SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
A.
LỜI NÓI ĐẦU
Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc
dân. Mục đích của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển một cách toàn diện,
hình thành những cơ sở đầu tiên cho nhân cách con người. Muốn thực hiện được
mục tiêu đó, giáo viên phải tổ chức hướng dẫn cho trẻ tham gia vào các loại hình
hoạt động phong phú, đa dạng. Trong đó, phải kể đến hoạt động âm nhạc. Bởi vì
âm nhạc góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện các mặt:
Sự phát triển thể chất: Khi âm nhạc nổi lên trẻ vận động theo nhạc sẽ
tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện cảm xúc của mình, những cảm xúc không thể diễn
đạt được bằng lời. Vận động theo nhạc sẽ giúp trẻ phát triển khả năng tưởng tượng,
sáng tạo và kỹ năng đóng vai. Nó giúp trẻ kiểm soát được cơ thể và cơ bắp trong
khi khám phá và thử nghiệm các hoạt động vận động.
Sự phát triển nhận thức: Theo các nghiên cứu về thần kinh học cho
thấy rằng sự tiếp xúc với âm nhạc có thể thiết lập được phản xạ có điều kiện trên
nửa phải của đại não, đồng thời thúc đẩy trí lực của bán cầu não trái phát triển khả
năng nhận thức và các kỹ năng lập luận phức tạp.
Kỹ năng nghe: Trẻ phát triển những kỹ năng nghe tinh xảo hơn thông
qua các kinh nghiệm âm nhạc. Trẻ phải lắng nghe cẩn thận để học một giai điệu
hay một nhịp điệu nào đó.
Sự phát triển ngôn ngữ: Các kinh nghiệm âm nhạc giúp trẻ thu nhận
và sử dụng ngôn ngữ để miêu tả, học các từ ngữ và cách phát âm thông qua hát và
lắng nghe.
Bộc lộ cảm xúc: Trẻ sử dụng các bài hát và bản nhạc như là cách để
bày tỏ và chuyển tải những suy nghĩ và cảm xúc của mình tới người khác.
Sự chia sẻ về mặt văn hoá:
Âm nhạc kích thích nhận thức về mặt văn hoá. Khi trẻ lắng nghe giai điệu các
bài hát và tìm hiểu các nhạc cụ khác nhau từ khắp nơi trên thế giới.
Âm nhạc là một trong những loại hình nghệ thuật phát triển năng lực, cảm
xúc, tưởng tượng, sáng tạo, sự tập trung chú ý, khả năng diễn tả hứng thú của trẻ.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 1
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển lời nói, quan hệ
giao tiếp, trao đổi tình cảm... Đối với trẻ âm nhạc là thế giới đầy kỳ diệu, đầy cảm
xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi còn nằm trong nôi. Trẻ Mầm non dễ
xúc cảm, vốn ngây thơ, trong sáng nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể
thiếu. Thế giới âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động tạo điều kiện cho
trẻ phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ.
Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm
nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động như: Ca hát, vận động, nghe
hát, trò chơi âm nhạc. Nhưng ở lứa tuổi mẫu giáo hoạt động giáo dục âm nhạc
không chỉ dừng lại ở việc dạy trẻ hát, vận động đơn giản mà phải tổ chức dưới
nhiều hình thức, đồ dùng, đồ chơi phong phú.... hấp dẫn thu hút trẻ. Bên cạnh đó
giáo dục âm nhạc được thực hiện phù hợp trong các hoạt động học có chủ đích,
mọi lúc mọi nơi có ý nghĩa rất lớn. Giáo dục âm nhạc được tích hợp trong các hoạt
động: Đón trẻ, thể dục sáng, hoạt động tạo hình, hoạt động làm quen với văn học,
hoạt động khám phá, các ngày hội, ngày lễ... Nhờ đó cuộc sống của trẻ thêm vui vẻ
hồn nhiên, mạnh dạn, giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách.
Giáo dục âm nhạc là một trong những con đường hoàn thiện đạo đức, trí tuệ,
thẩm mĩ và thể lực. Nhà sư phạm Vxu -khôm - linxki đã đánh giá rất cao hiệu quả
giáo dục toàn diện của âm nhạc “Chất lượng công việc giáo dục trong một nhà
trường được xác định phần lớn bởi mức độ hoạt động âm nhạc trong hoạt động của
nhà trường đó.
Âm nhạc là hoạt động nghệ thuật có tác dụng thẩm mỹ, tạo ra đời sống văn
hoá lành mạnh, góp phần phát triển trí tuệ và thể chất cho trẻ. Âm nhạc đã đem lại
cho trẻ một thế giới âm thanh nhiều màu sắc, gợi cho trẻ sự thú vị, hấp dẫn và sự
hài hoà tinh tế, tạo điều kiện cho trẻ thể hiện chính bản thân mình.Ở tuổi mẫu giáo,
xúc cảm thẩm mỹ của trẻ phát triển khá nhanh, tâm hồn trẻ nhạy cảm, dễ xúc cảm
với những cảnh vật xung quanh.Vì vậy, trẻ dễ nhận ra những vẻ đẹp và biết cảm
thụ cái đẹp, thích học múa hát và học rất nhanh bằng cách bắt chước. Trẻ đến với
nghệ thuật một cách tự nhiên và tác động của nghệ thuật đối với tuổi thơ rất mạnh
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 2
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
mẽ. Trẻ có khả năng tri giác toàn vẹn hình tượng âm nhạc cùng với những kinh
nghiệm được tích lũy từ trước như nghe hát cùng đàn đệm, xem động tác, điệu
bộ.Tuy nhiên, ở độ tuổi này sự nhạy cảm về âm nhạc bắt đầu giảm dần.
Nhận thức đúng đắn và sâu sắc tác dụng của giáo dục âm nhạc đối với trẻ
mẫu giáo tôi đã tiến hành chọn đề tài: “ Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi hứng
thú trong hoạt động âm nhạc”
B. NỘI DUNG
I. THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI:
Qua thời gian công tác, làm nhiệm vụ giảng dạy tôi đã có điều kiện để quan
sát, theo dõi và nắm bắt được nhu cầu khả năng của trẻ đối với hoạt động âm nhạc
còn gặp nhiều hạn chế như:
Hát chưa đúng giai điệu, tiết tấu. Chưa biết cách lấy hơi, tạo âm, nhả chữ, sự
chính xác , đồng đều khi hát tập thể.
Ở hoạt động nghe hát trẻ còn hạn chế trong việc phân biệt tính thể loại,cảm
nhận sắc thái thể hiện trong âm nhạc. Trẻ chỉ biết lắng nghe chứ chưa thể hiện
được cảm xúc, tình cảm, thái độ khi nghe.
Còn thiếu sự tự tin, mạnh dạn khi tham gia sinh hoạt văn nghệ giữa đám
đông. Nếu có thì trẻ còn hạn chế về tác phong biểu diễn.
Hạn chế trong việc sử dụng, kết hợp các dụng cụ âm nhạc cho hoạt động
giáo dục âm nhạc của mình.
Trẻ chưa thấy được giá trị của âm nhạc đối với trẻ, chưa tìm thấy niềm vui
khi được hát, được nghe, được chơi với âm nhạc.
Nói tóm lại, trẻ còn thụ động, ít có sự tự tin mạnh dạn và cũng ít có nhu cầu
được tham gia hoạt động giáo dục âm nhạc nên trẻ chưa phát huy được hết sự
hứng thú của mình khi tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc. Tuy nhiên qua
quá trình học tập sư phạm ở trường đào tạo tôi thấy được âm nhạc có vai trò ý
nghĩa rất to lớn với trẻ nên tôi luôn suy nghĩ và tìm ra những biện pháp tích cực để
giúp trẻ phát huy sự hứng thú của mình trong hoạt động giáo dục âm nhạc.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 3
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Đồng thời cũng xuất phát từ tình hình thực tế của trường, điều kiện của lớp
và khả năng của mình. Bản thân tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau:
1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm, giúp đỡ của nhà trường cả về tinh thần lẫn cơ sở vật chất
phục vụ cho công tác giảng dạy hoạt động giáo dục âm nhạc. Cộng thêm vào đó là
sự giúp đỡ của đồng nghiệp, sự hỗ trợ của phụ huynh trong việc thu nhặt nguyên
vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi.
2. Khó khăn:
Diện tích lớp học nhỏ chưa được rộng rãi thoáng mát cho trẻ khi tham gia
hoạt động giáo dục âm nhạc, số trẻ khá đông, môi trường tạo hứng thú cho trẻ còn
hạn chế.
Chưa có phòng âm nhạc cho trẻ hoạt động.
Phụ huynh của các cháu ít nhiều chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của
trẻ. Nhiều trẻ còn nhút nhát, chưa hứng thú tích cực khi tham gia hoạt động âm
nhạc.
Đồ dùng phục vụ cho hoạt đông giáo dục âm nhạc còn thiếu nhiều,chưa đa
dạng và phong phú.
3.
Bảng khảo sát , số liệu thống kê trước khi thực hiện:
Tiêu chí khảo sát
Tháng
Tỷ lệ
9 / 2016
Kỹ năng ca hát
20/41
48,8 %
Trẻ thể hiện cảm xúc khi nghe
15/41
36,6 %
18/41
43,9 %
Trẻ biết trò chơi âm nhạc
14/41
34,1 %
Mạnh dạn, tự tin khi biểu diễn
10/41
24,4 %
nhạc, nghe hát
Trẻ hứng thú tích cực tham gia
hoạt động
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 4
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Qua khảo sát quá trình “ Hoạt động giáo dục âm nhạc của trẻ đầu năm tôi
thấy:
Trẻ chưa hứng thú tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc. Một số
chưa thể hiện cảm xúc khi nghe nhạc, nghe hát, kĩ năng hát chưa có tính nghệ
thuật, hát không rõ lời, sai giai điệu. Khi dạy trẻ hát cô chưa chú trọng rèn kĩ năng
ca hát cho trẻ. Khả năng vận động theo nhạc chưa tốt
Cô chưa sưu tầm được nhiều trò chơi, bài hát hay có nội dung hấp dẫn phù
hợp với chủ đề, phù hợp với độ tuổi.
Cô chưa đầu tư về nghệ thuật, kỹ năng ca hát, các thủ thuật gây hứng thú nên
trẻ chưa hứng thú đối với tác phẩm âm nhạc.
Để khắc phục các thực trạng và những hạn chế trên tôi đã áp dụng một số
biện pháp giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc như sau:
II. NỘI DUNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP:
Từ những vấn đề nêu trên từ đó mà tôi có những biện pháp giúp trẻ hứng thú
trong động giáo dục âm nhạc như sau:
1. Tự bồi dưỡng, nâng cao kiến thức cho bản thân:
Với trẻ mầm non, lứa tuổi “chơi mà học, học mà chơi” âm nhạc không chỉ là
kiến thức âm nhạc mà còn là phương tiện để trẻ có thể đón nhận nhiều nội dung
giáo dục khác. Do đó việc trang bị kiến thức và kỹ năng sư phạm âm nhạc cho bản
thân là một nhu cầu bức thiết.
Để nâng cao trình độ âm nhạc cho mình tôi thường xuyên tham khảo tài liệu,
sách báo về “hướng dẫn dạy và học tốt bộ môn Giáo dục âm nhạc”. Tham gia và
ghi chép đầy đủ các buổi học bồi dưỡng chuyên môn để có thêm tư liệu giảng dạy,
nắm vững chuyên môn, đồng thời nâng cao chất lượng dạy học. Dự giờ đồng
nghiệp, tham gia dạy các tiết thao giảng, chuyên đề do trường tổ chức sau đó cùng
đồng ngiệp thảo luận và đúc kết những kinh nghiệm trong giảng dạy.
Điều quan trọng là người giáo viên mầm non phải thực hiện đầy đủ chương
trình chăm sóc giáo dục trẻ, lên tiết đảm bảo có giáo án và học cụ đầy đủ, thường
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 5
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
xuyên thay đổi hình thức, môi trường giáo dục nhằm thu hút trẻ, giúp trẻ hứng thú
và tiếp thu các kĩ năng tốt hơn.
Tuy nhiên, âm nhạc không chỉ là một bộ môn do học tập ta hát được, đàn
được và múa được mà nó còn thể hiện qua năng khiếu của bản thân mỗi người.
Chính vì thế nó đòi hỏi ngoài việc học tập còn phải trao dồi năng khiếu học cách
sử dụng các nhạc cụ như : đàn ogan, gõ soong loan…
Người giáo viên mầm non phải dựa vào mức độ tiếp thu của từng cá nhân trẻ
để đề ra biện pháp giáo dục thích hợp. Ngoài ra, Giáo viên mầm non cũng cần phải
nắm vững những đặc điểm tâm lý của trẻ để từ đó có những giải pháp giáo dục trẻ
kịp thời như:
+ Về tâm lý : Ca hát thể hiện được cảm xúc, là sự tác động qua lại giữa âm
điệu với thính giác và tư duy. Trẻ em có khả năng ghi nhớ giai điệu âm nhạc và
thể hiện lại theo hứng thú. Chúng ta thường thấy những đứa trẻ vừa đi vừa hát rất
tự nhiên những giai điệu âm nhạc một cách rất say sưa , mặc dù là chỉ hát cho mình
nghe .
+ Về sinh lý : Ca hát giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển khả năng âm
nhạc và phát triển cảm giác nhịp điệu, sự hứng thú vận động theo nhịp điệu âm
nhạc sẽ góp phần tích cực vào phát triển thể chất, phát triển trí tuệ của trẻ.
Ngoài ra để tạo sự bất ngờ và hứng thú cho trẻ tôi đã tự trau dồi thêm kỹ năng
đàn ogan. Mỗi khi dạy một bài hát mới tôi thường đánh đàn trước cho trẻ làm quen
với giai điệu và sau đó tập hát theo đàn, nhận thấy hầu hết trẻ đều rất thích thú và
muốn được thể hiện bài hát trước tất cả mọi người một cách say sưa.
Trau dồi
kỹ năng
đàn nhằm
phục vụ
cho hoạt
động âm
nhạc
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 6
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Kết quả: Qua việc vận dụng biện pháp trên trong quá trình tổ chức các
hoạt động âm nhạc cho trẻ tôi đã tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm cho mình và
được rèn luyện khả năng âm nhạc cho bản thân.
2. Nắm vững các phương pháp dạy các hoạt động âm nhạc:
Giáo dục âm nhạc được thực hiện trong điều kiện có sự tiếp xúc trực tiếp của
giáo viên với trẻ; sự giúp đỡ của giáo viên trong quá trình học tập tích cực và hoạt
động âm nhạc độc lập của trẻ. Giáo dục âm nhạc được thực hiện bằng các phương
pháp tích cực thể hiện mối quan hệ không ngừng giữa nghe, nhìn, cảm xúc, trao
đổi. Vấn đề là phải đưa trẻ đến với nghệ thuật, tạo cho trẻ cảm xúc, tạo các phương
tiện giúp trẻ thực hiện nghệ thuật.
Có ba phương pháp cơ bản giúp trẻ hoạt động tốt hoạt động giáo dục âm
nhạc. Các phương pháp này có mối liên hệ mật thiết với nhau.
Phương pháp trực quan thính giác: (Trực quan truyền cảm)
Đây là phương pháp đặc thù của giáo dục âm nhạc, trong đó âm nhạc gợi lên
những tâm trạng, cảm xúc, tình cảm đa dạng, gần gũi với trẻ.
VD: Trẻ được nghe cô hát, được nghe, xem các băng đĩa thiếu nhi; xem các
buổi biễu diễn văn nghệ…điều này sẽ giúp trẻ có cảm xúc âm nhạc, có được hứng
thú, lòng ham muốn tham gia âm nhạc tích cực.
Tổ chức cho bé xem băng đĩa ca nhạc
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 7
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Phương pháp dùng lời: (Giảng giải, chỉ dẫn…)
Phương pháp này hướng tới ý thức của trẻ. Đối với trẻ, lời nói cụ thể và có
hình ảnh của giáo viên là một trong những phương tiện nhận thức đặc biệt gần gũi,
dể hiểu.
VD: Bài hát: “Bố là tất cả”: Muốn trẻ hiểu được nội dung bài hát thì cô sẽ trò
chuyện cùng trẻ:
+ Bài hát các con vừa nghe tên gì?
+ Trong bài hát bố làm gì cho em bé?
+ Tại sao bố lại làm vậy?
Sau khi trò chuyện cô sẽ khái quát lại để giúp trẻ khắc sâu nội dung bài hát:
bài hát diễn tả niềm hạnh phúc cha con trong gia đình của bé. Thương con bố sẵn
sàng làm tàu lửa, xe hơi, làm ngựa cho con cưỡi…chơi với con để con vui.
Cô trò chuyện với trẻ để giúp trẻ khắc sâu nội dung bài hát
Phương pháp thực hành nghệ thuật:
Là trẻ được hát, chơi trò chơi âm nhạc, vận động, sử dụng nhạc cụ, hoạt động
sáng tạo dưới sự hướng dẫn của giáo viên là kết quả của giáo dục âm nhạc. Sự phát
triển trí tuệ, năng khiếu của trẻ được bắt nguồn từ hát múa và các cuộc thử nghiệm
khác. Những buổi thực hành làm cho trẻ được nâng cao trình độ âm nhạc và phát
triển trí não cho trẻ.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 8
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
VD: Tổ chức cho trẻ được biễu diễn văn nghệ vào cuối tuần hoặc cuối chủ
điểm là cho trẻ được thực hành, được trải nghiệm, được tự do thoả mái hoạt động
giáo dục âm nhạc. Đây cũng là thời điểm để giúp trẻ rèn luyện tác phong biễu diễn,
thể hiện cảm xúc, tình cảm âm nhạc cao trào và hấp dẫn nhất. Nếu như trẻ được
tham gia vào các hoạt động âm nhạc lớn như tham gia văn nghệ của trường, của
lớp…Đó là hoạt động giúp trẻ phát huy rõ nét sự hứng thú của mình với hoạt động
giáo dục âm nhạc.
Bé tập biểu diễn văn nghệ cuối tuần
3.
Lên kế hoạch chung:
Từng chủ đề tôi xây dựng kế hoạch hoạt động ngay từ đầu chủ đề: Sưu tầm
những bài hát mới có nội dung ngắn, dễ nhớ, gần gũi với trẻ phù hợp với chủ đề,
chủ điểm, phù hợp với nhận thức của trẻ chứa đựng tính nhân đạo đi sâu vào tình
cảm, phản ánh được những hứng thú của trẻ.
Ví dụ:
+ Chủ đề: “Trường mầm non” tôi chọn bài “Sáng đến trường” , “Bé múa” của
Hoàng Tiến.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 9
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
+ Chủ điểm: “Động vật” tôi lựa chọn bài hát về các con vật trẻ yêu thích như
bài hát: “Đố bạn”, “Con vịt bầu” của tác giả Hoàng Long – Hoàng Lân, “Chị ong
nâu và em bé” của Tâm Huyền, “Con cào cào” Lê Thương. “Con ve con kiến” Y
Vân “Chú ếch con”, các bài đồng dao “xỉa cá mè”, “con gà”, “làng chim”.
+ Chủ điểm: Tết – mùa xuân tôi chọn bài: “Bé chúc xuân” Vũ Hoàng, Xuân
vui vui của Hoàng Công Dung, Sắp đến tết rồi (Hoàng Vân), Chúc mừng năm mới
(Thanh Hải). Để chuẩn bị một hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ tôi vạch sẵn 1
loạt các hoạt động giữa yên tĩnh và ồn ào giữa năng động và nghỉ ngơi, Duy trì cân
đối giữa vận động “động và tĩnh”: khi kết thúc một hoạt động, tạo sự chuyển tiếp
ngọt ngào uyển chuyển giữa các hoạt động. Nếu dừng lại đột ngột đứt quãng khi
chuyển sang hoạt động kế tiếp sẽ làm cho trẻ mất tập trung, dễ xảy ra lộn xộn.
Muốn hoạt động giáo dục hiệu quả, tôi phải tìm hiểu phân tích bài hát trên cơ sở đó
luyện hát diễn cảm, thể hiện sắc thái tình cảm phù hợp với nội dung bài hát đồng
thời phải biết đánh đàn và sử dụng thành thạo trong một hoạt động âm nhạc vì khi
được nghe nhạc trẻ rất hứng thú. Thường khi dạy bài hát mới trẻ đã được làm quen
từ trước, ở mọi lúc, mọi nơi, qua các phương tiện truyền thông nên chỉ cần nghe
nhạc là trẻ đã đoán được tên bài hát.
Ví dụ: Khi nghe giai điệu bài: “Đêm trung thu” trẻ đoán ngay đó là giai điệu
bài hát gì? Và nhún nhảy vận động rất phù hợp với nhịp điệu của bài hát.
Để gây hứng thú cho trẻ tôi còn sưu tầm cải biên một số trò chơi phục vụ âm
nhạc phù hợp với chủ đề chủ điểm để giúp trẻ luyện tai nghe nhạc, củng cố ca hát,
tạo cảm giác nhịp điệu, phát triển năng khiếu âm nhạc, cảm thụ âm nhạc một cách
nhẹ nhàng, thoải mái.
Ví dụ: Ở chủ điểm “gia đình” tôi sưu tầm trò chơi: “ Hát về người thân” qua
đó rèn trí nhớ âm nhạc.
Cách chơi: Cô có ngôi nhà nhiều cánh cửa, đằng sau mỗi cánh cửa là hình
ảnh một người thân, các con lên mở một cánh cửa, cánh cửa nào có hình ảnh bố,
mẹ, bà, bé…. Thì hãy nhớ tên bài hát nói về người thân đó. Cô đàn giai điệu bài
“Bố là tất cả”, “sau mưa”, “cháu yêu bà”, “bàn tay mẹ”, …..Cô yêu cầu trẻ đoán
tên bài hát, hát bài hát đó… nếu đoán đúng sẽ được tặng quà.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 10
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Ví dụ: Ở chủ đề “Động vật” cho trẻ chơi trò chơi : “Giai điệu các con vật”.
Cách chơi: Cô có vòng quay âm nhạc, cô mời tổ trưởng lên quay, khi vòng quay
đến nốt nhạc sẽ có giai điệu của bài hát, con hãy lắng nghe và đoán xem đó là bài
hát nói về con vật gì? Sau đó cả đội thể hiện bài hát nói về con vật đó.
Luật chơi: Nếu thể hiện đúng bài hát đó, đội chơi sẽ nhận được một món
quà. Nếu không trả lời đúng tên bài hát hoặc không thể hiện được bài hát thì đội đó
sẽ mất lượt chơi và chờ cơ hội lần sau.
Ví dụ: Ở chủ đề “giao thông” cho trẻ chơi trò chơi “ Ô số kỳ diệu”
Cách chơi: Chia trẻ làm 3 đội chơi chọn một bạn đội trưởng lên oẳn tù tì
xem ai thắng sẽ được chơi trước. Mỗi đội chọn 1 ô số mình thích, lật ô số đó ra.
Các đội quan sát hình ảnh, đội nào nhận ra hình ảnh đó, nhanh tay lắc xắc xô để trả
lời tên bài hát, có nội dung hình ảnh trên tranh và hát bài hát đó.
Luật chơi: Đội nào lắc xắc xô trước thì được quyền trả lời. Đội nào trả lời
đúng và hát được bài hát đó thì sẽ được tặng 1 phương tiện giao thông. Đội nào có
nhiều phương tiện giao thông nhất là đội thắng cuộc.Cô cho trẻ chơi hết 4 ô số là
trò chơi kết thúc.
Ví dụ: Ở chủ đề “Bản thân” dạy hát “Năm ngón tay ngoan” cho trẻ chơi trò
chơi âm nhạc “chơi trên những ngón tay”
Cách chơi: cô giáo quy địnhcác con hãy lắng nghe, khi nào cô đánh đàn có
nhịp điệu nhanh các con giả đi nhanh trên 2 ngón tay trỏ và ngón tay giữa, theo
nhịp của bài hát. Khi nào cô đánh đàn có nhịp điệu chậm các con giả đi vừa phải
trên 2 đầu ngón tay. Cho trẻ chơi trên giai điệu của bản nhạc “ Chơi ngón tay”.Trẻ
rất chú ý lắng nghe giai điệu nhanh chậm… của bản nhạc và hứng thú chơi trên
những ngón tay của mình.
Một số vận động sáng tạo, trò chơi đóng vai, trò chơi đóng kịch….. có tác
dụng rất lớn trong việc tạo hưng phấn, phát triển nhận thức, trí tưởng tượng, kích
thích khả năng sáng tạo của trẻ. Để tổ chức tốt trò chơi đóng kịch vận động sáng
tạo theo nhạc mỗi hoạt động tôi đều phải lập kế hoạch và tập duyệt nghiêm túc để
tự tin khi dạy trẻ.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 11
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
4. Tạo môi trường hoạt động giáo dục âm nhạc:
Để có một tiết học sôi nổi và hào hứng tôi luôn chú ý trưng bày góc âm nhạc
bao gồm những dụng cụ, đạo cụ học âm nhạc, khung hình ảnh các bạn thiếu nhi
đang biểu diễn múa hát, những nốt nhạc xinh xắn và những con vật gần gũi với âm
nhạc trẻ thơ…
Ngoài ra tôi luôn thay đổi trang trí góc âm nhạc theo từng chủ điểm sẽ kích
thích sự hứng thú học tập và kích thích sự tò mò ham tìm hiểu của trẻ về thế giới
âm nhạc của trẻ.
Bố trí nhiều trang phục và đồ chơi ở góc âm nhạc
Ví dụ: ở chủ điểm thực vật tôi làm và trang trí các dụng cụ có hình dạng hoa,
lá như: mũ múa, phách gõ hình bông hoa hoặc lá…trang trí những hình ảnh hoa lá
đang vui ca hát…Ở chủ điểm động vật cũng vậy là những hình con vật ngộ nghĩnh
đáng yêu.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 12
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Để thuận tiện cho việc giảng dạy hay hoạt động vui chơi của trẻ, tôi đã tạo ra
một sân khấu biểu diễn di động, trẻ có thể thoải mái biểu diễn văn nghệ khi hoạt
động trên lớp và có thể sinh hoạt khi ở ngoài trời.
Ví dụ: Cuối mỗi chủ đề tôi lại tổ chức “Sinh hoạt văn nghệ”, với sân khấu di
động có đàn, dụng cụ âm nhạc cho các cháu biểu diễn để củng cố lại tất cả các bài
hát trẻ đã được học, hát cho trẻ nghe để trẻ làm quen với bài hát mới giống như
biểu diễn một đêm văn nghệ, cho một vài cháu làm ban nhạc công tạo cho buổi
biễu diễn thêm sinh động và chuẩn bị phần quà cho những trẻ đạt giải, qua các
buổi sinh hoạt trẻ rất hào hứng, mạnh dạn, tự tin, thích biểu diễn và say mê với âm
nhạc, không những thế trẻ còn được tham gia các trò chơi âm nhạc giúp trẻ phát
triển trí tuệ, nhanh nhẹn, hồn nhiên, tự tin trước mọi người và cảm nhận được vẻ
đẹp, cái hay của âm nhạc.
Giờ vui chơi có lúc tôi cho trẻ được xem các băng nhạc do các cháu thiếu nhi
biểu diễn sẽ kích thích sự hứng thú học tập và kích thích sự tò mò ham tìm hiểu
của trẻ về thế giới âm nhạc. Một phòng học được trang bị đa dạng và phong phú
các loại nhạc cụ do cô và trẻ cùng làm từ nguyên vật liệu tự nhiên sẽ giúp trẻ rèn
luyện các kỹ năng âm nhạc và sự phối hợp nhịp nhàng giữa ca hát và vận động.
Tăng cường bổ sung thêm các học cụ âm nhạc nhằm cung cấp phong phú
kiến thức cho trẻ. Tạo nguyên vật liệu tự nhiên làm phương tiện cho trẻ hoạt động
nghệ thuật.
Ví dụ: Trẻ sẽ vừa hát vừa gõ đệm theo nhịp điệu bài hát từ các đồ chơi tự tạo(
Gáo dừa, thanh tre, hòn sỏi…) tạo ra những âm thanh to, nhỏ ( gõ vào chén, gõ
viên sỏi xuống sàn.)
Ngoài ra trong các Lễ hội như: Ngày hội bé vui đến trường, ngày tết trung
thu, ngày nhà giáo Việt Nam, Hội diễn văn nghệ.. bản thân luôn đầu tư tìm tòi các
bài hát phù hợp với nội dung lễ hội, chú trọng chọn trang phục bắt mắt, màu sắc
cho trẻ có như vậy trẻ rất thích thú và hứng thú khi biểu diễn văn nghệ. Trong các
lễ hội tôi có mời đông đủ phụ huynh tham dự. Nhận thấy nhiều phụ huynh rất phấn
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 13
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
khởi về những kết quả của con mình. Thông qua các hoạt động trên bản thân đã
tuyên truyền đến phụ huynh về chuyên đề “Giáo dục âm nhạc” và vận động phụ
huynh hổ trợ về trang phục biểu diễn và nguyên vật liệu để làm các loại dụng cụ
âm nhạc cho trẻ hoạt động.
Cô và trẻ cùng nhau biểu diễn văn nghệ
5.
Thay đổi hình thức giảng dạy tạo hứng thú cho trẻ:
Trong giảng dạy không phải lúc nào chúng ta cũng phải tổ chức theo đúng các
bước cô định một cách cứng nhắc. Việc thay đổi hình thức giảng dạy luôn đem lại
sự mới lạ, thu hút trẻ vào bài dạy nhiều hơn. Âm nhạc cũng vậy nếu chúng ta thay
đổi hình thức giảng dạy một cách linh hoạt sáng tạo mới lạ sẽ đem lại sự hứng thú
cho trẻ :
Mở đầu hoạt động cần sinh động để thu hút sự chú ý của trẻ. Chúng ta có thể
sử dụng dẫn dắt một câu chuyện, một bài thơ, câu đố , hình ảnh… để minh hoạ nội
dung của bài hát. Hoặc cô có thể đóng vai nhân vật trong bài hát tạo cho trẻ sự bất
ngờ kích thích trẻ tìm tòi khám phá.
Ví dụ: Dạy bài hát “Nhớ ơn Bác”, trước khi dạy cô tổ chức cho trẻ tham quan
quê hương của Bác, lăng Bác Hồ,…thông qua đoạn phim lịch sử về cuộc đời của
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 14
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Bác. Trò chuyện với trẻ về tình cảm của Bác đối với các cháu thiếu nhi. Sau đó
chúng ta giới thiệu bài hát và tiến hành tổ chức hoạt động.
+ Ở chủ điểm Động vật: Cô giáo hoá trang đóng vai thành gà mẹ dẫn dắt bài
hát “ Đàn gà trong sân”, hoặc có thể sử dụng câu đố về “ con gà”.
+ Ở chủ điểm Ngành nghề : Cô đóng vai bác nông dân dẫn dắt bài hát “ Tía
má em”…
Dựa vào trọng tâm của bài dạy mà chúng ta tìm và lựa chọn các hình thức tổ
chức sao cho đa dạng để thu hút trẻ.
+ Hoạt động trọng tâm là vận động: Trước khi tổ chức cho trẻ thực hiện vận
động theo bài hát chúng ta cần gợi ý để trẻ nói lên được ý tưởng cho riêng mình, cô
giáo cần lắng nghe và giúp trẻ hoàn thiện ý tưởng của mình có như vậy trẻ mới
phấn khởi và hứng thú hơn khi vận động theo bài hát.
Thay đổi hình thức vận động liên tục để cho trẻ bớt nhàm chán.
Ví dụ: Tuần này tôi dạy trẻ học hát, tuần sau tôi đổi vỗ tay theo tiết tấu, tuần
sau tôi lại đổi qua vận động minh họa. Ở trò chơi âm nhạc cũng vậy mỗi tuần sẽ
luân chuyển các trò chơi khác nhau để trẻ không nhàm chán. Hay ở hoạt động nghe
hát cũng vậy, tuần này nghe hát thể loại dân ca, tuần sau chuyển qua nghe hát nhạc
không lời, nghe hát qua băng, đĩa…
+ Hoạt động trọng tâm là nghe hát: Ngoài việc lựa chon các bài hát nghe sao
cho phù hợp với chủ điểm thì việc tổ chức cho trẻ nghe hát cần thay đổi bằng nhiều
hình thức khác nhau để thu hút trẻ như: hát cho trẻ nghe, cho trẻ nghe qua băng
đĩa, cho trẻ nghe giai điệu, cô vừa hát vừa thể hiện điệu bộ minh hoạ… Khi tổ chức
cho trẻ nghe tôi thường chọn các bài hát dân ca, bởi làn điệu dân ca mượt mà, sâu
lắng tâm hồn trẻ thơ. Trẻ được làm quen với các làn điệu dân ca của các vùng
miền, dần dần khi nghe cô hát trẻ có thể đoán được tên bài hát, thuộc làn điệu dân
ca của vùng, miền, đồng thời cô và trẻ cùng múa minh họa với những động tác phù
hợp lời ca, kích thích trẻ sáng tạo vận động theo nhạc, giờ học sôi nổi hẳn lên.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 15
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Khi dạy hát, tôi trò chuyện và gợi ý cho trẻ về nội dung của bài hát. Thông
qua hình thức này, nội dung của bài hát sẽ có tác dụng giáo dục tình cảm đạo đức,
giúp trẻ nhận biết về tình yêu người, tình yêu thiên nhiên và yêu cuộc sống, ca ngợi
những hình vi đẹp, phê phán những thói hư tật xấu.
Kết hợp hài hòa rèn luyện kỹ năng đối với những trẻ còn hạn chế, chưa thực
hiện được các kỹ năng của bài chính như hát chưa đúng giai điệu, sử dụng đồ
dùng, đồ chơi gõ đệm chưa nhịp nhàng, chưa đúng …) tôi dành thời gian để luyện
tập cho trẻ, sau đó lại tiếp tục thực hiện các chương trình đã chuẩn bị.
Khi tổ chức cho trẻ biểu diễn để tránh khỏi trùng lặp và đem lại sự phong phú
cho buổi biểu diễn chúng ta có thể sử dụng nhiều hình thức khác nhau như: Hát
múa, múa, đơn ca, song ca, tam ca, tam ca nữ, tam ca nam, tốp ca, đồng ca….
Ví dụ: Khi tổ chức buổi biểu diễn sinh hoạt cuối chủ đề “Gia đình” từ lời giới
thiệu cô dẫn dắt bài hát qua các phần biểu diễn của trẻ như đơn ca: Bài “ Cái
bống”, song ca: Bài “ Bà còng” ; tốp ca: Bài “ cả nhà thương nhau”, tam ca: Bài
“Nhà của tôi”, Múa: Cho con…hoặc có thể cho trẻ biểu diễn với các nhạc cụ như
các nghệ sĩ thực thụ với đàn, trống, kèn, ….
Sử dụng các loại trang phục để gây hứng thú cho trẻ. Việc sử dụng các trang
phục với nhiều màu sắc luôn tạo sự hấp dẫn cuốn hút trẻ nếu như chính tay trẻ tự
trang trí cho trang phục của mình dưới sự trợ giúp của cô giáo sẽ kích thích trẻ
tham gia hoạt động làm cho phấn khởi hứng thú tích cực tham gia vào hoạt động
âm nhạc.
Lồng ghép ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài dạy: Với sức mạnh
công nghệ thông tin hiện nay thì việc truy cập vào các trang mạng như nhạc thiếu
nhi, chương trình ga la âm nhạc, chương trình nhạc dân tộc….hình ảnh về hoạt
động âm nhạc, nhạc cụ….Từ đó ta có thể tạo ra các slide trong bài giảng, tạo video
clip,…phục vụ cho hoạt động âm nhạc
Ví dụ: Khi dạy trẻ làm quen các làn điệu dân ca cô cho trẻ xem video về cuộc
thi hát dân ca, các loại nhạc cụ dân tộc…
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 16
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Ở chủ điểm Giao thông với bài hát “Bạn ơi có biết” cô cho trẻ xem hình ảnh
các phương tiện giao thông đang hoạt động, tương ứng vào mỗi câu hát đến câu hát
nói về phương tiện giao thông nào thì cho trẻ xem hình ảnh về phương tiện giao
thông đó vừa kết hợp vận động vỗ tay theo nhịp tạo cho tiết học trở nên sôi nổi
hơn.
Kết hợp công nghệ thông tin trong giờ hoạt động âm nhạc
Ngoài ra, tùy vào chủ điểm, tôi gợi ý cho trẻ lựa chọn hoạt động nghệ thuật,
các tiết mục văn nghệ hoặc trò chơi âm nhạc cho phù hợp để tiến hành nhằm đạt
hiệu quả cao hơn. Cần chú ý đến việc phát huy tác dụng của trẻ hỗ trợ nhau, liên
kết với nhau tổ chức các hoạt động mang tính nghệ thuật.
Ví dụ: Ở chủ điểm quê hương – Đất nước – Bác Hồ : Gợi ý cho trẻ lựa chọn
hoạt động nghệ thuật như: Trẻ từ Nam Bộ với bài hát “ Lý cây bông” trẻ đến Tây
nguyên qua bài hát “Múa với bạn Tây Nguyên”, cùng với các bạn Tây Nguyên ra
Thủ Đô Hà Nội qua bài “ Yêu hà Nội”. Tất cả cùng nhau ra thăm Bác Hồ với bài
“Nhớ ơn bác” và để nhớ đến công ơn của Bác trẻ múa theo giai điệu bài hát “ Ai
yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng”
Bên cạnh đó tôi luôn đi sâu quan tâm đến từng cá nhân trẻ. Trong một lớp
mỗi trẻ có năng khiếu và khả năng tiếp thu bài khác nhau, cho nên tôi nắm vững
kiến thức, kỹ năng mà nhóm trẻ mình phụ trách rồi từ đó tôi đề ra biện pháp phù
hợp giúp trẻ phát triển kỹ năng về âm nhạc.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 17
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Khi dạy trẻ, thái độ của tôi luôn nhẹ nhàng, không đòi hỏi trẻ phải làm đúng
theo ý mình. Tôi để tự trẻ sáng tạo và hoạt động theo khả năng của từng trẻ.
Kết quả: Qua việc vận dụng biện pháp trên trong quá trình tổ chức các
hoạt động âm nhạc cho trẻ tôi nhận thấy hầu hết các trẻ tập trung chú ý trong giờ
học, phấn khởi và thích thú khi được thể hiện ý tưởng của mình, năng động tích
cực, biết hỗ trợ, liên kết cùng nhau khi tham gia trò chơi.
6. Tạo điều kiện cho trẻ thưởng thức âm nhạc mọi lúc mọi nơi:
Tất nhiên không phải lúc nào cũng bắt trẻ phải hát, múa sẽ làm cho trẻ mệt
mỏi, phản tác dụng gây nhàm chán ở trẻ. Tùy thuộc vào mục đích, nội dung của
hoạt động âm nhạc mà giáo viên áp dụng hay tích hợp cho phù hợp gây hứng thú
cho trẻ.
Ví dụ: Với hoạt động thể dục: Thay vì với cách hô theo nhịp khi trẻ vận động
các bài tập cơ bản thì việc kết hợp các bài hát phù hợp với chủ đề trẻ học đem lại
hiệu quả vô cùng làm tăng thêm sự hào hứng, phấn khởi cho trẻ khi tham gia tập
thể dục đồng thời cũng nhằm muốn giáo dục cho trẻ phát triển năng lực cảm thụ,
khả năng vận động theo nhạc cho trẻ. Ngoài ra trong các giờ thể dục buổi sáng việc
kết hợp âm nhạc cũng góp phần tạo hứng thú cho trẻ khi tham gia dưới hình thức là
thể dục nhịp điệu.
Kết hợp âm nhạc trong giờ tập thể dục sáng
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 18
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
+ Với hoạt động chủ đích: Tôi đã lựa chọn những bài hát phù hợp với chủ
điểm, với đề tài đưa ra .
Ví dụ:
Để giúp trẻ hiểu đúng đắn về những đề tài của giờ hoạt động chung làm quen
khám phá khoa học thông qua việc trò chuyện, đàm thoại, quan sát, trò chơi...thì
việc kết hợp sử dụng âm nhạc trong giờ học góp phần tạo cho trẻ có cảm xúc với
các đối tượng như bài “Giới thiệu một số loài hoa” yêu cầu là trẻ phân biệt được
một số loại hoa, so sánh, nhận xét sự giống và khác nhau...biết thưởng thức vẻ đẹp,
mùi thơm, yêu quí, bảo vệ...Sau đó ta cho trẻ nghe bài “Hoa trong vườn” hoặc có
thể cho cháu nghe bài “Ra vườn hoa” của Văn Tấn.
Trong chủ đề nghề nghiệp như “Chú công nhân” giáo viên yêu cầu trẻ nắm
được công việc, ý nghĩa của công việc đó, yếu quí người lao động...kết hợp cho trẻ
nghe bài “Cháu yêu cô chú công nhân” của Hoàng Văn Yến.
Khi dạy đề tài “Chú bộ đội” nghe bài “Cháu thương chú bộ đội”, “Làm chú
bộ đội”, “Gác trăng” của Nguyễn Trí Tân...Nhằm giúp trẻ hiểu được trong đêm
trung thu đó các chú bộ đội phải đứng gác giữ cho Tổ quốc được thanh bình để các
em thiếu nhi được “Rước đèn trong đêm trăng”.
Và còn nhiều chủ đề khác cũng vậy, ở đây chúng ta không nên dừng lại ở
phần nghe để chuyển tiếp mà nghe hát để nắm thêm nội dung thông qua đề tài dạy
đó.
Kết hợp âm nhạc trong hoạt động chủ đích
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 19
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Ví dụ: Khi dạy bài thơ “ Hạt gạo làng ta” (tác giả: Trần Đăng Khoa ) tôi kết
hợp cho trẻ hát giai điệu bài “ Hạt gạo làng ta” (Nhạc: Trần Viết Bính ), bài thơ
“Ăn quả” ( tác giả: Hồng Thu sưu tầm ) kết hợp bài hát “ Qủa gì?” ( Nhạc: Xanh
xanh)
+ Với hoạt động góc: Trẻ sẽ được ôn luyện, củng cố và vận dụng những kỹ
năng âm nhạc qua các trò chơi, các hoạt động sáng tạo. Tôi gợi ý để trẻ thực hiện
những mong muốn của mình thể hiện các chủ điểm bằng các hoạt âm nhạc: chơi
các trò chơi âm nhạc, múa hát theo từng nhóm nghe nhạc, xem video, chơi nhạc
cụ, hóa trang ,diễn kịch, tham gia các hoạt cảnh, tiểu phẩm.
Hoạt động của trẻ trong giờ hoạt động góc
+ Với hoạt động chiều: Đây là hoạt động trẻ được tự do hoạt động âm nhạc,
trẻ được ôn luyện, được biễu diễn lại các bài hát, bài vận động và trẻ làm quen
được với nhiều bài hát mới, trẻ được tự do thích tham gia loại hình âm nhạc nào
cũng được. Không chỉ trẻ thể hiện cá nhân, mà tôi còn cho trẻ thể hiện tập thể,
nhóm. Điều này càng tăng sự tự tin, mạnh dạn, tạo hứng khởi cho trẻ tham gia.
Tôi cho trẻ nghe nhạc, xem chương trình “Đồ rê mí” trong các giờ đón và trả
trẻ. Được thường xuyên nghe nhạc, xem các bạn thiếu nhi múa hát, dần dần các
cháu hát đúng giai điệu và có khả năng sáng tạo vận động theo nhạc.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 20
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Cô và trẻ cùng ôn hát vào giờ hoạt động chiều
Kết quả: Với những hình thức áp dụng âm nhạc trên tôi cảm nhận
thấy được ở trẻ sự vui thích, hứng thú tham gia vào các hoạt động của lớp, của
trường. Đặc biệt trẻ rất linh hoạt vui tươi, hứng thú trong hoạt động thể dục khi tập
với gia điệu bài hát , tự tin mạnh dạn phấn khởi khi tham gia âm nhạc ở hoạt động
chiều, được thoả sức sáng tạo thể hiện mình trong hoạt động góc như một ca sĩ hay
nghệ sĩ thực thụ.
7.
Sưu tầm bài hát hay và sáng tác trò chơi phù hợp với độ tuổi, phù
hợp với chủ điểm:
Đối với trẻ việc hát đi hát lại một bài hát của một chủ điểm luôn tạo cho trẻ
một sự nhàm chán làm cho trẻ mất hứng thú, không muốn hát và thể hiện cảm xúc
theo bài hát. Nắm bắt được đặc điểm này để gây kích thích cho trẻ , tôi đã lựa chọn
và sưu tầm các bài hát trên mạng, trên sách báo có âm điệu và nhịp điệu dễ nhớ, dễ
hát. Hình tượng của lời ca phải trong sáng, gần gũi với trẻ để trẻ có thể kết hợp với
vận động một cách dễ dàng. Lựa chọn bài hát có lời ca – giai điệu mang ý nghĩa
giáo dục nhẹ nhàng, đảm bảo tính nghệ thuật khi dạy trẻ. Các bài được chọn phải
đa dạng và phù hợp về chủ đề, phù hợp với ngôn ngữ và tâm sinh lý của trẻ.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 21
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Ví dụ: Thông thường trẻ đến trường từ độ tuổi nhà trẻ đến mẫu giáo việc hát
và nghe các bài hát trùng lặp là việc không tránh khỏi. Chẳng hạn ở chủ điểm gia
đình ta thường dạy bài hát “Cháu yêu bà” nghe hát “Cho con”…ta có thể tìm thay
đối thành bài khác như: dạy hát “ Bà thương em” nghe hát bài “gia đình nhỏ hạnh
phúc to”…
Ở chủ điểm động vật các bài như: Đố bạn?, con ong và con trâu, chú lừa con
dễ thương, chú chim nhỏ dễ thương…
Ở chủ điểm thực vật có các bài: buổi sáng nhà em, vườn em, quả thị….
Hiện nay, trò chơi âm nhạc được coi là một trong các hình thức vận động theo
nhạc nó có vai trò quan trọng giúp trẻ luyện tai nghe nhạc, củng cố ca hát, tạo cảm
giác nhịp điệu, phát triển năng khiếu âm nhạc. Các yếu tố đó góp phần làm cho trẻ
cảm thụ âm nhạc.
Mỗi loại trò chơi đều có ý nghĩa giúp trẻ phát triển trí tuệ, tạo cho trẻ có
những phản xạ nhanh, nhạy, có tác dụng trong việc củng cố và tiếp thu những nội
dung giáo dục. Đặc biệt trò chơi âm nhạc sẽ kích thích trẻ tham gia và tạo cho trẻ
sự hứng thú khi tham gia các trò chơi. Chính vì vậy bản thân đã tìm tòi, sáng tác,
cải biên một số trò chơi nhằm làm tăng thêm sự phong phú âm nhạc cho trẻ.
Ví dụ:
Trò chơi “Nghe thấu hát tài”. Trò chơi giúp trẻ nhanh nhẹn, linh hoạt, truyền
tin cho bạn đúng.
Trò chơi: “Tai ai thính”. Trò chơi tạo cho trẻ sự tập trung chú ý lắng nghe các
âm thanh của các nhạc cụ khác nhau và trẻ hứng thú được khám phá, trải nghiệm
các nhạc cụ.
Trò chơi : “Nghe tiết tấu tìm đồ vật”. Trò chơi phát triển tai nghe nhạc, trẻ
nhanh tay nhanh mắt. Trò chơi: “Ô cửa bí mật”. Trò chơi giúp trẻ được ôn luyện
các bài hát, tạo cho trẻ mạnh dạn lên biểu diễn và mong muốn được khám phá
những bí mật bên trong những ô cửa.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 22
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Kết quả: Tôi đã tìm ra 25 bài dạy hát, 25 bài nghe hát, 7 trò chơi phù
hợp với trẻ và phù hợp theo từng chủ đề. Và tiến hành dạy trẻ trong các tiết học đạt
kết quả cao, mang lại hứng thú cho trẻ . Đối với những bài dạy hát, trẻ hát một
cách thích thú, tự nhiên. Trẻ hát thuộc lời các bài hát. Qua đó, trẻ còn có thể vừa
hát vừa kết hợp với vận động nhịp nhàng theo giai điệu của bài hát kết hợp với các
dụng cụ âm nhạc. Đối với những bài hát nghe: trẻ rất thích được nghe, xem cô hát
và hưởng ứng cùng cô bằng các động tác. Trẻ rất thích khi tham gia vào các trò
chơi một cách tích cực.
8. Kết hợp với phụ huynh để cùng hỗ trợ trong việc giáo dục âm nhạc cho
trẻ:
Phụ huynh là một cầu nối quan trọng giữa cô và trẻ, là người luôn gần gũi,
chăm sóc trẻ, quan tâm đến trẻ nên việc kết hợp với phụ huynh để giúp trẻ hứng
thú hoạt động giáo dục âm nhạc là rất cần thiết.
Tuyên truyền, phổ biến, khuyến khích phụ huynh tìm mua những băng nhạc,
đĩa hình âm nhạc phù hợp với độ tuổi của trẻ để cho trẻ nghe thêm ở nhà. Tạo môi
trường hoạt động âm nhạc cho trẻ tại nhà.
Sưu tầm những băng đĩa nhạc phù hợp với trẻ
Vận động phụ huynh hỗ trợ vật liệu để làm học cụ cho trẻ bao gồm: Thùng
giấy, vỏ hộp bia, vỏ hộp nước ngọt, vỏ lon sữa, chai nhựa, dụng cụ hóa trang… để
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 23
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
tự tạo phục trang, đạo cụ phục vụ các hoạt động âm nhạc của trẻ. Không những
vậy tôi còn khuyến khích phụ huynh cùng làm đồ chơi âm nhạc với trẻ và cùng trẻ
thể hiện âm nhạc.
Khuyến khích phụ huynh hỗ trợ vật liệu
Khuyến khích phụ huynh tìm tòi, sưu tầm những bài hát hay, mới lạ bày cho
trẻ .
Cùng với phụ huynh tìm ra năng khiếu và phát huy năng khiếu của con em
mình. Hoặc tìm ra những chỗ trẻ còn yếu mà hướng dẫn, tập luyện cho trẻ.
Vào những dịp có tổ chức văn nghệ ở trường, tôi cùng với phụ huynh tham
gia với trẻ một số tiết mục văn nghệ.
→ Những việc làm trên đã giúp tôi phát huy được tính tính cực của trẻ trong
hoạt động âm nhạc.
III.
KẾT QUẢ:
Sau khi sử dụng các biện pháp trên để giúp trẻ hứng thú trong hoạt động âm
nhạc tôi nhận thấy rằng : trẻ thể hiện nét mặt, cử chỉ, hát và vận động nhịp nhàng
theo giai điệu bài hát một cách thích thú và say mê.
Các cháu mạnh dạn, tự tin, hứng thú trong các tiết học nhất là qua các buổi
sinh hoạt văn nghệ cuối chủ đề.
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 24
SKKN – Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú trong hoạt động âm nhạc
Mặt khác, tôi nhận thấy trẻ ở lớp tôi rất nhanh nhẹn, hoạt bát hơn trong các
hoạt động học. Trẻ biết hát được nhiều giai điệu bài hát khác nhau, hào hứng trong
các trò chơi âm nhạc hình thành ở trẻ sự đoàn kết, hợp tác và chia sẻ cùng bạn
trong vui chơi.
Khả năng tư duy, tưởng tượng của các cháu ngày càng phong phú, nhờ vào
các hoạt động trải nghiệm như: ca hát, vận động theo nhạc, nghe hát, chơi trò chơi
âm nhạc.
Việc rèn luyện khả năng âm nhạc cho trẻ qua các hoạt động giúp các cháu
ngày càng tự tin mạnh dạn khi tham gia ca hát, vận động theo nhạc…, các cháu trở
nên nhanh nhẹn, linh hoạt và còn tham gia giao lưu văn nghệ với các lớp rất tự tin,
trẻ biết biếu diễn văn nghệ trong các tiết ôn tập…
Các cháu nhớ tên bài hát, tên tác giả, tự mình biễu diễn bài hát một cách tự
nhiên, không sợ sệt.
Qua quá trình giảng dạy,quan sát và khảo sát đánh giá sự phát triển của trẻ
đến nay,lớp tôi có sự phát triển rõ rệt như sau:
Bảng khảo sát đầu năm:
Tiêu chí khảo sát
Tỷ
Tháng
9 / 2016
lệ
Kỹ năng ca hát
20/41
48,8 %
Trẻ thể hiện cảm xúc khi nghe
15/41
36,6 %
18/41
43,9 %
Trẻ biết trò chơi âm nhạc
14/41
34,1 %
Mạnh dạn, tự tin khi biểu diễn
10/41
24,4 %
nhạc, nghe hát
Trẻ hứng thú tích cực tham gia
hoạt động
GVTH: Nguyễn Vương Hồng Ngọc
Trang 25