Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tại công ty cổ phần tài nguyên và môi trƣờng xanh

Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp
TÓM LƯỢC

Guồng quay của nền kinh tế thế giới không ngừng biến động và Việt Nam
cũng không nằm ngoài guồng quay đó. Sự lớn mạnh của khoa học công nghệ và các
công ty đa quốc gia đã làm cho các doanh nghiệp trong nước gặp rất nhiều khó khăn
đòi hỏi chúng ta cần quan tâm tới việc quản trị rủi ro trong kinh doanh nhằm giảm
thiểu những rủi ro mà các công ty gặp phải.
Trên cơ sở nhận thấy tính cấp thiết của công tác quản trị rủi ro và những
thành công, hạn chế về công tác quản trị rủi ro đang tồn tại tại Công ty cổ phần tài
nguyên và môi trường xanh, tác giả đã lựa chọn đề tài khóa luận: “Hoàn thiện công
tác quản trị rủi ro tại Công ty cổ phần tài nguyên và môi trường xanh”. Nội
dung của khóa luận hướng đến việc phân tích thực trạng thực hiện công tác quản trị
rủi ro và các thành công cũng như hạn chế mà tập đoàn gặp phải, từ đó em xin được
đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tại Công ty.
Bài khóa luận bao gồm 3 chương:
Chương 1: Một số lý luận cơ bản về công tác quản trị rủi ro trong doanh
nghiệp.
Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản trị rủi ro tại công
ty cổ phần tài nguyên và môi trường xanh.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tại công ty cổ phần
tài nguyên và môi trường xanh.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 23 tháng11 năm 2014
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Anh Lâm

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

i

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp
LỜI CẢM ƠN

Sau thời gian thực tập thực tế tại Công ty cổ phần tài nguyên và môi trường
xanh, em đã hoàn thành đợt thực tập và hoàn chỉnh khoá luận tốt nghiệp “Hoàn
thiện công tác quản trị rủi ro tại Công ty cổ phần tài nguyên và môi trường xanh”.
Trong suốt quá trình thực tập cũng như hoàn thành khoá luận tốt nghiệp em đã nhận
được sự hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của thầy cô trường Đại học Thương Mại và
các anh chị trong công ty .
Trước tiên Em xin chân thành cảm ơn gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến
các thầy cô giáo, giảng viên trường Đại học Thương Mại đặc biệt là cô giáo Phương
Thanh Thanh đã tạo điều kiện tốt nhất cũng như đã tận tình hướng dẫn em trong quá
trình làm khóa luận tốt nghiệp. Kính chúc thầy cô luôn khỏe mạnh, hạnh phúc và
công tác tốt!
Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của lãnh đạo Công ty cổ phần tài
nguyên và môi trường xanh cùng các phòng ban, đặc biệt là phòng kinh doanh và
Phòng kế toán đã giúp đỡ em trong thời gian em thực tập tại Công ty và tạo điều
kiện thuận lợi cho em có thể hoàn thiện được bài khoá luận tốt nghiệp này.
Do kinh nghiệm của em còn hạn chế nên bài khoá luận không tránh khỏi
những sai sót và khiếm khuyết. Em rất mong nhận được sự quan tâm góp ý của các
thầy cô để bài khoá luận của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 23 tháng11 năm 2014
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Anh Lâm

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

ii

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp
MỤC LỤC

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

iii

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp
DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty Cổ phần tài nguyên và

môi trường xanh trong 3 năm gần đây...............Error: Reference source not found
Bảng 2.2. Những rủi ro công ty Cổ phần tài nguyên và môi trường xanh gặp phải
từ năm 2011- 2013................................................. Error: Reference source not found
Bảng 2.3. Bảng danh mục rủi ro của công ty Cổ phần tài nguyên và môi trường
xanh........................................................................................................................ 32
Bảng 2.4. Bảng kết quả đánh giá các loại rủi ro của công ty Cổ phần tài nguyên và
môi trường xanh.................................................... Error: Reference source not found
Bảng 3.1. Chỉ tiêu kế hoạch của công ty Cổ phần tài nguyên và môi trường xanh
giai đoạn 2014-2016............................................... Error: Reference source not found

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

iv

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

DANH MỤC SƠ ĐỒ HÌNH VẼ
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy của Công ty cổ phần tài nguyên và môi trường
xanh...................................................................... Error: Reference source not found

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

v

Lớp: K45A1

Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp
LƠI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Thế giới đã bước sang một trang mới với cuộc bùng nổ của khoa học công nghệ,
cùng với sự hội nhập kinh tế quốc tế đã tạo ra sự cạnh tranh ngày càng mạnh đối với nền
kinh tế của nước ta. Khi mà Việt Nam đã hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế khu vực và
thế giới thì cũng là lúc mà các doanh nghiệp càng phải chuẩn bị hành trang kiến thức
thực sự, một trận đánh mang ý nghĩa sinh tử trên thương trường mà mọi sai lầm đều phải
trả giá. Để nắm thế chủ động và có sự chuẩn bị tốt nhất thì đòi hỏi công tác quản trị rủi ro
phải được quan tâm đúng mức. Đây cũng là cách tốt nhất để chúng ta nắm bắt cơ hội, đi
tắt đón đầu và hạn chế những rủi ro. Ở các nước phát triển công tác quản trị rủi ro đã
được áp dụng phổ biến trong những năm 70-90 của thế kỉ XX; còn tại Việt Nam khái
niệm quản trị rủi ro còn khá mới mẻ và chưa được các doanh nghiệp quan tâm đúng mức
có chăng cũng chỉ là các chiến lược trong ngắn hạn làm cho các doanh nghiệp trong
nước luôn bị các công ty nước ngoài chiếm ưu thế về khả năng cạnh tranh.
Công tác quản trị rủi ro là một trong 5 lĩnh vực quản trị chủ yếu tại doanh
nghiệp là chìa khóa để dẫn tới thành công, muốn đạt được những mục tiêu đề ra và
có sự phát triển bền vững chúng ta cần xây dựng được một chiến lược có định
hướng lâu dài theo xu hướng phát triển của thị trường trong từng giai đoạn. Đặc biệt
là một công ty chuyên xuất nhập khẩu các mặt hàng như: hàng nông sản và các thiết
bị môi trường… thì đòi hỏi công tác quản trị rủi ro càng được ưu tiên. Đây là những
mặt hàng có giá cả biến động lớn và khó lường, môi trường kinh doanh thì ngày
càng phức tạp với một công ty xuất nhập khẩu thì đòi hỏi phải có những nghiên cứu
hết sức sát thực, hiệu quả để đưa ra những chính sách, kế hoạch nhằm kiểm soát và
tài trợ rủi ro do tác động của môi trường kinh tế gây ra.

Qua quá trình thực tập tại công ty Cổ phần tài nguyên và môi trường xanh
em thấy công tác quản trị rủi ro còn nhiều hạn chế nên em chọn nghiên cứu đề tài
“Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tại công ty cổ phần tài nguyên và môi
trường xanh” để hoàn thiện thêm vấn đề này.
2.Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài
Luận văn “ Giải pháp phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro trong mua nguyên vật liệu
tại công ty cổ phần trách nhiệm hữu hạn công nghệ thực phẩm Starfood ” luận văn của
Tác giả Phạm Bích Thuận, Khoa quản trị doanh nghiệp, Đại Học Thương Mại 2010.

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

1

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

Tác giả đã chủ yếu tập trung phân tích lý thuyết về rủi ro, phòng ngừa và giảm
thiểu rủi ro trong hoạt động mua hàng, đề xuất một số giải pháp phòng ngừa và giảm thiểu
rủi ro trong hoạt động mua nguyên vật liệu của công ty trong kì kinh doanh tiếp theo.
Khóa luận “Quản trị rủi ro trong quá trình chuẩn bị mặt hàng nông sản xuất
khẩu của công ty cổ phần xuất nhập khẩu và hợp phức Vilexim” của Phạm Thanh
Hương khoa thương mại quốc tế, Đại học Thương Mại 2012.
Toàn bộ bài viết trên đã đưa ra một số lý thuyết rủi ro, phòng ngừa và giảm
thiểu rủi ro trong quá trình chuẩn bị hàng xuất khẩu, từ đó đưa ra các giải pháp hoàn
thiện quá trình đó được tốt hơn trong các kỳ kinh doanh tiếp theo.Các bài viết trên
đã giúp em hệ thống hóa cơ bản các lý thuyết, phân tích các rủi ro

Từ những cơ sở lý luận sẵn có và thực tiễn nêu trên thì để có thể tồn tại và
nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường thì việc nhận dạng và phân tích cũng như
đưa ra các giải pháp để kiểm soát và tài trợ rủi ro là hết sức cần thiết với Công ty
Cổ Phần tài nguyên và môi trường xanh. Tuy nhiên chưa có đề tài nào làm về hoàn
thiện công tác rủi ro do đó em mạnh dạn chọn đề tài : “Hoàn thiện công tác quản trị
rủi ro tại Công ty cổ phần tài nguyên và môi trường xanh”.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu đề tài “ Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tại công ty
cổ phần tài nguyên và môi trường xanh” nhằm đạt được những nhiệm vụ sau:
• Hệ thống lại một cách tổng quát về rủi ro, quản trị rủi ro, các loại rủi ro,
các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị rủi ro và quy trình quản trị rủi ro…
trong doanh nghiệp
• Từ trạng tình hình phát triển của công ty. Xem xét, phân tích, đánh giá được
mức độ hiệu quả của các hoạt động quản trị rủi ro, những thành công, hạn chế.
• Đưa ra được những kết luận về các công tác quản trị rủi ro tại công ty: các
nội dung quản trị rủi ro đang còn nhiều hạn chế tại đâu, nguyên nhân là gì,…Trên
cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản trị
rủi ro tại Công ty cổ phần tài nguyên và môi trường xanh.
4. Phạm vi nghiên cứu

• Phạm vi thời gian: Đề tài phân tích đánh giá công tác quản trị rủi trong hoạt
động sản xuất, kinh doanh của công ty trong 3 năm 2011, 2012, 2013 và đề xuất giải
pháp về công tác quản trị rủi ro cho công ty trong những kì kinh doanh tiếp theo.

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

2

Lớp: K45A1

Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

• Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu phân tích đánh giá công tác quản trị
rủi trong hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần tài nguyên và môi trường xanh.
• Phạm vi nội dung : Từ những thực trạng về rủi ro và công tác quản trị rủi ro của
công ty đề xuất một số giải phấp nhằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro của công ty.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1 Phương pháp thu thập dữ liệu
Để nắm được tình hình hiện tại về công tác quản trị rủi ro trong hoạt động
xuất nhập khẩu tại Công ty cổ phần tài nguyên và môi trường xanh và hoàn thành
bài khóa luận của mình thì trong thời gian thực tập tại công ty em đã tiến hành thu
thập thông tin có liên quan tới công tác quản trị rủi ro của công ty. Việc thu thập
thông tin được tiến hành theo phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp.Phương pháp
nghiên cứu các dữ liệu thứ cấp.
Nguồn số liệu thứ cấp: Qua sách, báo, tạp chí, tập san của phòng kinh doanh
của công ty Cổ phần tài nguyên và môi trường xanh., bản báo cáo kết quả hoạt động
kinh doanh của công ty Cổ phần tài nguyên và môi trường xanh các năm 2011,
2012, 2013, Tổng cục thống kê,các trang báo điện tử, các nghiên cứu trước đó …
5.2 Phương pháp phân tích dữ liệu
- Phương pháp phân tích, so sánh và suy luận logic: từ những thông tin thu
thập được, tác giả tiến hành phân tích, so sánh các thông tin thu được để rút ra được
các kết luận phục vụ cho quá trình đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác
quản trị rủi ro tại công ty Cổ phần tài nguyên và môi trường xanh..
- Phương pháp thống kê: là phương pháp tập hợp các số liệu theo mục tiêu
nghiên cứu nhất định. Việc thu thấp số liệu giữa tài liệu và thực tế được tổng hợp và
phân tích để có thể nêu lên cũng như đánh giá được thực trạng nguồn nhân lực hiện
nay. Từ những số liệu có được từ hai phương pháp trên, tác giả tiến hành thống kê

phân tích để rút ra được các số liệu có ích cho nghiên cứu.
- Phương pháp tổng hợp khái quát: là sẽ tổng hợp các số liệu để rút ra các
kết luận và các giải pháp hợp lý.
6. Kết cấu đề tài
Ngoài phần tóm lược, lời cảm ơn, mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục
sơ đồ, lời mở đầu,tài liệu tham khảo, phụ lục thì khóa luận gồm có 3 chương:
Chương 1: Một số lý luận cơ bản về công tác quản trị rủi ro trong doanh
nghiệp.
SVTH: Nguyễn Anh Lâm

3

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản trị rủi ro tại công
ty Cổ phần tài nguyên và môi trường xanh.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tại công ty Cổ phần
tài nguyên và môi trường xanh.

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

4

Lớp: K45A1

Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI
RO TRONG DOANH NGHIỆP

1.1. Rủi ro và quản trị rủi ro
1.1.1. Khái niệm rủi ro và rủi ro trong kinh doanh
1.1.1.1. Khái niệm rủi ro
Theo Từ điển Tiếng Việt : “Rủi ro là điều không lành, không tốt và bất ngờ
xảy đến”.
Theo Từ điển Oxford cho rằng: “Rủi ro là khả năng gặp nguy hiểm, hoặc bị
đau đớn, thiệt hại”.
Theo Frank Knight, một học giả Mỹ định nghĩa: “Rủi ro là những bất trắc có
thể đo lường được”. Cách tiếp cận của ông liên quan đến khả năng đo lường được
hoặc không đo lường được của bất trắc. Theo định nghĩa của Frank Knight thì
những bất trắc không thể đo lường được mới gọi là bất trắc còn loại có thể đo lường
được thì gọi là rủi ro.
Theo Allan Willet- học giả người Mỹ cho rằng: “Rủi ro là sự bất trắc cụ thể
liên quan đến một biến cố không mong đợi”. Như vậy cách tiếp cận của ông liên
quan đến thái độ của con người, những biến cố không mong đợi là rủi ro, những
biến cố mong đợi không phải là rủi ro.
Theo ông Nguyễn Hữu Thân, tác giả của “Phương pháp mạo hiểm và phòng
ngừa rủi ro trong kinh doanh” định nghĩa: “Rủi ro là sự bất trắc gây ra mất mát,
thiệt hại”. Cách tiếp cận này liên quan đến tác động của rủi ro cho rằng những bất
trắc không gây hậu quả mất mát, thiệt hại thì không gọi là rủi ro.
Như vậy, rủi ro là khả năng một sự kiện có thể xảy ra và sẽ có ảnh hưởng đến
việc đạt được mục tiêu.

Tóm lại, rủi ro là những thiệt hại, mất mát, nguy hiểm hoặc các yếu tố liên
quan đến nguy hiểm, khó khăn hay điều không chắc chắn có thể xảy ra cho con
người. Rủi ro được xem là sự không may mắn, gắn liền với tổn thất, mất mát, nguy
hiểm. Đó là sự tổn thất về tài sản hay là sự giảm sút lợi nhuận thực tế so với lợi
nhuận dự kiến. Rủi ro còn được hiểu là những bất trắc ngoài ý muốn xảy ra trong
quá trình kinh doanh, sản xuất của doanh nghiệp, tác động xấu đến sự tồn tại và
phát triển của một doanh nghiệp.
1.1.1.2. Khái niệm rủi ro trong kinh doanh
SVTH: Nguyễn Anh Lâm

5

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

Rủi ro trong kinh doanh là những vận động khách quan bên ngoài chủ thể
kinh doanh, gây khó khăn trở ngại cho chủ thể trong quá trình thực hiện mục tiêu,
tàn phá các thành quả đang có, ảnh hưởng đến hình ảnh, uy tín của công ty, buộc
các chủ thể phải tốn nhiều chi phí hơn về nhân lực, vật lực và thời gian trong quá
trình phát triển của mình.
1.1.2. Khái niệm về quản trị rủi ro
Quản trị rủi ro là quá trình bao gồm các hoạt động nhận dạng, phân tích, đo
lường và đánh giá rủi ro cũng như tìm các biện pháp kiểm soát, tài trợ khắc phục
các hậu quả của rủi ro đối với các hoạt động kinh doanh nhằm sử dụng tối ưu các
nguồn lực trong doanh nghiệp.
Hay nói một cách khác, quản trị rủi ro là quá trình tiếp cận rủi ro một cách

khoa học và có hệ thống nhằm nhận dạng, kiểm soát, phòng ngừa và giảm thiểu
những tổn thất, mất mát, những ảnh hưởng bất lợi của rủi ro đến hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp.
Ở đây có thể hiểu, quản trị rủi ro bao gồm một quy trình các nội dung bắt đầu
từ nhận dạng, có nghĩa là bước đầu xây dựng các rủi ro có thể xảy đến với doanh
nghiệp từ đó sắp xếp, phân loại, phân nhóm chỉ ra các rủi ro đặc biệt nghiêm trọng.
Từ đó, tiến hành phân tích, đo lường và đánh giá các rủi ro đó, trên các góc độ tần
suất, biên độ và thiệt hại rủi ro đó có thể gây ra từ đó tìm cách đối phó, tìm các biện
pháp loại bỏ hay giảm nhẹ thiệt hại, hay là đón nhận rủi ro, bằng cách này hay cách
khác, đó chính là nội dung cuối cùng, kiểm soát tài trợ rủi ro. Có thể nhận thấy rằng,
nhận dạng rủi ro, phân tích đánh giá và đo lường hay kiểm soát và tài trợ rủi ro thì
mục đích cuối cùng quản trị rủi ro hướng đến vẫn sẽ là chuẩn bị các biện pháp đối
phó một cách chủ động với các rủi ro có thể xảy ra và mục tiêu cuối cùng đó chính
là giảm nhẹ tối thiểu các tổn thất và mất mát, tận dụng các cơ hội có thể để biến
những điều không may thành cơ hội đột phá.
 Vai trò của quản trị rủi ro:
Quản trị rủi ro là công tác không thể thiếu trong mỗi tổ chức, doanh nghiệp.
Quản trị rủi ro giúp doanh nghiệp:
- Xây dựng được khuôn khổ nhằm giúp doanh nghiệp thực hiện kế hoạch
tương lai có tính chất nhất quán và có thể kiểm soát được.
- Tăng cường năng lực trong viêc ra quyết định, lập kế hoạch và sắp xếp thứ
tự ưu tiên công việc trên cơ sở hiểu biết thấu đáo và chặt chẽ về hoạt động kinh
SVTH: Nguyễn Anh Lâm

6

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

doanh và môi trường kinh doanh. Giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và ổn định
hơn, thu lợi nhuận về nhanh nhất và tiết kiệm được nguồn lực.
- Góp phần phân bổ và sử dụng hiệu quả những nguồn lực trong doanh
nghiệp. Nhằm giảm thiểu những sai sót trong mọi khía cạnh hoạt động của doanh
nghiệp.
- Bảo vệ và tăng cường tài sản cũng như hình ảnh của doanh nghiệp.
- Phát triển và hỗ trợ nguồn nhân lực và nền tảng tri thức của doanh nghiệp.
Tối ưu hóa hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
- Tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.
Từ những vai trò trên, một lần nữa có thể khẳng định, quản trị rủi ro là một
công cụ hữu ích, có vai trò quan trọng giúp cho tổ chức có khả năng chuẩn bị các
biện pháp đối phó một cách chủ động với các rủi ro có thể xảy ra đối với doanh
nghiệp.
1.1.3. Sự cần thiết của quản trị rủi ro
Rủi ro và tính không ổn định luôn tồn tại trong cuộc sống của con người và
trong hoạt động của mỗi doanh nghiệp. Nó gắn liền với sự vận động ngẫu nhiên, bất
ngờ của các sự vật, hiện tượng. Rủi ro có thể xuất phát từ những hạn chế trong nhận
thức của con người hay do chính những sai lầm của con người như: bất cẩn, chủ
quan, không tập trung khi làm việc… Bên cạnh đó tất cả các doanh nghiệp đều hoạt
động dưới sự tác động của các nhân tốvĩ mô như môi trường văn hóa, xã hội, tự
nhiên, kinh tế, chính trị… Các thiên tai có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Sự khác nhau
về phong tục, tập quán giữa các vùng miền cũng có thể là nguyên nhân gây ra
những rủi ro cho doanh nghiệp. Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay,
hoạt động của doanh nghiệp luôn tiềm ẩn những rủi ro xuất phát từ tình hình cung
cầu, biến động của giá cả, khách hàng, nhà cung cấp và các động thái của đối thủ
cạnh tranh. Chính vì vậy các doanh nghiệp không thể luôn luôn tìm cách né tránh
rủi ro mà phải chủ động thực hiện công tác quản trị rủi ro nhằm đối mặt, vượt qua

và tận dụng rủi ro để có thể mang lại lợi ích cho hoạt động kinh doanh.
Xã hội ngày càng phát triển, các loại rủi ro cũng trở nên ngày càng đa dạng,
phức tạp. Tình hình này đòi hỏi một quy trình quản trị rủi ro mang tính hệ thống,
khoa học nhằm nhận dạng, phân loại chính xác những nguy cơ rủi ro. Trên cơ sở
đánh giá, đo lường những ảnh hưởng của chúng với doanh nghiệp, nhà quản trị có

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

7

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

thể đề ra các biện pháp kiểm soát, tài trợ rủi ro thích hợp nhằm hạn chế tối đa những
mất mát, thiệt hại rủi ro gây ra đồng thời tận dụng chính những rủi ro để phát triển.
1.1.4. Các nguyên tắc quản trị rủi ro
Nguyên tắc 1:Quản trị rủi ro phải hướng vào mục tiêu phòng ngừa và khắc
phục hậu quả rủi ro.
Bất cứ một rủi ro nào xảy ra đều gây ra những hậu quả, tổn thất với các mức độ
khác nhau tùy theo từng điều kiện, hoàn cảnh, môi trường và tính chất của rủi ro. Hậu
quả ở đây có thể là thiệt hại về tài sản nhưng cũng có thể là những thiệt hại về tinh
thần, sức khỏe, thậm chí là tính mạng. Vì vậy quản trị rủi ro cần xem xét toàn bộ hoạt
động của tổ chức, xác định nguy cơ tiềm ẩn và khả năng xảy ra của các nguy cơ. Từ đó
có sự chuẩn bị các giải pháp để hạn chế các rủi ro xảy ra đó ở mức thấp nhất.
Vậy quản trị rủi ro hướng tới mục tiêu phòng ngừa và khắc phục hậu quả rủi
ro. Từ đó giúp cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp không bị gián

đoạn nhằm mang lại hiệu quả cao cho doanh nghiệp.
Nguyên tắc 2: Quản trị rủi ro gắn với trách nhiệm của nhà quản trị.
Nhà quản trị là người hoạch định, xây dựng và tổ chức thực hiện quy trình
quản trị rủi ro của doanh nghiệp. Trong suốt quá trình thực hiện quy trình đó, nhà
quản trị lại đóng vai trò là người kiểm tra, giám sát, đối chiếu những kết quả đạt
được với các mục tiêu đã đề ra để có những điều chỉnh thích hợp. Như vậy, nhà
quản trị có vai trò rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của quá trình quản trị
rủi ro. Do vậy nhà quản trị cần ý thức được trách nhiệm của mình gắn liền với công
tác quản trị rủi ro.
Nguyên tắc 3: Quản trị rủi ro gắn với tổ chức hay gắn với doanh nghiệp.
Hoạt động kinh doanh chứa đựng nhiều rủi ro, nhưng cũng nhiều cơ hội để
trụ vững và phát triển cho tổ chức hay doanh nghiệp nếu biết nắm bắt. Hay nói cách
khác rủi ro là một sản phẩm phụ tất yếu của mọi hoạt động kinh doanh. Các tổ chức
không thể loại trừ hoàn toàn các rủi ro. Rủi ro ảnh hưởng đến việc thực hiện các
mục tiêu của doanh nghiệp. Quản trị rủi ro là tổng thể những giải pháp mà bộ máy
quản trị doanh nghiệp cần tiến hành nhằm phát hiện, phòng ngừa hoặc giảm thiểu
các thiệt hại khi có rủi ro.
Như vậy hoạt động quản trị rủi ro là hoạt động không thể thiếu trong mỗi doanh
nghiệp và tổ chức, nó gắn liền với hoạt động của bất kì doanh nghiệp nào.
1.1.5.Mối quan hệ giữa quản trị rủi ro và quản trị hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp
SVTH: Nguyễn Anh Lâm

8

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

1.1.5.1. Nội dung mối quan hệ giữa quản trị rủi ro và quản trị hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp
Mối quan hệ giữa quản trị rủi ro và quản trị hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp là sự đan xen giữa quản trị chiến lược, quản trị hoạt động và quản trị rủi ro.
Quản trị chiến lược là những hoạt động quản trị để nhằm xác định những mục
tiêu lâu dài để thực hiện sứ mạng của một tổ chức hay một doanh nghiệp. Chức năng
của quản trị chiến lược bao gồm những hoạt động nhằm tìm ra sứ mạng, những chỉ tiêu
và nhiệm vụ của tổ chức, kế hoạch chiến lược của nó, cũng như quá trình đánh giá
được sử dụng để đo lường sự tiến triển của tổ chức đối với sứ mạng đó.
Quản trị hoạt động bao gồm những hoạt động liên quan đến hoạt động kinh
doanh như sản xuất, cung cấp các hàng hóa, dịch vụ nhằm thực hiện các mục tiêu
chiến lược. Chức năng của quản trị hoạt động bao gồm những hoạt động thực sự
hướng tổ chức đến nhiệm vụ của nó. Quản trị hoạt động phải trả lời được câu hỏi
“bằng cách nào tổ chức làm được điều nó cần phải làm?”
Quản trị rủi ro bao gồm tất cả các hoạt động để thực hiện được các hoạt động
tác nghiệp một cách có hiệu quả. Từ đó là cơ sở để thực hiện các mục tiêu dài hạn,
thực hiện sứ mạng của doanh nghiệp. Chức năng quản trị rủi ro bao gồm tất cả
những hoạt động làm cho việc đạt được sứ mạng của tổ chức một cách trực tiếp và
dễ dàng.
1.1.5.2.Những dấu hiệu thường thấy để nhận biết một hệ thống quản trị rủi
ro kém hiệu quả
Các dấu hiệu để nhận biết một hệ thống quản trị rủi ro kém hiệu quả là:
Thứ nhất, doanh nghiệp không xây dựng chính sách quản trị rủi ro. Chính
sách quản trị rủi ro cần được xây dựng một cách triệt để và được phổ biến rộng rãi
trong toàn doanh nghiệp để tất cả các nhân viên trong công ty đều nắm rõ. Nếu
không, công tác quản trị rủi ro trong công ty sẽ không được thực hiện đồng bộ,
thống nhất và không đạt được hiệu quả cao.
Thứ hai, doanh nghiệp không thực hiện những nỗ lực để ngăn chặn rủi ro.

Một trong những nguyên tắc quan trọng của quản trị rủi ro là rủi ro cần phải hướng
tới mục tiêu phòng ngừa. Nếu không nỗ lực ngăn chặn mà đợi tới khi rủi ro xảy ra
rồi mới tìm cách giải quyết thì sẽ rất tốn kém và không hiệu quả.

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

9

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

Thứ ba, không có người chịu trách nhiệm quản trị rủi ro doanh nghiệp. Công tác
quản trị rủi ro cũng như tất cả các công tác quản trị khác trong doanh nghiệp, đều cần
có người đứng ra chịu trách nhiệm. Mặc dù tất cả nhân viên trong công ty đều có trách
nhiệm tham gia quy trình quản trị rủi ro nhưng trách nhiệm quản trị rủi ro cần phải gắn
liền với nhà quản trị. Trong suốt quá trình thực hiện quy trình, nhà quản trị lại đóng vai
trò là người hoạch định, tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện.
Thứ tư, quản trị rủi ro không được xác định là vấn đề ưu tiên của doanh
nghiệp. Những doanh nghiệp chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của quản trị rủi ro
đối với hoạt động sản xuất kinh doanh, không xác định đây là vấn đề ưu tiên sẽ
thiếu sự đầu tư về tài chính, nhân lực cho công tác này. Như vậy sẽ ảnh hưởng đến
hiệu quả thực hiện quản trị rủi ro và do đó ảnh hưởng xấu tới hoạt động sản xuất
kinh doanh của công ty.
Thứ năm, doanh nghiệp ít quan tâm đến quản trị rủi ro hoặc quan tâm quá
muộn. Công tác quản trị rủi ro cần được tiến hành song song với các hoạt động khác
trong doanh nghiệp. Ngay từ khi bắt đầu đi vào sản xuất kinh doanh là công ty đã

cần thực hiện quản trị rủi ro và cần có sự quan tâm đúng mức. Việc ít quan tâm đến
quản trị rủi ro hoặc quan tâm quá muộn sẽ khiến hệ thống quản trị rủi ro không hiệu
quả, không đạt được các mục tiêu đề ra.
Thứ sáu, không có khuôn khổ đánh giá rủi ro thống nhất trong doanh nghiệp
Ngoài ra các dấu hiệu sau cũng chứng tỏ doanh nghiệp có một hệ thống quản
trị rủi ro không hiệu quả: Doanh nghiệp không gắn kết quản trị rủi ro với những quy
trình hay chuỗi giá trị của doanh nghiệp; Doanh nghiệp thực hiện quản trị rủi ro một
cách rời rạc; Doanh nghiệp thực hiện quản trị rủi ro một cách thiếu tập trung; Công
tác quản trị rủi ro ngày càng bị coi nhẹ trong doanh nghiệp; Không có sự đồng nhất
trong cách diễn đạt ngôn ngữ rủi ro trong doanh nghiệp; Thiếu sự trao đổi thông tin
về rủi ro trong doanh nghiệp; Hệ thống kiểm soát chiến lược của doanh nghiệp hoạt
động kém hiệu quả; Trong doanh nghiệp tồn tại “những vị trí đáng tin cậy” không
được kiểm soát; Phân công trách nhiệm không phù hợp.

1.2. Các nội dung của công tác quản trị rủi ro
1.2.1.Các rủi ro thường gặp trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
 Những rủi ro do tác động từ môi trường vĩ mô bao gồm: Rủi ro kinh tế, rủi
ro chính trị, rủi ro pháp lý, rủi ro cạnh tranh, rủi ro thông tin, rủi ro văn hóa- xã hội.
SVTH: Nguyễn Anh Lâm

10

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

Rủi ro kinh tế xuất phát từ các nguyên nhân như suy thoái kinh tế, khủng

hoảng kinh tế hay thâm hụt ngân sách, mất khả năng thanh toán nợ nước ngoài, lạm
phát cao dẫn đến không kiểm soát được giá cả. Những biến động bất lợi của ngoại
tệ, tỷ giá ngoại hối cũng lànguyên nhân dẫn tới rủi ro kinh tế.
Rủi ro chính trị phụ thuộc vào tính ổn định về chính trị, các quan điểm về
đầu tư nước ngoài, xuất nhập khẩu, các chính sách của Nhà nước về hạn ngạch, thuế
quan, chính sách lao động, kiểm soát ngoại hối và tiền tệ, chính sách lãi xuất, quy
định về môi trường. Nó cũng có thể xuất phát từ nguyên nhân quyền sở hữu không
chắc chắn, quốc hữu hóa và xung công hay việc thất thoát vốn ra nước ngoài.
Rủi ro pháp lý do sự thay đổi hay khác biệt về luật pháp liên quan đến kinh
doanh, thiếu kiến thức về pháp lý, thiếu chặt chẽ trong hợp đồng kinh tế, vi phạm
pháp luật quốc gia hoặc các tranh chấp, kiện tụng trong kinh doanh.
Rủi ro cạnh tranh xuất phát từ các nguyên nhân thiếu thông tin về sản phẩm
và công nghệ của đối thủ cạnh tranh, sự cạnh tranh của hàng giả, hàng hái, doanh
nghiệp chủ quan không thay đổi để nâng cao năng lực cạnh tranh, sự cạnh tranh
không lành mạnh, không công bằng. Loại rủi ro này cũng có thể xảy ra do xuất hiện
các bằng sáng chế, thương hiệu, mẫu mã được bảo vệ hoặc xuất hiện một sản phẩm
mới cạnh tranh trên thị trường…
Rủi ro thông tin do thiếu thông tin về các đối tác hoặc sự thay đổi giá cả trên
thị trường, thay đổi công nghệ, thiếu thông tin về khách hàng, thị trường mục tiêu
hay thông tin có được bị sai lệch, thông tin giả.
Rủi ro văn hóa, xã hội xuất phát từ sự không am hiểu phong tục tập quán, lối
sống, ngôn ngữ, các giá trị, chuẩn mực ứng xử…

 Theo nguồn gốc rủi ro, các rủi ro thường gặp là rủi ro do môi trường
thiên nhiên và rủi ro do các hiện tượng xã hội gây nên.
Rủi ro do môi trường thiên nhiên là nhóm rủi ro do các hiện tượng thiên
nhiên như: động đất, núi lửa, bão, lũ lụt, sóng thần,…gây ra. Những rủi ro này
thường dẫn đến những thiệt hại to lớn về người và của, làm cho các doanh nghiệp bị
tổn thất nặng nề nên có tên gọi là thiên tai/ thảm họa.
Rủi ro do các hiện tượng xã hội gây nên:là nhóm rủi ro bắt nguồn từ sự thay

đổi các chuẩn mực giá trị, hành vi của con người, cấu trúc xã hội, đặc điểm dân cư,
SVTH: Nguyễn Anh Lâm

11

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

các định chế… Đây là một nguồn rủi ro quan trọng. Nếu không nắm được điều này
sẽ có thể phải gánh chịu những thiệt hại nặng nề.
1.2.2. Quy trình quản trị rủi ro
1.2.2.1. Nhận dạng rủi ro
Nhận dạng rủi ro là quá trình xác định một cách liên tục và có hệ thống các
rủi ro có thể xảy ra trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
 Các nội dung nhận dạng rủi ro:
Nhận dạng rủi ro nhằm tìm kiếm các thông tin về tên và loại rủi ro, các mối
hiểm họa, các mối nguy hiểm. Cụ thể:
Mối hiểm họa: bao gồm các điều kiện tạo ra hoặc làm tăng mức độ tổn thất
của rủi ro.
Mối nguy: là một điều kiện thực hay tiền năng có thể là nguyên nhân của các
tai nạn gây tử vong hoặc làm thương tật cho con người, gây hư hỏng các loại máy
móc thiết bị, tài sản, hoặc là tổn thất về tài chính cho một tổ chức. Gồm có mối
nguy về vật chất, mối nguy đạo đức và mối nguy tinh thần. Có 3 loại mối nguy: mối
nguy vật chất, mối nguy đạo đức, mối nguy tinh thần.
 Mối nguy vật chất là tình trạng vật chất yếu kém làm tăng khả năng xảy ra
mất mát.

 Mối nguy đạo đức là sự không trung thực của một cá nhân nào đó là tăng
khả năng xảy ra mất mát.
 Mối nguy tinh thần là sự bất cẩn hay thờ ơ của một cá nhân dẫn đến mất
mát vì sự chủ quan của cá nhân.
Để thực hiện tốt được công tác quản trị rủi ro, nhà quản trị cần tập trung vào
hai vấn đề chính đó là: nguồn rủi ro và nhóm đối tượng rủi ro.
Nguồn rủi ro là nơi phát sinh mối hiểm họa và mối nguy hiểm, thường được
tiếp cận là ở yếu tố của môi trường hoạt động của doanh nghiệp, bao gồm: môi
trường chung (Môi trường chính trị,luật pháp, kinh tế, văn hóa- xã hội, môi trường
tự nhiên, khoa học kỹ thuật công nghệ); môi trường đặc thù (khách hàng, nhà cung
cấp, đối thủ canh tranh, các cơ quan hữu quan) và môi trường bên trong (nhận thức
của con người, của nhà quản trị).
Nguy cơ rủi ro hay còn gọi là nhóm đối tượng rủi ro là đối tượng chịu kết
quả, hậu quả đươc hay mất, bao gồm có nguy cơ rủi về tài sản, nguy cơ rủi ro về
trách nhiệm pháp lý, nguy cơ rủi ro về nguồn nhân lực.

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

12

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

Nguy cơ rủi ro về tài sản là khả năng được hay mất đối với tài sản vật chất, tài
sản tài chính hay tài sản vô hình của tổ chức (danh tiếng,hỗ trợ về chính trị, quyền tác
giả)và các kết quả này xảy ra do các hiểm họa hoặc rủi ro. Tài sản có thể bị hư hỏng, bị

hủy hoại hay tàn phá, mất mát hoặc giảm giá theo nhiều cách khác nhau.
Nguy cơ rủi ro về trách nhiệm pháp lý có thể được hiểu là các nguy cơ gây ra
các tổn thất về trách nhiệm pháp lý đã được quy định.Nguy cơ rủi ro về trách nhiệm
pháp lý thực sự là một bộ phận của nguy cơ rủi ro về tài sản.
Nguy cơ rủi ro về nguồn nhân lực là những nguy cơ có liên quan đến con
người của tổ chức, rủi ro có thể gây tổn thương hoặc tử vong cho các nhà quản lý,
công nhân viên hay các đối tượng có liên quan đến tổ chức như khách hàng, nhà
cung cấp, người cho vay,các cổ đông…
 Cơ sở nhận dạng rủi ro:
Nhận dạng rủi ro dựa trên cơ sở các số liệu thống kê, dựa trên các thông tin
thu thập được từ môi trường, dựa trên phân tích hoạt động của doanh nghiệp và dựa
trên trực giác, kinh nghiệm của nhà quản trị.
 Các phương pháp nhận dạng rủi ro:
Phương pháp chung để nhận dạng rủi ro là phương pháp xây dựng bảng liệt
kê. Đây là phương pháp tổ chức, xây dựng các bảng liệt kê để đi tìm các câu trả lời
cho các câu hỏi được đặt ra trong các tình huống nhất định, để từ đó nhà quản trị có
thông tin nhận dạng và xử lý các đối tượng rủi ro. Bảng liệt kê thực chất là bảng liệt
kê các tổn thất tiền năng với mục đích nhắc nhở nhà quản trị rủi ro các tổn thất có
thể có, và thu thập các thông tin diễn tả cách và mức độ doanh nghiệp gặp phải các
tổn thất tiềm năng đó từ đó đúc kết một chương trình bảo hiểm.
Các phương pháp nhận dạng cụ thể được sử dụng bao gồm:
 Phương pháp phân tích báo cáo tài chính: Bằng cách phân tích báo cáo
hoạt động kinh doanh, bản dự báo về tài chính và dự báo về ngân sách kết hợp với
các tài liệu khác nhà quản trị có thể xác định được các nguy cơ rủi ro của doanh
nghiệp về tài sản và về trách nhiệm pháp lý về nguồn nhân lực. Bằng cách kết hợp
các báo cáo này với các dự báo về tài chính và dự toán ngân sách, ta cũng có thể
phát hiện các rủi ro trong tương lai.
 Phương pháp lưu đồ: Nhà quản trị sẽ xây dựng một hay một dãy các lưu
đồ trình bày tất cả các hoạt động của tổ chức, bắt đầu từ khâu nguyên liệu đến khi

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

13

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

thành phẩm đưa đến tay người tiêu dùng. Trên cơ sở đó nhà quản trị có điều kiện
phân tích những nguyên nhân, liệt kê các tổn thất tiềm năng về tài sản và trách
nhiệm pháp lý về nguồn nhân lực có thể có.
 Phương pháp thanh tra hiện trường:Bằng cách trực tiếp quan sát các hoạt
động diễn ra ở mỗi đơn vị, mỗi bộ phận, mỗi cá nhân trong doanh nghiệp và các
hoạt động tiếp theo sau đó của nó, nhà quản trị tìm hiểu được các mối hiểm họa,
nguyên nhân và các đối tượng rủi ro. Qua đó, họ có thể rút ra các nhận định khách
quan về những rủi ro thường gặp trong hoạt đông kinh doanh của doanh nghiệp.
 Phương pháp làm việc với bộ phận khác của doanh nghiệp: Nhà quản trị
có thể nhận dạng các rủi ro thông qua việc giao tiếp, trao đổi với các cá nhân và các
bộ phận khác trong doanh nghiệp hoặc thông qua hệ thống tổ chức không chính
thức. Với cách này, thông tin có thể được thu thập bằng văn bản hoặc bằng miệng.
 Phương pháp làm việc với bộ phận khác bên ngoài: Thông qua sự tiếp
xúc, trao đổi, bàn luận với các cá nhân, tổ chức bên ngoài doanh nghiệp, có mối
quan hệ với doanh nghiệp (như là các cơ quan thuế, các cơ quan thông tin quảng
cáo, các văn phòng luật), nhà quản trị có điều kiện bổ sung các rủi ro mà họ có thể
bỏ sót, đồng thời có thể phát hiện ra các nguy cơ rủi ro từ chính các đối tượng này.
 Phương pháp phân tích hợp đồng: Nhà quản trị nên nghiên cứu kĩ các hợp
đồng để xem rủi ro có tăng hay giảm qua các hợp đồng này do có nhiều rủi ro có thể

phát sinh từ các quan hệ hợp đồng với người khác.
 Phương pháp nghiên cứu số lượng tổn thất trong quá khứ: Bằng cách
tham khảo hồ sơ được lưu trữ về các tổn thất trong quá khứ, nhà quản trị có thể dự
báo được các xu hướng tổn thất có thể xảy ra trong tương lai.
Việc nhận dạng rủi ro cần được thực hiện thường xuyên, liên tục và có hệ
thống, cần kết hợp các phương pháp nhận dạng rủi ro khác nhau để công tác nhận
dạng rủi ro đạt hiệu quả tốt nhất.
1.2.2.2. Phân tích rủi ro
Phân tích rủi ro là quá trình nghiên cứu những hiểm họa, xác định nguyên
nhân gây ra rủi ro và phân tích những tổn thất.
 Nội dung phân tích rủi ro:
Phân tích hiểm họa là quá trình phân tích những điều hiện hay yếu tố tạo ra
rủi ro hoặc những điều kiện, những yếu tố làm tăng mức độ tổn thất khi rủi ro xảy
ra. Nhằm tổng hợp các thông tin, là cách thức để nhắc nhở có hiệu quả đến những
người có liên quan. Để phân tích được các hiểm họa có thể xảy ra, nhà quản trị có
SVTH: Nguyễn Anh Lâm

14

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

thể điều tra bằng các mẫu điều tra khác nhau, tùy thuộc vào từng tình huống của các
đối tượng rủi ro hoặc là thông qua quá trình kiểm soát trước, kiểm soát trong và
kiểm soát sau để phát hiện ra mối hiểm họa.
Phân tích nguyên nhân rủi ro là một phần quan trọng của phân tích rủi

ro.Theo lý thuyết “DOMINO” của H.W.Henrich, để tìm ra biện pháp phòng ngừa
rủi ro một cách hữu hiệu thì cần phân tích rủi ro, tìm ra các nguyên nhân rồi tác
động đến các nguyên nhân, thay đổi chúng, từ đó sẽ phòng ngừa được rủi ro.
Nguyên nhân rủi ro có thể xuất phát từ nguyên nhân khách quan (điều kiện
kinh tế, từ môi trường kinh doanh như lạm phát, thay đổi thuế, hạn ngạch, cạnh
tranh không lành mạnh,..) hoặc nguyên nhân chủ quan (sai lầm của tổ chức về lựa
chọn chiến lược kinh doanh, thiếu thông tin quản trị, thiếu kiến thức, sơ xuất và bất
cẩn trong hoạt động, do tinh thần làm việc kém…)
Phân tích tổn thất có thể là phân tích những tổn thất đã xảy ra và dựa trên sự
đo lường để đánh giá những tổn thất đã xảy ra. Và có thể căn cứ vào hiểm họa,
nguyên nhân rủi ro từ đó nhà quản trị dự đoán các tổn thất có thể có. Nếu rủi ro và
tổn thất chưa xảy ra, căn cứ vào hiểm họa, nguyên nhân rủi ro người ta dự đoán
những tổn thất có thể xảy ra.
1.2.2.3. Kiểm soát rủi ro và tài trợ rủi ro
Kiểm soát rủi ro là việc sử dụng các biện pháp như kĩ thuật, công cụ, chiến
lược,…để né tránh, ngăn ngừa, giảm thiểu những tổn thấy, những ảnh hưởng không
mong đợi có thể đến với tổ chức khi rủi ro xảy ra.
Kiểm soát rủi ro giúp tăng độ an toàn trong kinh doanh, giảm chi phí hoạt
động kinh doanh chung, hạn chế được những tổn thất xảy ra đối với con người và
tăng uy tín của doanh nhiệp trên thương trường cũng như tìm kiếm được những cơ
hội và biến cơ hội kinh doanh thành hiện thực.
 Các phương pháp kiểm soát rủi ro:
Việc kiểm soát rủi ro có thể thực hiện thông qua các phương pháp sau:
 Điều tiết rủi ro: có thể thực hiện thông qua cách loại trừ/ né tránh rủi ro;
hoặc cách giảm thiểu rủi ro thông qua giảm thiểu tổn thất; hoặc cách giảm tổn thất
thông qua làm giảm mức tổn thất, làm giảm sự hiện diện của tổn thất hay tăng hiệu
quả của hoạt động cứ hộ và phục hồi tổn thất với một chi phí kinh tế.

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

15

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

 Loại trừ rủi ro: Né tránh rủi ro “đóng vai trò an toàn” hay chọn rủi ro nhỏ
nhất. Phương pháp này không được sử dụng rộng rãi, được dùng để xử lý những rủi
ro không được chấp nhận.
 Giảm rủi ro: Giảm tần số xảy ra tổn thất, kết quả thường có thể làm tăng
hiệu quả kinh tế.
 Ngăn ngừa và giảm tổn thất: Việc giảm khả năng và hậu quả của tổn thất,
cực đại hóa giá trị cứu trợ là một phương pháp không giống các mục tiêu khác của
quản trị rủi ro, nó không điều tiết rủi ro nhưng lại làm giảm bớt mức độ của tổn thất.
 Lưu trữ tổn thất: Đây là phương pháp rất quan trọng trong xử lý rủi ro, nó
còn được coi trọng hơn cả phương pháp bảo hiểm vì mó làm tăng thêm công việc
kiểm soát tổn thất.
 Chuyển giao tổn thất: là phương pháp chuyển giao tổn thất cho một tổ chức
hoặc một ai đó. Bảo hiểm là hình thức thường được sử dụng trong chuyển giao rủi ro.
Ngoài ra còn có hình thức chuyển giao khác như bảo hành các hoạt động thỏa thuận.
Tài trợ rủi ro là hoạt động cung cấp những phương tiện để đền bù tổn thất
xảy ra, hoặc là tạo lập các quỹ cho các chương trình khác nhau để giảm bớt tổn thất.
 Các biện pháp cơ bản để tài trợ rủi ro:
 Tự khắc phục: là biện pháp các nhân hoặc tổ chức bị rủi ro tự thanh toán
các chi phí tổn thất, có thể là chủ động hoặc bị động trong công tác tự khắc phục rủi
ro. Nguồn bù đắp là nguồn tự có của chính tổ chức, cộng thêm ngườn vay mượn mà
tổ chức đó phải có trách nhiệm hoàn trả…

Tự khắc phục là một biện pháp tiết kiệm chi phí, khuyến khích né tránh,
ngăn ngừa và giảm thiểu rủi ro, tổn thất. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nó lại
có thể làm tổ chức tốn kém chi phí cao hơn các biện pháp khác và có thể dẫn tới
những tổn thất nghiêm trọng.
Biện pháp tự khắc phục có hiệu quả trong một số trường hợp sau: rủi ro được
dự đoán, đo lường một cách hiệu quả, mức độ nghiêm trọng của rủi ro không quá
lớn và chỉ áp dụng duy nhất biện pháp tự khắc phục rủi ro mà không áp dụng thêm
các biện pháp khác.
 Chuyển giao rủi ro: là công cụ kiểm soát rủi ro, tạo ra nhiều thực thể khác
nhau thay vì một thực thể phải gánh chịu rủi ro. Chuyển gia rủi ro có thể được thực
hiện bằng cách: bảo hiểm, chuyển tài sản và hoạt động có rủi ro đến một người hay
một nhóm người, chuyên giao bằng hợp đồng giao ước.

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

16

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

 Trung hòa: mô tả hành động nhờ đó một khả năng thắng được bù trừ từ
một khả năng thua. Hình thức này thường được sử dụng để ngăn chặn các rủi ro
xuất hiện khi giá nguyên vật liệu hay tỷ giá hối đoái thay đổi.
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới công tác quản trị rủi ro trong doanh nghiệp
1.3.1. Nhóm nhân tố bên trong doanh nghiệp
Môi trường bên trong bao gồm các nguồn lực về con người, tài chính, công

nghệ, sản phẩm, giá, kênh phân phối, xúc tiến quảng cáo, văn hóa của doanh
nghiệp…Mỗi nhân tố, đều có những ảnh hưởng quan trọng đến hoạt động hoạt động
quản trị của doanh nghiệp.
Nhân tố con người, được xem là trung tâm của mọi hoạt động. Theo quan
điểm quản trị hiện đại, con người hoàn toàn có thể đo lường, dự báo trước được các
rủi ro có thể xảy ra và tìm các né tránh hay tận dụng chúng. Tuy nhiên, con người
cũng có thể là mối hiểm họa có thể gây nên các rủi ro cho mỗi doanh nghiệp.
Về thông tin, độ chính xác, kịp thời của thông tin là rất quan trọng đối với
hoạt động quản trị rủi ro của doanh nghiệp. Nắm bắt được những thông tin nhanh,
chính xác giúp doanh nghiệp đưa ra được các quyết định quản trị nhanh nhạy và kịp
thời. Nếu như thông tin đến không kịp thời, độ chính xác kém doanh nghiệp sẽ hoàn
toàn bị động trước các mối nguy hiểm.
Tài chính là một trong các nhân tố quyết định sự đầu tư cho các hoạt động
quản trị rủi ro. Tài chính vững mạnh, có khả năng đầu tư cho các hoạt động quản trị
sẽ giúp cho các hoạt động quản trị được thực hiện tốt hơn, trôi chảy hơn, cũng như
tạo thuận lợi cho các hoạt động trong nội dung tài trợ rủi ro.
Ngoài ra, các nhân tố như giá thành, văn hóa doanh nghiệp,…đều có ảnh
hưởng đến hoạt động quản trị rủi ro của doanh nghiệp.
1.3.2. Nhóm nhân tố thuộc môi trường kinh doanh
1.3.2.1. Các nhân tố thuộc môi trường vi mô
Các nhân tố như nhà đầu tư, nhà cung cấp,đối thủ cạnh tranh, khách hàng,…
đều là những nhân tố có ảnh hưởng lớn đến hoạt động quản trị rủi ro của công ty.
Nhà đầu tư có ảnh hưởng tới nguồn tài chính trong doanh nghiệp, nếu nguồn
tài chính gặp vấn đề sẽ kéo theo sự ngừng trệ của tất cả các hoạt động sản xuất, kinh
doanh trong công ty. Do đó, rủi ro về tài chính xuất phát từ nhà đầu tư có thể kéo
theo những rủi ro khác trong quá trình tác nghiệp của công ty.
SVTH: Nguyễn Anh Lâm

17

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

Nhà cung cấp có ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng, giá thành và chất lượng
sản phẩm. Do đó đây là một nhân tố có ảnh hưởng quan trọng tới quản trị rủi ro. Rủi
ro từ phía nhà cung cấp có thể xuất phát từ năng lực thực hiện không tốt, khả năng
vi phạm hợp đồng, ngừng cung cấp, số lựơng hàng hóa không ổn định, không đảm
bảo chất lượng theo yêu cầu,…
Đối thủ cạnh tranh luôn mang đến những mối nguy hiểm về sự cạnh tranh
không lành mạnh, tung sản phẩm mới chiếm lĩnh thị trường hiện tại của doanh
nghiệp… Việc phân tích, đánh giá những rủi ro từ phía đối thủ cạnh tranh là công
việc mà nhà quản trị rủi ro không thể bỏ qua.
Khách hàng luôn có nhiều nhu cầu mới, họ có thể sẽ lựa chọn các sản phẩm
của đối thủ cạnh tranh. Khách hàng cũng chính là đối tượng lan truyền thông tin về
sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp. Nếu những thông tin của họ bất lợi cho doanh
nghiệp thì sẽ gây ra rất nhiều rủi ro về tài chính cũng như thương hiệu cho công ty.
1.3.2.2. Các nhân tố thuộc môi trường vĩ mô
 Nhóm nhân tố thuộc môi trường chính trị
Ở mỗi quốc gia, tùy theo điều kiện riêng của mình, mà lựa chọn một kiểu tổ
chức Chính phủ thích hợp. Cách tổ chức chính phủ ở các nước khác nhau rất khác
nhau, nếu các nhà kinh doanh không nắm được điều này thì tất yếu sẽ gặp phải
nhiều khó khăn, trở ngại. Nếu ai không hiểu biết, nắm vững và thích nghi được với
những chính sách tại quốc gia mình kinh doanh thì sẽ phải chịu rủi ro.
Rủi ro về chính trị có thể xuất hiện ở mọi quốc gia nhưng mức độ rủi ro ở
mỗi nước là khác nhau. Ở những nước có chế độ chính trị ổn định thì mức độ rủi ro
chính trị sẽ thấp, ngược lại ở những nước thường xảy ra bạo loạn hoặc chính sách

thường xuyên thay đổi thì rủi ro chính trị sẽ ở mức độ cao.Rủi ro chính trị không chỉ
có ở trong nội bộ mỗi quốc gia mà còn xuất hiện khi mối quan hệ giữa các quốc gia
trở nên căng thẳng.
 Nhóm nhân tố thuộc môi trường pháp lý
Một trong những yếu tố của môi trường bên ngoài có ảnh hưởng to lớn đến
hoạt động quản trị rủi ro của doanh nghiệp là môi trường pháp luật.Các chế độ luật
pháp của mỗi quốc gia ảnh hưởng đến cách thức mà các nhân tố then chốt của quá

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

18

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

trình quản lý được thực hiện. Các hệ thống luật pháp này có thể liên quan trực tiếp
đến công việc kinh doanh trong một nước, giữa hai hay nhiều nước.
Trong điều kiện hội nhập và toàn cầu hóa, khi các mối quan hệ xã hội ngày
càng được mở rộng và phức tạp, để tránh rủi ro do môi trường luật pháp thì các nhà
quản trị rủi ro lại càng phải chú trọng nghiên cứu cả pháp luật của nước mình, pháp
luật của nước đối tác- nơi đến làm ăn kinh doanh và pháp luật quốc tế.
 Nhóm nhân tố thuộc môi trường kinh tế
Từ sau cuộc đại khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu (20072009), kinh tế thế giới nói chung và kinh tế Việt Nam nói riêng phát triển rất mong
manh và đầy rẫy những bất trắc khó lường. Thâm hụt ngân sách, nợ xấu, lạm phát
tăng cao, những biến động bất lợi của ngoại tế, tỷ giá hối đoái,… có thể đem theo
rủi ro về nhu cầu hàng hóa, khả năng thanh toán, các bản hợp đồng thanh toán, nguy

cơ về sự chênh lệch giá cho mỗi doanh nghiệp.
Trong tình hình kinh tế biến động như hiện nay, nhà quản trị rủi ro cần có sự
đầu tư nghiên cứu, nhanh nhạy trong việc phán đoán và nắm bắt sự thay đổi của nền
kinh tế để có thể hạn chế nguy cơ rủi ro hoặc tổn thất khi rủi ro xảy ra, thậm chí tận
dụng những biến động đó để mang lại lợi ích cho doanh nghiệp.
 Nhóm nhân tố thuộc môi trường tự nhiên
Môi trường tự nhiên là yếu tố chứa đựng nhiều bất trắc khó lường trước như
sóng thần, lũ lụt, đất lở, hạn hán, động đất,… Một khi những rủi ro này xảy ra
thường sẽ gây ra thiệt hại lớn cả về người và của. Vì vậy nhà quản trị rủi ro cần đặc
biệt chú trọng đề ra những biện pháp phòng ngừa và chủ yếu là khắc phục tổn thất
do những rủi ro này gây ra.
Hiện nay, quản lý thảm họa thiên tai được coi là ưu tiên cao của hiệp hội các
quốc gia Đông Nam Á ASEAN, trong đó có Việt Nam. ASEAN đã thông qua Hiệp
định về Quản lý thảm họa và ứng phó khẩn cấp, nhiều hoạt động quan trọng đã
được triển khai trên cả bốn phần chiến lược (đánh giá giám sát rủi ro, cảnh báo sớm,
phòng ngừa và giảm nhẹ, ứng phó và phục hồi sau thiên tai).
 Nhóm nhân tố thuộc môi trường công nghệ
Môi trường công nghệ gồm những yếu tố rất năng động, chứa đựng nhiều cơ
hội và nguy cơ đối với các doanh nghiệp. Trong một “thế giới phẳng với cuộc cách
mạng khoa học công nghệ tiến nhanh như vũ bão” thì môi trường công nghệ có ảnh
SVTH: Nguyễn Anh Lâm

19

Lớp: K45A1


Trường Đại Học Thương Mại

Khóa Luận Tốt nghiệp

hưởng rất lớn đến hoạt động của doanh nghiệp. Thay đổi công nghệ cho phép tạo ra
hàng loạt các sản phẩm mới với tính năng, chất lượng vượt trội. Nhưng cũng chính
những thay đổi công nghệ sẽ làm cho những sản phẩm hiện hữu bị lạc hậu, dễ dàng
bị thải hồi chỉ sau một đêm.
Sự thay đổi công nghệ bao gồm cả sáng tạo và hủy diệt, đem đến cả cơ hội và
nguy cơ, vì vậy cần đặc biệt quan tâm đến việc quản trị rủi ro trong môi trường này.
 Nhóm nhân tố thuộc môi trường văn hóa- xã hội
Nhóm nhân tố thuộc môi trường văn hóa cũng tiềm ẩn không ít các nguy cơ
rủi ro. Đây là những rủi ro xuất phát từ sự thiếu hiểu biết các phong tục, tập quán,
tín ngưỡng, lối sống của người khác/ dân tộc khác, từ đó dẫn đến cách hành xử
không phù hợp gây ra những thiệt hại, mất mát, mất cơ hội kinh doanh. Trong điều
kiện hội nhập, khi Việt Nam đã là thành viên của tổ chức thương mại quốc tế WTO,
số công dân nước ngoài đang làm việc, học tập ở Việt Nam ngày càng tăng, nếu
không nghiên cứu về văn hóa của các dân tộc khác, bạn có thể gặp rủi ro trên chính
quê hương mình.

SVTH: Nguyễn Anh Lâm

20

Lớp: K45A1