Nghiên cứu ảnh hưởng của chất kích thích sinh trưởng đến khả năng tái sinh chồi cây lan Hài Xuân Cảnh (Paphiopedilum Canhii) bằng phương pháp in vitro

KHOA H C CễNG NGH

NGHIấN C U &NH H 'NG C(A CH T KCH THCH
SINH TR 'NG 1N KH& NHI XUN C&NH (Paphiopedilum Canhii)
BWNG PH
NG PHP IN VITRO
Nguy
Nguyn Th Tỡnh1, Nguy
Nguyn TiU
TiUn Ding
Ding1, Vi
Vi Th Thanh Hc
Hcng1,
Ma Th Hon1, Chu Thỳc

t2, o Xuõn Thanh
Thanh1, Ngụ Xuõn Bỡnh1

TểM T T
Bi bỏo ny trỡnh by kUt qu< nghiờn c u vB sinh chki loi lan Hi Xuõn Cnhanh phỏt tri5n ngukn gien loi lan hi cú giỏ tr . V7t li u nghiờn c u l qu< lan hi 7 thỏng tu^i sau thR
phDn tiUn hnh thu phụi nuụi cDy trờn mụi tr2Xng dinh d2ng MS. KUt qu< nghiờn c u cho thDy h t nm9m tTt nhDt trờn mụi tr2Xng MS (Murashige skoog, 1962) b^ sung NAA nkng -6 0,5 1 mg/l v BA 1
mg/l. Chki tỏi sinh sau 90 ngy gieo h t. Chki sau tỏi sinh -2>c chuy5n sang mụi tr2Xng nhõn nhanh MS b^
sung BA 2 mg/l + Kinetin 1 mg/l + TDZ 1 mg/l cho h sT nhõn chki 2,93 l9n. TiUp theo cDy chuy5n cỏc chki
cú kớch th23c 2 3 cm sang mụi tr2Xng MS c_ bmQu ra r - t 93,33%.
Tg khoỏ:
khoỏ BA, in vitro, Hi Xuõn C

1.

TV N

7

H lan l m6t trong trong nh0ng h l3n nhDt cPa
ngnh th`c v7t h t kớn, chỳng khụng ch] -em l i giỏ
tr kinh tU m cũn -em l i giỏ tr trong khoa hc. H
lan cú hai lo i, lo i mc trờn cõy sl dRng r khớ sinh
-5 phỏt tri5n gi l phong lan, loi mc d23i -Dt -2>c
gi l - a lan [1]. ST l2>ng loi - a lan khụng nhiBu
nh2ng l i mang giỏ tr kinh tU l3n cho ngnh hoa
cõy cnh2 Trung QuTc, Thỏi Lan, Nh7t BVi t Nam [1]. Lan Hi thu6c loi - a lan -õy l nhúm
khỏc bi t bGi cDu trỳc hoa khỏc th2Xng v3i m6t cỏnh
hoa gi0a (cũn gi l cỏnh mụi) hỡnh tỳi sõu trụng
giTng nh2 m6t chiUc hi ncm G v trớ thDp nhDt cPa
hoa, do -ú trG thnh tờn chung cPa nhúm lan ny l
lan Hi.
Vi t Nam l quTc gia -2>c -ỏnh giỏ cú s` -a
d ng sinh hc phong phỳ, phong lan Vi t Nam -a
d ng vB sT loi, mu sfc v chPng lo i v3i trờn 140
lo i phong lan chia ra thnh 1000 giTng nguyờn thPy.
V3i nhiBu loi - c h0u, trong -ú phhi v3i 22 loi mc t` nhiờn v cú t3i 13 loi - c h0u
khu v`c v 01 loi - c h0u Vi t Nam [1], lan Hi
Xuõn C

1
2

Trng i hc Nụng Lõm Thỏi Nguyờn
B Khoa hc v Cụng ngh

canhii). Loi lan Hi ny hoa cú mu sfc vng r`c cú

lỏ -i sau hỡnh tr ng cho -Un b9u dRc, di 2,2 - 2,8
cm r6ng 1,4 - 2,2 cm, h_i nhn, mộp uTn vo G ph9n
trờn. Lỏ -i bờn dớnh nhau. Loi ny xuDt hi n G vựng
nỳi -ỏ vụi biờn gi3i Vi t Nam v3i sT l2>ng cỏ th5
khụng nhiBu tuy nhiờn do - a bn sinh sTng hÂp, kh<
n#ng tỏi sinh thDp ng2Xi dõn khai thỏc k t dQn -Un
lan Hi Xuõn Cloi nguy cDp c9n phtri5n cPa khoa hc kj thu7t vi c ng dRng nuụi cDy
mụ tU bo th`c v7t (in vitro) -ó b<o tkn -2>c nhiBu
loi th`c v7t quý, ngoi ra cũn nõng cao h sT nhõn
trong thXi gian ngfn. Cỏc kUt qu< nghiờn c u tr23c
-ú -ó cú m6t sT thnh cụng trong nhõn giTng invitro
cỏc loi lan hi: Chen v Cs (2004) -ó thnh cụng
trong nhõn invitro G m6t sT dũng lai loi
Paphiopedilum tg mụ sÂo, chki v lỏ; Huang v Cs.
(2004) -ó thnh cụng nhõn in vitro lan hi tg -]nh
chki, -Tt m9m; Zeng v Cs 2012,2013 -ó nhõn thnh
cụng m6t sT loi lan hi tg lỏ. G9n -õy, nhõn giTng
Paphiopedilum -ó cú nh0ng thnh cụng bu3c -9u,
trờn m6t sT giTng lan hi khỏc nhau nh2 hi Giỏp,
hi GDm, hi Hkng.. [6], [8], [14]. Tuy nhiờn v3i lan

Hi Xuõn Cnghiờn c u cR th5 vB nhõn giTng invitro. Bi viUt ny
trỡnh by kUt qu< tỏi sinh phụi lan Hi Xuõn Ctrong mụi tr2Xng nhõn t o.

NÔNG NGHIệP Và PHáT TRIểN NÔNG THÔN - kỳ 1 - Tháng 3/2018

49


KHOA H C CÔNG NGH
2. V#T LI$U VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U
2.1. V7t
V7t li u nghiên c u
V7t li u nghiên c u -2>c trkng t i v2Xn btkn lan Hài Tr2Xng
i h…c Nông Lâm Thái Nguyên,
và các v7t li u thu th7p tg khu v`c V2Xn QuTc gia Ba
B5. Phôi -2>c tách tg qu< sau thR phDn sau 7 tháng
tu^i sau -ó -2>c nuôi cDy t i phòng thí nghi m Khoa
CNSH & CNTP, Tr2Xng
i h…c Nông Lâm Thái
Nguyên.
2.2. Ph2_ng pháp nghiên c u
Quá trình nhân giTng in vitro lan Hài Xuân Ctr
2.2.1. Thu mQu và vô trùng mQu
L`a ch…n qu< lan -2>c thR phDn sau khotháng chín và rla s ch bcng dung d ch xà phòng lo i

bs hUt bRi bEn. TiUn hành trong box cDy vô trùng,
khl trùng s_ b6 bcng ckn 70˚ trong 30 giây, tráng l i
3-5 l9n bcng n23c vô trùng. Dùng HgCl2 0,1% vô
trùng mQu trong 10 phút và tráng l i bcng n23c vô
trùng.
t mQu lên giDy thDm và -5 khô t` nhiên
trong box. Sau -ó thu phôi -2a vào môi tr2Xng nuôi
cDy.

2.2.2. Tái sinh mQu trong môi tr2Xng ch a chDt
kích thích sinh tr2Gng
Thí nghi m 1: œnh h2Gng cPa BA và NAA -Un
kh< n#ng n
Nuôi cDy phôi h t trên môi tr2Xng MS b^ sung
-2Xng 30 g/l + n23c dga 150 ml/l + agar 5,5 g/l +
inositol 100 mg/l, pH 5,6 — 5,8. Nkng -6 BA 0 mg/l;
và 1 mg/l kUt h>p v3i NAA 0 mg/l; 0,5 mg/l; 1 mg/l.
Theo dõi -6 n
2.2.3. Nhân nhanh chki tái sinh
Thí nghi m 2: œnh h2Gng cPa BA -Un kh< n#ng
nhân nhanh chki cPa mQu nuôi cDy

TiUn hành cDy chuy5n mQu h t nmôi tr2Xng MS b^ sung -2Xng 30 g/l + n23c dga 150
ml/l + agar 5,5 g/l + inositol 100mg/l, pH 5,6 — 5,8.
Thí nghi m gkm 5 công th c, mni công th c t2_ng
ng v3i nkng -6 BA nh2 sau: (0 mg/l; 1 mg/l; 2
mg/l; 3 mg/l; 5 mg/l). Theo dõi sT chki phát sinh và

chDt l2>ng chki.

Thí nghi m 3: œnh h2Gng cPa BA kUt h>p v3i
Kinetin -Un kh< n#ng nhân nhanh chki cPa mQu nuôi
cDy

Ch…n bình có h t lên m9m -Bu tách và cDy
chuy5n sang môi tr2Xng nhân chki MS b^ sung nkng

50

-6 BA 2 mg/l kUt h>p v3i các nkng -6 Kinetine 0 — 2
mg/l.

Thí nghi m 4: œnh h2Gng cPa BA kUt h>p v3i
Kinetin và TDZ -Un kh< n#ng nhân nhanh chki lan
Hài Xuân C
H t n<y m9m -2>c cDy chuy5n sang môi tr2Xng
nhân chki MS b^ sung BA 2mg/l + Kinetine 1 mg/l
b^ sung TDZ vào các công th c thí nghi m v3i nkng
-6 t2_ng ng nh2 sau: 0 mg/l; 0,5 mg/l; 1 mg/l; 1,5
mg/l; 2 mg/l -5 -ánh giá kh< n#ng nhân nhanh G
mni nkng -6.

2.2.4. T o cây hoàn ch]nh
Thí nghi m 5: œnh h2Gng cPa NAA -Un kh<
n#ng ra r„ cPa chki lan Hài Xuân C
L`a ch…n chki sinh tr2Gng và có 2-3 lá cDy

chuy5n sang môi tr2Xng ra r„ MS b^ sung NAA
t2_ng ng v3i các nkng -6 (0 mg/l; 0,5 mg/l; 1 mg/l;
1,5 mg/l; 2 mg/l) v3i các nkng -6 khác nhau -5 theo
dõi kh< n#ng t o r„ cPa mQu.
Các bình nuôi cDy phôi -2>c nuôi d2†ng trong
-iBu ki n ánh sáng v3i c2Xng -6 2000 lux và thXi
gian chiUu sáng 16 h sáng/8h tTi.
2.3. Ph2_ng pháp xl
xl lý
lý sT
sT li u
Mni công th c thí nghi m -2>c tiUn hành 30
bình (mni bình nuôi cDy 5-6 chki) -mQu nghiên c u trên 30 mQu cho 1 thí nghi m, mni
công th c -2>c nhfc l i 3 l9n và bT trí ngQu nhiên
hoàn toàn. ST li u -2>c xl lý Excel 2010 và ph9n
mBm IRRISTAT 5.0.
3. K T QU VÀ TH O LU#N
3.1. œnh h2G
h2Gng
2Gng cPa
cPa BA và NAA -Un
-Un kh< n#ng
hPhôi h t là m6t trong nh0ng ngukn v7t li u cho
nhân giTng lan hài, tuy nhiên v3i nhiBu giTng lan có
tJ l ngiTng lan hài -2>c quan tâm là tJ l h t nloài lan hài rDt kém, s c sTng yUu, kh< n#ng phphân hoá tU bào thDp.

Nh t v3i - c -i5m thay -^i vB hình thái, trao -^i chDt
và - c bi t là hoocmon. Các nghiên c u tr23c -ây
báo cáo rcng s` ntrò cPa gibberelic acid (GA3), IAA, abscisic acid
(ABA) và ethylene (ET).
c bi t, trong giai -o n
n<y m9m quá trình t^ng h>p GA3, IAA chiUm 2u thU
so v3i ABA và ethylene [13]. Tuy nhiên, vai trò cPa
auxin (NAA) và cytokinin (BA) trong quá trình nm9m cPa h t ch2a -2>c nghiên c u rõ ràng. G9n
-ây, trong nhân giTng lan hài (Paphiopedilum), BA

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - kú 1 - Th¸ng 3/2018


KHOA H C CÔNG NGH
và NAA -ã -2>c thl nghi m [5], [6], [14]. Trong ngày. Tuy nhiên G CT5 môi tr2Xng 1/2 MS b^ sung
nghiên c u này cho thDy công th c thí nghi m -2>c NAA 1 mg/l và không b^ sung BA xuDt hi n chki có
b^ sung NAA và BA thu -2>c tJ l ncông th c -Ti ch ng. ¡ CT4 trên nBn môi tr2Xng 1/2 và CT3. Có th5 thDy rcng, vai trò cPa BA ho c NAA
MS b^ sung BA 1 mg/l và thay -^i nkng -6 NAA tg -_n l“ <nh h2Gng rõ r t -Un chDt l2>ng chki (B0,5 — 1,0 mg/l không có s` khác bi t sau 60 ngày 1). Vì v7y, BA và NAA G CT4, CT5 và CT6 là ba nkng
theo dõi v3i h t n<y m9m -Bu, có màu xanh lá -7m -6 thích h>p cho h t phôi lan nvà cing cho chDt l2>ng h t nB1. œnh h2G
h2Gng
2Gng cP
cPa BA và NAA -U

-Un kh<
kh< n#ng n<
nm9m cP
cPa h t lan Hài Xuân C<
CNgày theo dõi sau khi gieo h t
Công th c
NAA (mg/l)
BA (mg/l)
60 ngày
90 ngày
CT 1

0,0

0,0

Không m…c

Không n
CT 2

0,0

1,0

M…c, xanh nh t

N
CT 3

0,5

0,0

M…c, xanh nh t

N
CT 4

0,5

1,0

M…c, xanh

N
CT 5

1,0

0,0

M…c, xanh nh t

N
CT 6

1,0

1,0

M…c, xanh

N
3.2.
.2. œnh h2G
h2Gng
2Gng cPa
cPa nk
nkng -6
-6 BA,
BA, Kinetin,
Kinetin, TDZ
-Un
-Un kh< n#ng nhân nhanh lan Hài Xuân CC
3.2.1. œnh h2Gng cPa nkng -6 BA -Un kh< n#ng
tái sinh chki lan Hài Xuân CBên c nh kh< n#ng t#ng c2Xng s` nphôi h t, BA còn -2>c biUt -Un v3i vai trò phân hóa
chki tg mô s¢o và t#ng c2Xng phát sinh chki phR

trong nhân giTng lan hài Paphiopedilum [6], [4], [9].
Nhìn chung, b^ sung BA vào môi tr2Xng cho thDy h
sT nhân chki t#ng lên -áng k5 so v3i -Ti ch ng (CT1).

H sT nhân chki cao nhDt G CT3 v3i 2,07 l9n, t2_ng
ng t^ng sT chki 62/30 chki. ¡ CT4 và 5 có t^ng sT
chki thu -2>c và h sT nhân chki giBA l9n l2>t 3 mg/l và 5 mg/l. T2_ng t` chDt l2>ng
chki cing gixuTng xanh nh t, g9y (CT5) (BLSD05 - t 0,12 và CV% 4,5 cho thDy các công th c có
s` sai khác có ý nghya m c -6 tin c7y 95%. iBu này
cho thDy BA có s` lan Hài Xuân C
B2. œnh h2G
h2Gng
2Gng cPa
cPa nk
nkng -6
-6 BA -Un
-Un kh< n#ng nhân chk
chki lan Hài Xuân C<
Cngày)
T^ng sT chki
H sT nhân chki
ST mQu
Công th c BA (mg/l)

ChDt l2>ng chki
(mQu)
(chki)
(l9n)
CT 1
0,0
30
32
1,07
Xanh nh t, g9y
CT 2
1,0
30
45
1,50
Xanh nh t, g9y
CT 3
2,0
30
62
2,07
Xanh -7m, m7p
CT 4
3,0
30
56
1,87
Xanh -7m,m7p
CT 5
5,0

30
35
1,17
Xanh nh t, g9y
LSD05
0,12
CV%
4,5
Quá trình tái sinh các loài lan nói chung và lan
hài nói riêng có liên quan ch t chh -Un nkng -6 cPa
hoocmon.
c bi t, BA -o n phát tri5n cPa phôi soma t o tiBn -B cho hình
thành chki và t o -a chki, -i5n hình protocom like
bodies (PLB) [14]. Do v7y, khi BA G nkng -6 cao sh
t#ng sinh tU bào quá m c, dQn -Un githành chki. Nkng -6 BA 2 mg/l b^ sung vào môi
tr2Xng 1/2 MS nuôi cDy lan hài Paphiopedilum

delenatii [6], [11] và Paphiopedilum hangianum [14].

Tg nh0ng kUt qu< - t -2>c nkng -6 BA dao -6ng 2
mg/l thích h>p cho nhân nhanh chki lan Hài Xuân
C
3.2.2. œnh h2Gng cPa BA kUt h>p v3i Kinetin -Un
kh< n#ng nhân nhanh chki lan Hài Xuân CM6t trong nh0ng - c tr2ng cPa quá trình nhân
giTng lan Paphiopedilum spp là kh< n#ng t o PLB

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - kú 1 - Th¸ng 3/2018

51


KHOA H C CÔNG NGH
(protocom like bodies) ch u l auxin/cytokinin [14]. S` phát tri5n chki nách c9n
tJ l cytokinin cao [14], [4]. Bmg/l kUt h>p Kinetin thu -2>c sT chki và h sT nhân
chki cao h_n so v3i BA -_n l“ (CT1- -Ti ch ng). Khi
nkng -6 Kinetin t#ng, t2_ng ng v3i sT chki và h sT
nhân chki t#ng lên -áng k5, cao nhDt G CT3 v3i 70

chki thu -2>c, h sT nhân chki - t 2,33 l9n và chki
xanh -7m, m7p. ¡ CT4 và CT5 có sT chki thu -2>c,
h sT nhân chki và chDt l2>ng chki giKhi so sánh các công th c thí nghi m G giá tr LSD05
- t 0,15 và CV% 3,5 ch ng minh rcng các công th c
thí nghi m có s` sai khác có ý nghya G m c -6 tin
c7y 95%.

B3. œnh h2G
h2Gng
2Gng cPa
cPa BA kU
kUt h>
h>p v3
v3i Kinetin -Un

-Un nhân nhanh chk
chki lan Hài Xuân C<
Cngày)
BA
Kinetin
ST chki nuôi T^ng sT chki H sT nhân
Công th c
ChDt l2>ng chki
(mg/l)
(mg/l)
cDy (mQu) thu -2>c (chki) chki (l9n)
CT 1
2,0
0,0
30
45
1,50
Xanh nh t, m7p
CT 2
2,0
0,5
30
57
1,90
Xanh nh t, m7p
CT 3
2,0
1,0
30

70
2,33
Xanh -7m, m7p
CT 4
2,0
1,5
30
60
2,00
Xanh nh t, g9y
CT 5
2,0
2,0
30
55
1,83
Xanh nh t, g9y
LSD05
0,15
CV(%)
3,5
s`
kUt
h>p
BA
và
Kinetin
-Nghiên c u cPa Zeng và cs (2013) ch] ra rcng
BA 1 mg/l kUt h>p Kinetin 5 mg/l thu -2>c 5,2% PLB l2>ng chki (B<ng 2), qua -ó khfc phRc -2>c s` h n

tái sinh G giTng lan hài Paphiopedilum hangianum. chU phát sinh hình thái tg mô s¢o, PLB trong nhân
Nh7n thDy rcng khi nhân giTng in vitro lan giTng lan hài Paphiopedilum.

Paphiopedilum sl dRng -_n l“ Kinetin có vai trò 2u

thU h_n so v3i BA trong s` hình thành, phát tri5n cPa
chki [14], [4], [9]. Nghiên c u này ch ng minh rcng

3.2.3. œnh h2Gng cPa BA kUt h>p v3i Kinetin và
TDZ -Un kh< n#ng nhân nhanh chki lan Hài Xuân
C
B4. œnh h2G
h2Gng
2Gng cPa
cPa BA kU
kUt h>
h>p v3
v3i Kinetin và TDZ -Un
-Un kh< n#ng nhân nhanh chk
chki lan Hài Xuân C<
C(sau 30 ngày)
ngày)
BA
Kinetin
TDZ
ST chki nuôi
H sT nhân

Công th c
ChDt l2>ng chki
(mg/l)
(mg/l)
(mg/l)
cDy (mQu)
chki (l9n)
CT 1
2,0
1,0
0,0
30
2,00
Xanh nh t, m7p
CT 2
2,0
1,0
0,5
30
2,80
Xanh -7m, m7p
CT 3
2,0
1,0
1,0
30
2,93
Xanh -7m, m7p
CT 4
2,0

1,0
1,5
30
2,37
Xanh nh t, g9y
CT 5
2,0
1,0
2,0
30
2,13
Xanh nh t, g9y
LSD05
0,19
CV(%)
2,6
V3i nh0ng kUt qu< - t -2>c G thí nghi m trên,
nghiên c u tiUp tRc sl dRng BA 2 mg/l và Kinetin 1
mg/l kUt h>p v3i TDZ trong giai -o n nhân nhanh
chki, kUt qu< -2>c th5 hi n G bTDZ 1 mg/l kUt h>p v3i BA 2 mg/l và Kinetin 1 mg/l
thu -2>c h sT nhân chki cao nhDt, - t 2,93 l9n, chki
xanh -7m, m7p. TDZ dao -6ng G m c 0,5 -Un 2 mg/l
-Bu có h sT nhân chki cao h_n so v3i CT1 v3i h sT
nhân chki - t 2 l9n. Tuy nhiên, h sT nhân chki và
chDt l2>ng chki tTt -2>c duy trì G m c xanh -7m,
m7p G CT1 -Un CT3 và gichki xanh nh t, g9y (B
52

i5m n^i b7t cPa quá trình cPLB trong nhân giTng lan hài Paphiopedilum trên
môi tr2Xng b^ sung BA, NAA, TDZ, 2,4-D và Kinetin
-ã thu -2>c nh0ng kUt qu< kh< quan [14], [4], [9].
M6t trong nh0ng khó kh#n trong ct o PLB lan hài Paphiopedilum th2Xng g p là cng chki -]nh, tJ l sinh tr2Gng mô s¢o thDp, kh<
n#ng tái sinh kém và s` hoá nâu [14], [4], [9]. Báo
cáo cPa Huang và cs (2001) cho thDy rcng BA có h2Gng nhiBu h_n TDZ -Un s` nhân chki cPa giTng
lan hài lai Paphiopedilum (Paphiopedilum
philippinense x P. Susan Booth), trong khi TDZ c

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - kú 1 - Th¸ng 3/2018


KHOA H C CễNG NGH
chU s` nhõn chki. Trong nghiờn c u ny thDy rừ hi n thu -2>c 75% chki tỏi sinh khi b^ sung TDZ 1,5 mg/l
t2>ng gi<m sỳt h sT nhõn chki v chDt l2>ng chki G vo mụi tr2Xng 1/2 MS. Trong nghiờn c u ny sl
CT4 v CT5 (B<ng 4). Trong nghiờn c u cPa Zeng v dRng TDZ 1 mg/l kUt h>p v3i BA 2 mg/l v Kinetin 1
cs (2013) nh7n thDy rcng sl dRng TDZ -_n l G nkng mg/l cho kUt qu< nhõn chki tTt.
-6 1 - 2 mg/l lm cho mụ sÂo v PLB hoỏ nõu chiUm
3.3.
3.3. nh h2G
h2Gng
2Gng cPa
cPa NAA -Un
-Un kh< n#ng ra r
r cPa

cPa
tJ l cao 71,6% - 100%. H_n n0a, Nhut v cs (2007) -ó chki
chki lan Hi Xuõn CB5. nh h2G
h2Gng
2Gng cPa
cPa nk
nkng -6
-6 NAA -Un
-Un kh< n#ng ra r
r cõy lan Hi Xuõn C<
Cngy)
NAA
ST chki nuụi
ST chki ra r
TJ l chki ra
Cụng th c
ChDt l2>ng r
(mg/l)
cDy (mQu)
(mQu)
r (%)
CT 1
0,0
30
2
6,67
Ngfn, nhs

CT 2
0,5
30
21
70,00
Ngfn, m7p
CT 3
1,0
30
17
56,67
Ngfn, nhs
CT 4
1,5
30
12
40,00
Ngfn,nhs
CT 5
2,0
30
7
23,33
Ngfn, nhs
LSD05
6,5
CV(%)
7,1
iBu ny cho thDy, nkng -6 NAA cú -Un quỏ trỡnh c

c u cPa Kaur v Bhutani (2012) th5 hi n rcng quỏ
trỡnh kớch thớch ra r trờn -Ti t2>ng lan hi ch u h2Gng bGi hai yUu tT giTng v nkng -6 NAA. Nghiờn
c u ny cho thDy nkng -6 NAA 0,5 mg/l phự h>p
cho quỏ trỡnh ra r trờn giTng Hi Xuõn Cqu< thu -2>c ghi nh7n bGi trong nh0ng nghiờn c u
nhõn giTng lan Hi Hcng v lan Hi V N0 [2], [10].

Vai trũ cPa NAA trong cPaphiopedilum -ó -2>c nghiờn c u [2], [12]. V3i
nh0ng kUt qu< G bmg/l) thu -2>c 21/30 chki cú r xuDt hi n, chiUm
70%. Ă nkng -6 NAA t#ng d9n cú tJ l chki ra r l9n
l2>t l 56,67%, 40% v 23,33% G CT3, CT4 v CT5 cao
h_n so v3i CT1 (-Ti ch ng). Tuy nhiờn, so v3i CT2
thỡ CT3, CT4 v CT5 cú tJ l chki ra r thDp h_n. V3i
giỏ tr LSD.05 - t 6,5 v CV% 7,1 cỏc cụng th c khỏc
nhau cú s` sai khỏc cú ý nghya m c -6 tin c7y 95%.

A

C

A. H t nmụi tr2Xng MS b^
sung BA 1 mg/l +
NAA 0,5 mg/l. B

B: Chki lan Hi Xuõn
trong mụi tr2Xng MS

b^ sung BA (2 mg/l)

B
C. Chki hon ch]nh
lan Hi Xuõn Ctrong mụi tr2Xng MS
b^ sung NAA 0,5
mg/l.

D. Chki lan Hi Xuõn Cgiai -o n nhõn nhanh trờn
mụi tr2Xng MS b^ sung BA 2
mg/l + Kinetine 0,5 mg/l +
TDZ 0,5 mg/l.

Hỡnh 1. Tỏi sinh lan Hi Xuõn C<
Cmụi tr2X
tr2Xng nuụi cD
cDy in vitro
4. K T LU#N
sinh tr2Gng v than ho t tớnh phự h>p cho giai -o n
H t lan Hi Xuõn CTI LI$U THAM KH O
trờn nBn mụi tr2Xng MS b^ sung BA 1 mg/l kUt h>p
NAA tg 0,5 mg/l -Un NAA 1 mg/l. Chki tỏi sinh tTt
1. Averyanov, Phillip Cribb, Phan KU L6c,
sau 90 ngy gieo h t. T o -a chki cú BA 2 mg/l v Nguyn TiUn Hi p, 2008. Lan Hi Vi t Nam, Nxb
Kinetin 1 mg/l kUt h>p TDZ 1 mg/l. Giai -o n ra r Giao thụng V7n tt o cõy hon ch]nh v3i hm l2>ng chDt kớch thớch

2. Hong Th Giang, Nguyn Quang Th ch,
M ch Hkng Thfm, n Th Thu H, 2010. Nghiờn

NÔNG NGHIệP Và PHáT TRIểN NÔNG THÔN - kỳ 1 - Tháng 3/2018

53


KHOA H C CÔNG NGH
c u nhân giTng in vitro và nuôi trkng giTng lan Hài
quý Paphiopedilum hangianum perner gurss (Hài
Hcng). T p chí Khoa h…c và Phát tri5n, t7p 8 (sT 2),
trang 194 — 201.
3. Huang L. C., Lin C. J., Kou C. I., Huang B. L.,
Murashige T. (2001). Paphiopedilum cloning in vitro.
Scientia Horticulturae, 91, 111-121.
4. Long, B., Niemiera, A. X., Cheng, Z. Y., Long,
C. L., 2010. In vitro propagation of four threatened
Paphiopedilum species (Orchidaceae). Plant Cell
Tissure Organ Cult. 101, 151—162.
5. Lin, Y. H., Chang, C., Chang, W. C., 2000.
Plant regeneration from callus culture of a
Paphiopedilum hybrid. Plant Cell Tissue Organ Cult,
62, 21—25.
6. Nhut, D. T., Thuy, D. T. T., Don, N. T., Luan,
V. Q., Hai, N. T., Van, K. T. T., Chinnappa, C. C.,
2007. In vitro stem elongation of Paphiopedilum
delenatii Guillaumin and shoot regeneration via stem
node culture. Propag. Ornam. Plants, 7, 29—36.
7. Nguy„n Thi n T nh (2001). Lan Vi t Nam.

Nxb Nông nghi p TP. Hk Chí Minh.
8. Ng, C. Y., Saleh, N. M., 2011. In vitro
propagation of Paphiopedilum orchid through
formation of protocorm-like bodies. Plant Cell Tissue
Organ Cult, 105, 193—202.
9. Ngô Th Nguy t và cs (2013). Thu th7p, l2u

tr0 ngukn gen và

trong bQu<ng Ninh. Báo cáo t^ng h>p kUt qu< khoa h…c

công ngh -B tài. Trung tâm Khoa h…c và SNông Lâm nghi p Qu10. Nguy„n Th Cúc, Nguy„n V#n KUt, D2_ng
TDn Nh`t, Nguy„n Th Kim Lý, 2014. Nghiên c u
tr2Gng và phát tri5n cây lan Hài Hkng
(Paphiopedilum delenatii ) in vitro. T p chí Sinh h…c,
t7p 36 (sT 1), trang 250 — 256.
11. Kaur S và Bhutani K. K., 2012. In vitrro
propagation of Paphiopedilum spicerianum (Reichb.
F.) Pfit. Floriculture and Ornamental Biotechnology,
7(1), 65-70.
12. KhuDt H0u Trung, 2009. Nghiên c u -a

d ng di truyBn loài lan Hài Tm (Paphiopedilum
coonlor Pfitzer) b
h…c và Công ngh Nông nghi p Vi t Nam, sT 3 (12),

tr 70-77.
13. Shu, K., Liu, X. D., Qi Xie, Q., and He, Z. H.,
2016. Two faces of one seed: Hormonal regulation of
dormancy and germination. Molecular Plant, 9, 34—
45.
14. Zeng, S, Wang, J., Wu, K., Teixeira da Silva,
J. A., Zhang, J., Duan, J., 2013. In vitro propagation of
Paphiopedilum hangianum Perner & Gruss. Scientia
Horticulturae, 151, 147—156.

ng dRng công ngh sinh h…c

STUDY ON THE EFFECT OF PLANT GROWTH REGULATORS ON BUDS REGENERATION
REGENERATION
OF SLLIPER ORCHIRD (Paphiopedilum canhii)
canhii) BY IN VITRO CULTURE METHOD
Nguyen Thi Tinh1, Nguyen Tien Dung1, Vu Thi Thanh Hang1,
Ma Thi Hoan1, Chu Thuc Dat2, Dao Xuan Thanh1, Ngo Xuan Binh1.

Thai Nguyen University of Agriculture and Forestry
2
Ministry of Science and Technology

1

Summary

This paper presents the results of research on the effection of plant hormones to the ability of seeds embryo
of Paphiopedilum canhii. Purpose of this study is to conserve endemic genetic resources as a prerequisite
for rapid development of orchid species. The material of research as a fruit collected after 7-month-old of

pollination conducted to choose seed embryo for culture on MS medium. The results showed that the seed
germination was best on MS medium (Murashige - Skoog, 1962) supplemented with NAA concentration 0.5
- 1mg/l and BA 1mg/l. Shoots regenerated after 90 days sowing. Post-regeneration of shoots were
transferred to MS medium rapidly supplemented with 2 mg/l BA + Kinetin 1 mg/l + TDZ 1 mg/l obtained
bud multiplication is 2.93 times. Continue, transfer the shoots has size 2 - 3 cm to MS medium
supplemented with 0.5 mg/l NAA + activated charcoal 1 g/l obtained the rate of root induction with 93.3
percent.
Keywords:
Keywords BA, in vitro, Paphiopedilum canhii, germination, TDZ.

Ng2X
Ng2Xi ph<
phNguy„n V#n kng
Ngày nh7
nh7n bài: 4/12/2017
Ngày thông qua ph<
phNgày duy t -#ng: 12/01/2018

54

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - kú 1 - Th¸ng 3/2018