Một số giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các công trường xây dựng ở Việt Nam

KINH NGHIỆM

QUẢN LÝ

MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG
CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
ĐỐI VỚI CÁC CÔNG TRƯỜNG XÂY DỰNG Ở VIỆT NAM
TS. Nguyễn Sỹ Minh - Ths. Nguyễn Trọng Nam
Tóm tắt: Trong bài báo này tác giả nghiên cứu đề xuất

Abstract: In this article, the author researches and

giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước (QLNN) đối

proposes solutions to improve State management towards

với các công trường xây dựng ở Việt Nam thông qua phân

construction sites in Vietnam by analyzing the factual

tích thực trạng công tác quản lý nhà nước về công trường

situation of the State management on construction sites in

xây dựng trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.

Ha tinh province.

Từ khóa: Quản lý nhà nước, công trường xây dựng.
Key words: State management, construction site
Nhận ngày 16/4/2018, chỉnh sửa ngày 11/5/2018, chấp nhận đăng ngày 17/5/2018.

Ở nước ta, quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa
đang chứng kiến sự bùng nổ công trường xây dựng thuộc
mọi loại hình: Dân dụng, công nghiệp, hạ tầng kỹ thuật… Vui
mừng với sự tăng trưởng nhanh chóng của nền kinh tế nói
chung và ngành Xây dựng nói riêng, nhưng chúng ta cũng
nhận thấy những tác động, hệ lụy của sự phát triển như các
vấn đề xã hội, ô nhiễm, giao thông, tai nạn... Nhà nước đã có
những quy định chặt chẽ về tổ chức công trường, tuy nhiên
các sai phạm vẫn diễn ra. Trên các công trường vẫn để xảy ra
nhiều sự cố về kỹ thuật, an toàn vệ sinh môi trường, phòng
chống cháy nổ, gây ảnh hưởng đến chất lượng công trường,
đến an toàn, vệ sinh môi trường trong phạm vi công trường
và môi trường xung quanh.

Vì những nguyên nhân nêu trên, việc nghiên cứu đề
xuất giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước
(QLNN) đối với các công trường xây dựng là rất cần thiết
(nghiên cứu cụ thể trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh).
ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG
QUẢN LÝ CÔNG TRƯỜNG XÂY DỰNG CỦA SỞ XÂY DỰNG
HÀ TĨNH
1. Những kết quả đạt được [4]
Trong những năm gần đây Sở Xây dựng Hà Tĩnh đã
hoạt động có hiệu quả, thực hiện được các cuộc thanh
tra, kiểm tra theo định kỳ và thanh kiểm tra trên diện
rộng. Công tác QLNN về xây dựng nói chung và tổ chức
công trường xây dựng nói riêng được hoàn thiện hơn
Số 59.2018

XÂY DỰNG & ĐÔ THỊ

57


KINH NGHIỆM

QUẢN LÝ

trong quá trình vận hành và đổi mới, QLNN rõ ràng và
minh bạch hơn.
Công tác thanh tra, giám sát tổ chức công trường xây
dựng các dự án được tiến hành theo đúng yêu cầu, kế
hoạch. Bước đầu có sự phối hợp giữa các lực lượng của
Sở Xây dựng với các lực lượng địa phương cấp huyện,
xã, góp phần phát hiện những vi phạm trong tổ chức thi
công, vừa tiết kiệm cho nhà nước, vừa đảm bảo sự trong
sạch cho thị trường xây dựng Hà Tĩnh, đảm bảo chất
lượng công trình.
Qua công tác thanh kiểm tra đã kịp thời phát hiện,
ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm trong
hoạt động xây dựng nói chung và hoạt động tổ chức
công trường nói riêng. Vì vậy, kỷ cương chấp hành pháp
luật trong xây dựng và ý thức chấp hành pháp luật của
các công trình xây dựng ngày càng tăng lên, từ đó nâng
cao chất lượng công trình xây dựng, đẩy nhanh tiến độ.
2. Một số tồn tại, hạn chế
Các vấn đề cần thanh kiểm tra, giám sát nảy sinh ngày
càng nhiều, trong khi đó trên thực tế triển khai thanh
kiểm tra, giám sát còn hạn chế, số lượng các công trường

xây dựng được kiểm tra giám sát chưa cao. Bên cạnh đó,
ở cấp huyện, xã, việc thanh kiểm tra, giám sát được thực
hiện thiếu sự phối hợp đồng bộ với cấp tỉnh.
Cơ cấu tổ chức, bộ máy của các cơ quan chức năng
chưa đáp ứng nhiệm vụ. Qua công tác thanh kiểm tra đối
với các công trình, nhận thấy vấn đề quản lý nhà nước về
tổ chức công trường của Sở xây dựng Hà Tĩnh vẫn còn tồn
tại, hạn chế.
Thứ nhất, tình trạng thiếu nhân lực: Với biên chế phòng
Thanh tra gồm 13 cán bộ công chức (thực tế hiện nay chỉ
có 10 cán bộ công chức làm nhiệm vụ thanh kiểm tra),
phòng Quản lý hoạt động xây dựng gồm 5 công chức
chưa thể đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đề ra, trong
khi số lượng công trình quá nhiều đối với một tỉnh đang
trong quá trình phát triển, yêu cầu về cơ sở vật chất hạ
tầng kỹ thuật rất lớn như hiện nay.
Thứ hai, năng lực của một số cán bộ tham gia quản lý
nhà nước về công trường xây dựng còn hạn chế. Một số
cán bộ mới ra trường, tuổi đời còn trẻ, kinh nghiệm công
tác chưa nhiều, mặc dù được học hành bài bản nhưng
thiếu kinh nghiệm trong công tác chuyên môn và thiếu
kinh nghiệm trong việc xử lý tình huống, phát hiện, xử
phạt vi phạm hành chính.
Thực tế thi công trên công trường vẫn còn tồn tại một
số sai phạm như sau:

58 HỌC VIỆN CÁN BỘ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ

a) Bố trí tổng mặt bằng công trường
Hầu hết các công trường đều tuân thủ các quy định về

rào chắn công trình thi công [5], đặt đầy đủ biển thông tin
về chủ đầu tư, đơn vị thi công... Tuy nhiên, vẫn còn một số
ít công trường không có hàng rào bao che.
Các công trình nhà tạm không đủ không gian để các
cán bộ, công nhân nghỉ ngơi và làm việc. Kho bãi chứa
vật liệu, gia công vật liệu đều rất sơ sài. Trên một số công
trường chỉ xây dựng các nhà, kho tạm bằng các chòi lá
tranh, trời mưa dễ bị dột, không đủ điều kiện che mưa
nắng để bảo quản vật liệu.
b) An toàn lao động và phòng chống cháy nổ
Hầu hết các công trình đều không coi trọng việc đảm
bảo an toàn lao động cho người lao động. Phương tiện
bảo hộ lao động trang bị không đầy đủ (trang phục lao
động, mũ bảo hộ, găng tay...) dẫn đến tai nạn lao động.
Nhiều công trường không bố trí hoặc bố trí rất ít các biển
cảnh báo nguy hiểm, biển chỉ dẫn xe cộ đi lại. Tình trạng
xe, máy cũ kỹ, không đảm bảo chất lượng, không duy tu
bảo dưỡng định kỳ.
Ở các công trường khi kiểm tra đều có phương án xử
lý khi xảy ra cháy nổ, tuy nhiên nó mới chỉ xảy ra ở trên lý
thuyết. Rất nhiều công trường lớn nhưng không có các
dụng cụ cứu hỏa phòng cháy chữa cháy như bình xịt, bể
nước. Một số công trường sử dụng kho chứa vật liệu làm
bằng tranh, rất dễ xảy ra hỏa hoạn khi chứa các vật liệu dễ
cháy như xăng dầu, các loại giấy dầu, cao su...
c) An toàn vệ sinh môi trường
Hầu hết ở tất cả các công trường đều không có trạm
rửa xe phục vụ cho xe vận chuyển vật liệu khi ra vào công
trường theo quy định [5]. Công trình xây dựng thường có
mật độ xe vận chuyển vật liệu dày đặc (cát, đá, xi măng,

đất...), vì thế bụi và tiếng ồn của các loại xe này thường
xuyên rất lớn. Không có các trạm rửa xe trước khi ra công
trường thì sẽ gây ảnh hưởng đến vệ sinh khu vực xung
quanh và môi trường nói chung.
Rác thải và nguồn nước thải trong công trường có
nguy cơ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với môi trường
xung quanh. Khi thi công ở trên tầng cao, việc vận chuyển
vật liệu lên cao và rác thải xuống, các công trình thường ít
quan tâm đến che chắn bụi.
d) Nội quy, quy chế trong công trường
Hợp đồng lao động và đóng bảo hiểm đầy đủ, tuy
nhiên đó vẫn chỉ là trên lý thuyết và giấy tờ. Qua quá trình
kiểm tra thì hầu như các đơn vị thi công thường mượn các
hợp đồng lao động để làm hồ sơ dự thầu. Qua quá trình


KINH NGHIỆM

QUẢN LÝ

kiểm tra thì hầu hết công trường không tổ chức tập huấn
các nghiệp vụ và an toàn lao động cho công nhân. Trên
các công trường đều đặt các bảng nội quy công trường,
tuy nhiên, các nội quy còn sơ sài, không đầy đủ.
MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC
QLNN ĐỐI VỚI CÔNG TRƯỜNG XÂY DỰNG TRÊN
ĐỊA BÀN HÀ TĨNH
1. Bổ sung nguồn nhân lực cho các đơn vị quản lý
nhà nước
Sở Xây dựng là đơn vị đầu mối trong quá trình quản lý

nhà nước về xây dựng và tổ chức công trường xây dựng,
tuy nhiên với bộ máy quản lý còn tồn tại về nhiều mặt
sẽ khó có thể hoàn thành tốt triệt để công việc. Để giải
quyết tình trạng trên, tác giả đề xuất tăng biên chế cho
các đơn vị trực tiếp thực hiện chức năng QLNN về tổ chức
công trường xây dựng như Phòng Thanh tra, đặc biệt là
Phòng Quản lý hoạt động xây dựng.
2. Phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương
Để giảm thiểu gánh nặng cho bộ phận quản lý nhà
nước về tổ chức công trường xây dựng của Sở Xây dựng
cần phải phân cấp, ủy nhiệm cho các chính quyền địa
phương. Cần chuyển dần các công việc, nguồn lực mà
hiện nay do chính quyền cấp tỉnh nắm giữ cho chính
quyền địa phương các cấp một cách lâu dài, ổn định bằng
các văn bản Luật, dưới Luật, nhằm mở rộng dân chủ, phát
huy tính chủ động sáng tạo của chính quyền địa phương.
Vì vậy để phân cấp, phân nhiệm cần phải xây dựng bộ
máy chính quyền cấp thành phố - huyện - thị xã có đủ số
lượng nhân lực, năng lực và kinh nghiệm. Tác giả đề xuất
bộ máy tổ chức về xây dựng nói chung và công trường
xây dựng nói riêng như sau:
Phân cấp trách nhiệm QLNN về xây dựng nói chung
và công trường xây dựng nói chung về cho từng địa
phương, các Phòng Quy hoạch đô thị (thành phố), Phòng
UBND TỈNH

SỞ XÂY DỰNG

PHÒNG
THANH

TRA

PHÒNG
QUẢN LÝ
HOẠT
ĐỘNG
XÂY
DỰNG

SỞ CHUYÊN NGÀNH
VỀ XÂY DỰNG

PHÒNG
KINH TẾ
HẠ
TẦNG

PHÒNG
THANH
TRA
XÂY
DỰNG

UBND CẤP HUYỆN, THỊ
THÀNH PHỐ

PHÒNG
QUY
HOẠCH
ĐÔ THỊ

LỰC
LƯỢNG
KIỂM
TRA
QUY TẮC
XÂY
DỰNG

Đề xuất cơ cấu phân cấp quản lý nhà nước về tổ chức công trường

Kinh tế hạ tầng (các huyện, thị xã), Phòng Thanh tra
xây dựng chịu trách nhiệm về giám sát các hoạt động
xây dựng trên công trường. Bên cạnh đó bổ sung thêm
các lực lượng kiểm tra quy tắc xây dựng, lực lượng này
thường xuyên có mặt ở các công trường xây dựng, hỗ trợ
các đơn vị chức năng giám sát các công trình xây dựng,
báo cáo kịp thời với các đơn vị chức năng để có biện pháp
và hình thức xử lý.
Hoạt động phân cấp phân rõ trách nhiệm của các chủ
thể. Hoạt động này tạo điều kiện cho các đơn vị, cán bộ
cấp huyện, thành phố nâng cao được năng lực quản lý,
chủ động trong các công việc, giảm thời lượng thời gian
chờ cấp trên giải quyết của Chủ đầu tư. Điều đó làm tăng
tính chủ động, sáng tạo của các đơn vị địa phương và chủ
đầu tư.
3. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp
luật về xây dựng nói chung và tổ chức công trường nói
riêng cho chủ đầu tư, nhà thầu tham gia hoạt động xây
dựng và quần chúng nhân dân

Công tác này góp phần giúp mỗi người nhận ra tính
công bằng của pháp luật, chấp hành pháp luật trên cơ sở
tự nguyện, xuất phát từ nhu cầu của bản thân là rất quan
trọng.
4. Thống nhất về hình thức, phương pháp và nội
dung giám sát
Tuy đã phân cấp phân quyền cho các cấp ở huyện
thị như đã đề xuất ở trên, nhưng Sở xây dựng vẫn là
đơn vị đầu mối trong nhiệm vụ QLNN về tổ chức công
trường xây dựng, do vậy cần phải tổ chức thanh kiểm
tra, giám sát các công trường xây dựng một cách
thường xuyên hơn.
Đối với mỗi công trường thống nhất với chủ đầu tư
và nhà thầu về thanh kiểm tra định kỳ, tối thiểu 02 lần
mỗi tháng. Kiểm tra toàn diện công trường về an toàn
lao động, xe máy, vệ sinh môi trường, phòng chống
cháy nổ...
Thanh kiểm tra đột xuất (không có báo trước) tối thiểu
02 lần mỗi tháng với mỗi công trường, số lượng kiểm tra
có thể nhiều hơn nếu công trường vi phạm nhiều lần.
Về nội dung kiểm tra, cần coi trọng khâu đảm bảo kỹ
thuật, qua đó đảm bảo an toàn cho công trình, máy móc
và người lao động.
5. Trang bị máy móc thiết bị phục vụ công tác thanh
kiểm tra
Cơ sở vật chất và trang thiết bị đóng góp một phần
không nhỏ để hoàn thành công việc. Cần tăng cường các
Số 59.2018

XÂY DỰNG & ĐÔ THỊ

59


KINH NGHIỆM

QUẢN LÝ

loại thiết bị thuộc dạng công nghệ cao và chức năng đặc
thù (như máy đo độ ồn, máy đo nồng độ bụi...) để phục
vụ công tác thanh kiểm tra, giúp cơ quan chức năng đưa
ra các quyết định một cách nhanh, chính xác và kịp thời
nhất. Ngoài ra, tạo một môi trường làm việc thuận lợi
mang phong cách chuyên nghiệp cũng rất cần thiết. Sự
đầu tư kịp thời và luôn tính đến tương lai lâu dài, tránh sự
lạc hậu trong thời gian ngắn dẫn đến lãng phí. Kế hoạch
nâng cấp và trang bị cơ sở vật chất phải lập thường xuyên
và theo định kỳ.
6. Xây dựng hệ thống thông tin trong quản lý nhà
nước về tổ chức công trường xây dựng
Xây dựng riêng trang web điện tử phục vụ công tác
QLNN về tổ chức công trường xây dựng, trong đó chứa
đựng tất cả các thông tin liên quan đến quá trình thực
hiện công tác quản lý như: Tổng hợp số liệu về các công
trường xây dựng; các quy định của pháp luật về tổ chức
công trường xây dựng; quy trình hoạt động kiểm tra,
quản lý, giám sát; quy trình và hình thức xử lý các vi phạm,
có hòm thư góp ý của người dân.
Xây dựng hệ thống đường dây nóng từ xã, huyện đến
các đơn vị quản lý có chức năng phục vụ công tác quản lý

về tổ chức công trường xây dựng nhằm phát huy tính tự
giác, quyền làm chủ của nhân dân, vừa đảm bảo tính kịp
thời để phát hiện và ngăn chặn các sai phạm trong quá
trình tổ chức công trường xây dựng.
7. Xử lý vi phạm phải nghiêm minh, kịp thời và đủ sức
răn đe
Xử lý vi phạm nghiêm minh, kịp thời nhằm ngăn chặn
hành vi vi phạm tiếp diễn, đủ sức răn đe, giáo dục đối tượng
vi phạm. Bên cạnh đó còn có tác dụng răn đe, phòng ngừa
đối với những đối tượng khác và tạo lòng tin cho nhân dân.
Có những Quyết định, văn bản riêng quy định về các

60 HỌC VIỆN CÁN BỘ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ

hình thức xử lý vi phạm về tổ chức công trường xây dựng.
Quy định các hình thức xử phạt phải nghiêm minh, đánh
mạnh vào xử phạt kinh tế, lập biên bản cho dừng thi công
khi cần thiết nếu hình thức vi phạm nghiêm trọng, ảnh
hưởng lớn đến chất lượng công trường hay môi trường
xung quanh.
8. Phối hợp chặt chẽ với nhân dân trong quản lý
công trường
Cần phải huy động được quần chúng nhân dân phát
hiện và cung cấp thông tin về những hành vi vi phạm
pháp luật về tổ chức công trường xây dựng. Cần có
những buổi tiếp xúc với nhân dân, có hình thức tuyên
truyền vận động để người dân hiểu rõ được những nguy
hiểm nếu vi phạm về tổ chức công trường xây dựng,
phát hiện và báo cáo kịp thời đến đơn vị chức năng nếu
phát hiện sai phạm của công trường đó. Bên cạnh đó,

cần phải có hình thức biểu dương khen thưởng những
cá nhân, tổ chức đã báo cáo kịp thời những sai phạm đó.
Bài báo đã tìm hiểu và phân tích các tồn tại hạn chế
về công tác QLNN trên các công trường xây dựng trên địa
bàn tỉnh Hà Tĩnh, qua đó đề xuất một số giải pháp cả về kỹ
thuật lẫn tổ chức nhằm tăng cường công tác quản lý đối
với công trường xây dựng.
Tài liệu tham khảo
[1]. Lê Hồng Thái (2009), Tổ chức thi công xây dựng,
Nhà xuất bản Xây dựng.
[2]. Trịnh Quốc Thắng (2011), Thiết kế Tổng mặt bằng
xây dựng, Nhà xuất bản Xây dựng.
[4]. Sở Xây dựng Hà Tĩnh (website), www.soxaydung.
gov.vn
[5]. Viện Khoa học công nghệ xây dựng (2014), Quy
chuẩn kỹ thuật Quốc gia an toàn trong xây dựng, Hà Nội.