CHƯƠNG 1

Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

CHƯƠNG 1:

Tổng Quan Về Tài Chính Doanh Nghiệp

Trường ĐH CN Tp.HCM
Khoa Tài chính – Ngân hàng
Ths. Đoàn Thị Thu Trang
1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH
DOANH NGHIỆP
Khái niệm về tài chính doanh nghiệp
Mục tiêu của tài chính doanh nghiệp
Các loại hình doanh nghiệp
Báo cáo tài chính
Thị trường Tài chính
Quản trị tài chính và vai trò của nhà quản trị
2

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN
Khái niệm doanh nghiệp:
Theo Luật DN số 60/2005/QH11 ngày 29/11/2005,
DN là:
- Một tổ chức kinh tế được thành lập một cách hợp
pháp
- có tên gọi
- được phép kinh doanh trên một số lĩnh vực nhất định

- có từ một chủ sở hữu trở lên và đảm bảo trước pháp
luật bằng toàn bộ tài sản của mình theo quy định của
Pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh
doanh.
3

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
1


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN

4

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN

5

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN

6

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
2

Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN

7

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN

8

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp:
TCDN là: quá trình huy động vốn (vốn CSH, vốn vay)
để đầu tư (ngắn hạn, dài hạn) nhằm tạo ra sản phẩm mới
có giá trị lớn hơn chi phí đã bỏ ra, do đó làm tăng lợi
nhuận, tăng giá cổ phiếu của cổ đông trên thị trường
hiện hành
- TCDN là một khâu cơ sở của HT tài chính quốc gia
9

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
3


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp:
- Đứng trên giác độ hoạt động trong nội bộ một doanh nghiệp
thì sự hoạt động của TCDN thông qua sự vận động các quỹ
bằng tiền của doanh nghiệp.
- Đứng trên giác độ tổng thể hệ thống tài chính thì TCDN là:
HT các luồng dịch chuyển giá trị phản ánh sự vận động và
chuyển hóa các nguồn tài chính trong quá trình phân phối để
tạo lập hoặc sử dụng các quỹ tiền tệ của DN nhằm đạt được
mục tiêu, mục đích kinh doanh của DN.
10

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp:
Để đạt được mục tiêu trên thì TCDN phải
giải quyết được các vấn đề cơ bản sau:
DN nên lựa chọn các dự án trung và dài hạn có
hiệu quả
Nguồn tài trợ vốn dài hạn lấy từ đâu?
Quản trị hoạt động tài chính hàng ngày của
công ty như thế nào?
11

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TCDN
1.1.2 Các quyết định chủ yếu của quản trị tài
chính doanh nghiệp
• Quyết định cấu trúc vốn tối ưu
• Lập ngân sách vốn
• Xây dựng chính sách chi trả cổ tức

12

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
4


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

Quyết định cấu trúc vốn tối ưu
Cấu trúc nguồn vốn

Cấu trúc tài sản
TÀI SẢN NGẮN HẠN
TÀI SẢN DÀI HẠN

• Tài sản dài hạn
được tài trợ bằng
vốn dài hạn

NỢ PHẢI TRẢ
1. NỢ NGẮN HẠN
2. NỢ DÀI HẠN
VỐN CHỦ SỞ HỮU
• Vốn chủ sở hữu tài
trợ cho TSNH

Nguyên tắc

NWC

• NWC = TSNHNNH
Công
thức

13

Lập ngân sách vốn
Lập kế hoạch huy động
• Vay ngân hàng?
• Phát hành trái phiếu?
• Phát hành cổ phiếu?

Lập kế hoạch đầu tư
• Mua nguyên vật liệu?
• Mua hàng hóa?
• Giữ tiền mặt?
• Đầu tư chứng khoán
ngắn hạn?
• Chính sách bán chịu?

14

Xây dựng chính sách chi cổ tức
Lợi nhuận
sau thuế

bảo toàn vốn
hình thành các quỹ

chia cổ tức cho các cổ
đông

• Xây dựng chính sách cổ tức hợp lý trình Đại
Hội Cổ Đông quyết định.

15

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
5


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

1.2 Mục tiêu của TCDN
• Đứng vững và phát triển
trên thị trường
• Tránh gặp khó khăn về tài
chính và phá sản
• Nâng cao khả năng cạnh
tranh
• Tối đa hóa doanh thu
• Tối thiểu hóa chi phí
• Tối đa hóa LN
• Duy trì tăng trưởng lợi
nhuận

Tối đa hóa giá trị

doanh nghiệp hay
tối đa hóa giá trị
tài sản cho cổ đông
hay tối đa hóa giá
trị hiện tại của một
cổ phiếu trên thị
trường.

16

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH DOANH
NGHIỆP
1.3 CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC DN

•
•
•
•

Chủ thể
kinh doanh

Góc độ
sở hữu tài sản

DN cổ phần,
TN hữu hạn
DN hợp danh
DN tư nhân…

• DN nhà nước
• DN tư nhân
• DN có vốn
đầu tư nước
ngoài

Gốc độ
cung cầu vốn
• DN tài chính
• DN phi tài
chính

17

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH
DOANH NGHIỆP
1.3 CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC DN

• Phân loại theo góc độ giới hạn trách nhiệm:
- DN chịu trách nhiệm hữu hạn: Chủ DN cũng như chủ
thể kinh doanh chỉ phải chịu trách nhiệm đối với các
khoản nợ phát sinh trong kinh doanh bằng số TS đăng ký
đưa vào KD.
- DN chịu trách nhiệm vô hạn: Chủ DN cũng như chủ thể
KD phải chịu trách nhiệm đối với những khoản nợ phát
sinh trong kinh doanh bằng toàn bộ tài sản thuộc quyền
sở hữu hợp pháp của mình
18

Ths. Đoàn Thị Thu Trang

6


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH
DOANH NGHIỆP
1.3 CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC DN
Theo luật DN số 60/2005/QH11 ngày 29/11/2005 và các
văn bản hướng dẫn Luật của NN các loại hình được phân
loại cụ thể như sau:
1. DN Tư Nhân
Là DN do 1 cá nhân làm chủ và chịu trách nhiệm bằng TS
của mình về mọi hoạt động của DN.
- Chịu trách nhiệm vô hạn
- Không được phép phát hành chứng khoán
- Mỗi cá nhân chỉ được phép thành lập 1 DN tư nhân
19

1.3 CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC DN
2. Công ty cổ phần
• Vốn điều lệ được chia làm nhiều phần bằng nhau
• Số lượng cổ đông tối thiểu là 3, không hạn chế tối đa
• Chịu trách nhiệm hữu hạn
• Được phép phát hành chứng khoán
• Các loại cổ phần ưu đãi:
– Ưu đãi biểu quyết
– Ưu đãi cổ tức

– Ưu đãi hoàn lại
– Ưu đãi khác do điều lệ công ty quy định
20

1.3 CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC DN
3. DN hợp danh
• Phải có ít nhất 2 thành viên (gọi là thành viên
hợp danh), ngoài ra còn có thành viên góp vốn
• Thành viên hợp danh chịu trách nhiệm vô hạn
• Thành viên góp vốn chịu trách nhiệm hữu hạn
• Không được phép phát hành chứng khoán

21

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
7


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

1.3 CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC DN
4. DN trách nhiệm hữu hạn
• DN TNHH 1 thành viên
– Do một tổ chức hoặc một cá nhân làm chủ sở hữu,
chịu trách nhiệm về các khoản nợ và các nghĩa vụ tài
sản khác của công ty trong phạm vi số vốn điều lệ
của công ty chịu trách nhiệm hữu hạn
– Không được phát hành cổ phiếu

22

1.3 CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC DN
4. DN trách nhiệm hữu hạn
• DN TNHH 2 thành viên trở lên
– Thành viên có thể là tổ chức hoặc cá nhân , số
lượng không vượt quá 50.
– Chịu trách nhiệm trong phạm vị vốn góp  TNHH
– Không được phép phát hành cổ phiếu

23

1.3 CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC DN
5. Nhóm công ty
Là tập hợp các công ty có mối quan hệ gắn bó
lâu dài với nhau về lợi ích kinh tế, công nghệ, thị
trường và các dịch vụ kinh doanh khác. Bao gồm
các hình thức:
• Công ty mẹ - con
• Tập đoàn kinh tế
• Các hình thức khác
24

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
8


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH
DOANH NGHIỆP
1.3 CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC DN
6. DN Nhà nước
Là DN do NN thành lập và sở hữu toàn bộ vốn điều lệ
hoặc có cổ phần, vốn góp chi phối được tổ chức thành
DNNN, công ty cổ phần, công ty TNHH.
7. DN có vốn đầu tư nước ngoài
- DN 100% vốn đầu tư nước ngoài
- DN liên doanh
- Hợp đồng hợp tác kinh doanh
25

1.4 Báo cáo tài chính
Bảng cân đối kế toán
Báo cáo kết quả kinh doanh
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Thuyết minh báo cáo tài chính
26

Bảng cân đối kế toán
Thể hiện tình trạng tài chính của doanh nghiệp
tại một thời điểm cụ thể về các mặt:
Tài sản
Nợ phải trả
Vốn chủ sở hữu

•

•
•
•

Tổng TS=TSNH+TSDH
Tổng NV=NPT+VCSH
NPT=NNH+NDH
Tổng TS= Tổng NV
27

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
9


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

Bảng cân đối kế toán
Giá trị sổ sách

Giá trị thị trường

• Bảng CĐKT cho biết • Giá trị thị trường của
giá trị sổ sách của Tài
TS, nợ, VCSH là giá
sản, nợ và vốn CSH.
thực sự được mua bán
trên thị trường.
• Giá trị sổ sách và giá trị thị trường khác nhau do tỷ suất

sinh lời của TS ở từng thời kỳ từng doanh nghiệp luôn
khác nhau.
• Khi giá trị thị trường của VCSH cao hơn giá trị sổ sách
28
điều này cho thấy DN kinh doanh có hiệu quả.

Bảng Báo Cáo Kết Quả Kinh Doanh
• Liệt kê các nguồn tạo ra doanh thu & các chi
phí phát sinh trong một kỳ.
• Bao gồm các thành phần chủ yếu:
– Doanh thu
– Chi phí
– Lợi nhuận thuần

29

Bảng Báo Cáo Kết Quả Kinh Doanh
• Nguyên tắc ghi:
Theo nguyên tắc phù hợp, ghi nhận doanh
thu thì phải đồng thời ghi nhận chi phí phát
sinh tương ứng.

30

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
10


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
CHỈ TIÊU

mã
số

thuyết
minh

Năm
nay

Năm
trước

1. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
2. Các khoản giảm trừ
3. Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ
4. Giá vốn hàng bán
5. Lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ
6. Doanh thu hoạt động tài chính
7. Chi phí tài chính
8. Chi phí bán hàng
9. Chi phí QLDN
10. Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh

11. Thu nhập khác
12. Chi phí khác

13. Lợi nhuận khác
14. Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế
15. Chi phí thuế TNDN hiện hành
16. Chi phí thuế TNDN hoãn lại
17. Lợi nhuận sau thuế TNDN
18. Lãi cơ bản trên cổ phiếu

31

DÒNG TIỀN
Dòng tiền hoạt động: OCF
• Trong trường hợp có lãi vay: OCF = EBIT – T + D
• Trong trường hợp không có lãi vay: OCF = EAT + D

Dòng tiền phát sinh từ tài sản: CFFA
• CFFA = OCF – NCS – Thay đổi NWC
• NCS = TSCĐ thuần cuối kỳ - TSCĐ thuần đầu kỳ + D
• Thay đổi NWC = NWC cuối kỳ - NWC đầu kỳ
• NWC = TSNH – NNH = VCSH + NDH – TSDH

• CFFA = dòng tiền dành cho trái chủ + dòng tiền dành cho cổ đông
• Dòng tiền dành cho trái chủ = trả lãi vay – (vay dài hạn cuối kỳ - vay dài hạn đầu kỳ)
32
• Dòng tiền dành cho cổ đông = trả cổ tức – ( VCSH cuối kỳ - VCSH đầu kỳ)

1.5 Thị trường tài chính
• Thị trường tài chính là nơi giao dịch các loại vốn ngắn
hạn, trung hạn, dài hạn.
• Thị trường TC chia làm hai loại:
– Thị trường sơ cấp: là thị trường phát hành chứng khoán

lần đầu
– Thị trường thứ cấp: là thị trường mua bán lại chứng
khoán sau khi phát hành lần đầu.
• Dưới góc độ thời hạn Thị trường Tài Chính bao gồm:
– Thị trường vốn: là TT giao dịch các loại vốn dài hạn có
thời gian sd trên 1 năm
– Thị trường Tiền tệ: là TT giao dịch các loại vốn ngắn
hạn có thời gian sd dưới 1 năm.
33

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
11


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

1.5 Thị trường tài chính
Thị trường tài chính là nơi giao dịch các
loại vốn ngắn hạn, trung hạn, dài hạn.
Thị trường vốn:
Thị trường Tiền tệ:
là TT giao dịch các loại là TT giao dịch các loại
vốn dài hạn có thời
vốn ngắn hạn có thời
gian sd trên 1 năm
gian sd dưới 1 năm.
34

1.5 Thị trường tài chính
Thị trường tài chính là nơi giao dịch các
loại vốn ngắn hạn, trung hạn, dài hạn.
Thị trường sơ cấp:
là thị trường phát
hành chứng khoán
lần đầu

Thị trường thứ cấp:
là thị trường mua
bán lại chứng khoán
sau khi phát hành
lần đầu.
35

1.5 Thị trường tài chính

Trái phiếu

Cổ phiếu

Tín phiếu

Các công
cụ tài
chính trên
thị trường
tài chính

Các chứng

khoán phái
sinh

36

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
12


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

1.6 Vai trò của Giám Đốc TC

GĐTC cùng các giám đốc phụ trách các
lĩnh vực khác lựa chọn, thẩm định các dự
án đầu tư có hiệu quả cao, lựa chọn các
hình thức huy động vốn phù hợp với chi
phí sử dụng vốn thấp và lập kế hoạch
ngân quỹ hàng năm, hàng quý, hàng tháng
nhằm chủ động sử dụng và huy động vốn
một cách có hiệu quả.
37

HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ
TỔNG GIÁM ĐỐC

GĐ KINH DOANH

GĐ TÀI CHÍNH

GIÁM ĐỐC VỐN

GĐ SẢN XUẤT

KẾ TOÁN TRƯỞNG

GĐ NGÂN
QUỸ

GĐ TÍN
DỤNG

KT THUẾ

ĐT TSCĐ

KẾ TOÁN
TC

KT TÀI
CHÍNH

KT CHI PHÍ

DỮ LIỆU
38

1.6 Vai trò của Giám Đốc TC

• Xung đột lợi ích giữa nhà quản trị DN và cổ
đông
Đôi khi các GĐTC không tuân theo mục đích tối
đa hóa giá trị cổ phiếu của DN vì những lý do
riêng.

39

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
13


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

PHẦN ĐỌC THÊM
Mối quan hệ của TCDN với HT tài chính quốc gia
Tài chính
Tài
chính Nhà
Nhà
nước

Thị
Thị
trường
tài chính

Tài chính dân

Tài
dâncư
cư
và xã hội

Tài chính
Tài
chính trung
trung
gian

Tài chính
Tài
chínhdoanh
doanh
nghiệp
40

PHẦN ĐỌC THÊM
CHỨC NĂNG CỦA TCDN
(1). Chức năng tổ chức nguồn vồn cho quá
trình sản xuất kinh doanh
• Đối với nguồn vốn chủ sở hữu doanh nghiệp
• Đối với nguồn vốn tín dụng ngân hàng
• Đối với nguồn vốn phát hành cổ phiếu
• Đối với nguồn vốn phát hành trái phiếu DN
• Đối với nguồn vốn nội bộ
41

PHẦN ĐỌC THÊM

CHỨC NĂNG CỦA TCDN
(2). Chức năng phân phối

Doanh thu
bán sản phẩm,
HH, DV

CPSX,
quản lý,
bán hàng,
lãi vay…

Lợi nhuận
trước thuế

42

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
14


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

PHẦN ĐỌC THÊM
CHỨC NĂNG CỦA TCDN
(2). Chức năng phân phối

Lợi nhuận

trước thuế

Thuế thu
Nhập DN

Lợi nhuận
sau thuế

43

PHẦN ĐỌC THÊM
CHỨC NĂNG CỦA TCDN
(2). Chức năng phân phối
bảo toàn vốn
hình thành các quỹ
chia cổ tức cho các cổ
Lợi nhuận
đông
sau thuế

44

PHẦN ĐỌC THÊM

(3). Chức năng giám đốc
• Là sự kiểm tra giám sát bằng đồng tiền đối với
hoạt động SXKD, cung ứng dịch vụ của DN, một
hình thức kiểm soát dựa vào tình hình thu chi tiền
tệ, vào các chỉ tiêu tài chính như: chỉ tiêu về sử
dụng vốn, kết cấu tài chính, khả năng thanh toán,

khả năng sinh lời…
• Đặc trưng của giám đốc tài chính là giám đốc
toàn diện, thường xuyên và liên tục
45

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
15


Bài giảng Tài chính doanh nghiệp 1

11/30/2015

PHẦN ĐỌC THÊM
Vai trò của tài chính doanh nghiệp
- Đảm bảo huy động đầy đủ và kịp thời vốn
- Tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm và hiệu quả.
- Đòn bẩy kích thích và điều tiết kinh doanh.
- Giám sát, kiểm tra chặt chẽ hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp
Vị trí của tài chính doanh nghiệp
- TCDN là khâu cơ sở của cả hệ thống tài chính vì đây
là khâu sáng tạo ra giá trị mới, sáng tạo ra thu nhập
cho xã hội, tạo nguồn thu thuế cho Nhà nước
- TCDN hoạt động có hiệu quả sẽ có tác dụng củng cố
toàn bộ hệ thống tài chính quốc gia.
46

PHẦN ĐỌC THÊM
Các nguyên tắc của quản trị tài chính

• Các nguyên tắc quản trị tài chính chủ yếu là các nguyên
tắc đầu tư – sử dụng vốn
• NGUYÊN TẮC 1: HUY ĐỘNG VỐN ĐỂ ĐẦU TƯ THÍCH ĐÁNG CHO
PHÉP DOANH NGHIỆP HOẠT ĐỘNG THEO YÊU CẦU THỊ
TRƯỜNG . ĐẦU TƯ = TÀI TRỢ
• TÀI TRỢ (TÀI CHÍNH): chủ DN (vốn CSH) + chủ nợ (Nợ phải trả)
• NGUYÊN TẮC 2: ĐA DẠNG HÓA ĐẦU TƯ – PHÂN TÁN RỦI RO
• “Không nên đặt tất cả trứng trong một rổ”
• NGUYÊN TẮC 3: ĐẦU TƯ DÀI HẠN KHÔNG THỂ BẰNG VỐN NGẮN
HẠN
• NGUYÊN TẮC 4: ĐẦU TƯ VÀO TS CÓ TÍNH THANH KHOẢN CAO
• NGUYÊN TẮC 5: QUY LUẬT “LỢI NHUẬN LUÔN GẮN LIỀN VỚI RỦI
RO”
47

PHẦN ĐỌC THÊM
1.5 Các quyết định chủ yếu của TCDN
• 1.5.1 Quyết định đầu tư
• 1.5.2 Quyết định tài trợ
• .1.5.3 Quyết định phân phối thu nhập
• Ngoài ba loại quyết định nêu trên, còn có rất nhiều
loại quyết định khác như quyết định hình thức chuyển
tiền, quyết định tiền lương hiệu quả, quyết định tiền
thưởng bằng quyền chọn…

48

Ths. Đoàn Thị Thu Trang
16