16 vaitrocuasieuamtrongchandoanbenhlynguc bskhoang 20141030 khotailieu y hoc

VAI TRÒ CỦA SIÊU ÂM
TRONG CHẨN ĐOÁN
BỆNH LÝ NGỰC
BS. NGUYỄN QUÝ KHOÁNG
BS. NGUYỄN QUANG TRỌNG

31 October 2014

1


DÀN BÀI









Mục tiêu.
Kỹ thuật.
Hình ảnh siêu âm phổi - màng phổi bình
thường.
Hình ảnh bệnh lý.
Kết luận.

31 October 2014

2

MỤC TIÊU
Vai trò của Siêu âm trong
chẩn đoán bệnh lý Ngực
đã được biết từ lâu, từ thành
ngực đến màng phổi rồi
trung thất và phổi. Tuy nhiên,
để chẩn đoán được các bệnh
lý trong phổi, điều kiện tiên
quyết là tổn thương phải nằm
sát thành ngực.
31 October 2014

Tổn thương không và có tiếp xúc
với màng phổi.
3


Lẽ dĩ nhiên, Siêu âm không
thay thế được X Quang và CT
nhưng cũng bổ sung thêm cho
các kỹ thuật trên đây, đặc biệt
trong việc đánh giá tràn dịch
màng phổi (là một thế rất mạnh
của siêu âm) và giúp sinh thiết
và chọc dò màng phổi để tìm ra
nguyên nhân của dịch này.

31 October 2014

4


Vấn đề mới trong bài này là chúng tôi muốn
nhấn mạnh vai trò của Siêu âm trong chẩn
đoán:
1/ Tràn khí màng phổi
2/ Các bệnh lý mô kẽ và phế nang.
đặc biệt trong các trường hợp cấp cứu.

31 October 2014

5


KỸ THUẬT
Khảo sát bệnh nhân ở tư thế nằm và ngồi.

*Ở tư thế nằm, lấy gan làm cửa sổ, ta có thể khảo sát
khoang màng phổi ở góc sườn hoành sau và bên, nhu
mô phổi vùng đáy phổi.
*Ở tư thế ngồi, đặt đầu dò trong các khoang liên sườn,
ta có thể khảo sát bệnh lý của thành ngực, màng phổi
cũng như nhu mô phổi kế cận.

31 October 2014

6

31 October 2014

7


Tư thế ngồi tìm tràn dịch màng phổi.

31 October 2014

Tư thế nằm tìm tràn khí màng phổi.

8


HÌNH ẢNH SIÊU ÂM MÀNG PHỔI - PHỔI BÌNH THƯỜNG
- Xảo ảnh phản chiếu liên tiếp (reverberation artifacts): bình thường khi gặp phổi
chứa khí, chùm tia siêu âm sẽ tạo ra phản ứng dội liên tiếp, đặc trưng là ta tìm thấy
những đường A (A lines) song song với đường màng phổi có hồi âm dày. Xảo ảnh
này cũng thấy trong tràn khí màng phổi, do vậy nó ít có giá trị chẩn đoán.
- Xảo ảnh đuôi sao chổi (comet tail artifacts): xảo ảnh này hình thành khi chùm
tia siêu âm gặp vách liên tiểu thuỳ có chứa dịch (còn gọi là B lines).
Vậy nếu thấy xảo ảnh này thì ta có thể loại trừ khí chen giữa lá thành và lá tạng
màng phổi (tức là không có tràn khí màng phổi).
- Dấu hiệu trượt màng phổi (sliding sign): bình thường, với cử động hô hấp ta có
thể thấy lá thành và lá tạng trượt lên nhau. Dấu hiệu này sẽ mất đi khi có tràn khí
màng phổi.
- Hình ảnh soi gương của gan qua vòm hoành: khi khảo sát BN ở tư thế nằm, lấy
gan làm cửa sổ. Hình ảnh này mất đi khi có tràn dịch màng phổi.

31 October 2014

9


Đường
màng phổi

31 October 2014

10


Reverberation artifacts: các mũi tên chỉ A line.
Đường màng phổi (pleural line) là đường hồi âm dày, nằm phía dưới bóng hồi âm
của hai cung sườn hai bên khoảng 5 mm. Hình ảnh thu được còn gọi là Bat sign
(giống hình con dơi đang bay).
31 October 2014

11


Reverberation artifacts:
1/ mũi tên chỉ “A line”, 2/ đầu mũi tên và mũi tên
mở chỉ xảo ảnh đuôi sao chổi “B line”với kích
thước khác nhau tuỳ thuộc vào bề dày của vách
liên tiểu thuỳ .
31 October 2014

12

Sliding sign với đầu dò 5 MHz

Sliding sign với đầu dò 12 MHz

S: bóng lưng của các xương sườn

31 October 2014

13


31 October 2014

14


HÌNH ẢNH BỆNH LÝ
Bệnh lý thành ngực.
 Bệnh lý màng phổi.
 Bệnh lý trung thất
 Bệnh lý phổi.


31 October 2014

15

BỆNH LÝ THÀNH NGỰC




Siêu âm có thể chẩn đoán được một số tình
trạng bệnh lý của mô mềm như: tụ máu sau
chấn thương, tràn khí dưới da, abscess, bướu
mô mềm…
Siêu âm cũng có thể đánh giá được một số
tình trạng của xương như: gãy xương (có thể
kèm dập phổi), cal xương, huỷ xương...

31 October 2014

16


Tụ máu dưới da sau chấn thương (H),
tràn máu màng phổi (E).

Abscess vùng nách phải
31 October 2014

Tràn khí dưới da

Lymphoma cơ ngực lớn
17

Gãy xương sườn, không thấy trên phim X quang

Cal xương sườn
31 October 2014

Huỷ xương do di căn từ
adenocarcinoma
18


Adenocarcinoma phổi P di căn thành ngực T.

31 October 2014

19


BỆNH LÝ MÀNG PHỔI
1. Tràn dịch màng phổi.
2. Bướu màng phổi.
3. Tràn khí màng phổi.

31 October 2014

20


TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI

* Dịch có thể là dịch thấm (transudate) hoặc dịch tiết

(exsudate):
- Dịch hồi âm trống hoàn toàn: có thể là dịch thấm hoặc dịch tiết.
- Dịch có hồi âm, đốm hồi âm trôi nổi, có vách ngăn, màng phổi
dày > 3mm, có nốt ở màng phổi: dịch tiết.
* Các dấu hiệu ác tính:
+ Nốt ở màng phổi.
+ Màng phổi dày không đều, bề dày > 1 cm.

31 October 2014

21


BN ở tư thế nằm: TDMP, thấy thành ngực sau qua lớp dịch.
BN ở tư thế ngồi: TDMP gây xẹp
phổi thụ động.

31 October 2014

Tràn mủ màng phổi

22


31 October 2014

23


Dày màng phổi

(pleural thickening):
BN có tiền căn
TDMP do lao đã
điều trị.

31 October 2014

24


Nữ, 46 tuổi, breast carcinoma di căn
màng phổi.

31 October 2014

25