Mùa xuân nho nhỏ;Lặng lẽ Sapa;Kiều...

Đề 9: Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là những lời tâm nguyện thật thiết tha, cảm
động của nhà thơ Thanh Hải. Hãy phân tích bài thơ để thấy đợc những tình cảm
đó.(chú ý: trọng tâm là hai khổ4và 5)
Mở bài:
Mùa xuân luôn là nguồn cảm hứng vô tận của các thi nhân. Nguyễn Bính đã từng
đánh thức ngời nhà quê trong mỗichúng ta bằng Mùa xuân xanh,Hàn Mạc Tử thì
bâng khuâng xao xuyến nơi đất khách quê ngời với Mùa xuân chín .Còn Mùa xuân
xuân nho nhỏcủaThanh Hải lại là tâm nguyện sau cùngcủa ông về tình yêu cuộc
sống,về khát vọng đợc cống hiến sức lực của mình cho đất nớc khi ông sắp lâm chung.
Thân bài:
1 Mùa xuân của thiên nhiên
Những câu thơ đầu bài thơ đã vẽ lên một bức tranh mùa xuân xứ Huế với không
gian cao rộng khoáng đạt nhng cũng rất đằm thắm, dịu dàng,tơi mát :
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Bức tranh mùa xuân hiện ra qua ba nét chấm phá:bông hoa ,dòng sông xanh và tiếng
chim chiền chiện hót. Mùa xuân xinh đẹp đã về tràn ngập trên dòng sông ,trên bầu trời
đất Huế . Nhà thơ đã sử dụng biện pháp đảo ngữ , để động từ mọc đứng ở đầu câu đã
gợi tả đợc sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng đến thích thú của tác giả ,khiến cho câu thơ nh
một tiếng reo vui :mùa xuân đã đến rồi đấy ?, mùa xuân đến thật nhanh, thật đẹp.
Đồng thời nhấn mạnh hình ảnh bông hoa tím biếc nổi bật trên nền xanh của dòng
sông.Không chỉ đẹp bơỉ maùsắc,bức tranh mùa xuân còn rộn rã bởi tiếng chim chiền
chiện .Một từ ơi đứng ở đầu câu từ chi liền sau động từ hót đã đa âm điệu thân
thơng của ngời dẫn xứ Huế vào bài thơ .
Khi mùa xuân đến ,dờng nh Thanh Hải không kìm nén đợc tình cảm của mình :
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đa tay tôi hứng
Trớc mùa xuân, tình cảm của Thanh Hải đợc bộc lộ mãnh liệt. Ông dang rộng đôi
tay ,mở rộng tấm lòng để đón mùa xuân .Âm thanh của tiếng chim chiền chiện không

loãng ra , không tan vào không trung mà đọng lại thành giọt , lắng lại thành dấu ấn
của mùa xuân, sâu thẳm trong tấc lòng tác giả. Đọc câu thơ tởng chừng nh vô lí, nhng
lại rất có lí trong sự chuyển đổi cảm giác. Khi nhà thơ lắng tai nghe : Ơi con chim
chiền chiện.Hót chi mà vang trời ây là lúc ông cảm nhận âm thanh bằng thính giác ,
khi nhìn thấy giọt long lanh rơi có hình có khối là lúc ông cảm nhận âm thanh bằng
thị giác, khi trân trọng hứng lấy giọt long lanh, ấy là lúc ông cảm nhận âm thanh
bằng xúc giác. Dờng nh Thanh Hải đón nhận mùa xuân bằng tất cả các giác quan của
mình với một niềm say sa ngây ngất .
2 Mùa xuân của đất n ớc con ng ời
Hoà minh vàovới mùa xuân của thiên nhiên ,nhà thơ có những cảm nhận sâu sắc vế
mùa xuân của con ngời và mùa xuân của đất nớc :
Mùa xuân ngời cấm súng
Lộc dắt đầy quanh lng
Mùa xuân ngời ra đồng
Lộc trải dài nơng mạ
Tất cả nh hối hả
Tất cả nh xôn xao
Tác giả đã miêu tả mùa xuân của con ngời chỉ bằng một chữ lộc .Lộc là biểu tợng
của mùa xuân ,củachồi xanh ,của sức sống,của thành quả lao độngvà chiến đấu .Mùa
xuân của ngời chiến sĩ khi ra trận là những cành là nguỵ trang chi chít lộc nh mang cả
mùa xuân trên lng ,đem cả mùa xuân, sức xuân vào trận đánh .Còn ngời nông dân lao
động sản xuất ở hậu phơng thì lộc mùa xuân trải dài trên những thành quả lao động
của họ .Nó tợng trng cho sự ấm no ,hạnh phúc ,cho những mùa bội thu .với nhịp thơ
sôi động ,gióng giả nh một tiếng reo náo nức ,hào hứng từ tâm can tác giảđã thể hiện
đợc quyết tâm của những ngời lao động và chiến đấu .Họ bớc vào cuộc với khí thế hối
hả ,xôn xao .Trong nhịp thơ sôi động đó nhà thơ đã có những cảm nhận thật mới mẻ
vế đất nuớc mình :
Đất nớc bốn ngìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nớc nh vì sao

Cứ đi lên phía trớc
Đất nớc nh ngời mẹ hiền bao dung tần tảo vất vả và gian lao vừa có niềm kiêu
hãnh ,bừng sáng nh vì sao, lạ vừa mạnh mẽ đạp bằng mọi gian lao để rồi ung dung cứ
đi lên phía trớc .Đoạn thơ đã thể hiện đợc niềm tin niềm tự hào của Thanh Hải về đất
nớc và con ngời .
3 Mùa xuân của lòng ng ời ( ớc nguyện của Thanh Hải)
Mùa xuân của thiên nhiên ,của đất trời ,của con ngời cứ hoà quyện xốn xang trong
lòng nhà thơ .quên đi nỗi đau đớn của căn bệnh hiểm nghèo ,thơ ông vẫn bừng lên tình
yêu cuộc sống :
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến
Mợn hình ảnh của thiên nhiên ,Thanh Hải đã thể hiện đợc tâm nguyện thiết tha cháy
bỏng của mình. Rất tự nhiên, nhà thơ muốn làm một con chim, một cành hoa, một nốt
trầm những vật nhỏ nhoi nhng có ích cho đời. Một con chim hót gọi xuân về, đem
mùa xuân đến cho mọi ngời; một bông hoa để tô điểm hơng sắc cho cuộc đời, làm đẹp
cho thiên nhiên, sông núi;làm nốt nhạc trầm trong bản hoà ca êm ái nhng làm xao
xuyến , đắm say lòng ngời. Điệp ngữ ta làm lặp đi lặp lại trong câu thơ cho thấy tâm
nguyện của nhà thơ thật chân thành tha thiết.Từ đại từ tôi thể hiện cảm xúc riêng ở
trên, giờ đây tác giả chuyển thành đại từ ta một cách rất tự nhiên. Ta có thể là nhà
thơ, là mỗi chúng ta hay tất cả mọi ngời. Đó không chỉ là ớc nguyện của riêng tác giả
mà còn là ớc nguyện của tất cả mọi ngời muốn đợc công hiến cho đất nớc. Khát vọng
của nhà thơ còn cháy bỏng hơn khi ông viết:
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mơi
Dù là khi tóc bạc
Ước làm chim, làm hoa, làm một nốt nhạc, giờ đây Thanh Hải lại ớc làm một mùa
xuân nho nhỏ, bình dị, khiêm nhờng và lặng lẽ dâng cho đời,dù là tuổi hai mơi

2
hay khi tóc bạc. Tuổi hai mơi và khi tóc bạc là lúc con ngời ít cống hiến nhất.
Một thể hiện khi mới trởng thành; một thể hiện khi đã xế chiều mãn bóng.Tuổi hai mơi
vàkhi tóc bạcthể hiện một sự cống hiến trọn đời, cống hiến không mệt mỏi , trong âm
thầm lậng lẽ. Điệp từ dù làtrong câu thơ nh một lời khẩng định ,nh một lời nhắn nhủ
gửi cho các thế hệ sau về một lối sống đẹp: Mỗi chúng ta dù ở tuổi nào, dù ở hoàn
cảnh nào hãy nghĩ và hãy làm những việc có ích cho đời; hãy làm một mùa xuân nho
nhỏ góp phần vào mùa xuân rộng lớn của đất nớc. Quan niệm sống ấy thật đẹp. Nó
không chỉ của riêng nhà thơ mà còn là của cả một thời đại:
Nếu là con chim chiếc lá
Thì con chim phải hót , chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình
(Một nhành xuân - Tố Hữu)
Trớc khi từ giã cõi đời,Thanh Hải đã kịp để lại một mùa xuân nho nhỏ, một nốt trầm
xao xuyến cho đời nh Mãn Giác Thiền S cũng đã từng để lại cho đời một niềm lạc
quan lớn:
Ai bảo xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua sân trớc một nhành mai
Có lẽ phải yêu đời, yêu cuộc sống lắm thì Thanh Hải mới có thể viết lên những vần thơ
lạc quan bất tận ấy. Và bài thơ kết thúc bằng một điệu hò xứ Huế:
Mùa xuân ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nớc non ngàn dặm mình
Nớc non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế
Những câu thơ cuối của bài thơ mang đậm dấu ấn của những làn điệu dân ca trữ tình
xứ Huế. Ca khúc ngọt ngào đặc trng xứ Huế ấy đã thể hiện đợc ớc nguyện ,thể hiện đ-
ợc tình yêu quê hơng đất nớc của Thanh Hải .khi nhà thơ sắp lìa xa cuộc đời thì những
tình tình cảm sâu đâm đó thật cảm động và đáng trân trọng biết bao!

Kết bài:
Cách 1:
Mùa xuân xứ Huế thật đẹp .Và mùa xuân còn đẹp hơn nữa khi có những con ngời
cống hiến hết mình để góp phần xây dựng mùa xuân của đất nớc.Mùa xuân của đất n-
ớcđã hoà với mùa xuân của đất trời và mùa xuân của lòng ngời. Bài thơ với thể thơ
năm chữ, giọng điệu nhẹ nhàng, ngôn ngữ mợt mà chất thơ của xứ Huế đã tăng thêm
sức biểu cảm cho bài thơ; để bài thơ đi sâu vào lòng ngòi và có một sức sống bất diệt.
Cách 2:
Bài thơ với kết cấu năm chữ giọng điệu nhẹ nhàng, ngôn ngữ mợt mà, lắng đọng nh
một nốt trầm làm xao xuyến lòng ngời. Đằng sau những vần thơ ấy là tình yêu cuội
đời là ớc nguyện thật đẹp , thật giản dị của Thanh Hải. Mùa xuân nho nhỏ là tiếng
lòng của nhà thơ, là lời nhắn gửi cuối cùng của một con ngời sắp rời xa cuộc đời: hãy
sống đẹp , sống vì mọi ngời; mỗi ngời hãy là một mùa xuân nho nhỏ góp vào mùa
xuân rộng lớn của đất nớc.

3
Đề 8: Hãy phân tích nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa
(Chú ý:Nếu đề cho trớc các đặc điểm thì chỉ phân tích các đặc điểm đã cho)
Mở bài:
Cách 1:
Nếu là con chim chiếc lá
Thì chim phải hót, lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình
Một nhà thơ đã từng viết nh vậy song chỉ đến khi đọc truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của
Nguyễn Thành Long, tiếp xúc với các nhân vật trong tác phẩm đặc biệt là anh thanh niên ta
mới thấy thấm thía hơn ý nghĩa của những vần thơ trên. Anh thanh niên trong tác phẩm là
ngời có những phẩm chất đáng quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công việc, khiêm tốn và có
phong cách thật đẹp.
Cách 2:

Nguyễn Thành Long là một cây bút có tên tuổi về truyện ngắn đợc nhiều bạn đọc a thích.
Các tác phẩm của ông thờng phản ánh các cuộc sống sôi động đang diễn ra hàng ngày,
hàng giờ trên đất nớc. Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa là truyện ngắn nh vậy. Truyện đã khắc
hoạ đợc chân dung của ngời lao động mới, đó là anh thanh niên với những phẩm chất đáng
quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công việc, khiêm tốn và có phong cách thật đẹp.
Thân bài:
Trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa Nguyễn Thành Long đã khắc hoạ vẻ đẹp của những
con ngời lao động ở chốn Sa Pa lặng lẽ. Trong số các hình tợng nhân vật đẹp cả trong tâm
hồn lẫn tính cách ấy, anh thanh niên làm công tác khí tợng thuỷ văn gây một cảm xúc mạnh
mẽ trong lòng ngời đọc. Là một thanh niên 27 tuổi cái tuổi sôi nổi, yêu đời, ham hoạt
động. Anh đã tự nhận công tác một mình ở đỉnh Yên Sơn cao 2600m bốn bề chỉ có mây
mù và cây cỏ lạnh lẽo. Công việc tởng chừng nh đơn giản, chỉ cần đo gió, đo mây, đo ma
cho chính xác nhng anh đã phải vợt bao khó khăn thử thách.
Tr ớc hết, đọc tác phẩm ta thấy anh thanh niên là một ng ời có lối sống đẹp, có
những suy nghĩ đúng đắn về công việc và cuộc sống. Anh thanh niên có hoàn cảnh sống
thật đặc biệt nhng nhữngsuy nghĩ đúng đắn và sâu sắc về công việc đã giúp anh vợt qua tất
cả những khó khăn, làm anh không cảm thấy cuộc sống cô đơn, lẻ loi: khi ta làm việc ta
với công việc là đôi, sao gọi là một mình đợc, Công việc cũng gian khổ đấy chứ, cất nó đi
chán buồn chết mất. Anh thấy công việc của mình gắn liền với công việc của bao anh em
đoàn viên. Anh luôn xác định công viêc đó là sự nghiệp của đời mình nên anh đã tìm thấy
niềm vui, niềm hạnh phúc thực sự trong công việc. Sống một mình thời gian đầu cha quen,
anh thèm ngời quá, có lúc phải chặn xe lại để đợc gặp ngời. Nhng rồi anh cũng khắc phục
đợc những khó khăn đó, tạm quên đi những ham thích cá nhân dể tập chung vào công việc.
Đến sa pa nhiều ngời nghĩ đó là nơi nghỉ ngơi nhng chính ở đó có bao nhiêu ngời đang âm
thầm làm việc, cống hiến cho Tổ quốc. Đọc tác phẩm, ta thấy anh thanh niên không những
có suy nghĩ đẹp mà anh còn hết lòng tận tuỵ với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, vợt
qua những gian khổ của hoàn cảnh để làm nhiệm vụ một cách tự giác cao độ với hiệu quả
công việc xuất sắc. Dù ma tuyết lạnh giá thế nào đI nữa anh cũng trở dậy ra ngoài trời để
ốp đúng giờ. Công việc đòi hỏi chính xác đến tuyệt đối vậy mà anh cha một lần để sảy ra
sơ xuất nào trong nhiệm vụ. Việc phát hiện ra đám mây khô của anh đã góp phần vào chiến

thắng của không quân ta bắn rơi nhiều máy bay Mỹ trên cầu Hàm Rồng.
Cũng bởi say mê công việc và ham học hỏi nên anh cũng rất chịu khó đọc sách. Với anh
sách là ngời bạn thân không chỉ nó làm khuây khoả lúc anh buồn mà còn bởi nó mang đến
4
cho anh nhiều điều mới lạ, giúp ích cho công việc nghiên cứu của anh. Tình yêu công việc,
yêu cuộc sống , tự hào về mảnh đất mình đang sống đã trở thành sức mạnh, thành điểm tựa
để anh học tập và vơn lên. ý thức học hỏi để ngày càng hoàn thành tốt hơn công việc ở anh.
Anh thanh niên còn là ng ời luôn chân thành cởi mở, luôn quan tâm đến ng ời khác.
Anh đã gửi tam thất biếu vợ bác lái xe khi biết vợ bác ốm. Mặc dù mới gặp ông hoạ sĩ già
và cô gái trẻ lần đầu tiên nhng anh đón tiếp họ rất chân tình cởi mở. Anh đã hái hoa tặng cô
gái, pha trà mời họ uống, anh quí từng dây từng phút đợc trò truyện với họ. Khi họ ra về
anh còn tiễn họ bằng một làn trứng ăn đờng, Có thể nói cuộc gặp gỡ của họ giữa mịt mờ s-
ơng tuyết vẫn nồng ấm tình ngời. Thái độ ân cần chu đáo của anh đã để lại cho ông hoạ sĩ
già và cô kĩ s trẻ một ấn tợng tốt đẹp.
Anh thanh niên ấy không chỉ ân cần chu đáo mà anh còn là một ng ời có nếp sống
lành mạnh, gọn gàng, ngăn nắp, biết tổ chức cho mình một cuộc sống sinh động phong
phú. Sống một mình nơi hẻo lánh nhng anh không cho phép mình cẩu thả, tuyềnh toàng.
Căn nhà ba gian của anh đợc sắp xếp gọn gàng sạch sẽ. Nơi anh ở tởng chừng nh một bàn
tay khoé léo sắp đặt. Anh còn tạo cho mình một cuộc sống không kém phần sinh động,
phong phú bằng việc trồng hoa, nuôi gà, đọc sách. Rồi anh còn biết tạo cho mình những
cuộc gặp gỡ thân tình, ấm áp tình ngời. Có lẽ chính cách sắp xếp tổ chức cuộc sống đó đã
giúp anh yêu và say mê công việc hơn.
Cảm động hơn ta còn thấy anh một con ng ời luôn luôn khiêm tốn. Anh không công
nhận mình là ngời cô độc nhất thế gian vì còn có anh bạn trên đỉnh Phan-Xi- Păng cao
3142m mới là một mình. Anh cảm thấy những công việc mình làm chỉ là nhỏ bé. Khi ông
hoạ sĩ già muốn vẽ anh, anh đã từ chối và nhiệt tình giới thiệu với ông những con ngời mà
anh cho là đáng vẽ hơn. Đó là ông kĩ s vờn rau, anh cán bộ nghiên cứu sét những con ng-
ời mà anh cho rằng họ làm mình thấy cuộc đời đẹp quá. Vẻ đẹp của con ngời anh đã
khiến cho những con ngời tiếp xúc với anh cảm động và cuốn hút.
Nhân vật anh thanh niên là hình ảnh tiêu biểu cho những con ngời lao động mới: có tri

thức, trình độ , say mê công việc, có tinh thần khắc phục khó khăn, có ý thức trách nhiệm,
tự giác hoàn thành công việc trong bất cứ hoàn cảnh nào. Qua nhân vật anh thanh niên, ta
hiểu đợc họ là nhữhg con ngời hoàn toàn bình thờng nhnh có lối sống thật cao đẹp: nguyện
hy sinh lợi ích cá nhân, cống hiến tàI năng, trí tuệ, sức lực và tuổi thanh xuân tơi đẹp nhất
của mình cho đất nớc. Những phẩm chất của ngời lao động mới đã gợi nên trong ta tình yêu
quê hơng đất nớc, yêu cuộc sống , yêu công việc lao động quanh mình. Phẩm chất cao đẹp
của những ngời lao động mới là tấm gơng sáng cho thế hệ trẻ noi theo và cũng từ họ chúng
ta sẽ xác định đợc một hớng đi đúng cho tơng lai.
Kết bài:
Lặng lẽ sa pa là một thành công đáng ghi nhận của cây bút truyện ngắn Nguyễn Thành
Long. Tác phẩm nh một bài thơ về vẻ đẹp ,về cách sống và suy nghĩ của những con ngời lao
động bình thờng mà cao cả - mẫu ngời của một giai đoạn lịch sử có nhiều gian khổ hy sinh
nhng cũng thật trong sáng đẹp đẽ. Từ hình ảnh những con ngời ấy, đặc biệt là anh thanh
niên gợi nên cho ta những suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống của lao động, về con ngời,
hạnh phúc.
.
5