MỘT số BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG học tập BẰNG PHƯƠNG PHÁP tổ CHỨC TRÒ CHƠI TRONG môn KHOA học lớp 5

UBND HUYỆN KRÔNG ANA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP BẰNG
PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI TRONG MÔN KHOA HỌC
LỚP 5
TRƯỜNG TH NGUYỄN THỊ MINH KHAI CÓ HIỆU QUẢ

Lĩnh vực: Chuyên môn
Họ và tên: Phạm Thị Thanh Hoàng
Chuyên ngành đào tạo: Giáo dục Tiểu học
Đơn vị: Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai

Krông Ana, tháng 4 năm 2019

1


PHẦN THỨ NHẤT 1: MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Trong thời đại công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hiện nay, việc đào
tạo thế hệ trẻ trở thành những người lao động có ích cho xã hội là việc làm cấp
bách và cần thiết, đòi hỏi sự dày công của người giáo viên, bởi yêu cầu ngày
càng cao của xã hội, đòi hỏi người giáo viên phải có trình độ, có năng lực phẩm
chất đạo đức tốt, tâm huyết với nghề, yêu thương tận tụy với học sinh, không
ngừng đổi mới phương pháp dạy học. Giáo dục đóng vai trò quan trọng vì mọi
kiến thức, hành vi và phẩm chất đạo đức được hình thành ở nhà trường đặc biệt
là cấp tiểu học.
Trong những năm qua Phòng Giáo Dục và Đào Tạo huyện Krông Ana và
Ban giám hiệu Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai rất quan tâm và thường
xuyên chỉ đạo giáo viên trong công tác dạy và học. Giáo dục cho học sinh Tiểu

học là phải giáo dục toàn diện, không coi trọng môn chính, môn phụ. Bởi vậy
cùng với các môn học khác, môn Khoa học đã góp phần không nhỏ vào việc
hình thành và phát triển toàn diện cho học sinh. Để dạy tốt môn Khoa học, người
giáo viên cần biết phối kết hợp các phương pháp dạy học như: Phương pháp
quan sát; phương pháp thí nghiệm; phương pháp trò chơi học tập… Trong đó
phương pháp Trò chơi học tập là một trong những phương pháp dạy học có hiệu
quả nhằm khuyến khích sự tò mò khoa học, thói quen đặt câu hỏi, tìm câu giải
thích khi các em được tiếp cận với thực tế, qua đó các em dễ dàng ghi nhớ nội
dung bài học. “Trò chơi học tập là một phương pháp dạy học giúp các em vui vẻ
hẳn lên, thích hoạt động hơn… Khi bị khép vào luật chơi, các em dần có trật tự,
kỷ luật hơn…”
- Trò chơi học tập còn có một vai trò rất lớn trong mỗi tiết học vì:
+ Nó làm thay đổi không khí lớp học, tập thể có được bầu không khí vui vẻ,
thân ái, thông cảm...
+ Quá trình học tập còn trở thành 1 hình thức vui chơi hấp dẫn.
+ Học sinh thấy nhanh nhẹn cởi mở hơn.
+ Học sinh tiếp thu bài tự giác, tích cực hơn.
+ Học sinh được hệ thống và củng cố kiến thức.
Tôi thấy phương pháp Trò chơi học tập có nhiều ưu điểm, không những
giúp học sinh tự khám phá, hình thành, hệ thống kiến thức mà nó còn tạo cho
các em có sự thi đua, tính nhanh nhẹn, cởi mở, vui vẻ khi đến trường tạo điều
kiện cho sự phát triển toàn diện ở học sinh Tiểu học.
Qua nhiều năm giảng dạy tại Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai, tôi thấy đa
số học sinh rất muốn được tham gia trò chơi học tập nhưng vẫn còn không ít học
sinh thụ động, tự ti, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động này. Mặt khác,
2


trong môn Khoa học lớp 5 có rất nhiều tiết học cần sử dụng đến phương pháp
Trò chơi học tập để phát hiện kiến thức mới hoặc để củng cố kiến thức.

Với các lý do trên, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu để nâng cao hiệu quả của
phương pháp Trò chơi học tập trong môn khoa học lớp 5.
1.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Phương pháp tổ chức trò chơi trong môn Khoa học
lớp 5C năm học 2017 - 2018 Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai.
1.2. Phạm vi nghiên cứu
Trong đề tài này tôi chỉ nghiên cứu tập thể học sinh lớp 5C năm học 2017
- 2018 Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai mà tôi chủ nhiệm. Nghiên cứu một số
biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả của phương pháp trò chơi trong môn Khoa
học, thời gian nghiên cứu một năm.
2. Mục đích nghiên cứu
Góp phần nâng cao đổi mới phương pháp dạy học môn Khoa học ở tiểu
học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, tăng
cường hoạt động cá thể phối hợp với học tập giao lưu. Hình thành và rèn luyện
kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Điều đó dẫn đến những đổi mới về nội
dung và phương pháp dạy học. Chương trình mới chú ý đến phương pháp dạy
học nhằm thúc đẩy quá trình tự học của học sinh, tạo cho học sinh những kỹ
năng và thói quen tự học để có thể học tập lên những cấp học tiếp theo và học
tập suốt đời.

PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận
Vui chơi là một hoạt động không thể thiếu được của con người ở mọi lứa
tuổi, đặc biệt ở lứa tuổi tiểu học, lứa tuổi học mà chơi - chơi mà học, nó phù hợp
với đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi này. Vì vậy Trò chơi học tập được đánh
giá cao trong giảng dạy.
Trò chơi học tập là gì? Trò chơi không chỉ là một “công cụ” dạy học mà
nó còn là con đường sáng tạo xuyên suốt quá trình học tập của học sinh. Phương
pháp tổ chức trò chơi không chỉ là sự đánh giá trong quá trình dạy và học của
thầy và trò mà nó còn tạo cho ta cảm giác thoải mái, tự tin, có sự sáng tạo, nhanh

3


trí, có óc tư duy, tưởng tượng của học sinh. Trò chơi học tập là trò chơi mà luật
của nó bao gồm các qui tắc gắn với kiến thức kĩ năng có được trong hoạt động
học tập, gắn với nội dung bài học, giúp học sinh khai thác vốn kinh nghiệm của
bản thân để chơi, thông qua chơi học sinh được vận dụng các kiến thức kĩ năng
đã học vào các tình huống trò chơi và do đó học sinh được luyện tập thực hành
củng cố, mở rộng kiến thức, kĩ năng đã học. Trò chơi học tập làm thay đổi hình
thức hoạt động của học sinh, tạo ra bầu không khí dễ chịu thoải mái trong giờ
học, giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách tự giác tích cực. Giúp học sinh
rèn luyện củng cố kiến thức đồng thời phát triển vốn kinh nghiệm được tích luỹ
qua hoạt động chơi. Trò chơi học tập rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo, thúc đẩy hoạt
động trí tuệ, nhờ sử dụng trò chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành một
hoạt động vui và hấp dẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn.
Trò chơi không chỉ là phương tiện mà còn là phương pháp giáo dục. Như
Bác Hồ đã nói: “Trong lúc học cũng cần cho chúng vui, trong lúc vui cũng cần
cho chúng học”. Dạy kết hợp với tổ chức trò chơi chính là việc giáo viên hướng
dẫn học sinh hoàn thành tốt phẩm chất của con người mới Xã hội chủ nghĩa.
Tổ chức trò chơi là một phương pháp dạy học, chơi là một biện pháp học
tập có hiệu quả của học sinh. Thông qua trò chơi, học sinh được tập luyện, làm
việc cá nhân, làm việc theo nhóm theo sự phân công với tinh thần hợp tác. Đó là
những việc làm thuộc phương pháp học tập mới mà Trường Tiểu học Nguyễn
Thị Minh Khai được hình thành ở các lớp học, và đặc biệt là các em học sinh lớp
5. Thông qua trò chơi, các em trong lớp sẽ được kết nối với nhau, tăng thêm tinh
thần đoàn kết giữa các thành viên trong nhóm và trong lớp. Tạo niềm vui và sự
phấn khởi trong học tập. Do đó tiết học sẽ đạt hiệu quả cao.
2. Thực trạng
Huyện Krông Ana là một trong những huyện đi đầu trong các phong trào,
đặc biệt là các phong trào dạy và học. Phòng Giáo dục đã trang bị cơ sở vật chất

như: bàn ghế, sách vở, bảng máy chiếu, tranh ảnh,… cho các trường trong địa
bàn huyện. Phòng Giáo dục đã triển khai kịp thời những thông tư, văn bản chỉ
đạo đúng theo sự đổi mới của Đảng và Nhà nước. Thành lập các tổ tư vấn của
mô hình trường học mới VNEN, tổ tư vấn về thông tư 30/2014 và 22/2016 của
Bộ Giáo dục và Đào tạo giúp giáo viên giải quyết những vướng mắc trong quá
trình dạy học.
Ban giám hiệu nhà trường làm tốt công tác tham mưu với Phòng Giáo dục
để đầu tư kịp thời về cơ sở vật chất, các tài liệu hướng dẫn xây dựng và thực
hiện tốt các hình thức dạy học, trong đó có hình thức Trò chơi học tập, tổ chức
chuyên đề, tập huấn cấp trường để giáo viên trao đổi học hỏi lẫn nhau nâng cao
chất lượng giảng dạy. Ngoài ra tổ chuyên môn thường xuyên dự giờ thăm lớp,
kiểm tra hồ sơ kịp thời điều chỉnh những sai sót, chia sẻ kịp thời những vướng
mắc mà giáo viên gặp phải trong quá trình xây dựng và thực hiện các hình thức
4


dạy học, điều này giúp giáo viên và học sinh yên tâm trong công tác, hoàn thành
nhiệm vụ được giao.
Năm học 2016 - 2017 tôi được phân công dạy học lớp 5B, tôi đã
dạy môn Khoa học theo chuẩn kiến thức kĩ năng môn học nhưng do kinh
nghiệm chưa được nhiều, khả năng tổ chức các hình thức dạy học cho học sinh
còn nhiều hạn chế nên ít tổ chức trò chơi cho học sinh. Vì vậy khả năng tham gia
chơi trò chơi học tập của học sinh không được cao. Cụ thể như sau:
- Tổng số HS : 29
- Số học sinh muốn được tham gia, hiểu mục đích và thu được kết quả sau trò
chơi học tập: 60%
- Số học sinh muốn được tham gia, nhưng chỉ tham gia với mục đích vui chơi
là chính mà chưa hiểu, chưa thu được kết quả sau trò chơi học tập: 20%.
- Số học sinh chưa muốn tham gia: 20%.
Sở dĩ các em chưa muốn tham gia hoặc tham gia mà chưa thu được kết quả là

do một số nguyên nhân sau:
+ Các em chưa hiểu mục tiêu của trò chơi: chơi để làm gì? chơi nhằm mục
đích gì?
+ Các em chưa hiểu rõ cách chơi, luật chơi, sự thi đua “thưởng - phạt”…
giữa các đội chơi.
+ Trò chơi giáo viên đưa ra chưa thú vị, chưa đủ hấp dẫn để lôi cuốn.
+ Trò chơi quá khó, các các em không thể tham gia.
+ Nhiều em còn hiếu thắng, tranh cãi, vi phạm luật chơi, dẫn đến giận hờn,
buồn chán. Hiệu quả bài học không cao.
+ Giáo viên không chủ động về thời gian, về các tình huống xảy ra dẫn đến
tình trạng trò chơi bỏ dở hoặc kết thúc trò chơi mà không thu hoạch được gì, học
sinh không hứng thú với tiết học.
Đầu năm học 2017 - 2018 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công
chủ nhiệm lớp 5C. Được nhà trường tạo điều kiện về mọi mặt và tôi luôn xác
định được nhiệm vụ của mình trong công tác dạy học và tâm huyết với nghề
mình đã chọn, quan tâm, thương yêu đến học sinh của mình. Từ đó luôn cố gắng
rèn luyện chuyên môn nghiệp vụ, học hỏi các đồng nghiệp đi trước, luôn biết
lắng nghe sự góp ý của đồng nghiệp để hoàn thiện bản thân. Tôi đã lựa chọn
được một số biện pháp để nâng cao chất lượng học tập bằng phương pháp trò
chơi môn Khoa học lớp 5.

5


3. Những biệnpháp đề ra
3.1. Giáo viên cần lựa chọn trò chơi phù hợp với nội dung bài học
Không phải tiết Khoa học nào cũng cần sử dụng đến phương pháp Trò
chơi học tập. Nếu như vậy thì giáo viên đã quá lạm dụng phương pháp này. Vì
thế, với mỗi tiết dạy, giáo viên cần xác định rõ mục tiêu của bài học, lựa chọn
phương pháp dạy học cho phù hợp với nội dung từng phần, áp dụng linh hoạt

các phương pháp dạy học trong tiết dạy sao cho tiết học trở nên nhẹ nhàng, học
sinh tiếp thu bài tích cực, chủ động hơn. Tùy từng bài mà giáo viên sử dụng
phương pháp Trò chơi học tập cho thích hợp. Khi đã lựa chọn được phương
pháp dạy học cho mỗi hoạt động, giáo viên cần xác định rõ mục tiêu để xây
dựng hình thức tổ chức cho hoạt động đó.
Một số đểm giáo viên cần chú ý:
a. Các hình thức dạy học theo mô hình VNEN
Trong dạy học môn Khoa học người giáo viên cần biết vận dụng linh hoạt
và lựa chọn các phương pháp vào từng hoạt động của các dạng bài học, để
hướng dẫn học sinh tự tìm tòi chiếm lĩnh kiến thức mới, hướng dẫn học sinh
thực hành hình thành và rèn luyện kĩ năng, hướng dẫn học sinh giảng giải kết
hợp việc vận dụng phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm nhỏ nhằm đáp ứng
nhu cầu đổi mới trong dạy học.
Tổ chức dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động là mấu chốt
của vấn đề đổi mới. Vì vậy khi giảng dạy giáo viên cần kết hợp các hình thức tổ
chức dạy học:
b. Một số nguyên tắc thiết kế trò chơi học tập
Tổ chức trò chơi học tập mỗi chúng ta phải dựa vào nội dung bài học,
điều kiện thời gian trong mỗi tiết học cụ thể để đưa ra các trò chơi cho phù hợp,
xong muốn tổ chức được trò chơi có hiệu quả cao thì đòi hỏi mỗi giáo viên phải
có kế hoạch chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ và đảm bảo các yêu cầu sau:
- Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục.
- Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học.
- Trò chơi phải phù hợp với tâm sinh lí của học sinh lớp, phù hợp với khả
năng người hướng dẫn và cơ sở vật chất của nhà trường.
- Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú.
- Trò chơi phải chuẩn bị chu đáo.
- Trò chơi phải gây hứng thú với học sinh.
- Trò chơi phải rèn luyện được cho học sinh một số kĩ năng.
6

c. Cấu trúc của trò chơi học tập
- Tên trò chơi.
- Mục đích: Nêu rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến
thức, kĩ năng nào. Mục đích của trò chơi sẽ qui định hành động chơi được thiết
kế trong trò chơi.
- Đồ dùng, đồ chơi: Mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong trò chơi
học tập.
- Nêu lên luật chơi: Chỉ rõ qui tắc của hành động chơi qui định đối với
người chơi, qui định thắng thua của trò chơi.
- Số người tham gia chơi: Cần chỉ rõ số người tham gia chơi
d. Cách tổ chức chơi
- Thời gian tiến hành thường từ 5-7 phút. (tiến hành ngay đầu tiết học
hoặc có thể lồng ghép trong mỗi bài tập, cuối bài học) nhằm thu hút sự chú ý và
củng cố kiến thức một cách vững chắc hơn qua mỗi loại bài tập tương ứng với
mỗi loại kiến thức.
- Đầu tiên là giới thiệu trò chơi:
+ Nêu tên trò chơi.
+ Hướng dẫn trò chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ qui định
chơi.
- Chơi thử và qua đó nhấn mạnh luật chơi .
- Chơi thật.
- Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể nêu
thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
- Thưởng - phạt: phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp nhận
thoải mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của học sinh.
Phạt những học sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui như hát
một bài, nhảy cò cò… Giáo viên cần khen ngợi, tặng thưởng cho những học sinh
hoặc nhóm thắng cuộc (một tràng pháo tay, bông hoa thi đua,...) đồng thời cũng

động viên, khích lệ những học sinh hoặc nhóm chưa dành thắng lợi để những lần
chơi sau các em sẽ cố gắng hơn.
3.2. Giúp học sinh xác định rõ mục đích của trò chơi
Trước khi tổ chức cho học sinh tham gia chơi, giáo viên cần giúp học sinh
hiểu: Qua trò chơi, các em sẽ tìm được những kiến thức gì, cũng cố hay khắc
sâu, hệ thống được những kiến thức gì?
7


Phần lớn Trò chơi học tập trong môn khoa học lớp 5 ở 2 dạng kiến thức: chơi
để khám phá, hình thành kiến thức mới và chơi để củng cố, hệ thống hóa kiến
thức đã học. Cụ thể như sau:
+ Trò chơi để hình thành kiến thức mới

Bài

Tên trò chơi

Mục đích trò chơi

Bài 1: Sự sinh sản

Bé là con ai?

Học sinh nhận ra, mỗi trẻ em đều
có những đặc điểm giống bố, mẹ
mình.

Bài 2: Nam và nữ

Ai nhanh, ai đúng?

Học sinh biết phân biệt đặc điểm về
mặt sinh học và xã hội của nam và
nữ.

Bài 3: Các giai
đoạn của cuộc đời

Ai nhanh, ai đúng?

Học sinh hiểu 1 số đặc điểm chung
của trẻ ở từng giai đoạn từ 3 đến 10
tuổi.

Bài 7: Phòng
tránh các bệnh lây
truyền do muỗi đốt

Ai nhanh, ai đúng?

Học sinh biết tác nhân gây bệnh, sự
nguy hiểm của bệnh viêm não.

Bài 9: Phòng
tránh HIV/AIDS
thái độ đối với
người nhiễm
HIV/AIDS

Ai nhanh, ai đúng?

Học sinh giải thích được HIV,
AIDS là gì? các đường lây bệnh
HIV.

Bài 19: Sự chuyển
thể của chất

Ai nhanh, ai đúng?

Học sinh biết đặc điểm của chất rắn
- chất lỏng - chất khí.

Bài 20: Hỗn hợp
và dung dịch

Nhà khoa học trẻ

Học sinh biết các phương pháp tách
các chất ra khỏi hỗn hợp.

Bài 21: Biến đổi
hóa học

Bức thư bí mật

Học sinh biết vai trò của nhiệt trong
biến đổi hóa học.

Bài 30: Sinh sản
và chu trình sinh
sản của động vật

Ghép chữ

Học sinh biết đặc điểm bên ngoài
của động vật đẻ con, động vật đẻ
trứng.

8


Bài 31: Sinh sản
và quá trình phát
triển của côn
trùng, ếch.

Bắt chước tiếng
kêu

Học sinh biết thời gian, địa điểm
sinh sản của ếch.

+ Trò chơi để củng cố hóa kiến thức

Bài

Bài 3: Các
giai đoạn của

cuộc đời

Tên trò chơi

Ai đang ở giai đoạn
nào?

Mục đích của trò chơi

Củng cố hiểu biết về lứa tuổi vị
thành niên, tuổi trưởng thành, tuổi
già.

Bài 5: Thực
Chiếc ghế nguy
hành nói
hiểm
không với chất
gây nghiện

Thực hành để củng cố sự hiểu biết
về tác hại của chất gây nghiện.

Bài 6: Dùng
thuốc an toàn

Ai nhanh, ai đúng?

Củng cố về giá trị dinh dưỡng của
thuốc và cách sử dụng thuốc an toàn.

Bài 10: Phòng
tránh bị xâm
hại tình dục

Ứng xử khôn khéo

Học sinh biết cách ứng xử khi bị
xâm hại.

Bài 22: Năng
lượng

Ai nhanh, ai đúng?

Củng cố kiến thức về năng lượng.

Bài 27: Sinh
sản của thực
vật có hoa

Ghép chữ

Củng cố kiến thức về thực vật có
hoa.

Bài 32: Sinh
sản và chu
trình sinh sản
của động vật.

Ai nhanh, ai đúng

Củng cố kiến thức về sự sinh sản
của động vật.

Bài 34: Môi
trường tự
nhiên có vai
trò gì đối với
đời sống của
cong người?

Ô chữ kì diệu

Củng cố về sự sinh sản ở thực vật có
hoa.

9


Bài 35: Con
người tác động
đến môi
trường như thế
nào?

Ai nhanh, ai đúng?

Hệ thống 1 số nguồn tài nguyên và

tác dụng của chúng.

Bài 36: Chúng Ai nhanh,ai đúng?
ta cần làm gì
để bảo vệ môi
trường?

Hệ thống kiến thức về môi trường.

- Cách nêu mục tiêu của trò chơi, giáo viên cần đưa ra một cách khéo léo, hấp
dẫn, có tính chất gợi mở để tạo sự tò mò khám phá cho học sinh.
- Sau khi các em đã hiểu được mục đích của trò chơi, thấy được sự hấp dẫn
của trò chơi các em sẽ chủ động tham gia chơi mà không cần giáo viên ép buộc.
Để có được điều đó, giáo viên cần xây dựng trò chơi học tập sao cho hợp lý, hợp
lý về thời gian, hợp lý về hình thức chơi, về luật chơi, về hình thức khen
thưởng…
3.3. Cách xây dựng trò chơi học tập
Giáo viên có thể tổ chức một hoạt động học tập thành một trò chơi học tập khi
đã có đủ các điều kiện sau:
- Về đồ dùng, dụng cụ phục vụ cho trò chơi.
- Về thời gian, thời điểm chơi, không gian chơi.
- Có cách chơi, luật chơi rõ ràng.
- Có cách tính điểm để phân định “thắng- thua”, khen thưởng…
Các yếu tố đó là sự chuẩn bị cụ thể chu đáo của giáo viên, góp phần quyết định
sự thành công hay không của trò chơi.
* Sự chuẩn bị đồ dùng học tập cho học sinh tham gia trò chơi.
Đối với mỗi tiết học nói chung hay với mỗi trò chơi học tập nói riêng, giáo
viên cần xác định rõ: Để phục vụ cho trò chơi này cần đến những đồ dùng nào?
dụng cụ nào? phương tiện nào?... từ đó, giáo viên dành thời gian để chuẩn bị.
Đối với những đồ dùng dễ tìm kiếm, dễ chuẩn bị giáo viên cần cho học sinh

chuẩn bị, vừa thể hiện nhiệm vụ và vừa tăng thêm sự thích thú, hưng phấn của
học sinh. Học sinh sẽ cùng chuẩn bị hoặc cùng người thân ở nhà chuẩn bị, đây
cũng chính là hoạt động ứng dụng ở mỗi bài (Ví dụ: Bài 12: Tre, mây, song), qua
đó cha mẹ học sinh cũng cùng tham gia vào quá trình học tập của học sinh, làm
cho việc học của các em trở nên nhẹ nhàng.
10


Hình 1: Giáo viên chuẩn bị đồ dùng

Hình 2: Học sinh chuẩn bị đồ dùng ở nhà
11


VÍ DỤ:
+ Thực hiện trò chơi tiếp sức “Ai nhanh ai đúng?’’ của Bài 22: Năng lượng
(trang 16) cần chuẩn bị: 2 cột A và B, học sinh thi theo nhóm, nhóm nào nối
nhanh và đúng hơn thì nhóm đó sẽ dành phần thắng.
Cột A
Hoạt động/biến đổi
Chim bay
Ô tô đồ chơi chạy
Nước được đun nóng lên
Xe máy chạy
Ti vi phát hình ảnh, âm thanh
Sưởi ấm cho Trái đất

Cột B
Nguồn năng lượng
Xăng

Pin
Điện (lấy từ ổ điện)
Mặt trời
Thức ăn
Than

Hình 3: Học sinh các nhóm đang chơi trò chơi “Ai nhanh, ai đúng”
12


+ Chuẩn bị cho trò chơi “Ghép chữ” của Bài 27: Sinh sản của thực vật có hoa
(trang 38).
Giáo viên cần vẽ hoặc in 2 tranh câm: Sơ đồ cơ quan sinh sản ở thực vật có
hoa:

Hình 4: Sơ đồ cơ quan sinh sản ở thực vật có hoa
- 2 bộ thẻ chữ có ghi tên các bộ phận của cơ quan sinh sản ở thực vật có hoa:
Hạt phấn

Đầu nhụy

Vòi nhụy

Ống phấn

Bao phấn

Bầu nhụy
Noãn

Với tranh câm giáo viên cần vẽ đúng các bộ phận của cơ quan sinh sản ở thực
vật có hoa. Các bộ phận phải rõ nét, phân biệt bằng màu sắc cụ thể, đảm bảo
tính khoa học và thẩm mỹ cho bức tranh.
Sự chuẩn bị chu đáo, hấp đẫn sẽ tạo niềm hứng khởi, thu hút học sinh tham
gia. Sự rõ ràng, khoa học sẽ giúp các em dễ tìm hiểu, dễ nhận biết kiến thức,
13


nhiệm vụ của bản thân trong quá trình tham gia chơi. Sự chuẩn bị cho một trò
chơi không nhất thiết phải quá cầu kì, đôi khi còn dễ tìm, dễ kiếm.
+ Để chuẩn bị cho trò chơi “Chiếc ghế nguy hiểm” của Bài 5: Thực hành nói
không với chất gây nghiện (trang 15), giáo viên chỉ cần lấy luôn chiếc ghế của
mình, phủ lên ghế một tấm vải tối màu để học sinh không phát hiện được bên
trong ghế là cái gì? Sự chuẩn bị này tuy đơn giản nhưng vẫn tạo được sự tò mò,
tâm trạng hồi hộp của học sinh khi đến gần chiếc ghế, chiếc ghế ấy sẽ thu hút
học sinh tham gia vào trò chơi.
Với sự chuẩn bị như vậy, giáo viên sẽ khuyến khích các em tham gia vào trò
chơi. Ngoài việc chuẩn bị đồ dùng dạy học, giáo viên cần biết bố trí thời gian
cho các hoạt động trong tiết học một cách hợp lý. Trò chơi học tập cũng là một
hoạt động trong tiết học. Bởi vậy, giáo viên cần sắp xếp thời gian, thời điểm phù
hợp cho mỗi trò chơi.
* Xác định thời gian, thời điểm diễn ra trò chơi.
Để xác định thời gian, thời điểm diễn ra trò chơi, giáo viên cần đọc kĩ mục tiêu
tiết dạy, mục tiêu của trò chơi để phân bố thời gian cho hợp lý.
Ở những trò chơi hình thành kiến thức mới, hoạt động này được diễn ra đầu
tiết học hoặc đầu một phần nội dung bài học. Những trò chơi để củng cố nội
dung kiến thức đã học thường diễn ra cuối tiết học hoặc cuối 1 phần nội dung
vừa học. Tuy nhiên, trò chơi diễn ra vào thời điểm nào, giáo viên cũng cần xác
định thời gian cho hợp lý, không để ảnh hưởng đến thời gian của tiết học hoặc
thời gian của tiết học khác.

VÍ DỤ:
- Trò chơi: “Ai nhanh, ai đúng?” của Bài 7: Phòng tránh các bệnh lây truyền
do muỗi đốt (trang 20), đây là hoạt động đầu tiên của tiết học, cũng là một hoạt
động chính giúp học sinh hiểu được:
+ Tác nhân gây bệnh viêm não.
+ Tác hại của bệnh viên não.
+ Lứa tuổi hay mắc bệnh viêm não.
+ Đường lây truyền bệnh viêm não.
Bởi vậy, giáo viên cần dành từ 4 - 5 phút để học sinh có đủ thời gian để đọc
các thông tin trong sách Hướng dẫn học Khoa học, thảo luận rồi lựa chọn đáp án
đúng. Đáp án đúng chính là những kiến thức mới mà các em đã tự tìm hiểu,
khám phá cho bản thân.
- Trò chơi: Ghép chữ của Bài 27: Sự sinh sản của thực vật có hoa (trang 38)
đây là trò chơi có mục đích để củng cố kiến thức vừa học ở hoạt động trên, vì
14


vậy giáo viên không cần quá nhiều thời gian cho trò chơi, sẽ gây ảnh hưởng đến
các hoạt động khác, chỉ cần từ 3 - 4 phút, đủ để học sinh đọc nhanh nội dung ghi
trên các tấm bìa rồi gắn vào: Sơ đồ nhị và nhuỵ của hoa.
Việc chuẩn bị chu đáo sẽ giúp cho giáo viên tự tin, chủ động trong tiết dạy.
Bởi vậy ngoài việc chuẩn bị về đồ dùng dụng cụ, xác định thời gian, thời điểm
cho hợp lý giáo viên cần xác định địa đểm, số lượng học sinh tham gia chơi cho
mỗi trò chơi để phù hợp cả về không gian, thời gian, phù hợp với tất cả đối
tượng học sinh.
* Địa điểm và đối tượng học sinh tham gia chơi.
Phần lớn các trò chơi được diễn ra trong lớp học. Tuy vậy, với mỗi trò chơi
cũng cần có khoảng không gian chơi cho phù hợp.
*VÍ DỤ:
- Những trò chơi để hình thành kiến thức mới, thường tất cả các học sinh được

tham gia chơi, do vậy các em có thể ngồi ngay trong bàn học theo từng nhóm
chơi, như trò chơi: Ai nhanh, ai đúng? của Bài 19: Sự chuyển thể của chất (trang
3). Hay trò chơi: Chiếc ghế nguy hiểm của Bài 5: Thực hành nói không với chất
gây nghiện (trang 15), mặc dù đây là trò chơi để củng cố nội dung nhưng tất cả
học sinh cần được tham gia, các em cần xếp thành hàng dọc để lần lượt đi qua
chiếc ghế nguy hiểm. Bởi vậy, nếu trời không mưa, các em sẽ xếp hàng ngoài
sân rồi lần lượt đi qua chiếc ghế vào lớp.
Nếu trời mưa, giáo viên cần sắp xếp bàn ghế gọn gàng để học sinh xếp hàng
trong lớp.
Những chuẩn bị này, dù là rất nhỏ nhưng giáo viên cũng cần để ý tới để chủ
động trong mọi tình huống.
Khi sự chuẩn bị đã chu đáo, giáo viên sẽ tổ chức trò chơi học tập cho các em
tham gia sao cho học sinh hào hứng làm việc và thu được kết quả tốt, đó là điều
hết sức quan trọng.

15


Hình 5: Học sinh cả lớp chơi trò chơi “Chiếc ghế nguy hiểm”

16


3.4. Tiến hành tổ chức Trò chơi học tập
Với mỗi trò chơi giáo viên cần tiến hành qua 3 bước sau:
Bước1: Giáo viên nêu mục đích và hướng dẫn cách chơi, luật chơi.
- Tên trò chơi hấp dẫn, dễ hiểu sẽ lôi cuốn các em tham gia chơi.
+ VD: “Chiếc ghế nguy hiểm”; “Bức thư bí mật”; “Ô chữ kì diệu”…

Hình 6: Trò chơi “Ô chữ kì diệu”

- Mục đích trò chơi sẽ giúp các em định hình được mình tham gia chơi để làm
gì? mình sẽ tìm thấy kiến thức gì qua trò chơi này?...từ đó học sinh xác định
nhiệm vụ của bản thân trong khi chơi.
- Hướng dẫn cách chơi cụ thể giúp các em hiểu được từng bước hoạt động mà
mình phải tiến hành.
- Luật chơi rõ ràng giúp các em chơi tích cực, tự giác.
- Hình thức “thưởng- phạt” sẽ là động cơ thúc đẩy sự cố gắng của mình.
Bước2: HS tham gia chơi. (Học sinh có thể chơi thử nếu cần thiết).
Khi các em đã hiểu rõ mục đích, cách chơi và luật chơi, các em sẽ tham gia
trò chơi một cách chủ động, tự tin, hào hứng ở bước này học sinh là người quyết
17


định cho kết quả của trò chơi, do vậy các em phải làm việc tích cực, tuy nhiên ở
1 số trò chơi học sinh vẫn cần có sự giúp đỡ của giáo viên hoặc sự tán thưởng
của bạn. Ở những trò chơi hình thành kiến thức mới, giáo viên cần quan sát,
nhắc nhở, giúp đỡ các em nếu các em còn lúng túng. Ở trò chơi củng cố nội
dung vừa học, bè bạn cũng cần có sự động viên bằng những tràng vỗ tay…
(nhưng không quá ồn ào tránh ảnh hưởng đến lớp khác).
Bước 3: Nhận xét, đánh giá.
Đây là bước thu hoạch của cả một quá trình chuẩn bị và làm việc ở trên. Bởi
vậy, giáo viên không được coi nhẹ bước này.
Sau khi các đội chơi đã hoàn thành, giáo viên hoặc Chủ tịch hội đồng tự quản sẽ
là trọng tài để phân định “thắng - thua” và quan trọng hơn là kết luận được rút ra
để hình thành kiến thức mới hoặc để nhấn mạnh, khắc sâu kiến thức đã học.
- Học sinh (hoặc đại diện của nhóm chơi) báo cáo kết quả.
- Đánh giá, phân định “thắng - thua’’, tuyên dương khen thưởng đội thắng
cuộc, nhưng đồng thời cũng động viên an ủi, khích lệ những nhóm chưa dành
được chiến thắng để lần sau sẽ chơi tốt hơn. Tạo nên sự thi đua lành mạnh trong
các nhóm.

- Em học tập được gì qua trò chơi?

Hình 7: Nhóm thắng cuộc được nhận bông hoa thi đua của lớp
18


VÍ DỤ:
Trò chơi: “Ai nhanh, ai đúng?” Bài 7: Phòng tránh các bệnh lây truyền do
muỗi đốt (trang 20)
Bước 1: GV giới thiệu:
- Viêm não là một loại bệnh hết sức nguy hiểm. Nguyên nhân gây bệnh là gì?
lứa tuổi nào hay mắc bệnh? Bệnh nguy hiểm như thế nào? Các em sẽ khám phá
qua trò chơi: “Ai nhanh, ai đúng?”.
- Mỗi nhóm thành một đội chơi, các em sẽ cử đội trưởng cho đội mình.
- Các nhóm sẽ đọc thông tin trong sách Hướng dẫn học Khoa học, bàn bạc
trong nhóm để chọn câu trả lời tương ứng với từng câu hỏi. Sau khi cả nhóm
thống nhất, nhóm trưởng sẽ ghi đáp án theo thứ tự câu hỏi vào bảng phụ.
- Sau 4 phút nhóm nào có đáp án gắn lên bảng lớp nhanh nhất và đúng nhất là
thắng cuộc, nhóm thắng cuộc sẽ được nhận một phần thưởng xứng đáng.
Bước 2: Học sinh hoạt động theo các yêu cầu trên.
Giáo viên quan sát, nhắc nhở học sinh (nếu học sinh còn lúng túng).
Bước 3: Nhận xét, đánh giá.
- Nhóm trưởng báo cáo kết quả. Mỗi nhóm có thể trả lời thêm 1 số câu hỏi mà
trọng tài đưa ra:
+ Vì sao từ 3 - 5 tuổi hay mắc bệnh viêm não?
+ Bệnh viêm não nguy hiểm như thế nào?...
- Đánh giá, phân định “thắng - thua’’, tuyên dương khen thưởng đội thắng
cuộc, nhưng đồng thời cũng động viên an ủi, khích lệ những nhóm chưa dành
được chiến thắng để lần sau sẽ chơi tốt hơn. Tạo nên sự thi đua lành mạnh trong
các nhóm.

- Em rút ra được kiến thức gì qua trò chơi này?

19


Hình 8: Học sinh rất vui mừng khi dành chiến thắng
Với cách tiến hành như trên, các em sẽ chủ động tìm tòi và phát hiện kiến
thức mới cho bài học, hình thành kiến thức cho bản thân..
Bài 27: Sinh sản của thực vật có hoa (trang 38)
Bước 1: Giáo viên giới thiệu:
- Để thể hiện lại quá trình thụ phấn, thụ tinh ở thực vật có hoa, thầy sẽ tổ chức
cho các em chơi trò: “Ghép chữ vào hình”.
- Có 2 nhóm chơi, mỗi nhóm 7 em, các em sẽ chọn tấm thẻ có ghi chú thích
(hạt phấn; ống phấn; bao phấn; bầu nhuỵ; đầu nhuỵ; noãn; vòi nhuỵ ) để gắn vào
sơ đồ câm: “Cơ quan sinh sản ở thực vật có hoa”. Mỗi em chỉ được gắn một lần,
bạn sau có thể sửa lại cho bạn trước trong nhóm của mình, hết lượt mình, sẽ
xuống đứng vào cuối hàng của nhóm. Nhóm nào nhanh và đúng hơn là đội thắng
cuộc, thời gian tối đa là 3 phút.
- Giáo viên cử HS tham gia chơi, (có đủ cả 3 đối tượng).
Bước2: Học sinh chơi như đã hướng dẫn.
Bước 3: Nhận xét, đánh giá.
- Nhóm trưởng báo cáo kết quả của đội. (chỉ vào từng bộ phận và nêu tên của
bộ phận đó).
- Trọng tài nhận xét, phân định “ thắng-thua”, tuyên dương nhóm thắng cuộc.
- Em học được gì qua trò chơi?
Học sinh có thể học tập được về: nội dung, kiến thức của bài học; về sự cẩn
thận khi làm việc; về sự nhanh nhẹn, khéo léo khi hoạt động…
20

Với sự chuẩn bị chu đáo, từ khâu soạn bài, chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ đến
khâu tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi và bước thu hoạch ở phần đánh giá,
nhận xét rồi đi đến nội dung bài học cần rút ra, tôi thấy kết quả việc dạy và học
ở lớp tôi đã có sự thay đổi.

Hình 9: Nhóm thắng cuộc được giáo viên tặng thưởng
4. Tính mới của những giải pháp
Giáo viên có thể lựa chọn được những trò chơi phù hợp với từng tiết học.
Qua từng trò chơi giáo viên có thể nhận định được học sinh có tự khám phá, tìm
tòi kiến thức được hay không. Mặt khác giáo viên cũng sẽ đánh giá được mức
độ hiểu bài của học sinh thông qua trò chơi. Từ đó giáo viên sẽ xây dựng được
kế hoạch dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh lớp mình. Qua những tiết
học được tổ chức trò chơi học sinh sẽ cảm thấy thoải mái, vui vẻ tiếp thu kiến
thức mới và ôn tập lại kiến thức cũ một cách tốt nhất. Những bài học sẽ không
còn nặng nề về kiến thức thay vào đó là sự tiếp nhận kiến thức một cách tích
cực, giữa học sinh với học sinh và giáo viên với học sinh có sự gắn bó, đoàn kết
hơn nữa. Học sinh làm trung tâm, học sinh được học theo khả năng của riêng
mình tự quản, hợp tác và tự giác cao trong học tập. Nội dung học gắn bó chặt
chẽ với đời sống hằng ngày của học sinh. Từ đó góp phần hình thành nhân cách,
giá trị dân chủ, ý thức tập thể theo xu hướng thời đại cho học sinh.
Học sinh được tham gia các hoạt động học tập một cách tích cực, hứng
thú, tự tin và tự nhiên. Tạo cho học sinh tính tự giác, tích cực trong học tập, tiết
học trở nên nhẹ nhàng. Nhóm học sinh tự phát hiện, phân tích và tự giải quyết
21


vấn đề của bài học, tự chiếm lĩnh nội dung kiến thức và có thể vận dụng được
kiến thức đó vào luyện tập thực hành, giúp cho việc phát triển năng lực cá nhân
học sinh.
5. Hiệu quả của đề tài

Trong thời gian qua, tôi đã cố gắng tìm các biện pháp để khắc phục những
khó khăn mà học sinh và giáo viên còn mắc phải trong khi sử dụng phương pháp
Trò chơi trong môn khoa học. Áp dụng những biện pháp mới đó vào việc giảng
dạy cho học sinh lớp 5C Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai, tôi thấy các
em đã có nhiều tiến bộ trong khi tham gia Trò chơi học tập ở môn Khoa học. Cụ
thể là:
- Số học sinh muốn được tham gia chơi và chơi có hiệu quả giáo dục: 90%
(tăng 30% so với năm học trước).
- Số học sinh muốn được tham gia chơi, nhưng kết quả chưa cao: 5%
(giảm15% so với năm học trước).
- Số học sinh còn nhút nhát trong khi chơi dẫn đến việc tiếp nhận kiến thức
khoa học còn hạn chế : 5% ( giảm 15% so với năm học trước).
Về phía bản thân tôi, tôi cảm thấy nhẹ nhàng hơn, không còn mệt mỏi khi
truyền thụ kiến thức tới học sinh vì các em tiếp nhận kiến thức một cách chủ
động, tích cực thông qua trò chơi. Kỹ năng vận dụng trò chơi của tôi linh hoạt
hơn, thành thạo hơn. Tôi có nhiều kinh nghiệm trong việc lựa chọn và tổ chức
trò chơi hơn, đảm bảo kiến thức và kỹ năng bài học cho học sinh.
Tôi thấy rất vui, khi học sinh của mình có tiến bộ, không những về kiến
thức mà các em còn trở nên vui vẻ, nhanh nhẹn, cởi mở, khéo léo… hình thành
được rất nhiều kĩ năng như biết cách thành lập một đội chơi, cải thiện được kĩ
năng giao tiếp, phát triển kĩ năng thuyết trình trước đám đông, rèn luyện trí nhớ,
rèn luyện tính sáng tạo, học được những kĩ năng phán đoán, học và rèn luyện
hành vi có luật, học cách làm chủ thái độ đối với thành công và thất bại, cải
thiện được kĩ năng tự quản của lớp... đáp ứng đúng mục tiêu: Giáo dục toàn
diện cho học sinh ngay từ bậc học đầu tiên mà Bộ GD-ĐT đã đề ra.

PHẦN III: KẾT LUẬN
1. Kết luận
Đề tài có ý nghĩa rất lớn đối với bản thân tôi, thông qua việc tổ chức trò
chơi cho học sinh, tôi đã nắm bắt được khả năng khai thác kiến thức mới từ học

sinh, hơn thế nữa là khả năng tổng hợp lại kiến thức của một bài, một chủ đề mà
các em đã được học. Từ đó tôi tự điều chỉnh và xây dựng cho lớp mình chủ
nhiệm kế hoạch dạy học phù hợp cho từng đối tượng học sinh. Thông qua trò
22


chơi tôi thấy học sinh trong lớp thêm gắn bó, đoàn kết với nhau, biết hợp tác, có
tinh thần trách nhiệm, đặc biệt là sự nhanh nhẹn, khéo léo của các em được thể
hiện một cách rõ ràng nhất, khả năng tiếp thu và nhớ kiến thức rất tốt. Tiết học
trở nên nhẹ nhàng, dễ tiếp thu, tình cảm giữa học sinh với học sinh, giữa giáo
viên với học sinh thêm gắn bó, vui vẻ.
Qua việc nghiên cứu một số biện pháp nâng cao hiệu quả của Phương
pháp trò chơi trong môn khoa học lớp 5C Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh
Khai, tôi rút ra một số kinh nghiệm sau:
- Giáo viên và học sinh cần xác định rõ mục đích của mỗi trò chơi trong mỗi tiết
học, từ đó có hướng đi đúng đắn cho việc làm tiếp theo của mình.
- Giáo viên cần có sự chuẩn bị chu đáo về đồ dùng học tập để phục vụ trò chơi,
đồ dùng cần đảm bảo tính khoa học, thẩm mĩ, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý
của trẻ em; giáo viên cần có sự chuẩn bị về không gian, thời gian, thời điểm
diễn ra trò chơi, không lạm dụng trò chơi biến cả tiết học thành tiết chơi hoặc tổ
chức quá nhiều trò chơi trong tiết học tạo cho học sinh sự thái quá. Giáo viên
cần chuẩn bị về hình thức tổ chức, có luật chơi rõ ràng, đơn giản, dễ nhớ, dễ
thực hiện, không đòi hỏi thời gian dài cho việc huấn luyện. Giáo viên cần xác
định về số lượng học sinh tham gia sao cho đủ cả các đối tượng đều được hoạt
động.
- Tổ chức trò chơi theo 3 bước:
+ Bước 1: Giáo viên hướng dẫn.
Giáo viên nêu tên và mục đích trò chơi.
Giáo viên hướng dẫn cách chơi, luật chơi, thời gian chơi, hình thức khen
thưởng…

Cử số lượng thành viên trong mỗi nhóm chơi (đủ 3 đối tượng).
Cử trọng tài.
+ Bước2: Học sinh tham gia trò chơi. (Học sinh có thể chơi thử nếu giáo viên
thấy cần thiết).
Học sinh cần nỗ lực, tự giác thực hiện đúng cách chơi, luật chơi mà giáo viên
đã nêu ra.
+ Bước 3: Nhận xét, đánh giá.
Các nhóm chơi tổng kết, báo cáo.
Trọng tài nhận xét, phân định “thắng- thua”, tuyên dương, khen thưởng…
Học sinh rút ra điều cần ghi nhớ về nội dung bài học qua trò chơi.
23


Nếu giáo viên thực hiện tốt những việc làm trên, có ý thức coi trọng
phương pháp Trò chơi học tập, hiểu được tầm quan trọng của phương pháp này:
không chỉ đơn thuần là cung cấp kiến thức cho học sinh, phát huy tính tích cực,
chủ động tìm tòi, khám phá kiến thức cho học sinh mà còn tạo cho các em niềm
vui học tập mỗi khi đến trường… Chắc chắn chất lượng dạy và học môn khoa
học nói riêng và các môn học khác nói chung sẽ được nâng cao. Xong để thực
hiện được điều đó, tôi mạnh dạn có một số ý kiến đề xuất với các cấp lãnh đạo
như sau.
2. Kiến nghị
Bản thân tôi cũng như các giáo viên trong khối mong muốn Ban giám
hiệu nhà trường, Phòng GD-ĐT Huyện giúp đỡ:
- Một số thiết bị dạy học môn Khoa học như: tranh, một số tranh liên quan
đến việc ô nhiễm môi trường; một số thẻ từ…
- Tổ chức hội thảo những sáng kiến kinh nghiệm hay có hiệu quả cho giáo
viên học hỏi rút kinh nghiệm.
Trên đây là một vài biện pháp có thể coi là kinh nghiệm của bản thân tôi
trong thời gian qua, đó cũng là những gì tôi rút ra từ thực tế giảng dạy. Tôi mong

muốn nhận sự góp ý, bổ sung của Hội đồng khoa học giúp tôi có nhiều biện
pháp tốt hơn để thực hiện tốt hơn Phương pháp trò chơi học tập, áp dụng trong
thời gian tới, đáp ứng mục tiêu giáo dục đã đề ra.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Ea Bông, ngày 1 tháng 4 năm 2019
Người thực hiện

Phạm Thị Thanh Hoàng

24


NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
...............................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN
...............................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

25