De thi va huong dan cham HSG lop 10

Trờng THPT Hậu Lộc 4 kì thi học sinh giỏi cấp trờng
----------------- năm học 2008 - 2009
Môn thi: ngữ văn, khối 10
Thời gian làm bài: 120 phút không kể thời gian phát đề


Đề bài
Câu I (8 điểm)
Quan niệm "dại" và" khôn" của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua hai câu thơ sau trong
bài thơ Nhàn
" Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Ngời khôn, ngời đến chốn lao xao"
(Ngữ văn 10, tập1, NXB Giáo dục
năm 2008, trang 129)
Câu II (12 điểm)
Anh(chị) hãy viết bài văn giới thiệu về tác phẩm Chuyện chức phán sự đền
Tản Viên của Nguyễn Dữ

............................................ Hết.............................................
Thí sinh không đợc dùng tài liệu. Giám thị không đợc giải thích gì thêm
Họ và tên thí sinh................................... Số báo danh...............

1
Trờng THPT Hậu lộc 4 hớng dẫn chấm đề thi học sinh
................. giỏi trờng năm học 2008 - 2009
môn: ngữ văn - khối 10
Câu 1 ( 8điểm)
A. Yêu cầu về nôi dung ( 6đ )
a. Giới thiệu về tác giả, nhà thơ tiêu biểu thế kỉ XVI, một nhân cách cao thợng; bài
thơ Nhàn một bài thơ Nôm tiêu biểu của Nguyễn Bỉnh Khiêm lời thơ tự nhiên, giản dị, nội
dung gửi gắm triết lí sống nhàn tìm đến thiên nhiên xa vòng danh lợi giữ vững cốt cách tâm

hồn( 1đ )
b. Tìm hiểu biểu tợng "nơi vắng vẻ", "chốn lao xao" trong hai câu thơ từ đó thấy đợc
quan điểm và cách nói độc đáo của Nguyễn Bỉnh Khiêm về "dại" và " khôn"( 3đ )
- Tìm nơi vắng vẻ không phải là lánh đời mà tìm nơi mình thích thú, đợc sống thoải
mái, an toàn, nơi không phải chốn quan trờng, chợ búa " dành giật t lợi"( 1đ )
- Đến chốn lao xao là đến chốn " chợ lợi đờng danh" huyên náo, nơi con ngời đua
chen, gành giật hãm hại nhau. Đây là nơi có nhiều nguy hiểm khôn lờng ( 1đ )
- Quan niệm "khôn" và "dại" của Nguyễn Bỉnh Khiêm khác đời vì đây là cách nói ng-
ợc với giọng mỉa mai. "Dại" ở đây chính là khôn, "Khôn" lại chính là dại. Nghệ thuật đối
biểu hiện thái độ lựa chọn dứt khoát của nhà thơ từ bỏ lợi danh tìm đến cuộc sống thanh bạch,
đó là quan niệm lẽ sóng sống của một nhân cách lớn ( 1đ )
c. Khái quát nâng cao vấn đề: Quan niện "dại" - "khôn" của Nguyễn Bỉnh Khiêm biểu
hiện cách ứng xử của nhà nho trong thời buổi đất nớc loạn lạc, rối ren lánh đục tìm trong cốt
giữ trọn thiên lơng trong sáng; ngày nay trong hoàn cảnh đất nớc đổi mới, ngẫm về lẽ sống ng-
ỡi xa chúng ta trân trọng, ngỡng mộ tiếp nhận nhng mỗi ngời cần nhận thức đợc trách nhiệm
với cuộc đời và thắp lên khát vọng sống để cống hiến( 2đ )
B. Yên cầu về hình thức và kĩ năng ( 2đ )
a. Bớc đầu biết cách nghị luận về một đoạn thơ, khai thác từ ngữ, hình ảnh, nghệ thuật
từ đó khái quát nội dung t tởng (0.5 đ)
b. Bố cục đầy đủ, cân đối mạch lạc (0.5đ)
c. hành văn và diễn đạt tốt, trôi chảy (0.5đ)
d. Bảo đảm yêu cầu đúng chính tả, ngữ pháp (0.5đ)
Câu 2 ( 12 điểm)
A. Yêu cầu và quy định điểm về nội dung
a. Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm ( 1đ )
- Nguyễn Dữ là nhà văn sống vào khoảng thế kỉ XVI, ông là nhà văn có công đầu
trong việc hoàn thiện thể loại truyện truyền kì ở Việt Nam
- Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là tác phẩm tiêu biểu cho sự nghiệp văn chơng
Nguyễn Dữ, rút từ tập " Truyền kì mạn lục"
b. Thuyết minh những sự việc chính của truyện: Tử Văn đốt đền; hồn ma Bách Hộ họ

Thôi giả làm c sĩ đến đòi Tử Văn dựng trả ngôi đền và doạ sẽ kiện đến Diêm Vơng; Tử Văn bị
hai tên quỷ sứ bắt xuông Minh Ti; Tử Văn đấu tranh để dành lẻ phải (2đ )
c. Giới thiệu về giá trị nôi dung của truyện và các nhân vật chính (3đ)
- Nôi dung chính của tác phẩm là tiếng nói ngợi ca và tôn vinh những ngời cơng trực
quyết đoán giám đơng đầu với cái xấu, cái ác đòi công lí cho cuộc đời, ngoài ra truyện
2
còn đề cập đến cuộc đấu tranh sống còn giữa hai thế lực: một bên là con ngời( do Ngô Tử Văn
đại diện), một bên là thần linh ma quái( Minh Ti, hồn ma Bách Hộ họ Thôi...). ý nghĩa của
cuộc đấu tranh này là chính nghĩa thắng gian tà, thiện thắng ác
- Truyện đã tập trung khắc học thành công các nhân vật: Ngô Tử Văn cơng trực,
trọng công lí, thẳng thấn kiên quyết chống gian tà; hồn ma Bách Hộ họ Thôi xảo quyệt gian
trá
d. Giới thiệu về giá trị nghệ thuật của truyện: Có sự kết hợp giữa yếu tố kì ảo và nội
dung hiện thực; cách kể chuyện hấp dẫn, xây dựng xung đột căng thẳng kịch tính, khắc hoa
tính cánh nhân vật đậm nét (1.5đ)
e. Nhận xét đánh giá chung về tác phẩm: khẳng định khát vọng đấu tranh cho chính
nghĩa và lẽ phải; thể hiện rõ đặc trng của thể loại truyện truyền kì , tác phẩm xứng đáng là một
" thiên cổ kì bút" trong kho tàng văn học dân tộc ( 0.5 đ )
B. Yêu cầu về hình thức và kĩ năng
a. Bài văn viết đúng đặc trng kiểu bài văn thuyết minh (1đ)
b. Bố cục đầy đủ, cân đối mạch lạc (1đ)
c. hành văn và diễn đạt tốt, trôi chảy lu loát (1đ)
d. Bảo đảm yêu cầu đúng chính tả, ngữ pháp (1đ)
* lu ý: Thí sinh có thể tổ chức bài văn theo nhiều hớng khác nhau nhng cần đảm bảo những
nội dung cốt yếu trên, giám khảo cần chú ý kĩ năng làm văn ( lập luận, diễn đạt, dùng từ
dặt câu...), đặc biệt khuyến khích những bài văn có ý sáng tạo, diễn đạt hay hấp dẫn
3