Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Xã hội học: Vai trò của gia đình, dòng họ đối với việc thực hiện nghĩa vụ quân sự của thanh niên hiện nay (nghiên cứu trường hợp huyện Ứng Hòa, thành phố Hà Nội)

H C VI N CHÍNH TR QU C GIA H

CHÍ MINH

Công trình ñư c hoàn thành t i
H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh
Ngư i hư ng d n khoa h c:

B CH HOÀNG KHÁNH

1. GS.TS Nguy n Đình T n
2. PGS.TS Ph m Xuân H o

VAI TRÒ C A GIA ĐÌNH, DÒNG H

Ph n bi n 1: ……………………………………
……………………………………

Đ I V I VI C TH C HI N NGHĨA V QUÂN S
C A THANH NIÊN HI N NAY

(Nghiên c u trư ng h p huy n

ng Hòa,

Ph n bi n 2: ……………………………………
……………………………………

thành ph Hà N i)
Chuyên ngành: Xã h i h c

Ph n bi n 3: ……………………………………
……………………………………

Mã s : 62 31 30 01
Lu!n án s" ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m lu!n án c p H c vi n
h p t i H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh
Vào h i.......gi ........ngày.......tháng........năm 201….
TÓM T T LU N ÁN TI N SĨ XÃ H I H C

HÀ N I - 2014

Có th# tìm hi#u lu!n án t i: Thư vi n Qu c gia và
Thư vi n H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh


1

2

M$ Đ%U
1. Tính c p thi&t c'a ñ( tài nghiên c)u
Gia ñình, dòng h có v th , vai trò to l n trong công cu c d ng
nư c và gi nư c c a dân t c ta. Gia ñình, dòng h là nh ng ñơn v xã
h i l p nên làng xã, xác l p và kh ng ñ nh ch quy n c a ñ t nư c trên
biên gi i ñ t li n, bi n ñ o. Gia ñình, dòng h ñ ng viên và t ch c cho
con em tham gia l c lư ng vũ trang, BVTQ, ñ ng th i là h u phương
v ng ch c cho ti n tuy n ñánh gi c.
Hi n nay, trong ñi u ki n th i bình, nhu c u g i thanh niên nh p ngũ
ph c v trong quân ñ i không nhi u. M t s công dân trong ñ tu i
NVQS ñư c mi n, hoãn nh p ngũ. Đi u này ñã t!o ra cho công tác

tuy n quân hàng năm c a các ñ a phương nh ng thu n l i và không ít
khó khăn. V n ñ công b#ng, bình ñ ng, công khai, dân ch trong th c
hi n NVQS c a công dân ñã và ñang là v n ñ xã h i c n quan tâm gi i
quy t $ ñ a phương cơ s$ hi n nay.
Hàng năm, ch t lư ng g i thanh niên nh p ngũ c a các ñ a phương
ph thu c r t nhi u vào vai trò c a h th ng chính tr cơ s$, c a các
ñoàn th chính tr - xã h i và vai trò c a gia ñình, dòng h . Gia ñình,
dòng h là nhân t quan tr ng, quy t ñ nh ñ n vi c th c hi n NVQS c a
thanh niên. Gia ñình, dòng h xây d ng và nuôi dư%ng ý th c NVQS
cho thanh niên, ñ ng viên và t ch c cho thanh niên nh p ngũ, giúp
thanh niên yên tâm th c hi n nhi m v trong th i gian t!i ngũ.
Nh#m góp ph n lý gi i v lý lu n và th c ti n vai trò gia ñình, dòng
h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên, cung c p cơ s$ khoa
h c th c ti n cho vi c hình thành các gi i pháp phát huy vai trò gia
ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên, tác gi l a
ch n v n ñ : “Vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n
NVQS c a thanh niên hi n nay” (Nghiên c u trư ng h p huy n ng
Hoà, thành ph Hà N i) làm ñ tài nghiên c u c a lu n án.
2. M*c ñích, nhi m v* nghiên c)u
M c ñích nghiên c u
Làm rõ nh ng v n ñ cơ b n v lý thuy t và th c ti n vai trò c a gia
ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên; ñánh và ñ
xu t gi i pháp phát huy vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c
hi n NVQS c a thanh niên trong nh ng năm t i.
Nhi m v nghiên c u
- Làm rõ nh ng v n ñ lý thuy t v vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i
v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên.

- Đánh giá vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n
NVQS c a thanh niên hi n nay.

- Đ xu t gi i pháp phát huy vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i
vi c th c hi n NVQS c a thanh niên.
3. Đ i tư ng, khách th#, ph m vi nghiên c)u
Đ i tư ng nghiên c u: Vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c
th c hi n NVQS c a thanh niên.
Khách th nghiên c u: - Gia ñình, dòng h có thanh niên không
trúng tuy n NVQS; gia ñình, dòng h có thanh niên nh p ngũ; - Thanh
niên trong ñ tu i th c hi n NVQS theo quy ñ nh c a pháp lu t; thanh
niên ñang th c hi n NVQS.
Ph m vi nghiên c u:
- V không gian: Huy n ng Hòa, thành ph Hà N i.
- V th i gian: T* năm 2006 ñ n năm 2014. Th i ñi m kh o sát th c t :
năm 2012, 2013.
- V n i dung: Nghiên c u tương quan gi a gia ñình, dòng h v i
vi c th c hi n NVQS c a thanh niên; làm rõ vai trò c a gia ñình, dòng
h ñ i v i vi c t ch c th c hi n NVQS, xây d ng n n QPTD, BVTQ.
4. Câu h+i nghiên c)u
- Gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên
ñư c th hi n trên nh ng vai trò gì?
- Y u t nào có m i quan h v i vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i
v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên hi n nay?
5. Gi thuy&t nghiên c)u, các bi&n s và khung nghiên c)u
5.1. Gi thuy t nghiên c u
Gi thuy t th nh t: Gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS
c a thanh niên luôn th hi n vai trò quan tr ng, quy t ñ nh trong giáo
d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên chưa ñ n tu i nh p ngũ, giáo
d c, ñ ng viên thanh niên tham gia ñăng ký, khám tuy n NVQS, giáo
d c, ñ ng viên thanh niên lên ñư ng nh p ngũ và ñ ng viên, chăm lo
thanh niên ñang t!i ngũ $ ñơn v quân ñ i.
Gi thuy t th hai: Vai trò c a gia ñình, dòng h trong th c hi n NVQS

c a con cháu có m i quan h ch t ch+ v i ñ c ñi m c a gia ñình, s lư ng
con trai c a gia ñình.
Gi thuy t th ba: Trong nh ng năm t i, vai trò c a gia ñình, dòng
h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên trong giáo d c, tuyên
truy n NVQS cho thanh niên chưa ñ n tu i nh p ngũ, giáo d c, ñ ng
viên thanh niên tham gia ñăng ký, khám tuy n NVQS, giáo d c, ñ ng


3

4

viên thanh niên lên ñư ng nh p ngũ và ñ ng viên, chăm lo thanh niên
ñang t!i ngũ $ ñơn v quân ñ i s+ ngày càng tăng.
5.2. H các bi n s
Bi n s ñ c l p: - S lư ng con trai c a gia ñình; - Đ c ñi m c a gia
ñình: thu nh p; ngh nghi p; trình ñ h c v n c a b thanh niên; gia ñình
có b m, là ñ ng viên và gia ñình không có b m, là ñ ng viên.
Bi n s ph thu c: - Giáo d c, truyên truy n NVQS cho thanh niên
chưa ñ n tu i nh p ngũ; - Giáo d c, ñ ng viên thanh niên ñăng ký, khám
tuy n NVQS; - Giáo d c, ñ ng viên thanh niên lên ñư ng th c hi n
NVQS khi có l nh g i nh p ngũ; - Đ ng viên, chăm lo thanh niên ñang t!i
ngũ $ ñơn v quân ñ i.
Y u t khách quan: - Đư ng l i, ch trương c a Đ ng, chính sách, pháp
lu t c a Nhà nư c; - Đi u ki n kinh t c a ñ a phương; - H th ng chính
tr $ cơ s$; - C ng ñ ng làng xã.
5.3. Khung nghiên c u

6. Cơ s. phương pháp lu!n, phương pháp nghiên c)u
6.1. Phương pháp lu n

Lu n án v n d ng phương pháp lu n c a ch nghĩa duy v t bi n
ch ng, duy v t l ch s.; tư tư$ng H Chí Minh, quan ñi m c a Đ ng
C ng s n Vi t Nam và pháp lu t, chính sách c a Nhà nư c C ng hòa xã
h i ch nghĩa Vi t Nam v NVQS, v gia ñình có công v i cách m!ng,
có thanh niên ñang t!i ngũ ñ phân tích, ñánh giá vai trò c a gia ñình,
dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên.
6.2. Phương pháp nghiên c u
Phương pháp phân tích tài li u
- Thu th p, phân tích s li u, tài li u v gia ñình, dòng h trong các
công trình, bài vi t c a các tác gi trong và ngoài nư c.
- Thu th p, phân tích các báo cáo v tình hình phát tri n kinh t - xã
h i, v công tác quân s , an ninh - qu c phòng c a huy n ng Hoà và
xã Qu ng Phú C u, xã Đ!i Cư ng, th tr n Vân Đình t* năm 2006 ñ n
2014. Các báo cáo ñư c thu th p ch y u t* cơ quan quân s huy n và
xã, th tr n.
Ph ng v n sâu
- 15 cán b xã, th tr n, thôn, t dân ph . Trong ñó, ph/ng v n 06
cán b xã, th tr n (ch t ch, phó ch t ch xã, th tr n, ch0 huy trư$ng
quân s , ch0 huy phó quân s xã, th tr n); 09 cán b thôn, t dân ph .
- 35 ngư i trong gia ñình, dòng h , g m: 09 trư$ng h , 16 b m,
thanh niên trúng tuy n, không trúng tuy n NVQS và 10 thanh niên nh p
ngũ và không nh p ngũ.
Đi u tra b ng phi u
- Đi u tra b#ng phi u ñ i v i 800 ngư i là b m, thanh niên trúng
tuy n, không trúng tuy n NVQS $ xã Qu ng Phú C u, xã Đ!i Cư ng, th
tr n Vân Đình, huy n ng Hoà, Hà N i và thanh niên ñang t!i ngũ $ ti u
ñoàn hu n luy n tân binh, Sư ñoàn B71, Quân ch ng Phòng không Không quân. Trong ñó, có 198 phi u ñi u tra b m, c a thanh niên trúng
tuy n NVQS t* năm 2010 ñ n năm 2013, ñi u tra tháng 2, tháng 8 c a
năm 2012 và tháng 2, tháng 8 c a năm 2013; 200 phi u ñi u tra thanh
niên ñang t!i ngũ, ñi u tra tháng 9 năm 2012; 402 phi u ñi u tra b m,

thanh niên không trúng tuy n NVQS, ñi u tra tháng 8 năm 2013. K t qu
thu v 789 phi u (11 phi u không ch a ñ thông tin, không ñư c x. lý,
trong ñó 09 phi u c a b m, thanh niên không trúng tuy n NVQS; 02
phi u c a thanh niên ñang t!i ngũ).
Phương pháp l y m u: Ch n m1u ng1u nhiên ñơn gi n

Đi u ki n kinh t
- xã h i c a ñ a
phương, ñ t nư c

Đư ng l i, ch trương
c a Đ ng, chính sách,
pháp lu t c a Nhà nư c
Giáo d c, tuyên truy n
NVQS cho thanh niên
chưa ñ n tu i nh p ngũ

S lư ng con
trai c a gia ñình
Đ c ñi m c a
gia ñình: thu
nh p; h c v n;
ngh nghi p; b
m, là ñ ng viên
và b m, không
là ñ ng viên

Vai trò c'a
gia ñình,
dòng h

ñ i v i vi c
th,c hi n
NVQS c'a
thanh niên

Giáo d c, ñ ng viên
thanh niên ñăng ký,
khám tuy n NVQS
Giáo d c, ñ ng viên
thanh niên lên ñư ng khi
có l nh g i nh p ngũ
Đ ng viên, chăm lo thanh
niên ñang t!i ngũ $ ñơn v
quân ñ i

H th ng chính
tr cơ s$

C ng ñ ng
làng xã


5

6

Trong phân tích, ñánh giá m i quan h gi a bi n s ñ c l p, y u t khách
quan v i bi n s ph thu c có s. d ng s ki m ñ nh Chi-square thông qua
ch0 s : Pearson chi-square. N u ch0 s Pearson chi-square có m c ý nghĩa
P < 0,05 và có giá tr tuy t ñ i càng l n thì m i quan h gi a hai bi n s

càng ch t ch+ và ngư c l!i.
Chương 1
T/NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C0U

nghi p xây d ng n n QPTD, BVTQ hi n nay. Vì v y, ñây ñ u là tài li u
tham kh o quý giá cho nghiên vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c
th c hi n NVQS c a thanh niên. Th hai, các tư li u v th c hi n NVQS
c a thanh niên $ Vi t Nam, tuy không tr c ti p ñ c p ñ n vai trò c a gia
ñình, dòng h , nhưng các tư li u, bài vi t cũng ñã cung c p khá ñ y ñ v
ñ i tư ng, th i gian, trách nhi m c a thanh niên nh p ngũ…; tình hình
nh p ngũ c a thanh niên và nh ng b t c p trong công tác g i thanh niên
nh p ngũ hi n nay. Đ c bi t, tư li u văn b n pháp lu t còn kh ng ñ nh
ch c năng, vai trò quan tr ng c a gia ñình trong giáo d c, ñ ng viên con
em làm tròn nghĩa v BVTQ. T t c nh ng tư li u, bài vi t ñ u ít nhi u
có ý nghĩa tham kh o cho nghiên c u vai trò c a gia ñình, dòng h trong
th c hi n NVQS c a thanh niên.

1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN C0U V1 CH0C NĂNG, VAI TRÒ C A
GIA ĐÌNH

Lu n án ñã lư c kh o m t s công trình nghiên c u v ch c năng, vai
trò giáo d c, xã h i hoá và tâm lý tình c m c a gia ñình, t* ñó rút ra nh n
ñ nh: Th nh t, nh ng nghiên c u trong và ngoài nư c cho r#ng, gia
ñình là môi trư ng giáo d c, xã h i hoá quan tr ng v i các thành viên;
gia ñình th c hi n ch c năng, vai trò giáo d c, xã h i hoá và tâm lý
tình c m giúp ñ m b o s n ñ nh và duy trì m i quan h trong gia
ñình, giúp b m, ki m soát ñư c con cái, giáo d c, ñ nh hư ng con cái.
Th hai, ch c năng, vai trò giáo d c, xã h i hoá, tâm lý tình c m c a gia
ñình ñư c th hi n thông qua các nghiên c u v tr2 em, h c sinh. Các
nghiên c u này ch0 ra, vai trò c a giáo d c gia ñình trong d!y d3 con tr2

l n lên; vai trò c a b m, v i kh năng thành ñ!t c a h c sinh... Th ba,
các nghiên c u cho bi t, gia ñình có ch c năng, vai trò quan tr ng trong
giáo d c các giá tr truy n th ng, ñ!o ñ c, l i s ng, k4 lu t, nhân cách
cho con tr2; trong h3 tr tình c m cho thanh niên và v thành niên; trong
xây d ng nhân cách con ngư i Vi t Nam.
Song, dù tr c ti p hay gián ti p nghiên c u ch c năng, vai trò giáo d c,
xã h i hoá và vai trò tâm tâm lý tình c m c a gia ñình, nh ng công trình,
bài vi t này ch0 có giá tr tham kh o h u ích, b sung kinh nghi m phân
tích, ñánh giá vai trò c a gia ñình trong th c hi n NVQS c a thanh niên.
1.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN C0U V1 DÒNG H
NGHĨA V QUÂN S C A THANH NIÊN

VÀ TH C HI N

Nh ng nghiên c u v dòng h và th c hi n NVQS c a thanh niên
ñư c nh n di n trên các khía c!nh sau: Th nh t, các công trình nghiên
c u v dòng h ch y u khai thác khía c!nh quan h trong dòng h , m i
quan h gi a dòng h v i làng, gia ñình và ñ c ñi m c a s c k t dòng
h . Tuy các khía c!nh nghiên c u này không ñ c p tr c ti p ñ n vai trò
c a dòng h v i thanh niên, con cháu trong th c hi n NVQS, nhưng
chính nh ng ñ c ñi m s c k t c ng ñ ng, quan h d a trên huy t
th ng c a dòng h mà dòng h có vai trò ñ c bi t quan tr ng ñ i v i
các thành viên trong giáo d c, ñ ng viên con cháu tham gia vào s

K T LU N CHƯƠNG 1

Gia ñình, dòng h là m t ch ñ , hi n tư ng xã h i - văn hóa
ñư c các khoa h c nghiên c u. Xã h i h c là m t trong nh ng khoa
h c xã h i và nhân văn nghiên c u v gia ñình, dòng h .
Xã h i h c gia ñình là m t ngành xã h i h c ra ñ i, phát tri n

cùng v i s hình thành, phát tri n c a xã h i h c. Các nghiên c u xã
h i h c v gia ñình ñư c tri n khai trên các bình di n lý thuy t và
th c nghi m; làm rõ quan ni m, c u trúc, ch c năng, tính ch t các
m i quan h c a gia ñình, dòng h ; ñ ng th i ch0 ra nh ng v n ñ
c n tháo g% ñ có gi i pháp xây d ng gia ñình, dòng h ñúng v i v
th và vai trò xã h i c a nó.
K t qu nghiên c u xã h i h c và các khoa h c xã h i nhân văn
khác v gia ñình, dòng h t!o n n t ng lý thuy t, th c nghi m cho
nghiên c u v “Vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n
NVQS c a thanh niên hi n nay”.
Chương 2
CƠ S$ LÝ LU N VÀ TH C TI5N NGHIÊN C0U Đ1 TÀI
2.1. GIA ĐÌNH, DÒNG H Đ I V I VI C TH C HI N NGHĨA V
QUÂN S C A THANH NIÊN

2.1.1. Gia ñình, dòng h , ñ6c ñi#m, ch)c năng c'a gia ñình, dòng h
2.1.1.1. Gia ñình, dòng h
Gia ñình là m t nhóm xã h i có t* hai ngư i tr$ lên; t p h p ngư i
d a trên hôn nhân, huy t th ng, quan h nuôi dư%ng, v i các quan h xã
h i cơ b n: v ch ng, cha m, và con cái, anh ch em; s ng chung trong
m t mái nhà ho c có th s ng khác mái nhà v i nhau.
Dòng h là m t ki u c a “gia ñình m$ r ng” v i nhi u gia ñình g n
bó v i nhau b$i quan h huy t th ng, có chung s ñ ng c m và tính


7

8

c ng ñ ng d a trên quan h huy t th ng, có m i quan h kinh t , văn

hóa, tín ngư%ng th cúng th y t và tuân theo nguyên t c luân lý.
2.1.1.2. Đ c ñi m c a gia ñình, dòng h
Đ c ñi m c a gia ñình: gia ñình ñó là m t m t nhóm xã h i, t p h p
ngư i d a trên hôn nhân, huy t th ng, quan h nuôi dư%ng; gia ñình là
m t hi n tư ng xã h i l ch s.; c u trúc cơ b n c a gia ñình g m: v
ch ng, cha m, và con cái, anh ch em.
Đ c ñi m c a dòng h : huy t th ng là y u t cơ b n ñ xác ñ nh
dòng h ; tính tôn ti trên dư i là ñ c ñi m n i b t c a quan h trong
dòng h ; dòng h là m t nhóm xã h i có cách th c t ch c ch t ch+; s
ñoàn k t, c k t, tính c ng ñ ng là m t ñ c ñi m n i b t c a dòng h .
Đ c ñi m chung c a gia ñình, dòng h : gia ñình, dòng h là nhóm xã
h i, t p h p ngư i d a trên huy t th ng; cách th c t ch c c a gia ñình,
dòng h ch t ch+, v i tính tôn ti trên - dư i nghiêm ng t; tính c ng ñ ng
là m t ñ c trưng n i b t c a gia ñình, dòng h .
2.1.1.3. Ch c năng c a gia ñình, dòng h
Gia ñình có các ch c năng cơ b n: duy trì và phát tri n nòi gi ng;
kinh t ; giáo d c, xã h i hóa; tho mãn nhu c u tâm lý, tình c m, thì
dòng h có các ch c năng cơ b n: kinh t ; giáo d c, xã h i hóa; tho
mãn nhu c u tâm lý, tình c m.
2.1.2. Vai trò xã h i, vai trò xã h i c'a gia ñình, dòng h
T* các quan ni m v vai trò xã h i, nh n th y: Th nh t, vai trò là
t p h p các giá tr , chu5n m c c a m t v th xã h i; th hai, các cá
nhân $ vào các v th xã h i ph i tuân th các giá tr , chu5n m c c a v
th xã h i ñó; nghĩa là nh ng cá nhân ñó ñang ñ m nhi m m t vai trò
xã h i; th ba, vai trò xã h i là hành vi c a con ngư i, nhóm xã h i g n
li n v i v th xã h i.
T* khái ni m vai trò xã h i, xu t phát t* v th , ch c năng c a gia ñình,
dòng h có th xác ñ nh: Vai trò c a gia ñình, dòng h là ki u ho t ñ ng
tương ng v i v th xã h i; là ho t ñ ng c a gia ñình, dòng h th c hi n
ñúng, ñ , t t các ch c năng, ñáp ng s mong ñ i c a c ng ñ ng, c a xã

h i, góp ph n vào s n ñ nh, phát tri n c a xã h i. K t qu ho!t ñ ng
tương ng v i v th xã h i và th c hi n ñúng, ñ , t t các ch c năng là
thư c ño th c t vai trò xã h i c a gia ñình, dòng h .
2.1.3. Vai trò c'a gia ñình, dòng h trong huy ñ ng ngu n l,c cho
công cu c d,ng nư c và gi8 nư c c'a dân t c Vi t Nam
Trong l ch s. d ng nư c, gi nư c th i kỳ phong ki n, vai trò c a
gia ñình, dòng h luôn luôn ñư c ñ cao, coi tr ng. Chi n lư c, sách

lư c d ng xây ñ t nư c c a các tri u ñ!i phong ki n trư c ñây xác ñ nh
gia ñình, dòng h là g c c a nư c, là thành t quan tr ng, không th
thi u trong tam giác văn hóa gi nư c: Nhà - Làng - Nư c. Vai trò này
ñư c thâu tóm trên m t s n i dung cơ b n: gia ñình hun ñúc tinh th n
yêu nư c cho các thành viên; vai trò c a gia ñình, dòng h trong huy
ñ ng ngu n v t l c cho công cu c gi nư c; vai trò c a gia ñình, dòng
h cung c p ngu n nhân l c cho công cu c gi nư c.
Th i kỳ kháng chi n ch ng th c dân Pháp, ñ qu c M7 và trong xây
d ng, b o v T qu c hi n nay, vai trò c a gia ñình, dòng h th hi n $
nh ng n i dung chính: M t là, gia ñình, dòng h ñã khơi d y, nuôi
dư%ng và phát huy tinh th n yêu nư c, ý chí kiên cư ng b t khu t
ch ng gi c ngo!i xâm cho con em; Hai là, gia ñình, dòng h ñã ñ ng
viên và t ch c cho con em tòng quân gi t gi c, gìn gi quê hương ñ t
nư c. Nhà nhà, các dòng h , xóm thôn ñ ng viên và t ch c cho con em
nh p ngũ; Ba là, gia ñình, dòng h ñã chú tr ng xây d ng h u phương
ñ con em yên tâm ñánh gi c, b o v T qu c, làm tròn nghĩa v công
dân ñ i v i ñ t nư c.
2.1.4. Vai trò c'a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th,c hi n NVQS
c'a thanh niên
2.1.4.1. Quan ni m, n i dung vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i
vi c th c hi n NVQS c a thanh niên
Vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a

thanh niên là ki u ho!t ñ ng tương ng v i v th xã h i c a gia ñình,
dòng h trong s nghi p d ng nư c và gi nư c c a dân t c Vi t Nam;
là ho!t ñ ng c a gia ñình, dòng h th c hi n ch c năng giáo d c, xã h i
hóa, tâm lý tình c m nh#m giáo d c, ñ ng viên, t ch c cho con em
th c hi n NVQS, góp ph n xây d ng ti m l c qu c phòng, nâng cao
s c m!nh b o v T qu c.
Vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh
niên ñư c th hi n trên nh ng n i dung, g m: Giáo d c, tuyên truy n v
NVQS cho con cháu chưa ñ n tu i nh p ngũ; Giáo d c, ñ ng viên cho
con cháu tham gia ñăng ký, khám tuy n NVQS; Giáo d c, ñ ng viên con
cháu lên ñư ng th c hi n NVQS khi có gi y g i nh p ngũ; Đ ng viên,
chăm lo con cháu trong th i gian th c hi n NVQS $ các ñơn v quân ñ i.
2.1.4.2. Các y u t tác ñ ng vai trò c a gia ñình, dòng h v i vi c
th c hi n NVQS c a thanh niên
Quá trình th c hi n vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c
hi n NVQS c a thanh niên ch u s chi ph i, tác ñ ng c a nhi u y u t :


9

10

S lư ng con trai, ñ c ñi m xã h i c a gia ñình và các y u t khách
quan: Đi u ki n kinh t c a ñ a phương; Đư ng l i, ch trương c a
Đ ng, chính sách, pháp lu t c a Nhà nư c; H th ng chính tr cơ s$;
C ng ñ ng làng xã.
2.1.4.3. Mô hình tác ñ ng c a các y u t ñ n vai trò gia ñình, dòng
h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên
Tác ñ ng c a các y u t ñ n vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i
vi c th c hi n NVQS c a thanh niên ñư c th c hi n thông qua các thi t

ch xã h i (nhà nư c, làng xã, dòng h , gia ñình); s tương tác gi a các
y u t mang tính tr c ti p $ cơ s$ (h th ng chính tr $ cơ s$, c ng
ñ ng làng xã, c ng ñ ng dòng h , gia ñình) và nh ng y u t tr c ti p
trong quan h dòng h , gia ñình, thanh niên.
S tác ñ ng c a các y u t ñ n vai trò c a gia ñình, dòng h theo mô
hình b n vòng tròn ñ ng tâm c a thi t ch xã h i: thi t ch Nhà nư c,
thi t ch làng xã, thi t ch dòng h và thi t ch gia ñình; mô hình vòng
tròn khép kín gi a h th ng chính tr c$ s$ v i c ng ñ ng làng xã và gia
ñình, dòng h ; mô hình vòng tròn khép kín gi a dòng h , gia ñình và
thanh niên.

quan tr ng, là n n t ng, cái g c sâu b n c a xã h i và ñ t nư c, gia
ñình t t thì xã h i t t. Ba là, gia ñình gi vai trò quan tr ng trong
hình thành, nuôi dư%ng và giáo d c nhân cách con ngư i. Giáo d c
gia ñình gi vai trò ñ c bi t quan tr ng trong vi c ñào luy n nên
nh ng con ngư i có ñ c tài ñ ph ng s ñ t nư c. B n là, gia ñình
là ñ a ch0 t!o ngu n nhân l c ph c v s nghi p xây d ng và BVTQ.

2.2. CÁC LÝ THUY T V N D NG TRONG NGHIÊN C0U VAI
TRÒ C A GIA ĐÌNH, DÒNG H Đ I V I VI C TH C HI N NGHĨA
V QUÂN S C A THANH NIÊN

2.2.1. Lý thuy&t h th ng gia ñình c'a Murray Bowen: V n d ng
lý thuy t h th ng gia ñình ñ nh n bi t các thành ph n c a gia ñình, v
trí, vai trò c a các thành viên trong gia ñình, m i quan h gi a các
thành viên trong gia ñình; trên cơ s$ ñó, phân tích m i quan h gi a b
m, v i con cái và vai trò c a b m, v i con cái.
2.2.2. Lý thuy&t trung gian c'a Robert K.Merton v( t!p h p vai
trò: V n d ng lý thuy t trung gian v t p h p vai trò ñ phân tích, ñánh
giá các vai trò c a gia ñình, dòng h ñư c th hi n trên nh ng ho!t

ñ ng c th ; tương quan, m i quan h gi a các y u t v i nh ng vai trò
c a gia ñình, dòng h ñ i v i con cháu.
2.3. QUAN ĐI9M C A C.MÁC - PH.ĂNGGHEN, TƯ TƯ$NG H CHÍ
MINH, QUAN ĐI9M C A Đ:NG, NHÀ NƯ C TA V1 GIA ĐÌNH, VAI
TRÒ C A GIA ĐÌNH

T ng h p và phân tích các quan ñi m c a C.Mác và
Ph.Ăngghen, tư tư$ng H Chí Minh, quan ñi m, ch trương c a
Đ ng C ng s n Vi t Nam và Nhà nư c C ng hòa xã h i ch nghĩa
Vi t Nam v v th , vai trò c a gia ñình, th y r#ng: M t là, gia ñình
là h!t nhân, t bào c a xã h i. Hai là, gia ñình có v th xã h i r t

K T LU N CHƯƠNG 2

Các khái ni m gia ñình, dòng h , vai trò c a gia ñình, dòng h và vai
trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên ñã
ñư c làm rõ v quan ni m, n i dung, hình th c bi u hi n. Trong phân tích
vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh
niên, lu n án ñã ch0 ra b n n i dung và ba mô hình tương tác gi a các y u
t tác ñ ng, chi ph i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên. N i dung và
mô hình tương tác gi a các y u t chi ph i vi c th c hi n NVQS c a
thanh niên là khung lý thuy t phân tích, cơ s$ lý lu n ñ làm rõ trên th c
t vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh
niên hi n nay.
Ngoài ra, lu n án cũng phân tích rõ hai lý thuy t ñư c áp d ng trong
nghiên c u vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS
c a thanh niên và các quan ñi m c a C.Mác - Ph.Ăngghen, tư tư$ng
H Chí Minh, quan ñi m, ch trương c a Đ ng C ng s n Vi t Nam
và Nhà nư c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam v v th , vai trò
c a gia ñình.

Chương 3
TH C TR NG, CÁC Y U T TÁC Đ NG VAI TRÒ C A
GIA ĐÌNH, DÒNG H Đ I V I VI C TH C HI N NGHĨA V
QUÂN S C A THANH NIÊN HI N NAY
3.1. SƠ LƯ;C V1 Đ A BÀN NGHIÊN C0U

3.1.1. V( ñ a lý, kinh t& - xã h i
ng Hoà n#m $ phía Nam thành ph Hà N i, phía B c giáp huy n
Chương M7 và huy n Thanh Oai, phía Đông giáp huy n Phú Xuyên,
phía Nam giáp t0nh Hà Nam, phía Tây giáp huy n M7 Đ c; di n tích
183.72 km2; dân s 179.900 ngư i (năm 2009). Huy n ng Hoà có 29
ñơn v hành chính tr c thu c, g m 01 th tr n và 28 xã.
ng Hoà là m t huy n nông nghi p, nhưng v i quy t tâm chuy n
ñ i cơ c u kinh t , k t h p nâng cao hi u qu s n xu t nông nghi p v i
khôi ph c ngành ngh th công truy n th ng và phát tri n ngh m i,
năm 2012 GDP c a huy n ng Hoà ñ!t trên 1.272 t4 ñ ng (tăng 9,0%
so v i năm 2011).


11

12

3.1.2. V( công tác quân s,, qu c phòng - an ninh và th,c hi n NVQS
Nhìn chung, công tác quân s , qu c phòng, an ninh và th c hi n
NVQS c a huy n ng Hòa luôn ñư c coi tr ng, th c hi n t t; thư ng
xuyên là m t ñ a phương có tình hình an ninh chính tr , tr t t an toàn
xã h i t t, n n QPTD ñư c c ng c , khu v c phòng th ñư c tăng
cư ng, công tác tuy n quân ñ s lư ng v i ch t lư ng cao.

quan tr ng, vư t tr i c a gia ñình, dòng h trong giáo d c, tuyên truy n
NVQS cho thanh niên so v i các t ch c, l c lư ng khác. B n là, có
m t vài t4 l ph n ánh m c ñ khác bi t v vai trò giáo d c, tuyên
truy n NVQS c a gia ñình, dòng h cho thanh niên.
Vai trò giáo d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên chưa ñ n
tu i nh p ngũ c a gia ñình, dòng h ñư c th hi n thông qua m t s
ho!t ñ ng: 1.Gia ñình k chuy n chi n ñ u, ch ng gi c ngo!i xâm,
BVTQ cho con em; 2.Dòng h nh c nh$ con cháu th c hi n nghiêm
quy ư c c a dòng h ; 3.Gia ñình ñ nh hư ng con em theo ngh quân
ñ i; 4.Gia ñình d!y b o, nh c nh$ con em v trách nhi m c a công
dân ñ i v i T qu c khi ñ n tu i trư$ng thành; 5.Dòng h giúp con
cháu hi u rõ vi c th c hi n NVQS, BVTQ cũng là ti p n i truy n
th ng, k4 cương c a gia ñình, dòng h . Trong ñó, ho!t ñ ng 4, 5
ñư c gia ñình, dòng h th c hi n nhi u nh t, b$i t4 l tr l i cho hai
ho!t ñ ng này trong các nhóm ñ i tư ng kh o sát, cao nh t là 71,5%,
th p nh t cũng là 61,6%, cao hơn t4 l tr l i $ các ho!t ñ ng khác.
Tóm l!i, nh ng tư li u, s li u ñi u tra cho th y: Th nh t, công tác
giáo d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên là m t ho!t ñ ng tr ng
ñi m, ñư c ti n hành thư ng xuyên trong quá trình th c hi n nhà nư c
pháp quy n, xây d ng n n QPTD, BVTQ $ ñ a phương cơ s$. Th hai,
các t ch c, các l c lư ng $ ñ a phương cơ s$ ñã tham gia giáo d c,
tuyên truy n NVQS cho thanh niên theo ch c năng, nhi m v . Th ba,
gia ñình, dòng h gi vai trò quan tr ng, n i tr i so v i các t ch c, các
l c lư ng trong giáo d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên. Th tư,
n i dung giáo d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên c a gia ñình,
dòng h khá r ng: truy n ñ!t n i dung cơ b n c a lu t NVQS, tuyên
truy n truy n th ng ch ng gi c ngo!i xâm c a gia ñình, dòng h , quê
hương, ñ t nư c, giáo d c ý th c BVTQ. Th năm, hình th c giáo d c,
tuyên truy n NVQS cho thanh niên c a gia ñình, dòng h khá ña d!ng,
phù h p v i tính ch t và n n n p sinh ho!t c a gia ñình, dòng h .

3.2.2. Vai trò giáo d*c, ñ ng viên thanh niên tham gia ñăng ký,
khám tuy#n NVQS c'a gia ñình, dòng h
Trong giáo d c, ñ ng viên thanh niên tham gia ñăng ký, khám tuy n
NVQS, s tham gia c a các t ch c, l c lư ng và gia ñình, dòng h
ñư c chính b m, c a thanh niên trúng tuy n và không trúng tuy n
NVQS kh ng ñ nh (B ng 3.2).

3.2. TH C TR NG VAI TRÒ C A GIA ĐÌNH, DÒNG H Đ I V I
VI C TH C HI N NGHĨA V QUÂN S C A THANH NIÊN

3.2.1. Vai trò giáo d*c, tuyên truy(n NVQS cho thanh niên chưa
ñ&n tuS li u kh o sát xã h i h c b m, c a thanh niên nh p ngũ, b m,
c a thanh niên không nh p ngũ và thanh niên ñang th c hi n NVQS $
ñơn v quân ñ i ñ u kh ng ñ nh vai trò c a gia ñình, dòng h và các t
ch c, l c lư ng trong giáo d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên
chưa ñ n tu i nh p ngũ (B ng 3.1).
B ng 3.1: Vai trò c a gia ñình, dòng h và các t ch c, l c lư ng
trong giáo d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên chưa ñ n tu i nh p
ngũ theo các nhóm kh o sát (t4 l %).
Thanh
B m, c a
B m, c a
T ng
niên
thanh niên
thanh niên
Vai trò c'a gia ñình,
th
ñang t!i (N=789)

trúng tuy n không trúng
dòng h và các t<
ch)c, l,c lư ng

Gia ñình
Dòng h
Nhà trư ng
Truy n thông ñ!i chúng
H th ng chính quy n
cơ s$
B!n bè thanh niên
Ban, ngành, ñoàn th ñ a
phương

NVQS
(N=198)
77,3
56,6
49,5
51,0
52,0

tuy n NVQS
(N=393)
88,8
55,1
53,7
52,4
49,9

ngũ
(N=198)
71,7
62,6
53,0
48,5
49,0

81,6
57,5
52,5
51,1
50,2

18,2
42,9

18,1
47,6

20,7
46,9

18,8
46,2

S li u b ng 3.1 cho th y: M t là, các t ch c, l c lư ng ñã tham gia
giáo d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên; kh ng ñ nh s vào cu c
c a toàn xã h i chăm lo cho công tác quân s , qu c phòng, BVTQ. Hai
là, m c ñ ñánh giá c a ngư i tr l i v vai trò c a gia ñình, dòng h và

c a các t ch c, các l c lư ng trong giáo d c, tuyên truy n NVQS cho
thanh niên khá tương ñ ng, ñ chênh l ch không cao, th hi n tính
“khách quan”, ñ tin c y c a k t qu ñi u tra. Ba là, kh ng ñ nh vai trò


13

14

B ng 3.2: Đánh giá c a gia ñình, dòng h và các t ch c, l c lư ng
trong giáo d c, ñ ng viên thanh niên tham gia ñăng ký, khám tuy n
NVQS theo nhóm ñ i tư ng kh o sát (t4 l %).

ñ n 83,5%). Ngư c l!i, ho!t ñ ng 5 l!i có t4 l ngư i tr l i th p nh t
(t* 53,0% xu ng 41,0%).
Tóm l!i, dù tr l i v i t4 l cao hay th p, song k t qu ñi u tra cũng
ñã cho th y b c tranh toàn c nh, rõ ràng v s tham gia c a các t ch c,
các l c lư ng, c a gia ñình, dòng h trong giáo d c, ñ ng viên thanh
niên ñăng ký, khám tuy n NVQS. S ph i k t h p ñ ng b gi a các t
ch c, các l c lư ng là m t n n n p trong th c hi n giáo d c, ñ ng viên
thanh niên ñăng ký, khám tuy n NVQS $ ñ a phương cơ s$ hi n nay.
3.2.3. Vai trò giáo d*c, ñ ng viên thanh niên lên ñư ng th,c hi n
NVQS khi có gi y g i nh!p ngũ c'a gia ñình, dòng h
Vai trò giáo d c, ñ ng viên thanh niên lên ñư ng th c hi n NVQS khi
có gi y g i nh p ngũ c a gia ñình, dòng h ñư c ch ng minh qua kh o
sát th c t b m, có con em trúng tuy n NVQS và thanh niên ñang nh p
ngũ $ ñơn v quân ñ i (Bi u 3.1).
Bi#u 3.1: Gia ñình, dòng h và các t ch c l c lư ng tham gia giáo
d c, ñ ng viên thanh niên trúng tuy n NVQS (t4 l %).

Vai trò c'a gia ñình,
dòng h và các t<
ch)c, l,c lư ng
Ch t ch, phó ch t ch xã
Ch0 huy trư$ng, ch0
huy phó quân s xã
Bí thư, phó bí thư,
ñ ng viên chi b thôn
Trư$ng thôn
Đoàn thanh niên
H i ph n
H i c u chi n binh
Ngư i thân trong dòng h
Ngư i thân trong gia ñình
B!n bè c a thanh niên

B m, c a
thanh niên
trúng tuy n
NVQS
(N=198)
40,9
74,2

B m, c a
thanh niên
không trúng
tuy n NVQS
(N=393)
49,6

78,6

Thanh
niên
ñang t!i
ngũ
(N=198)
48,0
76,8

M1u t ng
th
(N=789)

65,7

74,8

70,2

71,4

82,8
64,6
67,2
70,7
58,6
80,8
44,4

81,2
77,1
63,6
67,9
55,7
83,5
43,3

76,3
72,2
65,2
69,7
61,6
88,9
44,9

80,4
72,8
64,9
69,1
57,9
84,2
44,0

47,0
77,1

S li u b ng 3.2 cho th y, s tham gia c a ngư i thân trong gia ñình
có t4 l ñánh giá cao nh t, sau ñó ñ n s tham gia c a trư$ng thôn; s
tham gia c a ch0 huy trư$ng, ch0 huy phó quân s xã, bí thư ñ ng y,

phó bí thư ñ ng y, ñ ng viên chi b thôn, ñoàn thanh niên, h i ph n ,
h i c u chi n binh có t4 l ñánh giá khá cao; s tham gia c a ch t ch,
phó ch t ch xã và b!n bè c a thanh niên có t4 l ñánh giá th p. Đáng
chú ý, s tham gia c a ngư i thân trong dòng h có t4 l khá th p.
Trong giáo d c, ñ ng viên con cháu ñi ñăng ký, khám tuy n
NVQS, gia ñình, dòng h th c hi n nhi u ho!t ñ ng: 1.Gia ñình
thư ng xuyên giáo d c, nh c nh$ thanh niên ñi ñăng ký, khám tuy n
NVQS ñúng th i gian quy ñ nh; 2.Dòng h t ch c g p m t nh ng
thanh niên có gi y g i ñăng ký, khám tuy n NVQS ñ giáo d c, ñ ng
viên; 3.Nh ng ngư i thân trong dòng h ñ n thăm h/i, ñ ng viên
thanh niên ñi ñăng ký, khám tuy n NVQS; 4.Ngư i thân trong gia
ñình ñ ng viên, ñưa thanh niên ñ n nơi ñăng ký, khám tuy n NVQS;
5.Dòng h giáo d c thanh niên hi u rõ vi c ñăng ký, khám tuy n
NVQS cũng là gi gìn truy n th ng, k4 cương c a gia ñình, dòng h ;
6.Gia ñình giúp thanh niên hi u rõ vi c ñăng ký, khám tuy n NVQS là
quy n l i, nghĩa v , trách nhi m c a công dân ñ i v i T qu c. Trong
các ho!t ñ ng này, ho!t ñ ng 1 có t4 l ngư i tr l i cao nh t (t* 69,7%

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

90,9
82,1
68,9

74,7

73,2

63,1

18,9

22,2

15,7

17,7

20,2

28,3 24,7

31,8

15,2

Trư$ng h và C u chi n binh C già trong B!n bè thanh
Ngư i thân
bác chú cô
thôn

niên
trong gia ñình
B m, thanh niên và thanh niên t!i ngũ
B m, thanh niên trúng NVQS
Thanh niên ñang t!i ngũ

Bi u 3.1, t4 l ngư i tr l i v vai trò c a nh ng ngư i thân trong
gia ñình và vai trò c a trư$ng h , chú bác cô trong dòng h ñ i v i con
cháu có gi y g i trúng tuy n NVQS, chu5n b nh p ngũ $ nhóm b m, có
con em trúng tuy n NVQS là 73,2% và 63,1%; trong khi $ nhóm b m, có
con em trúng tuy n NVQS và thanh niên t!i ngũ là 82,1% và 68,9% và
nhóm thanh niên t!i ngũ là 90,9% và 74,7%. Vai trò này càng tr$ nên quan
tr ng hơn khi so sánh v i t4 l tr l i th p hơn r t nhi u v s tham gia c a
các bác c u chi n binh, c già trong thôn...


15

16

Vai trò c a gia ñình, dòng h trong giáo d c, ñ ng viên con cháu lên
ñư ng nh p ngũ khi có gi y g i còn ñư c th hi n $ khía c!nh, gia ñình
luôn mong mu n thanh niên trúng tuy n NVQS ñ làm nhi m v
BVTQ; th hi n $ t4 l tr l i c a b m, có con không trúng tuy n
NVQS v i câu h/i: Ông bà có mu n ñư c l a ch n vi c th c hi n
NVQS c a con em không? g n như toàn b 393 ngư i ñư c h/i nói có
mu n l a ch n, ch0 có 6 ngư i nói không, chi m 1,5%.
S giáo d c, ñ ng viên c a gia ñình, dòng h ñ i v i thanh niên
chu5n b lên ñư ng th c hi n NVQS khi có gi y g i nh p ngũ ñư c th
hi n trên nhi u ho!t ñ ng: 1.Gia ñình t ch c g p m t, chia tay thanh

niên; 2.Dòng h t ch c g p m t ñ ng viên, khích l thanh; 3.Dòng h
phân công ngư i giúp ñ% gia ñình có thanh niên trúng tuy n NVQS;
4.Dòng h huy ñ ng v t ch t giúp thanh niên; 5.Ngư i thân trong gia
ñình cùng tham gia giao quân cho các ñơn v quân ñ i. Trong ñó, ho!t
ñ ng 1 có t4 l ngư i tr l i g n như tuy t ñ i, v i 97,0% $ nhóm b
m, c a thanh niên không trúng tuy n NVQS và 95,5% $ nhóm b m,
c a thanh niên trúng tuy n NVQS; ho!t ñ ng 5, t4 l tr l i l!i r t th p,
v i 19,9% $ nhóm b m, c a thanh niên không trúng tuy n NVQS và
17,7% $ nhóm b m, c a thanh niên trúng tuy n NVQS.
Như v y, v i nh ng thanh niên trúng tuy n, có gi y g i nh p ngũ,
gia ñình, dòng h th c hi n nhi u ho!t ñ ng khác nhau. Các ho!t ñ ng
này cho th y, dòng h , gia ñình ñã th c hi n vai trò “h u phương” ñ i
v i nh ng con em th c hi n NVQS, ph c v trong các ñơn v quân ñ i.
3.2.4. Vai trò ñ ng viên, chăm lo thanh niên trong th i gian th,c
hi n NVQS . các ñơn v quân ñ i c'a gia ñình, dòng h
Sau khi nh p ngũ, gia ñình có con em th c hi n NVQS ít nhi u v1n
có nh ng lo l ng cho thanh niên. S quan tâm, lo l ng ñ i v i thanh
niên ñang t!i ngũ ñư c th hi n $ t t c các thành viên c a gia ñình,
song t4 l ngư i tr l i cho s quan tâm, lo l ng này là khác nhau.
Trong các nhóm kh o sát, t4 l tr l i cao nh t v s quan tâm, lo
l ng c a các thành viên trong gia ñình ñ i v i thanh niên ñang t!i ngũ
ñ u ng v i m, c a thanh niên, như: $ nhóm b m, có con nh p ngũ là
47,0%; còn t4 l tr l i $ nhóm b m, có con nh p ngũ và thanh niên
ñang t!i ngũ, $ nhóm thanh niên ñang t!i ngũ cũng là là 42,8% và
49,5%. Ti p ñ n, t4 l tr l i tương ng v i các nhóm kh o sát nêu trên:
b c a thanh niên là 30,3% và 32,1%, 33,8%; anh ch em c a thanh
niên là 12,1% và 10,6%, 9,1%; ông c a thanh niên là 6,1% và 4,5%,
3,0%; bà c a thanh niên cùng là 4,5%.

S quan tâm, lo l ng c a gia ñình, dòng h ñ i v i thanh niên ñang

th c hi n NVQS $ ñơn v quân ñ i, ñòi h/i gia ñình, dòng h ph i có
vai trò thi t th c, c th (Bi u 3.2).
Bi#u 3.2: Ho!t ñ ng ñ ng viên, chăm lo thanh niên ñang t!i ngũ c a gia
ñình, dòng h (t4 l %).
70
60

60,1

64,1
56,1

53,3 54,5 52

50
40
27,3

30

31,3
23,2

20

11,9 15,2

10

19,4

16,2

22,7

8,6

0
Gia ñình g i
ñi n, vi t thư

Gia ñình nh
ngư i giúp

Gia ñình g.i
ti n, hi n v t

Gia ñình ñ n
ñơn v thăm

Dòng h ñ n
ñơn v thăm

B m, có con nh p ngũ và thanh niên t!i ngũ
B m, có con nh p ngũ
Thanh niên t!i ngũ

Bi u 3.2 cho th y, dù t4 l tr l i cho các ho!t ñ ng ñ ng viên, chăm
lo thanh niên ñang t!i ngũ c a các gia ñình, dòng h $ c ba nhóm kh o
sát không quá cao nhưng cũng ch ng t/: m t là, trong ñi u ki n môi

trư ng tương ñ i khép kín c a quân ñ i, thanh niên l!i ñư c rèn luy n
ñ tr$ thành anh “B ñ i c H ”, l+ ra gia ñình, dòng h có th “phó
m c” cho ñơn v , quân ñ i, nhưng gia ñình, dòng h v1n cho th y vai
trò không th thi u trong chăm lo, ñ ng viên thanh niên ñang t!i ngũ;
hai là, các ho!t ñ ng ñư c gia ñình, dòng h chăm lo, ñ ng viên thanh
niên t!i ngũ tuy khá ña d!ng, song v1n ch y u t p trung vào hình th c
vi t thư, g i ñi n hay lên ñơn v tr c ti p thăm h/i. Hình th c nh c y
ngư i giúp ñ%, tuy v1n có nhưng không nhi u. Ho!t ñ ng g.i ti n ho c
hi n v t có t4 l ngư i tr l i th p nh t.
Như v y, vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i th c hi n NVQS c a
thanh niên n i dài k t* khi ngư i thanh niên s ng trong gia ñình cho
ñ n khi ngư i thanh niên chu5n b s ng trong quân ñ i. Trong quá trình
ñó, gia ñình, dòng h ñã th c hi n ch c năng giáo d c, xã h i hóa nh#m
nâng cao nh n th c, thái ñ và ñ nh hư ng hành vi cho con em th c
hi n NVQS, BVTQ. Khi thanh niên ñang t!i ngũ, gia ñình, dòng h ch
y u h3 tr v tinh th n ñ con em vư t qua khó khăn, gian kh c a hoat
ñ ng quân s , hoàn thành NVQS. Gia ñình, dòng h ñã th c hi n ch c


17

18

năng tâm lý, tình c m, t!o ñi m t a v tinh th n cho con em trong th i
gian th c hi n NVQS.

dòng h là có t4 l ñánh giá theo chi u ngư c l!i. T4 l tr l i cho ho!t
ñ ng này $ gia ñình nông nghi p là 70,5%, gia ñình nông nghi p h3n
h p là 64,4% và gia ñình phi nông nghi p là 62,7%. 9 ho!t ñ ng có
m i quan h ch t ch+, th m chí r t ch t ch+ v i y u t ngh nghi p c a

gia ñình, v i t4 l ñánh giá cao nh t và khá chênh l ch c a gia ñình phi
nông nghi p v i gia ñình nông nghi p h3n h p và gia ñình nông nghi p,
cho th y: s quan tâm, chú tr ng ñ c bi t hơn ñ n ho!t ñ ng gia ñình k
chuy n chi n ñ u, ch ng gi c ngo!i xâm, BVTQ cho con em và dòng
h d!y b o, nh c nh$ con cháu th c hi n nghiêm quy ư c c a gia ñình
phi nông nghi p so v i các gia ñình khác.
Ngh nghi p c a gia ñình v i vai trò giáo d c, ñ ng viên thanh
niên lên ñư ng nh p ngũ khi có gi y g i c a gia ñình, dòng h
S li u ñi u tra b m, thanh niên trúng tuy n và không trúng tuy n
NVQS cho bi t, các ho!t ñ ng có m i quan h ch t ch+, r t ch t ch+ v i
y u t ngh nghi p c a gia ñình có t4 l ñánh giá chênh l ch, ña d!ng.
Ch ng h!n, ho!t ñ ng dòng h t ch c g p m t, ñ ng viên, khích l
thanh niên, gia ñình nông nghi p có t4 l tr l i cao nh t, v i 73,3%,
ñ n gia ñình phi nông nghi p là 54,3% và gia ñình nông nghi p h3n h p
ch0 39,8%. Bên c!nh ñó, cũng thông qua t4 l ñánh giá r t cao và cao,
gia ñình nông nghi p ñã cho bi t s quan tâm l a ch n th c hi n nh ng
ho!t ñ ng này m t cách rõ ràng hơn gia ñình nông nghi p h3n h p và
gia ñình phi nông nghi p. Ph i chăng, v i ñ c thù ch0 làm ngh nông và
l i s ng chân th t, tình c m c a ngư i nông dân nên gia ñình nông
nghi p quan tâm th c hi n hơn nh ng ho!t ñ ng mang tính g n gũi,
tinh th n như g p m t, ñ ng viên con em.
3.3.1.3. Gia ñình có b m là ñ ng viên và gia ñình không có b
m là ñ ng viên
Trong phân tích m i quan h gi a gia ñình có b m, là ñ ng viên và
gia ñình không có b m, là ñ ng viên v i vai trò c a gia ñình, dòng h
ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên th y r#ng, y u t này có
m i quan h ch t ch+ v i h u h t các ho!t ñ ng th hi n vai trò c a gia
ñình, dòng h trong giáo d c, ñ ng viên thanh niên tham gia ñăng ký,
khám tuy n NVQS. 9 các m i quan h này, t4 l tr l i c a gia ñình có
b m, là ñ ng viên ñ u cào hơn gia ñình không có b m, là ñ ng viên.

Đi u này ch ng t/, trong ñi u ki n kinh t th trư ng hi n nay, ý th c
trách nhi m v xây d ng, BVTQ và n n n p, tác phong c a gia ñình có
b m, là ñ ng viên v1n luôn ñư c phát huy, phát tri n, nâng cao trong
giáo d c, ñ ng viên con em ñi ñăng ký, khám tuy n NVQS.

3.3. CÁC Y U T TÁC Đ NG VAI TRÒ C A GIA ĐÌNH, DÒNG
H Đ I V I VI C TH C HI N NGHĨA V QUÂN S C A THANH
NIÊN HI N NAY

3.3.1. Các y&u t thu c bi&n s ñ c l!p
3.3.1.1. S lư ng con trai c a gia ñình

S lư ng con trai c'a gia ñình v i vai trò c'a gia ñình, dòng h trong
giáo d*c, tuyên truy(n NVQS cho thanh niên chưa ñ&n tuPhân tích m i quan h gi a s lư ng con trai c a gia ñình v i vai trò
c a gia ñình, dòng h trong giáo d c, tuyên truy n con cháu v NVQS
cho th y, trong t ng s 591 ngư i ñư c kh o sát, $ t t c các gia ñình
có 1 và 2 con trai tr$ lên ñ u kh ng ñ nh gia ñình, dòng h có th c hi n
các ho!t ñ ng ñ giáo d c, tuyên truy n v NVQS, BVTQ cho con cháu
trư c tu i nh p ngũ. Trong m i quan h này, t4 l tr l i cao nh t là
73,6% và t4 l tr l i th p nh t là 38,1%. Nhưng trong m i quan h này
ch0 có ho!t ñ ng gia ñình k chuy n chi n ñ u, chuy n v truy n th ng
ch ng gi c ngo!i xâm, BVTQ cho con em là có m i quan h ch t ch+
v i s lư ng con trai c a gia ñình.

S lư ng con trai c'a gia ñình v i vai trò giáo d*c, ñ ng viên thanh
niên tham gia ñăng ký, khám tuy#n NVQS c'a gia ñình, dòng h
Theo b m, c a thanh niên trúng tuy n và không trúng tuy n NVQS,
gia ñình 2 con trai tr$ lên có t4 l tr l i cho các ho!t ñ ng giáo d c,
ñ ng viên thanh niên tham gia ñăng ký, khám tuy n NVQS t* 50,0%

tr$ lên nhi u hơn gia ñình 1 con trai; t4 l tr l i cao nh t (79,6%) l!i $
gia ñình 1 con trai và t4 l tr l i th p nh t (40,4%) rơi vào gia ñình 2
con trai tr$ lên. Nhưng nh ng t4 l tr l i này ch0 ch ng t/ gi a s
lư ng con trai c a gia ñình v i vai trò giáo d c, ñ ng viên thanh niên
tham gia ñăng ký, khám tuy n NVQS c a gia ñình, dòng h có m i
quan h nh t ñ nh, chúng không có m i quan h ch t ch+.
3.3.1.2. Ngh nghi p c a gia
Ngh nghi p c a gia ñình v i vai trò giáo d c, tuyên truy n NVQS
cho thanh niên chưa ñ n tu i nh p ngũ c a gia ñình, dòng h
S li u ñi u tra b m, thanh niên trúng tuy n và không trúng tuy n
NVQS ch0 ra, h u như có s tăng d n v t4 l ñánh giá c a gia ñình
nông nghi p, nông nghi p h3n h p và phi nông nghi p cho các ho!t
ñ ng giáo d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên chưa ñ n tu i nh p
ngũ. Ch0 có ho!t ñ ng dòng h giúp con cháu hi u rõ vi c th c hi n
NVQS, BVTQ cũng là ti p n i truy n th ng, k4 cương c a gia ñình,


19

20

3.3.1.4. H c v n c a gia ñình
Trong m i quan h gi a h c v n c a b thanh niên v i vai trò c a gia
ñình, dòng h trong th c hi n NVQS c a thanh niên th y r#ng, y u t này
h u h t có m i quan h ch t ch+ v i các ho!t ñ ng giáo d c, ñ ng viên
thanh niên ñăng ký, khám tuy n NVQS c a gia ñình, dòng h . Ho!t ñ ng
gia ñình thư ng xuyên nh c nh$ thanh niên ñi khám tuy n ñúng th i gian
quy ñ nh, tuy không có m i quan h ch t ch+ v i h c v n c a b thanh
niên nhưng l!i có t4 l tr l i cao nh t $ t t c các c p h c v n. Trong ñó,
t4 l ñánh giá th p nh t l!i ng v i h c v n trung h c cơ s$ cho ho!t

ñ ng dòng h g p m t nh ng thanh niên có gi y g i ñăng ký, khám tuy n
NVQS ñ giáo d c, ñ ng viên, v i 36,9%.
Tóm l!i, t4 l ñánh giá c a ngư i tr l i ñã cho th y, h u h t có s
thu n chi u gi a h c v n c a b thanh niên v i các ho!t ñ ng giáo d c,
ñ ng viên con em ñăng ký, khám tuy n NVQS c a gia ñình, dòng h .
3.3.1.5. Thu nh p c a gia ñình
K t qu kh o sát b m, c a thanh niên trúng tuy n và không trúng
tuy n NVQS cho bi t, y u t thu nh p bình quân ngư i/tháng c a gia
ñình có m i quan h ch t ch+ v i t t c các ho!t ñ ng th hi n vai trò
giáo d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên chưa ñ n tu i nh p ngũ c a
gia ñình, dòng h . T4 l ñánh giá v m i quan h này r t ña d!ng, có t4 l
ñánh giá r t cao, v i 95,2%, có t4 l ñánh giá khá cao, v i 63,8%, có t4 l
ñánh giá th p 26,0%. Nhưng nhìn chung, ngư i có thu nh p bình
quân/tháng t* 2 tri u tr$ lên ñánh giá các ho!t ñ ng c a gia ñình v i con
em cao hơn ngư i có thu nh p bình quân/tháng t* 1 ñ n dư i 2 tri u và
dư i 1 tri u. Ngư i có thu nh p bình quân/tháng t* 1 ñ n dư i 2 tri u và
dư i 1 tri u l!i ñánh giá các ho!t ñ ng c a dòng h v i con cháu cao hơn
ngư i có thu nh p bình quân/tháng t* 2 tri u tr$ lên.
3.3.2. Bên c!nh m i quan h v i các y u t thu c bi n s ñ c l p, vai
trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên
còn có m i quan h v i nh ng y u t khách quan: ñi u ki n kinh t c a
ñ a phương; h th ng chính tr cơ s$; c ng ñ ng làng xã; ñư ng l i, ch
trương c a Đ ng, chính sách, pháp lu t c a Nhà nư c.

ñi u ki n kinh t c a ñ a phương; h th ng chính tr cơ s$, c ng ñ ng
làng xã; ñư ng l i, ch trương c a Đ ng, chính sách, pháp lu t c a Nhà
nư c v i các vai trò c a gia ñình, dòng h t* giáo d c, tuyên truy n, v n
ñ ng cho thanh niên lúc chưa ñ n tu i nh p ngũ ñ n giai ño!n ñăng ký,
khám tuy n, r i trúng tuy n, th c hi n NVQS $ ñơn v .
Chương 4

PHÁT HUY VAI TRÒ C A GIA ĐÌNH, DÒNG H Đ I V I VI C
TH C HI N NGHĨA V QUÂN S C A THANH NIÊN HI N NAY

K T LU N CHƯƠNG 3

Nghiên c u th c tr!ng d a trên nh ng k t qu kh o sát b#ng phi u
trưng c u ý ki n và ph/ng v n sâu ñã ph n ánh rõ vai trò c a gia ñình,
dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên.
Vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh
niên ch u s tác ñ ng c a nhi u y u t thông qua s phân tích m i quan
h gi a các y u t s lư ng con trai c a gia ñình; ñ c ñi m c a gia ñình;

4.1. M T S THU N L;I, KHÓ KHĂN Đ I V I VAI TRÒ C A
GIA ĐÌNH, DÒNG H TRONG TH C HI N NGHĨA V QUÂN S
C A THANH NIÊN HI N NAY

Trong quá trình gia ñình, dòng h th c hi n vai trò ñ i v i thanh
niên v NVQS hi n nay có nhi u thu n l i nhưng cũng có không ít khó
khăn. Nh ng thu n l i và khó khăn này có th ñư c nhìn nh n trên t*ng
n i dung c th sau: Tình hình kinh t - xã h i c a ñ a phương, ñ t
nư c; Đi u ki n kinh t , s lư ng con trai và ngh nghi p c a gia ñình;
Vai trò c a h th ng chính tr cơ s$; Văn hóa, truy n th ng làng xã,
dòng h , gia ñình; Chính sách ñ i v i gia ñình, dòng h có thanh niên nh p
ngũ; Vi c làm c a thanh niên sau khi hoàn thành nghĩa v quân s .
4.2. M T S V N Đ1 Đ>T RA VÀ ĐÁNH GIÁ VAI TRÒ C A GIA
ĐÌNH, DÒNG H Đ I V I VI C TH C HI N NGHĨA V QUÂN S
C A THANH NIÊN TRONG NH?NG NĂM T I

4.2.1. M t s v n ñ( ñ6t ra v( vai trò c'a gia ñình, dòng h ñ i
v i vi c th,c hi n NVQS c'a thanh niên hi n nay

T* phân tích, ñánh giá th c tr!ng và thu n l i, khó khăn trong th c
hi n vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a
thanh niên ñ t ra m t s v n ñ : 1.Nh n th c c a các t ch c, l c lư ng
v vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS, BVTQ
c a thanh niên; 2.Phát huy vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c
th c hi n NVQS c a thanh niên, ñáp ng yêu c u xây d ng và c ng c
n n QPTD; 3.Chăm lo xây d ng gia ñình, dòng h th c s là thi t ch
xã h i quan tr ng trong giáo d c, ñ ng viên thanh niên th c hi n
NVQS, BVTQ nh ng năm t i.
4.2.2. Đánh giá vai trò c'a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th,c
hi n NVQS c'a thanh niên trong nh8ng năm t i
Truy n th ng và nh ng giá tr b n v ng c a gia ñình, dòng h ; nh ng
ñánh giá c a ngư i tr l i v các vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c
th c hi n NVQS c a thanh niên trong nh ng năm t i; các k t qu phân
tích th c tr!ng vai trò c a gia ñình, dòng h trong th c hi n NVQS c a


21

22

thanh niên là nh ng căn c quan tr ng ñ ñưa ra các ñánh giá sau: Th
nh t, vai trò giáo d c, tuyên truy n NVQS cho thanh niên c a gia ñình,
dòng h ngày càng ñư c tăng cư ng, ñ5y m!nh; Th hai, vai trò giáo d c,
ñ ng viên con cháu tham gia ñăng ký, khám tuy n nghĩa v quân s c a
gia ñình, dòng h ngày càng ñư c ñ cao; Th ba, vai trò giáo d c, ñ ng
viên con cháu lên ñư ng th c hi n NVQS khi có gi y g i nh p ngũ c a gia
ñình, dòng h luôn gi v trí ch ñ!o và ngày càng hi u qu ; Th tư, vai trò
ñ ng viên, chăm lo con cháu trong th i gian t!i ngũ $ các ñơn v quân ñ i
c a gia ñình, dòng h v1n ñư c duy trì và có th tăng cao.

hư t t x u, hi n tư ng tr n, tránh NVQS và nh ng vi ph!m pháp lu t trong
làng xã, dòng h và gia ñình; Ph i phát huy tính c ng ñ ng trong xây d ng
làng xã, dòng h , gia ñình văn hoá.
Th tư, thư ng xuyên quan tâm t i gia ñình có con, em nh p ngũ:
Chính quy n và các t ch c ñoàn th ph i thư ng xuyên thăm h/i, ñ ng
viên, giúp ñ% nh ng gia ñình có con, em nh p ngũ; Ph i thư ng xuyên t
ch c các cu c g p g%, ñ ng viên thanh niên ñang th c hi n NVQS t!i
ñơn v quân ñ i; Ph i k p th i, ñ m b o chính sách xã h i ñ i v i gia
ñình có công v i cách m!ng, gia ñình có con em nh p ngũ.
Th năm, chú tr ng hơn n a vi c d!y ngh , t!o vi c làm cho cho b
ñ i hoàn thành nghĩa v quân s , xu t ngũ tr$ v ñ a phương: Quân ñ i
cùng v i chính quy n ñ a phương t ch c các l p d!y ngh cho b ñ i
xu t ngũ; Ưu tiên, h3 tr b ñ i hoàn thành NVQS vay v n l p nghi p;
Phát hi n, b i dư%ng nh ng b ñ i có năng l c, t ch t, t!o ñi u ki n
cho h ñư c ñào t!o chuyên sâu ñ ph c v quân ñ i lâu dài.

4.3. GI:I PHÁP CƠ B:N PHÁT HUY VAI TRÒ C A GIA ĐÌNH,
DÒNG H Đ I V I VI C TH C HI N NGHĨA V QUÂN S C A
THANH NIÊN HI N NAY

Nh ng k t qu ñánh giá c a ngư i tr l i v các gi i pháp cơ b n phát
huy vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh
niên; nh ng phân tích, ñánh giá th c tr!ng, nh ng v n ñ ñ t ra và m t s
thu n l i, khó khăn ñ i v i vai trò c a gia ñình, dòng h trong th c hi n
NVQS c a thanh niên là cơ s$ quan tr ng ñ ñưa ra các gi i pháp cơ b n.
Th nh t, nâng cao nh n th c c a các t ch c, l c lư ng trong xã
h i v vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i s nghi p c ng c qu c
phòng, b o v T qu c hi n nay: Các t ch c, l c lư ng trong xã h i
ph i c ng c và nâng cao nh n th c v vai trò c a gia ñình trong s

nghi p c ng c qu c phòng, BVTQ; Đ5y m!nh nghiên c u, hoàn thi n,
c ng c các giá tr , chu5n m c c a xã h i v vai trò c a gia ñình, dòng h
trong s nghi p c ng c qu c phòng, BVTQ; Kh c ph c tri t ñ ý th c
xem nh, vai trò c a gia ñình trong s nghi p c ng c qu c phòng - an
ninh, BVTQ trong xã h i hi n nay.
Th hai, ñ5y m!nh vi c chăm lo xây d ng gia ñình, dòng h Vi t
Nam th c s là thi t ch xã h i b n v ng: Ph i nâng cao v trí, vai trò
c a thi t ch gia ñình, dòng h trong xã h i; Ph i xây d ng, c ng c
các m i quan h trong gia ñình, dòng h ; Ph i h!n ch , xóa b/ các
giá tr , chu5n m c l!c h u c a thi t ch gia ñình, dòng h , xây d ng
h các giá tr m i phù h p v i s phát tri n c a gia ñình, dòng h
trong xã h i hi n nay.
Th ba, thư ng xuyên quan tâm ñ n công tác xây d ng làng xã, dòng
h , gia ñình văn hóa, ñáp ng yêu c u xây d ng và BVTQ trong th i kỳ
m i: Ph i thư ng xuyên c ng c , hoàn thi n nh ng quy ñ nh v xây d ng
làng xã, dòng h , gia ñình văn hóa, g n xây d ng làng xã, dòng h , gia
ñình văn hoá v i xây d ng và BVTQ; Ph i hi n th c hóa các quy ư c v
xây d ng làng xã, dòng h , gia ñình văn hóa, kiên quy t lo!i b/ nh ng thói

K T LU N CHƯƠNG 4

Quá trình gia ñình, dòng h th c hi n vai trò giáo d c, ñ ng viên
con cháu th c hi n NVQS trong nh ng năm t i có nh ng thu n l i và
khó khăn do các y u t mang l!i.
D a trên nh ng k t qu nghiên c u th c tr!ng vai trò c a gia ñình,
dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên, lu n án ñã rút ra
m t s v n ñ . Ngoài ra, trên nh ng ñánh giá, phân tích th c tr!ng và
các giá tr có tính b n v ng c a gia ñình, dòng h trong su t quá trình
d ng nư c, gi nư c, ñ u tranh gi i phóng dân t c, lu n án ñưa ra m t
s ñánh giá cho th y s gia tăng vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i

vi c th c hi n NVQS c a thanh niên trong nh ng năm t i ñây.
H th ng gi i pháp lu n án ñưa ra ñư c d a trên các k t qu nghiên c u
vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên.
Nh ng gi i pháp này hoàn toàn có tính kh thi, góp ph n nâng cao vai trò
c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n NVQS c a thanh niên hi n
nay.
K T LU N
1. Lý lu n và th c ti n ñ u ch0 ra và kh ng ñ nh r#ng, gia ñình, dòng
h gi v trí, v th xã h i ñ c bi t quan tr ng trong xã h i. Ch t ch H
Chí Minh ñã ch0 rõ, gia ñình t t thì xã h i m i t t, mu n xây d ng xã
h i t t ñ,p ph i xây d ng gia ñình m no, h!nh phúc, ti n b .
2. K t qu kh o sát th c ti n v vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i
vi c th c hi n NVQS c a thanh niên $ huy n ng Hòa, thành ph Hà
N i và $ m t ñơn v quân ñ i trong năm 2012, 2013 cho th y: M t là,


23

24

gia ñình, dòng h gi vai trò quan tr ng, n i tr i trong vi c giáo d c,
ñ ng viên thanh niên th c hi n NVQS. Hai là, gia ñình, dòng h góp
ph n quan tr ng vào vi c chu5n b nhân l c cho quân ñ i, cho s
nghi p BVTQ. Ba là, vai trò c a gia ñình, dòng h ñư c phát huy cao
nh t, gi v trí quan tr ng, quy t ñ nh nh t trong vi c giáo d c, ñ ng
viên con em lên ñư ng nh p ngũ khi có l nh g i nh p ngũ.
3. K t qu ñi u tra kh o sát th c t không ch0 góp ph n kh ng ñ nh
tính khoa h c các lý thuy t v gia ñình, v vai trò xã h i, vai trò xã h i
c a gia ñình, mà còn kh ng ñ nh tính ñúng c a các gi thuy t nghiên c u
ñã xác ñ nh. Trong các gi thuy t khoa h c ñư c ñưa ra, ch0 có gi thuy t,

vai trò c a gia ñình, dòng h trong th c hi n NVQS c a con, cháu có m i
quan h ch t ch+ v i s lư ng con trai c a gia ñình chưa ñư c ch ng
minh là ñúng trong nghiên c u này.
4. Nh#m ñáp ng yêu c u v ngu n l c cho s nghi p c ng c n n
QPTD, BVTQ ph i phát huy t t vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i
vi c th c hi n NVQS c a thanh niên. Mu n v y, c n th c hi n t t các
gi i pháp: Nâng cao nh n th c c a các t ch c, l c lư ng trong xã h i
v vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i s nghi p c ng c qu c phòng,
BVTQ; Chú tr ng hơn n a vi c d!y ngh , t!o vi c làm cho cho b ñ i
hoàn thành NVQS, xu t ngũ tr$ v ñ a phương; Thư ng xuyên quan
tâm t i gia ñình có thanh niên nh p ngũ; Đ5y m!nh vi c chăm lo xây
d ng gia ñình, dòng h Vi t Nam th c s là thi t ch xã h i b n v ng;
Thư ng xuyên quan tâm ñ n công tác xây d ng làng xã, dòng h , gia
ñình văn hóa cũng s+ góp ph n to l n vào s kh ng ñ nh vai trò c a gia
ñình, dòng h .
Trong th i gian t i, vai trò c a gia ñình và dòng h trong th c hi n
NVQS c a thanh niên có nhi u thu n l i nhưng cũng có nh ng khó
khăn tr$ ng!i. Đi u này ph thu c vào nh n th c v vai trò c a gia ñình,
dòng h , vào quá trình xây d ng gia ñình m no, h!nh phúc, ti n b ;
ph thu c vào phát tri n kinh t - xã h i c a ñ a phương, ñ t nư c, vào
s v n hành c a các thi t ch xã h i và dư lu n xã h i. Dù th nào, vai
trò c a gia ñình và dòng h ñ i v i th c hi n NVQS c a thanh niên
luôn gi v trí quan tr ng, n i tr i, quy t ñ nh và ñi u này là m t xu th .
5. Nghiên c u vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c hi n
NVQS c a thanh niên hi n nay là m t nghiên c u xã h i h c có ý nghĩa
thi t th c ñ i v i s nghi p c ng c n n QPTD, xây d ng và BVTQ
Vi t Nam XHCN. K t qu nghiên c u ñã m$ ra m t hư ng m i nghiên
c u v gia ñình trong lĩnh v c quân s ; giúp cho các c p lãnh ñ!o ch0

huy ñơn v có thêm nh ng cách th c, bi n pháp th c hi n công tác g i

thanh niên nh p ngũ và qu n lý thanh niên trong th i gian t!i ngũ.
Tuy nhiên, ñây là v n ñ l n và tương ñ i m i m2 ñ i v i xã h i h c
trong lĩnh v c quân s , do ñó, v n ñ này c n ti p t c ñư c nghiên c u
sâu, r ng và h th ng hơn.
KHUY N NGH
1. Đ i v i Nhà nư c: Nhà nư c c n thư ng xuyên ñ i m i, c ng c ,
hoàn thi n chính sách và th c hi n t t chính sách ñ i v i gia ñình có công
v i cách m!ng, có thân nhân th c hi n NVQS. T* ñó, t!o nên s yên tâm,
tin tư$ng, khích l gia ñình làm tròn b n ph n, trách nhi m c a gia ñình
ñ i v i vi c ñ ng viên, t ch c cho thanh niên th c hi n NVQS.
2. Đ i v i các cơ quan ch c năng:
- C n phát hi n và k p th i nêu gương nh ng gia ñình ñi n hình trong
phát huy vai trò ñ i v i vi c tuyên truy n, ñ ng viên, chăm lo cho thanh
niên th c hi n NVQS. Có như v y m i t!o ra s ñ ng thu n trong toàn xã
h i v s tham gia c a gia ñình ñ i v i vi c giáo d c, tuyên truy n
NVQS, xây d ng và c ng c n n QPTD, BVTQ Vi t Nam XHCN.
- C n chú tr ng, ñ5y m!nh t!o vi c làm cho thanh niên xu t ngũ, t!o
ñi u ki n cho thanh niên xu t ngũ có chí hư ng h c lên cao ñ ng, ñ!i h c,
có bi n pháp k p th i, h3 tr thanh niên xu t ngũ ñư c vay v n ưu ñãi ñ
l p nghi p. Qua ñó, t!o nên s yên tâm, tin tư$ng c a gia ñình nói chung,
gia ñình có thanh niên xu t ngũ nói riêng, ñ các gia ñình phát huy t t
nh t vai trò ñ i v i quá trình th c hi n NVQS c a thanh niên.
- C n ñ5y m!nh giáo d c, tuyên truy n ñ các làng xã, dòng h , gia
ñình luôn chú tr ng gi gìn, b o t n và phát huy nh ng gia quy, t c ư c
t t ñ,p ñã hình thành và phát tri n trong su t quá trình d ng nư c và gi
nư c, ñ u tranh gi i phóng dân t c, quy ñ nh các thành viên trong gia
ñình và dòng h ph i th c hi n nghĩa v ñ i v i quê hương, ñ t nư c.
- Trong công tác th c hi n NVQS c a thanh niên hi n nay c n ph i
coi tr ng y u t ñ c ñi m c a gia ñình như ngh nghi p, h c v n, nh t là
gia ñình có b m, là ñ ng viên và gia ñình không có b m, là ñ ng viên

ñ có th phát huy t t nh t vai trò c a gia ñình, dòng h ñ i v i vi c th c
hi n NVQS c a thanh niên.
3. Đ i v i ñơn v quân ñ i: Đơn v quân ñ i nơi thanh niên ñóng quân
ph i luôn luôn coi tr ng s k t h p v i gia ñình và chính quy n, các ñoàn
th ñ a phương ñ t!o nên m t kênh liên l!c h u ích giúp gia ñình, dòng
h phát huy t t nh t vai trò trong tuyên truy n, ñ ng viên, chăm lo cho
thanh niên th c hi n NVQS.


DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C0U C A TÁC
GI: ĐÃ CÔNG B

CÓ LIÊN QUAN Đ N LU N ÁN

1. B!ch Hoàng Khánh (2011), “Gi i pháp phát huy vai trò gia ñình
ñ i v i vi c th c hi n nghĩa v quân s c a thanh niên hi n nay”,
T p chí Giáo d c lý lu n chính tr quân s , (1).
2. B!ch Hoàng Khánh (2012), “Vai trò c a gia ñình trong xây d ng
và b o v T qu c hi n nay”, Đ i h i XI c a Đ ng v i nhi m v xây
d ng và b o v T qu c Vi t Nam xã h i ch nghĩa, Nxb Chính tr
qu c gia, tr. 267.
3. B!ch Hoàng Khánh (2014), “Vai trò c a gia ñình trong th c hi n nghĩa v
quân s c a thanh niên”, T p chí Qu n lý giáo d c, (2).
4. B!ch Hoàng Khánh (2014), “Phát huy vai trò c a h th ng chính
tr $ cơ s$ v i vi c th c hi n nghĩa v quân s c a thanh niên”, T p
chí Tuyên giáo, (5).