SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (510.1 KB, 20 trang )
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Tiếng việt là môn học có nhiều phân môn và chiếm nhiều thời gian học
ở bậc học nói chung và lớp 5 nói riêng. Cùng các môn học khác, môn Tiếng
Việt góp phần quan trọng trong việc rèn luyện tư duy, phát triển ngôn ngữ và
hình thành nhân cách cho học sinh.
Thực tế cho thấy, ở các vùng khó khăn có nhiều học sinh dân tộc thiểu
số nói chung và trường Tiểu học Y Ngông nói riêng, cha mẹ học sinh phần
lớn nằm trong diện lao động nghèo lại đông con, điều kiện kinh tế gia đình
còn khó khăn, nên chưa quan tâm đúng mức đến việc học của con em mình ở
trường cũng như ở nhà. Bên cạnh đó, các em ít nhận được tác động từ môi
trường gia đình, cộng đồng trong việc học tiếng việt. Hơn nữa, tiếng mẹ đẻ
còn có thể là rào cản đối với việc học tiếng việt nên đa số học sinh còn rất
hạn chế về kĩ năng sử dụng tiếng việt như: kĩ năng nghe hiểu, kĩ năng đọc,
kĩ năng viết,.. Hầu hết giáo viên không biết nói tiếng dân tộc tại chỗ nên công
tác phối hợp với cha học sinh để nâng cao chất lượng dạy học nói chung và
môn Tiếng Việt nói riêng còn gặp nhiều khó khăn.
Trong những năm học vừa qua, công tác dạy tiếng việt cho học sinh dân
tộc thiểu số luôn được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Phòng Giáo dục, ban
giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn vì vậy chất lượng học tập tiếng việt
của học sinh đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, do sự chi phối của
nhiều yếu tố khác nhau trong quá trình dạy học nên chất lượng học tập môn
Tiếng Việt của học sinh vẫn còn thấp so với mặt bằng chung.
Làm thế nào để học sinh dân tộc thiểu số lớp 5 khắc phục được rào
cản ngôn ngữ, học tốt các môn học trong chương trình tiểu học nói chung và
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 1 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
môn Tiếng Việt nói riêng là vấn đề tôi luôn băn khoăn, trăn trở để tìm giải
pháp hữu hiệu nhất. Đó cũng chính là lý do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp
nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu số”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Nghiên cứu và lựa chọn một số giải pháp phù hợp với đối tượng học
sinh nhằm nâng cao kĩ năng sử dụng tiếng việt cho học sinh dân tộc thiểu số
lớp 5.
Thông qua việc nghiên cứu, khảo sát, lựa chọn và thực hiện các giải
pháp nâng cao chất lượng học tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu
số lớp 5, từ đó nâng cao chất lượng học tập các môn học khác trong chương
trình.
3. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu các giải pháp nâng cao các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết
nhằm nâng cao chất lượng học môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số
nói chung và học sinh lớp 5 nói riêng qua các năm học và đề xuất một số giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng học tập môn Tiếng Việt cho học sinh lớp 5
tại trường Tiểu học Y Ngông.
4. Giới hạn của đề tài
Giáo viên, học sinh khối 5 trường Tiểu học Y Ngông, xã Dur Kmăl,
huyện Krông Ana năm học 2016 2017 và một số tài liệu, văn bản hướng
dẫn có liên quan đến công tác tăng cường tiếng việt cho học sinh dân tộc
thiểu số trong trường tiểu học.
5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp khảo nghiệm.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 2 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu.
Phương pháp điều tra nghiên cứu các sản phẩm hoạt động.
Phương pháp thống kê toán học
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
Tiếng việt là ngôn ngữ chính thức của Quốc gia, được sử dụng trong
nhà
trường. Đối với học sinh dân tộc thiểu số, tiếng việt có vai trò đặc biệt quan
trọng. Việc không thông thạo tiếng việt sẽ là rào cản rất lớn trong quá trình
nắm bắt tri thức của học sinh.
Nâng cao chất lượng học tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc
thiểu số lớp 5 là một trong những yêu cầu hết sức quan trọng. Bởi học tốt
môn Tiếng Việt sẽ giúp các em học tốt các môn học khác; tạo tiền đề cơ bản
để các em học tập, lĩnh hội tri thức của các cấp học tiếp theo; góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số trong nhà trường.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
Trường Tiểu học Y Ngông đóng trên địa bàn đặc biệt khó khăn của xã
Dur Kmăl. Trong năm học 20162017, tỉ lệ học sinh dân tộc thiểu số khối lớp
5 chiếm gần 99% tổng số học sinh toàn khối. Hầu hết các em là con em đồng
bào dân tộc Ê đê thuộc diện gia đình có hoàn cảnh khó khăn, trình độ dân trí
thấp, nhận thức về giáo dục và chăm lo việc học hành của cha mẹ học sinh
đối với con em còn nhiều hạn chế. Vì vậy việc phối hợp với cha mẹ học sinh
để nâng cao chất lượng học tập cho các em gặp không ít khó khăn.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 3 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
Trong những năm học vừa qua, công tác nâng cao chất lượng dạy học
cho học sinh dân tộc thiểu số luôn được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của ban
giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn, ban đại diện cha mẹ học sinh. Giáo
viên trong khối luôn xác định đúng tầm quan trọng của việc nâng cao chất
lượng dạy học cho học sinh dân tộc thiểu số, vì vậy luôn trăn trở tìm các giải
pháp để tăng cường tiếng việt cho học sinh. Đa số giáo viên nhiệt tình, có
trách nhiệm trong công tác, có ý thức tự học, tự rèn, khắc phục hạn chế, hoàn
thành tốt nhiệm vụ được giao.
Tuy nhiên, do ít được sự quan tâm của gia đình, môi trường giao tiếp
tiếng việt của các em còn nhiều hạn chế, bên cạnh đó, các em ít nhận được
tác động từ môi trường gia đình, cộng đồng trong việc học tiếng việt. Hơn
nữa, tiếng mẹ đẻ còn có thể là rào cản đối với việc học tiếng việt nên đa số
học sinh còn rất hạn chế về kĩ năng sử dụng tiếng việt.
Thông qua việc khảo sát thực trạng, đa số học sinh khối 5 còn hạn chế
về một số kĩ năng khi học môn Tiếng Việt như: kĩ năng đọc; kĩ năng viết
đúng chính tả; kĩ năng dùng từ đặt câu… nên ảnh hưởng không nhỏ đến việc
nâng cao chất lượng học tiếng việt. 100% giáo viên trong khối là người dân
tộc kinh từ vùng thuận lợi chuyển vào công tác tại đơn vị, không biết nói
tiếng dân tộc cũng như không hiểu biết nhiều về phong tục tập quán của
đồng bào nên công tác phối hợp với cha mẹ học sinh để nâng cao chất lượng
giáo dục còn gặp những khó khăn nhất định.
Từ thực trạng trên, để tiếp tục phát huy những điểm mạnh đồng thời
khắc phục những hạn chế, cần phải đưa ra một số giải pháp thiết thực hơn,
phù hợp đối tượng học sinh, nhằm thực hiện hiệu quả việc nâng cao chất
lượng học tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5 và từng
bước nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số trong toàn khối.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 4 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
a. Mục tiêu của giải pháp
Giúp giáo viên thực hiện hiệu quả một số giải pháp nâng cao chất
lượng học tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5.
Từng bước giúp học sinh có kĩ năng cơ bản trong việc sử dụng tiếng
việt để hoàn thành chương trình lớp học; tạo tiền đề để học tập, lĩnh hội tri
thức của cấp học tiếp theo.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
b.1. Rèn kỹ năng đọc cho học sinh thông qua phân môn Tập đọc
Nghe, nói, đọc, viết là 4 kĩ năng cơ bản mà học sinh cần phải lĩnh hội
được trong chương trình môn Tiếng Việt bậc Tiểu học nói chung và lớp 5 nói
riêng. Đối với lớp 5, bốn kĩ năng cơ bản trên trên được hình thành cho học
sinh thông qua các phân môn của môn Tếng Việt lớp 5, bao gồm: phân môn
Tập đọc, phân môn Chính tả, phân môn Luyện từ và câu, phân môn Tập làm
văn.
Phân môn Tập đọc rèn cho học sinh các kĩ năng đọc, nghe và nói. Cũng
như các lớp dưới, phân môn Tập đọc lớp 5 cung cấp cho học sinh những hiểu
biết về thiên nhiên, xã hội, con người, cung cấp vốn từ, tăng cường khả năng
diễn đạt,…và góp phần rèn luyện nhân cách cho học sinh. Tuy vậy, các bài
tập đọc ở lớp 5 có lượng từ nhiều hơn, việc luyện đọc chú ý đến yêu cầu
biểu cảm nhiều hơn, câu hỏi tìm hiểu bài chú trọng khai thác hàm ý và nghệ
thuật biểu hiện nhiều hơn. Vì vậy, cũng yêu cầu học sinh phát triển kĩ năng
đọc hiểu, kĩ năng nghe và nói lên mức cao hơn so với lớp dưới.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 5 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
Đối với học sinh dân tộc thiểu số lớp 5, kĩ năng đọc hiểu, nghe, nói,
của các em cơ bản đã đáp ứng yêu cầu học tập, tuy nhiên vẫn còn những hạn
chế cần khắc phục. Khi đọc hoặc khi nói các em thường phát âm thiếu hoặc
thừa dấu thanh, đọc sai dẫn đến hiểu chưa đúng nội dung văn bản đó cũng là
nguyên nhân dẫn đến kĩ năng đọc hiểu, đọc diễn cảm của học sinh còn
nhiều hạn chế.
Để giúp các em khắc phục những tồn tại này, trước hết, giáo viên phải
rèn giọng đọc chuẩn tiếng việt, đọc chậm, rõ ràng, diễn cảm và phải đảm
bảo yêu cầu là giọng đọc mẫu cho học sinh. Giáo viên phải tạo điều kiện cho
học sinh được luyện đọc nhiều trong giờ tập đọc thông qua các hoạt động
học tập như: đọc bài; luyện đọc từ khó, câu khó; luyện đọc trong nhóm;
luyện đọc diễn cảm,… Trước hết, giáo viên cần chú trọng rèn cho học sinh
đọc đúng. Trước khi lên lớp, giáo viên cần dự tính từ luyện đọc đúng trong
bài tập đọc để ngăn ngừa các lỗi khi đọc, phải đối chiếu hệ thống ngữ âm
tiếng mẹ đẻ của các em với tiếng việt để giúp các em đọc đúng. Tăng cường
rèn kĩ năng nghe cho học sinh thông qua việc nghe giáo viên đọc mẫu, nghe và
nhận xét bạn đọc, nghe để hiểu câu hỏi và tìm câu trả lời,…Bên cạnh đó,
giáo viên cần chú trọng rèn kĩ năng diễn đạt bằng lời kĩ năng nói cho học
sinh thông qua hoạt động tìm hiểu bài, nhận xét và đánh giá bạn,…
Thực hiện tốt phân hóa đối tượng học sinh trong hoạt động đọc, đảm
bảo mỗi học sinh đều được luyện đọc và thể hiện giọng đọc theo khả năng
của mình. Giáo viên cần giúp học sinh thấy rõ những hạn chế của bản thân và
có biện pháp giúp các em khắc phục kịp thời. Cần động viên, khích lệ kịp thới
để các em tự tin tham gia tích cực vào các hoạt động học tập. Tăng cường sử
dụng đồ dùng học tập để giúp học sinh hiểu nghĩa từ mới, đọc đúng và đó
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 6 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
cũng là một trong những yêu cầu cần thiết để giúp các em hiểu đúng nội dung
văn bản và đọc diễn cảm.
b.2. Rèn kĩ năng viết đúng chính tả thông qua việc hướng dẫn sửa
lỗi cho học sinh khi dạy phân môn Chính tả
Trong chương trình môn Tiếng Việt lớp 5, phân môn Chính tả không chỉ
giúp học sinh rèn luyện kĩ năng viết và kĩ năng nghe mà còn kết hợp rèn luyện
một số kĩ năng sử dụng tiếng việt, phát triển tư duy góp phần hình thành nhân
cách cho học sinh. Vì vậy, viết đúng chính tả là một trong những kĩ năng cần
thiết giúp học sinh học tốt môn Tiếng Việt.
Có nhiều loại lỗi về chính tả, có loại lỗi có tính chất phổ biến ở địa
phương, có loại lỗi chỉ một số học sinh mắc phải. Với đối tượng học sinh
dân tộc thiểu số, các em thường mắc lỗi chính tả do khó nhận biết kí hiệu
chữ viết dành cho các cặp phụ âm, nguyên âm, dấu thanh, vần có âm sắc
giống nhau (gi/d, ngãhỏi, auâu,….). Bên cạnh đó, do hệ thống quy tắc chính
tả tiếng việt phức tạp, hệ thống ngữ âm tiếng việt và tiếng mẹ đẻ của học
sinh có sự khác biệt. Học sinh dân tộc Ê đê thường sử dụng cách phát âm của
tiếng mẹ đẻ để phát âm và tiếp nhận âm tiếng việt trong khi thực hành viết
chính tả. Vì tiếng dân tộc Ê đê không có thanh điệu nên học sinh thường viết
sai dấu thanh hoặc không viết dấu thanh khi viết tiếng việt dẫn đến sai nghĩa
từ.
Ví dụ: Từ mạnh khoẻ học sinh thường viết là manh khoe.
Vì vậy, khi hướng dẫn học sinh chưa các l
̃
ỗi về chính tả, giáo viên cần
tập trung chữa các lỗi có tính chất phổ biến ở địa phương trường đóng, đồng
thời chữa các lỗi chỉ ít học sinh mắc nhưng có tính chất trầm trọng.
Ví dụ:
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 7 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
Từ khuôn mặt học sinh thường viết sai chính tả là khuôn măt.
+ Về thanh điệu: Tiếng măt viết thiếu dấu thanh – thiếu thanh nặng
đặt dưới âm chính “ă” . Vì vậy, cách viết đúng phải là mặt.
+ Về nghĩa: Tiếng mặt trong từ khuôn mặt là danh từ chỉ sự vật. Vì
vậy, nếu viết sai tiếng mặt thành thành tiếng măt thì sẽ không đúng nghĩa
của từ.
Chữa lỗi chính tả cho học sinh cần chú ý sửa lỗi cả về cách phát âm và
nghĩa của từ (ngữ âm, ngữ nghĩa).
Hướng dẫn học sinh sửa lỗi:
+ Kẻ bảng thành 2 cột (một bên ghi lỗi chính tả, một bên ghi cách viết
chính tả đúng).
+ Ghi lỗi chính tả lên bảng, hướng dẫn học sinh nhận biết lỗi và tìm
cách sửa lỗi. So sánh từ viết đúng với từ viết sai ( về cách phát âm, về nghĩa
từ).
Để tạo hứng thú cho học sinh trong học tập, giáo viên có thể chuẩn bị
một số thẻ từ chứa âm, vần, dấu thanh các em thường viết sai chính tả (giáo
viên đã phát hiện, ghi vào sổ tay trong quá trình chấm bài) và một số thẻ từ
ghi từ viết đúng chính tả tương ứng để tổ chức trò chơi học tập “Ai nhanh, ai
đúng”. Ví dụ:
+ Từ viết sai chính tả: manh khoé, lau nha, viêt văn,…
+ Từ viết đúng chính tả tương ứng: mạnh khoẻ, lau nhà, viết văn,…
Giáo viên tổ chức cho học sinh chọn và gắn thẻ có từ viết đúng, viết sai
chính tả vào cột tương ứng.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 8 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
Bên cạnh đó, để khắc phục được lỗi chính tả cho học sinh, giáo viên
nên khuyến khích các em tăng cường sử dụng tiếng việt để giao tiếp khi ở
trường. Tạo cơ hội cho các em được giao tiếp nhiều bằng tiếng việt thông
qua các hoạt động học tập, vui chơi, nhằm giảm bớt ảnh hưởng của tiếng
mẹ đẻ trong quá trình học tiếng việt.
b.3. Rèn luyện kĩ năng diễn đạt bằng lời cho học sinh thông qua
dạy Kể chuyện
Phân môn Kể chuyện phát triển kĩ năng nói cho học sinh, góp phần phát
triển tư duy, đặc biệt là tư duy hình tượng và cảm xúc thẩm mĩ ở học sinh,
phân môn Kể chuyện còn góp phần tích lũy vốn sống, vốn văn học cho học
sinh.
Để học sinh hứng thú, yêu thích, tập trung vào môn học thì giáo viên cần
giúp học sinh nắm vững, hiểu và có cảm xúc đối với câu chuyện sắp kể. Nhờ
vậy các em sẽ tự tin, mạnh dạn và chủ động. Đây là một nhân tố quan trọng
quyết định sự thành công của học sinh khi tham gia kể chuyện. Tạo cho học
sinh tâm thế muốn được kể chuyện cho cô, cho bạn nghe, không ngượng
ngùng, rụt rè. Điều này càng có ý nghĩa quan trọng đối với học sinh dân tộc
thiểu số, vì các em thường rụt rè thiếu tự tin khi giao tiếp trước đám đông.
Lời động viên của cô giáo, không khí thi đua giữa các tổ, nhóm, sự trang trí
hoặc bố trí lớp học gợi không khí câu chuyện ... là những cách thức có hiệu
quả tạo tâm thế mong muốn được tham gia kể chuyện trong tiết học.
Học sinh Tiểu học còn nhỏ tuổi, khả năng ghi nhớ, khả năng chú ý có
những hạn chế. Vì thế lúc đầu nên để các em tập kể từng phần câu chuyện.
Tập kể một số chi tiết, tình tiết quan trọng và kể từng đoạn trong câu chuyện.
Khi tập kể từng đoạn, do dung lượng ngắn nên học sinh có điều kiện tập vận
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 9 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
dụng các kĩ năng thích hợp với nội dung đoạn truyện. Giáo viên cần hướng
dẫn các em luyện cách mở đầu câu chuyện, cách ngừng nghỉ để gây hứng thú
(hồi hộp, mong chờ...) cho người nghe và luyện cách sử dụng các hình ảnh
minh họa, các đồ dùng dạy học.
Khi dạy học sinh tập kể từng đoạn, giáo viên không gò ép các em rập
khuôn theo cách kể của mình, nên để các em tự kể theo giọng điệu riêng, theo
cách thể hiện riêng, xuất phát từ cách cảm nhận, cách hiểu của mình. Chỉ khi
nào các em quên hoặc không kể được, giáo viên hãy gợi ý và hướng dẫn thêm.
Khi các em đã kể được từng đoạn, giáo viên hướng dẫn học sinh tập kể
toàn bộ câu chuyện. Đây là bước luyện tập ở mức độ cao. So với cách kể
từng đoạn, cách kể toàn truyện đòi hỏi người kể phải có trí nhớ tốt, chủ động
trong cách kể. Song nó cũng cho phép người kể sáng tạo và thể hiện khả năng
của mình.
b.4. Rèn kĩ năng dùng từ đặt câu thông qua việc hướng dẫn sửa lỗi
cho học sinh khi dạy tiết trả bài của phân môn Tập làm văn
Cùng với các môn học khác trong chương trình lớp 5, phân môn Tập
làm văn góp phần trang bị kiến thức, rèn luyện kĩ năng, mở rộng vốn sống,
khả năng tư duy lô gic, tư duy hình tượng, bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc
thẩm mĩ và hình thành nhân cách cho học sinh. Tiết trả bài viết nhằm thông
báo trở lại cho học sinh kết quả học tập, đánh giá công việc lao động, học
tập về các mặt tư tưởng, kiến thức, kĩ năng viết văn của các em. Thông qua
tiết học này, giúp học sinh có kĩ năng phát hiện lỗi, sửa lỗi trong bài viết của
mình, từ đó rút kinh nghiệm và định hướng cho những bài viết sau đạt kết
quả tốt hơn.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 10 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
Khi viết văn, học sinh thường mắc các lỗi về cách dùng từ như: Dùng
từ ngữ không hợp với phong cách văn bản, dùng từ sai nghĩa, dùng từ thừa,
dùng từ không đúng với sắc thái ý nghĩa của câu diễn đạt,...
Đối với học sinh dân tộc thiểu số, lỗi dùng từ sai nghĩa, dùng từ không
đúng với sắc thái ý nghĩa của câu diễn đạt thường rất phổ biến trong bài làm
của các em. Bởi hệ thống tiếng việt rất phong phú, đa dạng, mỗi từ thường
có nhiều nghĩa vì vậy rất khó để các em lựa chọn từ phù hợp, chính xác với
sắc thái, ngữ cảnh cụ thể. Phương thức tạo từ của tiếng việt và tiếng dân tộc
có nhiều sự khác biệt, trật tự từ của tiếng việt và tiếng dân tộc cũng có nhiều
trường hợp khác nhau, đó cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến học
sinh mắc lỗi về cách dùng từ.
Để giúp học sinh khắc phục được lỗi về cách dùng từ, khi chấm bài
làm văn viết của học sinh, giáo viên cần thống kê các kiểu dùng từ sai rồi
chọn những kiểu sai tiêu biểu để hướng dẫn học sinh chữa lỗi trong tiết trả
bài viết.
Ví dụ:
+ Dùng từ ngữ không hợp với phong cách văn bản.
Trong bài văn “Tả cánh đồng quê em”, có học sinh viết “Những ngày
được cùng mẹ đi thăm cánh đồng lúa, em thấy lòng mình vui sướng quá luôn.
“Quá luôn” là từ thường dùng trong khẩu ngữ sinh hoạt hằng ngày, không hợp
với phong cách của câu văn nên có thể thay thế bằng từ “hân hoan”.
+ Dùng từ sai nghĩa.
Qua đề bài “Tả một cảnh đẹp quê em”, có học sinh viết “Em ước gì
sáng nào cũng được cùng mẹ ra thăm cánh đồng để hít thở không khí trong
veo”. Trong câu văn trên, từ “trong veo” dùng chưa chính xác. Vì “trong veo” là
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 11 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
tính từ chỉ tính chất rất trong, không một chút vẩn đục, với nghĩa này không
thể kết hợp được với từ không khí để hít thở nên thay thế bằng từ “trong
lành” mới phù hợp.
+ Dùng từ thừa.
Qua đề bài “Tả một đồ vật mà em yêu thích nhất”, có học sinh viết
“Trong các đồ vật, em thích nhất hơn cả là chiếc bút mực của em”. Ở câu
trên, học sinh đã mắc lỗi dùng từ thừa “nhất hơn cả” làm cho câu văn rườm
rà, vì thế nên bỏ từ “nhất” hoặc từ “hơn cả”.
+ Dùng từ không đúng với sắc thái ý nghĩa của câu diễn đạt.
Với đề bài “Tả cô giáo (hoặc thầy giáo) đã từng dạy dỗ em và để laị
cho em nhiều ấn tượng và tình cảm tốt đẹp”, có học sinh viết “ Tuy không
được học với cô nữa nhưng em vẫn thường gửi cho cô những bức thư để hỏi
thăm sức khỏe”.Từ “cho” trong câu trên có ý nghĩa suồng sã, thân mật chỉ
dùng giữa bạn bè ngang hàng, không dùng đến khi nói với người bậc trên như
cô giáo, cha mẹ,…mà phải thay bằng từ “đến”.
+ Dùng từ gần nghĩa không phù hợp.
Qua bài văn “ Tả một cảnh đẹp quê em”, có học sinh viết “ Ngắm nhìn
cánh đồng lúa đang thì con gái, em cảm thấy quê mình hoà bình quá !”. Ở
trong câu trên, ý của người viết muốn diễn đạt vẻ đẹp yên ả của quê hương.
Mà “hoà bình” là tình trạng không có chiến tranh nên dùng từ “hoà bình” trong
câu là chưa phù hợp. Từ gần nghĩa có thể thay thế cho từ “hoà bình” trong câu
là: thanh bình, yên ả, bình yên,…
+ Dùng sai quan hệ từ.
Trong bài văn “Tả một người thân của em”, có học sinh viết “ Ông nội
em đã già nhưng mắt ông không còn sáng.”. Trong câu văn, học sinh đã dùng
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 12 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
sai quan hệ từ “nhưng”. Quan hệ từ “nhưng” thường biểu hiện quan hệ ý
nghĩa giữa hai vế câu trái ngược nhau, tương phản nhau. Trong câu trên, hai
vế có quan hệ ý nghĩa không đối lập nên dùng quan hệ từ “nhưng” là chưa
chính xác. Vì vậy, giáo viên hướng dẫn học sinh có thể thay thế quan hệ từ
“nhưng” bằng quan hệ từ “nên”.
Hướng dẫn học sinh sửa lỗi
+ Ghi toàn bộ câu văn có từ dùng sai lên bảng (có thể ghi trước ở bảng
phụ), yêu cầu học sinh đọc câu văn.
+ Dùng câu hỏi gợi mở để giúp học sinh tự phát hiện và nhận diện lỗi
về từ (giáo viên gạch chân dưới từ dùng sai đã được phát hiện).
+ Hướng dẫn học sinh phân tích lỗi của việc dùng từ và tìm từ đúng để
thay thế cho phù hợp (cần chú ý đến văn cảnh của câu văn).
Ví dụ: Hướng dẫn học sinh sửa lỗi trên bảng.
Từ dùng sai trong câu
Lỗi dùng từ
Từ thay thế phù hợp
Em ước gì sáng nào Từ trong veo dùng Em ước gì sáng nào
cũng được cùng mẹ ra trong câu chưa phù cũng được cùng mẹ ra
thăm cánh đồng để hít hợp – dùng từ sai thăm cánh đồng để hít
thở không khí trong veo.
nghĩa.
thở không khí trong
lành.
…………………………. ……………………
…………………………
Khi hướng dẫn học sinh sửa lỗi về cách dùng từ, giáo viên cần tránh vội
vã chỉ ra hoặc khẳng định từ dùng chưa chính xác mà nên dùng câu hỏi gợi
mở để hướng dẫn học sinh phát hiện (lưu ý học sinh khó khăn về học).
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 13 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
b.5. Thực hiện tốt tăng cường tiếng việt trong các môn học và
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Tăng cường tiếng việt cho học sinh dân tộc thiểu số là một trong
những giải pháp quan trọng giúp học sinh học tốt môn Tiếng Việt nói chung
và các môn học khác trong chương trình. Vì vậy, trong quá trình dạy học, giáo
viên cần chú trọng tăng cường tiếng việt cho học sinh trong các môn học và
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Để thực hiện tốt giải pháp tăng cường tiếng việt, giáo viên cần chủ
động điều chỉnh nội dung, thời lượng dạy học các môn học khác để tập trung
vào dạy môn Tiếng Việt, Toán. Thực hiện dạy học phân hóa đối tượng học
sinh. Sử dụng linh hoạt các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học; tăng
cường tổ chức dạy học theo nhóm, trò chơi học tập; sử dụng đồ dùng dạy
học thường xuyên, có hiệu quả; khuyến khích sử dụng các trò chơi học tập để
tăng cường tiếng việt và yêu thích tiếng việt cho học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm phối hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn để tăng
cường tiếng việt cho học sinh trong tất cả các môn học (giáo viên chủ nhiệm
lập danh sách những học sinh cần tăng cường tiếng việt cho giáo viên bộ môn,
giáo viên bộ môn dành thời gian trong mỗi tiết học để tăng cường tiếng việt
cho học sinh). Phối hợp tốt với các đoàn thể trong nhà trường để tổ chức hiệu
quả các hoạt động ngoài giờ lên lớp như: Tham gia hội diễn văn nghệ, giao
lưu tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số,….để tạo sân chơi bổ ích và tăng
cường tiếng việt cho học sinh.
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các giải pháp, biện pháp trong đề tài có mối quan hệ chặt chẽ, lôgic với
nhau. Thực hiện tốt giải pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh sẽ giúp học sinh
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 14 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
đọc đúng, hiểu đúng nội dung văn bản và viết đúng chính tả. Đọc đúng, viết
đúng, có kĩ năng diễn đạt bằng lời tốt sẽ hỗ trợ học sinh rất nhiều khi viết
văn. Giáo viên cần linh hoạt khi thực hiện các giải pháp, biện pháp trên để
đạt được hiệu quả cao nhất.
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu,
phạm vi và hiệu quả ứng dụng
Đề tài thực hiện đã góp phần nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt nói
riêng và các môn học khác trong chương trình nói chung cho học sinh lớp 5 tại
trường Tiểu học Y Ngông.
Kỹ năng sử dụng tiếng việt của học sinh được nâng lên. Các em mạnh
dạn, tự tin hơn trong giao tiếp; tích cực, chủ động hơn trong học tập. Kết quả
khảo nghiệm về chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 trong năm học 2016 2017
cụ thể như sau:
Tổng
Trước khi thực hiện đề tài
Sau khi thực hiện đề tài
số
(đầu năm học)
(cuối năm học)
học
Có các kĩ năng
Kĩ năng sử
Có các kĩ năng
Kĩ năng sử
sinh
cơ bản trong
dụng tiếng
cơ bản trong
dụng tiếng Việt
dân
việc sử dụng
Việt còn hạn
việc sử dụng
còn hạn chế,
tộc
tiếng Việt,
chế, chưa đáp
tiếng Việt,
chưa đáp ứng
ứng được yêu
đáp ứng được
được yêu cầu
yêu cầu học
cầu học tập
yêu cầu học
học tập môn
tập môn Tiếng
môn Tiếng
tập môn Tiếng
Tiếng Việt.
Việt.
Việt.
Việt.
thiểu đáp ứng được
số
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 15 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
54
TS
%
TS
%
TS
%
TS
%
36
66,6
18
33,4
54
100
0
0
Năm học 20162017, 100% học sinh khối 5 hoàn thành chương trình
Tiểu học. Các giải pháp trên tiếp tục được áp dụng cho học sinh dân tộc
thiểu số lớp 5 trường Tiểu học Y Ngông trong năm học 2017 – 2018.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Nâng cao chất lượng học tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc
thiểu số là việc làm thường xuyên và hết sức cần thiết nhăm nâng cao ch
̀
ất
lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Bởi môn Tiếng Việt là môn học công
cụ giúp các em học tốt các môn học khác. Để thực hiện tốt các giải pháp trên
giáo viên cần thực hiện tốt các nội dung sau:
Người giáo viên phải không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao trình
độ chuyên môn nghiệp vụ. Thực hiện tốt đổi mới phương pháp, hình thức tổ
chức dạy học phù hợp với đối tượng học sinh nhằm phát huy được tính tích
cực, chủ động của học sinh trong học tập.
Thực hiện tốt các giải pháp tăng cường tiếng việt cho học sinh dân tộc
thiểu số. Kết hợp chặt chẽ giữa gia đình học sinh, các đoàn thể trong nhà
trường, chính quyền địa phương, tạo môi trường giáo dục tốt nhất cho các em.
Tóm lại, nếu giáo viên chủ nhiệm tạo được sự mật thiết giữa thầy với
trò, giữa học sinh với học sinh, thầy trò tạo được sự vui vẻ, thoải mái và nhẹ
nhàng trong học tập thì chắc chắn rằng các em là học sinh yếu sẽ mạnh dạn
và tự tin hơn rất nhiều để phát huy khả năng tự học của mình. Cùng với lòng
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 16 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
nhiệt thành của người giáo viên và sự cố gắng, nỗ lực của chính bản thân các
em thì chúng ta tin tưởng vào kết quả học tập tốt nhất sẽ đến với các em.
2. Kiến nghị
Đối với giáo viên: Cần học tiếng đồng bào dân tộc tại chỗ, tìm hiểu
thêm về phong tục tập quán của địa phương để làm tốt hơn công tác phối hợp
giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong giáo dục học sinh.
Đối với các cấp lãnh đạo: Quan tâm nhiều hơn nữa đến công tác giáo
dục ở những vùng khó khăn; tạo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị
dạy học.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân về nâng cao chất lượng
học tập môn Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 5 tại trường Tiểu
học Y Ngông. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để
những kinh nghiệm trên được đầy đủ và hoàn thiện hơn.
Dur Kmăl, ngày 02 tháng 4 năm 2018
Người viết
Nguyễn Thị Hồng Hạnh
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 17 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
.................................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
Hiệu trưởng
Vũ Văn Tuyển
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 18 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
MỤC LỤC
NỘI DUNG
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Giới hạn của đề tài
5. Phương pháp nghiên cứu
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
a) Mục tiêu của giải pháp
b) Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
c) Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
d) Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên
cứu, phạm vi và hiệu quả áp dụng
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Kiến nghị
3. Tài liệu tham khảo
TRANG
1
1
2
2
2
2
2
3
3
4
4
4
13
13
14
14
15
18
TÀI LIỆU THAM KHẢO
TT
TÊN TÀI LIỆU
TÁC GIẢ/NHÀ XUẤT
GHI
BẢN
CHÚ
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 19 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt lớp 5 cho học sinh dân tộc thiểu
số.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Hạnh 20 Đơn vị: Trường Tiểu học Y Ngông
