nguyên nhân dẫn đến nghiện các chất ma tuý
Nguyên nhân khách quan
- Do ảnh hưởng của mặt trái cơ chế thị trường dẫn đến những tác động đối
với lối sống của giới trẻ như: lối sống thực dụng, buông thả... một số học sinh
không làm chủ được bản thân đã sa vào tệ nạn xã hội, trong đó có tệ nạn ma tuý.
- Sự tác động của lối sống thực dụng, văn hoá phẩm độc hại dẫn đến một số
em có lối sống chơi bời trác táng tham gia vào các tệ nạn xã hội.
- Sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường, xã hội trong quản lý học sinh ở
một số địa phương chưa thực sự có hiệu quả.

- Công tác quản lý địa bàn dân cư ở một số địa phương chưa tốt, nên ở một
số khu vực xung quanh các trường học hoặc tại nơi các em cư trú, sinh sống còn
nhiều tụ điểm cờ bạc, mại dâm, ma tuý từng ngày từng giờ tác động đến suy
nghĩ và hành động của lứa tuổi trẻ, trong đó có các em học sinh.
- Do một bộ phận các bậc cha mẹ thiếu quan tâm đến việc học tập, sinh
hoạt của con, em. Cha, Mẹ và những người lớn tuổi do mải làm ăn, lo kiếm tiền

8


hoặc do nuông chiều con cái quá mức hoặc trong gia đình có người lớn tuổi
cũng mắc nghiện hoặc có hành vi buôn bán ma tuý....
Nguyên nhân chủ quan
- Do thiếu hiểu biết về tác hại của ma tuý, nên nhiều em học sinh bị những
đối tượng xấu kích động, lôi kéo sử dụng ma tuý, tham gia vận chuyển, mua bán
ma tuý.
- Do muốn thoả mãn tính tò mò của tuổi trẻ, thích thể hiện mình, nhiều em
đã chủ động đến với ma tuý.
- Do tâm lý đua đòi, hưởng thụ; nhiều em học sinh có lối sống buông thả,
dễ bị lôi kéo, sa ngã. với những học sinh này không chỉ sử dụng ma tuý mà còn
tham gia vận chuyển, mua bán ma tuý nhằm mục đích kiếm tiền để thoả mãn thú
vui hưởng lạc.
- Một số trường hợp do hoàn cảnh gia đình hoàn cảnh: Bố, mẹ bỏ nhau; gia
đình bất hoà, mồ côi cha mẹ hoặc hoàn cảnh gia đình khó khăn... Do buồn chán
cô đơn, không làm chủ được bản thân các em đã chủ động tìm đến với ma tuý.
3.4 Dấu hiệu nhận biết học sinh nghiện ma túy
Tổng kết từ thực tiễn cho thấy các chất ma tuý thường được học sinh sử
dụng là: Heroin, Ma tuý tổng hợp, Cần sa, Dôlagan... bằng cách: hít, uống,
chích. Nếu sử dụng thường xuyên hoặc đã bị lệ thuộc (mắc nghiện), có thể nhận
biết thông qua những dấu hiệu sau:

- Trong cặp sách hoặc túi quần áo thường có dụng cụ dùng sử dụng chất ma
túy như: bật lửa, kẹo cao su, giấy bạc.
- Hay xin ra ngoài đi vệ sinh trong thời gian học tập.
- Thường tụ tập ở nơi hẻo lánh.
- Thường hay xin tiền bố mẹ nói là đóng tiền học, quỹ lớp.
- Lực học giảm sút.
- Hay bị toát mồ hôi, ngáp vặt, ngủ gà ngủ gật, tính tình cáu gắt, da xanh
tái, ớn lạnh nổi da gà, buồn nôn, mất ngủ, trầm cảm…
- Ngại tiếp xúc với người thân, bạn tốt, có ý xa lánh mọi người; cố tránh
các hoạt động vui chơi lành mạnh.
4. Vai trò CTXH trong trường học.
- Phòng ngừa: Thực hiện những hoạt động truyền thông, tư vấn, giúp học
sinh, giáo viên và phụ huynh nhận biết và phòng ngừa các hình thức xâm hại,
học lột,và/hay xao nhãng trẻ em.
- Can thiệp sớm: Thực hiện những hoạt động hỗ trợ nhóm học sinh có nguy
cơ và cha mẹ có được kỹ năng tự bảo vệ khỏi bị xâm hại, bóc lột và/hay xao

9


nhãng.
- Hỗ trợ và phục hồi: Thực hiện những hoạt động hỗ trợ và phục hồi để giải
quyết những ảnh hưởng của vấn đề đối với nhóm học sinh bị tổn thương.
II. Thực trạng hoạt động truyền thông phòng chống ma túy học đường tại
các trường THPT tỉnh Thanh Hóa.
1. Giới thiệu về tỉnh Thanh Hóa.
Thanh Hoá nằm ở cực Bắc Miền Trung, cách Thủ đô Hà Nội 150 km về phía
Nam, cách Thành phố Hồ Chí Minh 1.560km. Phía Bắc giáp với ba tỉnh Sơn La,
Hoà Bình và Ninh Bình, phía Nam giáp tỉnh Nghệ An, phía Tây giáp tỉnh Hủa Phăn
(nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào), phía Đông là Vịnh Bắc Bộ.

Thanh Hoá nằm trong vùng ảnh hưởng của những tác động từ vùng kinh tế
trọng điểm Bắc Bộ, các tỉnh Bắc Lào và vùng trọng điểm kinh tế Trung bộ, ở vị
trí cửa ngõ nối liền Bắc Bộ với Trung Bộ, có hệ thống giao thông thuận lợi như:
đường sắt xuyên Việt, đường Hồ Chí Minh, các quốc lộ 1A, 10, 45, 47, 217;
cảng biển nước sâu Nghi Sơn và hệ thống sông ngòi thuận tiện cho lưu thông
Bắc Nam, với các vùng trong tỉnh và đi quốc tế. Hiện tại, Thanh Hóa có sân bay
Sao Vàng và đang dự kiến mở thêm sân bay quốc tế sát biển phục vụ cho Khu
kinh tế Nghi Sơn và khách du lịch.
Năm 2005 Thanh Hoá có 3,67 triệu người; có 7 dân tộc anh em sinh sống,
đó là: Kinh, Mường, Thái, H'mông, Dao, Thổ, Hoa. Các dân tộc ít người sống
chủ yếu ở các huyện vùng núi cao và biên giới.
Dân số trong độ tuổi lao động có khoảng 2,16 triệu người, chiếm tỷ lệ 58,8%
dân số toàn tỉnh. Nguồn lao động của Thanh Hoá tương đối trẻ, có trình độ văn
hoá khá. Lực lượng lao động đã qua đào tạo chiếm 27%, trong đó lao động có
trình độ cao đẳng, đại học trở lên chiếm 5,4%.
Là tỉnh có nhiều thành phần dân tộc, trong đó người Kinh (Việt) chiếm tỷ lệ
lớn nhất (84,4%), người Mường (8,7%), người Thái (6%). Các dân tộc thiểu số
khác như Mông, Dao, Tày, Sán Dìu, Hoa, Thổ... chiếm tỷ lệ không đáng kể (gần
1%). Tính đa dạng về thành phần dân tộc là lợi thế cho sự phát triển văn hóa, du
lịch song cũng là những khó khăn cho sự phát triển đồng đều giữa các vùng
miền trong tỉnh.
Toàn tỉnh ước tính có gần 15.000 người nghiện chích ma túy , trong đó
quản lý được gần 8.000 người.Tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy trên tuyến
biên giới phía tây Thanh Hóa vẫn diễn biến phức tạp. Riêng 5 huyện biên giới,
có gần 1.400 người nghiện và nghi nghiện ma túy. Nguồn ma túy thẩm lậu vào
Thanh Hóa, chủ yếu là từ tỉnh Hủa Phăn (Lào), qua biên giới Quan Sơn, Mường

10

Lát, Thường Xuân hoặc từ các tỉnh giáp ranh như Sơn La, Hòa Bình.Trong đó,
thành phần nghiện ma túy là học sinh, sinh viên 0,15%; cán bộ viên chức
0,45%; công nhân 4,4%; nông dân 53,2%, lao động tự do 20,8%; không nghề
nghiệp là 21%. Về lứa tuổi nghiện: Từ 16-18 là 1,6%; từ 18-30 là 41,8%; trên 30
tuổi là 56%.
Trước thực trạng trên các trường THPT trên toàn tỉnh đã tiến hành hoạt
động truyền thông về phòng chống ma túy học đường.
2. Thực trạng hoạt động truyền thông phòng chống ma túy học đường tại
các trường THPT tỉnh Thanh Hóa
Hiện nay, khoảng 100 loại ma túy được lưu hành trái phép trên thị trường.
Theo cơ quan công an, thời điểm nghỉ hè chính là lúc chúng tấn công học sinh,
sinh viên.Theo thống kê mới nhất của Bộ Công an, cả nước đã ghi nhận hơn
1.000 học sinh sử dụng ma túy, chủ yếu là ma túy đá và các loại ma túy tổng
hợp. Tem giấy, bùa lưỡi, cỏ Mỹ... là những loại ma túy mới xuất hiện trên thị
trường với giá không quá đắt nên giới trẻ (đặc biệt là học sinh) có thể dễ dàng
tiếp cận. Chúng len lỏi vào các nhà hàng, quán bar và bủa vây trường học khiến
một bộ phận thanh niên bị dụ dỗ, lôi kéo phải dang dở con đường học vấn, lâm
vào tình trạng sức khỏe suy kiệt, tinh thần hoang tưởng, hoảng loạn.

Để phòng ngừa, ngăn chặn ma túy lây lan trong HSSV, những năm qua
Công an tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp chặt chẽ với ngành Giáo dục và các đơn vị
chức năng làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục phòng, chống ma túy trong
HSSV; đẩy mạnh xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, nhằm
thu hút đông đảo HSSV và nhân dân tích cực tham gia phòng, chống ma túy
ngay từ cơ sở, góp phần xây dựng khu dân cư, cơ quan, doanh nghiệp, nhà

11


trường đạt tiêu chuẩn “An toàn về ANTT”. Lực lượng Công an xã, phường tích

cực phối hợp với ngành Giáo dục thực hiện tốt công tác đăng ký quản lý tạm trú,
tạm vắng đối với HSSV nội trú, ngoại trú. Đặc biệt là các trường đã xây dựng và
duy trì hiệu quả các mô hình HSSV “Nói không với ma túy”, “Tuổi trẻ học
đường hãy tránh xa ma túy”… Các nhà trường đã thường xuyên chú trọng phối
hợp với chính quyền địa phương, các lực lượng chức năng tuyên truyền phòng,
chống ma túy, tệ nạn xã hội trong trường học, củng cố và duy trì hoạt động của
các tổ tự quản ANTT, đội thanh niên xung kích an ninh và câu lạc bộ pháp luật
trẻ. Nhà trường luôn coi khu dân cư là đơn vị cơ sở trực tiếp quản lý, tuyên
truyền, giáo dục phòng, chống ma túy, tệ nạn xã hội, có hiệu quả nhất là đối với
HSSV ngoại trú. Ban giám hiệu và tổ trưởng các tổ dân phố định kỳ tổ chức giao
ban công tác quản lý HSSV tạm trú để nắm tình hình sinh hoạt, học tập qua đó
nhắc nhở, uốn nắn kịp thời không để các em vi phạm pháp luật.
Phòng Công tác sinh viên phối hợp với Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên, tổ
bảo vệ và Công an địa phương, chủ nhà trọ quản lý HSSV theo hướng lập sổ
đăng ký có ảnh và địa chỉ nơi ở trọ cụ thể. Đối với những em ở nội trú, nhà
trường chỉ đạo Ban quản lý ký túc xá nắm chắc tình hình ANTT và đảm bảo
điều kiện sinh hoạt tốt nhất cho các em.

Các cấp bộ Đoàn trên địa bàn tỉnh đã tổ chức 25 diễn đàn, đêm giao lưu
“Tuổi trẻ Thanh Hóa nói không với ma túy và tệ nạn xã hội”, tổ chức 36 lớp tập
huấn về phòng, chống ma túy, tội phạm cho trên 3.500 cán bộ đoàn viên, thanh
niên; phát trên 80.000 tờ rơi tuyên truyền về phòng chống tội phạm và ma túy,

12


như tuyên truyền các mô hình: Câu lạc bộ “Làng không ma túy”, “Đoàn viên,
thanh niên nói không với ma túy và tệ nạn xã hội…

Trên địa bàn các khu dân cư sử dụng hệ thống truyền thanh nội bộ, ở các

nhà trường và thông qua các cuộc họp giao ban với lớp trưởng, giáo viên chủ
nhiệm, giao ban lớp hàng tuần, tháng để tuyên truyền cho cán bộ, giáo viên, Học
sinh THPT các văn bản về phòng, chống ma túy, tệ nạn xã hội. Coi trọng giáo
dục cả về kiến thức chuyên môn lẫn đạo đức lối sống văn minh, lành mạnh cho
Học sinh THPT. Chỉ đạo Chi đoàn đẩy mạnh công tác tuyên truyền phòng,
chống ma túy gắn với các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao, vệ
sinh môi trường trên địa bàn đứng chân. Phối hợp với lực lượng Công an tổ
chức “Hòm thư tố giác” để vận động học sinh THPT tham gia tố giác tội phạm.
Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp và tinh thần xung kích của học sinh
trong thực hiện tốt cuộc vận động “Đoàn kết xây dựng tốt đời sống văn hoá
trong trường học”, qua đó để mỗi học sinh có trách nhiệm không làm điều xấu
gây ảnh hưởng đến nhà trường và xã hội. Qua tuyên truyền nâng cao nhận thức,
nhà trường đã tổ chức cho học sinh THPT ký cam kết “Không sử dụng ma túy”
nhằm góp phần thực hiện tốt công tác phòng, chống ma túy, tệ nạn xã hội trong
trường học.
Trong những năm qua, cùng với việc nâng cao chất lượng toàn diện, ngành
Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa đã không ngừng đẩy mạnh công tác tuyên
truyền phòng, chống ma túy – HIV/AIDS trong các đơn vị trường học và xem

13


đây là một trong những nội dung quan trọng trong chương trình hành động của
mỗi đơn vị trường, nhằm góp phần nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên,
học sinh về tác hại của ma túy và hiểm họa khôn lường của đại dịch HIV/AIDS
trên thế giới cũng như đất nước và địa bàn tỉnh.
Hàng năm Sở Giáo dục và Đào tạo đã có công văn hướng dẫn công tác
truyên truyền dục phòng chống ma túy và HIV/ AIDS đến tất cá các trường
THPT trong tỉnh. Hiện nay, các trường THPT đã xây dựng được chương trình
giáo dục phòng, chống ma túy – HIV/AIDS, phòng, chống tội phạm sát với đặc

điểm của từng trường và từng địa phương. Tổ chức “Tháng cao điểm phòng,
chống ma túy – HIV/AIDS, phòng, chống tội phạm” đã thu hút đông đảo cán bộ
giáo viên và học sinh hưởng ứng tham gia tích cực. Để thực hiện có hiệu quả
công tác phòng chống ma túy – HIV/AIDS trong trường học THPT, một mặt
phải có sự lãnh, chỉ đạo đúng đắn của ban giám hiệu nhà trường, mặt khác trong
công tác dạy học, mỗi giáo viên trong nhà trường phải luôn khéo léo tích hợp
các vấn đề về phòng, chống HIV/AIDS vào bài học của học sinh, đặc biệt trong
các môn học như: Sinh học, Giáo dục công dân, Ngữ văn ... các kiến thức này
không khô cứng mà chủ yếu liên hệ thực tế đời sống, giúp học sinh có hứng thú
trong mỗi tiết học. Bên cạnh đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa phụ huynh học sinh,
công an và các đoàn thể xã hội khác là rất cần thiết để từng bước đẩy lùi các tệ
nạn xã hội ra khỏi trường học. Nhiều nhà trường đã có hình thức tuyên truyền
học tập linh hoạt, sáng tạo như: tổ chức thi tìm hiểu về ma túy – HIV/AIDS, tổ
chức câu lạc bộ , sân khấu hóa… được nhân dân đánh giá cao.Từ nhiều năm nay,
công tác phòng, chống ma túy – HIV/AIDS đã trở thành một nhiệm vụ giáo dục
quan trọng trong các nhà trường; nội dung, kiến thức về phòng, chống ma túy –
HIV/AIDS đã được tích hợp vào chương trình các môn học liên quan và các
hoạt động giáo dục ngoại khóa; nhận thức của học sinh, về ma túy, về đại dịch
HIV/AIDS và tác hại do ma túy gây ra đã được nâng lên rõ rệt; hiện tượng học
sinh,liên quan đến ma túy giảm nhiều so với các năm trước đây.
Điển hình những năm qua, công tác giáo dục phòng, chống ma túy HIV/AIDS trong trường học luôn được Ban Giám hiệu Trường THPT Sầm Sơn
quan tâm và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần nâng cao nhận thức
cho cán bộ, giáo viên, học sinh về tác hại và hiểm họa khôn lường của ma túy HIV/AIDS đối với cuộc sống cộng đồng; ngăn chặn và đẩy lùi tệ nạn ma túy
xâm nhập học đường.

14


Các em học sinh Trường THPT Sầm Sơn thể hiện tiểu phẩm về tác hại của
ma túy – HIV/AIDS tại lễ phát động tháng cao điểm phòng, chống ma túy HIV/AIDS đợt 1 năm học 2018 -2019.

Với phương châm phòng ngừa là chính, cùng với thực hiện tốt công tác
tuyên truyền, giáo dục phòng, chống ma túy - HIV/AIDS, ban giám hiệu nhà
trường đã chỉ đạo giáo viên trong quá trình giảng dạy phải thực hiện tích hợp
lồng ghép các kiến thức về ma túy - HIV/AIDS vào chương trình giảng dạy một
số môn học ở các khối học, qua đó cung cấp một cách hệ thống các kiến thức
liên quan đến hiểm họa và tác hại của ma túy đối với sức khỏe con người và đời
sống xã hội cho các em; đẩy mạnh công tác tư vấn phòng, chống tệ nạn ma túy,
mại dâm, HIV/AIDS; lồng ghép các hoạt động giáo dục phòng, chống ma túy HIV/AIDS và phòng, chống tội phạm vào phong trào “Xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực”...
Ngoài ra, nhà trường đã tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ,
giáo viên và học sinh, đồng thời thường xuyên kiểm tra nền nếp, phối hợp chặt
chẽ với phụ huynh học sinh, công an địa phương cùng giáo dục, quản lý học
sinh. Hàng năm, cùng với việc tổ chức tốt các hoạt động mít tinh hưởng ứng
“Tháng Hành động phòng, chống ma túy”; “Ngày Thế giới phòng, chống ma
túy”; “Tháng Hành động quốc gia phòng, chống AIDS” và các cuộc thi tìm hiểu
về phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm, HIV/AIDS, nhà trường còn tổ chức
nhiều hoạt động gắn với nội dung giáo dục phòng, chống ma túy - HIV/AIDS.
Theo đó, vào đầu năm học mới ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo giáo viên
chủ nhiệm tổ chức cho học sinh ký cam kết “bốn có” và “bốn không”. Trong đó
“bốn có” là: Sống có lý tưởng, có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội;
thực hiện nếp sống văn minh, lành mạnh, góp phần xây dựng trường học không
ma túy; trang bị kiến thức về phòng, chống ma túy và các kỹ năng cần thiết;
15


tuyên truyền cho mọi người hiểu về tác hại của ma túy; tích cực tham gia phát
hiện, tố giác các tụ điểm mua bán, tàng trữ, sử dụng ma túy thông qua hòm thư,
các số điện thoại nóng. “Bốn không” là: Không thử, tổ chức sử dụng ma túy
dưới mọi hình thức; không mua bán, vận chuyển, tàng trữ ma túy, trồng cây
chứa chất ma túy (thuốc phiện, cần sa, cô ca...); không làm ngơ trước các biểu

hiện của ma túy trong trường học và cộng đồng; không bỏ rơi, kỳ thị bạn bè,
người mắc nghiện ma túy; người bị nhiễm HIV/AIDS, họ là những người bệnh
cần được chăm sóc của cộng đồng và xã hội. Các nội dung này đã được đại diện
ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm, phụ huynh và học sinh cùng ký kết để tổ
chức thực hiện. Cùng với việc ký cam kết “bốn có” và” bốn không”, các em học
sinh còn thể hiện kiên quyết đó là không dùng, không thử các chất ma túy dưới
bất cứ hình thức nào; không che giấu khi bạn bè người thân vi phạm ma túy;
không rủ rê, lôi kéo bạn bè tham gia vào sử dụng ma túy; không vận chuyển
buôn bán tàng trữ các chất ma túy; không tham gia đua xe, tàng trữ các vũ khí,
chất nổ, các dụng cụ gây bạo lực; chung sống hòa bình, ứng xử có văn hóa.
Nhờ thực hiện tốt công tác giáo dục phòng, chống ma túy - HIV/AIDS, từ
trước đến nay đã không có học sinh và cán bộ, giáo viên của nhà trường liên
quan đến tệ nạn ma túy, qua đó đã góp phần duy trì, nâng cao toàn diện chất
lượng giáo dục và đào tạo. Kết thúc năm học 2017-2018 tỷ lệ học sinh xếp loại
học lực khá, giỏi chiếm 74,2%; 99,7% học sinh đỗ tốt nghiệp tại kỳ thi THPT
quốc gia, trong đó kết quả 3 môn xét tuyển đại học có 80,1% số học sinh đạt từ
15 điểm trở lên (3 em đạt từ 24,5 – 25,5 điểm). Kết quả thi học sinh giỏi cấp tỉnh
các môn văn hóa, kiến thức liên môn và TDTT học sinh nhà trường đạt 53 giải.
Riêng môn TDTT xếp thứ nhất/105 trường THPT trong toàn tỉnh.
Mường Lát là huyện vùng cao biên giới nằm ở phía Tây của tỉnh Thanh
Hóa, có 100 Km đường biên giới giáp với huyện Viêng Xay và huyện Sốp Bâu,
tỉnh Hủa Phăn (Lào). Có 17 đường mòn ra vào biên giới, 01 cửa khẩu Quốc gia
Tén Tằn và 01 cửa khẩu phụ xã Mường Chanh. Trong nội địa, phía Bắc giáp với
huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La; phía nam giáp huyện Quan Hóa, Thanh Hóa; phía
đông giáp huyện Mai Châu tỉnh Hoà Bình. Diện tích tự nhiên toàn huyện
81.461,44 ha, địa hình đồi núi hiểm trở, giao thông đi lại gặp nhiều khó khăn.
Tổng dân số 7.280 hộ/35.096 khẩu (17.752 nam và 17.344 nữ ). Dân tộc Thái
chiếm 46,6% tổng dân số, dân tộc Mông chiếm 40,2%, dân dộc Dao chiếm
2,0%, dân tộc Khơ mú chiếm 2,4%, dân tộc Mường chiếm 4,3% và dân tộc
Kinh chiếm 4,5%. Tôn giáo 891 hộ/5.367 khẩu ( Trong đó Tin lành Miền Bắc

487 hộ/2.897 khẩu, Tin lành liên hữu cơ đốc 161 hộ/954 khẩu, tin lành Trưởng

16


lão 106 hộ/707 khẩu và Thiên Chúa giáo 137 hộ/809 khẩu).Do tập quán trồng
cây thuốc phiện của các vùng dân tộc và nguồn lợi từ cây thuốc phiện nên việc
tái trồng cây thuốc phiện vẫn thường trực trong tư tưởng một bộ phận đồng bào
dân tộc huyện Mường Lát. Vì vậy, tình trạng tái trồng cây thuốc phiện tuy đã
được phát hiện, xử lý và kiểm soát song vẫn còn diễn ra vào thời điểm niên vụ.
Thủ đoạn lén lút trồng trên các đồi núi cao, rừng sâu và ở khu vực giáp biên giới
với nước bạn Lào. Đặc biệt trong những năm gần đây do nhận thức không đúng
của một bộ phận quần chúng nhân dân về tác dụng các sản phẩm từ cây thuốc
phiện, truyền miệng về tác dụng như một loại thuốc “thần dược” dẫn đến một số
đối tượng vì lợi nhuận vượt biên sang các bản giáp biên phía bạn Lào vận
chuyển sản phẩm từ cây thuốc phiện vào địa bàn để bán và sử dụng. Theo thống
kê từ 01/2008 đến 6/2013 các lực lượng chức năng trên địa bàn huyện đã phát
hiện và triệt phá 1.676m2 tái trồng cây thuốc phiện xen lẫn với các loại cây trồng
khác. Bắt, xử lý hình sự 05 vụ/07 đối tượng có hành vi mua bán, tàng trữ quả
thuốc phiện. Tập trung các xã Trung Lý, xã Pù Nhi, xã Tam Chung và xã Mường
Lý.
Trước thực trạng đó, Nhà trường đã chủ động phối hợp với lực lượng công
an (Công an huyện Mường Lát, công an xã Tam Chung, công an Thị Trấn) trong
việc đảm bảo an ninh, an toàn cho nhà trường trong việc tham gia các hoạt động
của địa phương như Hội khoẻ phù đổng, Đại hội TDTT…. Phát hiện, xử lý kịp
thời những trường hợp vi phạm bất hợp pháp. Đã thường xuyên phối hợp chặt
chẽ với các đơn vị nghiệp vụ chức năng thuộc Công an huyện, Công an xã, giải
quyết theo đúng quy định của pháp luật các vụ việc về ma tuý và các tệ nạn xã
hội xảy ra thuộc phạm vi nhà trường. Chủ động phối hợp với lực lượng công an
các xã, thị trấn trong việc đảm bảo an ninh cho học sinh, công an các xã, thị trấn

đã hỗ trợ tích cực trong việc xử lý các vi phạm của học sinh, của người ngoài
trường gây gổ trên đường đi học của học sinh, hay đảm bảo an toàn trên các
tuyến đường học sinh đi học về. Mỗi lần nếu có người ngoài vào gây mất trật tự
ở trường và khu vực kí túc xá, khu làng học sinh đều có công an huyện, công an
thị trấn phối hợp giải quyết rất chặt chẽ, tạo thuận lợi về an toàn trường học.
Nhà trường đã phối hợp với Công an huyện, Trung tâm y tế huyện đến nói
chuyện, tuyên truyền về chương trình hành động quốc gia phòng, chống tội
phạm, Luật phòng, chống ma tuý và các tệ nạn xã hội, tình hình tội phạm ở trên
thế giới, ở Việt Nam và ở huyện Mường Lát. Nhà trường phổ biến rộng rãi các
chương trình hành động quốc gia và Luật phòng, chống tội phạm, phòng, chống
ma tuý và các tệ nạn xã hội, đến tất cả học sinh trong các buổi sáng thứ hai chào

17


cờ hàng tuần, đặc biệt chú trọng truyền thông về quyền và trách nhiệm của học
sinh và mọi người dân trong việc cung cấp các dịch vụ phòng chống ma tuý và
các tệ nạn xã hội này đến mọi người dân trong xã hội có nhu cầu. Đặc biệt
những người dễ tổn thương, người dân sống ở vùng sâu vùng xa, đồng bào dân
tộc ít người như ở Mường Lát.Tham gia đầy đủ các cuộc thi của ngành về phòng
chống ma tuý và các tệ nạn xã hội.
Đầu năm 2018 , tại Trường THPT Tĩnh Gia 3, Sở Giáo dục và Đào tạo
Thanh Hóa phối hợp với Trường THPT Tĩnh Gia 3 tổ chức lễ phát động Tháng
Cao điểm phòng, chống ma túy, HIV/AIDS, phòng chống tội phạm đợt 1, năm
học 2018-2019.
Với chủ đề “Hãy bảo vệ thế hệ trẻ trước thảm họa ma túy” Trường THPT
Tĩnh Gia 3 và các trường học trên địa bàn tỉnh đã đẩy mạnh công tác tuyên
truyền để cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên nhận biết rõ hiểm họa của tệ nạn
ma túy, nhất là tác hại của các loại ma túy tổng hợp, cần sa và các chất hướng
thần mới để tránh xa hiểm họa ma túy, không tham gia vận chuyển, mua bán, sử

dụng ma túy. Đặc biệt các trường chú trọng truyền thông về chống kỳ thị và
phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS, về các biện pháp tự phòng tránh lây
nhiễm HIV và lợi ích của việc tiếp cận sớm các dịch vụ dự phòng, chăm sóc, hỗ
trợ người nhiễm HIV; triển khai lồng ghép các nội dung về phòng, chống ma túy,
HIV/AIDS, phòng chống tội phạm vào chương trình các môn học có liên quan,
nhằm đưa công tác giáo dục, tuyên truyền phòng, chống ma túy đi vào chiều sâu,
thiết thực và hiệu quả, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, an toàn không
có tệ nạn xã hội, không có ma túy. Tại lễ phát động, Trường THPT Tĩnh Gia 3 đã
thành lập ban chỉ đạo phòng, chống HIV/AIDS, ma túy, mại dâm năm học 20182019 và tổ chức cho cán bộ, giáo viên và học sinh trong nhà trường ký cam kết
kiên quyết bài trừ tệ nạn ma túy học đường vì một tương lai tươi đẹp.
3. Đánh giá hoạt động
Thực tế cho thấy, công tác tuyên truyền phòng, chống ma túy trong trường
THPT không chỉ cho hiệu quả rõ rệt bằng tỷ lệ học sinh chăm ngoan, hạnh kiểm
tốt tăng mà chất lượng giáo dục văn hóa cũng được nâng lên đáng kể. Hầu hết
đoàn viên thanh niên, học sinh đã có những hành động tích cực, phù hợp với yêu
cầu phòng, chống tệ nạn ma túy, đoàn viên thanh niên, học sinh đã có những
kiến thức cơ bản và thiết thực về tác hại của ma túy và đại dịch HIV/AIDS.
Nhiều học sinh đã tích cực phát hiện, tố giác đối tượng nghiện hút, mại dâm,
mua bán và tàng trữ ma túy. Nhiều nhà trường đã được công nhận là trường học
thân thiện, học sinh tích cực, được nhận bằng khen của ngành về chất lượng giáo

18


dục văn hóa đi đôi với giáo dục đạo đức. Đặc biệt, công tác phòng, chống ma
túy – HIV/AIDS, đã và đang góp phần tích cực vào việc ngăn chặn, đẩy lùi tệ
nạn ma túy xâm nhập vào học đường cũng như gia đình, góp phần tích cực bảo
đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, giữ gìn hạnh phúc cho mọi nhà.
Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn những khó khăn, hạn chế. Số lượt tham gia
tuyên truyền còn ít, nội dung còn nghèo nàn; Hình thức chưa đa dạng, chủ yếu là

nói chuyện trực tiếp, việc sử dụng các hình ảnh, ví dụ minh họa chưa nhiều. Có
nhiều nguyên nhân dẫn đến những tồn tại hạn chế, trong đó đặc trưng về phong
tục tập quán cũng ảnh hưởng đến chất lượng công tác tuyên truyền.Một số
phương pháp truyền thông đang triển khai chưa đạt yêu cầu thậm chí còn gây
hiệu ứng ngược, vô tình quảng cáo cho việc sử dụng ma túy. Ví dụ: Khi các
phương tiện thông tin đại chúng thay vì đưa ra cảnh báo học sinh tránh xa ma
túy thì ngược lại kích thích trí tò mò. Có thể thấy thay vì viết về tác hại của ma
túy, sự nguy hiểm của việc sử dụng ma túy thì đôi lúc có những bài báo giật gân
câu khách lại miêu tả cảm giác thăng hoa khi sử dụng ma túy đã dẫn tới phản
ứng ngược là kích thích trí tò mò của học sinh, tăng sức hút của người nghiện,
hướng họ tìm và sử dụng ma tuý. Như vậy, bên cạnh việc phân tích về các loại
ma túy, truyền thông vô tình quảng bá ma túy và cách thức sử dụng, mà chưa đạt
được mục đích ngăn ngừa, định hướng cho bạn đọc về những hệ quả chết người
của nó. Đáng chú ý, hiện nay công tác truyền thông đang chỉ mang tính “thông
tin” một chiều, đối tượng được tuyên truyền rất ít có phản hồi trước những thông
tin mình tiếp nhận, dẫn tới tiếp thu thụ động. Điều này dễ dẫn đến lối mòn trong
tuyên truyền, không có sự sáng tạo, đột phá, từ lý luận đến nhận thức và hành
động còn chưa hiệu quả.Bên cạnh những lỗ hổng trong mảng nhận thức về ma
túy nói chung, các em cũng không có nhiều những kỹ năng để phòng chống ma
túy hay để đối đầu, xử lý với nhiều tình huống có nguy cơ dẫn đến hành vi sử
dụng ma túy. Mặc dù các trường đã tổ chức các hoạt động truyền thông phòng
chống ma túy, nhưng do tác động của nhiều yếu tố, tần suất thực hiện còn thưa
thớt, thiếu tính liên tục. Mỗi năm trường chủ yếu chỉ tổ chức 1 lần hoặc tập
trung vào những tháng, những đợt cao điểm về phòng chống ma túy. Do vậy,
việc tham gia của các em học sinh sinh viên còn rất hạn chế, một số lượng rất
lớn các em học sinh sinh viên không được tham gia các hoạt động này.
III. Đề xuất giải pháp,
Để hoạt động truyền thông phòng chống ma túy học đường có hiệu quả cần
tiến hành các giải pháp sau đây :
Tiếp tục đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền phòng, chống ma túy

19


trong trường THPT, Tuyên truyền đa dạng, phong phú về nội dung và hình thức
nhằm giúp cho học sinh nắm và hiểu rõ về ma túy, tác hại của ma túy. Trong
tuyên truyền phải lồng ghép tuyên truyền về phòng, chống ma túy thông qua các
mô hình hoạt động của quần chúng bảo vệ ANTT ở cơ sở, ban bảo vệ dân phố.
Đây là những tổ chức hoạt động tự quản về ANTT có sự liên kết của các địa
phương, đơn vị, gắn chặt với thực hiện các phong trào khác ở địa bàn nhằm đảm
bảo quy chế dân chủ ở cơ sở, tăng cường sự đoàn kết gắn bó giữa nhà trường và
địa phương, nhằm giúp cho phong trào phát triển bền vững.
Tăng cường hệ giữa nhà trường, gia đình và các cơ quan chức năng trong
việc giáo dục, phòng ngừa tội phạm, tệ nạn ma túy. Các cấp xã, phường cần gắn
kết hơn nữa với các gia đình, với tổ tự quản của khu dân cư để đề cao vai trò
giáo dục của gia đình đối với thanh, thiếu niên về tác hại của ma túy. Tổ chức
hình thức “liên gia” nhiều gia đình cùng giúp nhau ngăn chặn tệ nạn ma túy.
Hình thức “liên gia” này có thể là những gia đình làm việc cùng cơ quan, trong
cùng dòng họ, cũng có thể là cùng nơi ở, tổ dân phố, thôn, xóm, bản làng.
Cấp ủy, Chính quyền địa phương, các cơ quan, ban ngành chức năng cần có
sự phối hợp, thống nhất trong công tác nhằm hạn chế tình hình nghiện ma túy
trên địa bàn. Tiếp tục có những biện pháp tăng cường sự giám sát của nhân dân,
tố giác tội phạm ma túy. Đẩy mạnh phong trào toàn dân phát hiện và tố giác tội
phạm ma túy, nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ tự quản. Bên cạnh đó, cần xóa
bỏ mặc cảm của người nghiện ma túy khi trở về xã hội, giúp họ có sự hòa nhập
cộng đồng khi trở về từ các trung tâm cai nghiện; đồng thời, tạo công ăn việc
làm cho các đối tượng trên giúp họ có môi trường làm việc, sinh hoạt lành
mạnh, đảm bảo cuộc sống; để họ tránh xa các đối tượng xấu rủ rê quay lại con
đường nghiện ngập.
Phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng Công an, nhất là lực lượng Công an

cơ sở xã, phường và tính tích cực, tự giác, ủng hộ mạnh mẽ của các cơ quan, ban
ngành. Thường xuyên rà soát, bổ sung quy chế phối hợp, nội dung hoạt động
giữa nhà trường với các cơ quan, ban ngành địa phương, lực lượng Công an phù
hợp với tình hình thực tế của từng địa phương, trường học. Làm tốt công tác
nắm tình hình, thường xuyên trao đổi thông tin, định kỳ tiến hành sơ kết, tổng
kết rút kinh nghiệm và giải quyết kịp thời các vụ việc xảy ra góp phần giữ vững
ổn định ANTT trên địa bàn.
Đối với các trường học THPT cần tổ chức các hoạt động truyền thông phổ
biến kiến thức và kỷ năng phòng chống ma túy cho HS như kỷ năng từ chối rủ rê
sử dụng ma túy, kỷ năng hóa giải những cảm xúc tiêu cực, kỷ năng đối phó với

20


những tình huống có nguy cơ dẫn đến hành vi sử dụng ma túy. Tăng cường các
hoạt động văn hóa, văn nghệ vui chơi, giải trí bổ ích đối với HS, tạo môi trường
lành mạnh, giúp HS tránh xa ma túy.
Thường xuyên làm tốt công tác thi đua khen thưởng, chú trọng xây dựng,
nhân rộng các mô hình đã và đang phát huy hiệu quả. Biểu dương kịp thời
những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác phòng, chống ma
túy trong HS các trường THPT nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và xây
dựng nhà trường, địa bàn trong sạch, không có tệ nạn ma túy.
Để tránh “thông tin” một chiều trong các buổi ngoại khóa tại nhà trường,
tuyên truyền viên nên dành một lượng thời gian nhất định sau khi thực hiện buổi
giao lưu để trao đổi, hỏi đáp những thắc mắc, những điều chưa rõ hoặc cần nhấn
mạnh, thu hút sự chú ý. Vận động học sinh tham gia nói lên suy nghĩ của mình
để công tác tuyên truyền phát huy sức mạnh của cộng đồng. Đối với những vùng
sâu, vùng xa, vùng trọng điểm về ma túy cán bộ làm công tác tuyên truyền cần
được đào tạo, bồi dưỡng ngôn ngữ của đồng bào dân tộc ít người, am hiểu
phong tục tập quán của địa phương, thường xuyên bám dân, cắm bản, tuyên

truyền theo kiểu “mưa dầm thấm lâu”.
Cần phát huy vai trò của CTXH trong việc truyền thông phòng chống ma
túy trong học đường. Mở các hòm thư kín để học sinh trao đổi những tâm tư,
nguyện vọng hay tố giác các hành vi cấm. CTXH cần hướng dẫn các em có kỹ
năng ứng xử, từ chối, tự vệ mình vv..v

21


KẾT LUẬN.
Ma túy vẫn còn là hiểm họa, luôn rình rập đối với mọi người, mọi nhà trong
đó có môi trường học đường của chúng ta. Tại các trường THPT tỉnh Thanh
Hóa, nhà trường đã tăng cường giáo dục, truyên truyền tích cực để phụ huynh,
học sinh tin tưởng ở môi trường giáo dục trong nhà trường. Đặc biệt, công tác
phòng, chống ma túy đã và đang góp phần tích cực vào việc ngăn chặn, đẩy lùi
tệ nạn ma túy xâm nhập vào học đường cũng như gia đình, góp phần tích cực
bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, giữ gìn hạnh phúc cho mọi nhà.

22


TÀI LIỆU THAM KHẢO
/> />option=com_content&view=article&id=1876:truong-thptmuonglat-voi-ctgdpcma-tuy-hiv-aids&catid=165&Itemid=184
/> /> />option=com_content&view=article&id=1878:long-ghep-cong-tac-tuyen-truyengiao-duc-hiv-aids&catid=165:gd-trung-hoc-pho-thong&Itemid=184

23