Đồ án tốt nghiệp: Nghiên cứu khả năng hấp phụ Mn2+ trên bentonit Cổ Định – Thanh Hóa

LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành cảm  ơn thầy giáo TS. Thân Văn Liên – Phó Viện  
trưởng Viện Công nghệ Xạ Hiếm đã tận tình hướng dẫn, chỉ  bảo và giúp  
đỡ em trong suốt thời gian làm đồ án tốt nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn các anh chị trong Trung tâm Công nghệ chế 
biến quặng phóng xạ  ­ Viện Công nghệ  Xạ  Hiếm trong thời gian qua đã 
hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện cho em có thể  hoàn thành tốt đồ  án tốt  
nghiệp.
Và trong suốt thời gian này, em đã được sự  hướng dẫn tận tình, quan  
tâm và giúp đỡ của thầy cô bộ môn cũng như các thầy cô trong Khoa Công  
Nghệ Môi Trường để em có thể hoàn thành tốt công việc học tập của em.
Cuối cùng em xin bày tỏ  lòng biết  ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè đã 
quan tâm, giúp đỡ em trong suốt thời gian vừa qua.
         Em xin chân thành cảm ơn!
Phú Thọ, ngày……tháng…..năm 2016
                                                              Sinh viên

                                                         Hoàng Thành Đạt

i


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………

Phú Thọ, ngày……tháng……năm 2016
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

ii


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................................i
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN......................................................................ii
MỤC LỤC...............................................................................................................................iii
DANH MỤC BẢNG...............................................................................................................vii
DANH MỤC HÌNH................................................................................................................viii
LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................................1

CHƯƠNG 1 - TỔNG QUAN..................................................................................................2
1.1. Tổng quan về bentonite...............................................................................................2
1.1.1. Thành phần khoáng vật và thành phần hoá học..................................................2

 1.1.1.1.Thành phần khoáng vật của bentonite:                                       
 
......................................
   
 2
Bảng 1.1.Thành phần khoáng vật của bentonite....................................................2
Cổ Định – Thanh Hóa..............................................................................................2
Hinh 1.1: Mẫu bentonite a) mẫu quặng bentonite nguyên khai b) Mẫu bentonite
đã được nghiền phân cấp sơ bộ.............................................................................3

 1.1.1.2.Thành phần hóa học của bentonite Cổ Định – Thanh Hóa         
 
........
   
 3
Bảng 1.2. Thành phần hóa học bentonite Cổ Định – Thanh Hóa..........................4
1.1.2. Cấu trúc của montmorillonite................................................................................5
Hinh 1.2: Cấu trúc của tinh thể sét montmorillonite theo Alexandre và Dubois
(2000).......................................................................................................................6

iii


Hình 1.3. Cấu trúc của MMT cho thấy hai lớp tứ diện trộn lẫn với một lớp bát
diện. Những chấm đen chỉ ra vị trí của sự thay thế đồng hình trong hình bát diện
và tứ diện (Grim, 1953)...........................................................................................7

1.1.3. Khả năng biến tính của montmorillonite...............................................................7

 1.1.3.1. Biến tính giữ nguyên cấu trúc                                                    
 
...................................................
   
 7
Hinh 1.4.Cấu tạo các đỉnh bentonite.......................................................................8

 1.1.3.2. Biến tính làm biến đổi cấu trúc lớp nhôm silicate                    
 
...................
   
 8
1.1.4.Khả năng trương nở của bentonite Cổ Định – Thanh Hóa..................................9
1.1.5.Tính dẻo của bentonite Cổ Định – Thanh Hóa.....................................................9
Bảng 1.3. Bảng phân loại tính dẻo của đất.............................................................9
1.1.6. Hoạt hóa bentonite Cổ Định – Thanh Hóa:........................................................10
Bảng 1.4. Hàm lượng MMT sau khi đã hoạt hóa bằng Na2CO3.........................12
Hình 1.6 : Đồ thị biễu diễn sự phụ thuộc giữa hàm lượng montmorillonite và hàm
lượng Na2CO3 khan.............................................................................................13
1.1.7. Cấu trúc hấp phụ................................................................................................13
1.1.8 Giá cả và nhu cầu về bentonite..........................................................................14
1.2. Sự hấp phụ của các ion kim loại nặng từ môi trường nước của bentonite.............14
1.2.1.Cơ chế hấp phụ...................................................................................................14
1.2.2 Khả năng hấp phụ...............................................................................................15
1.2.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng hấp phụ các ion kim loại nặng................16

 1.2.3.1 Ảnh hưởng của pH                                                                     
 

....................................................................
    
 16
 1.2.3.2 Ảnh hưởng của nhiệt độ                                                            
 
...........................................................
    
 16
 1.2.3.3. Ảnh hưởng của thời gian                                                          
 
.........................................................
    
 16
1.2.3.4. Ảnh hưởng của kích thước hạt bentonite và điều kiện khuấy 
 trộn                                                                                                          
 
.........................................................................................................
    
 17
 1.2.3.5 .Ảnh hưởng của tỷ lệ bentonite/dung dịch (tỷ lệ R/L)             
 
............
    
 17
 1.2.3.6 Ảnh hưởng của các chất điện li trong môi trường nước         
 
........
    
 17
1.3 .Ứng dụng của bentonite............................................................................................17

1.3.1 .Làm chất hấp phụ...............................................................................................17
1.3.2 .Chế tạo dung dịch khoan....................................................................................18
1.3.3 .Làm chất độn, chất màu trong công nghiệp sản xuất các vật liệu tổng hợp.....18
1.3.4 .Trong công nghiệp rượu, bia..............................................................................18

iv


1.3.5. Trong công nghiệp tinh chế nước......................................................................19
1.3.6 .Một số ứng dụng khác........................................................................................19
1.3.7 .Ứng dụng trong chế tạo sét hữu cơ...................................................................19
Hinh 1.7.Quá trình trao đổi cation giữa alkylammonium và cation đầu tiên xen kẽ
vào giữa các tiểu cầu sét (Kornmann, 1998)........................................................20
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................20
2.1. Đối tượng nghiên cứu...............................................................................................20
Bảng 2.1: Thành phần hóa học bentonite Cổ Định – Thanh Hóa........................20
2.2. Dụng cụ, thiết bị thí nghiệm và hóa chất..................................................................21
2.2.1. Dụng cụ và thiết bị..............................................................................................21
2.2.2. Hoá chất..............................................................................................................21
2.3. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................21
2.3.1. Phương pháp xác định mangan trong dung dịch..............................................21

 2.3.2.1.Phương pháp trắc quang phân tích mangan                               
 
..............................
    
 22
Hình 2.1. Đường chuẩn Mn ..................................................................................23
2.3.2. Phương pháp xác định hấp dung của bentonite đối với Mn2+.........................24
2.3.2.1. Phương pháp xác định hấp dung của Bentonit đối với Mn2+........................24

Hình 2.2 Đường hấp phụ đẳng nhiệt

..............................................................25

Hình 2.3 Dạng tuyến tính của phương trình Lăng mua........................................25
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................................26
3.1. Xác định thời gian đạt cân bằng hấp phụ.................................................................26
Bảng 3.1: Mối quan hệ giữa mật độ quang và thời gian đạt cân bằng hấp phụ..26
Hình 3.1 Đồ thì thể hiện sự phụ thuộc của hấp phụ vào thời gian.......................27
3.2.Ảnh hưởng của lượng bentonit dùng để hấp phụ.....................................................28
Bảng 3.2. Kết quả sự phụ thuộc hấp dung vào lượng bentonit..........................28
Hình 3.2. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của hấp dung vào lượng bentonit.......29
3.3. Ảnh hưởng của nồng độ chất bị hấp phụ.................................................................29
Bảng 3.3. Sự phụ thuộc của hấp dung A vào nồng độ của dung dịch Mn2+.....29
Hình 3.3. Mối quan hệ giữa hấp dung và nồng độ dung dịch Mn2+....................30
3.4. Ảnh hưởng của pH...................................................................................................31

v


Bảng 3.4. Kết quả sự phụ thuộc hấp dung vào pH..............................................31
Hình 3.4. Mối quan hệ giữa hấp dung và pH........................................................32
3.5. Ảnh hưởng của tỷ lệ thể tích dung dịch hấp phụ và lượng bentonit : V/m.............32
Bảng 3.5. Sự thay đổi hấp dung A đối với Mn với các tỉ lệ V/m khác nhau........32
Hình 3.5. Sự phụ thuộc của dung lượng hấp phụ mg/g trên bentonit vào tỷ lệ...33
V/m.........................................................................................................................33
KẾT LUẬN............................................................................................................................34
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................................35

vi

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1.Thành phần khoáng vật của bentonite.  Error: Reference source not 
  
 
found
Bảng 1.2. Thành phần hóa học bentonite Cổ Định – Thanh Hóa...........
            Error: 
  
 
Reference source not found
Bảng 1.3. Bảng phân loại tính dẻo của đất.........
          Error: Reference source not 
  
 
found
Bảng 1.4. Hàm lượng MMT sau khi đã hoạt hóa bằng Na2CO3.           
 
...........
  
 Error: 
 
Reference source not found
Bảng 2.1: Thành phần hóa học bentonite Cổ Định – Thanh Hóa...........
             Error: 
  
 
Reference source not found
Bảng 2.2: Quan hệ giữa mật độ quang D và nồng độ Mn2+.........................

                           21
    
Bảng 3.1: Mối quan hệ giữa mật độ quang và thời gian đạt cân bằng hấp 
phụ                                                                
 
................................................................
  
 Error: Reference source not found
 
Bảng 3.2. Kết quả sự phụ thuộc hấp dung vào  lượng bentonit         
 
.........
  
 Error: 
 
Reference source not found
Bảng 3.3.  Sự phụ thuộc của hấp dung A vào nồng độ của dung dịch Mn 2+
                                                                        Error: Reference source not found
......................................................................
  
 
Bảng 3.4. Kết quả sự phụ thuộc hấp dung vào pH...
     Error: Reference source 
  
 
not found
Bảng 3.5. Sự thay đổi hấp dung A đối với Mn  với các tỉ lệ V/m khác 
nhau.                                                             
 
.............................................................

  
 Error: Reference source not found
 

vii


DANH MỤC HÌNH
Hinh 1.1:Mẫu bentonite a) mẫu quặng bentonite nguyên khai b) Mẫu 
bentonite đã được nghiền phân cấp sơ bộ..   Error: Reference source not found 
Hinh 1.2: Cấu trúc của tinh thể sét montmorillonite theo Alexandre và 
Dubois (2000)                                               
 
...............................................
  
 Error: Reference source not found
 
Hình 1.3. Cấu trúc của MMT cho thấy hai lớp tứ diện trộn lẫn với một lớp 
bát diện. Những chấm đen chỉ ra vị trí của sự thay thế đồng hình trong hình 
bát diện và tứ diện (Grim, 1953).................
                  Error: Reference source not found
  
 
Hinh 1.4.Cấu tạo các đỉnh bentonite...........
             Error: Reference source not found
  
 
Hình 1.5: Đồ thị biễu diễn sự phụ thuộc giữa hàm lượng montmorillonite 
và hàm lượng dung dịch Na2CO3...............
                 Error: Reference source not found

  
 
Hình 1.6 : Đồ thị biễu diễn sự phụ thuộc giữa hàm lượng montmorillonite 
và hàm lượng Na2CO3 khan.                         
 
.........................
  
 Error: Reference source not found
 
viii


Hinh 1.7.Quá trình trao đổi cation giữa alkylammonium và cation đầu tiên 
xen kẽ vào giữa các tiểu cầu sét (Kornmann, 1998)..   Error: Reference source  
not found
Hình 2.1 Đường chuẩn Mn............................................................................
                                                                              22
    
Hình 2.2 Đường hấp phụ đẳng nhiệt.........
           Error: Reference source not found
  
 
Hình 2.3 Dạng tuyến tính của phương trình Lăng mua........
          Error: Reference 
  
 
source not found
Hình 3.1 Đồ thì thẻ hiện sự phụ thuộc của hấp phụ vào thời gian......
        Error: 
  

 
Reference source not found
Hình 3.2. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của hấp dung vào  lượng 
bentonit.                                                        
 
........................................................
  
 Error: Reference source not found
 
Hình 3.3. Mối quan hệ giữa hấp dung và nồng độ dung dịch Mn2+...
     Error: 
  
 
Reference source not found
Hình 3.4. Mối quan hệ giữa hấp dung và pH.......
        Error: Reference source not 
  
 
found
Hình 3.5. Sự phụ thuộc của dung lượng hấp phụ mg/g trên bentonit vào tỷ 
lệ                                                                   
 
...................................................................
  
 Error: Reference source not found
 

ix

LỜI MỞ ĐẦU
Trong   những   năm   gần   đây,   cùng   với   sự   phát   triển   của   nền   công 
nghiệp, thương  mại,  dịch  vụ…  thì  thế  giới  cũng  đang  phải  đương  đầu 
với với một vấn đề hết sức cấp bách: đó là ô nhiễm kim loại nặng.
Từ nguồn thải của các nhà máy công nghiệp, kim loại nặng có thể có  
mặt trong rất nhiều đối tượng,  ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến 
sinh vật và sức khỏe con người. Tuy nhiên, một lượng lớn kim loại nặng  
có mặt trong nước chính là nguồn nước thải của các nhà máy chưa qua xử 
lý.
Để  tách các ion kim loại nặng khỏi môi trường nước người ta có thể 
dùng nhiều phương pháp khác nhau : kết tủa, oxi hóa­ khử, điện hóa, hấp 
phụ, chiết, trao đổi ion, hấp phụ  bằng vi sinh vật. Trong đó hấp phụ  các  
kim loại nặng bằng các chất hấp phụ  khác nhau như: than hoạt tính các 
khoáng sét có nguồn gốc tự nhiên…được sử  dụng khá phổ  biến. Bentonite 
là một loại khoáng chất công nghiệp, được cấu tạo chủ yếu từ các khoáng  
vật nhóm sét smectic gồm có montmorillonite và một số  khoáng chất khác. 
Bentonit có khả  năng trao đổi cation lớn  và có khả  năng hấp phụ  cao cho  
nên bentonite có ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp.
Bentonite  có nhiều  ứng dụng trong thực tế  và đã được xử  lý làm vật  
liệu để xử lý kim loại nặng trong nước thải
Tất cả  những điều vừa trình bày trên đã nói lên ý nghĩa khoa học và 
thực tiễn cũng như lý do của việc lựa chon đề tài nghiên cứu  “Nghiên cứu  
khả năng hấp phụ  Mn2+  trên bentonit Cổ Định – Thanh Hóa”. Mục tiêu 
nghiên cứu của đồ án này là:
­ Biết được cấu taọ và ứng dụng của bentonit.
­ Biết được  các phương pháp hoạt hóa bentonit.
­ Biết được quá trình hấp phụ các ion kim loại của bentonit.
­ Biết được các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hấp phụ của bentonit.
Đồ án gồm có các nội dung sau:
­ Mở đầu.

­ Chương 1: Tổng quan.
­ Chương 2: Đối tượng và phương pháp nghiên cứu.
1


­ Chương 3: Kết quả và thảo luận.
­ Kết luận
­ Tài liệu tham khảo.

CHƯƠNG 1 ­ TỔNG QUAN
1.1. Tổng quan về bentonite
1.1.1. Thành phần khoáng vật và thành phần hoá học
1.1.1.1.Thành phần khoáng vật của bentonite:
Thành phần khoáng vật của bentonite Cổ Định – Thanh Hóa được xác định 
bằng phương pháp nhiễu xạ tia rơnghen và nhiệt vi sai. Kết quả được trình 
bày ở bảng 1.1.
Bảng 1.1.Thành phần khoáng vật của bentonite
Cổ Định – Thanh Hóa

Thành phần 

Hàm lượng, %
Phương pháp rơnghen

Phương pháp nhiệt vi sai
khoáng vật
Montmorillonite
8 – 22
8 – 22
Hydromica

8 – 15
10 – 13
Chlorite
10 – 20
12 – 17
Kaolinit
10 – 14
8 – 10
Thạch anh
7 – 15
­
Felspat
5 – 8
­
Hydrogowtit
7 – 10
6 – 8
Canxi
ít
­
Những dẫn liệu được trình bày  ở  bảng 1.1 và cho thấy thành phần  
khoáng vật của bentonite Cổ Định – Thanh Hóa có Chlorit 10%, hydromica 
10%, montmorillonite 8 – 22 %.
Tuy nhiên không chỉ  khoáng sét montmorilonite; ngoài ra còn một số 
khoáng sét rất có ý nghĩa khác mà trong bentonite ở Cổ Định đều chứa một 
hàm lượng đáng kể  như  hydromica (vermiculit) 10%, Chlorit 7 ­ 10 % …  
Ngoài khoáng sét có cấu truc lưới tinh thể  trong bentonite còn chứa một 
lượng đáng kể keo sét vô định hình khác nhất là các hợp chất đa dạng như:  
Si, Al, Fe, Mg, …
Bentonite là một nguồn khoáng vật phân tán rộng rãi và hàm lượng lớn  

trong tự nhiên, chính vì quan trọng trong công nghiệp được sử dụng với số 
2


lượng lớn. Trong cả giá trị lẫn số lượng sự sản xuất hàng năm, bentonite là 
một trong số khoáng chất được khai thác nhiều nhất trên thế giới.
Bentonite là nguồn khoáng sét thiên nhiên, được cấu tạo chủ  yếu từ 
khoáng   vật   sét   thuộc   nhóm   smectic.   Thành   phần   chính   của   bentonite   là 
montmorillonite   (MMT),   ngoài   ra   còn   có   một   số   khoáng   chất   khác   như 
quartz, cristobate, Feldespar, Calcite, Halite, Zeolite, mica, kaoline,… Đôi khi 
người ta còn gọi khoáng bentonite là montmorillonite. Công thức đơn giản 
nhất của montmorillonite (Al2O3.4SiO2.nH2O)  ứng với nửa tế  bào đơn vị 
cấu trúc. Công thức lý tưởng của montomrillonite là Si8Al4O20(OH)4  cho 
một đơn vị  cấu trúc. Tuy nhiên, thành phần hoá học của montmorillonite  
luôn khác với thành phần biểu diễn theo lý thuyết do có sự  thay thế  đồng 
hình của các cation kim loại như Al 3+, Fe2+, Mg2+,… với Si trong tứ diện và 
Al trong bát diện.
Như vậy thành phần hoá học của montmorillonite với sự có mặt của Si, 
Al còn có các nguyên tố  khác: Mg, Fe, Na, Ca,…Ngoài ra còn có một số 
nguyên tố vi lượng khác như: Ti, Tl,... Trong đó tỷ lệ của Al2O3 : SiO2 dao 
động từ 1:2 đến 1:4. Mẫu quặng bentonite nguyên khai và đã được nghiền 
sơ bộ chỉ ra trong hình 1.1

                 (a)

                  (b)

Hinh 1.1: Mẫu bentonite a) mẫu quặng bentonite nguyên khai   b) Mẫu benton­
ite đã được nghiền phân cấp sơ bộ.

1.1.1.2.Thành phần hóa học của bentonite Cổ Định – Thanh Hóa
Các mẫu bentonite nguyên khai lấy về từ mỏ Cổ Định – Thanh Hóa sau khi 
xử  lý mẫu được tiến hành phân tích hóa học tổng số, hóa lý học và hoạt  
hóa để khảo sát các đặc tính  hóa học. Kết quả phân tích xem các bảng 1.2.

3


Bảng 1.2. Thành phần hóa học bentonite Cổ Định – Thanh Hóa.

Thành phần hóa học
SiO2
Al2O3
Fe2O3
CaO
MgO
K2O
Na2O
MnO
Cr2O4
SO3
Độ ẩm
Mất khi nung

Hàm lượng, %
47,47
4,92
22,79
0,18
8,94

0,23
0,01
0,16
0,13
0,07
12,60
9,20

Các số liệu phân tích trên đây được cho thấy bentonite của Thanh Hóa 
có phản ứng trung tính đến hơi kiềm, N, P2O5, K2O thấp, dung tích hấp thu 
khá cao ( CEC: 46 – 48 me)(1).
Kiềm thổ  chiếm chủ  yếu trong hệ  hấp phụ  ­ trao, độ  bão hòa bazơ 
cao, nhưng ion kali và natri trong hệ hấp phụ thấp. Trong sét bentonite Cổ 
Định – Thanh Hóa, Mg chiếm tỷ lệ tuyệt đối, cũng phải tính đến một tỷ lệ 
không nhỏ các dạng hydroxit Fe có trong bentonite Cổ Định khi độ ẩm của  
sét cao.
Tuy nhiên có thể  nhận định rằng bentonit Việt Nam là loại bentonite 
kiềm thổ  và với hàm lượng keo sét trong quặng nguyên khai rất cao, tỷ 
diện lớn cộng với những tính chất hóa lý ưu việt của khoáng sét montmor ­
illonite, hydromica, … cho thấy nó là những nguyên liệu lý tưởng để  cải 
tạo đất cát, đất bạc màu và một số đất nhiệt đới đã bị rửa trôi thoái hóa có 
4


thành phần cơ giới nhẹ, ngoài ra cũng có thể sử dụng làm nguyên liệu tham  
gia vào chế tạo thức an gia súc bổ sung, các loại phân bón, thuốc trừ sâu và  
xử lý thanh sạch môi trường.
1.1.2. Cấu trúc của montmorillonite
Khoáng sét xuất hiện trong tự  nhiên mà với sự  biến thiên trong thành 
phần phụ  thuộc trên những nhóm của họ  và nguồn gốc của chúng. Công 

thức   phân   tử   cho   MMT   được   cho   thông   thường   là   (M+x.nH2O   )   (Al2­
Mgx)Si4O10(OH)2 , trong đó M+ là cation trao đổi giữa lớp, M+ = Na+ , K+ , 

y

Mg2+ , hay Ca2+ (Brindley & Brown, 1980). Lý tưởng, x = 0.33. Sét được sử 
dụng cho sự  điều chế  nanoclay thuộc nhóm sét smetic mà cũng được biết  
như   phyllosilicate   2:1,   mà   thành   phần   chung   nhất   là   MMT  
{Si4[Al1,67Mg0,33]O10(OH)2.nH2O.M0,33;   M=Na,   K   hoặc   Ca}   và   hectorit 
{Si4[Mg2,7Li0,3]O10(OH)2.M0,4; M = Na} , trong đó chỗ  bát diện là thay thế 
đồng   hình.   Nhóm   sét   smetic   khác   là   beidilit 
{[Si3,67Al0,33]Al2O10(OH)2.nH2O.M0,33;   M   =   Na,   K   hoặc   Ca},   nontronit  
{[Si3,67Al0,33]Fe2O10(OH)2.M0,33;   M   =   Na,   K   or   Ca}   và   saponit 
{[Si3,67Al0,33]Mg3O10(OH)2.M0,33; M = Na, K or Ca} mà trong chỗ  tứ diện có 
sự thay thế đồng hình.
Cấu trúc tinh thể  MMT được chỉ  ra trong hình 1.2, mạng tinh thể  của 
montmorillonite gồm có lớp hai chiều trong đó lớp Al2O3  (hoặc MgO) bát 
diện nằm ở trung tâm giữa hai lớp SiO 2 tứ diện nằm ở đầu nguyên tử O vì 
thế  nguyên tử  oxi của lớp tứ  diện cũng thuộc lớp bát diện. Nguyên tử  Si 
trong lớp tứ diện thì phối trí với 4 nguyên tử oxy định vị ở bốn góc của tứ 
diện. Nguyên tử Al hoặc Mg trong lớp bát diện thì phối trí với 6 nguyên tử 
oxy hoặc nhóm hyđroxyl (OH) định vị ở 6 góc của bát diện đều. Ba lớp này  
chồng lên nhau hình thành một tiểu cầu sét hoặc một đơn vị  cơ  sở  của 
nanoclay. Bề dày của tiểu cầu khoảng 1nm và chiều dài của tiểu cầu thay  
đổi từ hàm trăm đến hàng nghìn nm. Trong tự nhiên, những tiểu cầu sét sắp 
xếp chồng lên nhau tạo thành khoảng cách giữa các lớp, khoảng cách này 
thường được gọi là khoảng “Van der Waals”, là khoảng cách giữa khoảng 
không gian giữa các lớp sét. Sự  hình thành nanoclay trong tự  nhiên có sự 
thay thế đồng hình, nguyên tử  Si hoá trị  4 trong lớp tứ diện được thay thế 
một phần bởi nguyên tử Al hoá trị 3 và nguyên tử Al hoá trị 3 trong lớp bát 

5


diện thì được thay thế  một phần bởi các nguyên tử  có hoá trị  2 như  Fe và 
Mg. Sự thiếu hụt điện tích dương trong đơn vị cơ sở, kết quả dẫn đến bề 
mặt của các tiểu cầu sét mang điện tích âm. Điện tích âm được cân bằng  
bởi các ion kim loại kiềm và kiềm thổ (chẳng hạn như Na+ và Ca2+) chiếm 
giữ  khoảng không giữa các lớp này. Những ion trong lớp này có thể  thay 
thế bởi các cation hữu cơ. Khi thay thế ion vô cơ giữa lớp sét bằng ion hữu 
cơ  làm cho sét thích hợp với polymer hữu cơ. Sự  thay thế  đồng hình bên 
trong mạng tinh thể mạng tinh thể bằng các nguyên tố khác nhau hoặc thay 
đổi ở các vị trí khác nhau đưa đến có nhiều loại khoáng chất đất sét mont ­
morillonite: MMT, nontronite, saponit, hectorite,  sauconite, beidellite, volk­
honskoite, pimelite.
Trong hình 1.2 cho thấy sự  thay thế  đồng hình của một số  ion Al, Fe,  
Mg,…trong tứ diện và bát diện, cũng như khoảng cách của lớp sét. Khoảng 
o

cách của một lớp MMT đã chỉ ra trong hình 1.2 khoảng 9,5 A (Grim, 1953), 
o

còn khoảng cách của d(001) của sét khô (làm khô ở 70oC) là 12,6 A .

Hinh 1.2: Cấu trúc của tinh thể sét montmorillonite theo Alexandre và Dubois  
(2000)

6


0,96nm

Khoảng cách d

Hình 1.3. Cấu trúc của MMT cho thấy hai lớp tứ diện trộn lẫn với một lớp  
bát diện. Những chấm đen chỉ ra vị trí của sự thay thế đồng hình  
trong hình bát diện và tứ diện (Grim, 1953).

1.1.3. Khả năng biến tính của montmorillonite
1.1.3.1. Biến tính giữ nguyên cấu trúc
Đặc trưng cơ  bản của bentonite là tính chất trao đổi, tính chất đó có 
được là do:
­ Sự thay thế đồng hình Si4+ bằng Al3+ trong mạng tứ diện và Al3+ bằng 
Mg2+ trong bát diện làm xuất hiện điện tích âm trong mạng lưới cấu trúc.  
Khả năng trao đổi mạnh hay yếu phụ thuộc vào lượng điện tích bề mặt và 
số lượng ion trao đổi. Nếu số lượng điện tích âm trên bề mặt càng lớn, số 
lượng cation trao đổi càng lớn thì dung lượng trao đổi cation càng lớn.
­ Khả  năng trao đổi ion của nhôm silicate còn phụ  thuộc vào hoá trị  và  
bán kính cation. Cation hoá trị thấp dễ trao đổi hơn cation hoá trị cao.
                         Me+ > Me2+ > Me3+
Đối với các cation có cùng hoá trị, bán kính càng nhỏ  thì khả  năng trao 
đổi càng lớn có thể sắp xếp theo trật tự sao đây:
                         Li+ > Na+ > K+ > Cu2+ > Fe2+ > Al3+.
Tuy nhiên khả  năng trao đổi của nhôm silicate chủ  yếu phụ  thuộc vào 
điện tích âm trên bề  mặt và lượng điện tích âm trong mạng lưới. Bề  mặt  
của bentonite gồm có bề mặt ngoài và bề mặt trong. Khả năng trao đổi ion  
bề  mặt ngoài phản ánh kích thuớc tinh thể, phụ thuộc vào sự  đứt gãy liên 
7


kết và khuyết tật trên bề  mặt. Kích thước hạt càng nhỏ  thì khả  năng trao  

đổi càng lớn. Khả năng trao đổi bề mặt phản ánh lượng điện tích âm trên  
mạng lưới và khả  năng hấp thụ  của bentonite. Nó phụ  thuộc vào lượng 
cation bù trừ  vào trong mạng. Số  lượng cation càng lớn thì khả  năng trao 
đổi càng lớn. Dung lượng trao đổi cation (CEC) của bentonite dao động từ 
80­150   meq/100g   sét.   Dung   lượng   trao   đổi   anion   dao   động   từ   15­40  
meq/100g.
Ngoài ra sự trao đổi ion của bentonite còn liên quan đến sự thay thế các 
nguyên tử hiđro trong các nhóm hyđroxy của montmorillonite. Theo một số 
nghiên cứu thì đỉnh của SiO2 hướng ra phía ngoài lớp cấu trúc,  ở  đỉnh này 
các nguyên tử oxy bị thay thế bởi các nhóm hyđroxyl, và các nhóm này đảm 
nhiệm việc duy trì liên kết yếu giữa các lớp và góp phần vào sự  cân bằng 
điện tích. Trong montmorillonite còn có các nhóm hyđroxyl khác nửa nằm ở 
các đỉnh của bát diện Al2O3. Trong sáu đỉnh của bát diện có hai đỉnh là 
nhóm OH còn bốn đỉnh kia là oxy.
H
O

OH

Al

Si
O

O

(I)

O

OH

O
Si
O

O

O

O

       (II)

Al
O O

O

   (III)

Hinh 1.4.Cấu tạo các đỉnh bentonite

Trong đó nhóm hyđroxyl của liên kết Si­OH (I) không có khả  năng 
trao đổi hiđro, nhóm hyđroxyl trao đổi hiđro, nhóm hyđroxyl của liên kết  
Al­OH (II) có tính axit yếu nên khả năng trao đổi yếu, nhóm hyđroxyl trong 
liên kết Si­O­Al (III) có tính trao đổi mạnh nên có tính quyết định đến sự 
trao đổi cation H+.
1.1.3.2. Biến tính làm biến đổi cấu trúc lớp nhôm silicate
Khoáng chất bentonite có chứa các nhiều tạp chất như  calcite (Ca ­

CO3), dolomite (MgCO3) một số oxit khác như Fe2O3, FeO, TiO2,…
Hoạt hoá bentonite là dung kiềm hoặc axit có thể hoà tan một só oxit lưỡng  
tính như Al2O3, Fe2O3, để tạo trên bề mặt sét những lỗ xốp và những trung 
tâm hoạt động. Việc sử dụng nồng độ kiềm hoặc axit cao có khả năng hoà 
8


tan nhôm oxit làm thay đổi cấu trúc của bentonite. Tuỳ  theo điều kiện sử 
dụng mà chúng ta có thể  biến tính giữ  nguyên cấu trúc hoạt biến đổi cấu 
trúc của lớp nhôm silicate.
1.1.4.Khả năng trương nở của bentonite Cổ Định – Thanh Hóa
Khả năng trương nở của bentonite là sự tăng thể tích của chúng trong  
quá trình được làm  ẩm  ướt. Khi bị   ẩm  ướt, trên bề  mặt những phân tử 
bentonite hình thành các liên kết hờ, lực dính kết giữa chúng bị  giảm làm 
cho những phân tử hạt bentonite càng xa nhau, từ đó làm tăng thể tích của  
chúng. Tính trương nở liên quan đến nhiều tính chất khác như  thành phần 
cấp hạt, thành phần khoáng vật, thành phần hóa học. kết quả phân tích độ 
trương nở  của bentonite Cổ  định cho thấy thông số  này của bentonite là 
30,5 – 41 %.
Trương nở kéo theo làm giảm độ xốp, làm giảm độ thấm, nhờ tính chất ưu  
việt này mà một số loại đất có vấn đề  như  đất cát pha, đất xám bạc màu 
nên được trộn với bentonite, đất sẽ được cải thiện chế độ  nước, tăng khả 
năng giữ  ẩm, giảm độ  thấm, cải thiện trạng thái cấu trúc, giảm khả  năng 
bốc hơi lý học, tăng cường sự hoạt động của vi sinh vật và cải thiện nhiều  
tính chất khác cho đất.
1.1.5.Tính dẻo của bentonite Cổ Định – Thanh Hóa.
Ở  trạng thái mà độ   ẩm bentonite có khả  năng tạo được những hình 
dạng nhất định và giữ  nguyên được trạng thái hình dạng đó khi không có 
lực tác động bên ngoài gọi là độ dẻo (hay còn gọi là tính dẻo hoặc tính tạo 
hình) của bentonite. Tính dẻo được đăc trưng bằng số dẻo (tính theo độ ẩm 

đất) tức là hiệu số  giữa giới hạn trên (còn gọi là giới hạn chảy dưới) và  
giới hạ dưới (còn gọi là giới hạn về thành sợi). Phân loại đất theo tính dẻo  
được thể hiện trong bảng 1.3.
Bảng 1.3. Bảng phân loại tính dẻo của đất.

Số dẻo
0
0 – 7
7 – 17
> 17

Phân loại
Cát
Cát pha
Đất thịt
Đất sét

9


Những số liệu đo đạc cho thấy bentonite Cổ Định – thanh Hóa có tính 
dẻo (với trị số dẻo là 41,73).
1.1.6. Hoạt hóa bentonite Cổ Định – Thanh Hóa:
Trong giới hạn của đề  tài em chỉ  sử  dụng phương pháp hoạt hóa bằng  
sôđa.
Hoạt hóa bằng dung dịch Na2CO3:
Khả  năng hấp phụ  của bentonite phụ  thuộc vào điều kiện hoạt hóa 
nó như: bản chất của Na2CO3, nồng độ, thời gian hoạt hóa và cở hạt.
Ở  đây em cố  định các yếu tố  khác để  khảo sát  ảnh hưởng của các  
yếu tố là nồng độ Na2CO3, thời gian hoạt hóa, mức độ khuấy trộn.

Dùng Na2CO3 để hoạt hóa với các nồng độ như sau: 1%, 2%, 3%, 4%, 5%,  
10%.
Thời gian hoạt hóa từ 60 phút đến 120 phút.
Tốc độ khuấy 140 vòng/phút
Tiến hành hoạt hóa ở nhiệt độ phòng.
Quá trình hoạt hóa được tiến hành trên thiết bị hoạt hóa gồm:
Thiết bị khuấy với cánh khuấy thủy tinh
Bình phản ứng bằng thủy tinh loại 1 lit.
Mô tả cách hoạt hóa:
Lấy 99 gam bentonite cho vào bình thủy tinh có dung tích là 1 lít thêm  
350ml nước cất vào bình. Hỗn hợp bentonite và nước được khuấy bằng 
máy khuấy có cánh làm bằng chất liệu thủy tinh trong thời gian 10 phút. 
Cân 1 gam Na2CO3  cho vào cốc thủy tinh loại 100ml thêm 50ml nước cất 
vào cốc dùng đũa thủy tinh khuấy đều ta được dung dịch Na2CO3. Cho dung 
dịch Na2CO3  vào hỗn hợp bentonit và nước khuấy đều trong thời gian 60  
phút. Khi đã đủ  thời gian hoạt hóa lấy cánh khuấy ra và rữa lại sản phẩm  
bằng nước cất ( để tách hết Na2CO3 còn dư) lấy sản phẩm đem lắng gạn, 
sấy khô đến 100oC, đánh tơi, nghiền nhỏ  lấy mẫu phân tích xác định hàm 
lượng montmorillonite
Để có được hàm lượng montmorillonite cao trong bentonite thì em tiến hành 
một số thí nghiệm để  xác định được tỷ  lệ  hoạt hóa giữa bentonite và sôđa 
10


để  có được hàm lượng montmorillonite cao nhất và tỷ  lệ  R/L thể  hiện  
trong bảng sau.
Hàm lượng 
Na2CO3 tính 

1

2

3

4

5

10

57,17

66,35

57,15

55,15

51,54

50,05

theo %
Hàm lượng 
MMT tính 
theo %.
Dựa vào kết quả ở bảng trên ta thấy hàm lương phần trăm montmor ­
illonite cao lên khi tiến hành hoạt hóa bentonite với hàm lượng sôđa 2% là 
tốt nhất.

11


Hình 1.5: Đồ thị biễu diễn sự phụ thuộc giữa hàm lượng montmorillonite  
và hàm lượng dung dịch Na2CO3.

Hoạt hóa bentonite Cổ Định bằng tinh thể Na2CO3.

Bentonite được trộn đều với Na2CO3 khan theo các tỷ lệ như sau: 1%, 5%, 
10%, 15%, 20%. Rồi  ủ  trong thời gian khoảng 15 ngày trong môi trường  
nhiệt độ  phòng ( khoảng 25oC) sau đó lấy mẫu gửi phân tích để  xác định 
hàm lượng MMT sau khi đã hoạt hóa
Bảng 1.4. Hàm lượng MMT sau khi đã hoạt hóa bằng Na2CO3.

Hàm lượng   Na2­
CO3 tính theo %

1

5

10

15

20

74,08

47,58

43,68

47,83

39,75

Hàm lượng 
MMT tính theo 

%.
Như vậy hàm lượng MMT giảm đi khi tăng nồng độ Na2CO3 vậy để 
có kết quả  về  hàm lượng MMT tốt nhất trong bentonite thì chúng ta tiến 
hành hoạt hóa bằng Na2CO3 với hàm lượng là 1%.

12


Hình 1.6 : Đồ thị biễu diễn sự phụ thuộc giữa hàm lượng montmorillonite  
và hàm lượng Na2CO3 khan.

1.1.7. Cấu trúc hấp phụ
Chính vì bentonite có cấu trúc tinh thể  và độ  phân tán cao cho nên có 
cấu trúc xốp phức tạp và bề mặt riêng lớn. Cấu trúc lỗ xốp ảnh hưởng rất 
lớn đến tính chất hấp phụ của các chất, đặc trưng của nó là tính chất chọn 
lọc chất bị  hấp phụ. Chỉ  có những phân tử  nào có đường kính đủ  nhỏ  so  
với lỗ  xốp thì mới chui vào được. Dựa vào điều này người ta có thể  hoạt 
hoá sao cho có thể dùng bentonite làm vật liệu tách chất. Đây cũng là điểm 
khác nhau giữa chất hấp phụ khác và bentonite.

Do sự  dư hoá trị  trên các nguyên tử  của các nút mạng tinh thể  cho nên 
bentonite là một chất hấp phụ  phân cực và vì vậy nó sẽ   ưu tiên hấp phụ 
các chất phân cực. Tuy nhiên bentonite vẫn có thể hấp phụ các chất không 
phân cực do lực Van der Waals và tương tác hấp phụ chủ yếu là tương tác 
cảm  ứng. Bề  mặt bentonite có điện tích tương đối lớn bao gồm bề  mặt  
ngoài và bề  mặt trong. Bề  mặt trong bao gồm bề  mặt của các lớp nhôm 
silicate chồng lên nhau và được ngăn cách bằng các cation kim loại bù đắp  
điện tích trên bề  mặt bentonite. Bề  mặt ngoài được xác định bởi bề  mặt  
của các mao quản chuyển tiếp. Các mao quản này được tạo nên do sự tiếp  
13


o

xúc của các hạt bentonite và có kích thước khoảng 40­90  A . Diện tích của 
bề mặt ngoài phụ thuộc vào kích thước các hạt bentonite, hạt càng nhỏ thì 
điện tích bề  mặt càng lớn. Khả  năng trao đổi ion càng lớn cùng với khả 
năng hấp phụ  tốt mà ta có một loại vật liệu xử  lý kim loại năng rất hiệu 
quả từ bentonite.
1.1.8  Giá cả và nhu cầu về bentonite
Giá bentonite trên thế giới rất khác nhau, nó phụ thuộc vào chất lượng 
bentonite và từng loại sản phẩm cụ thể.
Những loại bentonite giá trị thấp thường có giá: 120 USD/tấn (khoảng 
1920 nghìn VNĐ/tấn). Các sản phẩm này thường có xuất xứ từ trung Quốc. 
Giá bentonite cao nhất của Wyoming – Mỹ là 506 USD/ tấn (khoảng 8 096 
nghìn VNĐ/ tấn). Còn loại bentonite siêu sạch từ Hà Lan và Pháp tới 5050 
USD/ tấn (khoảng 80 800 nghìn VNĐ/ tấn). Từ  những số  liệu này có thể 
thấy rằng giá trị của bentonite biến đổi trong một khoảng rộng từ 4,2 đến  
40 lần. Giá trị gia tăng của bentonite bao gồm: hoạt hóa bằng tác nhân axit 
và tác nhân xô đa; làm khô, nghiền, tạo hạt, nghiền mịn, biến tính,...

Tiêu thụ  bentonite trên thế  giới ngày càng tăng. Các lĩnh vực tiêu thụ 
lớn nhất bao gồm: Các  ứng dụng trong dung dịch khoan và lĩnh vực dân 
dụng như : làm khuôn đúc, vê viên quặng quặng crom và quặng sắt lớn lên 
theo tổng công xuất tăng lên  ở  các lĩnh vực này, dùng trong lĩnh vực xử  lý 
môi trường.
Kỹ  thuật nano mặc dù đang trong giai đoạn nghiên cứu và phát triển 
nhưng người ta dự đoán nhu cầu bentonite trong lĩnh vực này tăng lên đáng 
kẻ  trong tương lai gần. Nhu cầu trong xây dựng, môi trường, ... cũng sẽ 
tăng lên đáng kể. Người ta dự đoán giá của bentonite sẽ tăng lên từ năm này 
sang năm khác cùng với sự  lạm phát và sự  tăng lên của giá năng lượng và  
giá vận chuyển cũng như do nhu cầu tiêu thụ bentonite ngày càng tăng.
1.2. Sự hấp phụ của các ion kim loại nặng từ môi trường nước của 
bentonite
1.2.1.Cơ chế hấp phụ
Quá trình hấp phụ trên bentonite được thực hiện theo hai cách khác nhau:
a. Hấp phụ cation vào khe giữa các lớp
14


Do bentonite có cấu trúc lớp, lại có thể  có sự  thay thế  các ion Al 3+ và 
Si4+ trong mạng lưới của bentonite bằng các ion có điện tích dương bé hơn  
làm cho mạng lưới mang điện tích âm. đồng thời trên bề  mặt của các lớp  
có thể  có tồn tại các nhóm OH có khả  năng trao đổi ion H +  đối với các 
cation có mặt trong dung dịch nước. Việc hấp phụ các cation vào trong vào 
trong các khe giữa các lớp phụ  thuộc vào kích thước của khe trống, kích 
thước của các cation, bản chất của cation.
b. Hấp phụ các ion lên trên bề mặt của các hạt bentonite
Trong trường hợp này, các cation có tham gia hình thành các phức chất  
cầu nội thông qua nhóm Si­O­  và Al­O­  tại   bề  mặt của bentonite. Trong 
trường hợp này có thể  có cả  sự  trao đổi ion và hấp phụ  bằng lực van der  

Walls. Vì vậy dung lượng hấp phụ trong trường hợp này phụ  thuộc nhiều  
vào diện tích bề mặt của hạt bentonite.
Cả  hai kiểu hấp phụ  trên đều được thực hiện trong  điều kiện môi  
trường axit yếu (pH < 4).
Bởi vì quá trình hấp phụ là toả  nhiệt nên quá trình hấp phụ  xảy ra tốt  
khi nhiệt độ  thấp. Do ion kim loại được sonvat hoá tốt vì vậy để  cho ion 
kim loại được hấp phụ  chúng phải mất một phần lớp vỏ  hyđrat hoá của 
chúng. Quá trình đề hyđrat hoá này đòi hỏi năng lượng. Năng lượng của quá  
trình đề  hyđrat hoá được cung cấp bởi sự  hấp phụ  toả  nhiệt. Sự loại bỏ 
nước khỏi ion là quá trình thu nhiệt, dường như sự thu nhiệt của quá trình 
đề  sonvat vượt quá nhiệt độ  do sự  hấp phụ  phát ra nên giá trị  năng lượng  
tự do  G0 âm, quá trình hấp phụ là tự diễn biến.
1.2.2 Khả năng hấp phụ
Khả năng hấp phụ của bentonite phụ thuộc vào thành phần và cấu trúc 
của bentonite, vào điện tích và bán kính của ion kim loại.
Ion có hoá trị thấp dễ  trao đổi hơn các ion hoá trị  cao. Ion cùng hoá trị,  
bán kính càng nhỏ thì khả năng trao đổi càng lớn.
Do bentonite là vật liệu xốp có cấu trúc lớp, chúng có các điện tích bù 
trừ  trong mạng lưới nên có khả  năng hấp phụ  các ion im loại. Khả  năng  
hấp phụ của bentonite phụ thuộc vào điện tích âm bề  mặt và lượng cation 
bù trừ  trong mạng lưới.  Bentonite có thể  hấp phụ  tốt các ion kim loại 
15


nặng, khả  năng hấp phụ  đối với các ion là khác nhau. Nó phụ  thuộc vào  
điện tích và bán kính ion. Ion có hoá trị thấp dễ trao đổi hơn các ion hoá trị 
cao. Ion cùng hoá trị, bán kính càng nhỏ thì khả năng trao đổi càng lớn.
1.2.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng hấp phụ các ion kim loại 
nặng
1.2.3.1 Ảnh hưởng của pH

pH của dung dich nước là một yếu tố  quan trọng  ảnh hưởng đến sụ 
hấp phụ của kim loại trên bentonite. Sự hấp phụ của kim loại giảm khi pH  
giảm thấp bởi vì nhóm Al­O và Si­O được nhận nhiều hơn một proton, vì 
vậy chúng lưu giữ  kim loại kém hơn. Tác động này mạnh đối với Cu, Pb,  
Cd và kém rõ rệt đối với những kim loại khác. Nhưng nếu pH cao quá nó  
sẽ  làm giảm bề  mặt tích điện âm trên đất sét, mà sự  hấp phụ  xảy ra chủ 
yếu do sự  thu hút ion kim loại của các bề  mặt điện tích âm này nhờ  lực 
culong. Khi pH tăng cao quá (pH > 5) dung lượng tích điện tích âm trên bề 
mặt của bentonite giảm đi, dẫn đến khả  năng hấp phụ  kém đi. Theo khảo  
sát pH thích hợp để hấp phụ tốt nhất là 4.
1.2.3.2 Ảnh hưởng của nhiệt độ
Vì quá trình hấp phụ là toả nhiệt nên khi nhiệt độ tăng thì không có lợi  
cho quá trình hấp phụ, sự hấp phụ thuận lợi khi nhiệt độ  thấp, nhưng các 
ion kim loại trong dung dịch nước bị bao phủ bởi các lớp sonvat, vì vậy để 
hấp phụ  lớp sonvat này phải bị  phá vỡ, quá trình phá vỡ  này thuận lợi khi 
nhiệt độ tăng. Như vậy trong quá trình hấp phụ nhiệt độ có ảnh hưởng trái  
ngược nhau, tăng nhiệt độ  thì thuận lợi cho sự  phá vỡ  lớp sonvat bao bọc  
ion, làm dễ  dàng hơn làm cho sự  hấp  phụ ion, nhưng lại không thuận lợi  
về  mặt nhiệt động học của quá trình hấp phụ. Còn nếu nhiệt độ  mà thấp 
thì quá trình hấp phụ  thuận lợi về  mặt động học nhưng nếu mà nhiệt độ 
thấp quá thì lớp sonvat bao bọc kim loại không bị  phá bỏ  nên sự  hấp phụ 
khó xảy ra. Cho nên trong quá trình hấp phụ  nhiệt độ  cần phải có giá trị 
thích hợp để cho sự hấp phụ xảy ra tốt  nhất.
1.2.3.3. Ảnh hưởng của thời gian
Thời   gian   có   ảnh   hưởng   mạnh   đến   dung   lượng   hấp   phụ   của 
bentonite.   Với   nồng   độ   và   thể   tích   của   ion   kim   loại,   khối   lượng   của  
16