SKKN: Một số biện pháp giúp trẻ 3- 4 tuổi học tốt môn âm nhạc

1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1 Lý do chọn đề tài:

Âm nhạc là một trong những bộ môn nghệ thuật giáo dục con người cái 
mỹ, cái thiện. Âm nhạc có sức lay động tình cảm kỳ lạ, có thể đánh thức tâm 
hồn con người bằng những âm thanh nhẹ nhàng, bay bổng . Âm nhạc giống  
như  món ăn tinh thần không thể  thiếu được trong cuộc sống hàng ngày của 
mỗi chúng ta, nó mang đến cho ta những giây phút thư  giản thực sự  thoải  
mái, cho ta cảm nhận cái đẹp của tự nhiên, quê hương, đất nước, con người, 
đồng thời âm nhạc giáo dục cho ta tình cảm yêu con người, yêu quê hương  
đất nước.
 Như chúng ta đã biết âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ diệu đầy cảm 
xúc, tác động vào trẻ   ngay từ  khi còn nằm trong nôi khi được nghe tiếng ru à  ơi  
của mẹ. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với âm  
nhạc là nhu cầu không thể  thiếu với trẻ. Bởi chính  ở  đây âm nhạc được coi như 
một phương tiện giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. Thông qua âm nhạc sẽ giúp trẻ 
linh hoạt, tự tin, mạnh dạn, và phát triển hài hòa cân đối về các lĩnh vực thẩm mĩ,  
đạo đức, trí tuệ, thể chất.
Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ 
môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn 
hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực  
cho  các hoạt động giáo dục. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời  
với công tác chăm sóc, giáo dục trẻ.
Xuất phát từ đặc điểm của lứa tuổi, mục đích giáo dục và những đặc trưng 
của nghệ  thuật âm nhạc, giáo dục âm nhạc mang lại cho trẻ  tình cảm và sự  đam 
mê yêu âm nhạc, trẻ có những kĩ năng đơn giản trong hoạt động âm nhạc, trẻ thể 
hiện được tính hồn nhiên, chân thực, và biểu cảm khi trình bày các tác phẩm. Đặc 
1


biệt đối với trẻ   3­4 tuổi, đây là giai đoạn chuyển qua mẫu giáo nên khả năng cảm  

xúc âm nhạc của trẻ tăng dần, giọng hát tai nghe tốt hơn. Ở trẻ xuất hiện sự hứng  
thú hoạt động âm nhạc như  hát, vận động theo nhạc, biết thực hiện các động tác 
múa đơn giản. Trẻ có thể hát những bài ngắn, giai điệu liền bậc hoặc quảng hẹp. 
Một số trẻ còn biết tự nghĩ ra lời và hát theo một giai điệu mà trẻ thích. Ở độ tuổi 
này có thể cho trẻ tiếp xúc làm quen với các nhạc cụ trống, organ song loan, thanh  
gõ…giáo dục âm nhạc đã đem lại cho trẻ  những  ấn tượng, những khái niệm âm 
nhạc, dần hình thành trong tâm hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc.  
Đây là bước khởi đầu giúp trẻ  biết lựa chọn, đánh giá tác phẩm âm nhạc và biết  
cách biểu diễn ở mức độ đơn giản. 
Biết được tầm quan trọng của môn giáo dục âm nhạc đối với trẻ mầm non,  
với mục đích mong muốn tổ  chức cho trẻ 3 ­ 4 học tốt hơn môn Âm nhạc, tôi đã 
mạnh dạn lựa chọn đề  tài: Một số  biện pháp giúp trẻ  3­ 4 tuổi học tốt môn âm 
nhạc.
1.2.  Phạm vi áp dụng đề tài:
 Đề  tài này được lựa chọn nghiên cứu trong phạm vi lớp mẫu giáo bé 3­ 4 
tuổi trong trường mầm non 
Điểm mới của đề tài: Biết đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào việc giáo 
dục âm nhạc. Vận dụng được những kiến thức đã học tổ chức cho trẻ 3­4 tuổi học 
tốt môn âm nhạc dưới mọi hình thức
2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng trước khi nghiên cứu “Mét sè biện  pháp giúp trẻ  3­4 
tuổi học tốt môn âm nhạc” 
Căn cứ vào mục đích và nội dung giáo dục âm nhạc hiện hành, Vụ giáo dục  
mầm non đã có văn bản số 5434/GDMN hướng dẫn giáo viên mầm non thực hiện  

2


giáo dục âm nhạc có nội dung cố định nhằm triễn khai hết các dạng hoạt động âm 
nhạc ( ca hát, vận động theo nhạc, nghe hát, trò chơi âm nhạc). 

Nhìn chung đa số giáo viên mầm non có trình độ chuyên môn cao, nhận thức  
được tầm quan trọng của việc giáo dục âm nhạc cho trẻ   ở  trường mầm non.  
Nhưng bên cạnh đó việc tổ  chức hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ  còn có 
những bất cập sau: Năng khiếu âm nhạc của giáo viên còn hạn chế như hát không 
đúng nhạc, nhạc cụ  âm nhạc chưa đầy đủ. Trẻ  chưa hứng thú với các hoạt động 
âm nhạc.
Trường Mầm non tôi đang công tác là một trường có bề  dày về  thành tích 
nhiều năm. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên đa số  trẻ, khoẻ, nhiệt tình, yêu  
nghề, yêu trẻ, tích cực học tập bồi dưỡng nâng cao trình độ  chuyên môn nghiệp 
vụ, năng lực sư phạm, chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ đạt kết quả cao.
 Năm học 2014 – 2015  bản thân tôi được nhà trường phân công giảng dạy 
lớp mẫu giáo bé 3­4 tuổi. Được sự phân công của nhà trường, bản thân tôi đã tiếp 
nhận lớp và nghiên cứu hồ sơ của trẻ, nắm bắt tình hình tâm sinh lý của từng trẻ 
để  có kế  hoạch giáo dục. Vào đầu năm học, tôi đã tổ  chức nhiều tiết âm nhạc  
nhằm khảo sát tình hình của trẻ. Qua đó tôi nhận thấy một số nhược điểm lớn là 
đa số trẻ chưa hát đúng giai điệu một bài hát, trẻ  khó nhớ  lời và giai điệu bài hát,  
trẻ  chưa hứng thú với môn học này, cho nên dẫn đến trong quá trình tổ  chức  lớp 
tôi đã đạt được kết quả khá thấp.
Kết quả đó được thể hiện qua khảo sát như sau:
Số trẻ ( 36)

Số trẻ đạt
Số trẻ
%

Số trẻ không đạt
Số trẻ
%

Trẻ   hứng   thú   tích 

cực   tham   gia   tiết 

13

36 %

23

64 %

10

27,8%

26

72,2 %

học âm nhạc
Thể     hiện   nghệ 
thuật khi biểu diễn

3


Thể hiện tốt kĩ năng 
âm   nhạc   như:   nghe 

15

41,7 %

21

58,3%

hát,   hát,   vận   động 
theo nhạc.
 *  Thuận lợi:
­ Được sự  quan tâm của các cấp lãnh đạo: phòng giáo dục và UBND xã, 
trường mầm non nơi tôi đang công tác có cơ sở vật chất khá đầy đủ.
­ Lớp được trang bị  đầy đủ  các thiết bị, đồ  dùng thuận tiện,  phù hợp với 
từng độ tuổi của trẻ.
­ Lớp có 2 giáo viên, các giáo viên của lớp nhiệt tình, yêu nghề  mến trẻ  có 
trình độ chuyên môn đạt chuẩn và trên chuẩn.
­ Ban giám hiệu nhà trường luôn đi sâu đi sát, tạo điều kiện thuận lợi cho  
giáo viên có đủ  phương tiện để  chăm sóc và dạy trẻ  như  mở  các lớp bồi dưỡng  
công nghệ thông tin cho giáo viên, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ…
­ Đa số phụ huynh của lớp nhiệt tình, quan tâm chu đáo tới con em và thường 
xuyên trao đổi với giáo viên về tình hình học tập của con em mình.
* Khó khăn :
­ Lớp đặt tại khu vực lẻ nên điều kiện cơ sở vật chất còn khó khăn. 
­ Chưa có phòng âm nhạc cho trẻ hoạt động.
­ Đa số  trẻ  chưa qua lớp nhà trẻ  nên thời gian đầu trẻ  còn bở  ngỡ  quấy khóc, 
mặt khác số  lượng trẻ  của lớp khá đông ảnh hưởng nhiều tới các hoạt động của 
trẻ.
­  Năng khiếu về âm nhạc của giáo viên trong lớp còn hạn chế
­ Đa số trẻ cảm thụ âm nhạc còn hạn chế, nên việc truyền thụ âm nhạc cho trẻ 
còn gặp nhiều khó khăn.
2.2. Mét sè biện pháp giúp trẻ 3 ­ 4 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc:

4


Có thể  nói  ở  lứa tuổi mẫu giáo, xúc cảm thẩm mỹ  của trẻ  phát triễn khá 
nhanh, tâm hồn trẻ  nhạy cảm, dễ xúc cảm với những cảnh vật xung quanh. Hơn 
nữa âm nhạc con là phương tiện giúp trẻ  nhận thức với thế giới xung quanh, phát 
triễn lời nói, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm. Vì vậy có thể coi như âm nhạc là  
một bộ  phận không thể  tách rời trong công tác giáo dục trẻ  một cách toàn diện.  
Nhận thức được tầm quan trọng đó qua sự học hỏi tìm tòi và nghiên cứu của mình 
tôi đã áp dụng một số biện pháp sau:
  2.2.1: Tạo môi trường học tập
­   Trẻ   3­4   tuổi,   việc  được   đến  trường   mầm   non  được  tiếp   xúc   với   môi 
trường mới đối với trẻ là một sự trải nghiệm hoàn toàn mới mẻ, tuy nhiên trẻ ở độ 
tuổi này nhanh thích nhưng cũng nhanh chán, vì thế môi trường học tập đối với trẻ 
đóng một vai trò hết sức quan trọng.  Tôi tạo một không khí nhộn nhịp, vui vẻ để 
trẻ  có thể  tạm quên những tình cảm âu yếm mà  ở  nhà trẻ  được ông bà cha mẹ 
dành cho trẻ, để trẻ có thể cảm nhận được sự ấm áp, tự tin khi đến trường. 
Để làm được điều đó, tôi và giáo viên trong lớp trang trí môi trường gần gủi  
với trẻ, màu sắc sặc sỡ, thu hút sự chú ý của trẻ.
­ Goc âm nhac la n
́
̣ ̀ ơi tre co điêu kiên đê thê hiên kha năng âm nhac cua minh, tre
̉ ́ ̀
̣
̉
̉
̣
̉
̣
̉

̀
̉ 
co thê lam quen, ôn luyên, cung cô va vân dung phat triên nh
́ ̉ ̀
̣
̉
́ ̀ ̣
̣
́
̉
ững ky năng âm nhac
̃
̣  
qua cac tro ch
́ ̀ ơi, cac ho
́ ạt đông sang tao lam phat triên kha năng sang tao cua tre. Tôi
̣
́
̣ ̀
́
̉
̉
́
̣
̉
̉
 
luôn chú ý tận dụng diện tích phòng học, góc âm nhạc một cách phù hợp và bố trí,  
sắp xếp các dụng cụ, đồ  dùng âm nhạc để  tạo môi trường gần gũi, tạo cảm giác 
thoải mái cho trẻ, tạo cho trẻ  sự  hứng thú tham gia vào hoạt động âm nhạc. Bên 

cạnh đó co thê đê giây bao hay nh
́ ̉ ̉
́ ́
ưng loai phê liêu co kich c
̃
̣
́ ̣
́ ́ ỡ lơn, tao điêu kiên cho
́ ̣
̀
̣
 
tre sang tao ra cac kiêu ao vay... theo y t
̉ ́
̣
́
̉ ́ ́
́ ưởng cá nhân của trẻ, phuc vu ch
̣
̣ ơi vu hôi
̃ ̣ 
hoa trang, nhay mua t
́
̉
́ ự do.
­ Cung câp cho tr
́
ẻ  nhiêu nguôn âm thanh: T
̀
̀

ừ  các loại phế  liệu sẳn có  ở  địa 
phương như  cac loai lon, thung thiêc, thung giây, các d
́
̣
̀
́
̀
́
ụng cụ  nhà bếp, khối gỗ, 
5


chén bằng sành các loại hôt hat, gao, cac loai đa t
̣
̣
̣
́
̣
́ ạo ra các âm thanh khác nhau, để 
trẻ cảm nhận được các loại âm thanh đó.
­ Tôi còn sưu tâm cac loai băng nhac thiêu nhi, mâm non, dân ca, nhac cô truy
̀
́
̣
̣
́
̀
̣
̉
ền, 

cổ điên... cac loai nhac cu dân tôc. Khi co điêu kiên tôi dung đan thât, hay co thê s
̉
́
̣
̣
̣
̣
́ ̀
̣
̀
̀
̣
́ ̉ ử  
dung mô hinh, tranh cho tre quan sat.
̣
̀
̉
́
­ Ngoai ra còn co môt sô đô dung khuyên khich tre sang tao trong vân đông theo
̀
́ ̣ ́ ̀ ̀
́
́
̉ ́
̣
̣
̣
 
nhac nh
̣

ư: khăn choang, c
̀
ờ đuôi nheo, vong đeo tay, vòng đeo chân, nh
̀
ững con buṕ  
bê băng vai hay thu nhôi bông lam ban nhay cung tre. Tât ca nh
̀
̉
́ ̀
̀
̣
̉
̀
̉
́ ̉ ững đô dung, đô ch
̀ ̀
̀ ơi  
trên   đêù   phaỉ   ở   trang
̣   thaí   mở,   trẻ   dễ   dang
̀   lây
́   và   sử   dung.
̣
Khi bô tri goc âm nhac cân chu y sao cho 
́ ́ ́
̣
̀
́ ́
ở nơi đo tiêng ôn ao tre tao ra tai goc không
́ ́ ̀ ̀ ̉ ̣
̣

́
 
anh h
̉
ưởng, lam phiên đên nh
̀
̀ ́ ững hoat đông yên tinh 
̣
̣
̃ ở goc khac.
́
́
­ ĐÓ kich thich tinh to mo, ham hiêu biêt lôi cuôn tre vao goc ch
́
́ ́
̀ ̀
̉
́
́
̉ ̀ ́ ơi âm nhac, tôi
̣
 
luôn  chu y thay đôi v
́ ́
̉ ật liêu, nh
̣
ưng thiêt bi tao âm thanh khac nhau theo ch
̃
́ ̣ ̣
́

ủ đề, tao
̣  
điêu kiên cho tre s
̀
̣
̉ ử dung tôi đa.
̣
́
­ Tai goc ngh
̣
́
ệ  thuật, t«i còng  chu y tao điêu kiên cho tre thê hiên nh
́ ́ ̣
̀
̣
̉
̉
̣
ững ý 
tưởng, mong muôn cua tre, đăc biêt phat huy tac dung cua tre hô tr
́ ̉
̉
̣
̣
́
́ ̣
̉
̉ ̃ ợ  nhau, liên kêt́ 
vơi nhau tô ch
́

̉ ưc cac hoat đông mang tinh nghê thuât. Khuyên khich tre t
́ ́
̣
̣
́
̣
̣
́
́
̉ ự  lam hay
̀
 
cung tre trang tri môt sô đô dung đô ch
̀
̉
́ ̣ ́ ̀ ̀
̀ ơi đê vô hay go đêm bai hat nhăm gây h
̉ ̃
̃ ̣
̀ ́
̀
ứng  
thu cho tre khi s
́
̉
ử dung. Co thê cho tre phôi h
̣
́ ̉
̉
́ ợp chơi vơi nhom tao hinh trang tri vay

́
́ ̣
̀
́ ́ 
ao lam măt na hoa trang....Tre vô cung sung s
́ ̀
̣
̣ ́
̉
̀
ương khi đ
́
ược sử  dung đô dung do
̣
̀ ̀
 
chinh tre tao ra, đê th
́
̉ ̣
̉ ực hiên cac hoat đông âm nhac.
̣
́
̣
̣
̣
2.2. 2: Nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động âm nhạc trên tiết học:
­ Muốn thực hiện tốt việc giáo dục âm nhạc đối với trẻ  3­4 tuổi  ở  trường  
mầm non, đòi hỏi giáo viên phải có kiến thức, năng khiếu âm nhạc, biết truyền 
đạt, biết thể  hiện tác phẩm một cách hấp dẫn vì hiệu quả  giáo dục  ảnh hưởng 
trực tiếp tới trẻ. Việc tổ chức một tiết học âm nhạc nhẹ nhàng, linh hoạt sẽ  giúp  

cho trẻ dễ dàng tiếp thu, trẻ hứng thú học mà không bị nhàm chán.
6


­ Vào bài sinh động để  thu hút sự  chú ý của trẻ: Có thể  sử  dụng những dồ 
dùng vật thật hay những câu đố, những đoạn clip làm nổi bật chủ đề dạy. 
Ví dụ: Ở chủ đề trường mầm non cô dạy bài hát “Vui đến trường”  có thể  cho trẻ 
xem tranh các bạn đang tung tăng đến trường để thu hút sự chú ý của trẻ.
­ Ở chủ đề động vật dạy bài hát “Con chuồn chuồn” dùng các câu đố về các  
loại côn trùng…
­ Tổ chức các hoạt động đa dạng dựa vào các hoạt động trọng tâm.
Ví dụ: Tổ chức dạy hát là trọng tâm thì có thể cho trẻ tập hát nhanh ­ chậm,  
hát to ­ nhỏ,  hát nối tiếp nhau, thi đua tổ, nhóm , cá nhân….
­ Tæ chức biểu diễn có thể sử  dụng nhiều hình thức như: Múa, hát, hát đối  
đáp.
­  Ở  lứa tuổi này giáo viên cần lựa chọn hình thức phù hợp với độ  tuổi của 
trẻ, biết vận dụng các hình thức động tỉnh xen lẫn để  tạo cho trẻ  cảm giác thoải  
mái khi tham gia hoạt động. Ví dụ: đối với loại tiết trọng tâm là dạy hát, nội dung  
kết hợp là nghe hát… thì giáo viên phải biết linh động bố  trí hợp lí phần dạy hát, 
nghe hát và trò chơi âm nhạc để gây cho trẻ sự hứng thú tiếp theo để tham gia hoạt  
động một cách say sưa, hoàn chỉnh.
Tuy nhiên tôi cũng   rèn nề  nếp kỹ  năng cho trẻ: qua các tiết học và hoạt  
động, tôi rèn cho trẻ biết thực hiện theo hiệu lệnh, khẩu lệnh tạo cho trẻ có cảm  
giác tự tin, mạnh dạn khi lên biểu diễn.
Các giờ học, hoạt động làm quen âm nhạc nên có phần nghe hát và trò chơi âm 
nhạc. Muốn một giờ  hoạt động âm nhạc đạt kết quả  cao, đòi hỏi giáo viên phải  
hát đúng nhạc, biết sử dụng đàn, các loại nhạc cụ để  trẻ  được làm quen với nhịp  
điệu, cô hát càng hay càng thu hút trẻ  vào giờ  học. Cô hát phải thể  hiện tình cảm  
sắc thái nội dung bài hát, cô giới thiệu dẫn dắt hay có nội dung, khuyến khích trẻ 
hát cùng cô cả bài. Cô chuẩn bị nhạc cụ cho trẻ như: Phách tre, trống lắc, các loại  

7


nhạc cụ  khác... Trẻ  hát đúng, hát hay chưa đủ, cần dạy trẻ  vận động theo nhạc,  
biết phối hợp lời bài hát với nhịp điệu. Trẻ  vừa hát vừa vận động theo nhạc giúp 
trẻ  biết cảm nhận về âm nhạc. Hầu hết các bài hát đều có thể  cho trẻ  vận động  
múa. Vì múa là hoạt động nghệ  thuật, dùng hình thể  để  biểu hiện tư  tưởng, tình 
cảm của một tác phẩm. Múa và âm nhạc có tương quan mật thiết với nhau. Với 
mỗi bài hát nên cho trẻ  làm quen 2, 3 cách vận động khác nhau để  thay đổi hình  
thức, giúp trẻ làm quen với nhiều loại hình tiết tấu và không nhàm chán. Nếu giáo  
viên chọn dạng vận động vỗ tay, cách vỗ theo nhịp(đơn giản) thì có thể cho cả lớp 
vừa hát vừa vận động theo cô từ  đầu đến hết bài  ở  nhịp độ  chậm, tư  thế  ngồi  
khoảng 2­3 lần( sau lần 1 mới sửa sai) sau đó đến bước thi đua nhóm tổ. Trước khi  
dạy vận động bản thân chuẩn bị  thật kĩ một số  nội dung như: Nghiên cứu lời bài  
hát, nghiên cứu âm nhạc, chọn loại vận động, Biên soạn động tác trên cơ  sở  cấu 
trúc của bài, tập vận động thành thạo các vận động, chuẩn bị đạo cụ, nhạc cụ đầy 
đủ...Theo chương trình giáo dục mầm non mới, hoạt động âm nhạc cho trẻ  cần  
đảm bảo các nội dung: Ca hát, vận động theo nhạc, nghe nhạc và trò chơi âm 
nhạc.  Cách thức tổ chức các hoạt động âm nhạc phải thể hiện sự mềm dẻo, linh 
hoạt dựa trên thực tế nhóm lớp, và đặc điểm tâm lý trẻ, để trẻ được thoải mái vận  
động, nhanh nhẹn, tự tin hơn. Trong giờ hoạt động âm nhạc cần cho trẻ làm quen 
với một số bài hát khác, phù hợp với nội dung bài dạy và lứa tuổi, bài hát có thể do 
cô sáng tác hoặc sưu tầm. Có thể cho trẻ mặc trang phục theo bài hát, giúp trẻ biết  
trang phục của một số vùng miền theo nội dung bài hát. Khi chọn bài hát giáo viên 
cần lựa chọn những tác phẩm có nội dung phù hợp, thể hiện được nội dung chính 
của bài dạy hát.
Trong giờ  học, giáo viên chú ý động viên những trẻ  hát đúng, hát hay, vận 
động thành thạo theo lời ca nhằm khuyến khích trẻ  học tốt hơn. Tuyệt đối không 
chê trẻ mà phải tôn trọng trẻ, nhẹ nhàng sửa sai đối với những trẻ thực hiện chưa  
8

đúng. Hoạt động dạy học là một bộ phận của quá trình giáo dục. Do đó, nội dung  
các bài dạy không chỉ đơn thuần là hoàn thiện nội dung cần dạy cho trẻ mà còn là  
phương tiện giáo dục. Vì vậy giáo viên phải chú ý quan sát, nhận xét xem trong quá 
trình học tập trẻ có hoạt động không? Có thích thú không? Tìm hiểu nguyên nhân vì  
sao trẻ không hoà đồng cùng bạn để có hướng giải quyết tình huống, tìm cách đưa 
trẻ  hoà nhập với bạn bè, dần cho trẻ  quan tâm, thích thú với các hoạt động âm 
nhạc.
2.2.3: Giáo viên tự rèn luyện nâng cao khả năng âm nhạc:
Âm nhạc là một loại hình nghệ  thuật hấp dẫn nhưng không dễ  đòi hỏi giáo 
viên phải có khả  năng âm nhạc, hát, múa, khả  năng tổ  chức...Chính vì vậy tôi đã 
sưu tầm sách, tuyển tập, băng đĩa nhạc để  có thể  thuộc và nắm chắc thêm nhiều 
bài hát hay để  lựa chọn và dạy trẻ  như: đĩa nhạc Xuân Mai, Xuân Nghi, Khánh  
Linh...Tuyển tập nhac: Búp bê bằng bông, Thế giới ngày mai, 100 bài hát hay tuổi 
mầm non.
Tôi còn thường xuyên tham khảo các tài liệu chuyên nghành như: Tạp chí giáo 
dục mầm non, Gia đình và bé, báo Họa mi, tuyển tập trò chơi cho bé, để cập nhật 
thông tin, lựa chọn bài hát, cách làm đồ chơi, các trò chơi hay phù hợp với giáo dục  
âm nhạc của trẻ lớp tôi.
Tôi luôn tận dụng mọi cơ  hội để  tham quan, dự  giờ  đồng nghiệp để  rút ra  
những kinh nghiệm cho bản thân khi tổ chức các hoạt động âm nhạc cho trẻ.
* Đối với bài hát dạy trẻ  hát hay hát cho trẻ  nghe, tôi phải luyện tập hít sâu, 
thở  đều để khi hát không bị hụt hơi, tiếp theo phải luyện thanh,sau đó phải đi sâu 
nghiên   cứu   bản   nhạc   để   nắm   chắc   được   giai   điệu,   các   dấu   luyến   láy,   ngắt  
nghỉ...của bài hát và xác định giọng cho phù hợp với cô và trẻ khi hát.
9


* Xác định giọng: Muốn xác định giọng trước tiên tôi căn cứ  vào nốt nhạc 

cuối cùng của bản nhạc và dấu hóa biểu của bản nhạc đó, xem dấu hóa biểu đó là 
dấu thăng hay dấu giáng. Sau đó xác định nốt kết của bản nhạc là kết  ở  nốt nào, 
bậc mấy của âm chủ, nếu là bậc 1 hoặc bậc 5 của âm chủ giọng trưởng thì đó là 
giọng trưởng, nếu là giọng thứ thì đó là giọng thứ.
* Luyện tập đàn: Việc sử  dụng  đàn của tôi còn nhiều hạn chế  do  đó tôi 
thường xuyên học hỏi âm nhạc nhất là của giáo viên cùng lớp.
* Minh họa múa: Khi hát cho trẻ nghe giáo viên cần kết hợp minh họa múa để 
bài hát thêm sinh động và cuốn hút trẻ hơn vì vậy giáo viên cần lựa chọn động tác  
sao cho phù hợp với nội dung bài hát và phù hợp với trẻ.
Ví dụ: Khi cho trẻ  nghe hát bài “Giúp mẹ” ­ Dân ca Khơme Nam bộ  tôi kết  
hợp động tác nhẹ  nhàng, uyển chuyển thể  hiện tình yêu với mẹ  của bé. Tuy vậy 
động tác tôi chọn không quá khó, không quá cường điệu để  trẻ  nghe và dễ  cảm  
nhận, đồng thời với các bài có động tác khó tôi sẽ  cùng các bạn đồng nghiệp tìm  
tòi sáng tạo nên các động tác cho phù hợp với nội dung bài hát.
2.2. 4: Tổ  chức cho trẻ  làm quen âm nhạc mọi lúc mọi nơi và dưới các  
hình thức 
Thực tế giáo dục âm nhạc ở  độ  tuổi mầm non cho thấy, khả năng cảm thụ 
âm nhạc của trẻ  không thể  tự  phát triển, mà cần phải trải phải qua một quá 
trình: Học ­ chơi ­ tiếp xúc thường xuyên, liên tục.  Giáo viên cần cho trẻ làm quen 
với âm nhạc mọi lúc mọi nơi. Ví dụ, vào buổi sáng giờ đón trẻ, cho trẻ nghe nhạc, 
nghe những bài hát trong và ngoài chương trình phù hợp với lứa tuổi. Trẻ  nghe 
nhiều lần sẽ cảm nhận được giai điệu của bài hát, thích nghe hát và hát được như 
bạn. Hoạt động ngoài trời cũng cần cho trẻ  làm quen với âm nhạc, hát những bài  

10


có nội dung theo chủ đề, qua đó giáo dục cho trẻ thông qua nội dung của các bài hát 
đó. 
­ Để  giáo dục âm nhạc đạt hiệu quả. Tôi dạy trẻ  hát khi tập thể  dục, khi 

dạo chơi, trước giờ  học, trước giờ  ăn hoặc ngay trong hoạt động góc, hoạt động  
ngoài trời, hoạt động chiều . Cụ  thể  như  sau: giáo dục Âm nhạc trong hoạt động 
ngoài trời tôi tiến hành cho trẻ  vui chơi, quan sát toàn bộ  khung cảnh của nhà 
trường, cô giới thiệu khuôn viên của nhà trường : khu lớp học, khu cấp dưỡng ,  
khu đồ  chơi, khu sân trường, có thể  kết hợp nghe hát Trường chúng cháu đây là 
trường mầm non, khi cho trẻ vẽ tự do trên sân theo cá nhân hoặc theo nhóm bạn. 
Trẻ  hát bài tùy thích hoặc có thể  cho trẻ  nghe bài “Em vẽ”. Vào giờ  ăn cùng bạn  
bè, cho trẻ nghe bài hát “Mời bạn ăn” thay cho lời mời và động viên nhau ăn. Giáo  
viên cần chú ý khi cho trẻ nghe nhạc, chỉ cần mở nhỏ âm lượng để tránh sự ồn ào  
căng thẳng, làm chi phối cảm giác ngon miệng của trẻ. Trước giờ  đi ngủ  là thời  
điểm thích hợp cho trẻ  nghe bài có tính chất nhắc nhở  như: “Đi ngủ” của Hoàng  
Văn Yến…Nhà trường là tổ   ấm thứ  hai sau gia đình, là nơi trẻ  cần nhận được  
những tình yêu thương từ cô giáo. Hát ru là thể loại chứa đựng biết bao ý nghĩa của  
lời ca và tình cảm, nỗi lòng của người hát. Nếu nghe qua băng đĩa, trẻ  sẽ  có cảm  
giác buồn, cô đơn, nhớ mẹ … bởi vậy tôi  hát trực tiếp cho trẻ nghe. Với giai điệu 
du dương đằm thắm, lời ca ngọt ngào sâu lắng và tình cảm trìu mến của cô giáo sẽ 
tạo cho trẻ cảm giác an toàn, ầm áp, dần đưa trẻ đi vào giấc ngủ. Sau khi ngủ dậy,  
trẻ cũng cần nghe những bài ca, bản nhạc không lời có tính chất thanh thản, vui vẻ, 
sôi nổi để trẻ tỉnh táo, tham gia các hoạt động chiều.
­ Việc cho trẻ làm quen âm nhạc mọi lúc mọi nơi sẽ giúp trẻ nhanh tiếp thu  
bài học hơn, giúp cho giáo viên dễ dàng truyền thụ kiến thức cho trẻ.
­ Giáo viên nên tổ  chức các cuộc thi âm nhạc tại lớp. Có đàn, dụng cụ  âm 
nhạc cho các cháu biểu diễn giống như  một chương trình văn nghệ, cho trẻ  đóng 
11


các vai: Ban nhạc, nhạc công, ca sĩ… giáo viên chuẩn bị  phần quà cho những trẻ 
đạt giải. Trẻ  sẽ  rất hào hứng, mạnh dạn, tự  tin tham gia vào các hoạt động âm  
nhạc, thích biểu diễn và say mê với âm nhạc.
Sự  cảm thụ  tích cực của trẻ  với âm nhạc không chỉ   ở  việc cho trẻ  hát lại  

những bài hát được cô giáo truyền thụ. Những tri thức, kỹ năng âm nhạc ở  trẻ sẽ 
được hình thành và tồn tại lâu bền hơn khi trẻ  được rèn luyện thường xuyên và 
được tham gia biểu diễn.... Tất cả các hình thức biểu diễn tác phẩm âm nhạc như: 
Đồng ca, đơn ca, hát kết hợp múa, hát kết hợp trò chơi, vận động theo nhạc… đều 
tạo cho trẻ những hứng thú nhất định và nếu biểu diễn thành công sẽ có giá trị giáo  
dục sâu sắc. Đặc biệt, hoạt động biểu diễn âm nhạc giúp trẻ  mạnh dạn, tự  tin 
trước mọi người, trẻ  sẽ  thích tham gia biểu diễn trong những ngày lễ  hội, thích  
được nghe nhạc… giúp trẻ  từng bước cảm nhận và biết đánh giá âm nhạc cũng  
như số lượng tác phẩm mà trẻ được nghe, được học. Hình thành những cơ sở đầu 
tiên cho thị hiếu âm nhạc ở trẻ.
­  Tæ chức chương trình biểu diễn văn nghệ nhân các ngày hội, ngày lễ  của  
trường, lớp như: Ngày hội đến trường của bé, Đón Tết Nguyên Đán, Tết Trung  
Thu, Ngày 20/11, Ngày hội 8/3, Mừng sinh nhật của bạn, Liên hoan văn nghệ  đón 
chào mùa hè… để 100% trẻ được tham gia tạo cho trẻ sự mạnh dạn tự tin.
2.2.5:  Đưa ứng dụng CNTT vào các tiết học.
­ Thường xuyên vào các trang web như: you tobe.com, blog socnhi.com, nhac  
cuatoi.vn…để  tìm các tư  liệu phù hợp với nội dung bài dạy sau đó sử  dụng máy 
chiếu, làm các hiệu ứng với hình ảnh, ảnh động, sdile show, video clip ….kết hợp  
với các phần mềm: pwerpoint, kidpic, photoshop…®Ó sử  lí hình  ảnh và sử  dụng 
trong bài dạy.

12


­ Ở chủ đề động vật: dạy bài hát “Đố bạn” Có thể kết hợp cho trẻ xem clip 
“Thế giới động vật” tương ứng vào mỗi câu hát, đến câu hát về con vật nào thì trẻ 
xem hình  ảnh tương  ứng về  con vật đó…Trẻ  có thể  vừa hát vừa bắt chước các  
hành động của con vật trong bài hát như: Khỉ, voi, gấu…Tiết học của trẻ sẽ thêm 
vui nhộn và sinh động hơn.
­ Với những bài nghe hát thuộc làn điệu dân ca, cô có thể  cho trẻ  xem hình  

ảnh, clip về  những cuộc thi hát dân ca, hát đối, hát quan họ   ở  hội Lim. Khi trẻ 
được trực tiếp xem các đoạn video clip trẻ  sẽ  hứng thú và có cảm xúc hơn với  
những làn điệu dân ca đó. 
­ Khi cho trẻ nghe các bài hát dân ca quan họ Bắc Ninh, tôi đưa đoạn clip các  
liền anh, liền chị quan họ đang hát giao duyên hay hình ảnh của các chị hai, chị  ba 
quan họ với chiếc nón quai thao và những bộ quần áo mớ ba, mớ bảy cho trẻ xem. 
Với những giọng hát chuyên nghiệp mượt mà tình cảm, những bộ  quần áo rực rỡ 
sắc màu và phong cảnh hữu tình, trẻ sẽ cảm thụ chính xác hơn về các làn điệu dân 
ca của các vùng.
 ­ Với các bài hát về  Bác Hồ, khi dạy trẻ bài hát: “ Nhớ ơn Bác” kết hợp cho  
trẻ xem các hình ảnh, clip về Bác Hồ  với các cháu thiếu nhi…trẻ sẽ  thấy Bác Hồ 
rất hiền từ giống như một người ông rất gần gũi với các cháu.
­ Víi những trò chơi âm nhạc, tôi sưu tầm những âm thanh gần gũi trong thực 
tế như các hiện tượng thiên nhiên: Tiếng suối chảy róc rách, tiếng mưa rơi rì rào,  
tiếng gió thổi   vi vu, tiếng chim hót véo von…Những âm thanh trong cuộc sống  
(tiếng còi tàu, tiếng còi ô tô, tiếng gà gáy…)  ®Ó  phát triển sự  nhạy cảm và tai 
nghe cho trẻ.
  

 2.2.6. Lồng ghép âm nhạc với các môn học khác:

 

Giờ học âm nhạc là hoạt động có chủ định thường được thực hiện vào thứ 6 

hàng tuần, nhằm rèn luyện các kĩ năng thực hành, cảm thụ âm nhạc cho trẻ, đồng  
thời để nhấn mạnh chủ đề. Ngoài ra, ở các môn học khác trong ngày âm nhạc đóng 
13

vai trò quan trọng trong việc truyền tải nội dung cho môn học  đó.  Vì vậy tôi 
thường xuyên chú ý lồng ghép âm nhạc vào các môn học khác ở các bài phù hợp để 
trẻ  được ôn luyện  ở  mọi lúc mọi nơi, mặt khác qua nội dung lồng ghép này các  
môn học khác cũng trở nên phong phú sinh động hơn. 
 Trong mọi hoạt động, giáo viên đều có thể tích hợp với giáo dục âm nhạc, 
căn cứ vào những bài đã học, những bài chưa học theo từng chủ đề, chủ điểm của 
bài dạy để có hướng tích hợp phù hợp nhất.
  Trong  giờ  cho trẻ  làm quen văn học, cô giáo dạy trẻ  cảm thụ  thơ, truyện  
thông qua cách đọc diễn cảm, giãi thích nội dung, cảm nhận nhịp điệu thơ... để trẻ 
thấy được vẻ đẹp của ngôn ngữ, tiếng nói, tập tục sinh hoạt, sản phẩm trí tuệ của 
dân tộc Việt Nam. Qua thơ ca, các em thêm yêu thiên nhiên, đất nước, hình thành  
tình cảm cao đẹp, trong sáng
Ví dụ: Bài thơ Hạt gạo làng ta của Trần Đăng Khoa. Sau khi trẻ đọc thơ ngắt  
giọng theo nhịp thơ  bốn chữ, kết hợp nghe hát Hạt gạo làng ta (Trần Viết Bính)  
phổ nhạc. Giai điệu trữ tình, mượt mà của bài hát như chắp cánh cho ý thơ lên tầm  
cao của nghệ thuật.
          Dạy trẻ đọc thơ “Mẹ ốm  ”, phần tích hợp cho trẻ hát bài: “Cả nhà thương  
nhau”, cô hát cho trẻ nghe bài: “Ba ngọn nến lung linh” . Qua đó giúp trẻ làm quen 
một số bài hát mới hoặc củng cố những bài hát đã học, không những giúp trẻ  làm 
quen âm nhạc mà còn làm cho trẻ hứng thú hơn trong giờ học.
Việc đưa âm nhạc vào trong giờ hoạt động tạo hình đã kích thích sự sáng tạo  
gợi mở, phát triển trí tưởng tượng khi vẽ, nặn, cắt, dán... Ví dụ: Giờ vẽ hoa cô kết 
hợp nghe bài “Màu hoa” của Hồng Đăng, bài “Mùa xuân đến rồi” của Phạm Thị 
Sửu. Giờ nặn con gà, kết hợp nghe bài hát: “Đàn gà con” (Nhạc Nga, lời Việt). Giờ 
xé “con cá” cô kết hợp cho trẻ nghe bài hát “Cá vàng bơi” của Hà Hải.
14


Cũng như trong các giờ  học khác việc sử  dụng âm nhạc trong giờ  LQMTXQ 
góp phần tạo cho trẻ cảm xúc với cuộc sống. Ví dụ: Trong bài làm quen với một 

số loài hoa yêu cầu trẻ kể tên được một số loài hoa, so sánh, phân biệt, nhận xét sự 
giống nhau về màu sắc, cấu tạo, hươg thơm..., biết thưởng thức cái đẹp, yêu quý, 
bảo vệ  hoa. Cho trẻ  nghe bài “Hoa trong vườn” ( Dân ca thanh Hóa) nhằm mục  
đích cho trẻ  tiếp xúc với làn điệu dân ca, vừa mang ý nghĩa giáo dục đạo đức. 
Hoặc dạy trẻ giờ Khám phá khoa học, tìm hiểu “Vật nuôi trong gia đình” giáo viên 
có thể tích hợp hát bài “Gà trống, mèo con và cún con, ai cũng yêu chú mèo, con gà  
trống...”. Qua đó hình thành cho trẻ tình cảm đối với các con vật, giáo dục trẻ biết  
ích lợi của vật nuôi đối với đời sống con người, cách chăm sóc và bảo vệ các con 
vật nuôi...
Ví dụ: Ở chủ đề trường mầm non, giờ thể dục tôi chọn những bài hát có tiết  
tấu vui vẻ, trùng khớp với nhịp điệu thể dục nói về trường lớp, cô giáo, bạn bè…
để làm nhạc nền cho trẻ khởi động, tập bài tập phát triển chung…
Mọi tiết học đều có thể  tích hợp giáo dục âm nhạc, ngoài việc ôn lại kiến 
thức cũ, làm quen kiến thức mới còn giúp cho giờ học nhẹ nhàng, hấp dẫn giúp trẻ 
thoải mái ham thích học hơn.
2.2.7. Tăng cường công tác tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh:
­ Đối với tôi sự kết hợp giữa gia đình và nhà trường để giáo dục trẻ đóng một  
vai trò hết sức quan trọng, nhất là với trẻ lứa tuổi này, trẻ rất nhanh quên nếu như 
không có ai nhắc cho trẻ nhớ, cũng thông qua phụ huynh giáo viên có thể biết được  
những tâm sinh lý của trẻ  đó và ngược lại, thông qua giáo viên phụ  huynh có thể 
biết được việc học của con em mình. Và tôi cũng nhận thức được rằng  phụ huynh 
là một nguồn lực mạnh mẽ hỗ  trợ các loại nguyên vật liệu có sẵn ở  địa phương, 
khi làm đồ dùng đồ chơi tôi kêu gọi phụ huynh đóng góp những nguyên vật liệu có  
15


sẵn giúp đỡ việc học của co em mình được tốt hơn. Như:  Vận động phụ huynh hổ 
trợ vật liệu : thùng giấy, lon sửa, bóng, chai nhựa, quần áo cũ, dụng cụ hóa trang....
          Để  việc phối kết hợp giữa phụ  huynh và giáo viên được tốt hơn tôi lên kế 
hoạch cần phối hợp hàng tháng ở bảng cha mẹ cần biết. Lên bảng tin về chương 

trình dạy theo chủ điểm và thay tin hàng tuần để  phụ  huynh biết và phối hợp với  
giáo viên rèn luyện thêm cho trẻ.

3. PHẦN KẾT LUẬN
3.1 Ý nghĩa của đề tài:
Với mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ  em phát triễn về  thể chất ,  
trí tuệ , tình cảm thẩm mỹ, hình thành những yếu tố  đầu tiên của nhân cách. Hơn  
nữa trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn âm nhạc là một bộ  môn nghệ 
thuật hết sức gần gủi với trẻ, là một hoạt động trẻ  yêu thích, là nguồn hứng thú  
mạnh mẽ để  trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực để  giáo  
dục các hoạt động giáo dục khác. Có thể  coi âm nhạc là một bộ  phận không thể 
tách rời với công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Vì vậy sau khi thực hiện các biện pháp trên tại lớp mình, tôi thấy giờ học âm  
nhạc của lớp tôi đạt kết quả  tốt hơn, giờ  học sinh động thoải mái, trẻ  hứng thú  
học và tích cực tham gia vào các hoạt động. Cô và trẻ  gần gũi nhau hơn, trẻ  của 
lớp mạnh dạn và tự tin hơn trước rất nhiều. Một số cháu còn tham gia vào đội văn 
nghệ  của lớp đi biểu diễn  ở nhiều chương trình như: Kim Chi, Ánh Tuyết, Xuân 
Anh…. Nhiều cháu trước đây rất ít ca hát nhưng giờ  đã tiến bộ  rõ rệt, trẻ  thích 
tham gia vào các chương trình văn nghệ của lớp và biểu diễn rất tự tin, mạnh dạn
Kết quả đó được thể hiện qua khảo sát như sau:
Số trẻ ( 36)

Số trẻ đạt
Số trẻ
%

Số trẻ không đạt
Số trẻ
%
16

Trẻ   hứng   thú  tích 
cực   tham   gia   hoạt 

33

91,6 %

3

8,4%

thuật khi biểu diễn
Thể hiện tốt kĩ năng 

30

83,3 %

6

16,7%

âm nhạc như: ca hát, 

29

80,5 %

7

19,5 %

động âm nhạc
Thể     hiện   nghệ 

vận động…
   ­ Việc giúp trẻ học tốt và hứng thú với môn âm nhạc là điều mà tôi nghĩ là 
ai cũng mong làm được vì vậy cần tận dụng các biện pháp lồng ghép các môn học  
khác sao cho phù hợp và gây hứng thú đối với trẻ.
 ­ Trao đổi học hỏi kinh nghiệm của bạn bè, đồng nghiệp.
 ­ Cô giáo cần tích cực sưu tầm nhiều hình ảnh tư liệu có liên quan đến chủ 
đề âm nhạc cần truyền đạt cho trẻ.
 ­ Gần gũi động viên trẻ tích cực tham gia hoạt động cùng tập thể.
 ­ Lắng nghe ý kiến đóng góp xây dựng, rút kinh nghiệm sau mỗi hoạt động 
để giúp trẻ phát triển tốt hơn.
 ­ Thực hiện tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh học sinh để  phối hợp  
giữa gia đình và nhà trường để chăm sóc giáo dục trẻ.
­ Cô giáo luôn có ý thức rèn luyện, thường xuyên tham khảo tài liệu.
          ­ Cô giáo phải gần gủi với trẻ, nắm bắt được sinh lý của trẻ để biết được 
trẻ thích gì, hứng thú vào hoạt động nào nhất.
          ­ Cô linh hoạt sáng tạo biết tận dụng cơ hội tìm ra những biện pháp hiệu 
quả nhất.
           3.2 Những kiến nghị đề xuất
* Đối với phòng giáo dục:
­ Tổ chức các lớp bồi dưỡng như tập huấn đàn cho giáo viên…
17

­ Trang cấp đầy đủ trang thiết bị phục vụ cho trẻ học tốt bộ môn này.
* Đối với địa phương:
­ Cần quan tâm hơn nữa việc xây dựng cơ  sở  vật chất như xây thêm phòng  
học cho các cháu, có phòng chức năng cho trẻ hoạt động.
­ Tăng trưởng thêm về cơ sở vật chất cho nhà trường đảm bảo  cho trẻ hoạt  
động.
­ Phối hợp với nhà trường và gia đình để  làm tốt công tác xã hội hoá giáo  
dục.
* Đối với nhà trường:
­ Bổ sung cơ  sở vật chất, trang thiết bị tạo điều kiện tốt nhất để  giáo viên 
cho trẻ hoạt động.
­ Mua sắm thêm các nguồn tài liệu, sách báo, tạp chí để  giáo viên có thể 
tham khảo, học tập, trau dồi thêm kiến thức và áp dụng.
­ Tăng cường tổ  chức các buổi sinh hoạt chuyên môn hay dự  giờ  góp ý để 
giáo viên đúc rút kinh nghiệm.
* Đối với phụ huynh:
­ Cần quan tâm hơn nữa việc bồi dưỡng về  lĩnh vực âm nhạc cho con em 
mình.
­ Cần quan tâm hơn công tác phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc  
chăm sóc giáo dục trẻ.
­ Đưa đón con em đi học đúng giờ và chuyên cần để đảm bảo trẻ được tiếp  
thu kiến thức một cách có hệ thống, liên tục
­ Phụ huynh cần tạo điều kiện giúp đỡ cho giáo viên trong việc sưu tầm các 
nguyên vật liệu sẵn có  ở  địa phương để  phục vụ  cho việc làm đồ  dùng đồ  chơi 
phục vụ cho việc dạy và học của cô và trẻ.

18


Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm của tôi về  đề  tài “ Một số  phương pháp  

giúp trẻ  3 ­ 4 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc”   của bản thân tôi.   Tuy đã có 
nhiều cố gắng và cũng đạt được kết quả đáng mừng nhưng trong quá trình nghiên 
cứu đề tài không tránh khỏi thiếu sót . Tôi mạnh dạn đưa ra để  các cấp lãnh đạo, 
bạn bè đồng nghiệp xem xét góp ý cho bản kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện 
hơn. 
Tôi xin chân thành cảm ơn!

``Ý KIẾN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NHÀ TRƯỜNG
…………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………
19


    Ý KIẾN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC PHÒNG GIÁO DỤC
…………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………

20


………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………….
 

21