Bài tập nhóm: Quản trị rủi ro tài chính

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH


MÔN HỌC: QUẢN TRỊ RỦI RO TÀI CHÍNH

THỰC HIỆN: NHÓM 3
GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

TP.Hồ Chí Minh Tháng 11/2017

Danh Sách Nhóm 3


TÊN SINH VIÊN

MÃ SỐ SINH VIÊN

MAI MỸ LINH

030631150492

MAI HOÀNG MINH

030631151233

PHẠM THẾ LUÂN

030631151289

Tìm hiểu mục 5,

thuyết trình (mục
1, 2, 3, 4)

Tốt

HUỲNH PHƯƠNG MAI

030630141112

Tìm hiểu mục 1

Tốt

30631151831

Tìm hiểu mục 3,
5, Bài học kinh
nghiệm

Tốt

Tìm hiểu mục 2, 4

Tốt

NGUYỄN THỊ KIỀU DUNG
MAI VĂN NGHĨA

30631150606

CÔNG VIỆC
Tìm hiểu mục 5,
Thuyết trình
(mục 5)
Trình bày Word,
làm PowerPoint

ĐÁNH GIÁ
Tốt
Tốt

Mục Lục

1..Giới thiệu
1.1

Khái quát
American International Group, Inc còn được gọi là AIG, là một công
ty tài chính và bảo hiểm đa quốc gia của Hoa Kỳ hoạt động tại hơn 80 quốc gia
và vùng lãnh thổ. Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2016, các công ty AIG đã
tuyển 56.400 nhân viên.
AIG được thành lập ngày 14 tháng 8 năm 1919, khi American Cornelius
Vander Starr (1892-1968) thành lập cơ quan bảo hiểm tổng quát, Hiệp hội Bảo
hiểm Người Mỹ gốc Á Châu (AAU) ở Thượng Hải, Trung Quốc. Hai năm sau
đó, Starr đã thành lập một công ty bảo hiểm nhân thọ. Vào cuối những năm
1920, AAU có các chi nhánh khắp Trung Quốc và Đông Nam Á, bao gồm
Philippines, Indonesia và Malaysia. Năm 1926, ông Starr mở văn phòng đầu
tiên tại Hoa Kỳ, Tổ chức Bảo hiểm Quốc tế Hoa Kỳ (AIU) Ông cũng tập trung
vào các cơ hội ở Châu Mỹ Latinh và cuối những năm 1930, AIU bước vào

GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 2


Havana, Cuba. Năm 1939, ông Starr chuyển trụ sở từ Thượng Hải, Trung Quốc
tới thành phố New York.
Năm 2005, khi AIG được cấp giấy phép hoạt động và thành lập trụ sở
tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
1.2

1.3

Lĩnh vực hoạt động
•

Bảo hiểm Thương mại có ba phân đoạn hoạt động: Tai nạn Tài sản, Đảm
bảo Thế chấp và Thị trường Thể chế.Nó cung cấp các sản phẩm bảo hiểm
và dịch vụ cho khách hàng thương mại và thể chế

•

Bảo hiểm Người tiêu dùng cũng có ba phân đoạn hoạt động: Hưu Trí, Bảo
Hiểm Nhân Thọ và Cá Nhân. Nó mang lại một danh mục các quỹ hưu trí,
bảo hiểm nhân thọ và các sản phẩm bảo hiểm cá nhân được cung cấp thông
qua các mạng lưới phân phối.

•

Các doanh nghiệp khác: hân loại của Tập đoàn và Phân loại Khác bao công

ty mẹ AIG cũng như một số tài sản kế thừa

Trụ sở
Trụ sở chính của AIG nằm ở thành phố New York và công ty cũng có
văn phòng trên khắp thế giới. AIG phục vụ 87% Fortune Global 500 và 83%
Forbes 2000

1.4

Thành tựu
AIG đứng thứ 49 trong danh sách năm Fortune 500 năm 2016
Theo danh sách năm 2000 của Forbes Global 2000, AIG là công ty công
cộng lớn thứ 87 trên thế giới
ngày 31 tháng 12 năm 2016 AIG có 76,3 tỷ đô la trong cổ phần của cổ đông
Năm 2017, DiversityInc đặt tên AIG là một trong 25 công ty đáng chú ý
về sự đa dạng. Đây là năm thứ tư liên tiếp AIG nhận được giải thưởng này.
Năm thứ sáu liên tiếp, AIG đã đạt được xếp hạng 100% trong Chỉ số
Bình đẳng Công ty về Quyền Con người và được công nhận là một trong
những nơi tốt nhất để làm việc cho sự bình đẳng của LGBT.
Trong 8 năm liền, AIG đứng đầu Bảng xếp hạng Bảo hiểm Thương mại
vì đã cam kết thực hiện các sản phẩm và dịch vụ quản lý rủi ro sáng tạo.

GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 3


Năm thứ hai liên tiếp, doanh nghiệp của chúng tôi đã được công nhận là
đã tích hợp công nghệ tiên tiến vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số.

2. Bối cảnh kinh tế
Khủng hoảng tài chính bùng phát tại Mỹ và lan rộng toàn cầu, kéo theo sự sụp
đổ đồng loạt của nhiều định chế tài chính khổng lồ, thị trường chứng khoán khuynh
đảo. Năm 2008 cũng chứng kiến nỗ lực chưa từng có của các nền kinh tế để chống
chọi với "bão".
Nguyên nhân sâu xa của cơn địa chấn tài chính bắt nguồn từ khủng
hoảng tín dụng và nhà đất tại Mỹ. Bong bóng bất động sản càng lúc càng
phình to đã đặt thị trường nhà đất và tiếp đó là tín dụng tại Mỹ cũng như nhiều
quốc gia châu Âu vào thế nguy hiểm.
Cho vay dưới chuẩn tăng mạnh là khởi điểm cho quả bong bóng tại thị
trường nhà đất. Các ngân hàng cho vay cầm cố bất động sản mà không quan
tâm tới khả năng chi trả của khách. Dư nợ trong mảng này nhảy từ 160 tỷ USD
của năm 2001 lên 540 tỷ vào năm 2004 và bùng nổ thành 1.300 tỷ vào năm
2007. Theo ước tính vào cuối quý III năm 2008, hơn một nửa giá trị thị trường
nhà đất Mỹ là tiền đi vay với một phần ba các khoản này là nợ khó đòi. Trước
đó, để đối phó với lạm phát, FED đã liên tiếp tăng lãi suất từ 1% vào giữa năm
2004 lên 5,25% vào giữa năm 2006 khiến lãi vay phải trả trở thành áp lực quá
lớn với người mua nhà. Thị trường bất động sản thời điểm này bắt đầu có dấu
hiệu đóng băng và sụt giảm.
Trước tình hình trên, các ngân hàng, công ty bảo hiểm, tổ chức tài
chính... đã mua lại các hợp đồng thế chấp và biến chúng thành tài sản đảm bảo
để phát hành trái phiếu ra thị trường. Loại sản phẩm phái sinh này được đánh
giá cao bởi các tổ chức định giá tín dụng, nên thanh khoản tốt. Không chỉ dừng
lại ở đó, nhiều công ty bảo hiểm, trong đó có AIG, còn sẵn sàng bảo lãnh cho
những hợp đồng hoán đổi này.
Chiến lược trên được đưa ra với mục đích giảm rủi ro cho những khoản
vay bất động sản. Tuy nhiên, trái lại nó tạo ra hiệu ứng sụp đổ dây chuyền và
khiến rủi ro bị đẩy lên cao hơn. Những bất ổn từ hoạt động cho vay dưới chuẩn
khiến giá nhà sụt giảm mạnh, thị trường nhà đất đóng băng. Cuộc khủng hoảng
từ đó lan từ thị trường bất động sản sang thị trường tín dụng và cuối cùng dẫn

đến khủng hoảng tài chính tại Mỹ và tràn sang nhiều nước châu Âu, khiến
nhiều công ty lớn phá sản.
GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 4


Những nạn nhân đáng kể đầu tiên "dính trấu" đều liên quan trực tiếp tới hoạt
động cho vay dưới chuẩn như Northern Rock và Countrywide Financial vào
hai tháng 8 và 9/2007.
Northern Rock, ngân hàng lớn thứ năm tại Anh, vào tháng 9/2007, sau khi
mất thanh khoản nghiêm trọng do thua lỗ từ cho vay thế chấp bất động sản, đã
phải cầu cứu Ngân hàng Trung ương Anh. Nhà đầu tư ùn ùn kéo đến rút tiền
khiến Chính phủ buộc phải tiếp quản tập đoàn ngân hàng này.
Trước đó, Country Financial, tập đoàn tài chính chuyên cho vay thế chấp
địa ốc của Mỹ cũng bị phá sản do nợ khó đòi vào tháng 8/2007. Đến tháng
1/2008, ngân hàng lớn nhất nước Mỹ về giá trị vốn hóa và tiền gửi, Bank of
America, đã mua lại Country Financial với giá 4 tỷ đôla.
Tiếp đến, vào ngày 17/2, Nothern Rock chính thức bị quốc hữu hóa. Sự
kiện Nothern Rock và Country Financial là dấu hiệu báo trước cơn bão sắp đổ
xuống thị trường tài chính toàn cầu cũng như làn sóng sáp nhập, phá sản, và bị
Chính phủ tiếp quản của các định chế tài chính.
-Cơn địa chấn tài chính thực sự nổ ra vào ngày 7/9 khi hai nhà cho vay cầm
cố khổng lồ của Mỹ là Freddie Mac và Fannie Mae buộc phải được Chính phủ
tiếp quản để tránh khỏi nguy cơ phá sản. Sự kiện này tiếp tục châm ngòi cho
vụ đổ vỡ với những tên tuổi lớn khác:
 Vào ngày 15/9, Ngân hàng Đầu tư lớn thứ 4 nước Mỹ Lehman Brothers
sau 158 năm tồn tại đã tuyên bố phá sản.
 Đúng 10 ngày sau, Washington Mutual tạo nên vụ phá sản ngân hàng
lớn nhất trong lịch sử với tổng tài sản thiệt hại lên tới 307 tỷ đôla.

 Ngoài ra, do khủng hoảng tài chính, ngân hàng đầu tư số một nước Mỹ,
Merill Lynch cũng bị thâu tóm bởi Bank of America.
 Chính phủ đã buộc phải bơm 85 tỷ đôla vào AIG, tập đoàn bảo hiểm lớn
nhất thế giới, để tránh cho thị trường tài chính nước này một kết cục tồi
tệ hơn.
 Tháng 9 và 10 cũng trở thành giai đoạn đen tối với phố Wall khi chỉ số
Dow Jones sụt tới 25% giá trị chỉ sau một tháng kể từ ngày 15/9.
Kể từ sau giai đoạn này, biến động tại phố Wall trở nên khó lường hơn với
nhiều kỷ lục cả tăng và giảm tồn tại trong hàng chục năm đã bị phá.
-

Ngày 16/9, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) cho biết chính phủ nước này
vừa đồng ý chi một khoản tiền trị giá 85 tỷ USD cứu trợ khẩn cấp cho AIG,
tập đoàn cung cấp dịch vụ tài chính và bảo hiểm hàng đầu thế giới đang
bên bờ vực phá sản.

Với 85 tỷ USD đầu tư vào AIG, Chính phủ Mỹ sẽ tiếp quản 79,9% giá trị
tài sản tại tập đoàn này với nguyên nhân FED cho rằng nếu AIG sụp đổ thì thị
trường tài chính Mỹ cũng lao dốc theo.
GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 5


Giá cổ phiếu của AIG đã giảm 1,96 USD, tương đương 41,2%, xuống còn
2,8 USD lúc đầu giờ chiều ngày 17/09/2008. Từ đầu năm tới nay, cổ phiếu của
AIG đã mất giá 91%. Trong vòng 18 tháng qua, AIG đã lỗ hơn 18 tỷ USD.
Khoản thua lỗ này bắt nguồn từ hoạt động đầu tư vào các loại chứng khoán
được đảm bảo bằng nợ địa ốc và việc bán các hợp đồng hoán đổi khả năng vỡ
nợ tín dụng (CDS) - những hợp đồng đạng bảo hiểm đối với khả năng vỡ nợ

của một công ty nào đó. Chỉ trong hai quý đầu năm 2008, AIG đã chịu khoản
thâm hụt tài sản trước thuế lên tới 14,7 tỷ USD vì loại hình hợp đồng này.

3. Hệ quả
Chính phủ Mỹ sẽ nắm giữ 79,9% cổ phần của AIG và quyền thay thế ban lãnh
đạo công ty , kèm theo đó là những điều kiện FED đưa ra khá ngặt nghèo: lãi
suất vay rất cao, chính phủ có quyền bác bỏ bất cứ khoản cổ tức nào và AIG sẽ
phải bán tài sản để trả nợ trong hai năm tới.
• Hãng tin AP cho biết vụ tiếp quản này đã làm dấy lên câu hỏi trong dư luận
Mỹ về việc chính phủ dùng tiền thuế của dân để giải cứu các tập đoàn tư nhân
và tại sao Washington lại cứu AIG mà không phải là Ngân hàng Lehman
Brothers. Tuy nhiên, AP dẫn tuyên bố của FED khẳng định nếu AIG sụp đổ,
nền kinh tế toàn cầu và các thị trường tài chính vốn đang lao đao sẽ càng rơi
vào khủng hoảng trầm trọng. AIG sở hữu tới 1.100 tỉ USD tài sản và bảo hiểm
88 tỉ USD tài sản, bao gồm các khoản vay thế chấp và vay doanh nghiệp của
740 triệu khách hàng tại 130 quốc gia trên toàn thế giới. Các chuyên gia tài
chính khẳng định sự sụp đổ của AIG sẽ có tác động toàn cầu lớn hơn nhiều so
với Lehman Brothers.
•

•

Sau khi FED công bố kế hoạch cứu AIG, thị trường chứng khoán Mỹ đã có
phản ứng tích cực. Chỉ số Dow Jones tăng 1,3%, Standard & Poor’s tăng
1,75% và Nasdaq tăng 1,28%. Thị trường chứng khoán châu Á cũng tỏ dấu
hiệu khởi sắc sau ngày thứ ba 16-9 đen tối. Tại Nhật, chỉ số Nikkei tăng 2,1%,
trong khi chỉ số chứng khoán châu Á - Thái Bình Dương (trừ Nhật) vọt lên
2,4%. Đồng USD phần nào phục hồi khi tăng giá 0,8%, lên mức 1 USD đổi
được 106,2 yen Nhật, cao hơn hẳn so với mức thấp kỷ lục 103,5 yen của ngày
16-9. Thị trường chứng khoán Nga cũng bị ảnh hưởng khá mạnh. Hãng tin

RIA Novosti dẫn lời Thủ tướng Vladimir Putin tuyên bố Bộ Tài chính Nga đã
đầu tư 6 tỉ USD vào thị trường tài chính nhằm giảm nguy cơ khủng hoảng và
dự kiến đầu tư thêm 14 tỉ USD.

4.Diễn biến
GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 6


o

2003: Mỹ mở rộng chính tín dụng: cho phép những người không bao giờ trả
được nợ vay tiền.

o

10/2006: Giá nhà ở Mỹ đã trải qua đợt suy giảm mạnh.

o

2/2007: Các khoản vay dưới chuẩn đang bị vỡ nợ với con số kỷ lục (thời hạn
lãi suất thấp cố định đã hết). Các tổ chức tài chính ngày càng trở nên bất ổn.

o

15/9: Ngay sau khi thông tin về sự sụp đổ của Lehman Brothers và Merrill
Lynch phải bán lại cho đối thủ Bank of America , phố Wall trải qua ngày giao
dịch tồi tệ nhất trong vòng 7 năm trở lại đây, khi Dow Jones sụt một mạch trên
500 điểm. Chỉ vài giờ sau, Bank of America cũng tuyên bố chi 50 tỷ USD để

mua lại Merrill Lynch, một tên tuổi lớn khác của phố Wall.

o Khi khủng hoảng nổ ra, đã gây ra một cú sốc đối với thu nhập của AIG. AIG

FP sụp đổ gây ra 25 tỷ USD thiệt hại. Giá cổ phiếu của công ty mẹ AIG lao
dốc, mất 90% giá trị. Xếp hạng tín nhiệm của AIG bị hạ xuống. Chưa hết, hãng
bảo hiểm lớn nhất Mỹ AIG thông báo bán một phần tài sản để tăng thanh
khoản và lấy lại niềm tin cho nhà đầu tư. Tình hình tài chính của AIG càng xấu
đi và tổ chức này có khả năng trở thành định chế tài chính lớn tiếp theo của Mỹ
bị phá sản. Với tổng tài sản 1.000 tỷ USD và 74 triệu khách hàng trên khắp thế
giới, sự sụp đổ của AIG sẽ là thảm họa với kinh tế Mỹ.

o 16/9 Cục dự trữ liên bang Mỹ đã thông qua gói cứu trợ đặc biệt dành cho AIG

trị giá 85 tỷ USD đổi lại 80% cổ phần của AIG. Sau một thời gian các điều
khoản đã được sửa đổi và gói cứu trợ lên đến 150 tỷ USD.
5.Nguyên nhân
5.1 Công ty Tài chính AIG – AIG Financial Products.
Tâm chấn của sự sụp đổ AIG là ở một văn phòng ở London. Một công ty con
được gọi là Công ty Tài chính AIG (AIG FP) đã gây nên sự sụp đổ một trụ cột của
chủ nghĩa tư bản Mỹ.
AIG FP được thành lập năm 1987 như là bộ phận của AIG, trụ sở tại London.
Trong nhiều năm qua, AIG FP đã bán bảo hiểm đối với các khoản đầu tư
không tốt như là bảo hiểm chống lại biến động lãi suất, hoặc những vấn đề kinh tế bất
khả kháng.
GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 7

Năm 1998 AIG FP bước vào thị trường hoán đổi nợ xấu doanh nghiệp: nó bán
bảo hiểm cho các ngân hàng nhằm phòng chống rủi ro vỡ nợ từ số lượng lớn
các doanh nghiệp đại chúng có rủi ro vỡ nợ thấp. Một lượng lớn các doanh
nghiệp có rủi ro vỡ nợ thấp ở các quốc gia và các ngành khác nhau thực sự
không thể vỡ nợ cùng một lúc. Các CDS - hợp đồng hoán đổi nợ xấu gồm một
rổ các khoản vay như vậy do AIG FP bán ra được xem là một kênh kinh doanh
tốt. Năm 2001, AIG FP được điều hành bởi CEO Joe Cassano đã mang về 300
triệu USD/năm (15% tổng lợi nhuận của AIG).
o Năm 2000, với logic như đã áp dụng các khoản vay doanh nghiệp: “Chúng đủ
đa dạng đến mức không thể cùng xấu đi cùng một lúc”. AIG FP đã mở rộng thị
trường hợp đồng hoán đổi nợ xấu đến các khoản vay tiêu dùng, các khoản vay
thế chấp chuẩn, vay mua ô tô, ...
o Cuối năm 2004, các công ty lớn ở phố Wall đã yêu cầu AIG FP bảo hiểm các
khoản vay thế chấp dưới chuẩn, mới đầu chỉ 2% nhưng sau đó đã tăng lên
95%.
o Cũng thời gian này, một công cụ tài chính mới ra đời, CDO ( Collateralized
Debt Obligation) – Nghĩa vụ nợ có thế chấp: Một sản phẩm tài chính phân lớp
sao cho nó ghép những tài sản tạo ra dòng tiền thành các rổ sau đó đóng gói lại
thành các tranche cụ thể bán lại cho các nhà đầu tư. Mục đích ban đầu của các
trái phiếu được đảm bảo bằng thế chấp này là phân phối lại rủi ro của hoạt
động cho vay mua nhà có thế chấp, khiến cho thị trường tài chính hiệu quả
hơn. Tuy nhiên, có lẽ chúng đã bị sử dụng cho mục đích sai trái: nhằm che dấu
rủi ro bằng cách phức tạp hoá chúng lên. Tiếp đến là sự xuất hiện của “CDO
tổng hợp” – một dạng CDO toàn những hợp đồng hoán đổi nợ xấu CDS.
o

o

AIG FP đã được trình bày với 1 ý tưởng rắng: Tại sao không đảm bảo các
CDO chống lại sự vỡ nợ thông qua 1 sản phẩm tài chính được biết đến như là

một hợp đồng hoán đổi nợ - cơ hội phải bỏ tiền thanh toán các khoản nợ là rất
khó (các nhà quản trị nghĩ vậy). Trong một khoảng thời gian, kế hoạch bảo
hiểm các CDO đã rất thành công: trong 5 năm, doanh thu của AIG FP đã tăng
từ 737 triệu USD lên đến hơn 3 tỷ USD ( 17,5% doanh thu toàn bộ AIG).

o

AIG tin rằng những gì họ bảo hiểm sẽ không bao giờ được bảo hiểm, hoặc nếu
có thì số lượng sẽ không đáng kể.

GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 8


5.2. Nguyên nhân khách quan:
Có nhiều nguyên nhân đã làm cho ban quản trị của AIG FP không phát hiện ra những
rủi ro tiềm ẩn.


Sự vô trách nhiệm của các công ty xếp hạng nổi tiếng như Moody’s, Standard
& Poor’s. Có vẻ như họ đã không hiểu rõ các trái phiếu dưới chuẩn phức tạp
mà họ đã xếp hạng. Các lỗ hổng lớn trong mô hình đánh giá rủi ro vỡ nợ cùng
với áp lực từ các công ty tài chính trả tiền cho việc xếp hạng. Họ sẵn sàng xếp
hạng 80% rổ các khoản vay thế chấp rủi ro ở mức AAA ngang bằng với trái
phiếu kho bạc Mỹ. Từ 2000 – 2007, Moody’s xếp hạng các chứng khoán liên
quan đến thế chấp ở mức triple-A và sau đó 83% các chứng khoán tài sản thế
chấp đều bị hạ xếp hạng. Rõ ràng, các công ty xếp hạng đã không làm tròn vai
trò của mình.



Thị trường nhà đất của Mỹ lúc bấy giờ đang tăng giá ổn định, làm nền tảng cơ
sở cho thị trường trái phiếu thế chấp dưới chuẩn.



Các quy định pháp lý về các phái sinh còn nhiều lỗ hổng. Các định chế tài
chính sử dụng hệ số đòn bẩy cao (Bear Stearns, Goldman Sachs, Lehman
Brothers, Merrill Lynch, Morgan Stanley có hệ số đòn bẩy 40/1. Giá trị tài sản
chỉ cần giảm 3% thì công ty sẽ đứng trên bờ vực phá sản; Hiệp hội vay thế
chấp quốc gia Fannie Mae và Freddie Mac có hệ số đòn bẩy cao nhất 70:1).
Tuy nhiên hệ số đòn bẩy cao này được ẩn dấu vào vị trí các sản phẩm phái
sinh, ở ngoại bảng Bảng CĐKT. Điều này giúp cho bảng cân đối của họ tốt
hơn, làm các nhà đầu tư tin trưởng vào sự phát triển bền vững của thị trường
hơn.



Sự lỏng lẻo trong việc giám sát các sản phẩm phái sinh OTC, bao gồm hợp
đồng hoán đổi nợ xấu. Thị trường phái sinh OTC thiếu minh tính minh bạch,
khó xác định giá trị. AIG tham gia vào thị trường bằng cách thành lập một
doanh nghiệp lớn kinh doanh các sản phẩm phái sinh không được kiểm soát, và
chọn đặt trụ sở tại London, nơi có một cơ quan điều tiết yếu kém, cơ quan
giám sát dự trữ (The Office of Thrift Supervison – OTS). OTS không thực hiện

GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 9

hiệu quả quyền hạn của mình đối với AIG. Họ thiếu khả năng giám sát một tổ
chức có quy mô và phức tạp như AIG, không nhận ra những rủi ro liên quan
đến việc bán các hợp đồng hoán đổi nợ của AIG và không hiểu trách nhiệm
giám sát toàn bộ công ty, bao gồm cả công ty con AIG FP. Hơn nữa, do dỡ bỏ
các quy định về các phái sinh OTC, các nhà giám sát bảo hiểm không quản lý
CDS mặc dù chúng cũng tương tự như là hợp đồng bảo hiểm. AIG sẽ phải duy
trì đủ vốn dự trữ, không thể tham gia vào các hợp đồng đòi hỏi việc ký quỹ và
không thể cung cấp các hợp đồng phòng vệ cho các nhà đầu cơ.


CDS thường được so sánh với sản phẩm bảo hiểm: người bán được mô tả như
là bảo hiểm chống lại sự vỡ nợ đối với tài sản cơ bản. Tuy nhiên, trong khi
CDS tương tự như bảo hiềm thì, chúng không bị quản lý bởi cơ quan giám sát
bảo hiểm bởi vì chúng được xem như là bãi bỏ quy định đối với các OTC phái
sinh. Điều khiến các CDS khác với sản phẩm bảo hiểm. Ít nhất là 2 điều quan
trọng. Thứ nhất, chỉ 1 người duy nhất với lợi ích bảo hiểm có thể bao gồm
chính sách bảo hiểm Ví dụ: chủ sở hữu ô tô bảo hiểm chiếc xe người đó sở hữu
– không phải xe của người khác. Nhưng một người mua CDS có thể sử dụng
nó để đầu cơ bằng sự vỡ nợ của khoản nợ mà người mua không sở hữu. Điều
đó thường được gọi là “CDS vô danh” và có thể thổi phồng các khoản thua lỗ
tiềm năng và không tương ứng với khoản lãi trên sự vỡ nợ của khoản nợ hoặc
một tổ chức.

5.3. Nguyên nhân chủ quan:
Hoạt động của AIG có thể chia làm 4 lĩnh vực chính: hoạt động bảo hiểm tổng
quát ( bảo hiểm phi nhân thọ), bảo hiểm nhân thọ, quản lí tài sản và cung cấp các dịch
vụ tài chính. Tuy nhiên, nguồn gốc thất bại của AIG lại không nằm ở hoạt động kinh
doanh chính của nó, mà lại có nguồn gốc từ các sản phẩm tài chính mà AIG đang
cung cấp trên thị trường.

•

AIG FP đã sử dụng tỷ lệ đòn bẩy cao: AIG FP đã bán ra số nợ cao hơn tài
sản cơ sở của mình. Điều này khiến AIG FP không đáp ứng được những
quy định trong kinh doanh bảo hiểm.AIG FP không có mô hình riêng của
mình hoặc cách thức khác để đánh giá danh mục CDO mà công ty đảm bảo
thông qua các hợp đồng hoán đổi.

•

Ban quản lý cấp cao của AIG FP đóng “vai trò” rất quan trọng trong vụ bê
bối này. Chính bởi sự không thật sự hiểu rõ các CDS mà công ty mình đang
bán, phong cách lãnh đạo áp đảo, quá coi trọng ý kiến chủ quan của ông
Joe Cassano – CEO của AIG FP đã phần nào đưa AIG đến bờ vực phá sản.

GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 10


+7/2005: Một nhân viên tên Gene Park và những đồng sự khác đã cảm
nhận được những rủi ro tiềm ẩn trong các CDS. Họ nghĩ rằng AIG FP sẽ
vẫn nhận được phí bảo hiểm nếu giá nhà đất vẫn tiếp tục tăng mãi. Họ
nhận ra rằng, số tiền phí bảo hiểm mà họ nhận được sẽ không đủ chi trả
nếu sự kiện xấu xảy ra. Park và những đồng nghiệp khác đã thuyết phục
Cassano và Frost về việc dừng bán các CDS. Vì họ nhận thấy thị trường
các CDO của các thế chấp dưới chuẩn đang ngày càng ít đa dạng hơn,
các giao dịch trên thị trường tập trung quá nhiều vào tài sản thế chấp
dưới chuẩn từ thị trường nhà đất. Họ nhận thấy các tiêu chuẩn bảo đảm
ngày càng xấu đi, và xu hướng giá cả nhà đất đang chững lại. Nhưng

Cassano vẫn tiếp tục để AIG FP tiếp tục thực hiện các hợp đồng hoán
đổi này.
+ 2/2006, Cassano đã đồng ý công khai công ty sẽ dừng việc bán các
CDS và vẫn tiếp tục cho những khoản họ đã bảo hiểm. Gene Park đề
nghị mua một hợp đồng phòng vệ từ UBS, ngân hàng Thuỵ Sĩ, nhưng
Andrew Forster, người đứng đầu bộ phận kinh doanh tín dụng tại AIG
FP đã từ chối ý tưởng đó bởi vì phí phải trả cho sự phòng hộ đó sẽ lớn
phí mà AIG FP nhận được khi thực hiện các CDS. Do đó AIG FP dựa
vào mô hình tính toán rủi ro cái mà không cung cấp được công cụ cho
việc đánh giá giá trị thị trường của các CDO. Mô hình đó được phát
triển bởi Gary Gorton, người bắt đầu làm tư vấn cho AIG FP, ông rất
thân thiết với CEO Joe Cassano. Mô hình này xác định với độ tin cậy
99.85% rằng chủ sở hữu các tranche siêu cao cấp của các CDO được
bảo vệ bởi AIG FP sẽ không bao giờ bị tổn thất thực tế, ngay cả trong
một nền kinh tế khó khăn như là thời điểm suy thoái sau Chiến tranh II.
+ Kiểm toán viên của PricewaterhouseCoopers (PwC), người dường
như không hiểu rõ các yêu cầu về tài sản thế chấp, đã kết luận rằng “Rủi
ro vỡ nợ trong danh mục của AIG đã được loại bỏ một cách hiệu quả và
như một quan điểm về quản lý rủi ro, không có rủi ro kinh tế đáng kể
trong danh mục đầu tư và kết quả là giá trị hợp lý của bảo hiểm trách
nhiệm ở vị thế này từ quan điểm quản trị rủi ro có thể được xem là bằng
không.”
+ Cassano đã kiên quyết khẳng định rằng, các hợp đồng CDS đã được
phòng vệ một cách hiệu quả. Ông cho rằng AIG không bao giờ có thể bị
thua lỗ trong các hợp đồng hoán đổi, bởi vì hợp đồng CDS của AIG chỉ
đảm bảo cho các chứng khoán được đánh giá cao nhất.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM

GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 11


 Tại các tổ chức đánh giá mức độ tín nhiệm, các sản phẩm khác nhau

cần được phân tích khác nhau bằng việc sử dụng các mô hình khác
nhau. Họ cần cải cách làm giảm thiểu sự xung đột lợi ích đối với các
khách hàng và họ phải chịu trách nhiệm về những đánh giá của mình.
 Các hợp đồng phái sinh cần phải chuẩn hóa và giao dịch trên thị trường
chứng khoán mở để đảm bảo tính minh bạch, cạnh tranh và biên lợi
nhuận đủ an toàn. Bảo hiểm vỡ nợ tín dụng phải được hạn chế đối với
các nhà đầu tư có rủi ro bảo hiểm được, hoặc cấm hoàn toàn.
 Hoạt động của ngân hàng thương mại phải được tách khỏi hoạt động
ngân hàng đầu tư rủi ro. Coi trọng quản trị rủi ro tín dụng và rủi ro
thanh khoản đối với các ngân hàng thương mại. Tín dụng là hoạt động
cơ bản đem lại nhiều lợi nhuận cho các ngân hàng thương mại, song
cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro với những hậu quả khó lường. Quản trị rủi ro
tín dụng trước hết cần tập trung kiểm soát các hoạt động cho vay vào
các lĩnh vực mạo hiểm, như bất động sản, chứng khoán, các sản phẩm
tín dụng phái sinh.

 Đứng từ góc độ công ty, ban quản trị cần chú trọng hơn đến việc quản

trị rủi ro của công ty và ít phụ thuộc hơn vào các tổ chức đánh giá mức
độ tín nhiệm. Warren Buffet đã nói rằng: “Bạn nên hiểu bạn đang mua
các gì.”
+ Xây dựng riêng các mô hình định giá, mô hình đánh giá rủi
ro,...
+ Thực hiện những nghiên cứu nghiêm túc về động thái thị

trường.
+ Xây dựng nhiều kịch bản và đưa ra phương án xử lý phù hợp,
đặc biệt trong môi trường thị xấu.
+ Thường xuyên đánh giá lại giá trị công ty theo giá trị thị
trường.
Quan trọng nhất, chúng ta cần phải tuân thủ những nguyên tắc cơ bản của tín
dụng: Biết sản phẩm của bạn và hiểu rõ khách hàng của bạn.

GVHD: TS.Hồ Công Hưởng

Page 12