Lam chu tu duy thay doi van menh

LÀM CHỦ
TƯ DUY
THAY ĐỔI
VẬN MỆNH




MỤC LỤC

om

LỜI CẢM ƠN
LỜI NÓI ĐẦU
GIỚI THIỆU TÁC GIẢ

oi
.c

CHƯƠNG 1: NHỮNG MÔ THỨC THÀNH CÔNG1
Liên kết thần kinh: chìa khóa dẫn đến các mô thức tư duy và hành động
CHƯƠNG 2: CÔNG THỨC THÀNH CÔNG TUYỆT ĐỈNH31

ig
i

Ba cách con người đối diện với thất bại

gm
.v

oi
ta

Ngưỡng kỳ vọng và ngưỡng chấp nhận của bạn là gì?

n

CHƯƠNG 3: LÀM THẾ NÀO ĐỂ ĐẠT ĐƯỢC BẤT CỨ ĐIỀU GÌ

BẠN MONG MUỐN63
CHƯƠNG 4: CHÌA KHÓA CỦA SỨC MẠNH TUYỆT ĐỐI101
Làm thế nào để trở thành bậc thầy về giao tiếp?

.t

CHƯƠNG 5: SỨC MẠNH KHÔNG TƯỞNG CỦA NIỀM TIN 131

.t

Năm bước giúp bạn thay đổi niềm tin tiêu cực

w

CHƯƠNG 6: BÍ QUYẾT LÀM VIỆC ĐẠT HIỆU QUẢ TỐI ĐA 181

ch

w
w

Cách thức quản lý cảm xúc của bản thân

CHƯƠNG 7: ĐIỀU KHIỂN NÃO BỘ CỦA BẠN ĐỂ ĐẠT KẾT QUẢ TỐI ƯU229

sa

Mô thức vút nhanh: phương pháp thay đổi thói quen xấu
CHƯƠNG 8: NEO CẢM XÚC: CẦN ĐIỀU KHIỂN CẢM XÚC CỦA BẠN287

:/
/

Ba loại neo cảm xúc ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn như thế nào?
CHƯƠNG 9: TÌM Ý NGHĨA TÍCH CỰC CỦA SỰ VIỆC309
Nghệ thuật chuyển hóa ý nghĩa tiêu cực thành tích cực

tp

CHƯƠNG 10: CÁC GIÁ TRỊ SỐNG: ĐỘNG LỰC PHẤN ĐẤU CỦA BẠN341
Thay đổi giá trị sống: thay đổi cuộc sống

ht

CHƯƠNG 11: THIẾT KẾ VẬN MỆNH377
Quy trình bảy bước giúp bạn đạt được mục tiêu đề ra

www.toitaigioi.com


om

VI

oi
.c

LÚÂI ÀÏÌ TÙÅNG TÛÂ TẤC GIẪ ADAM KHOO

Xin dânh tùång cha mể tưi, ngûúâi vúå tuåt vúâi ca tưi – Sally vâ con gấi u
ca tưi – Kelly.

ig
i

LÚÂI CẪM ÚN

n

Tưi thêåt sûå khưng thïí trúã thânh mưåt ngûúâi nhû ngây hưm nay nïëu khưng

gm
.v

oi
ta

cố hâng ngân ngûúâi u thûúng, hûúáng dêỵn, dẩy dưỵ, ng hưå, àưång viïn

vâ truìn cẫm hûáng cho tưi trïn chuën xe cåc àúâi tuåt vúâi mâ tưi àậ
ài qua.

Xin cẫm ún cha mể tưi, Vince, Betty vâ Joanne, nhûäng ngûúâi àậ u thûúng,

.t

ng hưå tưi vư àiïìu kiïån trong sët nhûäng nùm thấng qua. Cẫm ún vúå tưi Sally,

ngìn cẫm hûáng vâ sûác mẩnh ca tưi. Cẫm ún àưëi tấc ca tưi, Patrick Cheo,

.t

w

ngûúâi àậ chia sễ têìm nhòn vâ liïn tc àưång viïn tưi tiïën lïn mưåt têìm cao

ch

múái. Cẫm ún cưång sûå ca tưi, Stuart Tan, ngûúâi àậ kïì vai sất cấnh bïn tưi

w
w

trong sûá mïånh diïåu k gốp phêìn lâm thay àưíi cåc sưëng ca chđnh mònh vâ
ca ngûúâi khấc. Cẫm ún nhûäng hën luån viïn ca tưi, Gary Lee, Ramesh

sa

Muthusamy, Candice Koh vâ Carol Tham vò nhûäng nưỵ lûåc liïn tc cẫi tiïën

chûúng trònh ca chng ta vúái niïìm àam mï vâ sûå têån ty.

:/
/

Cẫm ún toân thïí nhên viïn ca Adam Khoo Learning Technologies Group
(AKLTG) àậ lâm viïåc khưng mïåt mỗi vâo cëi tìn vâ àïm khuya àïí xêy
dûång nïn mưåt cưng ty têìm cúä. Àùåc biïåt cẫm ún Sant vâ Olivia Qiu, Max Tung,

tp

Cindy Lim, Jamie Liu, Serene Wan, CK Chan, Natalie Lim vâ Carol Lim.
Cẫm ún Tan Mui Siang vâ Robin Tan vò lông àam mï nhiïåt huët gip tưi

ht

viïët quín sấch tuåt vúâi nây. Cẫm ún Pauline Chua àậ àûa ra nhûäng lúâi
khun qu bấu vïì tiïëp thõ.

www.toitaigioi.com




VII

Quín sấch nây cng xin dânh tùång cho hâng trùm trúå l àâo tẩo vâ thânh

om

viïn Whoosh àậ tònh nguån cưëng hiïën thúâi gian liïn tc quay lẩi vâ àâo tẩo
trong cấc chûúng trònh “SuperkidsTM” (Thiïëu Nhi Siïu Àùèng), “I Am Gifted,
So Are You!TM” (Tưi Tâi Giỗi, Bẩn Cng Thïë!) vâ “Patterns of ExcellenceTM”

oi
.c

(Nhûäng Mư Thûác Thânh Cưng). Àùåc biïåt cẫm ún cấc thânh viïn trong ban tưí
chûác vâ cấc trúå l àâo tẩo lêu nùm nhû Andrew Wee, Mok Tuck Sung, AP
Lim, Tiffany Page, Jeannie Lim, Shane Kwek, Mardiana, Shiau Huey, Pete
Tan, Cecilia Chow, Adam Wong, Bernard Koh, Christine Kerk, Daniel

ig
i

Goh, Nance Peters, Rachel Ong, Yi Chen, Keng Loy, Kelvin Ho, Darren
Toh, Chiong Kong, Yew Siang, Stella, Adwin, Charles Tng, Brenda Tung,

n

Sherwin Tng, John Tan, Christine Tan, Petrina Wang, Tee Huat, Don Yap,

gm
.v

oi
ta

Shi Ming, Terence Lou, Toh Yew Soon, Lim Xiang, Xiu Li, Joseph Sim,
Peter Khoo, Shukor, Felix Lim, James Leong CF, Alva, Tiong Boon, Shane

Kwek, Alvin Wang, Stacey Thoi, Choon Fah, Shannaz, Chih Chien, Gerald

Lee, Theeban, Patrick Goh, Jeff Tan, Rossana Chen, Alex Ang, Alex Chua,

.t

Lee Kin Mun, Chee Hoe, Shamsudin, Kalai, Irene Low, Wilson Foo, Andrew

w

nhiïìu nhû vêåy nïëu khưng cố cấc bẩn.

.t

Chan, Charles Yuen, Ying Yan, Wai Keong... Quẫ thêåt, tưi khưng thïí lâm àûúåc

ch

w
w

Cẫm ún têët cẫ cấc thêìy hiïåu trûúãng, thêìy cư giấo vâ giấo sû àẩi hổc ca tưi
úã trûúâng cêëp hai Ping Yi, trûúâng Trung Hổc Victoria vâ trûúâng Àẩi Hổc

– NUS), nhûäng

sa

Qëc Gia Singapore (National University of Singapore

ngûúâi àậ gốp phêìn to lúán trong viïåc phất triïín con ngûúâi tưi nhû ngây
hưm nay. Àùåc biïåt cẫm ún Giấo sû Wee Chow Hou, Bâ Lee Phui Mun,

:/
/

Bâ Ng Gek Tiang, Tiïën sơ Kulwant Singh vâ Tiïën sơ May Lwin. Cẫm ún
nhûäng ngûúâi thêìy vâ hën luån viïn àậ gip tưi khấm phấ tiïìm nùng
thêåt sûå trong bẫn thên mònh. Cẫm ún ngûúâi thêìy àêìu tiïn ca tưi, Ernest

tp

Wong, àậ dẩy tưi nïn ngûúâi. Cẫm ún Tiïën sơ Tad James, Tiïën sơ Richard
Bandler, John LaValle, Tony Buzan, Brad Sugars vâ Anthony Robbins, têët

ht

cẫ àậ gip tưi thânh thẩo Lêåp Trònh Ngưn Ngûä Tû Duy (Neuro-linguistic
Programming –NLP) vâ bưå mưn khoa hổc vïì thay àưíi bẫn thên.

www.toitaigioi.com




VIII

Cẫm ún têët cẫ cấc thânh viïn ca Hưåi Doanh Nhên Trễ (Young

om

Entrepreneurs Organization – Singapore Chapter) vò tònh bùçng hûäu vâ sûå
ng hưå to lúán. Àùåc biïåt cẫm ún Elim Chew, Ricky Chew, Ong Tze Boon,
Jeff Goh, Parvindar Singh, Jocelyn Chng, Goh Bock Seng, Douglas Foo,

oi
.c

Michael Moey, Sam Chia, Seah LC, William Wong vâ Roger Khoo. Cẫm
ún nhûäng ngûúâi bẩn ca tưi Tiïën sơ Dennis Wee, Tommie Goh, Gay Chee
Cheong, Tiïën sơ Tony Tan vâ Bâ Mary Tan, Steve Boyley, Melvyn Koh,
Dave Rogers, David Ong, Manoj Sharma, Morris Allen, Jim Atchinson,

ig
i

Kenneth Lyen, Gary Tan, Kenneth Wong, Aaron Ang vâ Clemen Chiang.

n

Cẫm ún ban quẫn l vâ nhên viïn ca AIA, John Hancock, Prudential,

oi
ta

Great Eastern Life, Lux Asia, Ngee An Polytechnic, NUS, NTU, Youth

gm
.v

Challenge, Marshall Cavendish, Pearsons & Dennis Wee Realty vò sûå ng
hưå vư giấ ca cấc bẩn. Àùåc biïåt cẫm ún Goh Nai Kiat vâ David Lim àậ

ng hưå vâ tin tûúãng vâo chûúng trònh “Nhûäng Mư Thûác Thânh Cưng”.

.t

Cẫm ún nhûäng nhên viïn ca cưng ty Event Gurus, àùåc biïåt lâ àưëi tấc ca
tưi Zachary Low, cấc àưìng nghiïåp Philip Lim, Kevin Lim, Grace Neo vâ

.t

w

Veronica Tan àậ tưí chûác nhûäng sûå kiïån tưët àểp, nhêët lâ sûå kiïån “Empower

ch

Your Life, Design Your Destiny 2003” (Thay Àưíi Tû Duy, Thiïët Kïë Vêån

w
w

Mïånh 2003). Vâ cẫm ún nhûäng nhên viïn ca Adcom, àùåc biïåt lâ Serene

ht

tp

:/

/

vâ Afdoli Rahmat.

sa

Queck, Cedric De Souza, Dolly Lee, Ivy Lim, Ivy Ang, Conor O’ Sullivan

www.toitaigioi.com




IX

om

LÚÂI CẪM ÚN CA ÀƯÌNG TẤC GIẪ STUART TAN
Tưi ln tûå hỗi: viïåc trúã thânh tấc giẫ ca quín sấch bấn chẩy nhêët sệ
nhû thïë nâo. Thûúâng thò tưi nghơ chuån àố cng khưng cố gò to tất cẫ.
Nhûng trong nhiïìu trûúâng húåp, tưi cẫm thêëy viïåc trúã thânh tấc giẫ sấch

oi
.c

bấn chẩy nhêët chđnh lâ àïí tỗ lông tri ên nhûäng ngûúâi àậ àống gốp vâo
cåc sưëng ca tưi, cng lâ àïí cẫm ún sûå têån têm vâ lông tin ca hổ dânh
cho bẫn thên tưi vâ khẫ nùng ca tưi.

Tưi mën nhên cú hưåi nây gûãi lúâi cẫm ún, theo mưåt thûá tûå ngêỵu nhiïn, àïën

ig
i

nhûäng ngûúâi àậ àống vai trô quan trổng trong cåc àúâi tưi.

gm
.v

oi
ta

thûác ca tưi vâ trấi tim tưi ln cố chưỵ dânh cho cấc bẩn.

n

Vúái nhûäng ngûúâi mâ tưi qụn nïu tïn, cấc bẩn ln hiïån hûäu trong tiïìm

Xin cẫm ún cha mể tưi bao giúâ cng ng hưå nhûäng tûúãng ca tưi, cho d

tûúãng àố cố àiïn rưì àïën mûác nâo. Cẫm ún cưng lao dẩy dưỵ vâ tònh u

thûúng vư búâ bïën ca cha mể. Cẫm ún cha mể àậ liïn tc chia sễ kiïën thûác

.t

vâ kinh nghiïåm cấ nhên vúái nhûäng hổc viïn trong cấc khốa àâo tẩo ca

tưi. Cẫm ún em trai tưi, tưi khưng thïí tiïën xa àïën thïë nïëu khưng cố em. Tưi

.t

w

u cẫ gia àònh mònh.

ch

w
w

Cẫm ún Adam, ngûúâi bẩn tri k ca tưi, vò àậ truìn cẫm hûáng cho tưi lâm
nïn nghiïåp lúán. Chng ta xûáng àấng cố àûúåc nhûäng thânh cưng nây.

sa

Cẫm ún Patrick, ngûúâi mâ tưi ln nhúá lâ àậ cng àâo mûúng vúái tưi
trong qn ng. Anh cố tin khưng, anh àậ khiïën tưi cẫm thêëy àúä mïåt mỗi
hún. Chng ta cêìn phẫi “nhên bẫn” anh cho thïë hïå tûúng lai ca Adam

:/
/

Khoo Learning Technologies Group (AKLTG).
Cẫm ún Candice vâ Carol vò sûå trûúãng thânh vâ hổc hỗi ca cấc bẩn.
Chuën hânh trònh ca cấc bẩn sệ khưng kïët thc tẩi àêy. Cẫm ún Gary vò

tp

sûå têån ty vâ tinh thêìn àưíi múái. Cẫm ún Ramesh vò sûá mïånh hổc hỗi vâ

thûã nghiïåm khưng bao giúâ kïët thc ca anh. Anh chđnh lâ hiïån thên ca

ht

Nhûäng Mư Thûác Thânh Cưng.

www.toitaigioi.com




X

Cẫm ún cấc nhên viïn ca AKLTG vò lông têån têm vâ lâm viïåc khưng mïåt
trổng cấc bẩn cng giưëng nhû tưn trổng Patrick.

om

mỗi. Tưi u thđch nhûäng cưng viïåc mâ chng ta lâm cng nhau vâ tưi tưn

Cẫm ún nhûäng ngûúâi bẩn thên ca tưi vò tònh bẩn thên thiïët – cấc bẩn thêåt

oi
.c

tuåt vúâi: Melvyn Koh, Manoj Sharma, Tiïën sơ Beh Chee Yang, James Leon,
Chan Foo, Apelles Poh, Ian Poh, Yiow Chye Leong, Lillian Lim, Chris Ng, Wai
Chung, Luke Diep, Ronald Tan vâ Randy Tan, Jerry Low, Sng Yih vâ Lorraine
Sim, Tiïën sơ Edgar Tham, Kae Fong, Willie Lian, Tiïën sơ Joel Lee, Julia Lim,

ig
i

Lydia Low, Rajesh Pillai, Adrian Sim, Samie Tan, Tracy Ong vâ Lynn Tan.

n

Cẫm ún nhûäng nhâ hng biïån àậ gip tưi thânh cưng trong cåc sưëng. Cấc

oi
ta

bẩn ln khiïën tưi cûúâi vâ mang túái cho tưi nhûäng cú hưåi cng nhû kiïën thûác

gm
.v

àïí thânh cưng trong vai trô diïỵn giẫ. Àùåc biïåt cẫm ún Clifford vâ Frances

Ess, Jovin Hurry, Jeremy Eng, Ng Seng Chuan, Dayal Khemlani, Michael

Rodrigues, Dave Rogers, John Sih, Ler Wee Meng, Richard Sng, Irene Wong,

Lillian Lau, Gea Ban Peng, Ng Kwan Kiat, cấc thânh viïn ca Cêu lẩc bưå

.t

(CLB) Hng biïån cao cêëp vâ tâi nùng (Brilliant Advanced Toastmasters Club),

.t

w

CLB Hng biïån SRC (SRC Toastmasters Club), CLB Hng biïån Queenstown

(Queenstown Toastmasters Club), CLB Cưång àưìng hng biïån Tanglin

ch

w
w

(Tanglin Community Toastmasters Club), CLB Hng biïån Fort Canning (Fort
Canning Toastmasters Club), NUS, NTU vâ CLB Hng biïån ca Cûåu hổc sinh

sa

NUS (NUS Alumni Toastmasters Club), CLB Hng biïån Skymedia (Skymedia
Toastmasters Club), CLB Hng biïån SIA (SIA Toastmasters Club) vâ têët cẫ

:/
/

nhûäng ngûúâi tưi àûúåc may mùỉn so tâi diïỵn thuët.
Cëi cng, xin cẫm ún nhûäng ngûúâi àậ tiïn phong dêỵn àûúâng. Tưi xin bây
tỗ lông biïët ún àïën Tiïën sơ Richard Bandler, ngûúâi thêìy lúán ca tưi, àưìng
thúâi lâ mưåt diïỵn giẫ vư song. Tưi xin hûáa vúái thêìy rùçng tưi sệ ngây câng

tp

tiïën bưå hún. Àưìng thúâi cng cẫm ún John vâ Kathleen LaValle vò àậ ln
àưång viïn vâ quan têm àïën chng tưi trong cấc bíi àâo tẩo. Cẫm ún John

ht

Grinder vâ Robert Dilts àậ dng cẫm sấng lêåp bưå mưn NLP vúái Richard.

www.toitaigioi.com




XI

om

LÚÂI NỐI ÀÊÌU
Hậy lâm ch tû duy àïí thiïët kïë vêån mïånh trong thúâi àẩi àêìy xấo
trưån vâ phất triïín cûåc nhanh nhû hiïån nay.

oi
.c

Cố mưåt võ giấo sû nổ thụ mưåt ngûúâi chêo àô chúã ưng xi dông sưng.

Trïn àûúâng ài, àïí chûáng tỗ mònh thưng minh vâ un bấc hún ngûúâi, võ
giấo sû tòm cấch thấch àưë ngûúâi lấi àô.

Nhùåt lïn mưåt viïn àấ ven búâ, ưng hỗi, “Anh cố bao giúâ hổc mưn Àõa chêët

ig
i

chûa?”. Ngûúâi lấi àô nhòn ưng ngẩi ngng vâ àấp, “Ú... khưng”, thêåm chđ

n

anh côn khưng hiïíu tûâ Àõa chêët nghơa lâ gò.

“Vêåy thò tưi e rùçng anh àậ íng phđ mưåt phêìn tû cåc àúâi rưìi!”, võ giấo

gm
.v

oi
ta

sû nối giổng trõch thûúång. Anh lấi àô cẫm thêëy mònh thêåt ngu dưët nhûng
vêỵn tiïëp tc chêo thuìn.

Câng ài xa, dông nûúác câng chẫy xiïët. Mưåt lc sau, con ngûúâi un bấc kia
thô tay vúát lïn mưåt chiïëc lấ trưi trïn sưng vâ hỗi, “Nây anh kia, thïë anh cố

.t

biïët gò vïì bưå mưn Thûåc vêåt hổc khưng?”. Ngûúâi nây, mưåt lêìn nûäa, lẩi tỗ ra

.t

w

bưëi rưëi, “ ÛÂm... khưng”.

Võ giấo sû lùỉc àêìu vâ chếp miïång, “Chêåc chêåc, thïë thò anh mêët toi mưåt nûãa

ch

w
w

cåc àúâi rưìi côn gò!”. Ưng ngóỉc tay ra hiïåu cho anh tiïëp tc chêo. Khc
sưng nây khấ gêåp ghïình, sống nûúác àêåp mẩnh vâo mẩn thuìn khiïën con

sa

thuìn nhỗ chao ài lùỉc lẩi.

Nhûng con ngûúâi thưng kim bấc cưí kia khưng àïí àiïìu nây, ưng côn mẫi

:/
/

ngùỉm dậy ni trêåp trng xa xa. Ưng chó tay vïì hûúáng àố vâ hỗi, “Thïë anh

cố biïët vïì Àõa l khưng àêëy?”. Cẫm thêëy mònh thêåt thêëp hên vâ kếm cỗi,
ngûúâi lấi thuìn nët nưỵi nhc trong lông, trẫ lúâi, “Khưng”.

tp

Giấo sû bên phấn, “Tưi cng nghơ thïë. Anh àậ phđ ba phêìn tû cåc àúâi rưìi”.

Lc nây, dông sưng trúã nïn hung túån vúái nhûäng cún sống cẫ. Ngûúâi lấi àô

ht

khưng thïí giûä chiïëc thuìn nhỗ thùng bùçng àûúåc nûäa. Mưåt cún sống dûä lêåt
nhâo chiïëc thuìn lïn mưåt tẫng àấ lúán giûäa dông.

www.toitaigioi.com




XII

Hai ngûúâi ngoi ngốp giûäa dông nûúác, anh lấi àô quay sang hỗi giấo sû,

om

“Ưng cố biïët búi khưng?”. Võ giấo sû run rêíy àấp, “Kh ... khưng!”.

“Thïë thò ưng mêët cẫ cåc àúâi rưìi!”, ngûúâi chêo thuìn nối rưìi búi
thùèng vâo búâ.

oi
.c

Cng giưëng nhû võ giấo sû vâ ngûúâi chêo àô àang “vêåt lưån” vúái dông nûúác
xiïët, bẩn àang sưëng trong mưåt thúâi àẩi biïën àưíi tûâng giúâ. Phẫi chùng dông
sưng cåc àúâi ngây câng chẫy nhanh hún vâ khố lûúâng hún? Chùỉc bẩn biïët
rộ àiïìu nây, tuy àố múái chó lâ àiïím bùỉt àêìu.

ig
i

Cố nhûäng viïåc tûâng cêìn àïën hâng chc nùm múái thay àưíi àûúåc, nay chó

n

cêìn vâi thấng. Chùèng phẫi àïí phất minh ra bùng cất-xết thïë cho àơa thu êm,

gm
.v

oi
ta

ngûúâi ta àậ cêìn túái 50 nùm àố sao? Khoẫng 10 nùm sau àố, con ngûúâi lẩi
phất minh ra àơa CD thïë cho bùng cất-xết. Khoẫng 5 nùm sau nûäa, nhûäng

chiïëc àơa siïu nhỗ ra àúâi. Vâ trong vông ba nùm kïë tiïëp, MP3 khiïën mổi thûá
trûúác nố trúã nïn lưỵi thúâi.

.t

Nhûäng doanh nghiïåp hâng triïåu àư cố thïí bõ sêåp tiïåm trong pht chưëc. Àưìng thúâi,

nhûäng cưng ty bế xđu xiu cố thïí biïën thânh nhûäng cưng ty khưíng lưì chó trong vâi nùm.

.t

w

Tûúng tûå, mưåt chun gia vúái nhiïìu nùm kinh nghiïåm vâ kiïën thûác qu giấ cố thïí

ch

w
w

khưng tr nưíi trong mưåt nïìn kinh tïë àêìy biïën àưång. Tẩi sao vêåy?
Nïìn kinh tïë hiïån àẩi biïën chuín nhanh àïën nưỵi 80% nhûäng gò bẩn hổc

sa

úã trûúâng trúã nïn vư dng ngay trûúác khi bẩn tưët nghiïåp. Khoẫng 30% sưë
ngânh nghïì, doanh nghiïåp, sẫn phêím vâ dõch v phưí biïën hiïån nay chûa
hïì tưìn tẩi úã thêåp k trûúác.

:/
/

Àậ cố ai nghe nối túái chûác v Giấm àưëc thưng tin (Chief Information Officer),
nhâ thiïët kïë web, cấc doanh nhên cưng nghïå hay nhâ cung cêëp mẩng (Internet
Service Provider) vâo nhûäng nùm 1990 chûa? Cng vêåy, mưåt nûãa sưë ngânh

tp

nghïì hiïån nay sệ khưng côn àêët tưìn tẩi trong khoẫng 10 nùm túái.
Trong thûåc tïë, trung bònh trong sët cåc àúâi, con ngûúâi ta trẫi qua bưën

ht

lêìn thay nghïì àưíi nghiïåp (khưng àún thìn lâ àưíi chưỵ lâm). Àún giẫn lâ vò
nhûäng cưng viïåc hay cưng ty hổ lâm khưng “sưëng sốt” àûúåc lêu.

www.toitaigioi.com




XIII

“Thïë giúái phẫi thay àưíi vâ nhûäng nhâ lậnh àẩo lâ ngûúâi thay àưíi thïë giúái.”

om

Àiïìu nây nghe cố vễ àấ n g súå nhûng c ng lâ thúâ i àiïí m tuå t vúâ i cho
nhûän g ngûúâi biïë t nùỉ m bùỉ t thúâ i cú. Thay àưí i ln ài àưi vúá i cú hưå i, bẩ n
cố nghơ thïë khưng?

oi
.c

Hiïån danh sấch triïåu ph vâ t ph trïn thïë giúái dâi gêëp trùm lêìn so vúái
nhûäng thêåp k trûúác. Àa sưë nhûäng ngûúâi siïu giâu nây úã trong àưå tíi 30,
trong khi trûúác àố, thûúâng nhûäng ngûúâi àậ úã tíi lc tìn múái lổt vâo danh
sấch nây. Trong thúâi àẩi ngây nay, chó cêìn cố mưåt tûúãng sấng chối lâ bẩn cố

ig
i

thïí lâm ch mưåt cưng ty trõ giấ mưåt t àư trong vông trïn dûúái 10 nùm. Cố thïí

n

kïí ra Amazon.com, E-Bay, Oracle hay Hotmail, v.v...

Vêåy bẩn cố hưåi à cấc àiïìu kiïån cêìn thiïët àïí búi trïn dông sưng cåc àúâi àêìy

gm
.v

oi
ta

thấc ghïình vâ nhiïìu xấo trưån nhû ngây nay khưng? Bẩn cố thïí cûúäi lïn nhûäng
cún sống àïí ài xa hún, nhanh hún hay ngûúåc lẩi bõ chòm nghóm giûäa dông?

Bẩn cố giưëng võ giấo sû un bấc, àûúåc trang bõ mổi kiïën thûác trïn àúâi nhûng

lẩi bõ “chïët chòm” trong thïë giúái thêåt? Cẫ bẩn vâ tưi àïìu biïët rùçng thânh cưng

.t

trong hổc vêën, kiïën thûác vâ trđ thưng minh khưng phẫi lâ sûå àẫm bẫo bùçng

.t

w

vâng cho thânh cưng chung cåc trong thúâi bíi hiïån nay. Nïëu cố thïí, nố chó

ch

lâ mưåt phêìn rêët nhỗ.

w
w

Nhiïìu ngûúâi cûúäi lïn àûúåc con sống àïí dêỵn àêìu trong nïìn kinh tïë múái, th võ
thay, lẩi lâ nhûäng ngûúâi tûâng bỗ hổc vâ sau àố thụ cấc “võ giấo sû” vïì quẫn

sa

l cho cưng ty hổ. Bill Gates (Microsoft), Larry Ellison (Oracle) vâ Richard
Branson (Virgin Group) lâ nhûäng ngûúâi nhû vêåy.

:/
/

Trong khi nïìn tẫng giấo dc vâ hổc têåp rêët quan trổng, nhûäng ëu tưë nây
chûa à àïí àẫm bẫo cho bẩn thânh cưng trong thúâi àẩi phất triïín vûúåt bêåc
nhû ngây nay. Nhûäng ngûúâi thânh cưng nhêët trïn thûúng trûúâng khưng nhêët
thiïët phẫi lâ nhûäng ngûúâi thưng minh nhêët hay cố hổc võ cao nhêët, mâ chđnh

tp

lâ nhûäng ngûúâi thïí hiïån cấc mư thûác thânh cưng.
Cấc mư thûác thânh cưng mâ tưi nối àïën chđnh lâ khẫ nùng quẫn l vâ thïí hiïån

ht

tiïìm nùng cấ nhên mưåt cấch tưët nhêët. Àố lâ tưíng húåp cấc niïìm tin, thấi àưå vâ
hânh vi ca nhûäng ngûúâi liïn tc àẩt àûúåc nhûäng thânh tđch cao nhêët.

www.toitaigioi.com




XIV

Àố lâ tđnh linh hoẩt àïí liïn tc phất triïín bùçng cấch khưng ngûâng hổc hỗi,

om

qụn nhûäng àiïìu àậ hổc vâ hổc lẩi nhûäng àiïìu múái. Àố lâ khẫ nùng mư
phỗng vâ tấi tẩo thânh cưng trong mưåt thúâi gian ngùỉn vâ khẫ nùng phẫn
ûáng lẩi nhûäng sûå viïåc xẫy ra xung quanh mưåt cấch tđch cûåc.

oi
.c

Nhûäng ngûúâi thiïëu k nùng “búi” (cấc võ giấo sû, cấc chun gia hay nhûäng
ngûúâi bònh thûúâng) sệ tiïëp tc bõ mưi trûúâng xung quanh àiïìu khiïín vâ bõ
nưỵi súå sûå thay àưíi chïë ngûå.

Cëi cng, hổ sệ nẫn chđ vâ trúã thânh nẩn nhên bêët lûåc dûúái lân sống mẩnh mệ

ig

i

ca sûå toân cêìu hốa, àang liïn tc sùỉp xïëp lẩi cú cêëu vâ thay àưíi chống mùåt.

gm
.v

oi
ta

cố, thânh cưng vâ thõnh vûúång vûúåt ra ngoâi sûác tûúãng tûúång.

n

Trong khi àố, nhûäng ngûúâi cố thïí “búi” vâ lûúát trïn àêìu ngổn sống sệ giâu

Trong quín sấch nây, bẩn sệ hổc àûúåc cấch trang bõ cho bẫn thên nhûäng

mư thûác suy nghơ, k nùng vâ hânh àưång àïí lâm àûúåc àiïìu àố. Bẩn sệ nùỉm
trong tay cấc mư thûác thânh cưng àïí cố thïí lâm ch tû duy vâ thiïët kïë vêån

.t
ch

ht

tp

:/
/

sa

w
w

w

.t

mïånh, bêët kïí thïë cåc xoay vêìn nhû thïë nâo chùng nûäa.

www.toitaigioi.com




om

XV

oi
.c

GIÚÁI THIÏåU TẤC GIẪ
Adam Khoo

Adam Khoo lâ mưåt doanh nhên thânh àẩt, tấc giẫ ca nhûäng quín sấch

ig

i

bấn chẩy nhêët vâ lâ nhâ àâo tẩo hâng àêìu. Tûâ tay trùỉng vûún lïn thânh

n

triïåu ph nùm 26 tíi, Adam súã hûäu bưën cưng ty trong lơnh vûåc quẫng

gm
.v

oi
ta

cấo, tưí chûác sûå kiïån, giấo dc vâ àâo tẩo. Anh lâ Tưíng giấm àưëc cưng ty
Adam Khoo Learning Technologies Group, chun tưí chûác nhûäng bíi hưåi
thẫo vâ cấc khốa àâo tẩo cho cấc cưng ty àa qëc gia vâ cấc cấ nhên khùỉp
Chêu Ấ. Anh cng lâ tấc giẫ ca ba quín sấch bấn chẩy nhêët khấc, “I Am

.t

Gifted, So Are You!” (Tưi Tâi Giỗi, Bẩn Cng Thïë!), “How to Multiply your
Child’s Intelligence” (Tùng Cûúâng Trđ Thưng Minh Ca Trễ) vâ “Clueless

.t

w

in Starting a Business” (Bùỉt Àêìu Kinh Doanh Tûâ Sưë 0). Vâo nùm 29 tíi,

ch

Adam àậ àâo tẩo cho hún 50.000 chun gia, nhâ quẫn l, nhên viïn, doanh

w
w

nhên, giấo viïn vâ hổc sinh sinh viïn vïì cấc phûúng phấp hổc tùng tưëc, Lêåp
Trònh Ngưn Ngûä Tû Duy (Neuro-linguistic Programming – NLP) vâ cấc

sa

chiïën lûúåc lâm viïåc hiïåu quẫ. Anh cng àưìng sấng lêåp ra cấc chûúng trònh
nưíi tiïëng nhû “Patterns of ExcellenceTM” (Nhûäng Mư Thûác Thânh Cưng),

:/
/

“SuperkidsTM” (Thiïëu Nhi Siïu Àùèng) vâ “I Am Gifted, So Are You!TM” (Tưi
Tâi Giỗi, Bẩn Cng Thïë!). Nhûäng thânh tđch nưíi bêåt ca anh thûúâng xun

ht

tp

àûúåc àïì cao trïn cấc phûúng tiïån truìn thưng àẩi chng.

www.toitaigioi.com

oi
.c

om

XVI

Stuart Tan

ig
i

Stuart Tan tưët nghiïåp cao hổc ngânh Quẫn trõ kinh doanh (Àẩi Hổc Western

n

Michigan), cûã nhên Quẫn trõ kinh doanh (bùçng danh dûå) vâ S.D.C.G. Anh hiïån

gm
.v

oi
ta

lâ Giấm àưëc cưng ty Adam Khoo Learning Technologies Group. Trúã thânh
nhâ àâo tẩo tûâ nùm 1994 vâ vúái nïìn tẫng kiïën thûác vïì Quẫn l, Têm l hổc,

Ngưn ngûä hổc vâ Tû vêën, anh têåp trung vâo lơnh vûåc phất triïín bẫn thên,

tùng cûúâng hiïåu quẫ lâm viïåc, k nùng lậnh àẩo vâ giao tiïëp. Anh lâ nhâ

.t

àâo tẩo trễ nhêët Chêu Ấ àûúåc nhâ sấng lêåp Lêåp Trònh Ngưn Ngûä Tû Duy

w

chûáng nhêån NLP vâo nùm 1997.

.t

(Neuro-Linguistic Programming – NLP), Tiïën sơ Richard Bandler cêëp bùçng

ch

Lâ nhâ hng biïå n lûâ n g danh tẩ i Singapore, Stuart àậ tham dûå vâ àẩ t

w
w

nhiïìu giẫi thûúã n g që c gia (vâ khu vûå c ) trong cấ c cå c thi diïỵ n thuë t .
Anh àẩt giẫi nhò trong cå c thi H n g biïå n që c tïë khu vûå c Àưng Nam

sa

Ấ trong mc thi Diïỵ n vùn tûå chổ n nùm 2001 vâ àẩ t giẫ i vư àõch trong
mc thi Diïỵn vùn ûá n g xûã nùm 2002. Àưì n g thúâ i, anh c n g lâ thâ n h viïn

:/

/

ca Association for Supervision and Curriculum Development (ASCD),
USA – The American Academy of Experts in Traumatic Stress (AAETS)
vâ àûúåc chûáng nhêå n trong lơnh vûå c Acute Traumatic Stress Management

ht

tp

(Chïë Ngûå Sûå Cùng Thùè n g Tưå t Àưå ).

www.toitaigioi.com




1

CHÛÚNG

oi
.c

om

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

n

rûúác hïët, tưi xin cẫm ún vâ chc mûâng bẩn àậ chổn “Lâm

oi
ta

Ch Tû Duy, Thay Àưíi Vêån Mïånh”. Viïåc bẩn quët àõnh

gm
.v

T

ig
i

NHÛÄNG MƯ THÛÁC THÂNH CƯNG
àêìu tû vâo quín sấch nây chûáng tỗ rùçng: cho d lc

nây bẩn àang úã àêu hay trong hoân cẫnh nâo, bẩn cng lâ ngûúâi

.t

ln mën vûún túái nhûäng àónh cao múái.

.t

Khi cêìm quín sấch nây trïn tay, bẩn àậ thûåc hiïån bûúác

w

quan trổng àêìu tiïn trïn con àûúâng ài àïën thânh cưng rûåc
hiïån thûåc.

ch

w
w

rúä: Hânh àưång àïí bùỉt àêìu biïën ûúác mú ca bẩn thânh

sa

Vêåy nhûäng mú ûúác hiïån giúâ ca bẩn lâ gò? Tẩo ra nhûäng thay àưíi
tuåt vúâi trong cåc sưëng? Tùng thu nhêåp cấ nhên àïën mûác cao

:/
/

khưng tûúãng? Cố àûúåc khẫ nùng giao tiïëp hoân hẫo? Hoân thiïån
bẫn thên mònh? Trúã thânh ngûúâi giỗi nhêët trong hổc têåp hay cưng
viïåc? Cẫi thiïån mưëi quan hïå giûäa bẩn vúái ngûúâi thên hay vúái têët

tp

cẫ mổi ngûúâi xung quanh bẩn?
Cho d mc tiïu ca bẩn lâ gò ài nûäa, bẩn nïn biïët mưåt sûå

ht

thêåt rùçng:

CHÛÚNG 1: NHÛÄ N G MƯ THÛÁ C THÂ N H CƯNG

www.toitaigioi.com

1



Adam Khoo & Stuart Tan

om

BẨN ÀẬ CỐ TÊËT CẪ NHÛÄNG ÀIÏÌU KIÏÅN CÊÌN THIÏËT ÀÏÍ THÂNH CƯNG
Rêët nhiïìu ngûúâi tûå àùåt ra giúái hẩn cho nhûäng àiïìu mâ hổ mën
àẩt àûúåc trong cåc sưëng, àún giẫn búãi vò hổ cho rùçng: hổ thiïëu
cấc àiïìu kiïån cêìn thiïët àïí àẩt àûúåc thânh cưng rûåc rúä. Hổ cho

oi
.c

rùçng: hổ khưng à nhêỵn nẩi, thưng minh, may mùỉn, sấng tẩo,
sûác lûåc, tâi nùng,... àïí cố thïí sưëng, hânh àưång vâ biïën mú ûúác
ca hổ thânh hiïån thûåc.

ig
i

“Nïëu tưi nhanh nhẩy hún, tưi àậ têån dng àûúåc cú hưåi ngân vâng àố”;
“Phẫi chi tưi cố nhiïìu tiïìn, tưi sệ nghơ túái viïåc múã cưng ty riïng”; “Giấ mâ

n

tưi trûúãng thânh hún, dây dùån kinh nghiïåm hún, tưi sệ cố thïí àûúng àêìu

gm
.v

oi
ta

vúái nhûäng thûã thấch àố”; “Nïëu tưi cố ngûúâi bẩn àúâi l tûúãng hún, tưi sệ
hẩnh phc vâ mổi chuån sệ dïỵ dâng hún nhiïìu”;...

Bẩn àậ tûâng nghe nhûäng cêu “l lån” nhû vêåy rưìi phẫi khưng?

Vêng, rêët nhiïìu ngûúâi tin rùçng hổ phẫi àúåi cho àïën khi thúâi cú chđn

.t

mìi hay ëu tưë thån lúåi xët hiïån, thò hổ múái têån dng nố àïí

àẩt àûúåc nhûäng gò hổ mën. Rêët tiïëc, trong thûåc tïë, thânh cưng chó

.t

May mùỉn thay, bẩn àậ cố sùén trong mònh têët cẫ nhûäng àiïìu
kiïån cêìn thiïët àïí cố thïí biïën bêët k giêëc mú nâo thânh hiïån

sa

w
w

cho nố.

ch

w

thêåt sûå àïën vúái nhûäng ngûúâi ln ch àưång tòm kiïëm vâ chín bõ

thûåc, cng nhû àẩt àûúåc bêët k thânh cưng nâo mâ bẩn mong
mën trong cåc sưëng. Àng thïë! Nhûäng àiïìu kiïån mâ tưi

:/
/

nối àïën chđnh lâ nhûäng thûá bêím sinh bẩn àậ cố sùén: nhûäng
khẫ nùng tiïìm êín bïn trong bẩn.

Nậo bưå vâ cú thïí ca bẩn chđnh lâ hai v khđ mẩnh mệ nhêët mâ

tp

bẩn àûúåc tẩo hốa ban cho ngay tûâ lc châo àúâi. Nïëu àûúåc sûã
dng vâ vêån hânh mưåt cấch húåp l, nhûäng khẫ nùng nưåi tẩi ca

ht

bẩn sệ cho phếp bẩn cố àûúåc àiïìu kiïån cêìn thiïët àïí àẩt àûúåc bêët
k thânh cưng nâo mâ bẩn mong mën.

2

LÂ M CH TÛ DUY, THAY ÀƯÍ I VÊÅ N MÏÅ N H

www.toitaigioi.com



Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

n

ig
i

oi
.c

om

Hậy lêëy mưåt vđ d àún giẫn vïì kinh doanh. Hêìu hïët chng ta
àïìu àûa ra l do thiïëu TIÏÌN nhû lúâi biïån hưå dïỵ chêëp nhêån nhêët
cho viïåc bỗ qua nhûäng cú hưåi ngân vâng, cng nhû viïåc chêìn chûâ
khưng hânh àưång. Nhûng bẩn cố biïët rùçng, mưåt sưë cưng ty hâng àêìu
thïë giúái bùỉt àêìu bùçng rêët đt tiïìn hóåc gêìn nhû tay trùỉng khưng?
Àố lâ ngûúâi sấng lêåp cưng ty Honda – Soichiro Honda, ưng ch
têåp àoân Sony – Akio Morita hay Steve Jobs – ngûúâi lêåp ra

hậng Apple. Hổ àïìu bùỉt àêìu tûâ hai bân tay trùỉn g, nhûng hổ
biïët cấc h têån dng tiïìm nùng ca bẫn thên àïí àẩt àûúåc thân h
cưng, rưìi tiïìn bẩc tûå àưång kếo àïën vúái hổ mưåt cấc h tûå nhiïn vâ
tûâ àố hổ bùỉt àêìu tẩo dûång nhûäng gia tâi kïëc h x.

gm
.v

.t

ch

w
w

w

.t

oi
ta

THÚÂI GIAN cng lâ mưåt l do thưng dng mâ mổi ngûúâi dng
àïí biïån hưå rùçng hổ ln thiïëu. Nhûng têët cẫ chng ta àïìu cố àng
24 giúâ mưỵi ngây àïí ùn, ng, thû giận, nẩp lẩi nùng lûúång vâ lâm
viïåc. Khấc biïåt lâ úã chưỵ, cố nhûäng ngûúâi sûã dng thúâi gian mưåt
cấch rêët khưn ngoan vâ sưë khấc thò ngûúåc lẩi. Do àố, khẫ nùng lïn
kïë hoẩch, quẫn l vâ sûã dng qu thúâi gian àống vai trô hïët sûác
quan trổng trong viïåc quët àõnh thânh cưng hay thêët bẩi ca bẩn.
Mưåt lêìn nûäa, vêën àïì quay lẩi cấch bẩn sûã dng tiïìm nùng nưåi tẩi

nhû thïë nâo.

sa

ëu tưë tiïëp theo lâ CON NGÛÚÂI, àêy lâ ëu tưë àûúåc nhiïìu ngûúâi
xem lâ àang... cẫn trúã con àûúâng ài àïën thânh cưng ca hổ?

tp

:/
/

Giưëng nhû trïn, rêët nhiïìu ngûúâi trong chng ta cho rùçng hổ khưng
cố àûúåc ngûúâi bẩn àúâi l tûúãng, nhûäng khấch hâng thên thiïët,
nhûäng àưìng nghiïåp àấng tin cêåy, gia àònh hẩnh phc hóåc ngûúâi
ch tưët àïí cố thïí gip hổ àẩt àûúåc nhûäng mc tiïu lúán trong cåc
sưëng cng nhû trong sûå nghiïåp. Mưåt lêìn nûäa, nïëu bẩn biïët cấch sûã
dng tiïìm nùng ca mònh àïí xêy dûång cấc mưëi quan hïå tưët, cng
nhû tẩo ra nhûäng ẫnh hûúãng tđch cûåc àïën suy nghơ vâ hânh àưång
ca nhûäng ngûúâi xung quanh, bẩn sệ thu ht àûúåc nhiïìu ngûúâi

ht

ln sùén sâng gip bẩn vûún túái thânh cưng.

CHÛÚNG 1: NHÛÄ N G MƯ THÛÁ C THÂ N H CƯNG

www.toitaigioi.com

3

Adam Khoo & Stuart Tan
Nối tốm lẩi, chđnh cấch bẩn sûã dng nhûäng tiïìm nùng sùén cố ca

om

mònh sệ quët àõnh vâ tẩo ra nhûäng khấc biïåt to lúán trong cåc
sưëng ca bẩn. Vêën àïì nùçm úã chđnh bẩn!

oi
.c

TÊËT CẪ CHNG TA ÀÏÌU CỐ “PHÊÌN CÛÁNG” GIƯËNG NHAU

Chùỉc bẩn àang tûå hỗi, cố thêåt lâ chng ta àïìu cố cng tiïìm nùng
nưåi tẩi giưëng nhau? Chùèng lệ ai cng cố cng nùng lûåc trđ tụå àïí
cố thïí trúã nïn tûå tin hún, thưng minh hún, sấng tẩo hún vâ thânh

ig
i

cưng hún? Cêu trẫ lúâi lâ “Àng vêåy!”.

n

Múái nghe cố vễ húi khố tin, nhûng nïëu bẩn hiïíu rộ hún vïì nậo

gm

.v

oi
ta

bưå con ngûúâi vâ bưå mưn thêìn kinh hổc, bẩn sệ biïët rùçng têët cẫ

chng ta àïìu cố cng hïå thưëng thêìn kinh (vúái têët cẫ tiïìm nùng)

nhû nhau. Hay nối cấch khấc, vïì cú bẫn chng ta cố cng “phêìn
cûáng”. Nïëu cố ai àố dûúâng nhû vûúåt trưåi hún bẩn vïì trđ thưng

.t

minh hóåc khẫ nùng giao tiïëp, khưng cố nghơa lâ ngûúâi àố cố bưå

“vi xûã l” mẩnh hún ca bẩn. Chùèng qua hổ cố nhûäng “chûúng

.t

w

trònh” tưët hún “chûúng trònh” hiïån cố ca bẩn mâ thưi. Chđnh

ch

nhûäng “chûúng trònh” nây hay nhûäng cấch thûác tû duy àng àùỉn

w
w

lâm cho hổ hùng hấi hún, têåp trung hún, nhẩy bến hún, mẩnh mệ
hún hóåc giao tiïëp tưët hún trong cåc sưëng so vúái bẩn.

sa

Khi àûúåc vêån hânh úã chïë àưå tưëi ûu, bưå nậo ca bẩn thêåt sûå cố khẫ
nùng tẩo ra nhûäng ẫnh hûúãng tđch cûåc vâ mẩnh mệ àïën suy nghơ

:/
/

vâ hânh àưång ca bẩn, tûâ àố gip bẩn àẩt àûúåc bêët cûá kïët quẫ
nâo mâ bẩn mong mën.

Mưỵi ngûúâi chng ta àûúåc sinh ra vúái hïå thưëng thêìn kinh gêìn nhû

tp

tûúng tûå nhau. Chng ta cố khoẫng 1000 tó nú-ron (tïë bâo thêìn kinh)
trong bưå nậo. Cấc nhâ khoa hổc àậ tđnh toấn rùçng nïëu cố mưåt siïu

ht

mấy tđnh àûúåc tẩo ra vúái khẫ nùng xûã l vâ lûu trûä gêìn bùçng bưå nậo
con ngûúâi, chiïëc mấy tđnh àố sệ cố chiïìu dâi xêëp xó 50 sên vêån àưång

4

LÂ M CH TÛ DUY, THAY ÀƯÍ I VÊÅ N MÏÅ N H

www.toitaigioi.com



Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy
cưång lẩi (5.500 mết) vâ cao bùçng tûúång Nûä thêìn tûå do (50 mết). Mùåc

om

d vúái sûác mẩnh xûã l khng khiïëp nhû vêåy, bưå nậo phi thûúâng
ca chng ta lẩi tiïu tưën đt nùng lûúång hún mưåt bống àên 10 watt,
trong khi chiïëc mấy tđnh bẩn àang dng cố thïí tiïu th nùng lûúång

oi
.c

àïën 500 watt. Bưå nậo ca bẩn àng lâ mưåt “cưỵ mấy” k diïåu phẫi
khưng nâo? Bêy giúâ bẩn cố thïí bùỉt àêìu tin vâo nùng lûåc thêìn k àậ
àûúåc “lùỉp àùåt” sùén bïn trong bẩn vâ nhûäng gò bẩn cố thïí thûåc hiïån

ig
i

vúái nùng lûåc tuåt vúâi àố.

n

gm
.v

oi
ta

LIÏN KÏËT THÊÌN KINH: CHỊA KHỐA DÊỴN ÀÏËN NHÛÄNG MƯ THÛÁC
TÛ DUY VÂ HÂNH ÀƯÅNG

Nïëu têët cẫ chng ta àïìu cố bưå nậo ûu viïåt nhû thïë, tẩi sao chó cố
rêët đt ngûúâi àẩt àûúåc thânh cưng trong cåc sưëng? Sûå khấc biïåt

nùçm úã chưỵ bẩn sûã dng nậo bưå ca bẩn hiïåu quẫ nhû thïë nâo

.t

(hóåc lậng phđ nố ra sao).

.t

Mùåc d chng ta cố 100 tó tïë bâo thêìn kinh, nhûäng suy nghơ, hânh

w

àưång, khẫ nùng vâ k nùng ca bẩn khưng phẫi àûúåc xấc àõnh

ch

w
w

bùçng sưë lûúång tïë bâo thêìn kinh àố, mâ dûåa vâo viïåc nhûäng tïë bâo

àố liïn kïët vúái nhau nhû thïë nâo. Bưå nậo ca mưỵi ngûúâi tuy cố sưë

sa

lûúång tïë bâo thêìn kinh tûúng àûúng nhau, nhûng sûå liïn kïët giûäa
cấc tïë bâo thêìn kinh lẩi hoân toân khấc biïåt. Do àố, chng ta suy
nghơ vâ hânh àưång rêët khấc nhau, dêỵn àïën mûác àưå thânh cưng

:/
/

trong cåc sưëng ca mưỵi ngûúâi cng khấc nhau.
Nïëu bẩn biïët mưåt ai àố cûåc k giỗi toấn, àố lâ vò anh ta cố nhiïìu
liïn kïët thêìn kinh trong khu vûåc nậo bưå chõu trấch nhiïåm vïì tû

tp

duy toấn hổc vâ lư-gđc. Tuy nhiïn, cố thïí anh ta lẩi lâ ngûúâi khưng
tûå tin trong giao tiïëp búãi vò anh ta cố đt liïn kïët thêìn kinh trong

ht

khu vûåc nậo bưå quẫn l khẫ nùng giao tiïëp.

CHÛÚNG 1: NHÛÄ N G MƯ THÛÁ C THÂ N H CƯNG

www.toitaigioi.com

5

Adam Khoo & Stuart Tan
Mổi chuån cng xẫy ra tûúng tûå àưëi vúái cẫm xc vâ thối quen

om

ca bẩn. Nïëu lc nâo bẩn cng cẫm thêëy lûúâi biïëng vâ chấn
chûúâng, àố lâ vò nhûäng tïë bâo thêìn kinh ca bẩn àûúåc nưëi vúái
nhau theo mưåt cấch nâo àố khiïën bẩn ln cố nhûäng cẫm xc hay

oi
.c

thối quen tiïu cûåc. Ngûúåc lẩi, nhûäng ngûúâi ln thïí hiïån sûå kiïn
trò vâ quët têm cao àưå cố cấch thûác liïn kïët thêìn kinh trong nậo
bưå hoân toân khấc.

Cấch thûác liïn kïët thêìn kinh mâ nậo ca bẩn cố àûúåc ngây nay lâ

ig
i

kïët quẫ tûâ nhûäng tấc àưång vâ kđch thđch lïn nậo bưå, kïí cẫ trûúác
khi bẩn ra àúâi. Hïå thưëng thêìn kinh ca bẩn bùỉt àêìu phất triïín

n

tûâ khi côn trong bng mể tûâ tìn thûá 20, sau khi àûúåc th thai.

gm
.v

oi
ta

Nïëu bẩn cố nùng khiïëu toấn hổc, àố cố thïí lâ do bưå nậo ca bẩn

àậ tiïëp nhêån nhiïìu kđch thđch vïì toấn hổc tûâ mể bẩn hóåc nhûäng
ngûúâi xung quanh. Rưìi tûâ khi àûúåc sinh ra cho túái khi lúán lïn,

nhêët lâ trûúác lc 14 tíi, nhûäng tđnh cấch cấ nhên nhû kiïn nhêỵn,

.t

quët àoấn hay thiïëu kiïn nhêỵn, ln chêìn chûâ,... cng àûúåc “câi

.t

w

àùåt” vâo bưå nậo ca bẩn thưng qua sûå tiïëp xc vúái nhûäng ngûúâi

xung quanh hóåc do hoân cẫnh ca bẩn. Àố lâ cấch bẩn àûúåc “lêåp

ch

w
w

trònh” àïí trúã nïn nhû ngây hưm nay.

Mưåt tin vui cho bẩn: nhûäng liïn kïët thêìn kinh àố cố thïí àûúåc tẩo

sa

ra hóåc loẩi bỗ búãi chđnh bẩn. Vêng, àng vêåy, bẩn cố thïí tûå “lêåp
trònh” lẩi chđnh mònh. Vđ d, nïëu bêët k khu vûåc nậo bưå nâo ca
bẩn cố liïn kïët thêìn kinh quấ đt hóåc khưng àêìy à, bẩn vêỵn cố

:/
/

thïí thiïët lêåp thïm nhûäng liïn kïët thêìn kinh cêìn thiïët àố bùçng cấch
tẩo ra nhûäng kđch thđch húåp l vâo nậo bưå. Ngûúåc lẩi, bẩn cố thïí
“xốa” nhûäng liïn kïët thêìn kinh hẩn chïë tẩo ra nhûäng thối quen

tp

xêëu ca bẩn.

Trong khốa hổc “Tưi Tâi Giỗi, Bẩn Cng Thïë!” (I Am Gifted, So

ht

Are You!TM) ca chng tưi, nhûäng hổc sinh cố trđ nhúá kếm àûúåc
dẩy phûúng phấp ghi nhúá siïu àùèng vâ thûåc hânh nhìn nhuỵn

6

LÂ M CH TÛ DUY, THAY ÀƯÍ I VÊÅ N MÏÅ N H

www.toitaigioi.com




n

gm
.v

oi
ta

ig
i

oi
.c

om

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

phûúng phấp àố cho túái khi nhûäng liïn kïët thêìn kinh chùỉc chùỉn
àûúåc tẩo ra trong nậo bưå chng. Thûúâng chó sau nûãa tiïëng thûåc

.t

hânh phûúng phấp ghi nhúá siïu àùèng, cấc hổc sinh àố àậ cố khẫ

.t

w

nùng nhúá àûúåc mưåt danh sấch 30 tûâ theo àng thûá tûå trong vông
3 pht. (Bẩn cố thïí tòm mua vâ àổc quín sấch “Tưi Tâi Giỗi, Bẩn
nhêët tẩi Viïåt Nam.)

ch

w
w

Cng Thïë!”, hiïån àang lâ mưåt trong nhûäng quín sấch bấn chẩy

sa

Trong mưåt khốa hổc khấc ca chng tưi – “Nhûäng Mư Thûác Thânh
Cưng” (Patterns of ExcellenceTM), chng tưi cng giẫng dẩy mưåt
k thåt àùåc biïåt gổi lâ “Mư Thûác Vt Nhanh” (Swish Pattern)

:/
/

nhùçm gip hổc viïn thay àưíi nhûäng liïn kïët thêìn kinh khưng ph
húåp nhû thối quen trò hoận, ln chêìn chûâ, khưng chõu hânh àưång
kiïn quët,...

tp

Bẩn hậy nhúá rùçng têët cẫ nhûäng thối quen ca bẩn àïìu lâ kïët quẫ
tûâ viïåc hònh thânh cấc liïn kïët thêìn kinh. Do àố, khi bẩn hổc àûúåc

ht

cấch “lêåp trònh” lẩi nhûäng liïn kïët thêìn kinh nây, bẩn cố thïí thay
àưíi vâ àẩt àûúåc bêët cûá kïët quẫ nâo mâ bẩn mong mën.
CHÛÚNG 1: NHÛÄ N G MƯ THÛÁ C THÂ N H CƯNG

www.toitaigioi.com

7



Adam Khoo & Stuart Tan
Nhûäng nghiïn cûáu vïì nậo bưå con ngûúâi cho thêëy: trong sët cåc

om

àúâi, chng ta chó sûã dng chûa túái 1% tưíng sưë liïn kïët thêìn kinh cố
thïí hònh thânh trong nậo. Vúái hún 100 tó tïë bâo thêìn kinh vâ mưỵi tïë
bâo cố khẫ nùng tẩo ra àïën 20.000 liïn kïët vúái nhûäng tïë bâo khấc,
tưíng sưë liïn kïët thêìn kinh cố thïí hònh thânh lâ mưåt con sưë khưíng lưì,

oi
.c

thêåm chđ nhiïìu hún cẫ tưíng sưë ngun tûã trong v tr nây. Hay nối
cấch khấc, khưng cố viïåc gò mâ bưå nậo con ngûúâi khưng thïí thûåc hiïån

ig
i

àûúåc, vúái àiïìu kiïån lâ àûúåc kđch thđch àng phûúng phấp.

n

oi
ta

NÏËU BẨN SAO CHẾP ÀÛÚÅC CẤCH THÛÁC TÛ DUY CA NGÛÚÂI THÂNH
ÀẨT, BẨN SỆ SAO CHẾP ÀÛÚÅC THÂNH CƯNG CA HỔ

gm
.v

Nïëu bẩn sao chếp àûúåc cấch mâ nhûäng ngûúâi thânh àẩt tû duy,

thò rộ râng, bẩn sệ sao chếp àûúåc cấch suy nghơ, hânh àưång vâ
têët nhiïn cẫ nhûäng kïët quẫ mâ hổ àẩt àûúåc. Vđ d, nïëu ngûúâi

khấc cố thïí bûúác lïn trûúác àấm àưng diïỵn thuët mưåt cấch tûå

.t

tin, chđnh bẩn cng cố thïí lâm àûúåc vêåy. Nïëu ngûúâi khấc cố thïí

.t

w

thay àưíi nhûäng suy nghơ ca hổ sang hûúáng tđch cûåc àïí cẫm

ch

thêëy phêën chêën vâ tûå tin trong mổi hoân cẫnh, bẩn cng cố thïí

w
w

lâm nhû thïë. Nïëu ngûúâi khấc chûáng tỗ àûúåc k nùng sấng tẩo
ca hổ, bẩn cng cố thïí lâm àûúåc nhû vêåy.

sa

Hổ lâm àûúåc nhûäng àiïìu àố búãi vò nậo bưå ca hổ àậ àûúåc lêåp
trònh àïí kđch hoẩt cấc chûúng trònh cûåc k hiïåu quẫ khi cêìn thiïët.

:/
/

Vâ do têët cẫ chng ta hêìu nhû cố cng hïå thưëng trđ nậo (“phêìn
cûáng”) giưëng nhau, bẩn chó cêìn tòm àûúåc chûúng trònh hổ àang
dng, tiïën hânh “câi àùåt” cho nậo ca bẩn rưìi “lêåp trònh” cho nậo

tp

kđch hoẩt nhûäng chûúng trònh àố àng cấch. Ngay lêåp tûác, bẩn
cng sệ cố àûúåc nhûäng khẫ nùng mâ bẩn mong mën.
Bêy giúâ bẩn hậy dûâng lẩi vâ suy nghơ thïm mưåt cht vïì nhûäng vđ

ht

d mâ tưi àûa ra.

8

LÂ M CH TÛ DUY, THAY ÀƯÍ I VÊÅ N MÏÅ N H

www.toitaigioi.com



Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy
Bẩn cố súå viïåc phẫi àûáng nối chuån trûúác àấm àưng khưng? Àa

om

sưë chng ta àïìu cẫm thêëy khưng thoẫi mấi lùỉm khi nối chuån
trûúác àấm àưng. Thêåm chđ mưåt sưë đt ngûúâi tỗ ra cûåc k cùng thùèng
khi nhòn thêëy nhiïìu ngûúâi trûúác mùåt. Tay chên hổ bưỵng lẩnh ngùỉt,

oi
.c

run rêíy, mùåt hổ trùỉng bïåch ra vâ hổ chó cố thïí lùỉp bùỉp vâi àiïìu
mën nối. Ngûúåc lẩi, cng cố nhûäng ngûúâi cố phong thấi rêët thoẫi

mấi, nhể nhâng, tûå tin khi àûáng trûúác àấm àưng vâ côn cố vễ rêët
nấo nûác khi àûúåc diïỵn thuët trûúác cưng chng. Nhûäng diïỵn giẫ

ig
i

tâi nùng nối chuån trûúác cẫ mưåt hưåi trûúâng lúán cng àún giẫn
nhû nối chuån vúái chó mưåt ngûúâi vêåy. Hổ khưng nhûäng khưng

gm
.v

oi
ta

cho bâi diïỵn thuët ca mònh.

n

cố cht lo lùỉng nâo mâ côn cố ốc khưi hâi àïí lâm tùng phêìn th võ

Thïë thò àiïìu gò tẩo ra sûå khấc biïåt giûäa mưåt ngûúâi vư cng tûå tin
vâ mưåt ngûúâi ln súå hậi khi diïỵn thuët trûúác cưng chng? Búãi

vò mổi ngûúâi àïìu cố cng tiïìm nùng trđ tụå, cho nïn sûå khấc biïåt

.t

chđnh lâ úã chưỵ, mưỵi ngûúâi sệ kđch hoẩt mưåt chûúng trònh khấc

.t

w

nhau trong nậo khi àûáng trûúác àấm àưng. Àưëi vúái ngûúâi súå hậi,

bưå nậo ca hổ àậ àûúåc “lêåp trònh” àïí kđch hoẩt “chûúng trònh súå

ch

w
w

hậi” ngay khi hổ nhòn thêëy àấm àưng trûúác mùåt, vâ chûúng trònh
nây lêåp tûác lâm ngûng hóåc giấn àoẩn hoẩt àưång ca cấc chûúng

sa

trònh cố đch khấc nhû “giao tiïëp”, “khưi hâi”, “nhẩy bến”,... Thïë lâ
chng ta cố mưåt diïỵn giẫ tưìi.

Àiïìu ngûúåc lẩi xẫy ra vúái nhûäng ngûúâi tûå tin khi àûáng trûúác àấm

:/
/

àưng. Thay vò kđch hoẩt “chûúng trònh súå hậi” thò nậo ca hổ kđch
hoẩt “chûúng trònh tûå tin”. Vâ bẫn thên chûúng trònh nây sệ kđch
hoẩt nhûäng chûúng trònh hûäu đch khấc cho viïåc diïỵn thuët, gip

tp

diïỵn giẫ nối chuån mưåt cấch thoẫi mấi, khưi hâi vâ cng khưng
kếm phêìn sùỉc bến, chiïëm àûúåc cẫm tònh ca ngûúâi nghe.

ht

Àiïìu khưng may lâ hêìu hïët chng ta àïìu chûa bao giúâ àûúåc hổc
cấc phûúng phấp àïí tấi lêåp trònh nhûäng cú chïë kđch hoẩt sai hóåc
CHÛÚNG 1: NHÛÄ N G MƯ THÛÁ C THÂ N H CƯNG

www.toitaigioi.com

9



Adam Khoo & Stuart Tan

oi
.c

om

cấc chûúng trònh hẩn chïë ca nậo bưå. Chđnh vò thïë, chng ta khưng
thêåt sûå kiïím soất àûúåc bưå nậo ca chđnh mònh. Thay vâo àố, chng
ta àïí cho bưå nậo “àiïìu khiïín” chng ta. Têët nhiïn, khi chng ta àïí
cho nậo bưå lâm ch mổi thûá thò nố sệ hoẩt àưång úã chïë àưå “cố sao
chẩy vêåy”, sûã dng nhûäng chûúng trònh têìm thûúâng vâ thêåm chđ
kđch hoẩt chng khưng àng hoân cẫnh. Kïët quẫ, chng ta chó cố

thïí àẩt àûúåc nhûäng àiïìu hẩn chïë trong cåc sưëng.

Nhûäng ngûúâi thêët bẩi trong cåc sưëng lâ nhûäng ngûúâi ln cho rùçng

ig
i

mổi chuån àïìu khưng nùçm trong têìm kiïím soất ca hổ hóåc vûúåt
ra ngoâi khẫ nùng ca hổ. Hổ nghơ vâ tin rùçng hổ khưng thïí àiïìu

gm
.v

oi
ta

trònh ûu viïåt hún àïí gip hổ thânh cưng trong cåc sưëng.

n

khiïín bưå nậo ca mònh, tấi lêåp trònh nố vâ câi àùåt nhûäng chûúng

Mưåt khi bẩn àậ hổc àûúåc cấch tấi lêåp trònh bưå nậo ca mònh
vâ biïët cấch câi àùåt cấc chûúng trònh múái ûu viïåt hún, bẩn sệ

thay àưíi àûúåc cấch tû duy vâ hânh àưång ca bẫn thên. Tûâ àố,

.t

bùçng cấch ln suy nghơ vâ hânh àưång tđch cûåc, bẩn cố thïí

.t

w

àẩt àûúåc bêët cûá thânh cưng nâo mâ bẩn mong mën.

ch

sa

w
w

Bẩn cng sệ lâm àûúåc nhûäng àiïìu mâ trûúác giúâ bẩn cho lâ khưng
thïí nhû: tđch cûåc têåp thïí dc cho àïën khi àẩt àûúåc thïí hònh l
tûúãng, ln lâm viïåc mưåt cấch hùng say hóåc thûåc hiïån mưåt bâi
diïỵn thuët êën tûúång trûúác àấm àưng,...

:/
/

Bưå mưn khoa hổc vïì phất triïín bẫn thên gip bẩn tấi lêåp trònh nậo bưå
ca mònh àûúåc biïët àïën vúái tïn gổi Neuro-Linguistic Programming
(viïët tùỉt lâ NLP, phất êm “en-eo-pi”), nghơa lâ Lêåp Trònh Ngưn
Ngûä Tû Duy.

tp

NLP têåp húåp nhiïìu k thåt khấc nhau, gip bẩn sûã dng ngưn

ngûä (linguistic) àïí lêåp trònh (programming) vâ tấi lêåp trònh hïå
thưëng tû duy (neuro) nhùçm cố thïí liïn tc àẩt àûúåc nhûäng kïët quẫ

ht

mong mën. NLP àûúåc phất minh búãi Tiïën sơ Richard Bandler vâ
Tiïën sơ John Grinder vâo thêåp niïn 70.

10

LÂ M CH TÛ DUY, THAY ÀƯÍ I VÊÅ N MÏÅ N H

www.toitaigioi.com



Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

om

TƯI ÀẬ THAY ÀƯÍI VÊÅN MÏåNH CA MỊNH NHÛ THÏË NÂO
Nùm 13 tíi, tưi cng vúái hâng chc hổc sinh khấc, cẫ nam lêỵn nûä,
bõ båc phẫi tham gia mưåt khốa hổc àưång viïn tinh thêìn dânh cho
nhûäng thiïëu niïn kếm cỗi. Àố cng lêìn àêìu tiïn tưi àûúåc tiïëp xc vúái
mễ vâ hêëp dêỵn ca bưå mưn nây.

oi
.c

Lêåp Trònh Ngưn Ngûä Tû Duy cng nhûäng phûúng phấp hïët sûác múái

Nhòn lẩi, lc àố tưi àang úã trong thúâi àiïím tïå hẩi nhêët ca thúâi thú

ig
i

êëu. Tưi vûâa bõ tưëng vâo mưåt trong nhûäng trûúâng trung hổc cú súã
àûúåc xïëp hẩng... thêëp nhêët trong cẫ nûúác.

n

Trûúác àố, vâo lc 8 tíi, tưi bõ àíi khỗi trûúâng tiïíu hổc vò

gm
.v

oi
ta

tưåi àấnh nhau, hẩnh kiïím xêëu vâ kïët quẫ hổc têåp kếm. “Thânh

tđch” tưët nghiïåp tiïíu hổc ca tưi tïå túái nưỵi tưi bõ têët cẫ sấu trûúâng
trung hổc cú súã mâ cha mể tưi nưåp àún xin hổc cho tưi àïìu tûâ
chưëi thùèng thûâng.

.t

Cëi cng, sau biïët bao nưỵ lûåc ca mể tưi, tưi cng àûúåc vâo

.t

w

trûúâng Ping Yi. Kïët quẫ hổc têåp ca tưi vêỵn vư cng kếm. Tưi chó

àêåu cố 4 trïn 8 mưn hổc vâ gêìn nhû “àưåi sưí” trong toân trûúâng.

ch

w
w

Khưng chó thïë, tưi côn lâ mưåt àûáa trễ kếm cỗi vâ nhu nhûúåc. Tưi
giao tiïëp rêët tïå, lc nâo cng chấn nẫn, ụí oẫi vâ khưng cố gò

sa

ngẩc nhiïn khi tưi nhanh chống lổt vâo danh sấch “hổc sinh cấ
biïåt”. Tưi cng cưë gùỉng tham gia àưåi Hûúáng àẩo sinh nhûng rưìi
cng bõ àíi vò sau sấu thấng mâ tưi vêỵn khưng thïí nâo qua nưíi

:/
/

bâi kiïím tra cú bẫn.

Cng nhû nhûäng hổc sinh hû hỗng khấc, tưi nghiïån nùång trô chúi
àiïån tûã vâ xem tivi sët ngây. Tưi xem nhûäng trô chúi àố nhû lâ

tp

cåc sưëng ca mònh, núi mâ tưi cố thïí àiïìu khiïín nhên vêåt chiïën
àêëu trong nhûäng trô chúi bẩo lûåc vâ àùỉm chòm trûúác mân hònh

ht

mấy tđnh tûâ ngây nây sang ngây khấc.

CHÛÚNG 1: NHÛÄ N G MƯ THÛÁ C THÂ N H CƯNG

www.toitaigioi.com

11



Adam Khoo & Stuart Tan
Cëi cng thò tưi, mưåt thiïëu niïn “àưì bỗ”, àậ may mùỉn àûúåc biïët

om

àïën Lêåp Trònh Ngưn Ngûä Tû Duy. Nghe cố vễ ghï gúám chûá thêåt ra
nố rêët lâ cùn bẫn so vúái nhûäng gò tưi àậ àûúåc dẩy trûúác àêy.

thûúâ n g trong mưỵ i ch n g ta.

oi
.c

Vâ rưìi dûúâng nhû cố cấi gò àố khëy àưån g trong bưå nậo àêìn
àưån (vò lêu ngây chûa dng túái ca tưi) khi tưi àûúåc biïët àïën

ngun l cú bẫn nhêët trong Lêåp Trònh Ngưn Ngûä Tû Duy:
Niïì m tin chđnh lâ cưng tùỉ c àố n g múã nhûä n g tiïì m nùng phi

ig
i

Khi bẩn tin lâ bẩn sệ lâm àûúåc mưåt àiïìu gò àố, hêìu nhû bẩn àậ

n

bùỉt àêìu kđch hoẩt nhûäng tiïìm nùng vư têån ca nậo bưå àïí hiïån

oi
ta

thûåc hốa àiïìu àố. Bẩn sệ vêån dng têët cẫ nùng lûåc tiïìm tâng

gm
.v

trong bẩn àïí tòm cấch thûåc hiïån vâ biïën niïìm tin àố thânh
sûå thêåt.

Ngûúåc lẩi, khi bẩn tin rùçng mưåt àiïìu gò àố lâ khưng thïí, bẩn

.t

sệ khưng mâng túái viïåc cưë gùỉng nghơ ra cấch hiïån thûåc hốa nố.

.t

Àố cng chđnh lâ lc bẩn vư tònh tûå àống têët cẫ nhûäng cấnh

w

cûãa dêỵn àïën thânh cưng vò bẩn àậ... àêìu hâng.

ch

:/
/

àang cẫn trúã tưi.

sa

w
w

Cấch suy nghơ múái mễ nây thêåt sûå truìn cẫm hûáng vâ àưång lûåc
cho tưi. Tuy nhiïn, àố cng lâ mưåt thûã thấch rêët lúán àưëi vúái tưi,
búãi vò tưi chûa tûâng lâm mưåt viïåc gò ra hưìn cẫ. Vâ nhû vûâa khấm
phấ ra mưåt àiïìu vơ àẩi, tưi chúåt nhêån ra rùçng: têët cẫ nhûäng niïìm
tin tiïu cûåc chđnh lâ ngun nhên àêìu tiïn (vâ cng lâ duy nhêët)
Tưi àậ tûâng tin rùçng tưi khưng thưng minh nhû nhûäng àûáa trễ khấc.
Vâ viïåc nhiïìu anh chõ em hổ ca tưi àïìu lâ hổc sinh lúáp chổn trûúâng

tp

chun, trong khi tưi mậi “àưåi sưí”, câng lâm tưi tin rùçng mònh lâ kễ

thêët bẩi... bêím sinh. Tưi tûâng tin rùçng tưi sinh ra àậ lûúâi biïëng, chêåm

ht

chẩp, ụí oẫi vâ... àêìn àưån. Cho nïn d cố cưë gùỉng túái àêu ài nûäa, tưi
cng khưng bao giúâ lâm nïn trô trưëng gò. Tưi hổc kếm, cng chùèng

12

LÂ M CH TÛ DUY, THAY ÀƯÍ I VÊÅ N MÏÅ N H

www.toitaigioi.com