Bài báo cáo bệnh cây chuyên khoa: Bệnh greening cam chanh do Candidatus liberobacter asiaticus và C. liberobacter africanus

BÀI BÁO CÁO BỆNH CÂY CHUYÊN 
KHOA
 Tên đề tài: Bệnh greening cam chanh do

Candidatus liberobacter asiaticus và C. liberobacter africanus

     Sinh viên: Nguyễn Thị Như Ngọc
     Lớp: BVTVK47
     Giáo viên: PGS.TS Trần Thị Thu Hà
                                                                  Huế, 5/2016


1. Giới thiệu chung
­      Bệnh này được mô tả lần đầu tiên vào năm 1929 và được 
công bố tại Trung Quốc năm 1943, năm 1951 thì Đài Loan phát 
bệnh.
­      Bệnh phổ biến chủ yếu tại các khu vực nhiệt đới và cận 
nhiệt đới châu Á, trừ Nhật Bản. 
­       Bệnh vàng lá gân xanh đã ảnh hưởng lớn tới mùa màng tại 
Trung Quốc, Đài Loan, Ấn Độ, Malaysia… Các khu vực ngoài 
châu Á cũng từng công bố có bệnh: Ả Rập Saudi, Brasil 
và, Florida (Hoa Kỳ) kể từ năm 1998.
­      Việt Nam bệnh đã làm chết hàng loạt vườn cây có múi gây 
thiệt hại nặng nề 


1.Giới thiệu chung (tt)
Bệnh vàng lá greening hay còn gọi là bệnh vàng lá gân xanh (tiếng Anh: Citrus 
Vein Phloem Degeneration, viết tắt CVPD và hiện được các nhà khoa học gọi là 
bệnh Huanglongbin) là bệnhphổ biến của các loài thực vật thuộc chi Cam chanh do 
vi khuẩn Gram­âm chưa rõ đặc tính Candidatus Liberibacter spp. tấn công mạch dẫn 

của cây, lây lan qua mắt ghép.

Bệnh greening trên cam chanh


1. Giới thiệu chung (tt)
Ø

Phân loại

-

Giới/ kingdom: Bacteria

-

Ngành/ Phylum: Proteobacteria

-

Lớp/ class: Alpha Proteobacteria

-

Bộ/ Order: Rhizobiales

-

Họ/ Family: Rhizobiaceae

-

Chi/ Genus: Candidatus Liberibacter

-

Loài: Aiaticus liberibacter
Africanus liberibacter


2. Tác nhân gây bệnh
      Có 2 loại vi khuẩn gây bệnh là vi khuẩn dòng Châu á 
Candidatus Liberibacter asiaticus và vi khuẩn dòng Châu phi 
Candidatus Liberibacter africanus. Ở Việt Nam do Candidatus 
Liberibacter asiaticus gây ra. Vi khuẩn này có bề dày vỏ khoảng 
25 mm với 3 lớp của vi khuẩn gram âm. Vi khuẩn này có 2 dạng: 
dạng dài và dạng hình cầu, dạng dài có chiều dài từ 1­4 mm, 
đường kính 0,15­0,3mm và dạng hình cầu có đường kính 0,1mm.

Vi khuẩn gây bệnh greenning


2. Tác nhân gây bệnh(tt)
Ø

-

     Bệnh lây lan qua 2 con đường 
là:
Nhân giống vô tính (chiết, ghép):

+ Do vi khuẩn gây bệnh nằm trong 
mô libe của cây cho nên khi nhân 
giống từ cây mẹ đã mang mầm 
bệnh thì cây con sẽ bị bệnh.
+  Mầm bệnh nằm trong mắt ghép 
hay nằm trong cành chiết sẽ thể 
hiện triệu chứng từ 8 đến 15 tháng 
sau khi trồng. 
+Trong trường hợp này, triệu 
chứng bệnh sẽ thể hiện tương đối 
đều trên 4 phía của cây.


2. Tác nhân gây bệnh(tt)
      ­   Môi giới truyền bệnh là rầy 

chổng cánh: Nếu chúng chích trên 
cây bị bệnh Greening thì trong bao 
tử và nước bọt của chúng có chứa 
sẵn vi khuẩn Liberobacter asiaticus 
nên khi chúng bơm nước bọt để làm 
lỏng nhựa cây cho dễ hút và từ đó 
truyền bệnh cho cây lành. Có 2 loài 
rầy là môi giới của 2 loài vi khuẩn 
đó là:
+ Loài Trioza crytreae truyền vi 
khuẩn                               Candidatus 
liberobacter fricanus
+ Loài thứ 2: Diaphorina citri 

truyền vi khuẩn C. Liberobacter 

Rầy chổng cánh


3. Triệu chứng
    ­ Trên lá: Biểu hiện đặc trưng của bệnh là phiến lá hẹp, 
khoảng cách giữa các lá ngắn lại, có màu vàng, nhưng gân chính 
và gân phụ vẫn còn màu xanh và nhỏ, mọc thẳng đứng như tai 
thỏ, nên có tên gọi bệnh vàng lá gân xanh. Trên lá già, lá bị dày lên, 
nhám, gân lồi, sần sùi và hóa bần (nâu đen).

Vàng lá greenning


3. Triệu chứng(tt)
­   Trên quả: Quả nhỏ hơn bình thường, méo, khi bổ dọc thì tâm 
quả bị lệch hẳn sang một bên, quả có quầng đỏ từ dưới lên. Hạt 
trên quả bị bệnh thường bị thối, có màu nâu.
­   Trên rễ: Khi cây bị bệnh hệ thống rễ cây bị thối nhiều, đa phần 
rễ tơ bị mất chỉ còn hệ thống rễ chính, thậm chí rễ chính cũng 
thối.

Quả bị lệch tâm

Rễ cây cam, chanh
bị bệnh


2. Triệu chứng(tt)

-

-

Các triệu chứng trên xuất hiện trên từng cành, từng cây trong vườn, có khi xuất 
hiện trên cả vườn
Sự xuất hiện các triệu chứng trên với việc xuất hiện rầy chổng cánh trên vườn 
là cần thiết để xác định bệnh vàng lá greening. 

Cành cây chanh bị bệnh


4. Biện pháp phòng trừ
­   Biện pháp giống
+    Không nên sử dụng cây giống trôi nổi, không rõ nguồn gốc;
+   Chọn cây giống trồng phải là cây sạch bệnh sản xuất qua vi ghép đỉnh 
sinh trưởng, được nhân trong nhà lưới hai cửa và phải được chứng nhận. 
Tuy nhiên đây chỉ là cây sạch bệnh, chứ không phải là cây kháng bệnh, 
nên ta phải thực hiện các biện pháp khác sau đây thì mới mang lại hiệu 
quả.

Vườn ươm cam, chanh


4. Biện pháp phòng trừ (tt)
­  Biện pháp dự báo và môi trường
 +  Sử dụng bẫy màu vàng: Bẫy màu có khả năng thu hút rầy trưởng 
thành vào bẫy, mùa nắng màu vàng có hiệu lực cao, màu vàng nâu có 
hiệu lực khi trời nhiều mây và mưa
 +  Không trồng cây sạch bệnh trong ổ dịch không được cách ly

­   Biện pháp cơ giới và canh tác

 +  Thường xuyên thăm vườn để sớm phát hiện sự gây hại của bệnh
 +  Đốn bỏ cây bệnh để loại bỏ mầm bệnh trong vườn
 +  Đối với gốc ghép mạnh, đọt non có thể ra nhiều, cần tỉa bớt đọt 
non, chỉ chừa lại 2­3 chồi
 +  Khử trùng các dụng cụ cắt tỉa  trước khi chuyển từ cây này sang 


4. Biện pháp phòng trừ(tt)
 +   Tỉa cắt cành, bón phân giúp điều khiển các đợt ra đọt non tập trung từ 3­4 

đợt/năm để có thể quản lý sự xuất hiện của rầy trong vườn

 vườn cam chanh, cắt tỉa các nhánh cây bị bệnh 


4. Biện pháp phòng trừ(tt)

+   Trồng cây chắn gió xung quanh vườn để hạn chế sự tái xâm nhiễm của 
Rầy chổng cánh từ nơi khác đến
 +   Không nên trồng các loại cây hấp dẫn rầy thuộc họ cam quýt như 
Nguyệt Quế, Cần Thăng, Kim Quýt gần vườn cam quýt, nhất là vườn 
ươm sản xuất cây giống
 +   Trồng xen: Nên trồng ổi xen trong vườn cam, ổi trồng trước cam sành 6 
tháng nhằm xua đuổi rầy chổng cánh ngay khi cây cam mới được trồng.

Trồng cây chắn gió

4. Biện pháp phòng trừ(tt)
     ­ Biện pháp sinh học

+ Bảo vệ và phát triển thiên địch của rầy chổng cánh: các loài ong 
kí sinh (Tamarixia radiata vàDiaphorencyrtus aligarhensis), kiến 
vàng, bọ rùa cần được bảo vệ
+ Trồng cây "bẫy": Rầy chổng cánh có ký chủ ưa thích nhất là cây 
Nguyệt quế (Murraya paniculata), do đó có thể trồng cây này ở các 
góc vườn để làm bẫy cây thu hút rầy và dùng thuốc xịt trên cây để 
phòng trị rầy.

Kiến vàng

Ong ký sinh


4. Biện pháp phòng trừ(tt)
­   Biện pháp hóa học

          Khi mật số cao trong các tháng mùa khô,  cần xử lý bằng các loại thuốc hoá 
học từ 6­7 lần. Thuốc có thể sử dụng để trừ rầy như Confidor (8ml/ bình 8 lít), 
Admire 050EC 8ml/bình 8lít hay 5ml Basssa 50EC + 20ml DC Tron Plus hay SK 
Enpray 99/bình 8 lít  vào các đợt lá non của cây.

Thuốc phòng trừ rầy chổng 
cánh


Tài liệu tham khảo
-

-

-

Giáo trình bệnh cây chuyên khoa- GS.TS. Vũ Triệu Mân( 2007)
/> />