Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 6 tuổi trong trường mầm non

Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non

PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lý luận:
Sinh thời Bác Hồ kính yêu của chúng ta thường nói.
“Hiền giữ phải đâu là tính sẵn
Phần nhiều là do giáo dục mà nên”
Chính vì vậy trẻ em là niềm tự hào lớn của mỗi gia đình, là chủ nhân
tương lai của đất nước, là nền tảng vững chắc cho xã hội Việt Nam “Trẻ em hôm
nay, thế giới ngày mai”. Để đạt được điều đó thì việc chăm sóc giáo dục trẻ phải
có sự chung tay góp sức của nhà trường, gia đình và xã hội. Hiện nay thì nhiều
phụ huynh có rất ít thời gian để quan tâm đến con cái, chính vì vậy trẻ hay thu
mình và rất ít khi giao tiếp với thế giới bên ngoài. Điều này làm ảnh hưởng
mạnh mẽ đến sự phát triển nhận thức, tình cảm và sự phát triển toàn diện của trẻ,
đặc biệt là hầu hết trẻ khơng có vốn kỹ năng sống. Vì vậy việc giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ trong trường mầm non là điều rất cần thiết để giúp trẻ khám phá thế
giới tâm hồn mình một cách có định hướng, khiến trẻ biết quý trọng bản thân,
nuôi dưỡng những giá trị sống nền tảng và hình thành những kỹ năng sống tích
cực trong trẻ, giúp trẻ cân bằng cuộc sống trên bốn lĩnh vực: Thể trạng, tâm hồn,
trí tuệ, tinh thần, từ đó xây dựng cho trẻ những kỹ năng sống hịa nhập với thế
giới xung quanh, giúp cho quá trình học tập lâu dài của trẻ sau này.
Là giáo viên trực tiếp đứng lớp 5 tuổi tôi nhận thức rằng ở lứa tuổi. Việc
giáo dục kỹ năng sống là giúp trẻ nâng cao năng lực để tự lựa chọn những giải
pháp khác nhau mà quyết định phải xuất phát từ trẻ, vì thế học phải hết sức gần
gũi với cuộc sống, nội dung phải xuất phát từ chính nhu cầu và kinh nghiệm của
trẻ, trẻ cần có điều kiện để cọ xát, trao đổi kinh nghiệm, thực hành và áp dụng.
Trẻ phải được thảo luận theo nhóm, phải được phát triển trí tuệ, sắm vai, tranh
luận và phân tích tình huống, trẻ phải biết thích nghi, thể hiện cảm xúc, có khả
năng hòa nhập, tự giải quyết vấn đề một cách tự lập. Đó chính là tiền đề gieo
mầm hạt giống nhằm hình thành kỹ năng sống cho trẻ.

Qua một thời gian tìm tịi nghiên cứu, nhận thức được sâu sắc, ý nghĩa
vai trò quan trọng của các kỹ năng sống đối với sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên
việc giáo dục kỹ năng sống chưa trở thành một môn học với một giáo trình
chuẩn, được áp dụng trong nhà trường. Với trái tim người mẹ thứ hai trong năm
học 2016- 2017 đã thôi thúc tôi lựa chọn thực hiện đề tài “Một số biện pháp dạy
kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường mầm non”

1/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
2. Cơ sở thực tiễn:
Khi tìm hiểu thực trạng của trường. Là một trong những trường có số trẻ
đơng nhất thị xã, địa bàn rộng, các con phần lớn là con của bố mẹ làm nơng
nghiệp. Giáo viên và gia đình đã giáo dục kỹ năng sống cho trẻ song tôi nhận
thấy yếu điểm xuất phát từ yếu tố kinh tế gia đình và nguyên nhân chủ yếu là do
các bậc cha mẹ còn thiếu kinh nghiệm trong việc dạy con, ít gần gũi với con cái
nuông chiều con quá mức gây tác động đến kỹ năng ứng xử của trẻ như trẻ
nhút nhát trong quan hệ giao tiếp và trong trong kỹ năng tự phục vụ.
Năm học này tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp 5 tuổi hầu hết
các cháu là con bố mẹ làm nông nghiệp, nên việc quan tâm đến con em còn hạn
chế bên cạnh đó nhiều gia đình cịn q nng chiều con. Một số phụ huynh
không hiểu được tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng sống cho con.
Thời gian đầu khi trẻ đến lớp với thói quen chạy nhảy tự do, nói leo nói
khơng đủ câu một số cháu ít nói hay rụt rè trong giao tiếp. Vì vậy việc dạy trẻ kỹ
năng sống là rất cần thiết cho sự phát triển tồn diện của trẻ.
II. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
1. Mục đích nghiên cứu:
“ Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi tại trường mầm non”
nhằm phát huy nâng cao tính tích cực, năng động, sáng tạo, mạnh dạn, tự tin

trong mọi hoạt động và mọi hoàn cảnh của trẻ nhằm củng cố, rèn luyện cho trẻ
những kỹ năng sống cơ bản thông qua các hoạt động hằng ngày của trẻ.
2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
Nghiên cứu sở lý luận về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 - 6
tuổi ở trường mầm non.
Nghiên cứu thực tiễn để đưa ra các biện pháp nâng cao chất lượng giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non.
III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ GIẢ THUYẾT
KHOA HỌC
1.Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng là trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi – A4 với tổng số trẻ là 54 cháu tại
Trường Mầm non và các hoạt động giáo dục giúp trẻ có kỹ năng sống tích cực ở
trường mầm non.
2. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài được nghiên cứu đối với đối tượng trẻ 5- 6 tuổi tại Trường mầm
non và được nhân rộng tại một số lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi trong trường. Đề tài có
2/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
thể áp dụng rộng rãi đối với trẻ 5- 6 tuổi trong tất cả các trường mầm non.Vận
dụng vào công tác giảng dạy ở lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
3. Giả thuyết khoa học:
Việc nghiên cứu trên nếu áp dụng đại trà thì sẽ góp phần nâng cao hiệu
quả giáo dục trong lĩnh vực giáo dục kỹ năng sống nói riêng và giáo dục toàn
diện cho học sinh trong trường Mầm non nói chung.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Trong đề tài này tôi đã chọn và sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
Phương pháp quan sát.
Phương pháp thực nghiệm: Thực nghiệm ở các hoạt động trong ngày.

Sau thực nghiệm đánh giá kết quả và rút ra bài học kinh nghiệm.
Phương pháp đàm thoại.
Phương pháp trực quan.
Phương pháp điều tra.
V. THỜI GIAN THỰC HIỆN
Đề tài được nghiên cứu từ tháng 9 năm 2016 đến tháng 4 năm 2017.
Áp dụng “Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi ở trường
mầm non”nơi tôi công tác và sẽ tiếp tục áp dụng vào những năm học tiếp theo.

PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Thành ngữ có câu “Tiên học lễ hậu học văn” của cha ông ta từ ngàn xưa
đã để lại đến bây giờ không thể thiếu trong các trường học. Lễ phép là nét đẹp
văn hóa được đặt lên hàng đầu khi đánh giá một con người.
Kỹ năng sống chính là phương tiện khơng thể thiếu để giúp trẻ tăng năng
lực hội nhập, tích cực, chủ động, sáng tạo, mạnh dạn, tự tin vững vàng trước mọi
khó khăn thử thách. Kỹ năng sống chính là chiếc chìa khóa vàng cho sự sống
cịn, sự phát triển và sự thành công của mỗi con người.
Ở lứa tuổi mẫu giáo, kỹ năng sống chiếm một vị trí hết sức quan trọng nó
góp phần giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách con người, giúp trẻ học
tập, lĩnh hội những kinh nghiệm xã hội để trẻ vận dụng trong cuộc sống sau này
Để hình thành và có được các kỹ năng cho trẻ trong cuộc sống hàng ngày
trước tiên giáo viên phải có kiến thức, kỹ năng về chăm sóc giáo dục trẻ, có kiến
thức để tổ chức các hoạt động cho trẻ được trải nghiệm, để trẻ được cuốn hút
vào các hoạt động đa dạng khác nhau cùng với các bạn trong nhóm lớp. Tạo ra
3/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
nhiều cơ hội để trẻ tương tác, giao tiếp với nhau trong lớp như: Thảo luận, trao

đổi ý kiến, giải quyết xung đột, chia sẻ kinh nghiệm, trải nghiệm những vai trị
khác nhau... Trẻ có cơ hội để phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo, mạnh dạn, tự
tin, góp phần thúc đẩy sự phát triển, tình cảm, kỹ năng xã hội cho trẻ.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
Để thực hiện mục tiêu đó đầu năm tơi đã tiến hành khảo sát thực trạng của
lớp mình tơi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau:
1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm của Phòng Giáo dục đào tạo Thị xã Sơn Tây cùng với
sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà Trường đã thường xuyên quan tâm bồi
dưỡng và nâng cao, chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên.
Trẻ đi học chuyên cần, trẻ khỏe mạnh nhanh nhẹn, tích cực tham gia vào
các hoạt động của lớp.
Bản thân luôn trau dồi kiến thức, học hỏi kinh nghiệm của chi em đồng
nghiệp để nâng cao trình độ. Ln tham gia đầy đủ các buổi học tập, bồi dưỡng
chun mơn do phịng trường tổ chức, tích cực dự giờ đồng nghiệp để học tập,
đúc rút kinh nghiệm cho bản thân.
Giáo viên ở lớp phối kết hợp thống nhất phương pháp, biện pháp dạy trẻ.
Có 3 giáo viên / nhóm lớp giáo viên đạt trên chuẩn.
2. Khó khăn:
Số lượng học sinh trong lớp là quá đông, với 54 cháu trên một lớp trong
đó có 26 cháu nam và 28 cháu nữ.
Nhiều phụ huynh chưa hiểu và quan tâm đến việc giáo dục rèn luyện kỹ
năng sống cho trẻ. Trong lớp có một số trẻ nhút nhát, khả năng tiếp thu bài
chậm. Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống hiện đại như: Internet, tivi, các trò chơi
điện tử... Trẻ được sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen dựa dẫm,
khơng có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với mơi trường xung quanh.
Về phía giáo viên:
Giáo viên còn chưa chú trọng đến việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Chưa mạnh dạn tự tin, chưa nhiệt tình và chưa phối kết hợp chặt chẽ với phụ
huynh trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.

Về phía phụ huynh.
Đa số phụ huynh chưa có nhận thức đúng đắn trong việc giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ. Phụ huynh cịn nng chiều trẻ thường làm thay cho trẻ
những công việc mà trẻ yêu cầu. Nhiều phụ huynh chưa có hành vi đúng đắn và
lời nói mẫu mực.
4/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
3. Nguyên nhân.
Học sinh của lớp thuộc diện học sinh vùng nông thôn. Nhận thức của trẻ
không đồng đều, một số trẻ còn thụ động trong các hoạt động. Khả năng giao
tiếp và kỹ năng sống của trẻ còn hạn chế.
Diện tích lớp học chưa đủ tiêu chuẩn theo quy định, điều lệ trường mầm
non nên ảnh hưởng đến việc tổ chức các hoạt động học tập và vui chơi cho trẻ.
III. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI THỰC HIỆN:
1. Khảo sát thực tế:
Phòng giáo dục & Đào tạo cũng đã tổ chức các buổi kiến tập cho giáo
viên các trường trong Thị xã về kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Đây chính là những
định hướng giúp giáo viên bám sát và lên kế hoạch thực hiện giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ.
Được sự quan tâm của ban giám hiệu luôn chỉ đạo sát sao với công tác
chuyên môn. Ln có sự đầu tư và bồi dưỡng chun mơn khi tổ chức tập huấn
cho giáo viên về kỹ năng tự phục vụ cho trẻ.
Đa số trẻ ham học hỏi và thích khám phá tìm hiểu thế giới xung quanh trẻ.
Giáo viên đều đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, nhiệt tình tâm huyết với nghề.
Ln được sự quan tâm, chia sẻ và ủng hộ của phụ huynh. Lớp có số trẻ đông
với 54 trẻ. Các cháu cùng độ tuổi nhưng khả năng tiếp thu của trẻ không đồng đều.
Kỹ năng sống vẫn của trẻ còn hạn chế.
Cơ sở vật chất, đồ dùng trang thiết bị còn hạn chế.

Bên cạnh đó một số phụ huynh chưa quan tâm đúng mức đến việc giáo
dục kỹ năng sống cho con em mình, chỉ chú ý đến khâu dạy. Thường chiều
chuộng con cái, khơng chú ý đến con mình ăn, uống như thế nào, trẻ có biết sử
dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống hay khơng? Và vì sao chúng ta cần
những đồ dùng, vật dụng đó?... Khiến trẻ khơng có kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng
sống cần thiết.
2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện:
Nắm được tình hình thực tế của lớp, để tìm ra các biện pháp phù hợp, tơi
quyết định khảo sát một số tiêu chí trên trẻ.
Tổng số trẻ được khảo sát, đánh giá 54/54 cháu 5 - 6 tuổi. trong đó có 26
nam 28 nữ.
Kết quả khảo sát như sau:

5/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
Về phía trẻ.
Đạt
Mức độ nội dung khảo sát

Số
Lượng

Chưa đạt
Tỷ lệ
%

Số
Lượng

Tỷ lệ
%

1. Kỹ năng tự tin
25
46
29
54
2. Kỹ năng hợp tác hoạt động cùng
20
37
34
63
nhóm.
3. Kỹ năng nhận thức về bản thân
15
28
29
54
4. Kỹ năng giao tiếp chào hỏi
24
44
30
56
5. Kỹ năng thích nghi, kiểm sốt
22
41
32
59

xung đột và điều chỉnh hành vi
6. Kỹ năng nhận thức
28
52
26
48
7. Kỹ năng vận động
17
31
34
63
8. Kỹ năng vệ sinh ,tự lập, tự phục vụ
21
39
33
61
Sau khi đã chọn đề tài tôi tổng hợp lại từng tiêu chí, cháu nào chưa đạt thì
lập một danh sách riêng và có kế hoạch rèn trẻ thông qua các hoạt động vui
chơi, hoạt động học tập, giờ đón trả trẻ...
Sau đây là : “ Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi tại
trường mầm non”
IV. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Biện pháp 1: Lựa chọn những kỹ năng sống cơ bản cần dạy trẻ ở
lứa tuổi 5 tuổi.
Đối với tâm sinh lý trẻ em dưới sáu tuổi việc lựa chọn những kỹ năng
phù hợp với trẻ là rất quan trọng. Qua tìm hiểu về tình hình và những kỹ năng
sống của trẻ trong lớp tôi đã lựa chọn một số kỹ năng sống cơ bản sau:
Nhóm kỹ năng tự tin: Nhận biết, thể hiện cảm xúc, suy nghĩ cá nhân với
mọi người.
Nhóm kỹ năng hợp tác cùng nhóm: Kỹ năng tổ chức hoạt động, làm

việc theo nhóm, kỹ năng ra quyết định, giải quyết vấn đề.
Nhóm kỹ năng nhận thức về bản thân: Kỹ năng tự bảo vệ trước những
tình huống nguy hiểm, nhận biết về giá trị bản thân.
Nhóm kỹ năng giao tiếp chào hỏi: Kỹ năng ứng xử phù hợp với người
xung quanh, kỹ năng hợp tác, kỹ năng nhận và hoàn thành nhiệm vụ, kỹ năng
tuân thủ các quy tắc xã hội, giao tiếp lịch sự và lễ phép, kỹ năng tự phục vụ.
Nhóm kỹ năng thích nghi kiểm soát xung đột và điều chỉnh hành vi
của mình:
Sau khi tơi lựa chọn được nhóm kỹ năng sống phù hợp với trẻ 5- 6 tuổi
những nhóm kỹ năng đơn giản giúp trẻ dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện từ đó tơi
6/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
tìm ra các phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp để đưa các nhóm kỹ năng
vào các hoạt động phù hợp với sự nhận thức và tâm sinh lý của trẻ.
Đối với nhóm kỹ năng tự tin:
Như nhà văn, nhà thuyết trình nổi tiếng của Mỹ Dale thì “Nếu bạn thật
sự tin tưởng chính mình, nhất định sẽ đạt được ước mơ, bạn có thể bước trên
đường bằng phẳng mà người khác cũng sẽ cần bạn hơn”. Vì vậy, một trong
những kỹ năng đầu tiên mà tôi cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng
của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như
trong mối quan hệ với những người khác,trẻ tự tin làm theo ý tưởng, tự tin bày
tỏ cảm xúc của mình với người khác mà khơng e ngại. Kỹ năng sống này giúp
trẻ nhanh chóng thực hiện được mong muốn của mình đồng thời có khả năng
hịa nhập với cộng đồng.
Những biện pháp tơi sử dụng để phát triển sự tự tin ở trẻ là:
Luôn tơn trọng, giúp trẻ xây dựng hình tượng tốt của chính mình: Từ đặc
điểm sự tự tin của trẻ bắt nguồn từ lịng tự tơn, một trẻ khơng có sự tự tơn thì
khơng thể có sự tự tin. Do đó, tơi ln tơn trọng trẻ, cổ vũ và khích lệ những khả

năng của trẻ mọi lúc mọi nơi một cách kịp thời.
Ví dụ: khi trẻ xung phong lên hát trước cả lớp, tôi sẽ khen ngợi là trẻ rất giỏi, rất
mạnh dạn…để lần sau trẻ muốn và không e ngại khi biểu diễn trước đám đơng.
Nói cho trẻ biết “Con có thể làm được”: Tơi dùng lời động viên trẻ một
cách chân thành, không quá lời khen, nghĩ một đường nói một nẻo. Và trong
mọi việc tơi ln nói “Con có thể làm được” để dần củng cố niềm tin vào bản
thân cho trẻ.
Ví dụ: Trong giờ thể dục, một số trẻ sợ độ cao nên không dám trèo lên
xuống thang, tôi không ép buộc trẻ phải thực hiện hoạt động đó ngay lập tức mà
sẽ khuyến khích trẻ với lời động viên “Con có thể trèo được…” để trẻ tự tin thể
hiện bản thân mình trước các bạn.
Bồi dưỡng tài năng đặc biệt cho trẻ: Tài năng đặc biệt cũng có thể làm
tăng thêm sự tự tin cho trẻ. Tơi căn cứ vào sở thích, niềm đam mê của trẻ để bồi
đắp sở trường đặc biệt của trẻ. Ví dụ: trẻ có khả năng vẽ đẹp tơi sẽ tạo nhiều cơ
hội ở lớp để trẻ được thể hiện sở trường của mình như vẽ trong các góc, trang trí
lớp cùng cơ ngồi ra trẻ có thể cùng cơ làm một số đồ dùng đồ chơi tự tạo...
Đồng thời trao đổi với phụ huynh cho trẻ tham gia các lớp vẽ ngoại khóa để
nâng cao tài năng cho trẻ…
Cho phép trẻ mắc sai lầm: Một đứa trẻ nếu không phạm sai lầm sẽ không
thể trưởng thành. Cho nên, khi trẻ mắc sai lầm tôi luôn lưu tâm đến sai lầm đó
để trao đổi thân thiện, cởi mở với trẻ giúp trẻ hiểu rằng ai cũng có thể mắc sai
7/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
lầm nhưng điều quan trọng nhất là biết sửa chữa và khơng bao giờ mắc phải sai
lầm đó nữa. Đồng thời khơng phê bình hay chê bai trẻ q thẳng thắn sẽ làm trẻ
mất hứng thú và tự ti về bản thân mình.
Ví dụ: khi trẻ tranh giành đồ chơi với bạn, tôi sẽ hỏi trẻ nguyên nhân, tôi
bày ra các trị chơi với món đồ chơi đó để 2 trẻ cùng được chơi với nhau. Sau đó

hỏi 2 trẻ xem chơi cùng nhau như vậy có vui hơn là tranh giành nhau không và
giáo dục trẻ lần sau nên chơi đoàn kết với bạn bè...
Quy định hành vi: Đầu năm học tôi đề ra 1 số quy định, nội quy của lớp
và phân công lịch trực nhật phù hợp với trẻ với lớp học nhằm đạt được mục tiêu
chăm sóc giáo dục trẻ, tạo thói quen nề nếp tốt cho trẻ. Yêu cầu trẻ trong lớp
thực hiện theo các nội quy đó để tạo tính chủ động và làm việc có kế hoạch cho
trẻ trong lớp.
Ví dụ: Đến giờ thể dục sáng, tơi hỏi trẻ các con nhìn lên lịch xem hoạt
động đầu tiên trong ngày hơm nay là gì? Và cho trẻ cùng chuẩn bị hoạt động đó
với cơ....Tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm: để trẻ tự làm mọi việc cho bản
thân mình càng nhiều càng tốt
Đối với nhóm kỹ năng hợp tác hoạt đơng cùng nhóm:
Ca dao tục ngữ Việt Nam có câu:
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hịn núi cao
Vì vậy việc giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mầm non là rất cần thiết.
Bởi trẻ mầm non còn nhỏ, có nhiều việc khơng thể tự làm được nếu khơng có
người khác giúp đỡ. Khi trẻ được bạn giúp đỡ và khi trẻ giúp đỡ được bạn trẻ sẽ
nhanh chóng hồn thành nhiệm vụ của mình. Qua đó trẻ có niềm vui, có bạn bên
cạnh để chia sẻ cơng việc, giúp phát triển kỹ năng và tình cảm xã hội của trẻ.
Để giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ tôi luôn tạo cơ hội cho trẻ chơi và
làm việc theo nhóm với các trẻ khác trong tất cả các hoạt động.
Ví dụ: Cho trẻ thảo luận theo tổ để cùng nhau nhận xét về đặc điểm của
một đối tượng nào đó trong các hoạt động, tạo cơ hội để trẻ chia sẻ, hợp tác cùng
nhau.Tổ chức một số hoạt động phát triển kỹ năng hợp tác như:
Thảo luận về sự hợp tác: Trị chuyện với trẻ có sử dụng câu hỏi như
“Con và bạn đã cùng nhau làm những việc gì?Trị chơi nào con thích hơn khi có
bạn cùng chơi? Tại sao con phải hợp tác với bạn, một mình con có làm được
việc này khơng? Điều gì con cảm thấy vui khi hợp tác?....Qua việc trò chuyện
giúp trẻ hiểu hợp tác là có nhiều người cùng thực hiện một việc gì đó, cùng vui

thích khi làm việc.

8/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
Trò chơi “ Kéo co”: Cô tổ chức cho hai đội chơi trò chơi “Kéo co” ở trò
chơi này cháu thực hiện đúng luật chơi. Mỗi đội ln tự tin mình sẽ chiến thắng
và tìm mọi cách động viên khích lệ trong nhóm cố gắng có ý chí vươn lên.

Hình ảnh: Trẻ chơi’’ kéo co” .
Đối với nhóm kỹ năng tự nhận thức bản thân:
Kỹ năng tự nhận thức là trẻ tự nhận diện về bản thân, phát triển quan
niệm tích cực về bản thân. Trẻ nhận thức sự khác nhau giữa các trẻ, nhận thức
mỗi cá nhân có điểm riêng biệt cần được tơn trọng, phát triển những suy nghĩ
tích cực về bản thân trẻ. Kỹ năng tự nhận thức giúp trẻ hiểu đúng mình là ai.
Để hình thành kỹ năng tự nhận thức tôi đã thực hiện một số biện pháp sau:
Trị chuyện giúp trẻ tìm hiểu về bản thân thông qua một số câu hỏi như:
Con tên là gi? sở thích của con là gi? Con thấy mình có những tính tốt đẹp nào?
Con thích gì và khơng thích gì? Con có mong muốn gì? Con sẽ làm gì để đạt
được mong muốn đó? Con có những điểm gì khác với bạn?...
Chấp nhận sự đa dạng của trẻ và giúp trẻ chấp nhận lẫn nhau: Cô luôn
tôn trọng cá tính của từng cá nhân trẻ trong lớp, đồng thời có biện pháp giáo dục
để hạn chế điểm yếu, phát huy điểm mạnh của trẻ. Tôi nhận thấy rằng khi Cơ tơn
trọng tất cả các trẻ thì trẻ trong lớp sẽ noi gương theo cô, biết tôn trọng các bạn
lớp mình.
Đặt u cầu cao cho các trẻ và khích lệ trẻ hoạt động để đạt mục tiêu đó:
Cơ ln đặt yêu cầu cao cho tất cả các trẻ trong lớp, với sự hướng dẫn của Cơ,
từng trẻ đã có khả năng tham gia hầu hết các hoạt động. Trong bất kì hoạt động
nào tơi cũng khuyến khích để kích thích tính tị mị khám phá của trẻ chứ khơng

ép buộc mọi trẻ phải tham gia. Cô gợi ý để trẻ thử thách với chính mình. Thay vì
cạnh tranh với trẻ khác, cơ khuyến khích trẻ cạnh tranh với chính mình.
Ví dụ: Như cơ cho trẻ xem một số ảnh và trị truyện vể ơ nhiễm mơi
trường như quan sát về (ô nhiễm môi trường nước, ao hồ ,đất đai,con vật) và cô
luôn đưa ra nhưng câu hỏi tại sao? hay những câu hỏi mang tính gợi mở nhằm
9/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
kích thích tư duy cho trẻ và qua đó cơ giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ mơi trường
và ơ nhiễm môi trường ảnh hưởng như thế nào đối với con người?

Hình ảnh: Cơ và trẻ tìm hiểu về ơ nhiễm môi trường nước.
Giúp trẻ đạt được thành công nhất định trong lớp học: Thành công là
một trong những yêu tố quan trọng tác động đến sự phát triển ý thức bản thân.
Trẻ ở lứa tuổi này cần trải qua thành cơng (theo khả năng của trẻ) để trẻ có cảm
giác tự tin rằng mình làm được những điều tốt. Thực tế, có một số trẻ sợ thất bại
đến nỗi khơng dám thử một hoạt động nào đó.
Ví du: Trong lớp tơi có một số cháu chưa tự tin khi cơ cho trẻ vẽ thì cháu
cứ ngồi im mặc dù cháu vẽ bài được, cô hỏi ra mới biết là cháu chưa tự tin với
khả năng của mình lúc này cơ giúp trẻ đạt được thành cơng trong việc đó từng
bước một đồng thời khen ngợi khả năng đó để trẻ thêm tự tin vào mình. Trẻ sẽ
tự hào về thành cơng của mình nếu cơ giáo cho trẻ thấy rằng cô tự hào về trẻ.
Tổ chức một số hoạt động, trò chơi phát triển kỹ năng tự nhận thức cho trẻ:
Hoạt động“Hái hoa dân chủ”: Trẻ chọn một bông hoa theo ý thích trong
đó có nội dung “Hãy nói cho chúng tơi về…” (Có thể là gia đình, đồ chơi bạn
thích, món ăn bạn thích…) và tơi sẽ đọc to câu hỏi đó cho cả lớp nghe, trẻ hái
hoa sẽ nói về điều đó theo hiểu biết của mình.
Hoạt động“Tơi có thể vẽ”: Tơi tạo ra một tờ giấy lớn và dán lên tường.
Tôi cổ vũ trẻ vẽ hay dán bất cứ thứ gì trẻ có thể làm được vào đó để trẻ cả lớp

tạo thành bức tranh tổng hợp lớn. Với hoạt động này trẻ sẽ thấy được sự phát
triển tiến bộ của bản thân qua từng giai đoạn.
Hoạt động“Có điều gì trong một cái tên”: Trẻ nhỏ thường rất tự hào về
cái tên của mình, do đó tất cả hoạt động nào liên quan đến cái tên của trẻ đều
làm trẻ hứng thú. Hầu hết bố mẹ đặt tên cho con đều có một ý nghĩa, yêu cầu trẻ
hỏi bố mẹ về điều này, sau đó tơi phát cho mỗi trẻ một tờ giấy và bút màu để trẻ
10/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
có thể vẽ lại điều đó vào bức tranh và trang trí cho tranh của mình. Khi đã thực
hiện xong có thể cho trẻ diễn tả lại ý nghĩa của bức tranh mà trẻ đã vẽ.
Nhóm kỹ năng giao tiếp:
Trẻ mầm non cần phải học rất nhiều trong những năm đầu đời: Học cách
làm chủ ngôn ngữ, học cách nhận biết và đối phó với cảm xúc của mình cũng
như của người khác, học cách tin vào mình và can đảm để khám phá thế giới
rộng lớn xung quanh. Nếu trẻ không đạt được năng lực xã hội tối thiểu vào
khoảng 6 tuổi thì trẻ có thể gặp khó khăn trong suốt cuộc sống sau này.
Trong hoạt động vui chơi kỹ năng chơi với các trẻ khác cô tạo môi trường
cho trẻ giao tiếp với nhau và tạo tình huống cho trẻ tự giải quyết. Cơ đưa ra “tiêu
chí” khơng tranh giành đồ chơi với bạn. Trong tiêu chí này cơ lên kế hoạch rèn
cả lớp nói chung, cứ vào các buổi chiều bình bầu và nhận xét buổi chơi, cơ cho
cả lớp nhận xét xem trong giờ chơi bạn nào cịn tranh giành đồ chơi thì bạn đó
sẽ khơng được cắm cờ, cuối tuần bạn nào có nhiều cờ sẽ được bé ngoan, ngồi
ra trong các giờ chơi, giờ đón trả trẻ, trẻ nào có biểu hiện hành vi sai trái là cơ
giải thích và sửa ngay cho trẻ, việc làm đó rất tốt đối với trẻ vì trẻ biết được điều
gì nên làm và điều gì khơng nên làm và nhân cách sống của trẻ sẽ được phát
triển toàn diện hơn.
Ngồi ra cơ cịn sưu tầm một số câu chuyện, bài thơ mang tính giáo dục.
Giúp trẻ thấy các nhân vật trong câu truyện, bài thơ, khi giao tiếp với nhau như

thế nào? Bài thơ: “ Biết cảm ơn xin lỗi”
Tính cách mỗi trẻ mỗi khác, có những trẻ hoạt bát, hiếu động nhưng cũng
có những trẻ chậm chạp, thụ động hay q nóng nảy…Vì thế giáo viên cần phải
biết rõ tính cách của từng trẻ để có thể cho các trẻ chơi với những người bạn
thích hợp với cá tính nhằm tránh sảy ra những va chạm xung đột.
Vì vậy đối với trẻ phụ huynh và giáo viên cần tập cho trẻ những lời nói lễ
phép và tự nhiên, khơng q màu mè và hình thức, cũng khơng được phép cộc
lốc và xuồng xã. Điều này trẻ sẽ học được một cách hiệu quả thông qua cách giao
tiếp và ứng sử của bố, mẹ, người thân trong gia đình, cơ giáo và người khác.
Chúng ta sẽ khơng thể kiểm sốt được khi người lớn trong gia đình nói
năng thơ lỗ và khơng có hành vi lịch sự tối thiểu. Trong xã hội hiện nay với công
nghệ tiên tiến, phát triển khơng ngừng về mọi mặt, thì những kỹ năng giao tiếp,
chào hỏi tối thiểu lại mất dần đi. Và tôi quyết định đưa kỹ năng chào hỏi và kỹ
năng giao tiếp vào những giờ đón, trả trẻ.
Ví dụ: Thời gian đầu nhiều trẻ chưa có kỹ năng chào hỏi và giao tiếp với
cô cùng bạn bè, cô chủ động chào trẻ trước “cơ chào bạn Ánh Dương” Thì lúc
11/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
đó trẻ sẽ biết đáp lại câu “Con chào cô ạ” và cô nhắc trẻ con chào bố, mẹ đi để
vào lớp với cô nào. Hoặc khi trẻ đang chơi mà có khách đến lớp cơ nhắc trẻ “các
con chào bác, bà… đi nào” hay khi lớp học có phụ huynh đến đón “các con
chào các bác các cơ đi” cứ như vậy dần dần trẻ có thói quen chào cơ, chào bố
mẹ và chào khách, khi đến lớp, khi ra về.
Cịn với trẻ chưa có kỹ năng giao tiếp nhiều với cô, với bạn cô thường
xuyên gần gũi trẻ hơn, trò chuyện với trẻ nhiều hơn về những người thân của trẻ,
về thế giới xung quanh từ đó trẻ sẽ mạnh dạn hơn khi tiếp xúc và giao tiếp với c

Hình ảnh: Các bé lớp 5- 6 tuổi giao tiếp với bạn, cơ giáo, với bố mẹ.

Nhóm kỹ năng thích nghi kiểm soát xung đột và điều chỉnh hành vi
của mình:
Như chúng ta đều biết trẻ em thường hay sảy ra xung đột trong khi học và
trong khi chơi chính vì vậy tơi ln làm cầu nối giúp trẻ biểu lộ cảm xúc của
mình và biết lắng nghe ý kiến của người khác. Nếu trẻ bất hòa với bạn khác tôi
thường chỉ cho trẻ thấy trẻ chưa đúng ở điểm nào, điểm nào cần khắc phục và
điểm tốt nào cần phát huy. Cho trẻ thấy những mối bất hòa thường dẫn đến
những cảm xúc tiêu cực như tức giận, sợ hãi, cịn nếu chơi đồn kết với bạn sẽ
tạo nên nhưng tình cảm tốt đẹp và tinh thần thoải mái, vui vẻ…
Ví dụ: Có 2 trẻ đánh nhau, điều đầu tiên cần làm là hỏi hai trẻ lý do vì
sao lại như vậy để từng trẻ có cơ hội thể hiện suy nghĩ bằng lời nói về sự việc
đó. Sau đó giải thích cho trẻ hiểu bạn nào đúng, bạn nào chưa đúng. Giáo dục trẻ
lần sau chơi đoàn kết với bạn hơn.
Dạy trẻ cách giải quyết vấn đề: Mỗi tình huống khó khăn mà trẻ gặp phải
sẽ có tác dụng giúp trẻ lĩnh hội được kinh nghiệm sống thông qua việc tìm cách
giải quyết vấn đề đó. Cho nên với mỗi tình huống xảy ra hàng ngày tơi đều tận
12/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
dụng cho trẻ quan sát và gợi ý để trẻ tìm ra cách giải quyết một cách nhanh
chóng và hiệu quả nhất.
Ví dụ: khi trẻ làm lăn đồ dùng vào gậm tủ mà tay không với tới được, tôi
gợi ý để trẻ biết dùng gậy để lấy đồ dùng đó ra…
Tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các mối quan hệ với trẻ khác: Nếu trẻ
tương tác với nhau một cách phù hợp, qua đó trẻ sẽ học được các quy tắc ứng xử
trong xã hội. Vì vậy, tơi thường xuyên tổ chức các hoạt động tập thể cho trẻ
trong lớp như tổ chức sinh nhật, biểu diễn văn nghệ tổng hợp cuối chủ đề, hoạt
động góc…để các trẻ được làm việc theo nhóm với nhau. Trong q trình hoạt
động ln khuyến khích trẻ giao tiếp thỏa thuận với bạn cùng chơi, biểu lộ mong

muốn một cách thích hợp, biết giúp đỡ bạn trong khi chơi.
Tổ chức một số trò chơi : Giúp trẻ biết lắng nghe người khác nói.
Ví dụ: Hoạt động“Điện thoại bạn bè”: Cho hai trẻ chơi gọi điện cho bạn
(hai bạn ở gần nhau). Theo dõi q trình trị chuyện của trẻ. Sau đó hỏi trẻ : Hai
người cùng nói một lúc thì có nghe rõ điều gì khơng? Khi nào con nghe thấy
tiếng bạn? Con cảm thấy thế nào khi nghe được, khi không nghe được?
Giúp trẻ biết quan tâm và chia sẻ với người khác.
Ví dụ: Hoạt động“ Chúc bạn chóng khỏe”: Nếu trong lớp có một trẻ bị
ốm khơng đến lớp được, Tơi sẽ tổ chức cho trẻ cả lớp làm một tấm thiệp để gửi
lời thăm hỏi và chúc bạn nhanh khỏe rồi gửi tới bạn bị ốm…
2. Biện pháp 2: Biện pháp tạo môi trường thực hiện nhiệm vụ dạy trẻ
kỹ năng sống.
Mơi trường giáo dục có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả giáo dục trẻ. Có
mơi trường trong lớp và mơi trường ngồi lớp học. Mơi trường trong lớp như
các góc hoạt động, đồ dùng học tập… có tác dụng giúp trẻ, kế hoạch đánh giá
trẻ nhằm ghi chép hàng ngày từng chi tiết về sự tiến bộ của trẻ, các mối quan hệ
với cô, với bạn, ghi chép những kỹ năng trẻ đạt được trong mỗi ngày làm căn
cứ, thước đo để đánh giá cuối mỗi độ tuổi, cuối giai đoạn phát triển của trẻ.
Cũng từ biện pháp này, tơi có dữ liệu, sản phẩm để đánh giá trẻ, đồng thời có cơ
sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp giáo dục từng trẻ vì mỗi trẻ rất khác nhau
và giúp trẻ sớm hình thành các kỹ năng sống.
Nhiều bậc cha mẹ rất e ngại khi tham gia vào quá trình giáo dục trẻ, hơn
nữa phần lớn cha mẹ thường lúng túng khi lựa chọn hình thức thực hiện. Tôi đã
trang bị các bảng thông tin dành cho phụ huynh, dán các nội dung cần phối hợp
với phụ huynh vào đó vào góc tuyên truyền để các bậc cha mẹ có thể đọc, quan
sát theo dõi dễ dàng giúp nhà trường tuyên truyền đến cha mẹ của trẻ những kết
quả giáo dục ở con mình, tạo điều kiện cho giáo viên trao đổi hai chiều với các
13/30

Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
bậc cha mẹ những vấn đề có liên quan đến trẻ, các thông tin của lớp, thông tin
sức khỏe, ngược lại các bậc cha mẹ có thể ghi chép những yêu cầu, đề nghị,
thơng tin cần trao đổi với giáo viên.

Hình ảnh những thơng tin trẻ góc tun truyền.
Để tạo mơi trường giúp giáo viên và các bậc cha mẹ có những kỹ năng
giáo dục trẻ phát triển tồn diện tơi đã xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ như sau:
Mơi trường ngồi lớp học:
Tơi đã trang bị và tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường đóng các kệ
sách thư viện tại khu vực trước sảnh đón trả trẻ nơi dễ tập trung chú ý, trang trí
đẹp với nhiều tên gọi khác nhau theo chủ đề: Thư viện trường mầm non, Tủ
sách gia đình, Dinh dưỡng trẻ thơ, Hoa trái bốn mùa... Thiết kế nhiều ngăn để
sách, truyện nhiều kích cỡ, vừa tầm trẻ, trang bị ghế đá tạo điều kiện để cơ giáo,
cha mẹ có thể đọc sách cho trẻ nghe bất kỳ lúc nào tại thời điểm trong ngày.
Ngồi ra tơi tham mưu với ban giám hiệu trang trí một số các khẩu hiệu hay
tranh ảnh có hình minh họa để giáo viên và phụ huynh nhận biết những điều mà
giáo viên và gia đình nên và không nên trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
như “Yêu thương, tôn trọng trẻ, giữ lời hứa với trẻ”; “Mỗi thầy cô giáo là tấm
gương sáng về đạo đức, tự học, tự sáng tạo” bằng chính hình ảnh giáo viên và
học sinh của trường, đặc biệt chú ý đưa hình ảnh đẹp của các trẻ hiếu động, cá
biệt để từ đó giúp trẻ tự điều chỉnh hành vi.
Mơi trường trong lớp học: Ngồi việc xây dựng mơi trường ngồi lớp
học tơi tiếp tục thực hiện xây dựng thư viện của bé tại nhóm lớp. Tơi đã tận
dụng những tranh ảnh, sách truyện, sưu tầm những câu chuyện trong chương
trình Quà tặng cuộc sống, những cặp lá yêu thương của chương trình VTV3 của
14/30

Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
mỗi tối hàng tuần....để làm những quyển tạp chí, để bổ sung nhu cầu đọc sách tôi
và giáo viên cùng lớp đã tuyên truyền với các bậc phụ huynh trong lớp tặng sách
cho góc thư viện của trẻ tại lớp và tại gia đình và tuyên truyền với phụ huynh
ủng hộ những tranh ảnh, tạp chí cũ để trẻ có thể làm thành những tập tạp chí
phục cho hoạt động học hoặc chơi của trẻ và để góc thư viện của trẻ thêm phong
phú kích thích ở trẻ kỹ năng ham đọc sách, xem tranh truyện, kể truyện theo
tranh qua đó hình thành kỹ năng sống cho trẻ.

Hình ảnh: Trẻ đọc sách ở góc thư viện.
Ngồi ra tơi cịn xây dựng góc thực hành kỹ năng sống cho trẻ chơi
thường xuyên như: Cách đóng mở cửa, lấy và uống nước, cách gắp bằng các loại
kẹp, quét rác trên sàn, cách rót nước bằng bình lọ miệng trịn to, cách sâu dây
qua các đối tượng có khuyết nhỏ, cách đan nong mốt (5 nan), cách tự tết
tóc cho mình, cho bạn,cách cắt móng tay…
3. Biện pháp 3: Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động trong ngày
3.1. Giáo dục kỹ năng sống thơng qua hoạt động đón, trả trẻ
Giáo viên sử dụng phương pháp thực hành, trải nghiệm, hình thức nêu
gương đánh giá để trẻ thấy và thực hiện tốt hơn. Cụ thể ngay từ đầu năm cô đã
tập cho trẻ kỹ năng tháo giày dép và cất gọn gàng lên giá, kỹ năng cất ba lơ
ngăn nắp đúng vị trí của mình. Từ đó trẻ có ý thức, thói quen tự cất đồ dùng gọn
gàng, ngăn nắp lúc vào lớp cũng như lúc ra về. Cô phân công tổ trưởng sẽ kiểm
tra xem bạn nào thực hiện chưa đạt, cuối ngày cô sẽ đánh giá và nêu gương bạn
thực hiện tốt, đồng thời cũng khích lệ động viên cá nhân có cố gắng. Sau đó cơ
có thể đưa ra hình thức khen thưởng khác (Cắm cờ, tặng quà...) để trẻ thực hiện
tốt hơn. Từ đó việc cất đồ dùng khơng cịn là “Hành động” mà trở thành “Ý
thức”, “Thói quen” trẻ tự thực hiện không cần phải đợi nhắc nhở hay kiểm tra.
Ngồi ra thơng qua hoạt động đón trả trẻ tôi cũng rèn cho trẻ kỹ năng ứng
xử, biết chào hỏi lễ phép với người lớn, bạn bè khi trẻ chào ông bà, bố mẹ, cô
giáo và các bạn khi vào lớp hoặc khi ra về.

15/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non

Hình ảnh trẻ tự cất giày dép lên giá
Trẻ lễ phép chào cô giáo
3.2. Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động thể dục sáng.
Dưới sân trường tôi kết hợp kỹ năng đi lên, xuống cầu thang cho trẻ đi
đúng theo bước chân, chân nào trước, chân nào sau, đi theo hàng lối, không chen
lấn xô đẩy bạn…tay vịn vào lan can cầu thang. Qua đó giáo dục trẻ biết tuân thủ
quy tắc trước sau, không lộn xộn khi đi theo hàng.

Hình ảnh: Kỹ năng đi cầu thang.
3.3. Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động học.
Giáo viên bồi dưỡng cho trẻ kinh nghiệm sống, nhân cách tốt đẹp qua
những câu chuyện, bài thơ, tục ngữ, ca dao, đồng dao, bài hát,…. Được nghe kể
chuyện là điều trẻ rất thích, do đó giáo viên lựa chọn câu chuyện phù hợp để
lồng ghép giáo dục. Chẳng hạn chủ đề Bản thân, với câu chuyện “Giấc mơ kì lạ”
có nội dung giáo dục “ăn uống đầy đủ để các giác quan hoạt động” khi đó cơ

16/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
chuyển tải những thông điệp quý báu “kỹ năng tự nhận thức bản thân” hãy biết
giữ gìn và bảo vệ chính cơ thể mình.
Trong bài thơ “Tình bạn” với nội dung “Bạn Thỏ bị đau bụng với lý do ăn
thức ăn cịn sống, uống nước ngồi ao” nhằm lồng ghép giáo dục kỹ năng an
tồn, tự bảo vệ bản thân (khơng ăn thức ăn chưa được nấu chín, khơng ra gần bờ

ao dễ xảy ra tai nạn).
Đối với các hoạt động khác diễn ra trong hoạt động học cũng vậy, giáo
viên lựa chọn nội dung phù hợp, kết hợp với phương pháp dùng lời, trẻ được
nghe, được đọc cùng với sự giảng giải của cô, trẻ sẽ thấm nhuần ý nghĩa của
cuộc sống xung quanh, từ đó tích lũy cho mình những bài học kinh nghiệm.

Hình ảnh trẻ chú ý lắng nghe cô kể chuyện
Thông qua hoạt động làm quen văn học:
Với tiết kể chuyện “ Hai anh em”, tiết “ Đóng kịch cây tre trăm đốt”. Tơi
kể cho trẻ nghe, đặt câu hỏi đàm thoại để trẻ trả lời, Cho trẻ nhập vào vai các
nhân vật trong câu truyện. giáo dục trẻ làm việc theo nhóm, khơng tham lam ích
kỷ, biết lắng nghe ý kiến của người khác, tôn trọng hợp tác với bạn bè, với
những người xung quanh. Tôi kể cho trẻ nghe, đặt câu hỏi đàm thoại để trẻ trả
lời, Cho trẻ nhập vào vai các nhân vật trong câu truyện. giáo dục trẻ làm việc
theo nhóm, khơng tham lam ích kỷ.
Thơng qua hoạt động nghệ thuật: Như nhảy múa, ca hát, vẽ tranh…Tơi
sẽ kích thích trẻ bộc lộ những suy nghĩ, bộc lộ tình cảm, khả năng tưởng tượng
và sáng tạo của mình.
Trong tiết vận động múa minh họa cho bài hát “Cô giáo miền xuôi ” Trẻ
nói: Cơ ơi con khơng biết múa. Cơ: Thế con có u q các cơ giáo của mình
khơng nào? À con u q cơ giáo của mình, vậy cơ con mình cùng nhau múa
nhé. Từ những lời động viên khích lệ đó trẻ sẽ có hứng thú và tự tin hơn, mạnh

17/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
dạn hơn trong hoạt động để từ đó trẻ sẽ mạnh dạn, chủ động, tự tin trong những
giờ hoạt động khác…

Hình ảnh cô và trẻ múa vận động bài hát cô giáo miền xuôi
Dạy trẻ kỹ năng sống thông qua hoạt động khám phá khoa học.
Đây là một trong những kỹ năng quan trọng cần có ở trẻ trong giai đoạn
này ,là sự khát khao được học, được khám phá. Giáo viên cần sử dụng nhiều tư
liệu và ý tưởng khác nhau để khêu gợi tính tị mị ở trẻ.Giáo viên tận dụng đồ
dùng trực quan hay các sự vật hiện tượng xung quanh để dạy và giúp trẻ tư duy.
Thông qua hoạt động thể dục : Khi tập thể dục trẻ sẽ được rèn luyện các
kỹ năng nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin, khéo léo... . Đặc biệt qua vận động cơ
bản: Bật qua liên tiếp qua các vòng, ném xa, ném vào đích, bật sâu... , trẻ sẽ
được tự mình thực hiện vận động chứ khơng thể bạn mình thực hiện thay cho.
Qua đó giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, khéo léo...phát triển thể lực cho trẻ.

Hình ảnh: Các bé lớp 5 tuổi A4 trong giờ học thể dục.
3.4. Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động vui chơi.
Như chúng ta đã biết ở trẻ mẫu giáo hoạt động vui chơi giữ vai trị chủ
đạo, thơng qua hoạt động này bộc lộ rõ nét những hành vi tốt và khơng tốt. Vì

18/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
vậy tôi luôn uốn nắn và sửa sai ngay cho trẻ trong khi chơi đặc biệt qua các trị
chơi ở góc phân vai.
*Hình thành kỹ năng sống thơng qua hoạt động ngoài trời:
Hoạt động ngoài trời là cũng là một hoạt động mà ở đó giáo viên có thể
lồng ghép tích hợp nhiều kỹ năng sống cần thiết. Ví dụ “Nhìn ngắm hoa đẹp” trẻ
thể hiện cảm xúc vui vẻ, thoải mái, từ đó trẻ u thích cái đẹp, u thiên nhiên,
chăm sóc cây cối và bảo vệ mơi trường. Hoặc giáo viên sử dụng tình huống để
trẻ giải quyết “Đang đi dạo chơi cùng trẻ thì một bạn bị ngã”, lúc này giáo viên
sẽ dựa vào cách giải quyết của trẻ mà rèn cho trẻ “Kỹ năng giúp đỡ chia sẻ”,

phải biết đỡ bạn bị ngã, không những vậy mà khi đi bất cứ đâu nếu có gặp người
lớn tuổi, em nhỏ, người tàn tật thì trẻ biết giúp đỡ, chia sẻ và động viên.
Ngoài ra trong các hoạt động tham quan, đi dạo trong sân trường hoặc
trao đổi, trò chuyện, tận dụng tình huống “Cơn gió làm lá cây rơi xuống sân”,
sân trường khơng cịn sạch đẹp, vậy làm thế nào để sân trường sạch đẹp? (nhặt
lá cây rơi, nhặt rác bỏ vào thùng rác)…Hình thành được kỹ năng ứng xử văn
minh, biết bảo vệ môi trường, không những ở trường mà trẻ sẽ thực hiện việc
giữ vệ sinh ở nhà, ở lớp, ở nơi công cộng, trên xe buýt…
Hay trong hoạt động ngoài trời, khi trẻ chơi tự do, tôi vừa quan sát trẻ
chơi vừa hướng dẫn trẻ cách chơi an tồn: Khi leo lên cầu trượt thì xếp hàng
theo thứ tự, không chen lấn, xô đẩy, tuyệt đối không tranh giành đồ chơi, chơi
đu quay không quay quá nhanh…Từ đó rèn cho trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân.

Hình ảnh: Trẻ đang quan sát hoa
*Hình thành kỹ năng sống cho trẻ thơng qua hoạt động góc:
Hoạt động góc trong trường mầm non là phương tiện phát triển tồn diện
cho trẻ về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ. Trẻ em đến trường không chỉ cần
được chăm sóc sức khỏe, được học tập quan trọng nhất là được vui chơi…
Không những thế, thông qua các hoạt động góc cịn giúp trẻ có được những kỹ
năng cần thiết cho bản thân.
19/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
Trong giờ hoạt động góc tơi tạo ra những tình huống bất ngờ để trẻ giải
quyết tình huống đó. Qua đó rèn cho trẻ kỹ năng bình tĩnh để xử lý tình huống
và giải quyết vấn đề đó. Chẳng hạn trẻ đóng vai các thành viên trong gia đình
nấu ăn. Khi các thành viên trong gia đình đang ăn thì tơi đi đến và tham gia cùng
trẻ, tôi ăn một miếng bánh, một lúc sau cảm thấy đau bụng. Và tôi cho trẻ xử lý
tình huống đó: khơng ăn những thức ăn ôi, thiu, hết hạn sử dụng, không đảm bảo

chất lượng...
Qua các góc chơi: bán hàng, Bác sỹ, phân vai trẻ biết hóa thân vào các vai
chơi và thể hiện được vai chơi của mình. Chẳng hạn trẻ đóng vai người bán hàng
cần biết cách bán hàng thông qua hoạt động giao tiếp với khách hàng. Từ đó rèn
cho trẻ kỹ năng giao tiếp với mọi người xung quanh. Qua các trị chơi này ngồi
việc trẻ hiểu được cơng việc của người bán hàng và mua hàng trẻ còn phải biết
thưa gửi lễ phép. Giai đoạn đầu trẻ còn chưa mạnh dạn trong khi chơi, tôi nhập
vai làm người bán hàng khi cháu mua hàng tôi chủ động hỏi trẻ “ Bác ơi bác
mua thứ gì nào?” Trẻ nói mua rau và trả tiền. Tôi phải sửa ngay cho trẻ. “Khi
mua hàng con phải hỏi: Bác ơi bao nhiêu tiền một mớ rau, bán cho tôi một mớ
ạ” Nếu trẻ đã biết thưa gửi lễ phép tôi sẽ gắn cho trẻ một bông hoa vào áo và
cuối ngày nhận xét trước lớp. Với hình thức này các cháu rất thích.

Hình ảnh: Các cháu chơi tập làm bác sĩ, chơi góc bán hàng
Thơng qua góc chơi trọng tâm là góc tạo hình Tơi thường xun sưu tầm
những đồ dùng, những phế liệu, những lá cây khơ, vỏ sị, dây trang kim, nhũ
màu, màu nước… Để trẻ tự tạo nên những bức tranh, những con vật. Từ đó trẻ

20/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
có những kỹ năng cầm kéo và cắt khóe léo, kỹ năng tô màu, kỹ năng vẽ, kỹ năng
phân công công việc cho bạn trong nhóm mình.

Hình ảnh: Trẻ chơi ở góc tạo hình
Thơng qua hoạt động vui chơi Tơi đưa kỹ năng sống hợp tác cho trẻ. Ở
độ tuổi này trẻ bắt đầu quan tâm đến bạn trong nhóm. Tình bạn ổn định bắt đầu
nảy sinh. Chúng sẵn sàng chia sẻ với bạn và tình bạn trở nên quan trọng với trẻ.
Ví dụ: Ở trị chơi đóng vai. Với góc chơi xây dựng. Khi xây dựng thì tất

cả trẻ trong nhóm phải cùng nhau thảo luận, phân cơng cơng việc cho nhau và
cùng nhau thực hiện công việc được giao để hồn thành cơng trình xây dựng đã
thỏa thuận trước đó. Đó là một cách hợp tác cùng nhau làm việc.
Ví dụ: Trong góc chơi học tập, mỗi trẻ sẽ được phân cơng theo nhóm để
nhận nhiệm vụ: bạn nào đồ chữ, bạn nào xếp chữ bằng hột hạt, bạn nào học thẻ
số, thẻ chữ…Từ đó trẻ sẽ học và làm việc cùng nhau theo nhóm và biết tuân thủ
theo mệnh lệnh của nhóm trưởng.

Hình ảnh: Các con chơi “Xây dựng vườn hoa mùa xuân”,trẻ thảo luận nhóm.
Với hoạt động này tôi thường xuyên tổ chức cho trẻ chơi các góc chơi
như: Cơ giáo, bác sỹ, xây dựng doanh trại, xây dựng ngã tư đường phố…Các trị
chơi đóng kịch, Cây tre trăm đốt, hai anh em, quả bầu tiên…Thông qua hoạt
động vui chơi, xã hội người lớn được thu nhỏ vào trong hoạt động vui chơi hằng

21/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
ngày của trẻ. Trẻ tái hiện lại những công việc, những sinh hoạt, ... của người lớn.
Từ đó trẻ sẽ được hình thành những kỹ năng sống cần thiết.
3.5. Giáo dục kỹ năng sống qua góc thực hành kỹ năng sống cho trẻ.
Ngồi ra tơi cịn xây dựng góc thực hành kỹ năng sống cho trẻ chơi
thường xuyên như: Cách đóng mở cửa, lấy và uống nước, cách gắp bằng các loại
kẹp, qt rác trên sàn, cách rót nước bằng bình lọ miệng tròn to, cách sâu dây
qua các đối tượng có khuyết nhỏ, cách đan nong mốt{5 nan}, cách tự tết tóc cho
mình, cho bạn,cách cắt móng tay…..
Ví dụ: Ở góc kỹ năng trẻ thực hành chải tóc cho mình, tết tóc cho bạn
trước tiên phải dạy trẻ chuẩn bị đồ dùng như : lược, gương, dây, cặp tóc, nơ cài,
bờm, bàn, ghế... sau khi chuẩn bị song nếu trẻ chải tóc cho mình trẻ biết ngồi
ngay ngắn trước gương lấy lược chải nhẹ nhàng từ trái qua phải cặp tóc hay

bờm, cài nơ theo ý thích của bé.
Đây là cơ hội tốt nhất để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ qua đó hình thành
cho trẻ những kỹ năng tự phục vụ, cho trẻ biết tự phục vụ bản thân mình những
cơng việc vừa sức phù hợp với trẻ.

Hình ảnh: Trẻ chải tóc cho bạn và cắt móng tay chơi góc thực hành kỹ năng.
3.6. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động ăn, ngủ, vệ sinh.
Trong giờ ăn, ngủ, vệ sinh kỹ năng tự phục vụ được rèn luyện, được giáo
dục thường xuyên nhất. Chẳng hạn trẻ biết được ngày trực nhật để chuẩn bị bàn
ăn cùng với cô giáo, biết trước khi ăn là phải rửa tay, lau mặt, tự lấy ghế vào bàn
ăn. Khi ăn, biết ăn uống lịch sự, ngồi ngay ngắn trong bàn ăn, khơng nói chuyện
trong khi ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một
cách đúng đắn, văn minh, lịch sự. Biết ăn hết xuất, không làm rơi vãi khi ăn, khi
ăn nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời
trước khi ăn, biết tự dọn, cất bát thìa đúng nơi quy định, biết giúp cơ dọn dẹp
bàn ăn. Ăn xong phải xúc miệng nước muối, tự thay quần áo, xếp quần áo gọn
22/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
gàng. Trước giờ ngủ các bạn phải thực hiện theo lich trực nhât như: Trải chiếu,
đệm, chuẩn bị phòng ngủ, kéo rèm cửa... các trẻ tự lấy gối để ngủ, ngủ dậy tự cất
đồ dùng của mình…Trẻ biết vệ sinh thân thể: Tắm rửa hằng ngày, rửa tay, rửa
mặt trước khi ăn, khi tay bẩn, sau khi đi vệ sinh, đánh răng trước khi ngủ và sau
khi ngủ dậy... Cứ như thế ngày này qua ngày khác, trẻ tự thực hiện mà không
cần cô phải nhắc nhở. Kỹ năng sống ấy khơng những được trẻ thực hiện ở
trường mà cịn thực hiện ở nhà, hay ở bất cứ đâu khi trẻ đi đến.

Hình ảnh: Các con tự trẻ rửa tay, phục vụ trong giờ ăn, giờ ngủ.
3.7. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thơng qua các tình huống cụ thể:

Trước đây, với những nội dung dạy trẻ nhận biết một số nguy cơ khơng an
tồn và cách phịng tránh thì giáo viên thường giáo dục trẻ với những lời dặn dị
nhắc nhở đơn giản thơng qua nội dung các bài thơ, câu chuyện, bài hát có nội
dung giáo dục trẻ. Song trên thực tế, trong chương trình có rất ít bài hát, bài thơ,
câu chuyện có nội dung đó. Vì vậy, trong năm học này, tôi nghiên cứu lựa chọn
những tình huống bất trắc thường xảy ra đưa ra những tình huống cụ thể để dạy
trẻ có kỹ năng ứng biến khi gặp tình huống khó khăn, biết cách suy nghĩ và giải
quyết.
Ví dụ: với chủ điểm “Bản thân”. Trước đây, thông qua câu chuyện “Chú
vịt xám” hoặc nội dung bài hát “Đàn Vịt con” chúng tôi chỉ dùng lời giáo dục
trẻ: “Khi đi công viên hoặc đến những nơi cơng cộng thì phải đi với bố mẹ,
khơng được chạy lung tung để khỏi bị lạc” chứ chưa dạy trẻ nếu chẳng may xảy
ra sẽ phải xử lý như thế nào.
Với cách giáo dục như vậy tôi thấy kết quả đạt trên trẻ chưa đạt hiệu
quả.Trẻ ghi nhớ một cách thụ động, và thường chóng quên. Và điều cốt yếu trẻ
23/30


Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
không hiểu cốt lõi của vấn đề là tại sao không nên làm như vậy và nếu xảy ra thì
phải làm thế nào. Do đó bây giờ ngồi việc giáo dục như vậy vào giờ hoạt động
chiều, tôi đã đưa ra tình huống “Khi bé bị lạc mẹ trong siêu thị - bé sẽ làm gì ?
Tơi đã cho trẻ suy nghĩ, mỗi trẻ đưa ra một cách giải quyết của riêng trẻ.
Lắng nghe ý kiến của trẻ, cho trẻ suy nghĩ và trả lời theo ý kiến của mình, gợi
mở cho trẻ bằng các câu hỏi: Theo con làm như vậy có được khơng? Tại sao?
Sau đó, cơ giúp trẻ rút ra phương án tối ưu nhất:
Khi bị lạc mẹ, bé hãy bình tĩnh, khơng khóc và khơng chạy lung tung mà
hãy đứng yên tại chỗ chờ. Vì bố, mẹ sẽ quay lại chỗ đó để tìm bé. Hoặc bé có
thể đến chỗ chú bảo vệ, cơ bán hàng trong siêu thị ở gần chỗ đó để nhờ gọi điện
thoại, hoặc nói với cơ chú bán hàng trong siêu thị tìm giúp bố mẹ. Tuyệt đối

khơng đi theo người lạ dù người đó có hứa sẽ đưa về với bố mẹ. Vì có thể đó sẽ
là kẻ xấu lợi dụng cơ hội đó bắt cóc hoặc làm hại bé.
Với tình hình phức tạp trong xã hội hiện nay, nhiều tình huống bất trắc có
thể xảy ra đối với trẻ như bị bắt cóc, xâm hại .. Tơi đã đưa ra những tình huống
để dạy trẻ như :
“ Nếu có người không quen biết cho bé quà bé nên làm như thế nào ?
Ở tình huống này, với lứa tuổi của trẻ trên thực tế trẻ rất thích khi được
cho quà và sẽ không biết tại sao không được nhận.
Khi trẻ thảo luận, tơi đưa ra những giả thiết, những tình huống xấu “Nếu
đó là kẻ xấu thì sẽ rất nguy hiểm cho bé”. Tơi phân tích, giải thích cho trẻ và
giúp trẻ có phương án giải quyết đó là:
Tuyệt đối khơng nhận q, ăn bánh kẹo của người lạ vì có thể bị người
xấu tẩm thuốc mê và trúng mưu của kẻ xấu.
Khi gặp trường hợp này bé nên nói “Cháu cám ơn, nhưng bố mẹ cháu
không cho nhận quà của người lạ”.
Với chủ điểm “Gia đình”, ngồi việc giáo dục trẻ nhận biết và tránh
những đồ dùng nguy hiểm như bàn là, phích nước, bếp đang đun… Tơi đưa tình
huống trẻ biết tránh những mối nguy hiểm khác như:
Ví dụ: Nếu như có người lạ sờ, chạm vào người bé bé sẽ phản ứng như
thế nào?
“ Nếu con đang ở nhà một mình , có người đến gọi mở cửa con sẽ làm gì?
Tơi cho trẻ nói suy nghĩ, cách giải quyết của mình. Trong khi thảo luận
với trẻ tơi gợi mở: cũng có trường hợp kẻ xấu có thể gây hại cho bé hoặc lấy
trộm đồ của gia đình cũng chính là người thu tiền điện, nước hoặc chính là
người quen biết với bố mẹ bé để giúp trẻ suy đốn tìm cách giải quyết. Sau đó
cơ giúp trẻ rút ra phương án tối ưu nhất trong trường hợp này: Tuyệt đối khơng
mở cửa, kể cả đó có thể là người quen của bố mẹ, người thu tiền điện, nước. Nếu

24/30

Đề tài: Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
có người lớn ở trên gác chưa biết thì gọi xuống, cịn nếu khơng có ai ở nhà thì
hẹn họ nhắn lại gì hoặc tối đến gặp bố mẹ.
Trong thời gian gần đây, cháy nổ là hiểm hoạ ln rình rập với tất cả mọi
nhà. Chính vì vậy, với trẻ mẫu giáo tuy trẻ cịn nhỏ tuổi song tơi nghĩ rằng cũng
cần dạy cho trẻ một số kỹ năng ứng biến nếu chẳng may có điều đó xảy ra. Tơi
đã đưa tình huống:
“ Nếu bé thấy có khói, hoặc cháy ở đâu đó bé sẽ phải làm thế nào?”
Qua tình huống này tơi dạy trẻ: Khi thấy có khói hoặc cháy ở đâu, trước
hết bé phải chạy xa chỗ cháy, hãy hét to để báo với người nhà và những người
xung quanh có thể nghe thấy. Nếu khơng có người ở nhà thì chạy báo cho hàng
xóm.

Hình ảnh giả định về phòng cháy chữa cháy ở trường mầm non.
Hay trong những tình huống cụ thể xảy ra trên lớp như: Trong giờ hoạt
động góc có hai bạn tranh giành đồ chơi của nhau. Vậy giáo viên cần phải lại
gần hai bạn và tìm hiểu ngun nhân, sau đó giải thích cho trẻ hiểu và giáo dục
trẻ biết chơi đoàn kết từ đó rèn cho trẻ kỹ năng ứng xử văn minh, sống hợp tác
và đồn kết.
Từ những tình huống cụ thể mà rất dễ xảy ra đối với trẻ, bằng cách cho
trẻ thảo luận, yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết của mình đã có để tìm
cách giải quyết vấn đề. Thơng qua đó cơ giúp trẻ tìm ra phương án tối ưu nhất,
đó cũng chính là kinh nghiệm mà ta cần dạy trẻ. Thông qua hoạt động đó cũng
giúp trẻ có sự tư duy lơgích, biết cách diễn đạt suy nghĩ của mình, và giúp trẻ có
thêm kinh nghiệm trong cuộc sống.
4. Biện pháp 4: Thông qua việc tổ chức các hoạt động tập thể ngoại
khóa trong nhà trường
Nội dung phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực”, trong đó có nội dung: Nhà trường cần tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể

25/30