Nghiên cứu xử lý môi trường ô nhiễm cu2+ và pb2+ bằng vật liệu PANi bã cafe (2017)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA HÓA HỌC
************

NGUYỄN THỊ THU TRANG

NGHIÊN CỨU XỬ LÝ MÔI TRƯỜNG
2+
2+
Ô NHIỄM Cu VÀ Pb BẰNG VẬT LIỆU
PANi-BÃ CAFE
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Hóa lý

Người hướng dẫn khoa học
ThS. TRẦN QUANG THIỆN

HÀ NỘI - 2017


LỜI CẢM ƠN
Với lòng kính trọng và biết ơn, em xin chân thành cảm ơn thầy giáo
Ths.Trần Quang Thiện và các thầy cô giáo trong khoa Hóa học đã tận tình
giảng dạy, đã định hướng và hướng dẫn em tận tình trong suốt quá trình
nghiên cứu để em hoàn thành được khóa luận.
Em xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành đến các cô chú, anh chị, cán
bộ công nhân viên của Viện Kỹ thuật Nhiệt đới đã tạo điều kiện giúp đỡ em
được nghiên cứu, học tập và hoàn thành khóa luận.
Em xin chân thành cảm ơn lãnh đạo trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2,
Ban chủ nhiệm và các thầy cô trong Khoa Hóa học đã hết lòng quan tâm giúp
đỡ em trong suốt thời gian 4 năm học tập.

Con cảm ơn bố mẹ, em xin chân thành cảm ơn bạn bè và người thân đã
luôn tạo điều kiện và động viên em học tập đến đích cuối cùng.
Hà nội, ngày … tháng … năm 2017
Sinh viên

Nguyễn Thị Thu Trang

ii


LỜI CAM ĐOAN
Đề tài này em đã trực tiếp nghiên cứu dưới sự hướng dẫncủa Ths. Trần
Quang Thiện. Em xin cam đoan đây là kết quả em đã đạt được trong thời
gian làm khóa luận. Nếu có điều gì không trung thực, em xin hoàn toàn chịu
trách nhiệm.
Hà nội, ngày … tháng … năm 2017
Sinh viên

Nguyễn Thị Thu Trang

iii


iv


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ..........................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu khóa luận.................................................................................2

3. Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................2
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn...................................................................................2
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN............................................................................ 3
1.1. Polyanilin (PANi) .....................................................................................................3
1.1.1. Cấu trúc phân tử của PANi ..................................................................... 3
1.1.2. Tính chất của PANi................................................................................. 4
1.1.2.1. Tính dẫn điện........................................................................................ 4
1.1.2.2. Tính điện sắc ........................................................................................ 5
1.1.2.3. Khả năng tích trữ năng lượng .............................................................. 6
1.1.2.4. Khả năng bảo vệ và chống ăn mòn kim loại ....................................... 7
1.1.3. Phương pháp tổng hợp PANi .................................................................. 7
1.1.2.1. Tổng hợp bằng phương pháp điện hóa ................................................ 8
1.1.2.2. Tổng hợp bằng phương pháp hoa hoc................................................ 11
1.1.4. Ứng dụng của polyanilin....................................................................... 12
1.2. Bã cafe .......................................................................................................................14
1.2.1. Phân loại khoa học cây cafe .................................................................. 14
1.2.2. Tình hình trồng và sản xuất cafe ở Việt Nam ....................................... 14
1.2.3. Giới thiệu về bã cafe ............................................................................. 15
1.3. Xử lí môi trường bằng PANi và bã cafe ...........................................................16
1.3.1. Xử lí môi trường bằng PANi................................................................. 16
1.3.2. Xử lí môi trường bằng bã cafe .............................................................. 17

5


CHƯƠNG 2:THỰC NGHIỆM .................................................................... 19
2.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................19
2.2. Hóa chất – dụng cụ, thiết bị..................................................................................19
2.2.1. Hóa chất................................................................................................. 19

2.2.2. Dụng cụ ................................................................................................. 19
2.2.3. Thiết bị .................................................................................................. 19
2.3. Phương pháp nghiên cứu vật liệu .......................................................................20
2.3.1. Phương pháp phổ hấp thụ nguyên tử AAS ........................................... 20
2.3.2. Phương pháp xử lí số liệu (phương pháp bình phương tối thiểu)......... 20
2.4. Thực nghiệm ............................................................................................................22
2.4.1. Tổng hợp vật liệu hấp thu từ bã cafe..................................................... 22
2+

2+

2.4.2. Khả năng hấp thu của các ion Cu và Pb .......................................... 24
2.4.2.1. Bã cafe................................................................................................ 24
2.4.2.2. Polyanilin (PANi)............................................................................... 24
2.4.2.3. Polyanilin-bã cafe (PANi – BCF) ...................................................... 24
CHƯƠNG 3:KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN................................................ 25
3.1. Khả năng hấp thu ion kim loại nặng ........................................................ 25
2+

3.1.1. Khả năng hấp thu ion Cu .................................................................... 25
2+

3.1.2. Khả năng hấp thu ion Pb .................................................................... 27
3.2. Đánh giá khả năng xử lý ion kim loại................................................................29
3.2.1. Bã cafe (BCF) ....................................................................................... 29
3.2.2. Polyanilin (PANi).................................................................................. 30
3.2.3. Polyanilin-bã cafe (PANi – BCF) ......................................................... 31
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 35

6

BẢNG CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT, KÍ HIỆU
Từ viết tắt

Têntiếngviệt

A

Cường độ vạch phổ hấp thụ

Ani

Anilin

Aniline

BCF

Bã café

Coffee grounds

C

Tên tiếng anh

Nồng độ nguyên tố cần xác
định trong mẫu đo phổ

CV

Cyclic voltamertry

EM

Emeraldine

GS

Galvanostatic

K

Hằng số thực nghiệm

L

Chiều dài môi trường hấp thụ

LE
PANi

Leucoemeraldine
Polyanilin

PE
PANi-BCF

Polyaniline

Pernigraniline

Polyanilin-bã cafe

PS

Polyaniline-Coffee grounds
Potentiostatic

vii


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng1.1. Độ dẫn điện của PANi trong một số môi trường khác nhau ................ 5
Bảng 1.2. Thành phần hóa học của cafe .................................................................... 15
2+

Bảng 3.1. Hàm lượng của hai ion Cu

2+

và Pb

theo thời gian t (phút), vật

liệu bã cafe (BCF). ....................................................................................... 29
Bảng 3.2. Hàm lượng của hai ion Cu

2+

2+

và Pb

theo thời gian t (phút), vật

liệu polyanilin (PANi). ............................................................................... 31
Bảng 3.3. Hàm lượng của hai ion Cu

2+

2+

và Pb

theo thời gian t (phút), vật

liệu polyanilin-bã cafe (PANi-BCF) ....................................................... 32

8


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Công thức tổng quát của Polyanilin. ......................................................... 3
Hình 1.2. Các hình thức chuyển đổi giữa các dạng PANi. ..................................... 6
Hình 1.3. Sơ đồ về sự hình thành PANi bằng con đường điện hóa. .................. 10
Hình 1.4. Sơ đô tông hơp PANi băng phương phap hoa hoc .............................. 11
Hình 1.5. Hạt cafe ........................................................................................................... 14
Hình 2.1. Bã cafe sau khi biến tính. ........................................................................... 23
Hình 3.1. Sự phụ thuộc của nồng độ hấp thu Cu

2+

theo thời gian của vật

liệu. Nồng độ ban đầu C0=20mg/L, pH=7 .............................................
25

Hình 3.2. Sự phụ thuộc của hiệu suất hấp thu Cu

2+

theo thời gian của các

vật liệu. Nồng độ ban đầu C0 = 20 mg/L, pH = 7. ............................... 26
2+

Hình 3.3. Sự phụ thuộc của nồng độ hấp thu Pb

theo thời gian của vật

liệu. Nồng độ ban đầu C0=20mg/L, pH=7. ............................................ 27
Hình 3.4. Sự phụ thuộc của hiệu suất hấp thu Pb

2+

theo thời gian của các

vật liệu. Nồng độ ban đầu Co = 20 mg/L, pH=7. ................................. 28
Hình 3.5. Sự phụ thuộc của nồng độ vật liệu bã cafe vào thời gian đối với

các kim loại nặng ở pH=7. ......................................................................... 29
Hình 3.6. Sự phụ thuộc của nồng độ vật liệu polyanilin (PANi) vào thời
gian đối với các kim loại nặng ở pH=7. ................................................. 30

9


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

1


Ngày nay nền công nghiệp của chúng ta ngày càng phát triển một cách
mạnh mẽ thì nguy cơ gây ô nhiễm môi trường ngày càng cao, đặc biệt là vấn
đề ô nhiễm kim loại nặng thải ra từ các nghành công nghiệp là mối đe dọa với
sức khỏe con người và sự an toàn của hệ sinh thái. Nó đang trở thành một vấn
đề cấp bách cần được giải quyết bởi tính chất độc hại của nó đối với các sinh
vật sống nói chung và con người nói riêng.
Cu2+ và Pb2+ là hai ion kim loại nặng gây nên ô nhiễm môi trường nước.
Các nguồn nước thải chủ yếu chứa Cu

2+

2+

và Pb

bao gồm nước thải từ quá

trình khai thác khai thác khoáng, nước thải của các nhà máy… Các kim loại
này có tính độc hại cao sự có mặt của chúng trong nguồn nước sẽ dẫn đến sự
tích tụ trong các sinh vật sống khác gây tác hại xấu đến sức khỏe của con
người cũng như các loài động, thực vật khác. Do đó, việc loại trừ các thành
2+

phần chứa các ion Cu và Pb

2+

ra khỏi các nguồn nước, đặc biệt là nước thải

công nghiệp là một trong nhưng mục tiêu môi trường quan trọng cần phải giải
quyết hiện nay.
Đã có nhiều phương pháp được áp dụng nhằm tách các ion kim loại nặng
ra khỏi môi trường đặc biệt trong những năm gần đây, việc nghiên cứu loại bỏ
các kim loại trong nước bằng các vật liệu tự nhiên là một trong nhưng hướng
nghiên cứu mới, thân thiện với môi trường do ít hoặc không phải bổ sung các
hóa chất vào dòng thải nên không gây các ảnh hưởng thứ cấp tới môi trường
2+

mà còn có thể thu hồi kim loại. Do đó, một sự hấp thu các ion kim loại Cu
2+

và Pb trên các vật liệu hấp phụ rẻ tiền như bã cafe là một sự lựa chọn rất hấp
dẫn về mặt kinh tế. Bã cafe là một vật liệu liginxelulozơ, có khả năng tách
kim loại nặng hòa tan và màu trong nước thải nhờ vào cấu trúc xốp và thành
phần xenlulozơ.

2

2+

Với mong muốn đưa ra các biện pháp xử lý ion kim loại Cu

và Pb

2+

trong nước thải sao cho có hiệu quả, hạn chế chi phí đồng thời thân thiện với
môi trường, khóa luận tập trung vào “Nghiên cứu xử lý môi trường ô nhiễm
2+

2+

Cu và Pb bằng vật liệu PANi-bã cafe”.
2. Mục tiêu nghiên cứu khóa luận
- Tổng hợp và khảo sát các tính chất vật lí của các compozit từ polyanilin
và bãcafe bằng phương pháp hóa học.

- Khảo sát khả năng hấp thu ion kim loại nặngCu2+ và Pb2+ ra khỏi dung
dịch ô nhiễm bằng vật liệu tổng hợp.
3. Phạm vi nghiên cứu
Trong phòng thí nghiệm, thực nghiệm được tiến hành tại phòng thí
nghiệm nghiên cứu trường Đại họcSư phạm Hà Nội 2.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp phổ hấp thụ nguyên tử AAS để xác định nồng độ của
nguyên tử trong dung dịch.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Khảo sát vật liệu Bã cafe, PANi, PANi-Bã cafe hấp thu ion kim loại
nặng Cu

2+

và Pb

2+

trong nước thải với nguồn nguyên liệu tổng hợp có sẵn,

phong phú, vật liệu thân thiện với môi trường.

3


CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN
1.1. Polyanilin (PANi)

4


Các hợp chất cua polyanilin (PANi) đã được phát hiện 150 năm trước
đây, nhưng chỉ có từ năm 1980, polyanilin mới bắt đầu được sự chú ý bơi tinh
chât d ẫn điện . Trong sô ho polyme

dân điê n và chất bán dẫn hữu cơ

,

polyanilin la chât dê dang tông hơp nhât , môi trương ôn đinh . Măc du c ác
phương phap tông hơp poly anilin tương đôi đơn gian , nhưng no lai co cơ chê
trùng hợp và quá trình oxy hóa khá phức tạp . Nhờ có nhiều tính ưu việt như
vậy, nên polyanilin la môt trong nhưng poly me đươc nghiên cưu nhi ều nhât
trong 50 năm gân đây . Polyme dẫn được thu hút bởi khả năng tạo sản phẩm
mới đê thay thế và do sự kết hợp độc đáo của chung về tính gia công, ổn định
và kiểm soát tính dẫn điện, tính quang học và tính chất cơ, ứng dụng cho
nhiều ngành khác nhau [1].
1.1.1. Cấu trúc phân tử của PANi
PANi là sản phẩm cộng hợp của nhiều phân tử anilin (ANi) trong điều
kiện có mặt tác nhân oxi hóa làm xúc tác.
Polyanilin co công thưc tông quat:

Hình 1.1.Công thức tổng quát của Polyanilin[4].
PANi có thể tồn tại ở nhiều trạng thái oxy hóa khử khác nhau. Với mỗi
trạng thái có một cấu trúc mạch polyme khác nhau và có màu sắc cũng khác
nhau.

5


Các trạng thái oxi hóa khử cụ thể:
Vơi n =1, m=0: Leucoemeraldine (LE) có màu vàng đến xanh nhạt,
ứng vơi trang thai khử cao nhất. Cấu trúc này không dẫn điện.
Vơi n=0, m=1: Pernigraniline (PE) có màu xanh nước biển đến tím,
ứng với trạng thái bị oxy hóa hoàn toàn.


Vơi n =m=1: Emeraldine (EM) có màu xanh lá cây hoặc màu xanh

nước biển, là trạng thái oxi hóa m ột nửa. Đây là trạng thái hưu dung nhât cua
polyanilin bơi tinh ôn đinh cua no tai nhiêt đô phong.
Ba trạng thái cơ bản: Pernigraline(màu xanh tím), Leucoemeraldine
(màu vàng), Emeraldine (màu xanh lá cây), muối Emeraldin (màu tím) có tính
chất dẫn điện tốt.
PANi ơ cac dang khac nhau thì khác nhau về tính chât hoa hoc, cũng như
tính chất vật lý.
1.1.2. Tính chất của PANi
1.1.2.1. Tính dẫn điện
PANi có hệ thống nối đôi liên hợp dọc toàn mạch phân tử hoặc trên
những đoạn lớn của mạch mà PANi là một hợp chất hữu cơ dẫn điện. Sự bất
định của một số lớn electron π dọc theo mạch polyme trong hệ thống nối đôi
liên hợp mang lại thuận lợi lớn về mặt năng lượng. Polyme dẫn có độ bền
nhiệt động cao do khi tạo thành hệ thống nối đôi liên hợp nhiệt phát ra lớn
hơn giá trị tính toán trên cơ sở hằng số năng lượng liên kết.
Đặc tính dẫn điện của polyme được quyết định bởi hai yếu tố quan trọng
là: Trạng thái oxi hóa của polyme và mức độ proton hóa của nguyên tử nitơ
trong mạch. Độ dẫn của PANi trong các môi trường khác nhau được thể hiện
trong bảng sau:

6


Bảng1.1. Độ dẫn điện của PANi trong một số môi trường khác nhau[12]
Axit

Độ dẫn điện
(S/cm).10

Axit

-2

Độ dẫn điện
(S/cm).10

H2SO4

9,72

H2SO3

8,44

HCl

9,14

HClO4

8,22

HNO3

8,63

H2C2O4

7,19

-2

Tuy nhiên tính dẫn điện của PANi cũng thay đổi khi ta doping vào mạch
-

-

-

-

polyme một số ion lạ, ví dụ: Cl , Br , I , ClO4 … Nguyên nhân dẫn đến sự tăng
độ dẫn là do khi ta doping thêm các ion lạ vào mạch PANi thì nó chuyển sang
dạng muối dẫn đến tăng tính dẫn điện của PANi [18].
1.1.2.2. Tính điện sắc
PANi có tính điện sắc, bởi màu của nó thay đổi do phản ứng oxi hóa
khử. Người ta đã chứng minh PANi thể hiện được nhiều màu sắc: Màu vàng
đến xanh lá cây, xanh thẫm và xanh đen.
Mà sắc sản phẩm PANi có thể được quan sát tại các điện thế khác nhau
(so với điện cực calomen bão hòa) trên điện cực Pt: Màu vàng (-20 V), màu
xanh nhạt (0,0 V), màu xanh thẫm (0,65 V), các màu sắc này tương ứng với
các trạng thái oxi hóa khác nhau [17]. Khi doping thêm các chất khác nhau thì
sự thay đổi mãu sắc của PANi còn đa dạng hơn nhiều. Ví dụ: Khi doping
-

thêm ion Cl thì màu sắc của polyanilin có thể thay đổi từ màu (trạng thái
khử) sang màu xanh (trạng thái oxy hóa).
Nhờ vào tính điện sắc đó ta có thể quan sát và biết được trạng thái tồn tại
của PANi ở môi trường nào.
Ứng dụng này của nó được làm các sensor cảm ứng.

7


N

*

N

N

N
+

+

A-

A

-

*

n

EMERALDINE SALTS (ES)
+2HA
N

*

NH

N

N

*

n

+

A-

EMERALDINE BASE (EB)
+2e, +2HA
N

*

NH

N

N

*

n

LEUCOEMERALDINE (LE)

Hình 1.2.Các hình thức chuyển đổi giữa các dạng PANi [13].
1.1.2.3. Khả năng tích trữ năng lượng
PANi ngoài khả năng dẫn điện nó còn có khả năng tích trữ năng lượng
cao do vậy người ta sử dụng làm vật liệu chế tạo nguồn điện thứ cấp. Ví dụ:
Trong ắc quy, tụ điện. PANi có thể thay thế MnO2 trong pin do MnO2 là chất
độc hại với môi trường. Ngoài ra pin dùng PANi có thể dùng phóng nạp nhiều
lần. Đây là ứng dụng có nhiều triển vọng trong công nghiệp năng lượng.
Cơ chế của quá trình phong nạp của ắc quy Zn/PANi cũng tương tự như
Zn/MnO2[15].
2+

-

Tại cực âm: Zn Zn + 2e
Tại cực dương:

8


H

H

N+

N+

Cl-

Cl- x

+ 2e-

H

H

N

N

+ 2Clx

Phản ứng tổng hợp:
H

H

N+

N+

Cl-

Cl x

+ 2e- +Zn2+

-

H

H

N

N

+ ZnCl2
x

9


1.1.2.4. Khả năng bảo vệ và chống ăn mòn kim loại [2]
 Cơ chế bảo vệ anôt
Do polyanilin có điện thế mạch hở dương hơn kim loại kiềm nên
polyanilin đóng vai trò là điện cực dương, lúc đầu kim loại bị hòa tan nhanh
trong dung dịch tạo màng thụ động, màng oxit không cho kim loại tan tiếp.
 Cơ chế che chắn
Cũng như tất cả các màng che phủ bảo vệ khác, màng polyanilin trên bề
mặt kim loại có khả năng che chắn ngăn cản quá trình vận chuyển vật chất,
quá trình khuếch tán, hạn chế tốc độ phản ứng hóa học hòa tan kim loại, phản
ứng oxi hóa bởi oxi không khí.
 Cơ chế ức chế

Polyanilin có nhóm chức hoạt hóa với cặp điện tử tự do, tạo điều kiện
thuận lợi cho khả năng hấp phụ và nâng cao khả năng chống ăn mòn.
Tính ưu việt là ở chỗ bề mặt thép vẫn được bảo vệ cả sau khi bỏ toàn bộ
màng PANi.
Khi màng phủ có khuyết tật, bề mặt kim loại có thể tiếp xúc với môi
3+

trường có oxi, nước, PANi có vai trò chất oxi hóa tạo oxit Fe . Màng oxit sắt
phủ kín bề mạt kim loại bị hở tạo nên một bari thụ động bền bảo vệ chống ăn
mòn kim loại.
1.1.3. Phương pháptổng hợp PANi
Trong các polyme dẫn thì PANi được quan tâm nhiều nhất. Một trong
các lý do là khả năng tổng hợp đơn giản, sản phẩm thu được có tính bền nhiệt,
bền môi trường.
PANi có thể được tạo ra trong dung môi nước hoặc dung môi không
nước sản phẩm tạo ra ở dạng Emeraldin màu đen, cấu trúc của nó ngày nay
vẫn còn là vấn đề cần nghiên cứu.


Dạng cơ bản của PANi ứng với trạng thái oxy hóa của nó là Emeraldin
và được coi là chất cách điện, độ dẫn điện của nó là= 10

-10

S/cm

PANi có thể được tổng hợp bằng con đường điện hóa hoặc hóa học,
trong đó phương pháp điện hóa có nhiều ưu điểm hơn. Tuy nhiên để sản xuất
với mục đích chế tạo vật liệu dạng bột với lượng lớn thì phương pháp hóa học
được sử dụng nhiều hơn [6].

1.1.2.1. Tổng hợp bằng phương pháp điện hóa [8]
Màng polyme được hình thành trong một bình điện giải, trong đó chất
điện giải là monome anilin và dopan được hoà tan trong nước hay dung môi
thích hợp. Tại anot monome bịkết hợp dopan và đồng thời trùng hợp thành
màng.
Các giai đoạn xảy ra:
Khuếch tán và hấp thụ anilin.
Oxy hóa anilin.
Hình thành polyme trên bề mặt điện cực.
Ổn định màng polyme.
Các giai đoạn nào chậm sẽ quyết định đến tốc độ quá trình. Các quá trình
trên thì các giai đoạn khuếch tán và giai đoạn hấp phụ quyết định đến quá
trình tạo polyme. Trong quá trình polyme hóa các phân tử monome trong
dung dịch điện ly sẽ được oxi hóa trên bề mặt điện cực dưới tác dụng củadòng
điện chạy qua, polyme được hình thành phủ lên bề mặt điện cực. Tốc độ phủ
lên bề mặt điện cực phụ thuộc vào thế đặt vào và nồng độ các chất trong bình
phản ứng.
Theo cơ chế tổng hợp điện hóa trên, có 2 giai đoạn liên quan trực tiếp tới
phản ứng điện cực:
Khuếch tán và hấp phụ, phụ thuộc trực tiếp vào nồng độ monome.
Oxy hóa anilin, phụ thuộc nồng độ anilin và sự phân cực điện hoá.


Có 3 phương pháp phân cực điện hoá chính để chế tạo PANi:


Phương pháp chu kỳ Von-Ampe (Cyclic voltamertry, CV): Điện thế

phân cưc đư ợc quét tuyến tính tuần hoàn, từ điện thế E1 tới điện thế E2 và
ngược lại, theo thời gian với vận tốc quét không đổi, dòng điện phản hồi được

ghi lại để thiết lập đường cong i-E.
 Phương pháp phân cực thế tĩnh (Potentiostatic, PS): Là phương pháp áp
điện thế không đổi E và đo dòng phản hồi theo thời gian, thiết lập đường
cong phân cực i-t.


Phương pháp phân cực dòng tĩnh (Galvanostatic, GS): Áp dòng điện

không đổi lên mẫu và đo điện thế điện cực E theo thời gian, thiết lập đường
cong phân cực E- t.
 Phương pháp xung dòng: Là đo sự phụ thuộc của điện thế tại một giá trị
dòng không đổi hoặc dòng được biến đổi theo một qui luật xác định.


Hình 1.3.Sơ đồ về sự hình thành PANi bằng con đường điện hóa[5].
Phương pháp điện hóa có ưu điểm là độ tinh khiết của sản phẩm rất cao
và quá trình điện hóa đều xảy ra trên bề mặt điện cực.


Trong phương pháp điện hóa các phân tử monome trong dung dịch điện
ly sẽ được oxi hóa trên bề mặt điện cực dưới tác dụng của dòng điện.
1.1.2.2. Tổng hợp bằng phương pháp hoa hoc


H
N
H

C-(O)

H

-H+,e-

N

H

C

-

N

H

CH

H
N

C-

H
H

H
N

C

-

+

N

H
-

C

H

N

N

H

H

H

(O) -H+,e-

H

H

N

N

H
N

N

H
H
N
H

+

H

H

H

N

N

H

NH2

(O) eH

H

N

N
H

H
N

H

H

H

N

N

N

H

N
-H+

PANi

Hình 1.4.Sơ đô tông hơp PANi băng phương phap hoa hoc [14].
Phương pháp hóa học được sử dụng rộng rãi để chế tạo vật liệu dạng bột
với lượng lớn. Người ta thường sử dụng amoni pesunfat làm chất oxi hóa
trong quá trình tổng hợp PANi và nhờ nó mà có thể tạo ra polyme có khối
lượng phân tử lớn và độ dẫn điện tối ưu hơn so với các chất oxi hóa khác.
Phản ứng trùng hợp anilin xảy ra trong môi trường axit (H2SO4, HCl,


HClO4…) hay môi trường có hoạt chất oxi hóa như các tetrafluoroborat khác
nhau (NaBF4, NO2BF4, Et4NBF4) [14]. Tác nhân oxi hóa, bản chất của môi
trường điện ly và nồng độ của chúng có ảnh hưởng rất lớn đến các tính chất lý
hóa của PANi.
Quá trình tạo PANi bắt đầu cung với quá trình tạo gốc cation anilinium,
đây là giai đoạn quyết định tốc độ của quá trình. Hai gốc cation kết hợp lại để
tạo ra Nphenyl-1,4-phenylendiamine hoặc gốc không mang điện sẽ kết hợp
với gốc cation anilinium tạo thành dạng trime, trime này dễ dàng bị oxi hóa
thành một gốc cation mới và lại dễ dàng kết hợp với một gốc cation anilinium
khác để tạo thành dạng tetrame. Phản ứng chuỗi xảy ra liên tiếp cho đến khi
tạo thành polyme có khối lượng phân tử lớn. Bản chất của phản ứng polyme
hóa này là tự xúc tác [15,19,20,21].
Ưu và nhược điểm của quá trình tổng hợp PANi bằng phương pháp hóa
học [18,2].
 Ưu điểm:
- Tốc độ polyme hóa nhanh, khối lượng lớn.
- PANi sinh ra có kích thước hạt nhỏ, mịn đồng đều.
- Thời gian tổng hợp ngắn, hiệu suất lớn.
- Dụng cụ, phương pháp tổng hợp đơn giản, dễ làm.
 Nhược điểm:
Polyanilin tổng hợp bằng phương pháp hóa học có độ đồng nhất không

cao. Không bám dính trực tiếp lên bề mặt kim loại cần phải trộn với phụ gia
bám dính.
1.1.4. Ứng dụng của polyanilin
Do những tính ưu việt của PANi nên nó được ứng dụng vô cùng rộng rãi
trong công nghiệp: Chế tạo điện cực của pin, thiết bị điện sắc, cố định enzim,
chống ăn mòn kim loại, xử lý môi trường [16].