Quyền ưu đãi xã hội của công dân ở việt nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
--------o0o--------

TÔ ĐỨC

QUYỀN ƯU ĐÃI XÃ HỘI CỦA CÔNG DÂN
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Hà Nội- 2007


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

TÔ ĐỨC

QUYỀN ƯU ĐÃI XÃ HỘI CỦA CÔNG DÂN
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Chuyên ngành: LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
Mã số: 60 38 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS BÙI XUÂN ĐỨC
Viện Nghiên cứu Nhà nước và Pháp luật Viện Khoa học Xã hội Việt Nam

Hà Nội – 2007

MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU

1

Chương 1: những vấn đề lý luận cơ bản về quyền ưu đãi xã hội của công

7

dân

1.1.

Khái niệm và đặc điểm quyền ưu đãi xã hội của công dân

7

1.1.1.

Khái niệm quyền ưu đãi xã hội của công dân

7

1.1.2.

Đặc điểm quyền ưu đãi xã hội của công dân

13

1.1.2.1

Quyền ưu đãi xã hội là một trong những quyền cơ bản của công dân

14

1.1.2.2.

Quyền ưu đãi xã hội chỉ áp dụng đối với người có công với đất nước

16

1.1.2.3.

Quyền ưu đãi xã hội phản ánh, thể hiện chính sách xã hội của Nhà

16

nước trong từng thời kỳ phát triển của đất nước
1.1.2.4.

Chế định quyền ưu đãi xã hội góp phần giữ vững thành quả cách

18

mạng, ổn định chính trị- xã hội
1.2.

Nội dung quyền ưu đãi xã hội của công dân

20

1.2.1.

Nội dung quyền ưu đãi về trợ cấp

21

1.2.2.

Nội dung quyền ưu đãi về kinh tế - văn hoá - xã hội

25

1.3.

Các bảo đảm pháp lý thực hiện quyền ưu đãi xã hội của công dân

29

1.3.1.

Cơ chế pháp lý bảo đảm thực hiện quyền ưu đãi xã hội của công

29

dân
1.3.2.

Hệ thống quyền ưu đãi xã hội của công dân trong mối quan hệ

29

giữa Nhà nước và công dân
1.3.3.

Văn hoá pháp lý và hành vi hợp pháp- nhân tố bảo đảm thực hiện

30

quyền ưu đãi xã hội của công dân.
1.4.

Sự phát triển quyền ưu đãi xã hội của công dân ở Việt Nam từ

31

năm 1945 đến nay
1.4.1.

Từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến năm 1994

31

1.4.2.

Từ năm 1995 đến nay

38

2.1.

Chương 2: Thực trạng Quyền ưu đãi xã hội của công dân ở Việt Nam

42

Điều chỉnh pháp luật và hoạt động thực hiện quyền ưu đãi xã hội

42

của công dân ở Việt Nam
2.1.1.

Điều chỉnh pháp luật đối với quyền ưu đãi xã hội của công dân ở

42

Việt Nam
2.1.1.1.

Đối tượng thụ hưởng quyền ưu đãi xã hội

42

2.1.1.2.

Ưu đãi xã hội

54

2.1.2.

Hoạt động thực hiện quyền ưu đãi xã hội của công dân ở Việt

75

Nam hiện nay
2.1.2.1.

Ưu đãi về trợ cấp

76

2.1.2.2.

Ưu đãi về kinh tế- văn hoá- xã hội

78

2.2.

Đánh giá thực trạng điều chỉnh pháp luật và hoạt động thực hiện

80

quyền ưu đãi xã hội của công dân ở Việt Nam
2.2.1.

Đánh giá thực trạng điều chỉnh pháp luật đối với quyền ưu đãi xã

80

hội của công dân ở Việt Nam
2.2.1.1.

Ưu đãi về trợ cấp

80

2.2.1.2.

Ưu đãi về kinh tế- văn hoá- xã hội

84

2.2.2.

Đánh giá hoạt động thực hiện quyền ưu đãi xã hội của công dân ở

87

Việt Nam hiện nay

3.1.

Chương 3: hoàn thiện quyền ưu đãi xã hội của công dân ở Việt Nam

89

Nhu cầu hoàn thiện quyền ưu đãi xã hội của công dân ở Việt

89

Nam
3.1.1.

Phát huy truyền thống “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc ta

89

3.1.2.

Đáp ứng yêu cầu của tình hình chính trị- kinh tế- xã hội của đất

90

nước giai đoạn hiện nay
3.1.3.

Đảm bảo quyền được trợ giúp của người yếu thế

93


3.1.4.

Đảm bảo công bằng xã hội

94

3.1.5.

Điều chỉnh pháp luật và hoạt động thực hiện quyền ưu đãi xã hội

96

của công dân còn nhiều hạn chế
3.2.

Quan điểm hoàn thiện quyền ưu đãi xã hội của công dân ở Việt

97

Nam
3.2.1.

Sửa đổi, ghi nhận quyền ưu đãi xã hội là quyền cơ bản của công

97

dân trong Hiến pháp
3.2.2.

Mở rộng đối tượng thụ hưởng quyền ưu đãi xã hội của công dân

97

3.2.3.

Nâng cao mức trợ cấp ưu đãi đối với đối tượng thụ hưởng quyền

98

ưu đãi xã hội bằng mức tiêu dùng bình quân của toàn xã hội
3.2.4.

Quy định đầy đủ, cụ thể quyền ưu đãi về kinh tế- văn hoá- xã hội

99

3.2.5.

Xây dựng Luật ưu đãi người có công với đất nước

101

3.2.6.

Tăng cường các bảo đảm pháp lý thực hiện quyền ưu đãi xã hội 103
của công dân

3.3.

Giải pháp hoàn thiện quyền ưu đãi xã hội của công dân ở Việt 103
Nam

3.3.1.

Phát triển kinh tế, tạo tiền đề vật chất để hoàn thiện quyền ưu đãi 103

xã hội của công dân

3.3.2.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật ưu 104
đãi xã hội

3.3.3.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quyền ưu 105
đãi xã hội của công dân

3.3.4.

Kiện toàn tổ chức, bộ máy cơ quan quản lý Nhà nước về ưu đãi xã 106
hội

3.3.5.

Chú trọng việc nghiên cứu khoa học ưu đãi xã hội

106

3.3.6.

Hợp tác quốc tế về lĩnh vực ưu đãi xã hội

107

Kết luận

108

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

110