Chiến lược kinh doanh nghiên cứu tình huống công ty cổ phần thương mại nghệ an

INTERNATIONAL EXECUTIVE MBA PROGRAM (leMBA)
Chirang trinh cao hoc Quan tri kinh doanh Quoc te

LUAN VAN TOT NGHIEP
CHIEN LirOC KINH DOANH
CONG TY CO PHAN XAY D I T N G SO 2 - VINACONEX
(NGANH XD-GTVT)

r

•\

VU QUY HA
IEMBA#3

THANG 05, 2007


INTERNATIONAL EXECUTIVE MBA PROGRAM (leMBA)
Chircrng trinh cao hoc Quan trj kinh doanh Quoc te

BAN LUAN VAN N A Y Dl/OC NOP CHO
TRironVG DAI HOC IRVINE (HOA KY)

VA

KHOA QUAN TRI KINH DOANH
(TRUING DAI HOC QUOC GIA HA N O I )

BAN LUAN VAN LA M O T PHAN BAT BUQC TRONG CHLTONG TRINH

DAO TAO THAC SY QUAN TRI KINH DOANH QUOC TE

THANG 05, 2007


Phe duyet ciia Chirong trinh Cao hoc quan tri kinh doanh quoc te

Chu nhiem chuang trinh

Toi xac nhan rang luan van nay da dap ijmg dirge cac yeu cau cua mot luan van tot nghiep
thuoc chuang trinh dao tao Thac sy Quan trj kinh doanh.

PGS-TS. VQCongTy
Chu tich Hoi dong
Chung toi, ky ten duai day xac nhan rang chiing toi da doc toan bo luan van nay va cong
nhan ban luan van hoan toan dap ung cac tieu chuan ciia mot luan van Thac sy quan tri kinh
doanh.

TS^jbiguyfn Viet Anh
Giao vien huong dan

Cac thanh vien Hoi dong
(Xep thu tu ten theo bang chCr cai)
TS. Nguyen Viet Anh

NCS. Trhn Phuong Lan

TS. Pham Quang Ngoc

PGS-TS. Ngo Thi Kim Thanh

MUC LUC
•

•

CHironVG 1: PHAN Md DAU
l.l.Su* can thi€t va y nghia cua 6h tai

1

1.2. Muc tieu nghien cihi cua de tai

2

1.3. Pham vi nghien cmi cua de tai

3

1.4. Phirong phap nghien cuu

3

1.5. Tinh urng dung vao thyc tien cua de tai

3

1.6. Bo cue cua de tai

3

CHLTONG 2: CO Sd LY LUAN CUA DE TAI
2.1. Nhirng van de ca ban cua quan tri cbien luac

5

2.1.1. Khai niem ve chien luge va quan trj chien luge

5

2.1.2. Lgi ich va han che ciia chien luge trong hoat dong kinh doanh

6

2.1.3. Xay dung va thuc hien chien luge kinh doanh

7

2.1.4. Cac chi6n luge canh tranh chung

8

2.2. Phan tich moi trwotng vi mo

13

2.2.1. Moitruong kinh te

14

2.2.2. Moi truong cong nghe

15

2.2.3. Moi truong xa hoi

16

2.2.4. Moi truong dan s5, lao dong

16

2.2.5. Moi truong chinh tri, phap luat

17

2.3. Phan tich moi trircmg nganh - mo hinh nam lye luang canh tranh cua Porter.. 17
2.3.1. Su xu£t hien cua cac cong ty moi -dedgaciiadoi thu tiem nang

18

2.3.2. Cac doi thu canh tranh hien tai

19

2.3.3. Quyen nang cua khach hang

20

2.3.4. Quyen nang cua nha cung cap

21

2.3.5. San pham thay the

22

2.3.6. Cac ddi tugng c6 lien quan

22

2.4. Phan tich noi bo moi trucrng doanh nghiep

24

2.4.1. Cac nguon lire vatiem lire cua mot doanh nghiep

24

2.4.2. Di6m manh, diem yeu cua doanh nghiep

25


2.4.3. Nang lire cot loi cua mot doanh nghiep

26

2.4.4. Phan tich chu6i gia trj

27

2.4.5. Ma tran SWOT

30

CHLTONG 3: PHAN TICH THLTC TRANG VE CONG TY CO P H A N XAY DLTNG SO 2
VINACONEX 2

3.1. Tom t4t qua trinh hinh thanh va phat trien

33

3.1.1. Giai thieu ve cong ty c6 phan xay dung so 2

33

3.1.2. Co cku so huu (Dan thoi di§m 20/10/2006)

33

3.1.3. Tom tat qua trinh hinh thanh va phat trien

36

3.1.4. LTnh vuc dang ky kinh doanh

37

3.1.5. San pham djch vu chu yeu hien nay cua Cong ty

38

3.2 Phan tich lira chon chiln luac phat trien cho Cong ty trong giai doan 2006 -^ 2015
41
3.2.1 TAnnhin

41

3.2.2 Sumang

41

3.3. Phan tich moi trvimg vT mo tac dong den Cong ty CPXD So 2

42

3.3.1 Moi truong chinh tri & phap luat

42

3.2.2 Moi truong kinh te

44

3.3.3 Moi truong KHKT cua DN

47

3.3.4 Moi truong van hoa xa hoi cua DN

48

3.4. Phan tich moi trwong vi mo (nganh xay dyng ) theo mo hinh 5 lye luong canh tranh
cua Micheal Porter

50

3.4.1 Cac Cong ty moi gia nhap thj trucmg

51

3.4.2 Sir canh tranh cua cac doi thu hien tai

53

3.4.3 Quyen lire eua Nha cung cap

54

3.4.4. Cac san pham thay the

55

3.4.5 Quyen nang cua nguoi mua

55

3.4.6 Cac doi tugng lien quan

57

3.4.7 Ma tran danh gia cac yeu to ben ngoai tac dong den Cong ty c6 phan xay dung so 2
(MatranEFE)
3.5 Phan tich moi truccng ben trong cua Cong ty c6 ph4n xay dyng so 2
3.5.1 Ap dung chuoi gia trj (Value chain)

58
61
61


3.5.2, Xac dinh nang lire canh tranh cot loi cua cong ty

72

3.5.3. Ap dung cong cu SWOT de danh gia nang lire va vi the cua Cong ty CPXD so 2
79

CHirONG IV: CHIEN Ll/OC KINH DOANH CUA CONG TY CP XD SO 2 VINACONEX2 TRONG GIAI DOAN 2006 - 2011

h^

4.1. Cac muc tieu cua Cong ty VINACONEX2 den nam 2011

88

4.2. Phan tich cac chien \vtac kinh doanh cua Cong ty va bien phap thyc hien

88

4.2.1. Phan tich cac chien luge kinh doanh cua Cong ty

88

4.2.2 : Nhom cac giai phap co ban thuc hien nhiem vu chien luge

94

4.3. Nhirng han che cua Luan van

96

4.4. Ket luan

96

TAI LIEU THAM KHAO

98

PHAN PHU LUC
Phu luc 1: Giai thieu ve Cong ty me (Tong cong ty c6 phan Vinaconex)

100

Phu luc 2: Bao cao tai chinh torn tat nam 2006 da dugc kiem toan

104

Phu luc 3: Dulieu dau thau va tieu chuan danh gia ho saduthau

108


CHlTONG 1
PHAN M d DAU
1.1 Sy can thiet va y nghia cua de tai:
Sau nam 1986, cung voi su thanh cong cua cong cugc doi moi, Viet Nam tir mot nuoc c6
n6n kinh te tap trung, bao cap sang da chuyen kinh te thi truong voi toe do phat trien kinh
te cao. Trong giai doan tu 1990-1997, nen kinh te Viet Nam c6 toe do tang trucmg trung
binh 8.5%. Sau cuoc khiing hoang kinh te Chau A, toe do tang trucmg kinh te giam xuong
nhung van duy tri 6 muc 6-7% mot nam. Tu mot quoc gia lac hau, kem phat trien trong
nhung nam thap ky 80 cua the ky 20, Viet Nam da tro thanh mot quoc gia dang phat trien
nhanh chong hoi nhap vao nen kinh te the gioi.
Nam 2006 la cot moc dang nho danh dau hang loat nhung sir kien Ion ve kinh te va chinh
trj nhu thanh cong cua Dai hoi Dang toan quoc lan thu X, Viet Nam chinh thuc gia nhap
t5 chuc thuong mai thi gioi (WTO), to chuc thanh cong Dien dan hgp tac kinh te Chau A
- Thai Binh Duong. Co thi noi, nhurng ylu t5 nay gop phan tao ra mot van hoi mai cho
toan nen kinh te.
Tren thi gioi nganh xay dung luon dugc coi la mot nganh kinh te quan trgng, khong the
thilu dugc cua nin kinh tl quoc dan. 6 nhieu nude, trong bang xep loai cac nganh tao
ngu6n thu chu yeu va su dung nhieu lao dong cua nen kinh te, ta luon thay c6 ten nganh
xay dung. Viet Nam cung khong n^m ngoai quy luat nay, ty trgng khu vuc cong nghiep
va xay dung trong co c4u kinh tl chilm 41%. Xuat phat dilm la mot quoc gia nong
nghiep, Viet Nam van dang tien len tren con duong Cong nghiep hoa, hien dai hoa. Theo
du bao ty trgng \k khu vuc cong nghiep va xay dung se ngay tang va xay dung se dong
mot vai tro then chot gop phan xay dung dat nuac cong nghiep hien dai.
Trong b6i canh cua toan bg nen kinh te, Cong ty Co phkn Xay dung s6 2 la mot cong ty

xay dung thugc Tong cong ty xuat nhap khau va xay dung Viet Nam (VINACONEX),

1


mot trong nhung Tong cong ty xay dung hang dau cua nganh xay dung vai 18 nam phat
trien va truong thanh. Dugc kl thua thuong hieu noi tieng tren thi truong voi tarn nhin
chien luge, nam 2003, cong ty da dugc lira chgn la mot trong nhung cong ty dau tien ciia
Tong cong ty c6 phkn hoa theo dung chu truong phat trien cua Dang va Nha nuoc. Nam
2006, nam vijng thoi co, Cong ty C6 phkn Xay dung so 2 la mot ba cong ty thanh vien
dau tien thugc T6ng cong ty dugc cac co quan chuc nang chap thuan, cho phep niem yet
CO philu tai Trung tarn giao dich chijrng khoan Ha Noi. Dieu nay danh dku mot buoc
chuyen minh Ion lao cua Cong ty CP xay dung so 2, tao co hoi cho Cong ty thu hut von
dku tu cho cac du an phat trien nhung cung la thach thuc doi voi Cong ty vi tir nay cong
ty da tro thanh mot cong ty dai chung, moi hoat dong ciia Cong ty deu vi lgi ich cua cac
CO dong. De co the phat huy nhiJng truyen thong von co, tan dung ca hoi moi, va giam
thieu cac nguy co rui ro ciang nhu ducmg dau dugc voi cac thach thuc, Cong ty Co phan
xay dung so 2 phai co mot chien luge kinh doanh dung dan va hgp ly, tan dung dugc cac
lgi thi canh tranh dk tro thanh cong ty vihig manh.
De tai nghien cuu la tinh huong cu the cua Cong ty Co phan xay dung so 2 co y nghia
thuc tiln cao. Vai nhung kiln thuc hoc thuat da dugc truyen dat qua khoa hgc, dugc su
huong din tan tinh cua cac giang vien trong nuoc va quoc te cua trucmg Dai hgc Quoc
gia Ha Noi, dl tai se dong gop true tiep vao chien luge phat trien ciia Cong ty ma toi la
Chu tjch Hoi d6ng Quan trj kiem Giam die.
1.2 Muc tieu nghien cihi ciia de tai:
Ung dung cac ly thuyet ve quan trj chien luge vao viec xay dung chien luge kinh doanh
cho Cong ty Co phan xay dung so 2.


1.3 Pham vi nghien ciru cua de tai:

De tai nghien cuu xay dung chien luge phat trien kinh doanh cu the cua Cong ty trong
nam 2007 va trong giai doan den 2016. Pham vi nghien cuu cua dl tai la hai ITnh vuc
kinh doanh chinh ciia cong ty xay dung cong nghiep va dan dung va kinh doanh bit dong
san.
1.4 Phvcmg phap nghien ciru:
De tai ap dung phuong phap nghien cuu dinh tinh, nghien cuu dua tren tinh huong cu the
cua Cong ty Co phan xay dung so 2. Phuong phap su dung trong de tai la phong van va
l4y y kien nhom (focus group), phong van cac phong, ban cua cong ty sau do ting hgp y
kien tham khao ve tinh thuc te, kha nang ap dung va tinh hieu qua ciia y kien. Cac du lieu
la nhung bao cao cap nhat nhat ciia doanh nghiep nhung nam vira qua, bao cao ciia T6ng
cong ty, bao cao va so lieu Thong ke cua Bg Xay dung, Bg Ke hoaeh va Dau tu, Phong
thuong mai va cong nghiep Viet Nam...
1.5 Tinh iirng dung vao thuc tiln cua de tai:
De tai can cu tren nhung so lieu xac thuc ciia Cong ty, pham vi nghien cuu ciia de tai ung
vai pham vi thuc tien hoat dong kinh doanh ciia doanh nghiep. De tai ap dung nhiJng
kiln thuc mai nhat dugc truyen dat ve xay dung chien luge kinh doanh ciia cong ty. De
tai nay se la co sd de xay dung chien luge kinh doanh ap dung trong thuc tiln.
1.6 Bo cue cua de tai:
Khoa luan bao gom 4 chuang vai noi dung chinh nhu sau:
CHlTONG 1: PHAN M d DAU
Giai thieu chung vl su ckn thilt, y nghTa, muc dich ciia de tai, pham vi, phuong phap
nghien cuu, tinh ung dung thuc tien


CHlTONG 2: CO S d LY LUAN CUA DE TAI
Tong ket cac co so !y thuylt trong viec hoach dinh va xay dung chien luge kinh doanh.
Tong hgp cac quy trinh trong xay dung va lira chgn chien luge. Trinh bay cac mo hinh
phan tich moi truong vT mo; mo hinh nam lire lugng canh tranh eiia Micheal Porter; mo
hinh chuoi gia tri; mo hinh SWOT.
CHlTONG 3: XAY D I T N G CHIEN LlTOC KINH DOANH CUA CONG TY CO

PHAN XAY DlTNG SO 2
Chuang nay gioi thieu tong quan ve Cong ty Co phan xay dung so 2, ap dung cac mo
hinh phan tich da neu a Chuang 2 dl phan tich danh gia cu thi thuc trang ciia cong ty,
neu ra tam nhin su mang ciia Cong ty, danh gia nang lire cot loi, xay dung cac chien luge
phat trien kinh doanh ciia cong ty.
CHlTONG 4: KET LUAN
Sau khi dua ra chien luge kinh doanh eua Cong ty, tac gia xay dung cu the cac muc tieu
ciia chien luge, phan tich cac chien luge dugc lira chgn va cac buoc de thuc hien chien
luge do.
Chuang 4 cung dua ra nhung han chl ciia luan van va huong nghien cuu tiep theo.
Ngoai ra luan van con gom co phan danh muc tai lieu tham khao, cac phu luc kem theo.


CHU^OnVG 2
CO s d LY LUAN CUA DE TAI

2.1 Nhirng van de co* ban cua quan tri chien lu'O'c:
2.1.1 Khai niem ve chien lu'O'c va quan tri chien luo^c:
Bat nguon tu thap ky 60 ciia the ky 20, chien luge dugc dua vao ung dung trong ITnh vuc
kinh doanh va thuat ng& "chien luge kinh doanh" da ra dai. Theo thoi gian, quan niem vl
chien luge kinh doanh dugc phat trien dan va dugc tiep can theo cac each khac nhau.
Tai buoi hoi thao to chuc tai truong kinh doanh Havard vao nam 1963, Cook da trinh bay
y kien eiia minh ve chien luge la "sdch luac kinh doanh ciia doanh nghiep chu trong den
nhung van de song con lien quan den lai ich cua doanh nghiep cua cap quan ly". Legge
(2003) trong chuang trinh bay ve chien luge ciia to chuc da binh luan vl tac phkm ciia
Henry Mintzberg (1994) rang ''Nhin chung, neu ban hoi mot ai do dinh nghia ve chien
luac ban se nhan duac cdu tra lai - chien luac Id mot ke hogch hoac mot dinh nghia
tuomg duang - mot dinh hu&ng, mot hu&ng dan, mot qua trinh hdnh dong cho tuang lai,
con du&ng ddn ban tir diem nay den diem khdc". Ban than Mintzberg lai tiep can chien
luge theo mot each moi. Ong cho rang chien luge la mot mau hinh trong dong chay cac

quyet djnh va chuang trinh hanh dong. Vi vay, theo ong chien luge co the co nguon gle
tu bat ky vj tri nao, noi nao ma nguoi ta co kha nang hgc hoi va co nguon lire trg giiip
cho no. Thuc te chien luge ciia cac doanh nghiep la su ket hgp giua du djnh va dot bien.
Ngoai ra, con rat nhieu eac dinh nghia khac ve chien luge nhu dinh nghTa eiia Prahalad
va Hamel (1990), ciia Christensen (1997)... va nhieu nha hgc gia khac. Tuy nhien, eo le
dinh nghTa vl chien luge dugc coi la thong dung nhat la dinh nghTa ciia nha lich sii kinh
doanh noi tilng ciia dai hgc Havard, ong Alfred Chandkler trong cu6n Chiln luge va cau
true: "Chiin luge Id suxdc dinh cac muc tieu ca bdn vd Idu ddi cua doanh nghiep, Id su


vgch ra mot qua trinh hdnh dong vd phan phoi nguon luc can thiet de thuc hien muc tieu
do ". Day la mot dinh nghTa rat eo dien ve chien luge nhung sau do da dugc rAt nhilu cac
nha kinh tl hgc phat triln. Quinn (1980) trong cu6n sach rdt nli tilng ciia minh vai tieu
dl "Strategies for changes: Logical Incrementalism" da theo buoc Chandler dua ra mot
djnh nghTa vl chiln luge co tinh djnh huong nhilu han: "Chiin luge Id mot mo hinh
hoac ke hoach kit hgp nhirng muc tieu chinh, nhirng chinh sdch, nhirng chuoi hdnh dong
dugc lien ket thanh tong the. Mot chien luge dugc thiet ke tot se giiip to chirc sdp xep, vd
phan bo nguon luc ciia doanh nghiep thank mot cdu true duy nhat vd co tinh kha thi can
cif tren kha nang noi tai, nhitng diem yeu, nhirng thay doi ve moi truong dugc du tinh
truac vd nhirng thay doi bat nga ciia nhung doi thu thong minh ".
Du theo each tiep can nao thi torn lai ban chit eiia chiln luge vin la phac thao dugc
tuang iai ciia doanh nghiep va co the tom tk trong ba y nghTa pho biln nhdt:
- Xac dinh cac muc tieu chinh, dai han ciia doanh nghiep
- Dua ra dugc mot chuong trinh hanh dong tong quat; va
- Lira chgn phuong an hanh dong, sap xep phan bo nguon lire de thuc hien muc tieu do.
2.1.2 Lgi ich va ban che cua chien liro'c trong hoat dong kinh doanh:
Chien luge kinh doanh dong mot vai tro rat quan trgng trong hoat dong doanh nghiep.
Dieu nay da dugc ly thuyet cung nhu thuc te chung minh. Viec hoach dinh mot chiln
luge kinh doanh hieu qua se dem lai cho doanh nghiep nhung lgi ich sau:
- Giiip doanh nghiep thay ro huong di cua minh trong tuang lai de nguoi quan ly xem xet

va quyet dinh to chuc nen di theo huong nao va khi nao thi dat toi mot muc tieu cu thi
nhat djnh.
- Giiip nha quan ly thky ro dugc nhung co hoi va nguy ca xay ra trong kinh doanh, ding
thai giiip phan tich danh gia du bao cac dilu kien moi truong trong tuong lai, tan dung co
hoi, giam nguy ca, dua doanh nghiep vugt qua canh tranh va di den thang lgi.


- Giup nha quan ly dua ra cac quylt djnh dl dli pho vai tung moi truong kinh doanh
mot, nang cao hieu qua san xuat kinh doanh.
- Chien luge kinh doanh thi hien su phan ph6i hieu qua han thoi gian, nguon tai nguyen
cho cac CO hoi ket qua da xac dinh.
- Chien luge kinh doanh giiip tang doanh s6 ban ra, tang nang suat lao dong va hieu qua
san xuat kinh doanh, tang kha nang phong ngira va ngan chan cac nguy co cong ty se gap
phai trong kinh doanh.
- Khuyin khich thai do tich cue doi vai sir doi moi.
- Tuy nhien, chien luge kinh doanh cung co nhung han che nhat dinh:
- Doanh nghiep phai mat nhieu thai gian, chi phi cho viec xay dung chien luge.
- Chien luge phai co tinh linh hoat nhat dinh, neu cung nhac se riii ro.
- Giai han sai sot trong viec du bao moi truong dai han doi khi c6 the rat lan. Neu khong
khac phuc dugc su sai sot do se c6 nguy co rui ro cao.
- To chuc thuc hien khong tot thi chien luge se that bai.
Mac du CO nhung yeu diem nhu tren nhung neu biet khac phuc va van dung tot mat tich
cue eiia no thi chiln luge kinh doanh se gop phan khong nho mang lai thanh cong cho
doanh nghiep. Vi vay, mdi doanh nghiep nen xay dung mot chien luge kinh doanh cho
rieng minh.
2.1.3 Xay dirng va thyc hien chien lucre kinh doanh:
Dk CO thi xay dung dugc mot chiln luge kinh doanh, truoc het doanh nghiep phai xac
djnh ro dugc su mang ciia minh hay noi each khac la nguyen nhan cot loi ma do do
doanh nghiep tin tai, Sau do tu su mang chung, doanh nghiep phai xac djnh dugc nhung
muc tieu ciia minh, nhung kit qua nao doanh nghiep mong muon dat dugc cung nhu thai

dilm doanh nghiep mong muon dat dugc nhGng ket qua nay. Can cu tren su mang va
muc tieu ma doanh nghiep xay dung chiln luge kinh doanh hay noi each khac la kl


hoach de dat dugc nhimg su mang va muc tieu do. Qua trinh xac dinh sir mang, muc ti6u
va xay dung chiln luge phai tham chilu cac kit qua thu dugc tu phan tich moi truong
ben ngoai dl xac dinh nhiing co hoi va nguy co phai dli mat cung nhu phan tich moi
truong ben trong dk tim ra dilm manh va dilm ylu ciia doanh nghiep. Viec phan tich,
xay dung va thuc hien chien luge dugc thi hien trong mo hinh duoi day.
Bang 2-1
Mo hinh phan tich, xay dyng chien lu'O'c

Su mang

Muc tieu
Phan tich
moi truong
ben ngoai:
- Co hoi
- De dga

1

'

Cac chien luoc co the
lira chgn

Phan tich
moi truong

ben trong:
- Diem manh
- Diem yeu

Nguon: Dang Ngoc Su, (2006). "Quan tri chien luge de trucmg ton vdphdt triin
trong mot the giai day bien dong "
2.1.4. Cac chien luac canh tranh chung
Mot tong cong ty can theo duoi mot so chien luge a cap tong cong ty, chien luge cip
cong ty thanh vien. Chiln luge cap tong cong ty bao gom nhung djnh huong tong the ve
ykn dk tang truong, quan tri cac cong ty thanh vien va danh muc san phim. Nhiem vu ciia
nhung chiln luge nay la xac djnh su menh va muc dich ciia tong cong ty; xac dinh xem
ting cong ty nen xam nhap vao nganh kinh doanh nao; dieu tiet cac nguon tai chinh va
nguon luc khac; kilm soat moi quan he ciia cong ty vai cac doi tugng hixu quan trong

8


moi truong kinh doanh. Vi vay, tong cong ty co the chgn mot trong so cac chien luge
duoi day.
Chien luge tang truong thong qua hgp nhdt, thong qua thon tinh, hoac thong qua lien
doanh lien ket. Tang truong thong qua hgp nhat la sap nhap 2 hoac nhieu co so mot each
tu nguyen nhhm tang them sue manh de dli mat voi cac thach thuc hoac tan dung triet dl
cac CO hoi phat trien. Tang truong thong qua thon tinh la cac doanh nghiep Idn, manh
thon tinh cac doanh nghiep nho de phat trien thanh mot doanh nghiep co qui mo lan,
manh hon. Tang truong thong qua lien ket la tap trung nhung n5 luc, co gAng va nh&ng
nguon lire cua 2 hay nhieu doi tac voi nhau de phat trien mot hoac mot vai ITnh vuc hoat
dong nao do nham tang kha nang canh tranh, phan tan riii ro.
Hgp nhat co the la xuoi chieu hoac ngugc chieu, ciing co the la hgp nhat toan bg hay mot
phan. Hgp nhat xuoi chieu tuc la doanh nghiep tu to chiic hoat dong tieu thu dau ra bing
each sap nhap, mua lai doanh nghiep phan phoi, hoac tu to chuc mang luoi phan phoi san

pham. Hgp nhat ngugc chieu la doanh nghiep tu san xuat va cung ling cac yeu to dau vao
bang each sap nhap, mua lai nha cung ung hoac tu thanh lap nha cung ung rieng ciia
rieng doanh nghiep. Hgp nhkt toan bg la doanh nghiep tu san xuat va cung ung toan bg
mot dau vao nao do cho qua trinh san xuat hay hoan toan tu to chuc tieu thu dau ra. Hgp
nhat tung phan la cong ty tu cung ung mot phan dau vao va mua them eiia nha cung ung
doc lap khac hoac to chuc ban hang thong qua cac kenh phan phoi eua chinh doanh
nghiep.
Mot doanh nghiep theo duoi chien luge hgp nhat co the cai thien vi the canh tranh eiia
ITnh vuc kinh doanh chii chot cua doanh nghiep thong qua cac khia canh sau. Thu nhat,
no han che su canh tranh trong noi bg nganh kinh doanh ciia doanh nghiep, cho phep
doanh nghiep dat gia cao hon va thu dugc lgi nhuan Ion hon. Thu hai, no cho phep
doanh nghiep dam bao chk lugng san phkm. Thu ba, cac doanh nghiep hgp nhit dgc co


su chii dong trong viec lap kl hoach, phli hgp va sip xip thoi gian thuan lgi hon giua
cac qua trinh lien kl nhau trong chuoi cac hoat dong tir mua nguyen vat lieu din chuyin
san pham den tay nguoi tieu dung.
Mac du dugc tiln hanh nhlim dat dugc lgi thi vl chi phi thip nhung su hgp nhat dgc c6
the dan den tac dong ngugc lai nlu doanh nghiep mua dku vao tu nhihig nha cung ung do
cong ty so hDu ma hg hoat dong kem hieu qua hon so vai nhung nha cung ung dgc lap tu
ben ngoai.
Chien luge da dang hoa la dau tu v6n thang du vao nhilu nganh nghl khac nhau sau khi
doanh nghiep da chiem dugc uu the canh tranh trong cac hoat dong hien tai cua doanh
nghiep. Co cac hinh thuc da dang hoa co ban: da dang hoa ding tam (la su tham gia vao
mot ITnh vuc hoat dong moi co lien he voi hoat dong hien tai ciia doanh nghiep boi su
tuong ding giira mot hoac nhieu bg phan chuc nang); da dang hoa to hgp (la su tham gia
vao mot ITnh vuc hoat dong mai khong co lien quan din ITnh vuc hoat dong hien tai); da
dang hoa theo chieu ngang (la sir phat trien mot hoac nhieu san pham mai phuc vu cac
khach hang hien tai).
Chien luge da dang hoa dugc nhieu doanh nghiep nghT den khi hg tao ra lgi nhuan vugt

qua muc can thiet de duy tri lgi the canh tranh trong ITnh vuc kinh doanh truyen thong
ciia hg. Chien luge nay co the tao ra gia trj thong qua 3 khia canh. Thu nh^t la viec mua
va to chuc lai cac cong ty moi lam cho cac cong ty moi nay hoat dong co hieu qua
hon.Thu hai la su chuyen giao nang lire giiJa cac cong ty thanh vien. Doanh nghiep c6
thi hy vgng bing kha nang dac biet eua minh trong mot so ITnh vuc dugc chuyen giao
sang cho cac cong ty mai se giiip cai thien vj the ciia cong ty moi. Tuy nhien, neu so
lugng cac don vj kinh doanh ma qua nhieu thi hoat dong se khong hieu qua va se lam chi
phi tang len. Ngoai ra, trong mot so truong hgp cac doanh nghiep con co the theo duoi

10


chien luge on dinh hoac riit iui de bao toan luc lugng, theo quan diem "liii mot buoc de
tien ba buoc".
Khi da theo duoi cac chien luge tren, cac doanh nghiep co the cu the cac chien luge Ion
do thanh cac chien luge canh tranh (cac chien luge nay con dugc ggi la chien luge cap
don vj thanh vien). Cac chien luge canh tranh nay tap trung vao viec cai thien vj the canh
tranh ciia cac san pham ciia tong cong ty trong mot nganh kinh doanh hoac mot phan
doan thi truong cu the. Co so ciia viec xay dung cac chiln luge dua tren nhu cau ciia
khach hang va su khac biet hoa san pham; cac nhom khach hang va phan doan thj truong;
cac nang lire dac biet ciia ting cong ty. Cac chien luge nay da dugc Micheal Porter chia
ra thanh cac loai chinh:
Bang 2-2
Porter's Generic Strategies
Dac tinh san pham

uon

00

OX)

c

Dan dau
ve chi phi

Khac biet
hoa

a.
X

Tap trung
vao chi phi

Tap trung vao
khac biet hoa

bfl
•4-»

Ic'
•4—•

S
3

o

NguSn: Porter, M (1998) Competitive Strategy. The Free Press
Chiin luge ddn dau vi chi phi: tufc la doanh nghiep tao ra cac san pham c6 chi phi thap
hon cac dli thii, tir do co kha nang dat gia Xhkp hon so voi cac dli thii. Khi theo dull
chiln luge nay, doanh nghiep thuong bo qua cac phan doan thj truong khac nhau va
huong tai viec cung c4p san phkxn phuc vu "khach hang trung binh". Cac nang luc cot loi

11


ma doanh nghiep nen tap trung phat triln la nang lire dac biet trong ITnh vuc cung cip cac
yeu to dau vao va qua trinh san xuit cac san phkm. Chiln luge nay co lgi thi co ban la do
chi phi thap hon nen co thi dat gia ihkp hon nhung van thu dugc lgi nhuan bang lgi
nhuan ciia cac dli thii, hoac dat gia bang cac dli thii nhung thu dugc lgi nhuan cao hon.
Dong thoi neu xay ra chiln tranh gia ca thi doanh nghiep theo dull chiln luge nay co kha
nang dung vOng trong canh tranh tit hon so voi cac dli thii canh tranh. Doanh nghiep
cung CO the tao ra hang rao ngan can sir gia nhap va giam mdi de dga tu cac san ph^m
thay the bang each nay. Tuy nhien can chii y trong mot si truong hgp vi qua tap trung
vao giam chi phi lam anh huong din chki lugng san phkm. Ngoai ra, viec doanh nghiep
CO xu huong chay theo "ao tuang ve si dong" khi muln "la tit ca cho mgi nguoi" nhung
thuc sir la cao bang thi hieu ciia mgi nguoi la mot viec lam kho.
Chien luge khdc biet hoa: tuc la doanh nghiep tao ra san pham dugc khach hang cho la
dgc dao va thoa man nhu cau ciia hg. Nhu vay doanh nghiep se co kha nang dat gia cao
hon so voi cac doi thii. Khi theo duoi chien luge nay, doanh nghiep thuc hien phan doan
thj truong, cung ung san phkm dugc thilt ke danh rieng cho moi doan. Cac nang luc c6t
loi can dugc quan tam la trong ITnh vuc ve nghien cuu va phat trien, Marketing. Doanh
nghiep nen lira chgn su khac biet theo 3 each chat lugng, doi moi, dap ung nhu cau ciia
khach hang. Viec theo duoi chien luge nay giiip doanh nghiep tao ra hang rao ngan can
su gia nhap cao va co kha nang kiem soat gia a phan thi truong ciia minh. Tuy nhien, can
chii y kha nang bat chuac su khac biet tir cac doi thii canh tranh va kiem soat chi phi vi
theo duli chiln luge nay thuong kem vai chi phi cao.

Chien luge Tap trung hoa: ve thuc chat doanh nghiep theo duoi chien luge nay la mot
nha chuyen mon hoa, co qui mo nho, thuc hien su khac biet hoa san pham hoac din dau
vl chi phi trong doan thj truong ma doanh nghiep da lua chgn. Doanh nghiep chi tap
trung phuc vu nhu cku ciia mot nhom hun han khach hang hoac doan thj truong. Doan

12


thj truong co the dugc xac dinh theo tieu thuc dja ly, hoac mot nhanh ciia dong san pham.
Khi theo duoi chien luge nay, doanh nghiep co thi phat triln mot nang luc cit loi nao do
nham tao ra lgi the chi phi thkp hoac khac biet hoa. Doanh nghiep co thi tap trung vao
mot phan khiic duy nhat, chuyen mon hoa tuy chgn, chuyen mon hoa theo thi truong
hoac chuyen mon hoa theo san pham. Vi qui mo nho ma mot si doanh nghiep co the theo
duoi dong thai su din diu ve chi phi va khac biet hoa san phlm. Nlu doanh nghiep tap
trung su dung phuong phap chi phi thip tuc la doanh nghiep dang canh tranh ching lai
nguoi dan dau ve chi phi trong cac doan thi truong ma o do khong co lgi thi chi phi. Neu
nguoi tap trung theo duoi phuong phap khac biet hoa san pham thi tat ca cac bien phap
khac biet san pham dang rgng mo doi voi doanh nghiep. Theo duoi chien luge nay giiip
doanh nghiep dugc bao ve truac su canh tranh trong chung muc sir khac biet san pham
tao ra. Sir khac biet san pham vai mot so lugng khach hang trung thanh nhat dinh cung
gop phan xay dung rao can nhap nganh va giam nguy co tu san pham thay the. Nhung
mot bit lgi ciia chiln luge nay la neu cong nghe thay doi hoac thj hieu nguoi tieu dung
thay doi thi co the se khong ton tai doan thi truong hoac nhom khach hang ma doanh
nghiep dang phuc vu.
Cac chiln luge canh tranh tren de cap den each doanh nghiep va lien ket cac quyet dinh
CO lien quan din san phim, thj truong, nang luc cot loi ciia mot doanh nghiep, tuc la hen
quan din lgi thi canh tranh. Dk co the lira chgn cho doanh nghiep minh mot chien luge
cuoi cung, cac nha hoach dinh chien luge phai tien hanh cac phan tich noi bg va phan
tich moi truong ben ngoai dk tu do hoach dinh cho doanh nghiep minh mot chien luge
phu hgp nhat.

2.2 Phan tich moi truong vl mo:
Danh tu moi truong la dk chi cac djnh chl hay luc lugng a ben ngoai nhung lai co anh
huong din thanh qua hoat dong san xuat kinh doanh ciia doanh nghiep. Cac yeu to moi

13


truong vT mo la cac yeu to co tac dong tren binh dien rgng va lau dai, nhung yeu to nay
CO tac dong den ca nen kinh te, ca nganh san xuit kinh doanh va do do cijng co tac dong
den doanh nghiep va chien luge kinh doanh ciia doanh nghiep. Cac yeu to ciia moi
truong vT mo bao gom: (i) Moi truong kinh tl; (ii) Moi truong cong nghe; (iii) Moi
truong xa hoi; (iv) Moi truong dan so va lao dong; (v) Moi truong chinh tri/luat phap;
(vi) Moi truong quoc te.
Bang 2-3
Cac nhan to thuoc moi trirong ben ngoai

Moi triroTig toan bo nen KTQD

Cac
yeu to
kinh te

Cac yeu to
chinh tri
luat phap

M di truotig noi bo nganh
Khach
hang
Doanh nghiep

Cac yeu
to ky
thuat
cong
nghe

Cac nha
cung cap

Cac san pham
thay th€

Cac doi thu
canh tranh
hien tai

Cac doi thu
tiem an

Cac yeu
to van
hoaxa
hoi

Nguon: Nguyen Lien Diep, Pham Van Nam, 1998,
Chien luge vd chinh sdch kinh doanh, Nha xuat bdn thong ke.
12A Moi truong kinh te:
Moi truong kinh tl vT mo bao gim nhung ylu t l nam ben ngoai doanh nghiep, chiing
khong chi dinh huong va co anh huong true tiep den cac hoat dong quan tri ciia doanh

nghiep ma con anh huong tai ca moi truong vi mo ciia cac doanh nghiep. Cac ylu t l ciia
moi truong vT mo ciing la nhung nguyen nhan chinh tao ra co hoi ciing nhu nguy ca cho
cac hoat dong ciia no. Viec nghien cuu ky cac ylu t l ciia moi truong kinh tl vT mo dong

14


mot vai tro quan trgng khong chi trong viec hoach dinh chien luge kinh doanh ma ca
trong cac hoat dong quan trj ciia doanh nghiep. Nhin chung, moi truong kinh te bao gom
cac yeu to:
- Tong san pham quoc dan (GDP): su tang truong ciia nen kinh te se tac dong din chiln
luge kinh doanh ciia doanh nghiep 6 ca hai mat cung va cau, GDP tang se lam tang nhu
cau ciia mgi thanh phan xa hoi dong thoi cung doi hoi cung tang len.
- Lam phat: Neu lam phat gia tang se lam tang gia ca yeu to dau vao, din t6i tang gia
thanh va tang gia ban, nhu vay giam yeu to canh tranh va giam cau ciia nguoi tieu dung.
- Ty gia hoi doai va lai suat cho vay: Yeu to ty gia hoi doai dac biet can xem xet trong
xay dung chien luge kinh doanh doi voi cac doanh nghiep co cac mli quan he tren
thuong truong quoc tl. Ylu t l lai su^t cho vay ciing co tac dong din chiln luge kinh
doanh vi no se anh huong toi quyet dinh huy dong von cho hoat dong san xuit kinh
doanh ciia doanh nghiep.
- Tien luong va thu nhap: Chi phi tien luong la mot khoan chi phi chinh ciia doanh
nghiep, co anh huong rat Ion den tong chi phi san xuat. Chi phi tien luong cao se lam
tang gia thanh giam lgi the canh tranh. Day la ly do ma cac nha dau tu nuoc ngoai
thuong lira chgn chien luge outsourcing tai cac nuoc dang phat trien co muc tien luong
thap.
Ngoai cac yeu t l chinh tren, khi xem xet moi truong kinh te, doanh nghiep ciing co the
xem xet cac yeu to khac nhu chinh sach tai chinh, can can thanh toan..
2.2.2 Moi trvong cong nghe:
Ngay nay khong co mot doanh nghiep san xuat nao muon ton tai va phat trien ma lai
khong dua vao viec ap dung nhiing thanh tuu va tien bg khoa hgc ky thuat va cong nghe.

Tuy nhien cong nghe thuong xuyen bien doi, cong nghe mai lien tuc ra dai thay the cong
nghe cu tao ra nhiing ca hoi cung nhu nguy co rat Ion cho cac doanh nghiep. Trong kinh

15


doanh cac nha quan tri phai hoach djnh mot chien luge diing dan ve ky thuat va cong
nghe trong tirng thai ky dong thai du bao dugc cac bien dong ve cong nghe de dap ung
dugc nhu cau ciia thj truong. Trong ITnh vuc xay dung, cac cong nghe moi ve vat lieu
xay dung cung nhu cac ky thuat moi trong xay lap se ... Cac nha quan tri can chii trgng
vao viec ung dung cong nghe thong tin, chuyen giao cong nghe.
2.2.3 Moi trircmg xa hoi:
NhCing yeu to ciia moi truong xa hoi co tac dong rkt manh din tat ca cac hoat dong chiln
luge. Cac yeu to cua moi truong nay co the ke den nhu van hoa, nghe nghiep, phong each
loi song, ton giao, tam ly dan toe...
- Van hoa: Van hoa la mot pham tru phuc tap, mSi nha quan tri, moi doanh nghiep, moi
t l chuc deu thugc vl mot nin van hoa cu thi. Chiln luge kinh doanh bj anh huong true
tiep boi nhung nen van hoa vi van hoa chinh la yeu to chi phoi hanh vi ung xu ciia nguai
tieu dung, chi phoi hanh vi mua hang cua khach hang.
- Phong each, lli sing: M6i mot phong each va loi song co nhirng dac trung rieng ciia
minh vl each suy nghT, the hien, hanh dong. Dieu nay lai chi phoi rat manh den viec hinh
thanh nhung thoi quen tieu dung cung nhu quyet dinh cac dac trung ciia san pham. Muon
kinh doanh hieu qua doanh nghiep phai hieu ro phong each loi song ciia xa hoi hien tai
Cling nhu nhan bilt xu huong ciia loi song trong tuong lai.
2.2.4 Moi truong dan s6, lao dong:
Dan si va muc gia tang dan so a moi quoc gia luon luon la nhiing lire lugng co anh
huong rat Ion din mgi hoat dong vl quan tri san xuat va quan tri kinh doanh cua moi
doanh nghiep. Viec xay dung chiln luge kinh doanh phai can cu tren nguon nhan lire
cung nhu lire lugng khach hang. Thong thuong trong chiln luge kinh doanh ciia doanh
nghiep, nha quan tri phai phan tich co cku dan so de phan doan va xac djnh thj trucmg

muc tieu ciia minh. Ngoai ra chit lugng dan si hay chat lugng nguon lao dong cung la

16


mot trong nhijng yeu to de doanh nghiep phai phan tich khi xay dung chien luge kinh
doanh.
2.2.5 Moi truong chinh tri, phap luat:
Cac chinh sach ciia Chinh phii dong mot vai tro quan trgng trong hoat dong kinh doanh.
Chinh phli co the vua thiic day vilra co the han che kinh doanh. Mgi luat le, chinh sach
kinh te ma Chinh phii ban hanh deu co anh huong true tiep hoac gian tiep den hoat dong
ciia doanh nghiep. Nha nuoc ciing co the han che va dieu chinh viec kinh doanh thong
qua cac bg luat, nghi dinh, quyet dinh. Chinh sach thue co anh huong true tiep nhieu nhat
den thu chi ciia moi doanh nghiep va do do la mot yeu to can tinh den khi xay dung chien
luge kinh doanh cua doanh nghiep. Cac chinh sach khac nhu tai chinh tien te, kiem soat
kha nang tin dung thong qua chinh sach tai chinh, luong co ban... cung co nhung anh
huong rat lan den chien luge kinh doanh. Cac nha quan tri kinh doanh o bat ki doanh
nghiep nao diu phai chip hanh day dii cac chii truong chinh sach ciia Dang va Nha nuoc
va nghiem chinh tuan thii nhiing quy dinh hien hanh ciia phap luat la viec nay la mot doi
hoi mang tinh tat yeu khach quan.
Tom lai cac ylu t l moi truong vT mo gom nhom cac yeu to ve moi truong kinh te, moi
truong xa hoi, dan si, lao dong, chinh tri phap luat, cong nghe. Cac nhom yeu to nay c6
quan he vai nhau va gay anh huong manh me den hoat dong ciia doanh nghiep. Do do,
trong qua trinh xay dung chiln luge kinh doanh, nguoi quan ly phai phan tich va du bao
chinh xac nhit co thi cac ylu t l vT mo, giiip doanh nghiep co the ton tai va phat trien.
2.3 Phan tich moi truong nganh - mo hinh nam luc luong canh tranh cua Porter
Bit kl cong ty nao tren thj truong dIu phai tham gia vao canh tranh. Do do mdi cong ty
dIu CO chiln luge canh tranh ngam hoac noi. Chiln luge nay co the dugc thi hien ro rang
thong qua nghien cuu chiln luge canh tranh ciia cong ty bang van ban hoac ciing co thi
dugc thuc hien ngim thong qua cac hoat dong hang ngay ciia doanh nghiep.

17


Micheal Porter da chi ra ro rang rang chien luge canh tranh la sir tim kiem lgi the canh
tranh thuan lgi trong nganh. Bang each danh gia can than moi truong nganh, cac doanh
nghiep phai danh gia tam quan trgng dli voi muc do thanh cong ciia timg lire lugng
trong sau lire lugng canh tranh: su xuat hien cua cac cong ty moi, thach thuc ciia cac san
pham thay the, quyen nang ciia khach hang, quyen nang eiia cac nha cung cip, su canh
tranh giiJa cac doi thii hien co. Tung luc lugng ngay cang manh, thi doanh nghiep cang bj
han chl kha nang tang gia va thu lgi nhuan. Mac du Porter chi de cap den nam luc lugng
nhung thong thuong mot luc lugng thu sau thuong dugc them vao trong qua trinh phan
tich danh gia - cac doi tugng lien quan khac (other stakeholders) - thuong dugc sii dung
dl danh gia Chinh phii, chinh quyin dia phuong, va cac nhom doi tugng khac co anh
huong den moi truong nganh cong nghiep.
Thong thuong eac nha quan tri gia se phan tich nganh bang viec danh gia moi lire lugng
canh tranh theo cip do cao, trung binh, thip. Can cu tren muc do danh gia ma nha quan
ly se CO chiln luge kinh doanh cu the de lam tang kha nang canh tranh ciia doanh nghiep
minh va ding nghTa vai viec se gia tang lgi nhuan.

18