SKKN: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen Văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (0 B, 36 trang )
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
PHẦN THỨ NHẤT : MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Lý do lí luận:
Đất nước Việt Nam ta đang dần chuyển sang thời kì thực hiện công
nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước và hội nhập Quốc tế. Và để làm được điều
đó vấn đề năng cao dân trí, đào tạo nhân tài và bồi dưỡng nhân tài đất nước là
vấn đề được xã hội quan tâm hàng đầu. Đó là bước ngoặt là nhiệm vụ của
Ngành Giáo dục, dù ở thời đại nào Giáo dục cũng được đặt lên hàng đầu và
chiếm một vị trí rất quan trọng trong xã hội. Giáo dục mầm non là bậc học
đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục mầm non thực hiện
nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em từ 3 tháng tuổi đến năm
tuổi. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình
cảm, ngôn ngữ, tư duy, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên nhân
cách con người mới của trẻ.
Không những thế, theo ý kiến các chuyên gia tại module mầm non thì
các nhà giáo dục đều phải thừa nhận một điều rằng “Cách tiếp cận tốt nhất
để giáo dục trẻ đó là lấy trẻ làm trung tâm là ứng dụng các phương pháp dạy
học tích cực nhằm thúc đẩy sự phát triển, tính chủ động, khả năng tư duy
phản biện và giải quyết vấn đề của trẻ”.
Đến trường lớp Mầm non và trong chương trình Giáo dục mầm non, trẻ
không chỉ được chăm sóc một cách khoa học, mà trẻ con được học hỏi và
làm quen nhiều lĩnh vực với các môn học khác nhau, dù lĩnh vực hay môn học
nào cũng đều thú vị và chiếm vị trí quan trọng nhất định cho sự phát triển của
trẻ nhưng trước tiên nếu muốn tiếp thu và thực hiện tốt lĩnh vực khác thì
ngôn ngữ nói của trẻ phãi rõ ràng , cụ thể và mạch lạc bằng nhiều hình thức
thông qua các môn học và các hoạt động; giáo dục mầm non đã góp phần xây
dựng và giáo dục con người mới ở lứa tuổi ngay từ khi còn thơ ấu. Mà trong
đó làm quen với văn học là một môn học chiếm một vị trí vô cùng quan trọng,
nó không chỉ giúp trẻ phát triển về mặt thẩm mĩ mà còn kích thích trí tưởng
tượng sáng tạo của trẻ. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học sẽ giúp trẻ
phát triển trí tưởng tượng, trẻ được hóa thân vào những nhân vật ngộ nghĩnh,
ly kỳ trong những câu chuyện cổ tích, hay trẻ được thể hiện cảm xúc của
bản thân khi đọc những bài thơ, ca dao, đồng dao qua hoạt động làm quen văn
học ở lớp, không những vậy trong quá trình cô giáo kể chuyện, đọc thơ qua
lời kể, ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ của cô đã một phần giúp trẻ phân biệt được
cái tốt, cái xấu, cái thiện, cái ác, từ đó giúp hình thành và phát triển tình cảm
1 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
trong con người trẻ, trẻ biết yêu “cái đẹp”, bảo vệ “cái đẹp”, hướng về “cái
đẹp” trong cuộc sống hàng ngày và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời mới,
chân trời nhận thức cho trẻ. Trẻ được cảm nhận, đồng điệu với niềm vui,
nỗi buồn của những nhân vật trong truyện, cảm nhận được vẻ đẹp thiên
nhiên qua các tác phẩm thơ, ca dao, tục ngữ… Nó còn góp phần tích cực giúp
trẻ hình thành và phát triển kỹ năng, lời nói trong các hoạt động đời sống, mở
rộng hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh, giáo dục đạo đức thẩm mỹ
thông qua các tác phẩm văn học. Mặt khác thực hiện giảng dạy tốt bộ môn
làm quen với văn học còn là điều kiện thuận lợi, tạo tiền đề cho trẻ học tốt
môn văn học sau này khi học phổ thông.
Thuở thơ ấu không biết từ khi nào những lời ru, câu thơ, câu vè, bài hát
câu chuyện của bà và mẹ ..in sâu trong trí nhớ của mỗi chúng ta. Có lẽ từ khi
còn nằm trong nôi mỗi con người chúng ta đều được nghe lời ru à ơi!! Của
bà của mẹ. Những lời ru ấy đã theo mỗi tuổi thơ đến hết cuộc đời . Văn học
là một loại hình nghệ thuật, là người bạn không thể thiếu đối với trẻ thơ
nhất là lứa tuổi mẫu giáo, Văn học còn giúp trẻ những hiểu biết đầu tiên về
cuộc sống xung quanh. Văn học nuôi dưỡng và phát triển trí tưởng tượng,
sáng tạo ở trẻ. Vì vậy việc đem tác phẩm văn học đến với trẻ rất quan trọng
và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm
văn học phải từ đơn giản đến phức tạp, từ đó giúp trẻ bộc lộ khả năng cảm
thụ văn học của mình. Đồng thời góp phần giúp trẻ phát triển một cách toàn
diện.Các hoạt động ở trường mầm non có ý nghĩa rất lớn đối với trẻ, vì vậy
việc làm thế nào để thu hút được trẻ tích cực tham gia vào hoạt động là rất
cần thiết.
Lý do thực tiễn:
Hiện nay trên thực tế cho thấy nhiều giáo viên còn hạn chế trong quá
trình tổ chức các hoạt động cho trẻ. Giáo viên còn rập khuôn, áp đặt trẻ thực
hiện theo bài mẫu mà mình đã soạn, chưa tạo được hứng thú cho trẻ, chưa
phát huy được tính tích cực, sáng tạo của trẻ, giáo viên đã thực hiện được
chương trình giáo dục mầm non mới song khi thực hiện giáo dục “Lấy trẻ
làm trung tâm” còn lúng túng, trong cách lựa chọn biện pháp, hình thức tổ
chức các hoạt động sao cho trẻ được tích cực hứng thú, chưa có kinh nghiệm
thực tiễn trong việc tổ chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.
Đa số còn dạy trẻ theo hướng lấy giáo viên làm trung tâm, cô hướng dẫn
nhiều, nói nhiều, trẻ ít được thực hành và trao đổi. Đa số trẻ trong giờ học
còn nhút nhát, khi trả lời câu hỏi của cô chưa diễn đạt được mạch lạc, trọn
câu… việc trẻ thiếu vốn từ, chưa mạnh dạn trong giao tiếp và ngôn ngữ chưa
phát triển hoàn thiện là một trong những rào cản lớn để giáo viên cung cấp
kiến thức cho trẻ, nhất là ở hoạt động làm quen với tác phẩm văn học. Một
2 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
số câu chuyện dài không có kịch tính, trẻ thường khó khăn trong việc nhớ nội
dung câu chuyện, hay nói chuyện riêng, không chú ý nghe hết câu chuyện, đối
với các tác phẩm thơ trẻ mới chỉ đọc qua hình thức đọc thuộc lòng, khả năng
đọc thơ diễn cảm của trẻ còn hạn chế, đa số trẻ ở địa phương đa số là trẻ
người đồng bào dân tộc thiểu số và trẻ từ các nơi khác về tạm trú cùng bố
mẹ canh tác trên địa bàn xã nên khả năng giao tiếp vẫn còn nói ngọng, sai
dấu; cũng có một số câu chuyện giáo viên còn gặp khó khăn trong việc
chuyển thể sang thể loại đóng kịch, các học liệu cho trẻ sử dụng trong hoạt
động này còn ít dẫn đến kết quả giờ học chưa linh hoạt , sáng tạo. Chính vì
vậy để cải thiện thực trạng trên và nâng cao chất lượng giáo dục làm quen
văn học cho trẻ 5 tuổi? Việc thay đổi thực trạng này sẽ tác động như thể nào
đến chất lượng phát triển nhận thức và trí tuệ của trẻ hay không?
Để có được tiết làm quen văn học cuốn hút trẻ vào tiết học giáo viên
phải có những đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động vì đồ dùng đồ chơi là một
phần quan trọng không thể thiếu trong các tiết văn học. Giáo viên cần chú ý
về giọng đọc thơ, kể chuyện sao cho diễn cảm, phù hợp với từng nhân vật
trong nội dung câu chuyện. Cùng với sự thay đổi phương pháp dạy học của
các bậc học mầm non là dạy học tích cực và xây dựng môi trường giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm nhằm gây hứng thú, thu hút trẻ để trẻ tiếp thu bài một
cách nhẹ nhàng, không gò bó, không áp đặt nhưng lại đạt hiệu quả cao trong
quá trình nhận biết của trẻ. Nhận thấy được tính cần thiết của việc giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm trong các hoạt động ở trường mầm non nói chung
và hoạt động làm quen tác phẩm văn học nói riêng. Tôi mạnh dạn chọn đề
tài “Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn làm quen Văn học theo
hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa
Hồng”
Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp sư phạm giúp học tốt môn
Làm quen văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Phạm vi nghiên cứu: Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn
Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường
Mầm non Hoa Hồng.
Hồng.
Đối tượng khảo sát: Trẻ 56 tuổi lớp lá 3 trường Mầm non Hoa
Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 03 năm 2019
Theo Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền: “Chương trình giáo dục mầm non tốt
là một chương trình lấy trẻ làm trung tâm. Có nghĩa là nó được xây dựng dựa
trên hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm và khả năng của trẻ. Chương trình này
3 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
sẽ tạo cơ hội cho trẻ được phát triển toàn diện, không chỉ chú trọng tới sự
phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng
giao tiếp xã hội của trẻ.”
Đây là bài học mang nhiều lợi ích cho bản thân tôi cũng như đồng
nghiệp giáo viên trong trường Mầm non Hoa Hồng khi tổ chức hoạt động
môn làm quen văn học cho trẻ theo hướng “Lấy trẻ làm trung tâm ”. Với
mong muốn được đóng góp một số kinh nghiệm nhỏ của mình trong quá
trình chăm sóc và giáo dục trẻ nhằm nâng cao chất lương giáo dục nên tôi đã
mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn
làm quen văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại lớp Lá
3 trường Mầm non Hoa Hồng”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
* Mục tiêu:
Đề tài được thực hiện với mục tiêu đặt ra là:
Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ theo hướng giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm.
Phát triển nhận thức, thẩm mỹ của trẻ thông qua lời nói và hành động,
sự biểu cảm của cô. Mặt khác trẻ còn biết thể hiện, cử chỉ hành động của
mình qua từng nhân vật của tác phẩm văn học.
Trẻ bộc lộ được tình cảm của mình trước các nhân vật qua nội dung
của bài thơ , câu chuyện; rèn khả năng đọc, kể diễn cảm, luyện tập để phát
âm đúng tất cả các từ trong tiếng Việt, kể cả các từ khó. Phát triển khả năng
ghi nhớ, tăng khả năng cảm thụ. Hoạt động làm quen văn học sẽ rất hứng
thú, gây sự quan sát chú ý của trẻ thông qua hoạt động học, dạo chơi ở mọi
lúc mọi nơi...
Giúp trẻ nhớ và thuộc các tác phẩm văn học, nâng cao khả năng đọc,
kể diễn cảm, phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ tích lũy và mở rộng vốn từ
phong phú, đa dạng, giúp trẻ phát âm đúng, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, là
điều kiện tốt cho trẻ học đọc, học viết sau này.
Giúp cho trẻ hình thành và phát triển nhân cách, đồng thời trẻ mạnh
dạn hơn, tự tin hơn, có lối ứng xử văn minh trong cuộc sống hàng ngày.
* Nhiệm vụ:
4 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Đề tài được thực hiện với nhiệm vụ đặt ra là:
Tìm hiểu về đặc điểm phát triển ngôn ngữ của trẻ mầm non. Trong
thực tế vì sao chất lượng giáo dục môn làm quen ăn học mà trẻ lĩnh hội chưa
cao? Tại sao chưa phát huy hết khả năng, tiềm thức của mỗi đứa trẻ? Trong
thực tế trẻ còn học dưới hình thức cũ, trẻ học còn bị chi phối nhiều của giáo
viên, trẻ chưa được phát huy đúng hướng lấy trẻ làm trung tâm qua môn học,
nghĩa là trẻ chưa thể hiện được hết khả năng, nhu cầu và hứng thú trong các
hoạt động học. Giáo viên cần phải xây dựng kế hoạch giảng dạy và lựa chọn
hình thức tổ chức hoạt động linh hoạt nhưng đảm bảo tính vừa sức nhằm lấy
trẻ làm trung tâm thì mới mang lại hiệu quả, sát với thực tế, phù hợp với tình
hình nhận thức của trẻ trong lớp theo từng độ tuổi.
Hình thành cho trẻ những kĩ năng đọc thơ, kể chuyện diễn cảm;
Phát
triển khả năng giao tiếp hàng ngày giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và trẻ với
mọi người xung quanh. Lựa chọn nội dung, xác định mục tiêu và đổi mới
trong hình thức tổ chức hoạt động, nhằm lôi cuốn sự tham gia tích cực của
trẻ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại trường lớp mầm non qua môn
làm quen Văn học.
Dạy trẻ phát âm chính xác ngôn ngữ tiếng Việt; luyện cho trẻ kĩ năng
nghe, hiểu, đọc thơ hay kể lại câu truyện, các sự việc, trong cuộc sống và
trong sinh hoạt hằng ngày của trẻ một cách linh hoạt.
Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận của vấn đề
Trong lý luận dạy và học có những quan niệm khác nhau về vai trò
của nhà giáo dục và vai trò của học sinh, nhưng quy tụ lại có hai hướng:
Hoạt động lấy giáo viên làm trung tâm hoặc hoạt động lấy học sinh làm
trung tâm, những năm gần đây các tài liệu giáo dục và dạy học ở nước ngoài
và trong nước thường nói tới việc cần thiết phải chuyển từ dạy học lấy giáo
viên làm trung tâm sang dạy học lấy học trẻ làm trung tâm, đây là một xu
hướng tất yếu của nền giáo dục mà chúng ta nên áp dụng và đổi mới.
Vậy trong công tác giảng dạy học người giáo viên luôn quan tâm
trước hết đến việc hoàn thành trách nhiệm của mình là truyền thụ tới trẻ
cho hết nội dung quy định trong chương trình, cố gắng làm cho mọi học sinh
hiểu và nhớ những lời cô dạy. Cũng từ đó hình thành kiểu học thụ động,
thiên về ghi nhớ, ít chịu suy nghĩ. Để khắc phục tình trạng đó, cần phát huy
tính tích cực chủ động học tập của trẻ, quan tâm đến nhu cầu khả năng của
5 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
mỗi cá nhân trẻ trong tập thể lớp. Các phương pháp “Dạy học tích cực”,
“Lấy người học làm trung tâm” đã đưa lại hiệu quả cao .Tiếp tục thực hiện
Kế hoạch số 56/KHBGDĐT ngày 25/01/2017 của Bộ GDĐT về việc triển
khai chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn
2016 – 2020, Bộ GDĐT tổ chức hội thảo sơ kết 02 năm triển khai thực hiện
chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Tổ chức cuộc
thi “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong các cơ sở
giáo dục mầm non”.
Tiếp tục thực hiện Quyết định số 1008/QĐTTG ngày 2/6/2016 của
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ
mầm non”
Thực hiện có hiệu quả Chương trình Giáo dục mầm non mới, chú
trọng vào việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ trong công tác giáo dục nhằm
nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ
về đổi mới phương pháp giáo dục; “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm” củng cố, phát triển số lượng và chất lượng ở trường mầm
non.
Hoạt động làm quen văn học giúp cho trẻ hình thành và phát triển ngôn
ngữ là phương tiện hình thành đạo đức cho trẻ biết yêu ghét rõ ràng. Làm
quen văn học còn hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, Tổ quốc, tình yêu
thương con người rộng lớn. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh
hoạt tập thể đó là tính tổ chức kỷ luật tự chủ mạnh dạn trước mọi người.
Dạy trẻ làm quen văn học còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, giúp
trẻ phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng, củng cố kiến thức trẻ qua học tập vui
chơi. Không những thế văn học còn là nguồn sữa mẹ nuôi dưỡng, phát triển
tâm hồn cho trẻ, truyền cho các cháu vẻ đẹp truyền thống của cha ông, lòng
nhân ái thuỷ chung tính công bằng, yêu lẽ phải, đức cần cù chăm chỉ, yêu
nước thương nòi tự tin, lạc quan, yêu đời. Văn học là phương tiện, là mục
đích để thực hiện quá trình giáo dục, đào tạo.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là chúng ta đã góp phần mở
rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát
triển ngôn ngữ, phát triển ở trẻ kĩ năng đọc và kể truyện…những điều này
vai trò rất lớn trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Đặc
biệt hoạt động Làm quen với tác phẩm văn học là hoạt động giúp trẻ phát
triển ngôn ngữ và là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất ở trường
Mầm non. Hoạt động này không những nhằm giúp trẻ hình thành và phát
triển các năng lực ngôn ngữ như nghe, nói, đọc và tiền viết mà còn giúp trẻ
phát triển khả năng tư duy, nhận thức, tình cảm thông qua các bài thơ câu
chuyện. Vì vậy trẻ nói năng mạch lạc, hứng thú với các tác phẩm văn học là
6 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
một trong những nhiệm vụ giáo dục mầm non có ảnh hưởng lớn đến việc
giáo dục và phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Với mong muốn mang những điều tốt đẹp nhất đến cho trẻ thông qua
các hoạt động ở trường nói chung và các tác phẩm văn học nói riêng, là một
giáo viên mầm non khi lên kế hoạch tôi đã lựa chọn các tác phẩm văn học
phù hợp với lứa tuổi của trẻ và tình hình thực tế của đơn vị mình nhằm cung
cấp những kiến thức mới cho trẻ giúp nâng cao chất lượng dạy và học tại
trường lớp mầm non theo hướng “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm”. Đây cũng là nhiệm vụ trọng tâm của một người giáo viên mầm
non trong giai đoạn mới hiện nay.
II. Thực trạng vấn đề
Thực hiện kế hoạch của Bộ giáo dục, năm học 20182019 là năm học
tiếp tục hưởng ứng và thực hiện nghiêm túc có hiệu quả chuyên đề “Xây
dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non”.
Riêng đối với trẻ 5 tuổi sẽ phải chuẩn bị kỹ hơn về mọi mặt để trẻ bước
tiếp vào một môi trường hoàn toàn mới lạ đó là môi trường của trường tiểu
học. Nhưng trẻ lại gặp khó khăn trong phát triển ngôn ngữ nói chung và quá
trình làm quen với tác phẩm văn học nói riêng. Chính vì vậy nhiệm vụ của
người giáo viên mầm non không chỉ giúp trẻ chiếm lĩnh được những kiến
thức, những kĩ năng ở trường mầm non mà còn cần phải tạo cho trẻ có một
tâm thế vững vàng, mạnh dạn, tự tin, sẵn sàng bước vào lớp một một cách tốt
nhất.
Kết quả khảo sát cuối năm học 20182019 được thống kê cụ thể như
sau:
Năm học 20182019. Với tổng số học sinh 56 tuổi là 25 cháu; trong đó
nữ 12; dân tộc 20; nữ dân tộc 10.
Khi chưa áp dụng sáng kiến
Đạt
Nội dung
Chưa đạt
Số trẻ Tỉ lệ Số trẻ
đạt
%
chưa đạt
Tỉ lệ %
Trẻ nói rõ ràng,
8/25
mạch lạc
32
17/25
68
Trẻ đọc thơ, kể
7/25
chuyện diễn cảm
28
18/25
72
Trẻ biết kể truyện 6/25
24
19/25
76
7 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
sáng tạo.
Trẻ diễn đạt ý tốt
6/25
24
19/25
76
Thực tế trong giảng dạy cho trẻ 56 tuổi trong tr ường mầm non hi ện
nay còn nhiều vấn đề cần khắc phục như: Sự am hiểu tính cách độ tuổi từng
trẻ, cách xây dựng kế hoạch, lựa chọn chỉ số, lối dẫn dắt lôi cuốn trẻ, đa số
còn dạy trẻ theo hướng lấy giáo viên làm trung tâm, cô hướng dẫn nhiều, nói
nhiều, trẻ ít được thực hành, trao đổi, một phần cũng do đồ dùng đồ chơi ít,
chưa đầy đủ để trẻ hoạt động.
Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học hiện nay chưa mang lại kết
quả như mong muốn, những biện pháp đã sử dụng trước đây như dạy trẻ làm
quen văn học thông qua các hoạt động, tích hợp lồng ghép…chưa đạt hiệu
quả cao. 94,6% trẻ đều là con em nông dân dân tộc Êđê nên ít được sự quan
tâm, chăm sóc, bồi dưỡng của bố mẹ, trẻ còn nhút nhát, khả năng nhận thức
còn kém công tác phối kết hợp của giáo viên với phụ huynh trong việc cho trẻ
làm quen với văn học còn có nhiều hạn chế. Cơ sở vật chất không đảm bảo,
chưa đáp ứng được yêu cầu của ngành, đồ dùng đồ chơi chưa đảm bảo chưa
đầy đủ, đồ dùng phục vụ môn văn học còn hạn chế nên việc học tập của các
cháu chưa đảm bảo. Khi làm đồ dùng đồ chơi, giáo viên hạn chế về năng
khiếu thẩm mỹ. Trong lớp còn một số trẻ học yếu nên việc nhận thức còn
hạn chế. Đa số giáo viên nắm vững nội dung, phương pháp và chương trình
dạy song việc vận dụng các phương pháp, thủ pháp vào trong các tiết học để
các tiết học đạt hiệu quả còn chưa cao, nhiều giáo viên đã chú ý làm thế nào
để nâng cao chất lượng của giờ học nhưng do một số yếu tố chủ quan và
khách quan nên kết quả dạy tiết học còn ở nhiều mức độ khác nhau, có cô
giáo có khả năng về vẽ tranh nhưng khả năng về ngôn ngữ và năng khiếu sư
phạm lại còn hạn chế
Trang thiết bị dạy học của nhà trường còn thiếu thốn: ví dụ như nhà
trường chưa có máy chiếu hoặc ti vi màn hình lớn để kết nối với máy tính để
áp dụng công nghệ thông tin vào trong tiết dạy. Những yếu tố khách quan
khác làm cho thực trạng của đề tài còn tồn tại nhiều hạn chế.
Để tháo gỡ khó khăn này, tôi đã chọn phương pháp giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm, thiết kế môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và cách
lập kế hoạch trên quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.Vì vậy đòi hỏi
giáo viên phải có trình độ chuyên môn cao, sáng tạo, năng động trong giảng
dạy để trẻ đạt được kết quả tốt nhất khi cho trẻ tự khám phá tìm tòi cái mới
trong mọi hoạt động ,để chất lượng giáo dục được nâng cao bản thân cô và
trẻ cần phải cố gắng hơn trong quá trình thực hiện chương trình giáo dục
mầm non
8 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Nguyên nhân chủ quan:
Ưu điểm: Là một giáo viên mầm non yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi,
luôn tìm tòi vận dụng các biện pháp, hình thức đổi mới về các hoạt động
nhằm lôi cuốn trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động một cách chủ động.
Thường xuyên tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn và các đợt sinh hoạt
chuyên đề, các hội thi…để học tập và rút kinh nghiệm cho bản thân.
Hạn chế: Kinh nghiệm giảng dạy chưa lâu, sự tích lũy chuyên môn
còn nhiều hạn chế.
Nguyên nhân khách quan:
Ưu điểm: Được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa
phương, hội cha mẹ học sinh và đặc biệt là sự quan tâm chỉ đạo của bộ
phận chuyên môn Phòng giáo dục và đào tạo cũng như Ban lãnh đạo nhà
trường đầu tư về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, bộ phận chuyên môn
luôn tạo mọi điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp tập huấn, chuyên đề,
các chị em đồng nghiệp luôn sẵn sàng hỗ trợ giúp đỡ tôi hoàn thành tốt công
tác của mình. Một số cha mẹ học sinh quan tâm đến con em mình, luôn có sự
phối hợp với giáo viên trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ, thường xuyên
ủng hộ nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi cho các cháu.
Hạn chế: Trường Mầm non Hoa Hồng là một trường quốc lập với
nhiệm vụ là thực hiện công tác giáo dục chất lượng ở cấp mầm non . Đơn vị
trường đóng thuộc vùng đặc biệt khó khăn, trình độ dân trí thấp, chưa đảm
bảo được mức sống cho người dân. Một số bộ phận không nhỏ người dân
chưa có nhận thức đúng mức về vị trí vai trò, tầm quan trọng của việc đưa
trẻ đến trường đúng độ tuổi. Hầu hết các cháu 5 tuổi đến trường
phần đa chưa học qua lớp 3 tuổi, 4 tuổi, các cháu còn bở ngỡ với tất cả các
hoạt động ở trường mầm non nói chung hoạt động làm quen với tác phẩm
văn học nói riêng. Những yếu tố trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến thực
trạng, từ những gì tích lũy, học hỏi được, qua những kinh nghiệm thực tế
vận dụng nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức cho trẻ làm quen với tác
phẩm văn học qua 3 năm giảng dạy, cộng với việc nhìn nhận rõ thực trạng
khách quan và chủ quan, chỉ rõ ra các nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng
đó.Vì vậy định hướng của bản thân về việc giúp trẻ học tốt môn văn học tại
lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng là tiếp tục vận dụng và phát triển các
biện pháp cũ để phát huy những mặt mạnh, những thành công, những điểm
mới để tận dụng những thuận lợi của thực trạng và bổ sung những cái mới
linh hoạt hơn, có hiệu quả hơn.
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
9 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Lựa chọn các biện pháp, giai phap phù h
̉
́
ợp với từng độ tuổi và tình
hình thực tế của đơn vị để giải quyết một số vấn đề khó khăn trong quá
trình giúp trẻ tham gia vào hoạt động làm quen các tác phẩm văn học.
Hình thành ở trẻ các kĩ năng giao tiếp bằng ngôn ngữ tiếng Việt rõ
ràng, mạch lạc.
Hình thành cho trẻ kĩ năng đọc thơ, kể truyện diễn cảm, sáng tạo…
giúp trẻ học tốt môn văn học theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Trẻ cảm nhận được những nội dung và giá trị nghệ thuật trong tác
phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học.
Trẻ tham gia hoạt động ngày một chủ động hơn, không áp đặt, không
gò bó, trẻ có thể phát huy được năng lực và tính sáng tạo của bản thân trong
quá trình tham gia vào các hoạt động.
Cha mẹ trẻ cảm nhận được sự thay đổi của con mình, từ đó có những
suy nghĩ tích cực hơn trong công tác phối hợp với nhà trường chăm sóc và
giáo dục trẻ.
* Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp.
Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp tổ chức hoạt
động phù hợp cho trẻ làm quen với văn học theo hướng lấy trẻ làm
trung tâm
* Biện pháp1:Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí, đặc điểm ngôn ngữ và
hoàn cảnh gia đình của trẻ trong lớp để xây dựng kế hoạch, lựa chọn
phương pháp tổ chức hoạt động phù hợp cho trẻ làm quen với văn học
Giáo viên nghiên cứu đặc điểm tâm lí của trẻ, quan tâm đến vai trò
dạy học và có các kế hoạch cụ thể giúp trẻ tích cực trong các hoạt động
hoạc tập môn làm quen văn học.
Như chúng ta đã biết mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, trẻ khác
nhau về thể chất, tình cảm, trí tuệ, tâm lý, hoàn cảnh gia đình và văn hóa.
Chính vì thế nhiệm vụ của mỗi giáo viên mầm non là phải lựa chọn nội dung,
xác định mục tiêu và đổi mới trong hình thức tổ chức hoạt động, nhằm lôi
cuốn sự tham gia tích cực của trẻ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
Đặc điểm tâm sinh lý của mỗi đứa trẻ là hoàn toàn khác nhau, mỗi trẻ
có sự hứng thú, cách học và tốc độ tiếp thu kiến thúc khác nhau nhưng chúng
đều có thể thành công nếu được giáo viên hướng dẫn một cách rõ ràng, linh
10 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
hoạt trong cách nghỉ, cách nhận thức mà người giáo viên cần truyền đạt. Vì
vậy điều cần thiết là chúng ta phải nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý của
từng trẻ để từ đó có kế hoạch cũng như biện pháp giáo dục cụ thể phù hợp
với đặc điểm phát triển của trẻ.
Ngay từ đầu năm học tôi xác định khă năng nhận thức của trẻ trong
lớp và phân loại theo từng nhóm, tìm hiểu hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm
sinh lý và ngôn ngữ của trẻ. Đối với trẻ, tuy cùng độ tuổi nhưng sự phát
triển tâm sinh lý trẻ sẽ không đồng đều, có cháu thì nhanh nhẹn, hoạt bát,
nói năng lưu loát và tiếp thu nhanh nhẹn. Trái lại, có trẻ trong giao tiếp nói
năng chưa biết diễn đạt ý nghĩ của mình rõ ràng bằng ngôn ngữ, thể hiện
chưa trọn câu, trọn nghĩa. Do vậy, đòi hỏi cô giáo phải hiểu được đặc điểm
tâm lý từng trẻ. Từ đó xây dựng kế hoạch và lựa chọn những biện pháp
hướng dẫn, rèn luyện, đề tài sao cho phù hợp với từng đối tượng. Tôi xây
dựng kế hoạch theo ngày, tuần, tháng mục đích để theo dõi sự phát triển và
khả năng lĩnh hội kiến thức của trẻ một cách trọn vẹn hơn.
Cùng với việc tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý và đặc điểm phát triển
ngôn ngữ của trẻ cô giáo còn chú ý đến hoàn cảnh gia đình của trẻ, bởi gia
đình chính là cái nôi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách con người.
Về hoàn cảnh gia đình: Mỗi trẻ có mỗi hoàn cảnh khác nhau, vì vậy
cô giáo cần có sự quan tâm, tìm hiểu hoàn cảnh, gia đình của trẻ để có sự
lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp và phối hợp với gia đình trong công
tác chăm sóc và giáo dục trẻ. Sau khi tìm hiểu gia đình trẻ…Nắm được đặc
điểm tâm lý và đặc điểm ngôn ngữ của trẻ, căn cứ vào nhu cầu học tập của
trẻ, những điều kiện sẵn có ở địa phương để lựa chọn các tác phẩm văn học
có nội dung phù hợp.
Chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt tâm lý, đổi mới hình thức và phương
pháp giáo dục theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ chủ động,
tự chủ trong các hoạt động là điều vô cùng quan trọng, trẻ có một tinh thần
tốt, luôn thoải mái, vui vẽ, hứng thú tham gia mọi hoạt động, giải quyết tốt
nhiệm vụ cô giao, không những vậy trẻ còn được tự trải nghiệm và xử lý
những tình huống xảy ra trong quá trình tham gia hoạt động, trẻ không bị gò
bó, áp đặt…điều này giúp trẻ có thêm niềm tin khi tham gia vào các hoạt
động nói chung và hoạt động làm quen với tác phẩm văn học nói riêng.
Ví dụ : Với những trẻ thông minh nhanh nhẹn, chỉ bằng lời nói, câu đố,
câu hỏi gợi mở hoặc hình ảnh trên màn hình trẻ đã hiểu ra. Nhưng đối với trẻ
chậm chạp, nhút nhát, cô cần có kế hoạch chuẩn bị những câu hỏi ngắn gọn,
đơn giản, dễ hiểu và dành nhiều thời gian quan tâm đến trẻ nhiều hơn. Đặc
11 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
biệt chú ý đến việc sửa sai đối với những trẻ đồng bào những trẻ có hoàn
cảnh khó khăn ít được va chạm với các bạn còn nói ngọng, nói lắp.
*Biện pháp 2: Tìm hiểu về đặc điểm vốn từ của trẻ
Vốn từ của trẻ bước đầu còn nghèo nàn trẻ ngại giao tiếp với cô giáo,
với bạn, chưa hiểu nghĩa của câu hoặc của từ…
Ví dụ: Có trẻ hay sai dấu ngã nói thành dấu hỏi (“Mũ” nói thành “mủ”
“cái mủ”).“Sữa” trẻ nói thành “sửa” – ( uống sửa). Lại có trẻ hay ngọng
nguyên âm: L phát âm thành N, S phát âm thành X…. Cô có thể sửa tật của trẻ
bằng cách: cô phát âm câu mẫu nhiều lần những câu có chứa thanh nguyên âm
hay phụ âm đầu mà trẻ hay sai, trẻ thực hành nói theo mẫu của cô. Cho trẻ
phát âm những từ nói về đồ vật, cảnh vật, con vật v.v….có chứa những âm
liên quan đến lỗi của trẻ như: cái mũ, bé ngã, lá xanh, con sâu.
Ví dụ: Cô hỏi trẻ con ăn sáng chưa?Trẻ trả lời “chưa”…
Trước những tình huống trên cô giáo giúp trẻ nhận định đâu là câu hỏi
của cô, đâu là câu trẻ cần trả lời, khuyến khích trẻ sử dụng câu có nghĩa, cô
giáo sử dụng những câu hỏi mở để kích thích tư duy của trẻ khi trẻ trả lời
cô, hạn chế sử dụng những câu hỏi đóng như: “có không”
Với những trẻ nói năng không lưu loát, một phần do đặc điểm cá tính,
nhưng một phần có lẽ cũng vì vốn từ của trẻ còn nghèo. Với những trẻ này,
cô nên rèn luyện và cung cấp vốn từ cho trẻ bằng cách tạo cơ hội cho trẻ
được giao tiếp nhiều với cô, với bạn như: Thường xuyên cho trẻ được trả lời
những câu hỏi từ đơn giản đến phức tạp của cô trong giờ học, giờ chơi. Bên
cạnh đó cần tạo tình huống và điều kiện cho trẻ được giao tiếp với bạn
thông qua hoạt động vui chơi, học tập, qua trò chơi phân vai, vận động, dân
gian … từ đây trẻ sẽ nghe bạn đọc, cô đọc và đọc theo. Như vậy sẽ giảm đi
phần nào những lời nói ngọng.
lớp
*Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch phù hợp với tình hình thực tế của
Vào đầu năm học, khi lên kế hoạch cho chủ đề trường mầm non, cô
giáo chọn những bài thơ, câu truyện có nội dung phù hợp với chủ đề, phù hợp
với đặc điểm, nhận thức của trẻ. Thông qua các bài thơ, câu truyện cô giáo
kết hợp luyện tập các bài tập cho trẻ như bài tập phát âm, bài tập nói, bài tập
tai nghe cho trẻ qua hình thức “Học bằng chơi, chơi mà học”. Các chủ đề tiếp
theo cô giáo tiếp tục lựa chọn những tác phẩm văn học với nội dung yêu cầu
cao hơn, thực hiện và lồng ghép các bài tập phát triển vốn từ cho trẻ. Ở các
12 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
bài tập này lời hướng dẫn của cô cần phải nói rõ ràng, giải thích nghĩa của
từ khó giúp cho trẻ hiểu, nhớ và vận dụng được từ để đặt câu. Để đẩy
mạnh sự phát triển khả năng vận động các cơ quan phát âm cần tập cho trẻ
các bài tập luyện cơ quan phát âm thích hợp, Thiết kế những trò chơi luyện
tai nghe, luyện trí nhớ, những trò chơi giúp trẻ nói đúng ngữ pháp, nói mạch
lạc như: Trò chơi Tôi là ai, bé yêu thơ, bé chọn vai nào, ai nói đúng, truyền
tin…
Cho ví dụ: Với truyện “Chú Dê Đen”. Dê trắng là con vật nhút nhát, cô
kể giọng nhỏ, chậm, yếu ớt và ngắt quãng. Dê đen dũng cảm, thông minh, cô
kể với giọng bình tĩnh, cường độ âm thanh mạnh mẽ, thể hiện sự đanh thép.
Giọng Sói thì hách dịch, quát nạt, sau chuyển dần sang lo lắng, ngần ngừ.
Khi kể nhất thiết phải đảm bảo nội dung cốt chuyện, biết kết hợp hài hoà
ánh mắt, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ và khéo léo sử dụng giáo cụ trực quan.
Thống nhất giữa lời nói và hành động. Đặt câu hỏi để trẻ suy nghĩ trả lời,
hoặc dùng tranh ảnh, mô hình rối để cùng đàm thoại về nội dung cốt truyện.
Câu hỏi phải ngắn gọn, rõ ràng đảm bảo tính hệ thống và logic từ đầu đến
cuối, câu hỏi từ dễ đến khó, kích thích trẻ tư duy, câu hỏi mang tính sáng
tạo, không dùng câu hỏi mà trẻ chỉ trả lời có hoặc không
Giải pháp 2: Tổ chức các tiết học nhẹ nhàng lôi cuốn trẻ
Để lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động học một cách nhẹ nhàng,
hứng thú trước hết người giáo viên ngoài tình yêu nghề, mến trẻ cần phải có
năng lực sư phạm, có kiến thức, có trình độ chuyên môn vững vàng, có hiểu
biết về tâm lý trẻ. Đối với trẻ mầm non “Học mà chơi, chơi mà học” trẻ
làm trung tâm cô chỉ là người hướng dẫn, gợi ý. Tất cả trẻ trong học tập đều
thật sự thoải mái, không bị gò bó mà giáo viên biết lựa chọn những biện
pháp tổ chức thích hợp giúp tất cả trẻ đều hứng thú và hoạt động học tập
một cách tích cực. Nhằm đáp ứng được những vấn đề trên bản thân tôi
không ngừng học tập, nghiên cứu tài liệu và sưu tầm những “Nghệ thuật lên
lớp” để tổ chức tiết học một cách linh hoạt, sinh động, tạo cơ hội cho trẻ
được trãi nghiệm, khám phá và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo
dục và phát triển riêng của trẻ:
*Biện pháp 1: Tổ chức dạy trẻ đọc diễn cảm tác phẩm văn học
Để tiết văn học diễn ra nhẹ nhàng, cuốn hút trẻ thì giáo viên lên lớp
cần phải có thủ thuật dẫn dắt bài học , muốn truyền thụ một tác phẩm văn
học đến trẻ trước hết giáo viên phải tự rèn luyện và nắm được các thủ thuật
đọc, kể, phải nghiên cứu, phân tích kĩ tác phẩm thì mới sử dụng đúng giọng
13 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
điệu, ngắt nhịp và cường độ ngôn ngữ, âm thanh phù hợp với trẻ, qua bài thơ
cung cấp cho trẻ những nội dung gì, giáo dục trẻ như thế nào?
Ví dụ: Bài thơ “Hoa kết trái”. Bài thơ ngắt nhịp 2/2, khi đọc diễn cảm
cô nhấn mạnh ở các tính từ chỉ màu sắc như “Tim tím”, “Vàng vàng”, “Chói
chang”… Trẻ sẽ hình dung ra đặc điểm nổi bật của hoa Cà, hoa Mướp, hoa
Lựu và gây ấn tượng đặc biệt với trẻ về những màu sắc ấy. Trước kia trẻ
mới chỉ biết đến màu tím, màu vàng, màu đỏ… Nhưng qua bài thơ trẻ có
những khái niệm mới về màu sắc màu “Tim tím”, màu “Vàng vàng”, màu “Đỏ
chói chang” là màu như thế nào? Đó là màu đặc trưng của những loại hoa nào,
Trẻ biết những loại hoa nào kết trái, và muốn hoa kết trái thì trẻ không được
làm gì.
Khi tổ chức cho trẻ đọc thơ dưới nhiều hình thức: Đọc luân phiên theo
tổ, nhóm, đọc đối đáp giữa các tổ, giữa cô và trẻ, đọc thơ qua tranh minh họa,
tranh chữ, đọc thơ phối hợp với các động tác minh họa… làm cho tiết học
sinh động.
Ngoài ra để thực hiện có hiệu quả các hoạt động cô và trẻ cùng nhau
chuẩn bị đồ dùng dạy học phù hợp với chủ đề, sử dụng những nguyên vật
liệu mở, sẵn có ở trường (lớp), ở địa phương điều này theo tôi nghĩ là rất
cần thiết vì nó tạo cho trẻ sự hứn g thú qua những tiết học giúp trẻ nắm bắt
được nội dung bài thơ, câu truyện. Trẻ biết cách đọc thơ, kể truyện cũng
như biết trả lời câu hỏi của cô và chơi trò chơi thành thạo…Điều này đã góp
phần không nhỏ trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ nói riêng và phát
triển toàn diện nói chung thú hơn khi được sử dụng những đồ dùng gần gũi,
thân quen.
*Biện pháp 2: Tổ chức dạy trẻ kể chuyện qua tác phẩm văn học:
Hiểu được đặc tính của trẻ, đặc biệt với sự áp dụng chương trình
lấy trẻ làm trung tâm đòi hỏi một giờ hoạt động phải nhẹ nhàng và chủ
động trên trẻ nhiều hơn, trong đó người giáo viên chỉ là người định hướng
cho trẻ, dẫn dắt trẻ tới nội dung của bài thơ hoặc câu chuyện để trẻ hiểu và
cảm nhận được những bài học ẩn trong mỗi tác phẩm văn học, cô là người
hướng dẫn, gợi ý trẻ trả lời những câu hỏi đàm thoại về nội dung bài thơ,
câu chuyện.
Đối với kể chuyện thì lời kể rõ ràng mạch lạc và diễn cảm (Không nói
ngọng, nói lắp, không dùng từ địa phương). Chú ý sử dụng ngôn ngữ, giọng
kể phù hợp với tính cách nhân vật .
14 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Ví dụ: Với truyện “Chú Dê Đen”. Dê trắng là con vật nhút nhát, cô kể
giọng nhỏ, chậm, yếu ớt và ngắt quãng. Dê đen dũng cảm, thông minh, cô kể
với giọng bình tĩnh, cường độ âm thanh mạnh mẽ, thể hiện sự đanh thép.
Giọng Sói thì hách dịch, quát nạt, sau chuyển dần sang lo lắng, ngần ngừ. Khi
kể nhất thiết phải đảm bảo nội dung cốt chuyện, biết kết hợp hài hoà ánh
mắt, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ và khéo léo sử dụng giáo cụ trực quan. Thống
nhất giữa lời nói và hành động. Đặt câu hỏi để trẻ suy nghĩ trả lời, hoặc dùng
tranh ảnh, mô hình để cùng đàm thoại về nội dung cốt truyện. Câu hỏi phải
ngắn gọn, rõ ràng đảm bảo tính hệ thống và logic từ đầu đến cuối, câu hỏi từ
dễ đến khó, kích thích trẻ tư duy, câu hỏi mang tính sáng tạo, không dùng câu
hỏi mà trẻ chỉ trả lời có hoặc không.
Ví dụ: Với câu truyện “Tích chu”, giáo viên đặt câu hỏi để trẻ tư duy:
“Nếu con là cậu bé, con sẽ làm thế nào?”
Câu hỏi mang tính sáng tạo:
Cho trẻ đặt tên sáng tạo cho bài thơ, câu chuyện.
Ví dụ: Trong bài thơ “Tết đang vào nhà” giáo viên đặt câu hỏi cho trẻ
“Con đặt tên khác cho bài thơ này là gì?”
Quá trình đàm thoại, cô có thể yêu cầu trẻ thể hiện tính cách nhân vật
bằng ngữ điệu, cử chỉ giống như thể hiện một vai diễn, như vậy đã góp phần
giảm bớt sự gò bó, căng thẳng, tạo không khí sôi nổi, nhẹ nhàng, thoải mái
cho phần đàm thoại. Khi trẻ đã cảm nhận được câu chuyện, sau phần kể
chuyện, để tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện khả năng của mình, cô tổ chức
cho trẻ kể lại truyện dưới nhiều hình thức:
Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động làm quen văn học, chủ đề “Các hiện
tượng tự nhiên” đề tài: Truyện “Giọt nước tí xíu”,cô tổ chức cho trẻ đi đến
vườn cổ tích, sau đó dẫn dắt trẻ vào hoạt động. Để tạo sự hứng thú cho trẻ
cô sử dụng chính góc trang trí của chủ đề để kể truyện cho trẻ nghe, lời cô
kể cần phải rõ ràng và thể hiện nổi bật tính cách của từng nhân vật, không
nói ngọng… Khi đặt câu hỏi đàm thoại, cô lựa chọn câu hỏi vừa sức với trẻ,
từ dễ đến khó, động viên khen trẻ khi trẻ trả lời đúng, gợi ý cho trẻ khi trẻ
trả lời chưa đúng, cho trẻ lự chọn hình thức kể chuyện mà trẻ thích, không
áp đạt trẻ, luôn khuyến khích sự sáng tạo của trẻ. Trò chơi củng cố cho hoạt
động nhẹ nhàng, linh hoạt nhưng không kém sự lôi cuốn trẻ, đảm bảo tất cả
trẻ trong lớp đều được tham gia.
15 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Cô kể, cháu tham gia, thực hiện bằng cách trả lời những đoạn đối
thoại. Cháu kể lại truyện hoặc đóng kịch thể hiện vai các nhân vật với sự
giúp đỡ của cô, với những cháu nhút nhát, chưa mạnh dạn cô động viên, khích
lệ trẻ tham gia vai diễn cùng với các bạn mạnh dạn, tự tin.
Cho trẻ kể lại truyện kết hợp minh hoạ tranh.
Và dù kể dưới hình thức nào, cô cũng cần lưu ý việc sửa sai kịp thời
cách phát âm, cách diễn đạt thể hiện các nhân vật của trẻ.
Để tổ chức tiết học đạt hiệu quả cao cần đầu tư cho việc nghiên cứu
tác phẩm, để xác định mục đích yêu cầu của từng thể loại mà sử dụng
phương pháp truyền thụ cho phù hợp.
Ngoài ra, cô nên tham khảo thêm các chương trình dành cho thiếu nhi
như: vườn cổ tích, khoa học và giáo dục…
Giải pháp 3: Tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
trong hoạt động làm quen Văn học
Biện pháp 1: Quan tâm đến trẻ và tạo mọi điều kiện để trẻ được học
qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá tìm tòi.
Để trả lời câu hỏi : “Vì sao cần dạy trẻ theo hình thức “Lấy trẻ làm
trung tâm ”?. Vì con người chỉ muốn nghe và làm những gì mà bản thân chưa
biết, trẻ em cũng vậy, chúng chỉ tích cực hoạt động khám phá, tìm tòi, thích
học cái chưa thấy và chưa biết.
Vậy muốn trẻ học tập tích cực thì giáo viên không nên dạy trẻ những
gì trẻ đã biết mà phải dạy cái mà trẻ cần, điều mà trẻ thích nghe, hoặc giáo
viên cần hỗ trợ cho trẻ thực hiện được ý tưởng mà trẻ phát minh được. Thế
nên mọi hoạt động phải hướng vào trẻ, nghĩa là lấy trẻ làm trung tâm của quá
trình giáo dục.
Đê thay đôi hiên trang trên, đê tai nghiên c
̉
̉
̣
̣
̀ ̀
ưu nay đa h
́ ̀ ̃ ướng dẫn tôi cách
bố trí môi trường hoạt động, cách tổ chức xây dựng các hoạt động cho trẻ
theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.
Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, có
nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động như:
Trải nghiệm: Trẻ được học qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá
tìm tòi.
16 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Giao tiếp: Chia sẻ với bạn và học từ mọi người.
Suy ngẫm: Suy nghĩ và vận dụng những điều đã lĩnh hội áp dụng vào
việc giải quyết vấn đề.
Trao đổi: Diễn đạt và chia sẻ suy nghĩ và nhu cầu khám phá của bản
thân.
Giải quyết vấn đề: Tìm ra hướng giải quyết để đạt được kết quả
trong quá trình chơi và học.
Giáo viên chỉ là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở giúp trẻ được
chiếm lĩnh tri thức.
Đối với nhà giáo dục, việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ
là phương tiện, là điều kiện để phát triển phù hợp với từng trẻ và từng lứa
tuổi.
Đối với phụ huynh và xã hội, quá trình xây dựng môi trường giáo dục
sẽ thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự đóng góp của cộng
đồng xã hội. Và việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là
khâu vô cùng qua trọng. Để xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm tôi bám sát các tiêu chí sau:
Đảm bảo an toàn về mặt tâm lý cho trẻ và trẻ thường xuyên được
giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiết giữa trẻ với trẻ và trẻ với những
người xung quanh.
Hành vi, cử chỉ, lời nói, thái độ của giáo viên đối với trẻ và những
người khác luôn mẫu mực để trẻ noi theo.
Môi trường vật chất trong lớp, ngoài lớp đáp ứng nhu cầu, hứng thú
chơi của trẻ, tạo điều kiện cho tất cả các trẻ có thể chơi mà học, học bằng
chơi, phù hợp với điều kiện thực tế.
Các khu vực trong nhà trường được quy hoạch theo hướng tận dụng
các không gian để cho trẻ hoạt động phù hợp, linh hoạt, phong phú, các góc
hoạt động trong lớp và ngoài lớp mang tính mở, tạo điều kiện cho trẻ dễ
dàng lựa chọn và sử dụng sự vật, đồ vật, đồ chơi để thực hành, trãi nghiệm.
Khuyến khích trẻ có thể hoạt động theo nhiều cách khác nhau; tạo
điều kiện cơ hội cho trẻ hoạt động, trãi nghiệm, khám phá với nhiều hình
thức khác nhau, phát triển toàn diện.
17 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Tạo những điều kiện, cơ hội, tận dụng hoàn cảnh, tình huống thật
cho trẻ hoạt động trải nghiệm, khám phá trong môi trường an toàn.
*Biện pháp 2:Tạo môi trường trong và ngoài lớp học lôi cuốn trẻ
Môi trường giáo dục gồm môi trường ngoài lớp học và môi trường
trong lớp học
+ Môi trường ngoài lớp học:
Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt
động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Khi cho trẻ tham
gia hoạt động ngoài trời cô giáo có sự chuẩn bị trước cho trẻ về môi trường
hoạt động, đồ dùng, đồ chơi...Sân bãi sạch sẽ, đảm bảo tầm nhìn bao quát
trẻ, đảm bảo an toàn cho trẻ hoạt động, có đồ dùng đồ chơi phù hợp, tận
dụng và sử dụng có hiệu quả
các đồ dùng bằng nguyên vật liệu mở sẵn có ở địa phương…
ủng
Dưới sự chỉ đạo của nhà trường các cô giáo đã vận động cha mẹ trẻ
hộ ngày công cũng như 1 số nguyên vật liệu sẵn có ở thôn buôn như tre, nứa,
rơm, rạ, lốp xe hỏng…để xây dựng các khu hoạt động ngoài trời cho trẻ.
Bên cạnh đó giáo viên kết hợp với cha mẹ trẻ cùng nhau xây dựng
khu vui chơi với các nhân vật cổ tích, hay còn gọi là “vườn cổ tích”, “sân
khấu ngoài trời”, vườn rau của bé, vườn hoa của bé…thông qua vườn cổ tích
hay sân khấu ngoài trời… sẽ giúp trẻ nhập vai vào các nhân vật trong câu
truyện một cách tốt hơn hay biểu diễn đọc thơ hay hơn, diễn cảm hơn bên
cạnh đó còn giúp trẻ được trãi nghiệm và thể hiện những năng khiếu sẵn có
của bản thân trẻ.
Ví dụ: Đến với “ Vườn hoa của bé” Cô và trẻ được quan sát các loại
hoa trong vườn, trẻ có thể gọi tên các loại hoa và nói được màu sắc của các
loại hoa đó, điều này giúp trẻ nhớ sâu hơn về các đặc điểm của loại hoa và
khi cô dạy trẻ đọc thơ (kể chuyện) về các loại hoa như bài thơ Hoa đào Hoa
mai, Hao cúc vàng…hay câu truyện Sự tích Hoa hồng, sự tích hoa Mào gà…
lúc này trẻ đã có được những hiểu biêt về các loại hoa và sẽ giúp trẻ hứng
thú hơn, chủ động hơn trong quá trình tham gia hoạt động
18 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Một số công trình phụ huynh và cô giáo cùng làm, góp phần tạo môi
trường hoạt động cho trẻ thêm đa dạng và phong phú
Hay với câu truyện Bạch Tuyết và Bảy Chú lùn, trong hoạt động ngoài
trời cô có thể dẫn dắt trẻ đến khu vườn cổ tích, cho trẻ đóng vai và thể hiện
lại lời các nhân vật trong câu truyện, lúc này trẻ như được hòa mình vào thế
giới cổ tích, được ngồi trên chiếc chõng tre hay chui ra chui vào ngôi nhà tranh
xinh xắn do bố, mẹ của mình làm…điều này sẽ góp phần giúp trẻ hứng thú
hơn tích cực hơn khi tham gia hoạt động.
Trước kia với hoạt động dạy trẻ đọc thơ (kể chuyện) cho trẻ nghe với
cách dạy truyền thống cô và trẻ cùng ngồi trong lớp, cô đọc thơ (kể chuyện)
cho trẻ nghe. Giờ đây khi môi trường ngoài lớp học được cải thiện và xây
dựng đa dạng, phong phú thì việc cô giáo dạy trẻ đọc thơ (hay kể chuyện)
cho trẻ ở môi trường
này đã góp phần không nhỏ đến chất lượng giáo dục cho trẻ nói chung và
hoạt động cho trẻ làm quen văn học nói riêng.
+ Môi trường trong lớp học:
Ngay từ đầu năm học nhà trường lên kế hoạch cụ thể cho từng chủ đề,
sau đó huy động nhân lực của các lớp làm tranh trang trí chủ đề treo ở tường,
làm tranh ở góc tuyên truyền cho cha mẹ được hiểu về chủ đề con mình được
học, từ đó cha mẹ trẻ cung cấp thêm một số nội dung về văn học liên quan
đến các chủ đề trẻ học.
Cô và trẻ cùng tạo ra những bức tranh to, tranh truyện cổ tích, tranh
trang trí góc sách truyện đẹp mắt, lôi cuốn hấp dẫn trẻ giúp trẻ yêu thích môn
làm quen văn học. Tôi đã lựa chọn nội dung, xác định mục tiêu và đổi mới
trong hình thức tổ chức hoạt động, nhằm lôi cuốn trẻ tham gia tích cực vào
hoạt động của từng đề tài nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho
trẻ. Môi trường trong lớp học có vai trò quan trong không kém môi trường bên
19 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
ngoài lớp học. Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, ngay từ
đầu năm học cô giáo đã lên kế hoạch thiết kế những góc chơi phù hợp với
không gian của lớp học, phân chia không gian và vị trí các khu vực phù hợp
với diện tích lớp. Để tạo sự hứng thú cho trẻ khi chơi cô giáo đã sắp xếp các
góc chơi một các khoa học với nhiều đồ chơi đa phần sử dụng bằng nguyên
vật liệu mở (như: lá cây, hột, hạt, hộp sữa…), có sản phẩm mua sẵn và sản
phẩm cô với trẻ tự làm… đồ chơi được cô giáo để ngang tầm mắt và vừa
tầm tay của trẻ, giúp trẻ dễ quan sát, dễ lấy và cất… Đồ chơi cho trẻ là
những đồ chơi quen thuộc, gần gũi với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ;
phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa phương; các góc luôn có sự thay đổi
theo hình thức trang trí mở để tạo ra sự hấp dẫn mới lạ đối với trẻ.
Ví dụ: Thông qua góc truyền thống giúp trẻ hiểu hơn về văn hóa
vùng miền như: Văn hóa cồng chiêng Tây nguyên; văn hóa nhà dài Ê dê…Trẻ
biết được một số nghề truyền thống ở địa phương như: Nghề dệt thổ cẩm,
nghề đan tre, làm rượu cần…Trẻ tự hào về truyền thống dân tộc, có ý thức
bảo vệ di sản văn hóa dân tộc.
20 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Các góc chơi của bé được trang trí theo hình thức mở
Sau khi đóng chủ đề trước và mở chủ đề mới, cô và trẻ cùng thống
nhất cách xây dựng môi trường trong lớp theo chủ đề, sau đó huy động các
nguyên vật liệu sẵn có, nguyên vật liệu phế thải dẽ tìm ở địa phương để
làm ra những đồ dùng đồ chơi mang tính giáo dục cao nhưng đảm bảo an
toàn cho trẻ.
Trong các nhóm lớp cô chú ý quan tâm đến môi trường chữ viết tiếng
Việt, chữ viết to, rõ, đúng quy định. Đối với trẻ 5 tuổi ưu tiên môi trường
chữ số và chữ viết.
Cho trẻ tham gia vào vào hoạt động trang trí các góc cùng với cô, vì
đây chính là cơ hội tốt để cô truyền tải cách thức, kĩ năng cho trẻ mà không
áp đặt trẻ, trẻ thể hiện một cách tự nhiên, chủ động, sáng tạo. Trang trí ở
góc mở có sản phẩm của cô và của trẻ thật sự phong phú và đa dạng.
Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non
là thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai
trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi
và hoạt động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và
phát triển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực
chơi, học tập trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn
không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu
nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng
tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ
sẽ tạo cơ hội cho trẻ được trãi nghiệm, chia sẻ nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn,
trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn và hiệu quả hoạt
động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn.
21 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Thực tế cho thấy việc tổ chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm
trung tâm đã tạo ra một không gian mở cho trẻ, khuyến khích trẻ phát triển
tư duy và phương pháp giải quyết vấn đề. Nếu trẻ được tạo nhiều cơ hội tự
tham gia trải nghiệm khám phá, giải quyết được một số tình huống có vấn
đề thì như vậy trẻ đã có thể được phát triển tư duy sáng tạo, giúp trẻ có
nhiều cơ hội phát triển ngôn ngữ, tình cảm xã hội, phát triển thẩm mỹ, thể
chất, phát triển nhận thức. Những lợi ích đó có liên hệ trực tiếp với phương
pháp dạy của các giáo viên, đó chính là các biện pháp tổ chức các hoạt động
cho trẻ theo hướng lấy trẻ làm trung tâm
Qua biện pháp trên giúp cho giáo viên có thêm những kinh nghiệm sắp
xếp, bố trí, chuẩn bị cho môi trường hoạt động ngoài trời, môi trường trong
lớp học cũng như tận dụng triệt để và sử dụng có hiệu quả các phương tiện
sẵn có ở địa phương giúp xây dựng môi trường hoạt động của trẻ nói chung
và môi trường cho trẻ làm quen với văn học nói riêng một cách khoa học
nhằm thu được những kết quả cao trong quá trình trẻ hoạt động.
Giải pháp 4: Tổ chức tiết học linh hoạt, lồng ghép tác phẩm văn
học trong các giờ học và mọi lúc, mọi nơi.
*Biện pháp1: Sáng tạo trong hoạt động dạy học, lồng ghép tích hợp
các môn học đảm bảo tính khoa học
Do đặc điểm tâm, sinh lý cuả trẻ phát triển chưa hoàn thiện, vốn từ
còn nghèo, trí nhớ có chủ định, khả năng phát âm, khả năng diễn đạt còn hạn
chế. Vì vậy, trong quá trình hướng dẫn các môn học khác, cô cần biết lồng
ghép kiến thức văn học vào, nhằm củng cố kiến thức đã học, đồng thời
luyện khả năng phát âm, cách diễn đạt cho trẻ. Hơn nữa, tích hợp với các
môn học khác sẽ làm cho tiết học trở nên sôi động, hấp dẫn và tránh đi sự
nhàm chán, tẻ nhạt đối với trẻ .Giờ đón trẻ cô luôn vui vẻ, tạo sự gần gũi,
yêu thương trẻ, nhắc nhở trẻ cất đồ dùng đúng nơi qui định. Cô trò chuyện
thân mật tạo sự gần gũi giữa cô và trẻ, cho trẻ chơi cùng cô, cô có đặt câu
đố vui cho trẻ trả lời, cho trẻ đọc các bài thơ, hát bài hát trong chủ đề, trẻ
đọc đúng, hát đúng cô tuyên dương khen trẻ động viên trẻ trước các bạn…
Các môn học trong chương trình luôn có sự tương hỗ lẫn nhau “Làm
quen với Văn học” được lồng ghép với các môn học khác và ngược lại, quá
trình tổ chức tiết học văn học, các môn học khác cũng được tích hợp, đan xen
một cách hợp lý và chặt chẽ dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng và hấp
dẫn.
22 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Ví dụ: Trong hoạt động đi dạo ngoài trời, cô cho trẻ vừa đi, vừa đọc
những bài thơ đã học theo chủ đề hoặc quây quần dưới bóng mát, tổ chức
cho trẻ đọc thơ theo nhóm đối đáp với nhau, làm quen với những bài đồng
dao, ca dao nói về thiên nhiên đất nước, về tình cảm gia đình, những câu thơ
đoán tên nhân vật, con vật… cũng có thể cho trẻ xem truyện tranh, kể chuyện
theo tranh, dùng phấn vẽ lên sân những nhân vật trong truyện cổ tích mà cháu
thích, dùng các nguyên vật liệu có sẵn trong sân trường như lá cây, cành cây,
…để xếp, cắt thành những con vật trong các câu chuyện đã học hoặc cho trẻ
làm quen với những bài thơ, câu chuyện sắp học… Qua đó làm giàu vốn từ,
sự hiểu biết, rèn kỹ năng đọc thơ, kể chuyện phát triển trí tưởng tượng, sáng
tạo và khả năng phán đoán ở trẻ.
Hay khi cho trẻ chơi ở các góc chơi cô có thể gợi ý cho trẻ quan sát góc chủ
đề thông qua góc chủ đề hỏi trẻ có biết bài thơ hay câu truyện nào có nội
dung tương tự như góc chủ đề (Cô gợi ý cho trẻ, khơi gợi những bài thơ, câu
truyện mang nội dung liên quan đến hình ảnh)..
+ Lồng ghép với môn Giáo dục phát triển thể chất:
Ví dụ qua đề tài: Bật xa 50 cm và trò chơi vận động chuyền bóng qua
đầu giáo viên dạy theo câu chuyện “Cô bé quàng khăn đỏ” có kèm theo lời kể
như các con sẽ hóa thân thành cô bé quàng khăn đỏ, bật qua dòng suối này để
mang bánh đến thăm bà ngoại, sau khi vượt qua chướng ngại vật rồi các cô bé
quàng khăn đỏ sẽ chia ra làm 2 đội để thi chuyền bánh qua đầu xem đội nào
mang được nhiều bánh đến cho bà nhé.
+ Lồng ghép tác phẩm văn học vào hoạt động làm quen với toán.
Ví dụ: Vào đầu các giờ học “ Làm quen với toán”; “Tạo hình” cô có thể
cho trẻ đọc các b ài thơ đã học. Như vậy, vừa là để ổn định lớp học, vừa có
tác động củng cố kiến thức cho trẻ. Hoặc cho trẻ đọc thơ, ca dao, đồng dao
trong quá trình tổ chức tiết học. Chẳng hạn: Khi chuyển tiếp giữa phần này
với phần khác của tiết học, làm thay đổi bầu không khí, và có tác dụng luyện
kỹ năng đọc thơ, luyện phát âm.Chủ đề Thế giới thực vật, tết và mùa xuân,
đề tài: Chia nhóm có 9 đối tượng thành 2 phần. Với đề tài này cô và trẻ
chuẩn bị nhiều đồ dùng như nhặt những chiếc lá, những bông cỏ, bông hoa…
xung quanh trường để sử dụng cho hoạt động. Nhằm gây hứng thú cho trẻ
vào hoạt động cô giáo đã sử dụng câu truyện Ai đáng khen nhiều hơn để dẫn
dắt bài dạy. Thông qua câu truyện cô dùng lời của Thỏ mẹ để nhờ các con
giúp mẹ chia nhóm bông hoa, lá..có số lượng là 9, với cách dùng nội dung bài
thơ hay câu truyện để dẫn dắt vào bài sẽ gây sự chú ý đến trẻ nhiều hơn, trẻ
23 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
tập trung, hứng thú vào hoạt động hơn và sẽ cho kết quả của tiết dạy cao
hơn.
+ Lồng ghép tác phẩm văn học vào hoạt động Khám phá khoa học.
Môn Khám phá khoa học là một trong những môn học giúp trẻ phát
triển nhận thức và ngôn ngữ tích cực nhất, vì vậy cần phát huy hết tác dụng
của môn học này để dạy trẻ, thông qua đó giáo viên có thể kết hợp lồng
ghép tác phẩm văn học để hỗ trợ có hiệu quả cho hoạt động chủ đích.
Ví dụ: với đề tài Tìm hiểu một số con vật sống trong rừng , chủ đề
thế giới động vật, để dẫn dắt vào bài gây hứng thú cho trẻ cô có thể dùng
bài thơ “Con vỏi con voi” để giới thiệu vào bài. Qua đó trẻ biết tên, đặc
điểm, nơi sống của con voi...những đặc điểm của con vật này trẻ đã nắm
được trong môn làm quen văn học và khi được hỏi về đặc điểm của con voi
thì trẻ đã có sẵn những kiến thức đó để diễn đạt. Bên cạnh việc cung cấp
vốn từ cho trẻ còn giúp trẻ tìm hiểu về sự vật xung quanh trẻ. Hình thành
cho trẻ tình cảm đối với con vật, trẻ biết chăm sóc bảo vệ con vật hiền lành
và tránh xa những con vật hung dữ… điều này sẽ giúp trẻ lĩnh hội kiến thức
dễ dàng hơn trong hoạt động.
+ Lồng ghép tác phẩm văn học vào hoạt động âm nhạc.
tiện
Với trẻ mầm non âm nhạc có vai trò vô cùng quan trọng là phương
giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, giúp trẻ phát triển hài hòa về mọi
mặt..trẻ yêu thích âm nhạc, cảm thụ âm nhạc, hòa mình vào âm nhạc sẽ giúp
khơi gợi ở trẻ sự sáng tạo, hình thành nhiều năng lượng tích cực ở trẻ. Nói
đến âm nhạc không thể không nói đến văn học, bởi người xưa có câu nói
“Trong thơ có nhạc hay trong nhạc có thơ”. Để tạo cho trẻ sự sáng tạo cô có
thể khuyến khích trẻ tự phổ nhạc cho bài thơ theo sự ngẫu hứng của trẻ,
điều nay góp phần tạo không khí vui vẽ cho tất cả trẻ trong lớp, bởi trẻ nào
cũng được thể hiện “tài năng” của mình.
Vi dụ: bài thơ Bạn mới chủ đề trường mầm non cô và trẻ cùng phổ
nhạc và hát theo sự sáng tạo và ngẫu nhiên của trẻ.
Hay trong quá trình tiến hành hoạt động âm nhạc, cô có thể tạo tình
huống lồng ghép cho trẻ đọc bài thơ hay bài đồng dao để chuyển đội hình,
chống mệt mỏi cho trẻ…
24 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
Một số biện pháp giúp trẻ 56 tuổi học tốt môn Làm quen văn học theo hướng Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại lớp lá 3 trường Mầm non Hoa Hồng
Ví dụ: Dạy vận động bài hát Chú voi con chủ đề thế giới động vật cô
giáo sử dụng bài thơ con vỏi con voi làm động tác chống mệt mỏi cho trẻ
Thông qua cách lồng ghép các bài thơ, bài vè…vào hoạt động, các
cháu không những cảm nhận tốt được giai điệu của bài hát mà còn giúp các
cháu rèn luyện cách đọc thơ, đọc vè… rõ ràng, mạch lạc, gây hứng thú cho
trẻ trong quá trình hoạt động, thay đổi hình thức hoạt động nhằm giúp tiết
học đạt được kết quả tốt hơn.
*Biện pháp 2: Lồng ghép tác phẩm văn học vào hoạt động mọi lúc,
mọi nơi.
Ngoài các hoạt động kể trên có ưu thế nổi trội trong việc phát triển
ngôn ngữ cho trẻ. Hoạt động Làm quen văn học cần được tiến hành thường
xuyên, thông qua các hoạt động khác ở trường mầm non. Giáo viên cần khai
thác tính chất của mỗi hoạt động để lồng ghép cho phù hợp.
Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học có thể tiến hành ở mọi lúc
mọi nơi khi đi dạo, tham quan, hay trong các hoạt động khác ở trường của
trẻ. Vào những giờ hoạt động ngoài trời giáo viên có thể cho trẻ đọc một số
bài thơ, câu chuyện có liên quan đến hiện tượng thời tiết, hiện tượng thiên
nhiên để qua đó trẻ được thực nghiệm và dễ dàng cảm nhận được nội dung
của câu chuyện, bài thơ
Ví dụ: Vào giờ ăn cô gợi ý cho trẻ đọc bài thơ Giờ ăn đến rồi hay giờ
đi ngủ trẻ đọc bài thơ Giờ đi ngủ…
Giờ trả trẻ cũng như giờ chơi tự do cô giáo luôn tạo mọi tình huống
cho trẻ tiếp xúc với văn học, như tổ chức một số trò chơi dân gian sử dụng
các bài vè, câu đố.. của địa phương, hay cho trẻ ngồi chơi theo nhóm.
Hoặc là giờ vệ sinh rửa tay của trẻ, giáo viên có thể cho trẻ đọc bài
thơ “ Rửa tay sạch sẽ” giúp trẻ chú ý hơn trong việc thực hiện vệ sinh cá
nhân hàng ngày.
Giờ hoạt động vui chơi giáo viên cho trẻ xem truyện tranh, tập kể
chuyện sáng tạo, cho trẻ đọc thơ kết hợp từ và hình ảnh.
Trong giờ ngủ trưa, trước giờ đi ngủ giáo viên rèn cho trẻ thói quan đọc
bài thơ “ Đi ngủ” hoặc bài thơ “ Ngủ” qua đó trẻ hiêu và có ý thức trong giờ
ngủ trưa. Hay ngay trong lúc chờ bàn ăn, giáo viên sưu tầm một số bài thơ
cho trẻ đọc nhằm giáo dục về vệ sinh ăn uống cho trẻ.
Biện pháp3: Tổ chức các trò chơi tích hợp
25 Người thực hiện: Đỗ Thị Thùy
Trang
