Báo cáo Lập kế hoạch và xây dựng các dịch vụ lồng ghép ở Israel - GS. Ariela Lowenstein

Lập kế hoạch và xây dựng các
dịch vụ lồng ghép ở Israel
Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm quốc tế
về Già hóa dân số
Hà Nội, Việt Nam, ngày 24-25 tháng 9 năm 2013
Giáo sư Ariela Lowenstein, Chủ tịch
Trường Max Stern Yezreel Academic College, Israel
Khoa Lão khoa, Trung tâm Nghiên cứu và Tìm hiểu
về già hóa, Đại học Haifa, Israel

1


Nội dung bài trình bày
Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác lập kế hoạch
Bức tranh về xã hội nhân khẩu học của Israel
Chính sách và Pháp luật ở Israel
Chăm sóc liên tục
Các mô hình dịch vụ khác nhau
Các vấn đề và những thay đổi cần phải thực hiện
Hàm ý chính sách

2


Các yếu tố ảnh hưởng tới việc lập kế hoạch
và thiết kế dịch vụ
Những thay đổi về nhân khẩu học
Các nhóm tuổi khác nhau
Quan điểm toàn cầu–Già hóa tại nơi sinh sống, Già hóa

năng động
Các chuẩn mực xã hội và văn hóa, Tín ngưỡng
Cơ cấu xã hội và chính trị - Chính sách & Pháp luật

3


Các mạng lưới chăm sóc người cao tuổi ở
Israel– Các chuẩn mực, văn hóa
và tín ngưỡng
Israel là quốc gia đa văn hóa, đa nguyên và dân

chủ, với các nhóm đa dạng về quốc tịch, tôn giáo,
và dân tộc
Phúc lợi xã hội của Israel được hình thành dựa
trên sự kết hợp giữa thị trường và chính phủ trong
việc xây dựng các chính sách và dịch vụ phúc lợi.

4


Nhân khẩu học
Năm 2013, Israel có là 8 triệu người, với 80% là người Do Thái, 20%
không phải là người Do Thái. Tuổi thọ trung bình hiện nay là 79,6 tuổi đối
với nam giới và 83,8 tuổi đối với phụ nữ.
Số người từ 65 tuổi trở lên chiếm 10%; trong nhóm người Do Thái là
12% trong nhóm người Do Thái, và trong nhóm không Do Thái là 4,2% –
do có mức sinh cao hơn
Gần 19% người cao tuổi Do Thái không có khả năng tự phục vụ trong
sinh hoạt hàng ngày (ADL). Trong khi đó, con số ngày ở nhóm không

phải là người Do Thái là gần 31%

5


Tình trạng gia đình và
việc sắp xếp cuộc sống

Phần lớn người cao tuổi có mạng lưới hỗ trợ
không chính thức - vợ/chồng là nguồn hỗ trợ
chính, sau đó là con cái.
Nhấn mạnh vào vai trò của gia đình trong việc
chăm sóc người cao tuổi, điều này được phản
ánh trong tỷ lệ vào nhà dưỡng lão thấp: 4,1%

6


Chính sách và Hệ thống dịch vụ
Các mục tiêu cơ bản của việc cung cấp dịch vụ:
(1) Đảm bảo việc tự cung cấp ở mức tối đa, tiếp tục sống

tại cộng đồng càng lâu càng tốt – Già hóa tại nơi sinh
sống
(2) Đảm bảo sự tham gia xã hội năng động, liên quan tới

sự đa dạng và không đồng nhất – Già hóa năng
động.
(3) Ngay cả việc chăm sóc sức khỏe lâu dài dành cho

người cao tuổi già yếu cũng tập trung vào việc tiếp tục
phong cách sống vốn có, khác với việc vào nhà dưỡng
lão sớm

7


Nguồn nhân lực
Xã hội nên sử dụng nguồn nhân lực sẵn có trong bối
cảnh ngày càng có nhiều “người cao tuổi còn trẻ ”– thúc
đẩy quyền lực chính trị.
Ở Israel Đảng công dân cao tuổi, đã thành lập Bộ Công
dân cao tuổi

Nâng cao tuổi nghỉ hưu, chuẩn bị cho xã hội già hóa;
việc này được khuyến nghị ở tất cả các quốc gia thuộc
Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế OECD. Ở Israel
cách đây 2 năm, tuổi nghỉ hưu được nâng lên tới mức
67 tuổi đối với nam giới, 62 tuổi đối với phụ nữ
Nhà nước và khu vực tư nhân nên xây dựng các
chương trình khuyến khích người lao động cao tuổi tiếp
tục làm việc.
8


Chính sách và các hệ thống dịch
vụ ở Israel
Bốn khu vực cơ bản tham gia vào việc cung cấp dịch
vụ:
Các cơ quan chính phủ

Công đoàn
Các tổ chức tình nguyện
Khu vực tư nhân

9


Chính sách và Hệ thống dịch vụ
Cơ quan bảo hiểm quốc gia (hệ thống an sinh xã hội cơ bản của
Isarel) là công cụ chính sách bảo trợ xã hội chủ yếu của Israel.

Hiện nay, hệ thống này bao gồm các chương trình dành cho
người cao tuổi như sau:
Bảo hiểm tuổi già và cho người sống sót

Bảo hiểm khuyết tật,
Luật bảo hiểm chăm sóc dài hạn;
Các sơ sở tư vấn dành cho người cao tuổi.
10


Các cơ sở tư vấn
dành cho người cao tuổi
Các cơ sở này được hoạt động bởi „người cao tuổi còn trẻ‟
trên toàn quốc .

Tất cả các tình nguyện viên tham gia khóa tập huấn trong 1
năm, tại các trường đại học khác nhau.
Họ có các vai trò khác nhau: thăm nom gia đình người cao
tuổi, hỗ trợ họ liên lạc; cung cấp thông tin về quyền của

người cao tuổi; làm việc với những người cao tuổi mới góa
vợ/chồng gần đây.
Mỗi nhóm có 1 giám sát viên là một cán bộ làm công tác xã
hội cấp cao. Họ cũng tạo thành nhóm tự giúp đỡ nhau giữa
những người tham gia
11


Chính sách và Hệ thống dịch vụ
Các dịch vụ phúc lợi và xã hội dành cho người cao tuổi được quy
định trong Luật Dịch vụ phúc lợi chung năm 1958. Tại mỗi chính
quyền địa phương, văn phòng phúc lợi địa phương phải cung cấp các
dịch vụ tới những người có nhu cầu, bao gồm cả người cao tuổi.
Các dịch vụ cộng đồng cơ bản: câu lạc bộ hưu trí; trung tâm chăm
sóc ban ngày dành cho người cao tuổi già yếu và có vấn đề về tâm
thần; láng giềng hỗ trợ và “mái ấm tình thương„‟; bữa ăn trên xe lăn;
các tình nguyện viên năng động.
Láng giềng hỗ trợ - ở các cộng đồng nơi có tỷ lệ cao về người cao
tuổi đang sinh sống – một “người cha láng giềng” „được chọn làm đầu
mối liên lạc của tất cả người cao tuổi để đáp ứng tất cả các nhu cầu:
ví dụ như sửa bóng đèn; mang đồ ăn và thuốc đến khi thăm gia đình;
chăm sóc cuộc sống xã hội của họ; xây dựng các chương trình liên
12
thế hệ.


Chính sách và Hệ thống dịch vụ

Bộ Y tế, thông qua Vụ Y tế cho người cao tuổi, chịu trách
nhiệm về các dịch vụ y tế cộng đồng; các phòng khám sức

khỏe gia đình và sức khỏe tâm thần; bố trí người cao tuổi

vào nhà dưỡng lão, theo dõi và giám sát điều dưỡng và
người cao tuổi già yếu và có vấn đề về tâm thần ở các nhà
dưỡng lão.

13


Chính sách và Hệ thống dịch vụ
Luật bảo hiểm y tế quốc gia năm 1995 được ban hành để chi trả y tế cho
tất cả người dân Isarel, không phân biệt tuổi tác hay tình trạng khuyết tật.
Việc chăm sóc sức khỏe ban đầu và chuyên khoa được thực hiện bởi 5
tổ chức y tế Hadassah (Hadassah Medical Organization- HMO) ở các
phòng khám tuyến đầu qua việc thăm khám các gia đình ở từng khu vực.
Hiện nay Mô hình dịch vụ tích hợp đang được xây dựng– sự phối hợp
mạnh mẽ giữa: phòng khám sức khỏe, trung tâm chăm sóc hàng ngày,
bệnh viện, dịch vụ xã hội & người chăm sóc không chính thức– tạo thành
Hệ thống một đầu vào (One Point Entry System)

14


Chính sách và Hệ thống dịch vụ
Năm1969 Hiệp hội hoạch định và xây dựng dịch vụ cho
người cao tuổi (ESHEL) được thành lập:

Để điều phối các hoạt động của các bộ ngành khác nhau;
Để thúc đẩy việc lập kế hoạch dịch vụ quốc gia ;
Để xây dựng sự hợp tác giữa khu vực công và khu vực

tình nguyện.

Ở mỗi cộng đồng, thành lập các Hiệp hội dành cho người cao
tuổi địa phương với thành viên là những người cung cấp dịch
vụ địa phương và người cao tuổi, làm việc dựa trên chương trình
5 năm về xây dựng dịch vụ

15



?Thế nào là sự cân bằng phù hợp

Dịch vụ chăm sóc
chính thức

Chăm sóc gia đình
không chính thức

17


Luật chăm sóc lâu dài
tại cộng đồng
Đạo luật này được ban hành năm 1988 – đưa ra một
mô hình duy nhất đối với việc cung cấp dịch vụ
cho người cao tuổi tại cộng đồng, trong đó việc
quản lý dựa trên từng trường hợp đóng vai trò
trung tâm.
Một thành phần quan trọng là liên kết tất cả các cơ

quan đang hoạt động trong lĩnh vực chăm sóc dài
hạn, đặc biệt là Quỹ dành cho người ốm và các bộ
ngành cung cấp việc chăm sóc y tế.

18


Luật bảo hiểm chăm sóc dài hạn
Luật này có những đặc điểm sau:

1. Đây là luật bảo hiểm xã hội công nhận quyền của người cao tuổi đối
với các dịch vụ cá nhân dựa trên các nhu cầu đã được đánh giá.
2. Đạo luật này hướng tới cộng đồng nhằm hỗ trợ người cao tuổi sống

tại gia đình, để trì hoãn hoặc tránh việc phải vào nhà dưỡng lão.
3. Lợi ích mang lại cho những người cao tuổi sống rất phụ thuộc, để hỗ
trợ những người chăm sóc tại gia đình và giảm bớt gánh nặng cho
họ. Tuy nhiên, gia đình không được hỗ trợ thanh toán.
4. Ưu Tiên dịch vụ bằng hiện vật mang tính phổ cập, quân bình và
đồng bộ


Luật bảo hiểm chăm sóc dài hạn
5. Đạo luật này được xây dựng hướng tới việc sử dụng hạ tầng hiện có,
tích hợp với các dịch vụ bổ sung, do vậy đưa được vào trách nhiệm
chung của chính phủ và Quỹ dành cho người ốm.
6. Đạo luật này chuyển giao việc cung cấp dịch cho các tổ chức phi
chính phủ, cả phi lợi nhuận và lợi nhuận, cho phép khu vực tư nhân
tham gia vào các dịch vụ tại gia đình.
7. Đạo luật này đưa ra các tiêu chuẩn và chuẩn mực đối với các nhà

chuyên môn, củng cố cách tiếp cận điều trị đa ngành

8. Đạo luật này quy định việc quản lý dịch vụ hiệu quả hơn bởi các hệ
thống dịch vụ địa phương


Luật bảo hiểm chăm sóc lâu dài
tại cộng đồng của Israel năm 1988
Luật này có các mục tiêu theo định hướng hệ thống và cá nhân.
Các mục tiêu theo định hướng hệ thống:
Xây dựng một loạt các dịch vụ dựa trên cộng đồng;
Nâng cao chất lượng và hiệu quả thông qua điều phối dịch vụ;
Ký hợp đồng cung cấp dịch vụ với các tổ chức tình nguyện phi lợi nhuận
và vì lợi nhuận
Xác định nhóm dân số “gặp rủi ro”; Trì hoãn việc vào nhà dưỡng lão;
Cắt giảm chi phí

21


Luật bảo hiểm chăm sóc dài hạn
tại cộng đồng
Các mục tiêu theo định hướng cá nhân bao gồm:
Quy định việc đánh giá hệ thống và chuyên sâu về các nhu cầu của
khách hàng do các ủy ban chuyên môn ở địa phương thực hiện,
với người đứng đầu là các cán bộ xã hội của thành phố
Xây dựng một kế hoạch chăm sóc cho từng cá nhân, kế hoạch này
rất năng động. Việc chăm sóc cá nhân tại gia đình do trợ lý cho các
nhà chuyên môn thực hiện
Quan tâm hơn tới người cao tuổi sống hoàn toàn phụ thuộc và

những người chăm sóc trong gia đình họ.

22


Luật bảo hiểm chăm sóc dài hạn
Việc đóng góp rộng rãi theo quy định trong Luật bảo hiểm
chăm sóc lâu dài được phản ánh trong việc mở rộng phạm
vi những người có nhu cầu, với sự gia tăng từ con số dự
báo là 10.000 người năm 1980 tới gần 1.600.000 người

vào năm 2012.


Ví dụ về ngược đãi người cao tuổi –
Chuyển từ số liệu thành Chính sách & Thực hành
Cách đây 1 thập kỷ, hiện tượng ngược đãi và bỏ rơi người cao
tuổi được cho là “không tồn tại” ở Israel
Bức tranh „lý tưởng‟ đã bị xé tan từ sau cuộc Điều tra quốc
gia đầu tiên (Lowenstein và cộng sự, 2008), với một tỷ lệ
cao – 18,4 trong số người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên ở cộng
đồng
Kết quả được trình bày tại Phủ Chủ tịch Isarel và tại Ủy ban
Nghị viện về Y tế và Phúc lợi.
Đăng tải rộng rãi trên báo chí truyền thông, nâng cao nhận
thức của công chúng và nhà chuyên môn
24


Tiến trình phát triển dịch vụ

chống ngược đãi người cao tuổi
Dựa trên cuộc điều tra ESHEL và các bộ ngành liên quan đã
thành lập các đơn vị đặc biệt về ngược đãi người cao tuổi tại các văn
phòng phúc lợi địa phương.
Họ làm việc theo nhóm đa ngành, hoạt động tích cực tại cộng đồng, phát
hiện và xử lý các trường hợp ngược đãi
Bộ Y tế đã ban hành các chỉ thị đặc biệt, thành lập các Ủy ban bạo lực ở
từng bệnh viện chuyên ngành

Một Ủy ban liên bộ bao gồm các đại diện của ESHEL, Công an, các tổ
chức phi chính phủ hợp pháp và các nhà học thuật đang làm việc về
“các vấn đề nóng” & công tác điều phối

25