Đề thi chọn HSG cấp tỉnh môn Hóa học 9 năm 2014-2015 có đáp án - Sở GD&ĐT Quảng Bình

SỞ GD ĐT QUẢNG BÌNH
        ĐỀ CHÍNH THỨC

       Số BD:……………..

KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH 
NĂM HỌC 2014 – 2015
LỚP 9 ­ THCS
Môn thi: Hóa học
(Khóa ngày 17 tháng 3 năm 2015)
Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1. (2,25 điểm)
1. Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra (nếu có) trong các thí nghiệm sau:
a. Cho Fe3O4 vào dung dịch H2SO4 loãng.          
b. Đốt cháy ancol etylic.
c. Cho từ từ dung dịch HCl đến dư vào dung dịch NaAlO2. 
d. Sục khí SO2 vào dung dịch nước brom.
e. Cho kim loại Ba vào dung dịch CuSO4.
f. Sục khí H2S vào dung dịch Pb(NO3)2.
g. Cho đạm Ure (công thức (NH2)2CO) vào dung dịch Ba(OH)2. 
2. Cho lượng dư kim loại Na vào a gam dung dịch etanol. Kết thúc phản ứng, thấy khối lượng H2 sinh ra là 
0,04a gam. Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra và tính nồng độ %  của dung dịch etanol. 
Câu 2. (3,25 điểm)
1. Viết các phương trình phản  ứng điều chế  polivinylclorua (PVC) và cao su buna từ  khí axetilen (cho các  
chất vô cơ có đủ). Ghi rõ điều kiện phản ứng (nếu có). 
2. Trong phòng thí nghiệm, bộ  dụng cụ   ở  hình vẽ  bên có thể  dùng để 
điều chế những chất khí nào trong số các khí sau: Cl 2, NO, NH3, SO2, CO2, 
H2, C2H4? Giải thích. Mỗi khí điều chế được, hãy chọn một cặp chất A và 
B thích hợp để viết phản ứng điều chế chất khí đó.
3. Cho Ba(OH)2 tác dụng với dung dịch H2SO4 thu được kết tủa A và dung 

dịch B. Cho B tác dụng với kim loại Al dư thu được dung dịch D và khí E. 
Sục khí CO2 đến dư  vào dung dịch D thấy tạo kết tủa F. Xác định chất  
tan trong dung dịch B và viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy 
ra.                                                                             
Câu 3. (2,5 điểm)
1. Khử  hoàn toàn 4,06 gam một oxit kim loại bằng CO  ở  nhiệt độ  cao thành kim loại. Dẫn toàn bộ  sản  
phẩm khí sinh ra vào bình đựng dung dịch Ca(OH) 2  dư, thấy tạo thành 7 gam kết tủa. Nếu lấy lượng kim  
loại sinh ra hòa tan hết vào dung dịch HCl dư thì thu được 1,176 lít khí H 2 (đktc). Xác định công thức của oxit 
kim loại. 
2. Đốt cháy hoàn toàn m gam một mẫu than chứa 4% tạp chất trơ bằng khí oxi thu được 11,2 lít hỗn hợp A  
gồm 2 hợp chất khí (đktc). Sục từ từ A vào 200ml dung dịch hỗn hợp Ba(OH)2 1M, sau phản ứng thu được 
29,55 gam kết tủa. 
a. Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra.
b. Tính m và thể tích khí oxi (đktc) đã dùng.
3. Lên men p gam glucozơ  để  tạo thành ancol etylic (hiệu suất phản  ứng bằng 90%). Hấp thụ  hoàn toàn  
lượng khí CO2 sinh ra vào dung dịch Ca(OH)2 dư, thu được 15 gam kết tủa. Viết phương trình hóa học của  
các phản ứng xảy ra và tính giá trị p. 
Câu 4. (2,0 điểm)
1. Cho hợp chất hữu cơ Y chứa C, H, O. Đốt cháy hết 0,2 mol Y cần vừa đủ 8,96 lít khí O 2 (đktc). Cho toàn 
bộ sản phẩm cháy lần lượt đi chậm qua bình 1 đựng 100 gam dung dịch H 2SO4 96,48% (dư), bình 2 đựng 
dung dịch KOH (dư), thấy sản phẩm cháy bị hấp thụ hoàn toàn. Sau thí nghiệm, nồng độ dung dịch H2SO4 ở 
bình 1 là 90%, ở bình 2 có 55,2 gam muối tạo thành. Xác định công thức phân tử và viết công thức cấu tạo  
của Y. Biết rằng khi cho Y tác dụng với dung dịch KHCO3 thì giải phóng khí CO2.


2. Đốt cháy hoàn toàn 4,872 gam một hiđrocacbon X, hấp thụ hoàn toàn sản phẩm cháy vào bình đựng dung 
dịch nước vôi trong. Sau phản  ứng, thu được 27,93 gam kết tủa và thấy khối lượng dung dịch giảm 5,586  
gam. Xác định công thức phân tử của X.
(Cho Ag=108; K=39; C=12; H=1; Ca=40; Fe=56; Cu=64; Al=27; Zn=65; N=14; Na = 23; Ba=137)
­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­Hết­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

HƯỚNG DẪN VÀ ĐÁP ÁN CHẤM
ĐỀ THI CHỌN  HSG LỚP 9 THCS NĂM HỌC 2014­2015
Môn: HÓA
Khóa ngày 17­3­2015
Câu 1. (2,25 điểm)
1. (1,75 điểm)
a.   Fe3O4 + 4H2SO4  Fe2(SO4)3 + FeSO4 + 4H2O                         
b.   C2H5OH +  3O2   2CO2 + 3H2O
    
c.   HCl +  NaAlO2 + H2O      Al(OH)3  +  NaCl
    
      3HCl +  Al(OH)3     AlCl3  + 3H2O
d.   SO2  + Br2  +  2H2O     H2SO4  +  2HBr
e.   Ba + 2H2O    Ba(OH)2 + H2
    
      Ba(OH)2  + CuSO4    Cu(OH)2 + BaSO4
f.   H2S +  Pb(NO3)2     PbS  +  2HNO3
g.  (NH2)CO  + 2H2O     (NH4)2CO3  
                (NH4)2CO3 + Ba(OH)2    BaCO3 + 2NH3 + 2H2O   
2. (0,5 điểm)
PTHH:   
Na  +  H2O      NaOH  + 1/2H2
           Na  + C2H5OH    C2H5ONa + 1/2H2
Đặt số mol H2O và C2H5OH trong dung dịch etanol lần lượt là x và y 
  18x + 46y = a
               x  + y = 0,04a
Chọn a = 100    x = 3 ; y = 1
 
 C% của dung dịch etanol = 46%

Câu 2. (3,25 điểm)
1.  (1,25  điểm) 
       Điều chế PVC:
C2H2 + HCl 

HgCl 2 , t 0

 CH2=CHCl

(0,25đ)
(0,25đ)
(0,25đ)
(0,25đ)
(0,25đ)
(0,25đ)
(0,25đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

0

t , xt

nCH2=CHCl

CH2

CH

n

Cl

        Điều chế cao su Buna:
     
2C2H2  CuCl, NH Cl, t  CH2=CH­C CH
CH2=CH­C CH + H2  Pd/PbCO , t
 CH2=CH­CH=CH2
4

0

3

0

(0,25đ)
(0,25đ)
(0,25đ)


nCH2=CH­CH=CH2

t0, p, xt

CH2 CH

CH

CH2

n    
          
(0,25đ)
(Nếu không ghi rõ điều kiện phản ứng hoặc ghi sai thì được ½ số điểm)
2.  (1,0 điểm) 
Giải thích: Để điều chế được khí C như bộ dụng cụ vẽ thì khí C phải có đặc điểm: nặng hơn 
không khí ( M = 29) và không tác dụng với không khí. 
 Có thể điều chế được các khí: Cl2, SO2, CO2.
(0,25đ)
Phản ứng điều chế: 
 
2KMnO4  +  16HCl    2KCl  + 2MnCl2  + 5Cl2  +  8H2O
(0,25đ)
 
Na2SO3  +  H2SO4 (loãng)   Na2SO4  +  SO2  +  H2O
(0,25đ)
 
CaCO3  + 2HCl  2NaCl  +  CO2  +  H2O
(0,25đ)
(HS sử dụng phản ứng khác nếu đúng vẫn cho điểm tối đa)
3. (1,0 điểm)
 Từ dữ kiện bài toán :  sục CO2 đến dư vào dung dịch D có kết tủa tạo thành nên ta xác định được 
trong dung dịch B chứa Ba(OH)2 dư. 
(0,25đ)
 Các chất A,B,D,E,F lần lượt là:  BaSO4, Ba(OH)2 , Ba(AlO2)2, H2, Al(OH)3               

Các phương trình phản ứng:
Ba(OH)2  +  H2SO4  →  BaSO4  +  2H2O
(0,25đ)
2Al  +  Ba(OH)2  +  2H2O   →   Ba(AlO2)2  +  3H2↑
(0,25đ)
           2CO2  +  Ba(AlO2)2  + 4H2O   →   2Al(OH)3  +  Ba(HCO3)2
(0,25đ) 

Câu 3. (2,5 điểm)
1.  (0,75 điểm)
Đặt công thức oxit là AxOy , số mol là a mol
PTHH:
AxOy  +  yCO     xA  + yCO2     (1);
CO2  +  Ca(OH)2 
           2A + 2nHCl       2ACln  +  nH2  (3)                            
Ta có: a.(A.x + 16y) = 4,06 
           ay= 0,07
axn/2 = 1,176/22,4 = 0,0525
A.0,105/n +16.0,07=4,06   A=28.n
             n =2, A = 56    A là Fe                                
             y/x  = 0.07/0,0525  =4/3   Công thức oxit là: Fe3O4 
2. (1,0 điểm) 
 Phương trình phản ứng
     
C + O2  t  CO2                               (1)
        2C + O2  t  2CO                            (2)
           CO2 + Ba(OH)2   BaCO3 + H2O       (3)
Có thể có phản ứng:  CO2 + BaCO3 + H2O   Ba(HCO3)2  (4)

 CaCO3 + H2O  (2)

(0,25đ)
           
(0,25đ)
(0,25đ)

o

o

         nA =

(0,25đ)

11, 2
29,55
= 0,5(mol ); nBa ( OH )2 = 0, 2.1 = 0, 2(mol ); nBaCO3 =
= 0,15(mol )
22, 4
197

Hỗn hơp A gồm 2 hơp chất khí là CO và CO2
Theo phương trình (1) và (2) ta có: 
           

nC = nCO + nCO2 = 0,5( mol )
m = 0,5.12.

100
= 6, 25 gam
96

Mặt khác,  nBaCO < nBa ( OH )  
3

2

(0,25đ)                      

 Khi sục A vào dung dịch  Ba(OH)2 có hai trường hợp xảy ra:


Trường hợp 1: Có phản ứng (3), không có phản ứng (4).
nCO2 = nBaCO3 = 0,15(mol )

       

nCO ( trongA) = 0,5 − 0,15 = 0,35(mol )
1
1
Từ  (1) và (2)    nO2 (phﾶn ﾶng) =nCO2 + nCO =0,15+ .0,35 = 0,325 (mol)
2
2
VO2 = 0,325.22, 4 = 7, 28  lít.
        

(0,25đ)

Trường hợp 2: Có xảy ra phản ứng (4)
     
CO2 + Ba(OH)2   BaCO3 + H2O   (3)

             0,2     0,2  
   0,2
           CO2   +   BaCO3   +   H2O   Ba(HCO3)2   (4)
           0,05  (0,2­0,15)
nCO2 = 0, 2 + 0, 05 = 0, 25( mol )

nCO ( trongA) = 0,5 − 0, 25 = 0, 25( mol )
VO2 ( phanung ) = (0, 25 +

0, 25
).22, 4 = 8, 4 lit
2

3. (0,75 điểm)
PTHH:     
C6 H12O6 men rﾶﾶu 2C2 H5OH + 2CO2
           CO2  +  Ca(OH)2    CaCO3 + H2O
          
  nCO2 = nCaCO3 = 0,15 mol

(0,25đ)

  nglucozﾶ = 0,15 / 2 = 0,075 mol
  mglucozﾶ = 0,075.180.100 / 90 = 15 gam = p

          
           

(0,25đ) 

(0,25đ)
(0,25đ)

   
Câu 4. (2,0 điểm)
1. (1,0 điểm) 
Số mol O2 cháy = 

8,96
= 0,4 mol ; 
22,4

Khối lượng H2SO4 = 96,48 gam, sau khi hấp thụ H2O thì khối lượng H2SO4 trong dung dịch không 
đổi 
  Khối lượng dung dịch sau khi hấp thụ = 

96,48
100 = 107,2 gam 
90

Khối lượng H2O thu được sau khi đốt chất hữu cơ = khối lượng dung dịch H2SO4  tăng = 7,2 gam
 Số mol H2O = 

7,2
= 0,4 mol                                                                            
18

(0,25đ)

 Khi cho CO2 vào dung dịch KOH dư ta có PT: 2KOH  + CO2   K2CO3 + H2O  (1)

Từ (1) ta có số mol CO2 = số mol K2CO3 = 
Gọi Y là CxHyOz 
 Ta có PT cháy: CxHyOz  + 

4x

55,2
=  0,4 mol 
138

y 2z
y
O2   xCO2  +  H2O  (2) 
4
2

                                1 mol                                    x mol       y/2 mol
                                0,2 mol                                0,4 mol     0,4 mol
    x = 2;  y = 4 
Áp dụng ĐLBTNT với nguyên tố Oxi ta có:

(0,25đ)


 Số nguyên tử O(trong 0,2 mol Y) + số ng tử O(cháy) = số ng tử O(trong CO2) + số ng tử O(trong H2O)
   0,2z + 2 0,4 = 2 0,4 + 0,4    z =  2  Vậy CTPT của Y là:  C2H4O2  
(0,25đ)
Vì Y tác dụng với KHCO3 tạo CO2 nên Y phải có nhóm –COOH 
 Vậy CTCT của Y là CH3COOH.
            CH3COOH  +  KHCO3     CH3COOK  +  CO2  +  H2O 

(0,25đ)
2.(1,0 điểm)  
Đặt công thức phân tử của X là CxHy: 
2x + y
y
             CxHy +  
O2       xCO2 +  H2O 
2
2
Khi cho sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 thì cả  H2O và CO2 đều bị  hấp thụ, đồng thời tạo 
thành kết tủa tách ra khỏi dung dịch.
 

mdd giﾶm = mkﾶt tﾶa − (mCO2 + mH2O )

mCO2 + mH2O = 22,344 = 44a + 18b vﾶi nCO2 = a vﾶnH2O = b

Mặt khác, bảo toàn khối lượng , ta có:  mX = mC + mH = 12a + 2b = 4,872
   Giải hệ phương trình , ta có:   a = 0,336  ;   b = 0,42
 X là ankan
nCO
0,336
=
= 4 
 Số nguyên tử C trong X = 
nX
0,42-0,336
      X là C4H10.
       

    

(0,25đ)
(0,25đ)
(0,25đ)

2

(0,25đ)

 Lưu ý:
- Thí sinh có thể giải nhiều cách, nếu đúng vẫn được điểm  tối đa.
- Nếu bài toán giải hợp lí mà thiếu phương trình hóa học thì thí sinh vẫn được tính kết quả  
chỉ mất điểm viết phương trình
Điểm chiết phải được tổ thống nhất; điểm toàn bài chính xác đến 0,25 điểm.