Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của vietnam airlines trong xu thế hội nhập

A

,/'

'

'

B() GIAO Dl)C VA DAO T~O
TRUONG D~I HOC KINH TE TP HO cHi MINH

NGUYEN THJ HAl HA
"

?

'

so

MOT
GIAI PHAP NHAM NANG CAO NANG Ll}C
CANH
. TRANH CUA VIETNAM AIRLINES TRONG
XU THE HOI
. NHAP
.
,..,

CHUYEN NGANH

MA

A

A

: QUAN TRJ KINH DOANH

so

: 60.3405

LU!N VAN TH~C Si KINH TE

NGUOI Hu'ONG DAN KHOA HQC
Tie'n si:

BQGIAODt,JC VA DAO~
TRUONG DH KINH TE TP:'r;t~

THUVII'tN

5/111fr ·

~

,

VO TAN PRONG

w

flO CHI MINH - NAM 2005


MVCLl)C
Trang ph1,1 bla
Loi cam doan
Ml;lCll,lC
Danh m1,1c bang
Danh illl,IC hlnh ve
Danh illl,IC cac phl,lll,IC
Md £>AU ..................................................................................................... trang i
?

"'

,..

~

,...

A

,.(

K

,.(

CHUONG 1: CO SO L Y LUAN VE HOI NHAP KINH TE QUOC TE ......................'... 1
VA. NANG Ll,JC CANH TRANH ...................................................................................... 1
K
d;,e ve;, h"QI• nh"<;tp k'In h tK
K
tK
" soK van
e quoc
e .................................................................. .. 1
1. 1. MQt
1.1.1. Khai ni~m ...................................................................................................... 1
1.1.2. Ban cha't h(>i nh~p kinh te' qu6c te' ............................................................. 2
' h tK'
K'
K'
tK'
at yeu
cua h"Ql• n h"<;tp ki n h tK'
e quoc
e .............................................. .. 2
1. 1 .3 . T m
1.1.4 Nhii'ng va'n d~ d?t ra trong di~u ki~n h(>i nh~p kinh te' qu6c t€ ............ .4
1.2. Va'n d~ qnh tranh va nang hfc qnh tranh ...................................................................... 5
1.2.1. Khai ni~m v~ c<;tnh tranh ............................................................................. 5
1.2.2. Nang h;t'c C<;tnh tranh nganh/doanh nghi~p va sv phat tri€n .................... 6
1.2.3. Cac tieu thuc danh gia nang Ivc C<;tnh tranh nganh hang khong .......... 7
1.2.4. Moi tru'ong c<;tnh tranh ............................................................................... 9
1.2.5 Cac chie'n lu'c;Jc qnh tranh tht tru'ong ....................................................... 12
1.3. Va'n d~ nang cao nang hfc qnh tranh cua nganh v~n tai hang khOng trong xu

· the' h(ii nh~p ..................................................................................................................... 14
7

CHUONG 2: THl,J'C TRANG HOAT E>QNG VA NANG Ll,JC CANH TRANH
CUA VIETNAM AIRLINES ............................................................................................ 17
2.1. Ltch su hlnh thanh va phat tri€n cua Vietnam Airlines ............................................... 17
2.2. Thlfc tr<;tng ho<;tt d(ing va nang llfc qnh tranh cua Vietnam Airlines .......................... 18
2.2.1. Tht truong .................................................................................................... 18
2.2.2. San luc;Jng v~n chuy€n hanh khach tu nam 1996-2004 ......................... 19
2.2.3. San lu'c;Jng v~n chuySn hang h6a tu nam 1996-2004 .............................. 21
2.2.4. Doanh thu ................................................................................................... 23
2.3. Nang ll,l'c C<;tnh tranh cua Vietnam Airlines ................................................................... 24
2.3.1. E>anh gia nang ll,l'c qnh tranh VNA thong qua ti~m nang .................... 24
2.3.2 E>anh gia nang lvc C<;tnh tranh VNA thong qua phu'dng thuc C<;tnh
tranh ........................................................................................................................ 28
?


2.3.3 Phan tich moi tn.tC5ng qnh tranh .............................................................. 32
2.4. Nhung cd hQi va thach thuc d6i voi VNA trong xu the' hQi nMp ............................... 42
2.4.1 Cd h<)i ............................................................................................................ 42
2.4.2. Thach thuc ................................................................................................... 43

CHu'dNG 3: MQT SO GlAI PHAP NHAM NANG CAO NANG UjC CANH
TRANH CUA VIETNAM AIRLINES TRONG xu THE HQI NHAP
3.1 Xay dlfngml,lctieu2005-2010......................................................................................................... 46
3.1.1 San lu'Qng v~n chuy€n h~mh khach ........................................................ .46
3.1.2 San lu<;1ng v~n tai hang h6a .................................................................... 47
3.1.3. Chi tieu doanh thu giai do~n 2005-2010 ................................................ .47
3.1.4. Chi tieu cha't lu'Qng .................................................................................... 48

3.2 Bjnh huang chie'n lu3.3. Giai phap thvc hi~n chie'n lliK
t""
•J< nang ch o c~n h tran h .................................... .. 50
o tlem
3 .3 . 1 N ang cao cac yeu
3.3.2 Tang cu'C5ng ap d1,1ng phu'dng thuc c~nh tranh ......................................... 54
3.3.3 Xay dlfng ke' ho~ch hoi nh~p .................................................................... 57
3.3.4 Giai phap khac ............................................................................................ 57
A

/

v

KET LUAN v A KIEN NGHJ ...................................................... ················· .... 59
'

A

?

TAl LI~U THAM KHAO
PHlJ UJC


-

~

~

CHU VIET TAT
AAPA:

Association of Asia Pacific Airlines:

Hi~p

hoi cac hang hang

khong Chau A Thai Blnh Duong
APEC:

Asia Pacific Economic Cooperation: Di€n d~m h<;5p tac kinh
t€ cha u A- Thai Blnh Duong

ASEAN:

Association of Southeast Asian Nations: Hi~p hoi cac qu6c
gia Dong nam A

CLMV:

Ti€u vung g6m Campuchia , Lao, Mi€n di~n , Vi~t nam

FFP:

Frequent Flyer Priority: Chuong trlnh Khach hang thuong

xuyen

HKDDVN:

Hang khong dan dl)ng Vi~t Nam

lATA:

International Air Transport Association:

Hi~p

hoi cac hang

v~n chuy€n th€ gioi

ICAO:

International Civil Aviation Organization, T6 chuc hang
khong dan dl)ng th€ giOi

IMF:

International Monetary Fund: Quy ti€n t~ Qu6c t€

TCTHKVN: T6ng cong ty Hang khong Vi~t Nam
VNA:

Vietnam Airlines: Hang hang khong qu6c gia Vi~t Nam

WTO:

World trade organization: T6 chuc thuong m<;ti th€ gioi


?

""

~

?

THONG KE BANG SO LI~U, BIEU DO VA PHlJ LlJC SU
DlJNG TRONG LU!N VAN
""

A

A

A?

'-

Danh ffi\IC cac bang s6li~u
Bang 2.1: San lu'<;jng v~n chuy€n h~tnh khach VNA giai do<;tn 1996-2004
Bang 2.2: San lu<;1ng v~n chuy€n hanh khach qu6c t€ VNA 1996-2004
Bang 2.3: San lu<;jng v~n chuy€n hang h6a VNA 1996-2004
Bang 2.4: San lu'<;jng v~n chuy€n hanh h6a qu6c te' VNA 1996-2004

Bang 2.5: Doanh thu VNA giai do<;tn 1996-2004
Bang 2.6: Chi s6 ve eel ca'u tai chinh VNA
Bang 2.7: T6c do tang tru'dng kinh te' Vi~t Nam va VNA 1997-2004
Bang 2.8: So sanh mot s6 chi tieu cua cac hang hang kh6ng trong khu VlfC chau A
Bang 2.9: Ma tr~n hlnh anh cqnh tranh cua VNA voi mot s6 hang trong khu vl)'c
Bang 2.10: Co ca'u hanh khach thea m\lc dich chuye'n di cua VNA
Bang 3.1: Dlf baa thi truong

v~n

tai hanh khach VNA giai do<;tn 2005-2010

Bang 3.2: Dv baa thi tru'ong

v~n

tai hang h6a VNA giai do<;tn 2005-2010

Bang 3.3: Ke' ho<;tch kinh doanh VNA giai do<;tn 2005-2010
Bang 3.4: Ma

tr~n

SWOT cua VNA

Danh ffi\IC cac bi~u d6
Hlnh 2.1: Thi ph§n v~n chuy€n hanh khach qu6c t€
Hlnh 2.2: Bi€u d6 san lu'<;jng v~n chuy€n hanh khach cua VNA 1996-2004
Hlnh 2.3: Bi€u d6 san lu'<;jng v~n chuy€n hang h6a cua VNA 1996-2004
Hlnh 2.4: Thi ph§n v~n chuy€n hang h6a qu6c t€

Hlnh 2.5: T6c do phat tri€n doanh thu qua cac thoi ky
Hlnh 2.6: T6c do tang tru'dng GDP va VNA giai do<;tn 1997-2004


Hlnh 2.7: Cd ca'u hanh khach VNA

Danh mt;~c cac pht;~lt;IC
Phl;lll;lc 2A: Cd ca'u t6 chuc T6ng cong ty Hang khong Vi~t Nam
Phl;lll;lc 2B: Tinh hlnh ho~t dong cua VNA giai

do~n

1996-2004

Phl;lll;lc 2C: Mot s6 chi tieu chu ye'u cua cac hang hang khong trong khu vlfc
Phl;lll;lc 2D: Cd ca'u chi phi cua mot s6 hang hang khong qu6c te'
Phl;lll;lc 3A: Dlf bao ho~t dong kinh doanh VNA 2005-2010
Phl;lll;lc 3B: BPhl;lll;IC 4:

Cac cam ke't thu'dng m~i dich Vl;l cua Vi~t Nam

Phl;lll;lc 5:

Danh sach cac hang hang khong qu6c te' ho~t dong t~i Vi~t Nam


?

~

MODAU
1.

LY DO CHQN

DE TAl

H9i nh~p kinh te' qu6c te' la m9t xu the' khach quan tr9ng the' gioi ngay
nay. Khong ffiQt qu6c gia nao CO th~ phat tri~n du'QC ne'u khong tham gia VaO
qua trlnh nay. D6i voi cac nude dang phat tri~n va kern phat tri~n (trong c16 c6
Vi~t Nam) thl h9i nh~p kinh te' qu6c te' la con duong t6t nha't d~ rut ngan sv tl;lt
h~u so voi cac nu'oc khac va c6 cti~u ki~n phat huy hdn nhfi'ng l<;Ji the' so sanh cua

mlnh trong phan cong lao c19ng va h<;Jp tac qu6c te'.
Dang va Nha Nude ta eta nha'n m~nh quan cti~m "Chit d9ng h9i nhiJ_p kinh

tf quo'c tf va khu v{tc thea tinh th6n phdt huy toi da n9i [f!c, dbng thai tranh thu
ngu6n l{tc ben ngoai di phdt triin nhanh, c6 hi?u qua va b~n vilng ... "(1). Nhu'
v~y, Dang kh~ng dinh h9i nh~p kinh te' qu6c te' Ia m9t b9 ph~n trong t6ng th~

ct6i moi- h9i nh~p- phat tri~n va tang tru'dng b~n vfi'ng cua nu'oc ta.
Nganh hang khong du'<;Jc xem la m9t nganh kinh te'- ky thu~t c6 vai tro
quan trQng trong phat tri~n n~n kinh te' va bao v~ an ninh qu6c phong cua m6i
qu6c gia. Trong xu huang h9i nh~p mang tinh toan cffu ngay nay, sv phat tri~n
cua nganh khong nhfi'ng c6 tac c19ng tich eve cte'n sv phat tri~n cua n~n kinh te'
rna con g6p phffn quan trQng trong tie'n trlnh h9i nh~p n~n kinh te' qu6c gia vao
n~n kinh te' the' gidi.

Tu nhfi'ng nh~n thuc tren thl vi~c h9i nh~p qu6c te' theo huang tv do h6a

v~n tai hang khong la nhu du cua Hang khong dan dl,lng Vi~t Nam. Chi c6 h9i
nh~p

moi dam bao cho nganh Hang khong gifi' vfi'ng vi tri, vai tro cua mlnh

trong n~n kinh te' qu6c dan, thuc ctffy sv IOn m~nh cua hang Hang khong qu6c
gia Vi~t Nam.
Chinh h()i nh~p dang ctua l~i cho cac qu6c gia trong d6 c6 Vi~t Nam
nhfi'ng cd h()i va thach thuc khong nho. M()t trong nhfi'ng thach thuc IOn nha't ct6i

(I)

Nghi quy!t 07-NQ/W ngay 2711112001- Be) Chinh tr!


ii

voi Vi~t Nam hi~n nay la sue qnh tranh cua cac doanh nghi~p va hang h6a ra"t
ye'u.
Rieng d6i voi nganh v~n tai hang khong, do di;lc thu ho<;tt dong tren ph<;tm
vi qu6c te' nen phai chiu sue ep qnh tranh gay giit va tn,tc tie'p hon nhii'ng nganh
kinh te' khac. V oi sv h<;tn che' v€ ngu6n Ivc tai chinh, tinh chuyen nghi~p trong
kinh doanh va cha"t ht<;5ng san ph§m dich Vl;l, Hang khong Vi~t Nam khong de
dang trong CUOC qnh tranh VOi cac hang hang khong qucSc te' tren cac thi tntong
mtoc ngoai. Vl

v~y,

nang Ivc C<;tnh tranh cua nganh

v~n

tai hang khong chinh la

ye'u t6 quye't dinh sv thanh cong cua qua trlnh hoi nh~p cua nganh.
Xua"t phat tu nhii'ng nh~n thuc tren, d€ tai "MI)t sf/ giai phap nhlim nang

cao niing lljc C{lnh tranh cua Vietnam Airlines trong xu tht hl)i nhljp " du'QC
hlnh thanh.

2.

Ml)C TfEUNGHIEN CUU

Ml)t Ia: Nghien cuu ly lu~n va thvc tien v€ va"n d€ hoi nh~p kinh te' qu6c
tS va nang Ivc C<;tnh tranh.

Hai Ia: Danh gia thl,I'c tr<;tng ho<;tt dong cling nhu' nang llfc qnh tranh cua
Vietnam Airlines so sanh voi mot s6 hang trong khu vvc d€ tu d6 rut ra mi;lt
m<;tnh mi;lt ye'u cua doanh nghi~p, cling nhu' nh~n dinh co hoi va thach thuc trong
qua trlnh hoi

nh~p.

Ba Ia: Dinh hu'ong chie'n lu'<;jc pha t tri€n nganh hang khong va d€ ra mot
s6 giai phap d€ nang cao nang Ivc C<;tnh tranh cua Vietnam Airlines trong xu the'
hoi nh~p kinh te' qu6c te'.

3.

D€

GI<~I H~N NGHIEN CUU

tai t~p trung nghien cuu tlnh hlnh ho<;tt dong san xufft kinh doanh cua

Vietnam Airlines (vl ho<;tt dong cua hang chie'm 86% qui mo ho<;tt dong cua toan
nganh v~n tai hang khong) tu nam 1996 de'n nay va nhii'ng dinh hu'ong, giai phap
cho giai do<;tn phat tri€n 2006-2010.
Oic giai pha p nang cao nang lvc c<;tnh tranh la cho Vietnam Airlines chu
khong phai toan nganh

4.

,

-

v~n
?

tai hang khong.
~

'

Y NGHIA CUA DE TAl


iii

V€ m~t thl.fc ti6n: D€ tai la tai li~u tham khao cho cac co quan don vi c6
lien quan trong

vi~c

du'a ra cac giai phap nang cao nang ll.fc q.nh tranh cua

nganh v~n tai hang khong Vi~t Nam trong xu huang tl.f do h6a bffu trC5i.
V€ m~t ly lu~n: G6p phffn b6 sung vao ly thuye't qmh tranh thi tru'dng v€
quan ly chie'n lu'<Jc cua cac doanh nghi~p IOn trong qua trlnh h(>i nh~p kinh t~

qu6c te' tu nhii'ng thl.fc ti6n cua Vi~t Nam n6i chung va nganh hang khong n6i
rieng.

5.

PHUONG PHAP NGHlEN CUU

Co sd ly thuy~t cho vi~c nghien cuu la cac ly thuye't v€ h(>i nh~p kinh t~
quae t~. nang ll.fc c~mh tranh, quan tri chie'n lu'<;fc va cac mon khoa h<;>c c6 lien
quan. Vi~c thu th~p s6Ii~u du'cac bai bao, cac bao cao nghien cuu ... Tren co sCi cac thong tin thu

th~p

du'<;fc va

v~n dvng ly thuye't da h<;>c, t~p trung phan tich moi tru'dng, phan tich n(>i ll.fc cua

nganh de thffy du'<Jc m~t m;;tnh, m~t y~u. cac co h(>i va thach thuc va danh gia
du'<;fc thl.fc tqng kha nang c;;tnh tranh cua Vietnam Airlines. Tu d6 dinh hu'ong
chie'n lu'<;Jc va d€ ra cac bi~n phap de nang cao nang ll.fc c;;tnh tranh cua Vietnam
Airlines.
Cac phu'ong phap nghien cuu du<;:~c sii' dvng trong d€ tai Ia phu'ong phap
mota, phan tich-t6ng h,..,

6.

,...,

?

~

'

KET CAU CUA DE TAl

Ngoai phffn md dffu, mvc Ivc, danh mvc tai li~u tham khao, phffn ph\1 h:~c,
lu~n van bao g6m: 3 chu'ong, 60 trang.

Chlldng 1: Ca si'J ly lu~n v~ hf)i nh~p kinh tf qu6e d va nang ll:te er;mh tranh.
Chlldng 2: Thife trr;mg hog,t df)ng va nang life eg,nh tranh eua Vietnam Airlines.
Chlldng 3:Mf)t stf giai phdp nhlim nang eao nang life eg,nh tranh eua Vietnam
Airlines trong xu thf hf)i nh~p.


-1-

CHUONG 1
K
,.,
K
CO SO LY LU~N VE HQI NH~P KINH TE QUOC TE
VA NANG LVC C~NH TRANH
?

"'

A

K

A

""

1.1. M()t s6 va'n d~ v~ h()i nh~p kinh te' qu6c te'
1.1.1. Khai

ni~m

H9i nh~p kinh te' qu6c te' Ia m9t thu~t ngu da xua't hi~n trong v~ti th~p ky
gffn day va c6 nhieu each hi€u khac nhau ve h9i nh~p kinh te' qu6c te'. C6 lo<;ti y
kie'n cho ding: H9i nh~ p kinh te' qu6c te' Ia sv phan anh qua trlnh cac th€ che'
qu6c gia tie'n hanh xay dl,l'ng, thu'ong lu'qng, ky ke't va tuan thu cac cam ke't song
phu'ong, toan cffu ngay cang da d<;tng hon, cao hon va d6ng b9 hon trong cac linh
vvc doi s6ng kinh te' qu6c gia va quo'c te'.

y kie'n khac cho r~ng hoi nh~p kinh te'

quo'c te' la qua trlnh lo<;ti bo dffn cac hang rao thu'ong m<;ti qu6c te', thanh toan
quo'c te' va di chuy€n cac nhan to' san xua't giua cac nu'oc.
Cac tac gia chu bien cuo'n: "Vi~t Nam hoi nh~p kinh te' trong xu the' toan
cffu h6a va'n de va giai phap" (NXB chinh tri QG, nam 2002) da dua ra djnh
nghla "H9i nhq_p kinh tt qurfc tt la qua trrnh chu dong gdn ktt n~n kinh tt thi
trU(fng CUa tUng nU(/c v(/i kinh tf khu VlfC Va thf gi(Ji thong qua cdc nJ [lfc tlf do
hod va

ma dta tren cdc c({p d9 dan phuang, song phuang va da phuang ".
Nhu v~y, hoi nh~p kinh te' quo'c te' thvc sv la sv chu d9ng tham gia vao

qua trlnh toan du h6a, khu vvc h6a.
ve hlnh thuc hoi nh~p c6 cac hlnh thuc nhu': don phu'ong, song phu'ong,
da phu'ong.
ve phu'ong thuc hoi nh~p c6 cac phu'ong thuc: Khu vvc m~u djch tl,l' do,
Lien minh thue' quan, Thi tru'ong chung, Lien minh kinh te', Lien minh tien t~,
Lien minh toan di~n. Ben C<;tnh d6 giCi'a cac quo'c gia con c6 cac thoa thu~n nhu' :
Thoa thu~n thuong m<;ti u'u dai, Tho a thu~n thu'ong m<;ti tu' do tung phffn.


-2 -

Ccic bi~n phap chu ye'u d€ thl;l'c hi~n h9i nh~p kinh te' qu6c te': Dam phan
dt giam thue' quan; Giam, lo~i bo hang rao phi thue' quan; Giam bot cac h~n
che' d6i voi cac dich Vl;l; Giam bot trd ng~i d6i voi dgu tu' qu6c te'; £>i€u chinh
cac chfnh sach thu'ong m~i khac; Tri€n khai cac ho~t d()ng van h6a, giao dl;IC, y
te'... c6 tinh cha't toan du.

1.1.2. Ban cha't h(}i nh~p kinh te' quo'c te'
La Slf dan xen, ga:n b6 va phl;l thUQC l~n nhau giua cac n€n kinh te'
qu6c gia va n€n kinh te' the' giOi. N6 la qua trlnh vua hda'u tranh d~c bi~t la da'u tranh cua cac nu'oc dang phat tri€n d€ bao v~ lcua mlnh, ch6ng l~i ap d~t phi ly cua cac cu'ong qu6c kinh te' va cong ty xuyen
qu6c gia.
La qua trlnh x6a bo tung bu'oc va tung phgn cac rao can v€ thu'ong
m~i va dgu tu' giua cac qu6c gia theo hu'ong tl;l' do h6a kinh te'.
T~o thu~n

l
m~t khac bUQC cac doanh nghi~p phai CO nhung d6i moi d€ nang CaO SU'C qnh

tranh tren thu'ong tru'ong.
T~o thu~n l
a cac qu6c

gia nhu'ng d6ng thai ciing Ia yeu d u, sU'c ep d6i voi cac qu6c gia trong vi~c d6i
moi va hoan thi~n th€ che' kinh te', d~c bi~t la chinh sach va phu'ong thU'c quan ly
v'i mo.

La t~o dvng cac nhan t6 moi va di€u ki~n moi cho sv phat tri€n cua
tung qu6c gia va c()ng d6ng qu6c te' tren co sd trlnh dQ pha t tri€n nga y cang cao
va hi~n d~i cua Ivc lu'La sv khoi thong cac dong chay ngu6n Ivc trong va ngoai nu'oc t~o
di€u ki~n md r()ng thi tru'ong chuy€n giao cong ngh~ va kinh nghi~m quan ly.

1.1.3. Tinh ta't ye'u cua h(}i nh~p kinh te' quo'c te'
Tru'oc day tinh cha't xa h9i h6a cua qua trlnh san xua't mOi chilan toa ben


-3 -

trong phc,tm vi bien giOi cua tung qu6c gia. N6 ga:n qua trlnh san xufft, kinh
doanh rieng It-; lc,ti voi nhau hlnh th~tnh cac t~p doan kinh te" qu6c gia. Qua d6,
quan h~ sa huu v€ tu li~u san xua't da co sv thay d6i dang k€, d§:n de"n hlnh
thanh nen sd hii'u h6n h<;1p. Tu d6 vi~c dap ling yeu cftu vS qui mo v6n IOn cho
san xufft kinh doanh ngay cang thu~n l<;1i hdn.
Ngay nay, mot m~t, do trlnh do phat tri€n cao cua Ivc ltt<;1ng san xufft lam
cho tfnh chfft Xa hoi h6a CUa chinh n6 cang Vu'<;jt ra khoi phc,tm Vi bien giOi qu6c
gia, Ian toa sang cac qu6c gia khu vvc va the' gioi. M~t khac, tv do h6a thu'dng
mc,ti ciing dang trd thanh xu huang tfft ye"u va dtt<;1c xem la nhan

t6 quan tn;mg

thuc dgy buon ban giao htu giii'a cac nu'oc, thuc dgy tang tru'dng kinh te" va nang
cao muc s6ng cua mQi qu6c gia. Chinh vl v~y, hftu he"t cac qu6c gia tren the" giOi
theo d!nh huang phat tri€n cua mlnh dSu diSu chlnh cac chinh sach theo huang
ma cll'a, giam va tie"n tai do bo cac rao can thudng mc,ti, tc,to diSu ki~n cho vi~c
htu chuy€n cac ngu6n llfc va hang h6a tieu dung giii'a cac qu6c gia ngay cang
thu~n

1<;1i va thong thoang hdn.
Trong diSu ki~n hoi nh~p kinh te" qu6c te", cac qu6c gia du pha t tri€n de"n

dau ciing khong th€ dap ling tfft ca nhu du cua chinh mlnh. Trlnh do phat tri€n
ngay cang cao cang ph\1 thuoc nhiSu hdn vao th! tru'ong the" giOi- day la va'n dS

c6 tfnh qui lu~t. Qu6c gia nao ch~m tr€ hoi nh~p kinh te" qu6c te" thu'ong phai tra
gia biing chinh sv t\{t h~u cua mlnh va g~p phai nhii'ng kh6 khan IOn trong quan
h~

giao d!ch:
Sv phan bi~t d6i xU': cac qu6c gia khong la thanh vien cua mot t6

chuc ho~c mot kh6i kinh te" se khong dtt<;1c huang ttu dai v€ thue", diSu ki~n khi
vay v6n, thu t\{C khac .... va diSu nay se anh hu'dng de"n nang Ivc Cc.tnh tranh cua
qu6c gia d6 tren thi tru'ong.
Quan h~ qua lc.ti c6 1<;1i cho ca hai ben: cac thanh vien trong cling kh6i,
cling khu vvc se du'<;jc hu'dng cac 1<;1i ich tu'dng du'dng nhau khi quan

h~

giao d!ch,


-4 -

khong c6 tlnh tr~ng thon tfnh, ap d~t l~n nhau.
Xu the' khach quan nay b:lt ngu6n tu qui lu~t phat trien cua hfc lu'<;ing san
xufft va phan cong lao d()ng qu6c te': toan du h6a kinh te' la m()t giai do~n moi
cua qu6c te' h6a san xufft va trd thanh xu the' quan tn;mg nhfft trong phat trien
cua n€n kinh te' the' giOi dffu the' ky 21.

1.1.4 Nhii'ng va'n d~ dijt ra trong di~u ki~n hl;)i nh~p kinh te' quo'c te'

Thu nhllt: Qua trlnh qu6c te' h6a di€n ra m~nh me tren toan the' gioi, the
hi~n:

Thi tru'ong c~nh tranh mang tfnh toan du. Gia tang tu'dng tac kinh te'
giii'a cac qu6c gia, dem l~i cho n€n kinh te' the' gioi m()t cffu true moi-cffu true
m~ng lu'oi. Trong d6 cac n€n kinh te' qu6c gia, cac cong ty dan ke't ch~t che voi

nhau, phl;l thUQC vao Slf phat trien cua nhau voi muc dQ ngay cang cao.
Chu the c~nh tranh ngay cang da d~ng. Cong ty xuyen qu6c gia phat
trien chu'a tung c6 trong lich sll' va dong vai tro he't sue quan trQng thuc dffy xu
the' toan cffu h6a va khu VlfC h6a. Cac CUQC qnh tranh va sat nh~p cac t~p doan
IOn di€n ra gay g:lt va quye't li~t voi qui mo IOn.
Tlf do h6a tai chinh ngay cang cao: qua trlnh toan du h6a n6i len xu
hu'ong lien ke't kinh te' d~n de'n slf ra doi cua cac t6 chile kinh te' ' tai chinh va
thu'dng m~i qu6c te' nhu' WTO, IMP, WB , EU, ASEAN... Thong qua cac t6 chile
nay, qui mo htu thong v6n qu6c te' IOn chua tung thffy, t6c d() tang tru'dng m~u
dich the' giOi vu'<;it xa t6c d() tang tru'dng kinh te'.

Th(t hai: Cu()c each m~ng khoa hQC- ky thu~t- cong ngh~ di€n ra voi t6c
d() chua tung c6, c6t 15i la cong ngh~ thong tin. Duoi tac d()ng cua tie'n b() khoa
hQC cong ngh~, Slf thay d6i v€ tinh chfft va Slf phat trien v€ tdnh dQ cua llfc
lu'<;ing san xufft, phu'dng thuc san xufft c6 thay d6i cd ban, chi phi giao dich giam
dang k~, thai gian va khoang each giao dich ngay cang du'QC thu hyp. Nhi€u
cong

ngh~

moi quan trQng nhu' cong

ngh~ v~t li~u,

cong

ngh~

nang lu'<;ing, cong


-5ngh~ hang khong vii tr\). rnd ra nhil'ng ti€rn nang rnoi cho phclt tri~n kinh

t€.

Thu ba: Qua trlnh toan du h6a va s\].' phat tri~n cua khoa hQC - ky
thu~t - cong ngh~ da d~n de'n S\1' thay dGi nhanh chong cua rnoi tru'Clng kinh

doanh. D~ t6n t~i va phat tri~n. cac doanh nghi~p phai 1uon thlch ung voi S\1'
thay d6i cua rnoi truC1ng.

1.2. Va'n d@ c~nh tranh va nang hfc c~nh tranh
1.2.1. Khai ni~m v~ c~nh tranh
C~nh tranh 1a rn()t trong nhil'ng d~c tru'ng co ban va 1a d()ng 1\].'c phat tri~n

cua n€n kinh

t€ thi tru'Clng. Trong kinh t€ thi tru'C1ng,

d~ t6n t~i va pha t tri~n, cac

doanh nghi~p phai n6 1\].'c dap ung nhu du cua ngu'Cli tieu dung thong qua cac
bi~n phap nhu cai tie'n ky thu~t, nang cao cha't 1u'Qng, t~o ra gia

tri tang them cho

san phffrn, cai tie'n phu'cJng thuc ban hang .... , d6ng thC1i tie't ki~rn chi phi nh~rn
d~t

1Qi nhu~n cao.
C~nh tranh c6 th~ du'a 1~i 1<;1i kh cho ngu'C1i nay va thi~t h~i cho ngu'C1i

khac. Nhu'ng xet du'oi g6c d() toan xa h()i,

c~nh

tranh 1uon c6 tac d()ng tlch c\].'c

nhu': t~O ra san phffrn t6t hcJn, gia re hcJn, dich V\1 t6t hcJn ... ; quy 1u~t qnh tranh
se 1o~i nhil'ng thanh vien ye'u kern khoi thi tru'Clng, duy trl va phat tri~n nhil'ng
thanh vien t6t nha't. C~nh tranh con giup thi tru'C1ng ho~t d()ng c6 hi~u qua nhC1
vi~c phan b6 h<;1p 1y cac ngu6n 1\].'c c6 h~n. Day chinh 1a d()ng 1\].'c cho s\].' phat
tri~n n€n kinh

t€.

C~nh tranh 1a rn()t khai ni~rn du'<;jc slt dl;lng trong nhi€u IInh v\].'c/ca'p d()

khac nhau nhu'ng v~n chua c6 rn()t dinh nghia r6 rang va C\1 th€.
nghi~p/nganh,

d

ca'p doanh

cgnh tranh c6 thi dU(!c hiiu Ia sf! tranh dua giila cdc doanh

nghi~plnganh trong vi~c gianh cdc yiu td sdn xwJt hay khdch hang di t6n tgi va

nang cao vt thi ella minh tren tht tru&ng, thu lr;Ji nhwJ.n cao (Z)


•

sach qznh tranh iJ Vi~t Nam, Vit;\n nghien cuu qm\n ly kinh te' TW.


-6-

Trong bo'i canh kinh te' quo'c te' hi~n nay, theo quan di~m moi thl: cr;mh
tranh trong thU®g trUiJng khong phdi la dift tru dffi thu cua mtnh ma chfnh la
mang lr;ti cho khach hang nhilng gia trj gia tang cao h® hoi;ic mai lr;t h® di
khach hang hta ch9n mtnh chrl khong [f!a ch9n do'i thu. (3)
Nhu' v~y, C<;tnh tranh khong phai chila dong thcli cua tlnh huo'ng rna la ca
mot tie'n trlnh tie'p di€n khong ngung: m9i doanh nghi~p dSu phai dua nhau d~
phvc V\l to't nhfft khach hang. E>iSu d6 c6 nghia la khong c6 gia tri gia tang nao
c6 th~ giu nguyen tr<;tng rna mf>i ngay phai c6 them mot diSu moi I<;t. N6i each
khac, qnh tranh la CUOC "tranh tai" gifi'a CaC doanh nghi~p d~ phl,lC V\l khach
hang mfli ngay mot to't hdn. Doanh nghi~p nao hai long voi vi the' dang c6 tren
thu'dng tru'ong se rdi vao tlnh tr<;tng tvt h~u va se

bi dao thai ra't nhanh trong mot

thi truong the' giOi cang ngay cang nhiSu bie'n dong.

1.2.2. Nang hjc c~nh tranh nganh/doanh nghi~p va Sl/ phat triin
N6i qnh tranh d day la n6i de'n hanh vi cua mot chu the. Trong qua trlnh
cac chu the C<;tnh tranh nhau de gianh ldvng t6ng hthi tru'ong. Cac bi~n phap nay the hi~n mot sue m<;tnh, mot kha nang, mot nang
h,tc nao d6 cua chu the du'QC gQi la SUC qnh tranh, nang h,tc C<;tnh tranh CUa chu
the.
Theo ly thuye't thttdng m<;ti truySn tho'ng thl nang lf!c cr;tnh tranh cua
nganh/doanh nghifp dU(JC xem xet qua l(Ji th{ SO sanh vi chi phf san xutft va nang
sudt. Hi~u qua cua cac bi~n phap nang cao nang h,tc C<;tnh tranh du'QC danh gia
dlfa tren muc chi phi tha'p. Chi phi san xua't tha'p khong chila diSu ki~n cd ban
cua l
(J) Thj tntang, chitn htr;c, C(/ diu: qmh tranh v€ gia trj gia tang, djnh vj va phat tril~ doanh nghi¢p,
Ton Tha't Nguy~n Thiem, 2004.


-7 Con theo quan di~m t6ng hqp ciia Van Duren, Martin va Westgren(4J thz
nang [f!c Ct;mh tranh fa kha nang t(lO ra va duy trz [Q'i nhuljn va thj phdn tren cdc
thj truang trong va ngoai nUrJc. Cc:lc chi

sfS danh gia nang hfc cc;tnh tranh la: nang

sua"t lao d()ng, t6ng nang sua"t cac ye"u tO' san xu~t, cong ngh~, chi phi cho nghien
CUu Va phat tri~n, ch~t lu'Quan di~m quan tri chie"n htqc ciia M. Porter thl khd nang, nang lf!c c(lnh
tranh cua doanh nghi?p dUQ'C thi hi?n qua kha nang phdt huy cdc nang [f!c dt}c
ddo cua mznh trUrJc cdc [f!c [UQ'ng C(lnh tranh: dlfi thu tiJm nang, dlfi thu hi?n t(li,
san phtlm thay tht, nha cung cffp va khdch hang .(S)

Du con nhi€u each nhln nh~n khac nhau, nhln chung cac nha kinh te" tren
the" giOi d€u xem Xet nang [f!C C(lnh tranh cua doanh nghi?p thong qua kha nang
t(lO, duy trz[Q'i nhuljn va thj phdn tren thj trU(Jng. f)~ dc;tt du'QC di€u d6, cac doanh
nghi~p cqnh tranh nhau thong qua vi~c tim cac ye"u

t6 dffu vao vdi gia re (nhan

hfc, v6n, cong ngh~), ban cac ye"u t6 dffu ra cho nhi€u nguoi voi gia cao nha"t,
ch~t lu'qng tO't nh~t so voi cac doanh nghi~p khac tren cung m()t thi tru'ong.

1.2.3. Cac tit~u thti'c danh gia nang hfc
1.2.3.1 Danh gia nang hfc

c~nh

Chflt lll{lng san phllm!djch

c~nh

tranh ngimh himg khong

tranh qua phtio'ng thti'c c~nh tranh

VlJ.'

Dich Vl;l la tht;(c hi~n nhung gl rna

doanh nghi~p da hua nh~m thie"t l~p, cling c6 va md r()ng quan h~ d6i tac lau dai
voi khach hang va thi tru'ong. Dich Vl;l dc;tt cha"t lu'qng khi khach hang c6 cam

nh~n doanh nghi~p mang de"n cho hQ gia tri gia tang nhi€u hon cac doanh nghi~p

khac hoc;tt d()ng trong cung linh vt;(c.
Dich Vl;l cung ca"p trong nganh hang khong chii ye"u quye"t dinh bdi cac ye"u
t6:

4
( )

Assessing the Competitiveness of Canada's Agrifood Industry, Canadian Journal of Agricultural Economics,
Van Duren, Martin vi'l Westgren -1991.



-8 -

+ Ca siY v(it chfit: g6m hl;l t§ng, thie't bi d~ mang de'n ti~n nghi phvc vv cho
hrmh khach.

+ ThiJi gian chuytn bay: theo thong

1~, tren ve cua cac hang hang khong

d€u c6 ghi r6 thoi gian ngay giO diva de'n. f)6 khong phai la mot thong bao blnh
thu'ong rna Ia mot hhvn d6 d~ hanh khach mua ve va b6 tri thoi gian.

+ Thai di) phlf,C Vlf, cua nhan vien: du'

th~ hi~n luc khach hang tie'p xuc

voi nhan vien. Tac phong, each ung xU', slf phan ung linh ho(;lt va nhanh chong
cua nhan vien tru'oc nhii'ng va'n d€ cua khach hang la thu'oc do thlfc te' v€ chfft
lu'
Vl}

cua doanh nghi~p.

+ Qui trznh phlf,C Vlj, Vel giai quye't khifu nt;ti CUG doanh

nghi~p:

illUC do

ddn gian hay phuc t(;lp cua qui trlnh .

Chat luqng gia cii: khi mua ve may bay cua hang hang khong, khach
hang quan tam de'n mile gia. Cac hang c6 cung cha't lu'
Vl},

hang nao c6

mile gia thffp se c6 kha nang thu hut khach hang. Do v~y, khi xem xet nang llfc
C(;lnh tranh thong qua gia, ngu'oi ta con danh gia kha nang

d~t

gia d IDUC du SUC

c;;tnh tranh, thong qua kha nang tie't ki~m ngu6n llfc hay hi~u qua ngu6n llfc so
voi kha nang sinh lOi.

Chat luqng thlldng hiiu: d6 la tfft
cua hang phan

bi~t

ca danh tinh, hlnh dl;lng, bi~u tu'
chung vOi hang khac. Thudng

hi~u

cua hang dl;lt mile gia tri

vo hlnh cao nha't la khi khach hang hanh di~n voi quan h~ rna khach hang c6 vOi
thu'dng hi~u d6. Vl v~y, ten tu6i, uy tin cua hang la mot chfft lu'the' C(;lnh tranh d~c thu cho doanh nghi~p.

1.2.3.2 Danh gia nang h;ic c~nh tranh thong qua cac ye'u t6 ti~m nang

- Tiim ll/c tai chinh: c6 vai tro quan tr<;mg, la ti€n d€ d~ phat tri~n thi
tru'ong, d~ quye't dinh c6 nang cao chfft lu'

-9-

vao tai slm cef dinh, phcao nang h,tc qnh tranh.

- Chfft lzi(lng ngudn nhlin hjc: nhan h,tc c6 vai tro quan tn;mg quye't dinh
slf phat tri€n ciia ba't ky doanh nghi~p nao. M9t hang hang khong c6 d9i ngii
nhan vien gioi, se c6 kha nang sang t~o, c6 kha nang ho~ch dinh chie'n lu'<;lc, c6
ky nang thao tac

nghi~p V\1

chuyen

nghi~p

trong qua trlnh phl;lc V\1 hanh khach.

Ngu6n nhan llfc c6 cha't lu'<;lng cao bi€u hi~n doanh nghi~p c6 kha nang qnh
tranh cao. D€ danh gia chfft lu'<;lng ngu6n nhan llfc nguoi ta thu'ong dlfa vao tieu
thU'c: tu6i doi, trlnh d9 nhan vien, nang llfc quan ly di6u hanh , trlnh d9 kie'n

thuc b6 tr<;l (trlnh d9 tin h<;>c, ngo~i ngtl'), cac ye'u tef v6 van h6a th§:m my: v6c
dang, ky nang giao tie'p ....

- Trinh dl) cong ngh?: d€ nang cao cha't ltl'<;lng dich V\1 cho khach hang tu
d6 nang cao kha nang thu hut khach hang, cac doanh

nghi~p

bu9c ph

hi~n d~i

h6a cong ngh~. Trinh d9 cong ngh~ hi~n d~i cho phep doanh nghi~p pha t tri€n
them dich V\} moi, ddn gian thu t\}C khach hang. Do v?y, c6 th€ n6i trlnh d9 cong
ngh~ ciing c6 tfnh quye't dinh de'n nang llfc qnh tranh ciia doanh nghi~p. Vi~c

danh gia trlnh d9 cong ngh~ ciia m9t hang hang khong c6 th€ du'<;lc xem xet du'oi
2 g6c d(}: muc dQ

hi~n d~i

la ddn gian hay phU'c

h6a dQi tau bay, qui trinh xii' ly cac thao tac

nghi~p V\1

t~p.

- Chie'n lzi(lc kinh doanh: m('>t hang hang khong se md r('>ng hay bi thu htfp
thi tru'ong bdi chie'n lu'<;lc kinh doanh c6 dung d~n hay khong. Chie'n lu'<;lc kinh

doanh th€ hi~n m\}c tieu kinh doanh c6 tr<;>ng di€m ro rang, llfa ch<;>n khach hang
phl;lc V\1 thie't thlfc. Nhu' v?y, chie'n lu'<;lc c~nh tranh c6 tac d('>ng va la cd sd d€
danh gia nang llfc qnh tranh ciia hang hang khong.

1.2.4. Moi trtiO'ng

c~nh

tranh

Moi tru'ong c~nh tranh se anh hu'dng ra't nhi6u de'n nang llfc qnh tranh
ciia m9t doanh nghi~p. Cac ye'u tef ciia moi tru'ong c~nh tranh la nguyen nhan


- 10 -

chinh t;;to ra cd hoi, nH ro cho doanh nghi~p. Vi~c nghien cuu ky cac moi y6u tO'
moi tn.tong se giup doanh nghi~p t~n dt,mg cd hoi khcic phvc nguy cd de dQa tu
ben ngoai nh~m tang cu'ong nang h,tc c;;tnh tranh.
1.2.4.1. Cac cd h()i va nguy cd tu thi tru'Cing
Cd hoi thj tru'ong c6 th€ la slf xua"t hi~n hay gia tang cua mot nhu du nao

d6 do moi tru'ong thay d6i, hay cling c6 th€ Ia slf rut lui cua mot sO' dO'i thu c;;tnh
tranh. Nguqc l;;ti, nhu du svt giam hay sO' dO'i thu tham gia thi tru'ong cang nhi€u
thl cang lam tang c;;tnh tranh, dfin d6n nguy cd giam lqi nhu~n.
• Cdc tip lf;(c cua 5 lf;(c lU(Ing qmh tranh:
1. Cac do'i thu c~nh tranh trong nganh: cuoc c;;tnh tranh gitl'a cac dO'i

thu dang t6n t;;ti sll' dt,mg cac chi6n thu~t c;;tnh tranh v€ gia, quang cao,
san ph§m, tang Cu'ong ph\].C Vt;l khach hang ...
2. Cac do'i thu ti~m nang: cac d6i thu moi gia nh~p nganh mang d6n
nang llfc san xua"t mdi, slf mong muO'n chi6m linh thi ph§n nao d6 va c6
th€ ca nhtl'ng ngu6n llfc to IOn. Cac rao can gia nh~p cang tha"p va mlic
do ha"p d~n cua thi tru'ong cang cao thl sO' lu'qng cac doanh nghi~p gia
nh~p nganh cang nhi€u, c;;tnh tranh cang quy6t li~t.

3. San phftm thay the': la nhtl'ng san ph§m c6 cling cong nang voi san
ph§m cua nganh. Khach hang se chuy€n sang sll' dvng san ph§m thay

th6 khi gia ca cua san ph§m tang len qua cao. E>O'i ph6 vdi cac san
ph§m thay th6la va"n d€ chung cua toan nganh, doi hoi phan ling t~p
th€ cua cac doanh nghi~p trong nganh bao g6m vi~c nang cao cha"t
lu'qng san ph§m, gia tang cac ho;;tt dong marketing, phat tri€n m;;tng
luoi phan ph6i ...
4. Ngu'Cii cung ca'p: Trong mot sO' tru'ong hqp ngu'oi cung ling c6 quy€n
llfc (lqi th6 trong thu'dng lu'qng) dang k€ lam anh hu'dng d6n nang llfc
c;;tnh tranh cua doanh nghi~p b~ng each de dQa tang gia hay giam cha"t


- 11 -

lu'
v~t

tu'

h~mg

h6a, tu d6 Htm giam l<;ii

nhu~n

cua doanh

nghi~p.

Quy~n h.tc cua ngu'oi cung ung du'

c6 m()t s6 it nha cung ca'p; nganh dang xet khong phai la khach hang
quan trQng; san phgm cua hang cung ung Ia loc,ti v~t tu' dffu vao quan
trQng d6i vdi hoc,tt d()ng cua khach hang; cac san phgm cua nha cung
ca'p c6 tinh khac bi~t.

5. Ngu'Oi mua: c6 quy~n h,fc (th~ mc,tnh) du'<;ic th€ hi~n thong qua vi~c
mu6n mua san phgm voi gia tha'p hon, doi hoi cha't lu'phlJ.C Vl,l nhi~U hon va Vi th~ lam cho cac defi thu cc,tnh tranh cc,tnh tranh
cang gay gih. Nh6m khach hang c6 quy~n h.tc mc,tnh n~u c6 m()t s6
di~u ki~n nhu': nh6m khach hang mua voi kh6i lu'<;ing IOn so voi kh6i

lu'theo dung tieu chugn ph5 bi~n va khong c6 gi d~c biN; ngu'oi mua c6
dffy du thong tin

Se CO th~ mc,tnh trong CUQC m~c ca; ngu'oi mua de dQa

lien k~t ; san phgm cua doanh nghi~p khong quan trQng d6i voi cha't
lu'Vi~c

h.ta ch9n cac nh6m khach hang cua doanh

nghi~p

phai du'<;ic xem

nhu' quye't dinh chie'n lu'QC quan trQng. M()t doanh nghi~p c6 th€ cai thi~n vi th~
chie'n lu'khach hang c6 it quy~n lvc d6i voi h9 nha't.

1.2.4.2 Khoa hQC ky

thu~t

va cong ngh~

Slf phat tri€n cua khoa hQC cong ngh~ nhanh chong lam xua't hi~n cac v~t
li~u

moi, cac loc,ti may m6c moi, phu'ong phap quan ly va kinh doanh moi da anh

hu'dng de'n chie'n lu'
1.2.4.3 Cac chinh sach dfnh hu'ong cda Nha nu'oc
Nha nu'oc c6 th€ tac d()ng d~n chi~n lu'<;ic cc,tnh tranh cua cac doanh
nghi~p/nganh thong qua cac chinh sach phat tri€n, hc,tn ch~ hay ca'm doan vi~c


- 12-

gia nh~p nganh va cac cong C\1 nhu' gi{y phep, tieu chuffn ch{t lu'Qng ...
1.2.5 Cac chie'n hiQ'c c~nh tranh thi tniong

Mu6n nang cao nang hfc q.nh tranh thl cac doanh nghic$p/nganh phdinh lQi the' qmh tranh cua doanh nghic$p/nganh n~m d ch6 nao va cac bic$n phap
chie'n lu'QC nao de nang cao du'QC lQi the' qnh tranh.
Theo M. Porter, ba"t

ky

chie'n lu'Qc qnh tranh d~c thu nao ciing ph
tren mot trong ba chie'n lu'Qc t6ng quat: Chi phi thdp; Khdc bift h6a; Tg.p trung

vao trQng diim.
1.2.5.1. Chie'n hiQ'c chi phi tha'p

Ban cha"t: mvc tieu doanh nghic$p theo du6i chie'n lu'Qc chi phi tha"p Ia
Vu'Qt troi dQ'i thu qtnh tranh b~ng each t(;lO ra nhii'ng san phffm du'QC tieu chuffn
h6a voi chi phi du'QC kiem soat ch~t che du dng ch{t lu'Qng, dich V\1 ... la nhii'ng
ye'u tO' khong the bo qua.
Vu diem:

+ Do chi phi tha"p doanh nghic$p c6 the ban san phffm voi gia tha"p hdn
dQ'i thu C(;lnh tranh rna V~n giii' nguyen l<;ji nhu~n;

+ Khi nganh kinh doanh di vao giai do(;ln tru'dng thanh, ne'u xay ra cuoc
C(;lnh tranh v6 gia, doanh nghic$p nao CO chi phi th{p se chiu dlfng VOi qnh tranh

t6t hdn;

+ Doanh nghic$p ciing c6 the nang dong trong vic$c dO'i ph6 bie'n dong
cua chi phi d§u vao;
Nhu<;Jc diem:

+ Doanh nghic$p phai d§u tu' ban d§u IOn, c6 chinh sach gia nang dong,
chiu 16 thoi gian d§u de tang thi ph§n;

+ Do voi mvc tieu chi phi tha"p, doanh nghic$p khong dap ung du'QC slf

thay d6i thi hie'u khach hang;

+ Chi dap ung du'QC nhu du cua mot nh6m khach hang trung blnh.


- 13 -

Ap dvng vOi cac doanh nghi~p :

+ C6 thi ph~n cao tren thi tntong ho~c c6 l<;1i the" khac vi dv kha nang
thu~n l<;1i v~ nguyen v~ t li~u;

+ Thie"t ke" san ph§'rn phai thu~n l<;1i cho vi~c san xua't, duy trl nhi~u lo~i
san ph§'rn c6 lien quan d€ trai d~u chi phi. H~ th6ng phan ph6i chi phi tha'p;

1.2.4.2. Chie'n h{(!c khac bi~t h6a
Ban cha't: rnvc tieu cua chie"n hl'QC nay la d~t du'QC 1<;1i the" c~nh tranh
thong qua vi~c t~o ra san ph§'rn du'Qc xern la duy nha't, d9c dao d6i vOi khach
hang b~ng each thuc rna d6i thu c~nh tranh khong th€ .
Vu di€rn:
Cho phep doanh nghi~p dinh gia "vu'<;jt tr9i" cho san ph§'rn, tang doanh
thu va d~t du'<;1c ti sua't l<;1i nhu~n tren trung blnh. Gia vu'<;1t tr9i thu'ong cao hdn
nhi~U

SO

VOi gia san ph§'rn CUa cong ty theo chie"n lu'QC chi phi tha'p Va du'QC

khach hang cha'p nh~n vi hQ trung thanh voi nhan hi~u rna hQ u'a chu9ng.
Nhu'<;jc di€rn:

+ Doanh

nghi~p voi chie"n lu'Qc khac bi~t h6a doi hoi chi phi Ion: vi dl;l

nhu' ho~t d9ng nghien cuu phat tri€n, thie"t ke" san ph§'rn, stl' dvng nguyen v~t li~u
cha't lu'<;jng cao ho~c cac ho~t d9ng d~t do d€ xay dt!ng va phat tri€n nang llfc
d~c bi~t nh~rn t~o ra l<;1i the" khac bi~t h6a;

+ Kha nang b~t chu'oc cua d6i thu

c~nh tranh;

+ Trong di~u ki~n cha't lu'<;jng san ph§'rn khong ngung du'QC cai thi~n va
khach hang c6 d~y du thong tin v~ san ph§'rn qnh tranh thl slf trung thanh voi
nhan hi~u d€

bi danh rna't.

Ap dvng:

+ Doanh nghi~p phai c6 tay ngh~ chuyen rnon cao d€ t~o slf khac bi~t
h6a;

+ C6 kha nang tai chinh cao;


- 14 -

+ Kha nang m~nh vS Marketing, nghien cuu, sang t~o.

1.2.4.3. Chie'n htQ'c t~p trung viw trQng di~m
Ban chil't: ml;lC tieu cua chie'n ht<;jc t?p trung vao mQt nh6m ngu'oi mua
Cl;l thS, m()t bQ ph?n trong cac lo~i hang h6a ho~c m9t vung thi tru'ong. Doanh
nghi~p c6 thS phl;lC Vl;l thi tru'ong chie'n lu'<;jc hyp cua mlnh mQt each c6 hi~u qua

hon cac d6i thu c~nh tranh. V oi thi tru'ong chie'n lu'<;ic cua mlnh, cong ty c6 thS c6
19i the' vs chi phi, ho~c co kha nang khac bi~t h6a san phffm ho~c co du9c ca
hai.
VudiSm:
Cho phep doanh nghi~p dap ling nhu diu Cl;l thS cua khach hang va c6 thS
d~t

du'<;jc ti 1~ l<;ii nhu?n cao hon mile blnh quan cua nganh.
Nhu'<;ic diSm:

+ Chi phi cua doanh nghi~p thlfc hi~n tn;mg tam h6a bi IOn d§n len lam
mil't di l<;ii the' do vi~c phl;lc Vl;l m9t thi tru'ong hyp, ho~c lam mil't slf khac bi~t
h6a c6 du'<;ic do trQng tam h6a;

+ Cac d6i thu c~nh tranh tlm ra nhfi'ng thi tru'ong hyp trong thi tru'ong
chie'n lu'QC cua hang va lam VO hi~U h6a Slf t?p trung CUa hang.
A.p dl;lng: d6i voi doanh nghi~p c6 qui mo nho, linh ho~t.

1.3.

Va'n d~ nang cao nang h!c qmh tranh cua nganh v~n tai hang khong

trong xu the' h()i nh~p
Toan c§u h6a d~t ra yeu diu co cil'u l~i nSn kinh te' va t6 chile l~i thi
truong tren ph~m vi toan diu va trong tung qu6c gia. BS h9i nh?p kinh te' qu6c

te' thanh cong, cac qu6c gia dSu phai chu trQng nang cao kha nang qnh tranh
qu6c gia cua mlnh duoi 3 g6c d9 nSn kinh te', nganh!doanh nghi~p va hang h6a.
Bay la m9t trong nhfi'ng n9i dung quan trQng nhil't dS h9i nh?p kinh te' qu6c te'
hi~u

qua.
Xet vS t6ng thS, hon 90% doanh nghi~p d Vi~t Nam la nhfi'ng doanh


- 15-

nghi~p vua va nho. Trong mQi nganh, ngh~ va linh Vlfc ho~ t dong, chua doanh
nghi~p nao cua Vi~t Nam du<;fc xe"p h~ng theo danh mt;tc thong 1~ qu6c te" (danh

mt;tc 500 doanh nghi~p c6 d~u tu IOn nha't, 20 doanh nghi~p san xua't o to hang
d~u... ). So sanh doanh nghi~p Vi~t Nam voi nhau, thi 17 T6ng cong ty 91 la

nhii'ng doanh nghi~p IOn nha't, trong d6 c6 T6ng cong ty Hang khong Vi~t Nam
rna nganh v~n tai hang khong d6ng vai tro nong c6t.
Nganh hang khong dan dt;tng Vi~t Nam da thS hi~n vai tro quan tr9ng cua
minh trong n~n kinh te" nhu sau:
Thu nhUt

Trude he"t, la mot nganh kinh te" ky thu~t mang tinh d~c thu

phat triSn dlfa tren cac ho~t dong c6 ham lu<;fng tri tu~ cao, c6 vai tro quan tr9ng
d6i voi S\f nghi~p phat triSn kinh te" xa hoi;
Thu hai

La mot trong nhii'ng trt;t cot chinh cua n~n kinh te", mot ph~n

cua chuang trinh cong nghi~p h6a- hi~n d~i h6a da't nude;
Thu ba

La mot bo ph~n he"t sue quan trQng cua ke"t ca'u cd Sd h~ dng

kinh te" xa hoi. Nganh hang khong d~c bi~t Ia v~n tai hang khong pht;tc vt;t va t~o
ti~n d~ phat triSn cho nhi~u nganh kinh te" xa hoi khac, d~c bi~t trong vi~c kich

thich d~u tu trong nuoc, thu hut d~u tu nuoc ngoai gop ph~n phat triSn du Iich va
an ninh qu6c phong;
Thu tli

Nang cao vai tro Vi~t Nam la cii'a ng6 thong thuong qu6c te"

cua ca vung, thong qua vi~c thlfc hi~n mt;tc tieu d~t t6c do tang trudng binh quan
15%/ 1 nam trong giai do~n tu nam 2000 de"n 2020, cao nha't trong nganh hang
khong dan dt;tng tren the" giOi. D6ng thoi nang cao vai tro, vi the" cua Vi~t Nam
trong cac t6 chile qu6c te" nhu: APEC, ASEAN, WTO, d~c bi~t la trong vi~c thuc
d~y phat triSn cac thi truong khu vlfc va thlfc hi~n tlf do h6a thuong m~i.

Ngay tu khi moi ra doi, v~n tai hang khong da mang tinh qu6c te" va cang
ngay muc do qu6c te" h6a cang cao. Voi mot chuye"n bay noi dia don gian, ng~n
nha't cilng phai trai qua hai d6i tu<;fng xii' ly; d6 la cang hang khong noi xua't


- 16 -

phat va cang hang khong de'n. Con d6i voi nhfi'ng chuye'n bay qu6c te' thl phai
trai qua nhi€u chi;ing bay, do nhi€u hang hang khong dam nhi~m, d§n de'n tlnh

tr(;lng phl;l thUOC l§n nhau CUa eac hang hang khong qu6c te'. Qua trlnh tv do h6a
thu'dng m1;1i va dich V\1 doi hoi SV pha t tri€n V~n tai hang khong thea hu'ong tv do
h6a voi tu' each Ia mot nganh dich V\1. Voi xu the' nay, d€ c6 th€ hoa nh~p vao
n€n kinh te' the' giOi, khong each nao khac nganh hang khong n6i chung va
nganh v~n tai hang khong n6i rieng phai tham gia phan cong lao dong qu6c te'.
Ke't lu~n Chu'o'ng 1: Hoi nh~p kinh te' qu6c te' la xu huang khong th€ dao
ngu'eac doanh nghi~p tru'oc nhfi'ng cd hoi va thach thuc. D€ c6 th€ t6n t1;1i va phat
tri€n trong moi tru'ong toan du h6a m6i qu6c gia, m6i nganh va m6i doanh
nghi~p

phai nang cao nang lvc C(;lnh tranh. Nang lvc qnh tranh cua nganhldoanh

nghi~p chi c6 th€ du'
phu h
nghi~p,

va nganh hang

khong Vi~t Nam, Vietnam Airlines cling n~m trong qui lu~t chung d6.