BÀI 13 LỚP 7

CHƯƠNG III:NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(TK XIII – XIV)
Bài 13:NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
I NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
I.Mục tiêu bài học :
1. Kiến thức :
- Giúp học sinh nắm được nguyên nhân làm cho nhà Lý sụp đổ và bối cảnh
thành lập của nhà Trần; sự thành lập nhà Trần là sự cần thiết cho đất nước và
xã hội Đại Việt lúc bấy giờ.
- Nhà Trần đã góp phần củng cố chế độ quân chủng trung ương tập quyền vững
mạnh thông qua việc sửa đổi bổ sung thêm pháp luật thời Lý, xây dựng quân
đội củng cố quốc phòng, phục hồi và phát triển kinh tế .
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ, phương pháp so sánh, đối chiếu, nhận xét
3. tư tưởng tình cảm:
- Giáo dục,bồi dưỡng cho học sinh tinh thần đấu tranh chống áp bức, bóc lột và
tinh thần sáng tạo trong xây dựng đất nước.
- Lòng yêu nước tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên và ý thức kế thừa truyền thống
dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
II. Tài liệu tham khảo:
-Sách giáo khoa 7
- Sách giáo viên 7
-Đại cương lòch sử Việt Nam
- Sơ đồ tổ chức bộ máy quan lại và các đơn vò hành chánh thời Trần
III.Nội dung dạy học:
1.Ổn đònh lớp
2. kiểm tra bài cũ
- Tổ chức chính quyền trung ương và đòa phương thời Lý ra sao?
-Nêu những đặc điểm về tình hình kinh tế , xã hội thời Lý?
3. Bài mới:
Sau hai thế kỉ ra đời và đóng vai trò lãnh đạo đất nước, nhà Lý đã có nhiều

công lao đối với nước Đại Việt: chăm lo đến việc phát triển đấùt nước , chăm lo
đời sống nhân dân. Vì vậy nhân dân hăng hái sản xuất và đạt được nhiều thành
tựu rực rỡ về kinh tế văn hóa xã hội. Tuy nhiên từ cuối thế kỉ XII nhà Lý đã
bước vào thời kỳ suy vong và một thế lực mới trong triều đình Lý do Trần Thủ
Độ đứng đầu đã tìm cách nắm lấy binh quyền thành lập nhà Trần .
Vậy nguyên nhân nào đã làm cho nhà Lý suy sụp ? Và nhà Trần được thành
lập trong bối cảnh nào?
Hoạt động của thầy Hoạt động của
trò
Ghi bài
1.Nhà Lý sụp đỗ:
- Yêu cầu học sinh đọc SGK/50
( cuối TKXII…hoàng đế )
- (Phương pháp thông tin) Giáo
viên cung cấp thông tin về triều
Lý: nhà Lý thành lập vào 1009
và trải qua 8 đời vua nhưng đến
đời vua thứ 9 thì nhà Lý càng suy
yếu trầm trọng.
- (Phương pháp phát vấn) . Vậy
nguyên nhân nào làm cho nhà Lý
suy yếu và dẫn đến sự sụp đổ
của triều Lý vào thế kỉ XIII?
- Giáo viên củng cố lại: Cuối thế
kỷ XII triều đình nhà Lý đã bước
vào thời kì suy yếu trầm trọng.
Các vua khi lên ngôi còn quá non
trẻ, lớn lên lại ham chơi xao lãng
việc triều chính và bỏ bê việc
chăm lo đời sống nhân dân chỉ lo

ăn chơi,chú trọng xây các nơi để
phục vụ cho lợi ích cá nhân. Các
nònh thần, gian thần cũng theo
vua ăn chơi sa đoạ lộng hành
nhiễu loạn triều đình phá rối
1 . Nhà Lý sụp
đỗ :
Học sinh đọc
SGK/50
- Học sinh trả lời
1. Nhà Lý sụp đỗ:
- Cuối thế kỷ XIInhà
Lý suy yếu : vua quan
ăn chơi không quan tâm
đến đời sống nhân dân
nhân dân.
- Giáo viên cho học sinh đọc sách
trích “ khâm đònh việt sử thông
giám cương mục để cho học sinh
thấy rõ sự sa đọa của chính
quyền Lý
- (Phương pháp vấn đáp): sự suy
yếu của một chính quyền đứng
đầu liệu có ảnh hưởng gì đến đời
sống người dân hay không?Chi
tiết nào cho thấy?
-Giáo viên củng cố: Chính sự bỏ
bê không quan tâm của triều đình
Lý đến đời sống nhân dân: không
coi trọng đắp đê thủy lợi làm cho

lũ lụt hạn hán thường xuyên xảy
ra . Đời sống nhân dân cực khổ
phải bán vợ con làm nô tì , một
số bỏ vào chùa kiếm sống  dân
chúng cực khổ
- Cho học sinh đọc phần chữ
nghiêng đoạn 2 SGK/ 50. Thấy
được sự cùng quẫn, bất mãn của
nhân dân đối với triều đình.
-Xã hội rối ren, triều đình bất tài,
nhân dân nghèo nổi dậy khấp nơi
đấu tranh : Thân Lợi ở Cao Bằng
lạng Sơn ( 1140- 1141) là dấu
hiệu biểu hiện sự suy yếu của
triều lý. Đầu thế kỉ XIII lại xảy
ra nạn hỗn chiến giữa các phe
phái đòa phương quậy phá nhân
dân và uy hiếp triều đình Lý
trong tình hình hết sức rối ren,
phức tạp.
-( Phương pháp phát vấn): Để
giải quyết sự rối loạn của triều
-Học sinh đoc
sgk/50 phần in
nhỏ(bay giờ…
-Học sinh trả lời
- Học sinh đọc
SGK/50
- Học sinh trả lời
-Hạn hán , lụt lội

thường xảy ra. Đời
sống nhân dân cực khổ
nhân dân nổi dậy
đấu tranh
đình và xã hội nhà Lý đã làm gì?
- Nhà Lý bất lực phải dựa vào
thế lực họ Trần để đàn áp các
cuộc khởi nghóa ( họ Trần là hào
trưởng có thế lực kinh tế, chính
trò, quân sự – sự xuất hiện của
một thế lưc mới ) Tạo điều kiện
và thời cơ thuận lợi cho họ Trần
giành lấy chính quyền. Thêm một
điều kiện thuận lợi nữa là: đời
vua thứ 8 Lý Huệ Tông chỉ sinh
được con gái nên phải nhøng
ngôi cho con gái Lý Chiêu Hoàng
mới lên 7 tuổi . Thấy thời cơ đã
đến họ Trần đứng đầu là Trần
Thủ Độ (một người của hàng
động, thực dụng, quyết đoán,
luôn dùng âm mưu thủ đoạn ) đã
bố trí cho cháu mình là Trần
Cảnh 8 tuổi vào cung vui chơi với
Lý Chiêu Hoàng. Năm Ất Dậu
(1266)Trần Thủ Độ đã đọa diễn
một cuộc đảo chính cung đình,
tuyên bố Lý Chiêu Hoàng lấy
Trần Cảnh và nhường ngôi cho
chồng nhà Trần được thành lập

(là một sự hoán đổi quyền lưc)

* Cuối TK XII đầu TK XIII nhà
Lý đã suy vong và sụp đổ. Trong
hoàn cảnh đó nhà Trần thành lập
thay nhà Lý quản lí đất nước là
sự cần thiết trong hoàn cảnh lòch
sử đất nước Đại việt bấy giờ để
ổn đònh tình hình chính trò, xã hội,
cải thiện đời sống nhân dân, xây
dựng và bảo vệ đất nước .
- Sau khi lên nắm chính quyền
- Tháng 12/1226 Lý
Chiêu Hoàng nhường
ngôi cho Trần Cảnh
nhà Trần được thành
lập
nhà Trần đã tổ chức hệ thống bộ
máy nhà nước, hành chính như
thế nào để củng cố quyền lực của
mình?
2 Nhà Trần củng cố chế độ
phong kiến tập quyền :
Cho học sinh đọc SGK
-(Phương pháp phát vấn): Để
củng cố quyền lực của chính
quyền nhà Trần đã tổ chức bộ
máy quyền lực như thế nào ?
-Bộ máy quyền lực thời Trần
giống thời Lý về cơ bản được tổ

chức theo chế độ quân chủ trung
ương tập quyền gồm 3 cấp: Triều
đình, các đơn vò hành chính trung
gian Lộ, Phủ, Huyện, châu và
cấp hành chính cơ sở làng xã.
Tuy nhiên bộ máy quản lý giữa
thời Trần và thời Lý có một số
điểm khác nhau
- Giáo viên chuẩn bò sơ đồ bộ
máy quyền lực Lý Trần treo lên
bảng cho học sinh đi. Rút ra
nhận xét
Nhà Lý
Vua

Đại thần , quan lại

Lộ,phủ

Huyện
2 Nhà Trần củng
cố chế độ phong
kiến tập quyền :
- Học sinh đọc
SGK/51 từ : bộ
máy quan lại …xã
quan đứng đầu)
- Học sinh trả lời
2 Nhà Trần củng cố
chế độ phong kiến tập

quyền :
- Bộ máy nhà nước thời
Trần được tổ chức theo
chế độ trung ương tập
quyền phân làm 3 cấp :
Thái thượng hoàng -vua

Đại thầnõ

Hệ thống quang lại các
cấp
