Sử dụng các điều khiển nâng cao Excel để xây dựng chương trình ứng dụng trong xây dựng

KHOA H“C & C«NG NGHª

Sử dụng các điều khiển nâng cao Excel
để xây dựng chương trình ứng dụng trong xây dựng
Use of advanced controls in Excel to build construction application programs
Phan Tự Hướng

Tóm tắt
Excel là phần mềm mạnh mẽ có thể giải quyết
được nhiều bài toán từ đơn giản đến phức tạp.
Cho dù hiện nay có nhiều phần mềm chuyên
ngành Xây dựng nhưng không thể giải quyết hết
các yêu cầu thực tiễn. Tuy nhiên hầu hết chúng ta
chỉ khai thác ở mức độ giới hạn mặc dù tiềm năng
của Excel rất lớn. Do vậy việc áp dụng kiến thức
nâng cao trong Excel sẽ giúp người sử dụng làm
việc chủ động, hiệu quả hơn.
Bài báo này đề cập tới các điều khiển (Control)
nâng cao trong Excel. Khả năng của chúng trong
xây dựng các chương trình trong lĩnh vực xây
dựng giống như các phần mềm chuyên nghiệp.
Từ khóa: Excel, điều khiển nâng cao, chương trình ứng
dụng, xây dựng

Abstract
Excel is powerful software that can calculate many
works from simple to complex. Although there are
many software specialized in Construction but can not
calculate all the practical requirements. However, most
of us are only exploiting to a limited extent, despite
the great potential of Excel. Therefore, the advanced

application in Excel will help users to work more
effectively.
This article deals with advanced controls in Excel.
Their ability to build programs in Excel is the same as
professional software.
Key words: Excel, advanced control, application
program, construction

ThS. Phan Tự Hướng
Bộ môn Địa kỹ thuật, Khoa xây dựng
Điện thoại: 0913532322

1. Giới thiệu các điều khiển nâng cao trong Excel
Các điều khiển nâng cao trong Excel (Spin, Scroll bar, TextBox,…) trên
nền bảng tính cho phép sử dụng chuột để chọn hay nhập dữ liệu rất chuyên
nghiệp, giống như sử dụng phần mềm chuyên dụng. Ứng dụng này kết hợp
với định dạng bảng tính, “Conditonal Formatting” (CF) và “Data Validation”
(DV)... đạt hiệu quả cao! Thông thường, tab Developer bị ẩn khi cài đặt.
Developer chứa các ứng dụng nâng cao của Excel. Group Controls chứa
các nhóm điều khiển gồm “Form Controls” và “ActiveX Controls” (hình 1). Bài
báo này chỉ đề cập tới đối tượng “Form Controls”.
“Form Controls” chứa nhiều điều khiển giống công cụ xây dựng phần mềm.
Gồm có Button, Label, “Combo Box”, “Check Box”, “List Box”, “Option Button”,
Spinner... Chúng được xây dựng trực tiếp lên bảng tính như đối tượng đồ họa
thông thường (hình 2). Chúng có thể quan hệ trực tiếp với bảng tính, mà nhiều
trường hợp không cần phải sử dụng lập trình (số 2 hình 2). Đó là thế mạnh
của “Form Controls”.
Hơn nữa, chúng dễ dàng được xây dựng trong “Dialog Sheet”, là Form
điều khiển riêng biệt trong Excel (hình 3). “Dialog Sheet” giúp chúng ta nhập
liệu, kiểm soát dữ liệu tốt hơn (hình 10).

2. Một số điều khiển trong Form Controls
“Form Controls” chứa một số điều khiển chính được mô tả ở bảng 1.
Bảng 1. Mô tả các điều khiển chính trong “Form Controls”
Điều khiển

Hình ảnh

Điều khiển

Combo Box

List Box

Check Box

Option Button

Spinner

Scroll Bar

Hình ảnh

2.1. Xây dựng các điều khiển trên nền bảng tính
Chúng ta có thể vẽ, thay đổi kích cỡ, hoặc sao chép các điều khiển trên
một cách dễ dàng. Đối tượng khi được vẽ xong, nếu di chuyển trên nó thì con
chuột có hình bàn tay (số 7 hình 2).
2.2. Các thuộc tính của điều khiển

Ngày nhận bài: 30/5/2017

Ngày sửa bài: 15/6/2017
Ngày duyệt đăng: 05/10/2018

38

Khi chọn “Format Control” (số 6 hình 2), cửa sổ “Format Control” hiện ra
như hình 5. Thuộc tính “Form Controls” có sáu phần “Colors and Lines”, Size,
Protection, Properties, “Alt Text” và Control. Các thuộc tính đầu nhìn chung
giống nhau. Thuộc tính Control tùy thuộc vào loại điều khiển, điều khiển sự

T„P CHŠ KHOA H“C KI¦N TR”C - XŸY D¼NG


làm việc của các đối tượng.
2.3. Liên kết và điều khiển bảng tính từ các
Control
Phần lớn các điều khiển đều được liên kết
trực tiếp với worksheet thông qua ô liên kết (Cell
link). Do đó, chúng ta có thể khai thác chức
năng này để điều khiển bảng tính nhờ một số
hàm như hàm như If, Index, Lookup, Vlookup,
Offset... hay các thiết lập CF, DV.
- Với điều khiển “Option Button”: dùng hàm If
lồng để xác định tên đối tượng được chọn tương
ứng với số thứ tự của nó trong ô liên kết (hình
8). Công thức ô F12: = IF(C12=1,”Nam”,IF(C12=
2,”Nữ”,”Không rõ”))

Hình 1. Các điều khiển trong “Form Controls” (1) và “ActiveX
Controls” (2)

- Với điều khiển “Check Box”: kết quả lựa
chọn thể hiện tại ô liên kết C13, C14 (giá trị
TRUE hoặc FALSE). Dựa vào giá trị đó ta có thể
sử dụng CF để thiết lập định dạng tại ô muốn
điều khiển F13, F14 (hình 9).
- Với điều khiển “List Box” và “Combo Box”:
sử dụng hàm Index để xác định giá trị được
chọn. Hình 9 thể hiện kết quả xác định tên học
sinh, ngôn ngữ được chọn cho 2 ô F15 và F16.
3. Xây dựng chương trình ứng dụng trong
Excel
Ứng dụng trong bài toán xây dựng biểu đồ thí
nghiệm cắt phẳng 1 trục trong phòng (hình 10).
Tập tin này gồm 3 sheet như sau:

Hình 2. Thông tin về điều khiển trong “Name Box” và “Formula
Bar”

- CSDL (hình 15 trái): Chứa các bảng tra
gốc như danh sách cán bộ thí nghiệm (đặt tên
CBTN), số hiệu máy cắt (đặt tên MC)...
- Dialog1: “Dialog Form” được xây dựng các
ứng dụng bên trong, thuận lợi cho việc nhập liệu
và xử lý dữ liệu.
- Result: Kết quả thực hiện. Bảng này được
xây dựng hoàn chỉnh cho việc nhập liệu từ Form
và tính toán, vẽ biểu đồ...
Để xác định hệ số biến dạng vòng ứng biến
(khác nhau với các máy cắt), sử dụng hàm Offset

(ô E12 hình 11). Với thí nghiệm cắt phẳng, dễ
dàng xác định sức kháng cắt nhờ các hàm liên
quan đến “phương pháp bình phương nhỏ nhất”
như Linest, Intercept...
Để tự động hóa cao hơn, sử dụng lập trình
VBA cho việc hiển thị Form và gán giá trị từ ô
trong Form vào ô (hình 12). Ví dụ dòng lệnh ở
dòng số 1 sẽ copy ký hiệu hố khoan từ Form
(nằm trong “Edit Box 21”) vào ô C6.

Hình 3. “Dialog Sheet” đã được tạo ra và cửa sổ “Form
Controls”

Hình 13 là giao diện bảng tính sức chịu tải
của cọc. Loại cọc, phương pháp thi công, mác
bê tông... đã tạo danh sách DV để lựa chọn. Các
ô tính quan trọng được đặt Name để dễ quản lý
thay vì địa chỉ ô. Ví dụ Ab là ô tính tiết diện mũi
cọc (hình 13).

nay việc lạm dụng các phần mềm chuyên ngành đã làm nhiều nhà thiết
kế thụ động, hạn chế khả năng tư duy, phân tích tình huống. Excel giúp
sinh viên và kỹ sư ngành xây dựng làm việc chủ động, sáng tạo và nâng
cao năng lực chuyên môn.

4. Kết luận
Excel là phần mềm được sử dụng phổ biến
trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là xây dựng. Hiện

Cho đến nay, việc nghiên cứu sử dụng Excel ở các trường Đại học

phần lớn chỉ dừng ở kiến thức cơ bản. Các tài liệu chuyên sâu hướng
dẫn một cách bài bản, đầy đủ thì rất hiếm. Do vậy, cần có sự quan tâm
hơn nữa của các nhà khoa học trong nhiều ngành nghề./.

S¬ 32 - 2018

39


KHOA H“C & C«NG NGHª

Hình 4. Cửa sổ thuộc tính Control của điều khiển
“Option Button”

Hình 5. Cửa sổ thuộc tính Control của điều khiển
“Check Box”

Hình 6. Cửa sổ thuộc tính Control của điều khiển “List
Box”

Hình 7. Cửa sổ thuộc tính Control của điều khiển
“Combo Box”

Hình 8. Xác định đối tượng “Option Button” nhờ hàm
If
Hình 9. Sử dụng hàm Index với điều khiển “List Box”
và “Combo Box”

40

T„P CHŠ KHOA H“C KI¦N TR”C - XŸY D¼NG


Hình 11. Hệ số biến dạng tương ứng với máy cắt

Hình 10. Giao diện chương trình thí nghiệm cắt phẳng
đất trong phòng

Hình 12. Thủ tục VBA (rút gọn) giúp nhập liệu tối ưu
hơn
Hình 13. Bảng tính sức chịu tải của cọc trên Excel
T¿i lièu tham khÀo
1. Phan Tự Hướng. Bài giảng ứng dụng trong Excel trong Địa chất công
trình. Trường Đại học Mỏ Địa chất. Hà Nội, 2010.
2. Phan Tự Hướng. Ứng dụng ngôn ngữ VBA trong Excel để giải một số
bài toán trong Địa chất công trình. Tạp chí khoa học Mỏ - Địa chất,
2006.
3. Phan Tự Hướng. Ứng dụng ngôn ngữ lập trình VBA trong Excel để
tự động hoá tính toán và xử lý thống kê chỉ tiêu cơ lý đất dính. Đề tài
nghiên cứu khoa học cấp trường - Trường Đại học Mỏ Địa chất, 2007.

4. Phan Tự Hướng, 2012- 2015. Tài liệu “Excel nâng cao” dành cho
Ban kinh tế xây dựng - Tập đoàn Vingroup, Công ty CP Đầu tư và
Phát triển Giáo dục S.S.G (Wellspring) và các đơn vị của tập đoàn
CapitaLand. Hà Nội.
5. Gunthar Pangaribuan. 2015. An Introduction to EXCEL for Civil
Engineers.
6. функций MathCad 2015.

S¬ 32 - 2018

41