Tóm tắt Khóa luận tốt nghiệp ngành Bảo tàng học: Tìm hiểu giá trị lịch sử văn hóa đình Yên Thôn, xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, TP.Hà Nội

Khoá luận tốt nghiệp

Nguyễn Thị Phợng
trờng đại học văn hoá h nội
KHOA BO TNG
=== ===

nguyễn thị phợng

tìm hiểu giá trị lịch sử văn hoá đình yên
thôn, xã thạch xá, huyện thạch thất,
tp. h nội

Khoá luận tốt nghiệp

Ngnh: bảo tng

ngời hớng dẫn: pgs.ts nguyễn quốc hùng

H Nội - 2009

1


Khoá luận tốt nghiệp

Nguyễn Thị Phợng

MC LC

LI M U ................................................................................................................................................ 4

1. Lý do chn ti ....................................................................................................................................... 4
2. Mc ớch nghiờn cu ................................................................................................................................ 5
3. i tng v phm vi nghiờn cu ........................................................................................................... 6
4. Phng phỏp nghiờn cu ......................................................................................................................... 6
5. B cc bi khoỏ lun ................................................................................................................................. 6
Chơng 1 .................................................................................................................................................... 8
Đình Thôn Yên trong lịch sử ...................................................................................................... 8
1.1. Khái quát về vùng đất nơi di tích tồn tại ............................................................................................. 8
1.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên....................................................................................................... 8
1.1.2. Địa danh hnh chính xã Thạch Xá ............................................................................................... 9
1.1.3. Truyền thống văn hoá v đời sống dân c .................................................................................. 11
1.2. Qúa trình hình thnh v tồn tại đình Yên thôn................................................................................ 16
1.2.1. Quá trình hình thnh đình Yên thôn ........................................................................................... 18
1.2.2. Sự tích nhân vật đợc thờ ............................................................................................................. 21
Chơng 2 .................................................................................................................................................. 26
Giá trị kiến trúc - nghệ thuật, lễ hội đình Yên thôn .............................................. 26
2.1. Giá trị kiến trúc - nghệ thuật ............................................................................................................. 26
2.1.1. Không gian cảnh quan v bố cục mặt bằng ................................................................................ 26
2.1.2. Kết cấu kiến trúc v trang trí kiến trúc........................................................................................ 28
2.1.2.1 Nghi môn ................................................................................................................................. 28
2.1.2.2. Nh tả vu - hữu vu .................................................................................................................. 30
2.1.2.3 Đại bái .................................................................................................................................... 30
2.2.2.4. Hu cung ................................................................................................................................ 37
2.2. Di vt tiờu biu ỡnh Yờn thụn............................................................................................................ 39
2.2.1. Di vt bng g................................................................................................................................ 39
2.2.2. Di vt gm s ................................................................................................................................. 43
2.2.3. Di vt bng vi ............................................................................................................................... 44
2.2.4. Di vt bng ng ........................................................................................................................... 45
2.3. L hi ỡnh Yờn thụn ........................................................................................................................... 45
2.3.1. Thi gian, không gian din ra l hi ........................................................................................... 45

2.3.2. Vic t chc chun b ................................................................................................................... 48

2


Kho¸ luËn tèt nghiÖp

NguyÔn ThÞ Ph−îng

2.3.3. Néi dung chÝnh cña lÔ héi ............................................................................................................ 51 
2.3.3.1. Phần lễ ............................................................................................................................... 51 
2.3.3.2. Phần hội ............................................................................................................................ 55 
CHƯƠNG 3 ............................................................................................................................................. 58 
BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI TÍCH  ĐÌNH YÊN THÔN ............................................................ 58
3.1. Đánh giá hiện trạng di tích đình Yên thôn........................................................................................ 58 
3.1.1. Cảnh quan và môi trường xung quanh di tích ........................................................................... 58 
3.1.2. Nhà tả vu - hữu vu ........................................................................................................................ 60 
3.1.3. Đại bái ............................................................................................................................................ 60 
3.1.4. Hậu cung ....................................................................................................................................... 61 
3.1.5. Di vật trong di tích......................................................................................................................... 61 
3.1.6. Lễ hội ............................................................................................................................................. 62 
3.2. Các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di tích đình Yên thôn ................................................... 62 
3.2.1. Bảo vệ di tích bằng giải pháp kỹ thuật ........................................................................................ 62 
3.2.2. Phát huy giá trị di tích đình Yên thôn ......................................................................................... 64 
3.2.3. Phát huy vai trò của cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích đình Yên thôn 67 
KẾT LUẬN .................................................................................................................................................. 70 
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................................................... 72 
PHỤ LỤC Kho¸ luËn tèt nghiÖp ............................................................................................... 74 

3

Khoá luận tốt nghiệp

Nguyễn Thị Phợng

LI M U
1. Lý do chn ti
Việt Nam l một trong những quốc gia Đông có nền văn hoá vô cùng
ặc sắc, a dng, những nét văn hoá riêng biệt ấy chính l cái cốt lừi để
ngời ta nhận ra Việt Nam giữa hng trăm các quốc gia khác. Các công
trình di tích lịch sử vn hoỏ v danh lam thng cnh l mt trong nhng
bng chng phn ỏnh nét riêng biệt, độc đáo của t nc ta.
Đi dc dải đất hình ch S duyên dáng, chúng ta thấy hiện hữu hng trăm
các công trình di tích lịch sử, những đn i, miếu mạo, những đình chùa,
cung điện, lăng tẩm chúng l những minh chng lịch sử, những dấu vết
không phai mờ của thời gian, l sự hội tụ v kết tinh của những giá trị văn
hoá dân tộc suốt hng nghìn thế kỷ. Trải qua biết bao thăng trầm biến đổi
của thời gian, sự phỏ hoại của tự nhiên, nhng công trình kiến trúc ấy vẫn
tồn tại đến ngy hôm nay v trở thnh nguồn di sản vô cùng quý báu của
văn hoá dân tộc.
Bớc vo thế kỷ XXI đất nớc ngy một hội nhập sõu rng hn với thế
giới trên nhiều lĩnh vực, chúng ta có nhiều cơ hội đề đa đất nớc tiến lên
nhng đồng thời cũng phải đối mặt với không ít những thách thức. Đặc biệt
trên bỡnh din văn hoá vn rất dễ bị biến đổi v lm mất đi những giá trị
truyền thống. Vấn đề đặt ra l lm sao để vừa phát triển đựơc, đa Vit
Nam trở thnh một nc tiên tiến nhng vẫn phải giữ lại đợc nhng giỏ tr
truyền thống văn hoá tt p của dân tộc. Gi vng phng chõm ho
nhập nhng không ho tan. Vì vậy trong kỳ họp của Trung ơng V khoá
VIII, Đảng đã đa ra Nghị quyết về Vấn đề xây dựng v phát triển nền văn

hoá Vit Nam tiên tiến đậm đ bản sắc dân tộc.
L một sinh viên đợc học tại trờng Đại học Văn hoá, chuyên ngnh
Bảo tồn - bảo tng em cng hiểu rõ hơn giá trị của những di sản văn hoá
dân tộc trong thời đi mới. Đó chính l cái nền tảng, l bệ đỡ, l cái gốc để

4


Khoá luận tốt nghiệp

Nguyễn Thị Phợng

đa đất nớc ta phát triển. Nhng ngy nay những di sản ấy đang ngy cng
bị mai một, đặc biệt l các công trình di tích vốn đã không còn nhiều thì
cũng đang bị xung cấp khá trầm trọng, nếu chúng ta không nhìn nhận cho
đúng những giá trị của những di tích ấy, không bảo tồn gìn giữ chúng thì
nhứng di tích ấy sẽ vĩnh viễn mất đi v nh thế nghĩa l chúng ta đang lm
mất đi những ti sản vô giá nơi kết tinh trí tuệ, công sức của nhân dân trong
suốt quá trình lịch sử.
Vì vậy em đã chọn đề ti Tỡm hiu giỏ tr lch s vn hoỏ di tớch ỡnh
Yờn thụn - xó Thch Xỏ - huyn Thch Tht - thnh ph H Ni lm đề ti
viết khoỏ luận tốt nghiệp của em . Em mong có thể góp một phần nhỏ bé
của mình để bớc đầu tìm hiểu giá trị của ngôi đình v những đóng góp của
nó với cộng đồng dân c trong đời sống văn hoá hiện nay. T ú em bc
u ra mt s gii phỏp bo tn v phỏt huy giỏ tr ca ngụi ỡnh.
2. Mc ớch nghiờn cu
ỡnh Yờn thụn l di tớch lch s vn hoỏ cú y tớnh cht ớch thc c
ni dung v hỡnh thc, ó c cỏc c quan vn hoỏ kho sỏt, tỡm hiu v
kin trỳc v l hi lp h s xp hng di tớch lch s vn hoỏ. Nm 1988
ỡnh Yờn thụn ó c xp hng di tớch lch s vn hoỏ cp quc gia. Tuy

nhiờn cỏc thụng tin trong h s di tớch ch mang tớnh cht khỏi quỏt, cha
mang tớnh chuyờn sõu vo tng chi tit kin trỳc ngh thut, hin trng v
gii phỏp bo tn di tớch.
Khoỏ lun Tỡm hiu gớa tr lch s vn hoỏ di tớch ỡnh Yờn thụn ca
em l bi bỏo cỏo trc khi tt nghip, ng thi cng l bi nghiờn cu
khoa hc nhm tỡm hiu v cỏc giỏ tr vn hoỏ, lch s, m thut ca ngụi
ỡnh v a ra nhng gii phỏp ca cỏ nhõn nhm bo tn v phỏt huy giỏ
tr ca di tớch. L mt sinh viờn c hc chuyờn ngnh bo tn - bo tng,
em ó c gng nghiờn cu cú c nhng hiu bit chuyờn sõu v cỏc
giỏ tr lch s, vn hoỏ ca di tớch ỡnh Yờn thụn, bc u a ra nhng
gii phỏp bo tn v xut nhng ý kin phỏt huy vai trũ ca di tớch

5


Khoá luận tốt nghiệp

Nguyễn Thị Phợng

trong cuc sng hin i. c bit khi ngy nay di tớch ó tr thnh mt
phn vn hoỏ ca Thng Long - H Ni nghỡn nm vn hin thỡ việc bo v
v phỏt huy nhng nột giỏ tr quý ca di tớch cng tr thnh mt cụng vic
cn thit.
3. i tng v phm vi nghiờn cu
- i tng nghiờn cu: ỡnh Yờn thụn, xó Thch Xỏ, huyn Thch
Tht, thnh ph H Ni.
- Phm vi nghiờn cu: Nghiờn cu khỏi quỏt ton cnh di tớch ỡnh Yờn
thụn trong khụng gian, thi gian, lch s vn hoỏ ca vựng t Thch Xỏ,
ni di tớch tn ti.
4. Phng phỏp nghiờn cu

Bi khúa lun s dng cỏc phng phỏp nghiờn cu sau:
- Phng phỏp in dó dõn tc hc.
- Phng phỏp thng kờ, phõn tớch, tng hp.
- Phng phỏp phng vn.
- Phng phỏp liờn ngnh lch s, kho c hc, vn hoỏ hc.
5. B cc bi khoỏ lun
Ngoi phn m u, kt lun, ph lc v ti liu tham kho, phần nội
dung của bi khoỏ lun gm ba chng:
- Chng 1: ỡnh Yờn thụn trong lch s.
- Chng 2: Gía tr kin trỳc - ngh thut, l hi ỡnh Yờn thụn.
- Chng 3: Bo v v phỏt huy gớa tr di tớch ỡnh Yờn thụn.
õy l bi vit nghiờn cu bỏo cỏo trc khi tt nghip. Do s hn ch
v thi gian cng nh hn ch nht nh ca bn thõn, bi vit chc chn s
khụng trỏnh khi nhng s sút, kớnh mong cỏc thy cụ v bn bố tham kho
úng gúp ý kin bi vit c hon chnh hn.
Em xin gi li cm n chõn thnh v sõu sc ti PGS. TS Nguyn
Quc Hựng, thy l ngi trc tip hng dn em hon thnh c bi
khoỏ lun. Trong quỏ trỡnh tin hnh vit thy ó hng dn cho em cỏch
6


Kho¸ luËn tèt nghiÖp

NguyÔn ThÞ Ph−îng

làm bài, cách tiếp cận tài liệu liên quan đến di tích. Đồng thời em cũng
nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình từ các thầy cô trong khoa Bảo tàng, các
bạn bè trong lớp và Ban quản lý di tích xã Thạch Xá trong suốt thời gian
làm bài.

7


Kho¸ luËn tèt nghiÖp

NguyÔn ThÞ Ph−îng

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đào Duy Anh (1996). Đất nước Việt Nam qua các đời, Nxb Thuận Hoá,
Thuận Hoá.
2. Ban quản lý di tích và danh thắng Hà Tây (1996). Hồ sơ di tích đình Yên
thôn.
3. Trần Lâm Biền (2003). Đồ thờ trong di tích của người Việt, Nxb Văn
hoá thông tin, Hà Nội.
4. Trần Lâm Biền (1997). Trang trí trong mỹ thuật truyền thống của người
Việt, Bộ Văn hoá thông tin, Hà Nội.
5. Trần Lâm Biền-Chu Quang Trứ (1999). Di tích Hà Tây, Sở Văn hoá
thông tin Hà Tây, Hà Tây.
6. Quỳnh Cư-Đỗ Đức Hùng (2001). Các triều đại Việt Nam, Nxb Thanh
niên, Hà Nội.
7. Ban thường vụ huyện uỷ Thạch Thất. Địa chí huyện Thạch Thất (2005),
xí nghiệp in Hà Tây, Hà Tây.
8. Trịnh Minh Đức-Phạm Thu Hương (2007). Bảo tồn di tích lịch sử văn
hoá, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
9. Phan Khanh (1992). Bảo tàng-di tích-lễ hội, Nxb Thông tin, Hà Nội.
10. Nguyễn Khởi (2002). Bảo tồn và trùng tu các di tích kiến trúc, Nxb
Xây dựng, Hà Nội.
11. Vũ Tam Lang (1999). Kiến trúc cổ Việt Nam ( tái bản lần thứ hai ), Nxb
Xây dựng Hà Nội.
12. Lịch sử đảng bộ xã Thạch Xá (1997), xí nghiệp in Thương mại, Bộ

Thương mại, Hà Nội.
13.Luật di sản văn hoá và nghị định hướng dẫn thi hành (2001), Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
14. Bùi Thiết (1985). Từ điển lễ hội Việt Nam, Nxb Hà Nội, Hà Nội.

72


Kho¸ luËn tèt nghiÖp

NguyÔn ThÞ Ph−îng

15. Nguyễn Đình Toàn (2002). Kiến trúc Việt Nam qua các triều đại, Nxb
Xây dựng, Hà Nội.
16. Lưu Trần Tiêu (2002). Bảo tồn và phát huy di sản văn hoá Việt Nam,
Công ty in Tài chính, Hà Nội.
17. Lâm Bình Tường (1986). Sổ tay công tác bảo tồn văn hoá, Nxb Khoa
học xã hội, Hà Nội.

73