Tục ngữ, thơ ca dân gian Việt Nam về đạo đức, đặc trưng bản chất của con người cần được quan tâm giáo dục

ma
phải quỷ quyệt, đến với Phật phải từ bi
(1, q.1, tr.26). Qua những triết lý ny
chúng ta thấy những tác giả của nó rất
chú trọng, quan tâm đến đối tác trong
hnh động. Trong thực tế, có không ít
trờng hợp, vì đồng tiền, lãi suất, lợi lộc
m ngời ta đã có việc lm quên đi tình
nghĩa, thậm chí xử tệ với cả những
ngời đáng yêu kính; ngợc lại, có khi
thấy một thái độ quá tử tế dnh cho kẻ
không đáng đợc nhận phần nh thế.
Những câu tục ngữ nói trên đã, đang v
còn l phơng châm hnh động, ứng xử
của nhiều ngời, v cũng vì thế, sẽ giúp
ích đợc cho không ít ai đó tự đính
chính những việc lm sai lầm hoặc cha
hẳn l đúng của mình.
5. Giáo dục đạo đức cho con ngời bằng mô
tả biểu tợng v hnh vi gơng mẫu về phẩm
chất đó để cho mọi ngời học tập, noi theo
Bi ca dao về bông sen sau đây l
một thi phẩm vo loại hay nhất trong
kho tng ca dao Việt Nam: Trong đầm
gì đẹp bằng sen / Lá xanh bông trắng
lại chen nhị vng / Nhị vng, bông
trắng lá xanh / Gần bùn m chẳng hôi
tanh mùi bùn (3, tr.64). Ton bi ca
dao đó chỉ ngắn gọn có thế. Nó hay, đẹp
cả ý v lời. Nó vừa l bức tranh đợc
miêu tả rất chi tiết, tỉ mỉ (về lá, bông,

nhị, đầm nớc, bùn trong đầm, v.v...),
vừa rất khái quát, mang ý nghĩa tợng
trng, chủ yếu cho giá trị tinh thần, đạo


23
Tục ngữ, thơ ca ....

đức thanh cao của con ngời. Sen mọc
trong hồ, đầm, ao - những nơi có nớc
v bùn. Sen mọc từ bùn lầy tanh hôi,
nhô lên khỏi mặt nớc, vơn cnh, lá,
trổ hoa, lá sen mu xanh êm dịu, bông
sen mu trắng, có thứ mu vng, đỏ
cùng với nhị sen mu vng rực rỡ toả
hơng thơm mát. Mu sắc đẹp, hơng
thơm của bông sen đợc ngời ta chú ý,
nâng niu, trân trọng vì nó sống trong
môi trờng tanh hôi, nhơ bẩn m vẫn
không chịu ảnh hởng một chút no
của môi trờng ny. Xa nay, bông sen
vẫn đợc coi l hình ảnh tợng trng
của vẻ đẹp trí tuệ, tâm hồn, đặc biệt l
phẩm chất đạo đức của con ngời. Miêu
tả bông sen với đầy đủ những tố chất
cơ bản của nó nh dẫn giải ở trên, tác
giả ca dao Việt Nam có ý thức nêu lên
một biểu tợng để cho con ngời theo đó
m học tập v trau dồi về phẩm chất
đạo đức của mình, mong sao mỗi ngời

dù trong hon cảnh, điều kiện không
thuận vẫn không chịu ảnh hởng xấu
v trở nên tốt đẹp, trong sáng nh cây
sen, bông sen từ trong vũng bùn hôi tanh
vẫn vơn lên, khoe sắc mu rực rỡ, toả
hơng thơm ngát.
Ti liệu tham khảo
1. Tuyển tập văn học dân gian Việt
Nam (tập IV, quyển 1, quyển 2).- H.:
Giáo dục.- 2001.
2. Bình giảng thơ ca truyện dân
gian/ Vũ Ngọc Khánh.- H.: Giáo dục.2001.
3. Bình giảng ca dao/ Hong Tiến
Tựu.- H.: Giáo dục.- H.-2001.
4. Từ điển thnh ngữ v tục ngữ
Việt Nam/ Vũ Dung, Vũ Thuý Anh, Vũ
Quang Ho.- H.: Văn hoá.- 1995.