MỘT số PHƯƠNG PHÁP GIẢNG dạy bài câu hỏi và bài tập TIN học 11 NHẰM tạo HỨNG THÚ học tập CHO học SINH TRƯỜNG THPT bá THƯỚC 3

MỤC LỤC
1.
Mở
đầu..............................................................................................................2
1.1 Lí do chọn đề tài.........................................................................................2
1.2 Mục đích nghiên cứu.................................................................................2
1.3 Đối tượng nghiên cứu................................................................................2
1.4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................2
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm....................................................................2
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm................................................2
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.............3
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề............................................4
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường..........................................................10
3. Kết luận, kiến nghị........................................................................................12
3.1. Kết luận....................................................................................................12
3.1.1 Những kết quả đạt được...................................................................12
3.1.2 Nguyên nhân tồn tại, hạn chế...........................................................12
3.2 Kiến nghị...................................................................................................12

1


1. Mở đầu
1.1 Lí do chọn đề tài
Khi giảng dạy về bài "câu hỏi và bài tập", đặc biệt là từ chương III chở đi
trong ngôn ngữ lập trình (NNLT) Pascal – Tin học 11 tôi nhận thấy hầu hết học
sinh gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức, cũng như tiếp cận với
thuật toán và lập trình...
Điều làm tôi không khỏi băn khoăn đó là làm thế nào để học sinh hiểu và
nắm bắt được cấu trúc của một chương trình đơn giản, viết tốt được các chương

trình đơn giản.
Bài viết này không chú trọng vào thuật toán của các bài toán khó mà chỉ
đưa ra các bài toán có thuật toán đơn giản nhất để hướng dẫn học sinh, giúp các
em nắm chắc cấu trúc của một chương trình. Bài viết chú trọng đến vấn đề:
"Một số phương pháp giảng dạy bài câu hỏi và bài tập tin học 11 nhằm tạo
hứng thú học tập cho học sinh trường THPT Bá Thước 3". Đây có thể là vấn
đề không quá phức tạp nhưng nó đem lại những hiệu quả rất thực tế trong công
tác giảng dạy.
1.2 Mục đích nghiên cứu
Trong đề tài này tôi xây dựng và đề xuất: Một số phương pháp giảng
dạy bài "câu hỏi và bài tập" tin học 11 nhằm tạo hứng thú học tập cho học
sinh trường THPT Bá Thước 3.
1.3 Đối tượng nghiên cứu
Học sinh lớp 11 trường THPT Bá Thước 3 các năm học từ 2012 – 2013
đến năm học 2017-2018.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát sư phạm;
- Phương pháp dạy học tích cực;
- Phương pháp nêu vấn đề trong giảng dạy;
- phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
- Những lý luận, lý thuyết sau đã giúp cho tôi định hướng được việc nghiên
cứu cũng như tìm kiếm những giải pháp, biện pháp cho việc giảng dạy:
- Phương pháp dạy học ngôn ngữ lập trình từ một hoạt động chia nhỏ thành
những hoạt động nhỏ hơn để học sinh có thể dễ hiểu:
- Phương pháp phát vấn;
- Phương pháp quy nạp;
- Lý thuyết các khái niệm và vai trò của cấu trúc chương trình.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.


Thuận lợi:
- Thời lượng cho các tiết bài tập và thực hành Tin học khối 11 nhiều
thuận lợi cho việc áp dụng các bài tập trong sáng kiến vào bài dạy.

2


- Các phòng học có máy chiếu, có phòng máy đáp ứng được các yêu cầu
giảng dạy của bộ môn như có máy chiếu, các máy đều được kết nối
internet.
- Sự quan tâm và chỉ đạo kịp thời của Ban giám hiệu nhà trường.

Khó khăn:
- Môn tin là môn học không được học sinh đầu tư nhiều thời gian như các
môn học khác.
- Để học tốt chương trình tin học 11 học sinh phải có kiến thức môn toán
tốt.
- Phần lớn học sinh trường THPT Bá Thước 3 là người dân tộc thiểu số,
sống ở khu vực đặc biệt khó khăn nên được tiếp xúc với máy tính
còn hạn chế (rất ít nhà học sinh có máy tính).
- Đầu vào của học sinh rất thấp, kiến thức môn toán rất hạn chế.
- Vốn tiếng Anh hạn chế.
- Hầu hết học sinh ở các trường THCS khu vực Quốc Thành chưa được
học môn tin học do đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng môn tin
ở cấp THPT.
- Kết quả khảo sát năm học 2012-2013
HS giải được
HS lúng túng
HS không biết

STT Lớp Sĩ số
SL
%
SL
%
SL
%
1 11A1
35
5
14.3
10
28.57
20
57.13
2 11A2
35
4
11.42
12
34.28
19
54.3
3 11A3
39
6
15.38
13
33.33
20

51.29
4 11A4
40
7
17.5
12
30
21
52.5
- Kết quả khảo sát năm học 2013-2014
HS giải được
HS lúng túng
HS không biết
STT Lớp Sĩ số
SL
%
SL
%
SL
%
1 11A1
36
4
11.11
11
30.55
21
58.34
2 11A2
37

6
16.21
10
27.03
21
56.57
3 11A3
36
5
13.88
12
33.33
19
52.77
4 11A4
41
7
17.07
13
31.7
21
51.23
- Kết quả khảo sát năm học 2014-2015
HS giải được
HS lúng túng
STT Lớp Sĩ số
SL
%
SL
%

1 11A1
35
6
17.14
11
31.14
2 11A2
36
6
16.66
11
30.55
3 11A3
38
7
18.42
12
31.57
4 11A4
39
6
15.38
11
28.2

HS không biết
SL
%
18
51.42

19
52.79
19
50.01
22
56.42

3


2.3. Cỏc gii phỏp ó s dng gii quyt vn .
2.3.1. H thng li kin thc chng I, II.
2.3.1.1 Em hóy cho bit s khỏc nhau gia hng v bin?
Hằng là đại lợng có giá trị không thay đổi trong quá
trình thực hiện chơng trình.
Ví dụ : Const PI=3.1416, Const MaxN=100.
Bin l nhng i lng c t tờn, dựng lu tr giỏ tr v giỏ tr cú
th c thay i trong quỏ trỡnh thc hin chng trỡnh.
Var X1,X2:real;
Nhn xột: õy l kin thc cc kỡ quan trng trong chng I giỳp hc sinh
phõn bit rừ õu l Hng v õu l Bin trong mt chng trỡnh .
2.3.1.2 Em hóy cho bit vỡ sao phi khai bỏo bin?
Xỏc nh kiu d liu ca bin chng trỡnh dch bit cỏch t chc ụ
nh chỳa d liu ca bin.
t tờn bin vo danh sỏch cỏc i tng c chng trỡnh qun lớ.
Trỡnh dch bit cỏch truy cp giỏ tr ca bin v ỏp dng thao tỏc thớch hp
cho bin.
Nhn xột:
2.3.1.3 Rốn luyn cho hc sinh k nng chuyn i t mt biu thc toỏn
hc sang biu thc trong NNLT pascal v ngc li.

4


Nhận xét:
2.3.1.4 Cấu trúc chương trình
+ Cấu trúc chung của một chương trình Pascal gồm có mấy phần, gồm những
phần nào?
Gồm có 2 phần

Phần khai báo

Phần thân CT
+ Hãy mô tả cấu trúc của một chương trình Pascal?
Mô tả cấu trúc:
[]

2.3.2. Nêu phương pháp làm bài tập và ví dụ áp dụng, hoạt động nhóm:
2.3.2.1 Phương pháp:

5


2.3.2.2 Một số ví dụ:

+ Cài đặt chương trình

2.3.2.3 Hoạt động nhóm

6

Chia lớp học thành 4 nhóm theo 4 tổ, trong 4 nhóm bầu nhóm trưởng và thư kí
để báo cáo trước lớp bài làm của nhóm mình. Mỡi nhóm làm một đề riêng, các
nhóm có thời gian hoàn thành bài làm của minh trong 5 phut.

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
- Hệ thống lại đầy đủ kiến thức ở chương I, II cho học sinh nắm chắc đặc
biệt là cấu trúc của một chương trình.
- Sử dụng các ví dụ để các em ôn lại kiến thức cơ bản của môn toán cần
thiết cho các bài tập tiếp theo.
- Đề tài đã được ứng dụng để giảng dạy và đạt kết quả tốt trong những
năm học vừa qua. Phần lớn học sinh nắm chắc cấu trúc chương trình,
phân biệt rõ ràng Hăng và Biến.
- Tiếp thu tốt nội dung kiến thức ở các chương tiếp theo.

7


Kết quả thu được trong các năm áp dụng SKKN
Năm học 2015 – 2016
HS giải được
HS lúng túng
STT Lớp Sĩ số
SL
%
SL
%
1 11A1

2 11A2
3 11A3
4 11A4
Năm học 2016 - 2017
HS giải được
HS lúng túng
STT Lớp Sĩ số
SL
%
SL
%
1 11A1
2 11A2
3 11A3
4 11A4

HS không biết
SL
%

HS không biết
SL
%

Năm học 2017 - 2018
STT

Lớp

1

2
3
4

11A1
11A2
11A3
11A4

Sĩ số

HS giải được
SL
%

HS lúng túng
SL
%

HS không biết
SL
%

Trên đây là những kết quả cụ thể trong quá trình giảng dạy, từ đó có thể thấy
được hiệu quả thực tế trong việc áp dụng SKKN nâng cao chất lượng học tập
của học sinh.

8

3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
3.1.1 Những kết quả đạt được
- Hệ thống lại đầy đủ kiến thức ở chương I, II cho học sinh nắm chắc đặc
biệt là cấu trúc của một chương trình.
- Sử dụng các ví dụ để các em ôn lại kiến thức cơ bản của môn toán cần
thiết cho các bài tập tiếp theo.
- Đề tài đã được ứng dụng để giảng dạy và đạt kết quả tốt trong những
năm học vừa qua. Phần lớn học sinh nắm chắc cấu trúc chương trình,
phân biệt rõ ràng Hăng và Biến.
Tiếp thu tốt nội dung kiến thức ở các chương tiếp theo.
3.1.2 Nguyên nhân tồn tại, hạn chế
- Phần lớn học sinh là người dân tộc thiểu số, vùng cao được tiếp xúc ít với
máy vi tính nên còn chậm trong các thao tác khi thực hành.
- Một số học sinh năng lực còn hạn chế trong việc áp dụng lý thuyết vào làm
bài tập.
- Môn Tin học mà đặc biệt là Tin học lập trình lớp 11 là môn học khó và mới
mẻ, đặc biệt là đối với học sinh ở các vùng khó khăn như vùng 30A, vùng 135.
- Số học sinh gia đình có máy tính đang còn ít, một số em còn chưa chịu khó
và giành thời gian cho môn học.
- Kinh nghiệm giảng dạy của cá nhân còn chưa nhiều.
3.2 Kiến nghị
Với những kinh nghiệm còn chưa nhiều nhưng bản thân tôi đã giúp các em
học sinh phát hiện và sửa một số lỗi khi dùng tham biến và tham trị trong
PASCAL trong chương trình Tin học lớp 11, các em tỏ ra tích cực học tập hơn
khi nắm rõ được vấn đề, từ đó chất lượng từng bước được nâng cao.
Mặc dù bản thân cũng đã có nhiều cố gắng để hoàn thành đề tài nhưng
chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong được sự đóng góp
của hội đồng giám khảo và các đồng nghiệp để đề tài được hoàn thiện hơn nữa
góp phần nâng cao hiệu quả thực tế trong giảng dạy bộ môn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 25 tháng 05 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của
người khác.

Hà Thị Thu

Trần Văn Đức
TÀI LIỆU THAM KHẢO
9


[1] Sách giáo khoa Tin học 11
(Hồ Sĩ Đàm chủ biên, NXB Giáo dục, năm 2006)
[2] Sách Bài tập Tin học 11
(Hồ Sĩ Đàm, Nguyễn Thanh Tùng, NXB Giáo dục, năm 2006)
[3] Sách giáo viên Tin học 11
(Hồ Sĩ Đàm chủ biên, NXB Giáo dục, năm 2006)
[4] Lí luận dạy học tin học ở trường phổ thông
(Trương Trọng Cần, ĐH Vinh, năm 2000)
[5] Các vấn đề về lập trình Pascal
(Trần Đức Huyên, NXB trẻ, 1996)
[6] Một số nguồn thông tin trên mạng Internet.

10