Ebook Nuôi con bằng sữa mẹ: Phần 1 - NXB Phương Đông

BAO NGỌC


BẢO NGỌC

NUÔI CON
bằng SỮA MẸ

NHÀ XUẤT BẢN PHƯƠNG ĐÔNG


LỜI DẨN

Có phải bạn đang vạch kế hoạch nuôi bé bằng sữa niẹ
hay đã bắt dầu nuôi bé bằng sữa mẹ, và bạn muốn biết
thay đổi cách cho bú tùy theo thời gian'? Bạn có vấn đề cần
giải quyết, bạn muốn biết giải quyết như thế nào? Có phải
bạn vẫn chưa quyết định nuôi bé bằng sữa mẹ, không biết
nuôi bé bằng sữa mẹ có gì tốt cho bạn và bé? Quyển sách
này sẽ giúp cho bạn giải quyết những vấn đề này.
Chắc chắn rằng, nuôi con bằng sữa mẹ là một sự lựa
chọn tốt cho cả bạn và bé. Như chúng tôi đã thấy, dù đối
với sản phụ hay bé, dù hiện tại hay tương lai, nuôi con
bằng sữa mẹ đều được chứng minh là tốt nhất. Cho bú
bằng sữa hộp, có lúc gọi là cho bú bằng sữa bình, cho bú
kết hợp, về mặt dinh dưỡng không thể bằng cho bú bằng
sữa me.

NUÒI CON BẰNG SỮA MẸ - 5

iĩ

MỘT HÀNH VI BẢN NĂNG

Cho bé bú sữa mẹ có ý nghĩa đặc biệt về m ặt tìn h cảm và tin h
th ầ n đối với người mẹ và bé. Nếu cho bú th u ận lợi, bạn sẽ cảm th ấy
th àn h công. N hiều người mẹ khi nhớ về giai đoạn này thường cảm
th ấy hài lòng và sung sướng.

Nuôi con bằng sữa mẹ là m ột h à n h vi bản năng. Từ lúc m ang
thai, cơ th ể của bạn đã chuẩn bị nuôi con bằng sữa mẹ. Dưới tác dụng
của kích thích tố, tuyến vú b ắ t đầu chuẩn bị các tổ chức và huyết quản,
tuyến dịch lim pha... cần th iế t cho sự sả n xuất và tồn trữ sữa. Do đó,
bầu vú có lúc sẽ cảm th ấy đau đớn.
Vùng có m àu sậm quanh đầu vú hoặc tuyến mỡ dưới quầng vú
thay đổi càng rõ ràn g hơn để giữ sự m ềm m ại cho đầu vú. T rên thực
tế, trong thời gian đầu mới có th ai, bộ ngực đã thay đổi làm cho bạn
cảm th ấy m ình đã m ang th ai, th ậm chí trước khi bạn p h á t hiện m ình
đã ngừng kinh. Vào thời kỳ sau, ngực của bạn sẽ căng lớn, có th ể bạn
sẽ th ấy sữa non tiế t ra. Sữa non là sữa bé bú sau khi ra đời được m ột
ngày, chất dinh dưỡng phong phú, bé không bú, sữa cũng tiế t ra. Cho
nên, tấ t cả đã được chuẩn bị xong trước khi bạn chưa quyết định nuôi
con bằng sữa mẹ, đó là điều r ấ t tự nhiên.

6 - NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ


^

BẮT ĐÂU CHO BÚ SỮA MẸ

M ột đứa bé khỏe m ạnh đủ
th á n g sẽ bú r ấ t khỏe, sau khi sanh
có th ể cho bú bằng sữa mẹ. Nó có
m ột loại p h ả n xạ “tìm kiếm ” thuộc
b ản năng, nó có th ể xoay đầu và
m iệng, tìm bầu vú của người mẹ để
bú.
Điều đó không có nghĩa là cho
con bú sữa mẹ là chuyện sung sướng
và dễ chịu, b ạn cũng không gặp khó
k h ă n gì cả. Đây là m ột bản năng,
nhưng đối với m ẹ và bé, cách cho bú
không phải sin h ra đã biết. Mẹ và
bé cần phải học, đối với m ột số người, nắm b ắ t kiến thức này chỉ cần
vài giây, th ậ m chí hầu như chẳng cần phí sức học cũng biết. Công
bằng m à nói, quá trìn h này có th ể diễn ra r ấ t ngắn. Đối với đa sô
người, đây có thế’ là m ột sự thử thách. Tại sao phải làm như thế? Tại
sao đã chuẩn bị ổn cả, nhưng thực hiện không dễ? T rên thực tế, nuôi
con b ằn g sữa mẹ chịu ản h hưởng bởi nhiều n h â n tố.

NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ - 7


Dưới đ â y là m ột v à i n h â n tố:
Bé sinh sớm nên chưa có phàn xạ tốt.
Sau khi sinh, mẹ hoặc bé phái trị bệnh, nên phải chậm cho bú
bằng sữa mẹ.
Trong quá trin h sinh, sứ dụng tlmốc giảm đau có thề là cho bé
thích ngủ hoặc không có plián ứng với sự vật xung quanh.

Tư thê thiếu thoải mái sè khiên cho người mọ đau dớn khi cho
con bú.
Một số sản phụ không biết tư th ế nào cho bú là hợp lý.
Cảm th ấy khó khàn khi cho con bú, th ái độ tiêu cực án h hưởng
lòng tự tin của người mẹ.
Thiếu kiến thức về việc nuôi con bàng sữa mẹ sẽ khiên cho các
bà mẹ lúng túng.
Không được úng hộ và khích lệ, người mẹ sẽ m ất tự tin.
Một số biệir pháp của bệnh viện (như tách bé khỏi mẹ) sẽ ảnh
hướng đến quá trìn h nuôi con bằng sửa.
Nếu chăm sóc bé theo phương pháp cứng nhắc cũng sẽ ánh
hướng đến việc nuôi con bằng sửa mẹ.
Điều hiếm thấy hơn là m ột số dị tậ t cùa cơ thê hay các vấn đề
khác sẽ ảnh hưởng đến việc nuôi con bằng sữa mẹ. Ví như, bé sứt môi
hoặc hở hàm ếch không th ể bú sữa mặc dù có lúc cũng có cách giải
quyết. Ngoài ra, những bà mẹ có đầu vú lõm vào trong cần phái được
giúp đỡ rấ t nhiều để bé có th ể ngậm được dầu vú.
Có lúc việc cho bú diễn ra không thuận lợi vì một số nguyên
nhân mà chúng ta không biêt được, bé không chịu bú hoặc khóc rấ t dừ
cũng phải cho bú. Vì th ế, trong cuôn sách này chúng ta sè tháo luận
những cám giác này, những khó khăn thường gặp hoặc không thường
thường gặp này.

8 - NUÔI CON BANG SIÍA MẸ


tV

k h íc h lệ n u ô i c o n b ằ n g s ữ a m ẹ

Thè ký 20, vì sự ra đời cùa các loại núni vú vá sửa, nuôi con
bằng sữa mẹ có xu hướng giám. Nhưng gần đáy, vi người ta ra sức
tuyên truyền những đicu lợi cua việc này nên xu hướng đó đã được
kiềm chế, th ậm chí chuyên biến ngược lại.
Nhưng kỹ Iihng cho con bú đả bị lơ là, hiện nay nhiều bà mẹ
thấy rằn g mẹ hoặc bà ngoại cùa họ r ấ t ít hiêu biết về chuyện nuôi con
bằng sữa mẹ, không th ể giúp đỡ nhiều cho họ. Nhiều chuyên gia sức
khóe cũng không được huấn luyện đế giúp đỡ các bà mẹ trong vấn đề
này. M ặt khác, chúng ta có thê th ấy m ạng lưới giao tiếp giữa các bà
mẹ đã được xây dựng, điều đó giúp ích cho việc truyền bá các thòng tin
dũng đ ắn, khi cần, họ có thế được giúp đỡ m ột cách th ân thiện, đầy
khích lệ.
Quyển sách này cũng có th ể bù dắp những khiếm khuyết về mặt
này, tức là ủng hộ và khắng dịnh rằng những điều bạn làm sè có lợi
cho ban và bé.

NUÕI CON BẰNG SỮA ME - 9


10 - NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ


Chương 1

CHỌN LựA NUÔI CON BẰNG

sữ a m ẹ

T ừ xưa loài người đã biết nuôi con bằng sữa mẹ, tuy hiện nay có
nhiều loại sữa thay cho sữa mẹ rất rẻ nhưng da số các bà mẹ vẫn chọn

cách nuôi con bàng sữa mẹ, ít nhất là trong những ngày dầu bé ra đời,
bởi vỉ họ hiểu ràng sữa mẹ là tốt nhất.
N uôi con bàng sữa mẹ không những cho bé m ột bắt đầu đầy
khỏe m ạnh, giàu d in h dưỡng, nó cũng là m ột cách tiếp cận với bé đầy
ấm áp, tỉn h thương, giúp bé cảm thấy an toàn vá được chăm sóc.
Trong chương này sẽ cho bạn biết vài ưu điểm đối với sức khỏe
và sự trưởng th à n h của bé khi bạn cho bé bú bằng sữa mẹ và điều đó
sẽ ảnh hưởng n h ư th ế nào đối với sức khỏe của bạn. C húng tôi sẽ trả
lời các câu hỏi thắc mắc của các bà mẹ về việc cho con bú bàng sữa mẹ
và đưa ra m ột sô tài liệu tham khảo.

M Ộ T KHỞI ĐẦU KHỎE MẠNH
Nuôi con bằn g sữa mẹ tức là cho bé bú sữa người. Các loại sữa
khác m à bé có th ể bú được là sữa bò, có lúc cũng dùng sữa dê hoặc sữa
đậu, những loại sữa này thường được gọi là sữa phối hợp. Xem ra
những loại sữa này r ấ t khoa học, nhưng trê n thực tế, chúng phải trả i
qua m ột quá trìn h chê biến mới có th ể giữ cho hệ thống tiêu hóa của
bé đươc an toàn.

NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ - 11


T hế nhưng, những loại sữa được chế biến hỗn hợp khác với sữa
người. Sữa người m ang tính đặc thù, nó đã được biến đôi đế phù hợp
cho sự sinh trướng và p h á t triể n cua bé. Sữa cứa các loại động vật
khác không giống, sữa cứa chúng lý tướng cho con cLÍa chúng, nhưng
không lý tướng cho con của chúng ta.

Thực vậy, cho bé bú băng sữa mẹ có ưu th ế đặc thù, sữa phôi hợp
không có ưn thê này. Cho bé bú bàng sữa mẹ có th ể giúp cho bé trá n h

được các loại bệnh, còn cho bé bú bằng các loại sữa khác có th ể đem
đến ngưy hiểm cho bé. Do đó, nnôi con bằng sữa mẹ có th ể trá n h


^

SỮA MẸ KHÁC GÌ VỚI SỮA PHÔI HỢP?

Tỷ lệ th à n h phần dinh dường của sữa mẹ khác với sữa phối hợp.
Lấy ví dụ, hàm lượng anbum in trong sữa người bầng m ột nứa loại sữa
phối hợp được chê ra từ sữa bò. Tý lệ cua các th àn h phần khác cũng
chênh lệch r ấ t lớn, như sừa người có chứa nhiều axít không no và axít
béo hơn sữa phối hợp.
Trong sữa mẹ có r ấ t nhiều th à n h phần mcà sữa phối hợp không
có hoặc có r ấ t ít. Trong sữa mẹ có chứa anbum in m iền dịch cầu, tế bào
diệt khuẩn, tê bào lim pha T, chất hòa tan (như chất hòa tan vi
khuẩn), và r ấ t nhiều những vật chất bảo vệ cho bé trá n h bị bệnh
truyền nhiễm , còn có các tê bào, kháng thế kích thích tố và các th àn h
p h ần quan trọ n g khác. Tuy một sô nh àn hiệu sữa đã cho thêm vào
những th à n h phần này, nhưng nó không phái chiết xuất từ cơ thế con
người, do đó nó không giống với sữa mẹ.
C húng ta có thế khẳng định th à n h phần trong sữa phù hợp nh át
đối với bé, cũng như chúng ta có thê khẳng định sữa của rái cá chí phù
hợp với rái cá con, sữa cũa mèo chi phù hợp với mèo con, sữa bò phù
hợp với bè, cũng có nghĩa là giữa các loại sữa này có sự khác nhau.
Sữa mẹ là m ột loại dịch thế không ngừng thav đổi, nó thay đổi
theo sự sinh trưởng và phát triế n của bé. Nó có chứa các chất chóng
lại những bệnh truyền nhiềm . Diều khiên người ta ngạc nhiên hơn là,
nó có khả n àn g phản ứng nhanh chóng đối với truyền nhiễm , sản sinh
ra một loạt anbum in m iễn dịch cầu mới, có hiệu lực, Lăng cường cóng

nàng hệ thống m iền dịch cúa bé, đánh lui sự xâm nhập cùa các loại vi
khuẩn

'k

SỮA MẸ BẢO VỆ BÉ NHƯ THE NÀO?

Khi người mẹ tiếp xúc với các m ầm bệnh, cũng giống như mọi
người chúng ta mỗi ngày đầu tiếp xúc với m ầm bệnh, những mầm
bệnh này sẽ xâm nhập vào cơ thế của người mẹ thông qua đường hô
hấp hoặc đường tiêu hóa. Lớp niêm mạc bám ớ m ặt trong cúa phổi và
ruột sè sản sin h phản ứng m iền dịch, những chất tham gia phản ứng
m iễn dịch không những có th ể Ịpảo vệ cho người mẹ mà còn có thế đi

Níiròl CON BẰNG SƯA MẸ - 13


vào vòng tuần hoàn của máu, anbum in m iễn dịch cầu được sản sinh ra
sẽ đi đến bầu vú, chuyển vào trong sữa, khi bé bú sữa, anbum in m iễn
dịch cầu sẽ được truyền vào cho bé, tro n g lúc bảo vệ người mẹ cũng
bảo vệ cho bé trá n h bị bệnh truyền nhiễm .
Đó là điều r ấ t quan trọng, bởi vì sự p h á t triể n của hệ thống
m iễn dịch của bé sơ sinh chưa hoàn th iện , sự bảo vệ ngầm sữa mẹ đem
lại cho bé có th ể bù đáp sự khiếm khuyết về m ặt này của bé.
Bé được nuôi bằng sữa phối hợp không th ể được bảo vệ như nuôi
bằng sữa mẹ. Ngoài ra, khi khử trừ ng sữa và bình sữa cùng với núm
vú da phải cẩn th ậ n , nếu không khử trừ ng triệ t để, m ầm bệnh r ấ t dễ
bám vào những th ứ này. Đó chính là nguyên n h â n phải để cho mẹ và
bé tiếp xúc khắng k h ít với nhau, đặc biệt là những ngày đầu và những
tuần đầu khi bé mới sinh, cho bé tiếp xúc với mẹ là để có được năng

lực phản ứng m iễn dịch tốt.

1 4 - NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ


'k

BÉ BÚ SỮA MẸ SẼ Được BẢO VỆ

Người ta đă điều tr a ở những bé sống ở môi trường khác nhau
(bao gồm cả những bé sông ở những th à n h th ị công nghiệp tạ i phương
Tây), người ta chứng m inh được rằn g bé
được nuôi bằng sữa mẹ sẽ ít m ắc phải
những bệnh sau đây:
■

Viêm ruột và dạ dày.

■

B ệnh truyền nhiễm đường hô hấp.

■

B ệnh truyền nhiễm đường tai.

•

B ệnh truyền nhiễm đường tiểu.

■

P h ả n ứng n h ạ y cảm.

■

H en suyễn.

■

M ẩn ngứa.

Khi điều tr a về vấn đề này, người ta đã điều tra ở những dứa bé
thuộc nhiều tầ n g lớp xã hội và bối cảnh kinh tế khác nhau, nếu không
sẽ đưa ra những k ế t luận có liên quan đến cuộc sống của cha mẹ chúng
chứ không phải vì chúng được nuôi bằng sữa mẹ. Ngoài ra, có r ấ t
nhiều cuộc nghiên cứu như th ế này cũng chứng m inh nuôi bé bằng sữa
mẹ là nguyên n h â n làm nảy sinh sự sai biệt này chứ không phải là
những n h â n tố khác.

^

NUÔI BẰNG SỮA MẸ CÀNG NHlỀU CÀNG T ốT

ở đây cũng có m ột bằng chứng chứng m inh m ột cách hùng hồn
cái gọi là “ph ản ứng có liên quan đến lượng” mà các bác sĩ nói, tức là
cho bú bằng sữa mẹ càng nhiều càng tốt. Do đó, có r ấ t nhiều nghiên
cứu chứng m inh rằn g cho bé bú m ột lần hầu như là bảo vệ bé m ột lần,
vì th ế chúng ta n ên cho bé bú trong thời gian dài. Vì cai sữa không có
quy định thời gian chính xác, bởi vì sữa mẹ lúc nào cũng tố t và chứa

nhiều c h ấ t dinh dưỡng, có r ấ t nhiều bà mẹ cho bé ăn và uống những
th ứ khác nữa nhưng vẫn cho bé bú bằng sữa mẹ trong thời gian tương
đối dài, chỉ là bởi vì họ thích làm như thế.

NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ - 15


Những nước phương Táy cũng giỏng như những nước dang phát
triên , cho bé bú bàng sữa niẹ có thè giúj) cho bé chóng lại các loại
bệnh tậ t như bệnh viéni đường ruột vá bệnh viéin dường tai, đối với
những bé bình thường thì không có nguy hiếm gì, nhim g với những bé
vừa bị nôn inứa vừa bị tiêu cháy thì càng khiến cho người ta khó khăn.
Vá lại chăm sóc cho một đứa bé kêu gào khóc lóc đau dớn vì bị bệnh
dường tai thì có áp lực rấ t lớn. Nếu như bệnh cùa chúng nặng thì cần
phái nằm viện đê điều trị, điều đó có thè khièn cho cuộc sống cá gia
dinh bị xáo trộn.

CHO BÉ BÚ BẰNG SửA M Ẹ SẼ LUÔN LUÔN
CÓ l Ợi
Cho bé bú bàng sữa mẹ không những có lợi đối với những bé còn
rất bé, m.à dõi với những bé vừa bú sữa mẹ vừa có thế ăn được những
thứ khcác cùng có lợi. Nó có thế cái th iện hệ thống miền dịch, nó có
ản h hướng tích cực, lâu dài đối với sự p h á t triể n về trí lực và sức khỏe.
Lấy ví dụ, trong một cuộc điều tra, người ta cho bé bú bàng sữa
mẹ mà không kèm theo bất cứ loại sữa nào hoặc loại thúfc ăn nào
trong vòng 15 tuần thì có th ể đem lại một hiệu quả rấ t dễ th ây là
phòng chống được bệnh hô hấp, hiệu quá này kéo dài ít n h ấ t đến 7
tuổi (tức là tuõi cùa đứa bé được điếu tra).
Cho bé bú bằng sữa mẹ (không kê có kèm theo sừa phối hợp hay
không) cho đến sau khi sinh 13 tuần, có khả năng phòng trá n h bệnh

viêm đường ruột, có tác dụng bảo vệ trong một khoảng thời gian dài,
tác dụng này có th ể kéo dài từ 18 th án g đến 2 năm.
Những hiệu quả này có thể duy trì trong thời gian rấ t dài, it
n h ấ t có m ột cuộc điều tra về mối quan hệ giừa sức khóe ciia đứa bé khi
ớ tuổi 13 với thời kỳ sơ sinh đang được tiên hành. Thông qua điều tra
ngẫu nhiên về cách nuôi dường trong thời kỳ nhi đồng cùa một nhóm
bé, thậm chí là cách ăn uống trong thời kỳ th à n h niên, đề tài nghiên
cứu này đã cho chúng ta biết một cách rất chính xác nuôi con bằng sữa
mẹ dùng phương thức nào để thề hiện hiệu quá của nó và có th ể giư
được bao lâu.
16 - NUOl CON BẢNG SƯA MẸ


Theo suy đoán, sữa mẹ sẽ giảm tín h nguy hiểm khi bệnh tim xảy
ra. T hậm chí sữa mẹ cũng phòng trá n h bệnh béo phì. Chúng ta biết bé
được nuôi bằng sữa mẹ r ấ t ít bị bệnh tiểu đường, do đó chúng ta có thê
suy đoán bệnh tiểu đường ở người lớn có khả n ăn g liên quan đến việc
cho bú bằng sữa n h â n tạo.

^

CHO BÚ BẰNG SỮA MẸ c ó GIÚP ÍCH CHO QUÁ TRÌNH
PHÁT TRIỂN TRÍ L ự c KHÔNG?

Có chứng cứ chứng m inh rằng, bé được nuôi bằng sữa mẹ sẽ
thông m inh hơn bé được nuôi bằng sữa phối hợp, mặc dù việc xác định
chỉ số trí tuệ trong y học là m ột chuyện tương đối khó khăn. Cho bú
bằng sữa mẹ thúc đẩy sự p h á t triể n của trí lực là thông qua sự truyền
đ ạ t của á n h m ắt và sự giao lưu giữa mẹ và bé khi cho bú, hay có liên
quan đến th à n h p h ầ n của sữa mẹ?

Một số cuộc nghiên cứu điều tra những đứa bé sinh sớm được
nuôi bằng ống thức ăn , bởi vì điều họ nghiên cứu là n h â n tô th àn h
ph ần chứ không phải là n h â n tô' giao lưu. Đương nhiên, khi nghiên cứu
về n h â n tố xã hội và n h â n di truyền phải đ ặ t ra nhóm so sán h tương
ứng. Ví như bình quân chỉ số trí tuệ của bô mẹ hơn 150, vậy thì nếu
con của họ được nuôi bằng sữa mẹ m à thông m inh thì không khiến cho
người ta ngạc nhiên. Nhưng k ế t quả trong các cuộc nghiên cứu có uy
tín đều chứng m inh rằ n g những' đứa bé dược nuôi bằng sữa mẹ, dù
NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ - 17


được cho bú bằng ống sữa hay được cho bú trực tiếp cũng đều thông
m inh hơn bé nuôi bằng sữa phối hợp. Trí lực của nhũng đứa bé được
nuôi bằng sữa mẹ tương dối cao, tựa như có liên quan đến m ột sô
th à n h phần nào đó trong sữa mẹ, cũng có th ể liên quan đến k ế t quả
của sự giao lưu g.'ữa mẹ và bé.

^

TẠI SAO SỮA MẸ T ốT NHƯ THÊ?

Khi mới sinh ra đời, bộ não của bé tương dối nhỏ, nhưng sau hai
năm th ì mau chóng p h á t triển . Trong sữa mẹ có chứa r ấ t nhiều axít
không no và axít béo phức tạ p (LCP), người ta cho rằn g những chất
này có tác dụng r ấ t quan trọ n g trong quá trìn h sinh trưởng và p h á t
triể n các tổ chức não của bé, đặc b iệt là đối với sự p h á t triể n của khu
vực có liên quan đến trí lực. Khi sả n xuất sữa phối hợp, người ta cũng
thêm vào LCP, m ột số nghiên cứu cho rằn g làm thê cũng có hiệu quả,
nhưng m ột số nghiên cứu khác cho rằn g chẳng có tác dụng ^ cả. Có lẽ
là loại LCP này không phải của loài người, nó không giống với th à n h

phần ở trong sữa mẹ, do đó công n ăn g của nó cũng khác.

CHO BÉ BÚ BẰNG SỮA M Ẹ, NGƯỜI M Ẹ CŨNG
CÓ LỢI
Mọi người đều biết, từ khi loài người b ắ t đầu tiế n hóa, nuôi bé
bằng sữa mẹ là cách phổ biến nhất.
T ấ t cả những sự thay đổi của bầu vú bạn tro n g thời kỳ th a n h
xuân là sự chuẩn bị cho việc nuôi con bằng sữa mẹ, trong thời kỳ
m ang th ai và sau khi bé ra đời, cơ th ể của bạn đã chuẩn bị cho việc
nuôi con bằng sữa mẹ.
Do đó việc dùng sữa của bạn để nuôi bé đối với bạn m à nói là
m ột chuyện h ế t sức tự nhiên, m ột số cuộc nghiên cứu chứng m inh
rằng, cũng giống như bé, người mẹ nuôi con bằng sữa của m ình cũng
được bảo vệ trong thời gian lâu dài.

1 8 - NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ


BÉ SINH NON VÀ B| BỆNH CẦN SỮA CỦA BẠN
Những bé sinh non yếu ớt và mang bệnh cũng cẩn nuôi bằng
sữa mẹ. Dù cho chúng không thể trực tiếp bú, bạn cũng phải
nặn sữa vào ống, ly hoặc bình để đút cho bé. Tất cả những
điều này để giúp ích cho thời gian tiếp xúc giữa bạn và bé,
cũng giúp cho bạn vượt qua thời kỳ khó khăn khi trở thành bà
mẹ của một đứa bé. Tất cả những điểu bạn làm đểu sẽ khiến
cho bạn cảm thấy đối với bản thân và đối với bé đều có lợi.

iĩ

NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ ĐÔÌ VỚI NGƯỜI MẸ

có

NHỮNG

ĐIỀU LỢI Gì ?
Nuôi con bằng sữa mẹ đối với cơ th ể người mẹ có hiệu ứng kích
thích, hiệu ứng này có th ể làm cho họ trá n h mắc m ột sô bệnh. Những
người mẹ không cho con bú bằng sữa mẹ hoặc thời gian cho con bú
bằng sữa mẹ ngắn th ì sẽ không có được hiệu ứng này, khả năng mắc
phải m ột số bệnh tăn g lên cao. Người mẹ nuôi con bằng sữa mẹ sẽ:

NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ - 19


•

Khả năng mắc bệnh ưng thư tuyên vú trước khi t ắ t km h tương
đối nhỏ, thời gian cho con bú bằng sữa mẹ càng dài thì tín h kha
năng này càng nhỏ, nếu b ạn có một con trở lên, thời gian cho
con bú bằng sữa mẹ sẽ tă n g lên.

•

Khó mắc bệnh ung th ư buồng trứng.

■

Khả nàng bị gãy xương ở tuổi trung niên và tuổi già r ấ t nhỏ
(loăng xương là m ột bệnh về xương thường th ấy ở phụ nữ trung

niên và già, bệnh này r ấ t dễ dẫn đến bị gãy xương).

Ik

NGƯỜI MẸ CỦNG THÍCH NUÔI CON BẰNG s ữ a c ủ a m ì n h

Cho con bú bằng sữa mẹ có th ể
kích thích các hợp ch ất hữu cơ bên
trong đi vào trong huyết dịch. Các
hợp chát hửu cơ này là dạng vật chất
m ang tín h nội nguyên kích thích tìn h
cám và khiến cho người ta bình tĩnh,
khi chúng p h át huy tác dụng, người
mẹ sẽ cảm thấy việc cho con bú bằng
sữa cùa m ình r ấ t nhẹ nhàng. Điều đó
không có nghĩa là ý muốn nói bạn sẽ
vì th ế mà thích ngủ hoặc ngủ gục.
Cám giác đó có th ể khiến cho người
mẹ thích cho con bú bằng sữa cúa
m inh, cách cho bú tự nhiên đó có th ể
khiến cho bạn cảm thấy sung sướng.
Ngoài ra, khi nhìn th ấy bé
đang bú bạn sẽ cảm thấy thỏa m ãn, các bà mẹ thường nói rằn g họ
cảm thấy tự hào về bản th â n m ình, họ như có được m ột th ứ gì đó đặc
biệt, có m ột không hai.
Khi được cho bú, bé sẻ cảm th ấy ấm áp, an toàn và r ấ t thỏa
m àn khi tiếp xúc với mẹ. Sự thỏa m ãn này được th ể hiện sau khi bé
bú no xong trê n m ặt có vẻ sung sướng, thỏa m ãn, những bé lớn hơn

2 0 - NUÔI CON BẰNG SỮA ME

khi mới b ắ t đầu bú thì sẽ cười kh an h khách, bé giật m ình vì mơ thấy
ác m ộng nêu được cho bú sẽ mau chóng chìm vào giấc ngủ.
Ngoài ra, cho bé bú bằng sữa mẹ không những cung cấp cho bé
m ột loại sữa có ch ất lượng cao, đồng thời bạn cũng cho bé m ột thứ mà
người khác không thế có được. Bạn có cảm th ấy vui mừng vì điều đó
không?

CHO BÚ SỮA M Ẹ M Ộ T CÁCH ĐƠN GIẢN
Cho con bú bằng sữa mẹ có phải là m ột sự trói buộc không? Có
phải khi mới làm mẹ bạn cảm th ấy bất tiện, tốn nhiều thời gian và
sức lực không? Có phải đó là m ột công việc gian khó không?
Đương nhiên, bản th â n của đứa bé là một sự trói buộc, điều đó
sẽ diễn ra trong khoảng 20 năm . Bạn phải tín h toán cho tương lai, cho
nhu cầu của con bé, dù là ngày mai, tuần sau, th án g sau thậm chí 10
năm sau. Có người cho rằng nuôi con bằng sừa mẹ là một gánh nặng,
do đó họ cho rằng bạn buộc phái ở cùng với con bé mà người khác
không th ê thay thê bạn. Họ cùng cho rằn g nuôi con bằng sữa mẹ sẽ
ngăn cản bạn khi bạn muôn th ả lỏng bản th án hoặc làm nhừng
chuyện m ình thích làm, bơi vi nhửng nơi bạn muốn đến không cho
phép bạn d ắt theo một đứa con. Đó là sự thực, nhưng cũng rấ t phiến
diện.
BỮA ĂN CÓ SẴN CỦA BÉ
Khi bạn ra khỏi nhà, đi làm hoặc thăm người khác, chỉ cẩn nặn
nhẹ là đã có những giọt sữa cho bé bú. Dừ bạn đi đâu cũng tiện
hơn nhiều việc mang theo binh sữa hoặc sữa phối hợp. cũng
không cần lo lắng đến chuyện bình sữa và chuyện khử trùng.

ik

CHO BÚ BẰNG SỮA MẸ THựC RA RÂT ĐƠN GlẢN

ơ đây có một sô sự thực có thè giúp cho bạn và những người bên
cạnh b ạ n e ngại về việc cho con bu bằng sữa mẹ yèn tâm .

NUÒl CON BẰNG SỬA MẸ - 21


■

M ang theo bé r ấ t dễ dàng, r ấ t ít có những nơi nào không th ể
đến.

■

Nếu bạn phải xa bé, bạn có th ể v ắ t sữa ra để dành, như th ế bạn
có th ể sắp xếp thời gian của m ình. Do đó, chỉ cần bé trả i qua
thời kỳ sơ sinh, trong thời gian cho bú, đôi lúc bạn có th ể tạm
thời xa bé.

•

Thời gian chỉ bú bằng sữa mẹ của bé r ấ t ngắn, chỉ cần 4 đến 6
tháng. Trong thời gian 18 đến 20 năm còn lại, bé sẽ dần dần
không còn dựa vào bạn, bạn không cần ngày nào cũng ở bên
cạnh nó.

^

CHO CON BÚ BẰNG SỮA MẸ
♦

có

PHẢI LÀ MỘT CÔNG VIỆC
•

•

GIAN KHÓ KHÔNG?
Hãy chú ý đến quá trìn h cho con bú, khi bạn ngồi xuống hoặc
nằm xuống hoặc khi bạn dùng m ột cánh tay để làm chuyện khác, dưới
đây là m ột sô' công việc tương đối lặ t vặt:
■

Rửa những thứ khác cần th iế t
khi rửa bình sữa, núm vú hoặc
cho bú.
T ráng rửa.
Khử trùng.
P ha chế.
H âm nóng.
G iặt giũ quần áo của bé (bởi vì
sữa phối hợp m à bé nôn ra có
mùi khó chịu; còn sữa mẹ thì
khác, có th ể lau đi m à không để lại mùi).

Có người cho rằn g khi cho bé bú bằng sữa m ẹ, người khác không
th ể giúp đỡ được, quan điểm này là sai lầm. Thực ra có nhiều chuyện

để cho chồng của bạn chia sẻ hoặc nhờ anh ta làm , không chỉ là những
chuyện lặ t vặt như nấu cơm, giặt đồ, ủi đồ... Ví dụ, tắm rửa cho bé
hoặc thay tã (tã của bé được nuôi bằng sữa mẹ có ít mùi hôi hơn tã của
2 2 - NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ


bé nuôi bên sữa phối hợp), có th ể dùng h ìn h thức này để cho người cha
hiểu con bé, chăm sóc con bé, để cho họ được giao lưu đầy đủ.
Bé còn nhỏ cần được ôm ấp và vuốt ve, điều này không chỉ diễn
ra trong quá trìn h cho bé bú bằng sữa mẹ. Chồng của bạn hoặc thàn.h
viên tro n g gia dinh của anh ta cũng có th ể tiếp cận với bé bằng cách
này, nhờ đó bạn cũng được nghỉ ngơi. Bé sẽ dần dần hiểu rằn g hình
thức của tìn h yêu thương là r ấ t đa dạng, không phải chỉ được cảm
n h ậ n ỉchi bú sữa mẹ.

CHUẨN BỊ TRƯỚC KHI CHO BÚ
Sự th ay đổi bầu vú của bạn có th ể là m ột trong những hiện
tượng cho th ấ y b ạn đã có thai. Sự thay đổi các kích thích tố có liên
quan đến việc có th a i hầu như lập tức ả n h hưởng đến bầu vú của bạn.
Việc cung ứng huyết dịch trong bầu vú của bạn tăn g lên, đồng thời sẽ
b ắ t đầu chuẩn bị tổng hợp và tích trữ sữa.

^

TRIỆU CHỨNG CỦA VIỆC MANG THAI

M ột số phụ nữ trước khi
ngừng k in h th ì b iết b ản th â n đă
m ang th a i vì cơ th ể có m ột hoặc
m ột vài sự th ay đổi nào đó.

■

M àu sắc của đầu
quầng vú hơi đậm.

vú

và

■

Ngực sẽ n h ạ y cảm hơn,
th ậ m chí sẽ cảm th ấy đau
khi bị chạm vào.

■

N úm vú sẽ nhô lên rõ ràng
hơn. Đó là do tuyến mỡ
p h ìn h lên, có th ể tiế t ra m ột
số dịch th ể k h iến cho lớp da
của bộ ngực trd n ên m ềm và
giữ sự m ềm m ại của nó.

NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ - 2 3


Sau đó, đầu vú sẽ trở nên to hơn theo thời gian m ang thai, có
tinh đàn hồi hơn. Màu sắc của đầu vú và quầng vú sẽ trở nên màu
đen. Đầu vú cũng có chút thay đổi, đầu vú dẹp vào sẽ nhô ra. Sau mấy

tuần hoặc mấy th án g m ang thai, m ột số phụ nữ sẽ th ấy sữa non tiế t ra
ở đầu vú, không cần phải chú ý vì điều này lắm .
tV

chăm

Só c b ằ ư v ú t r o n g t h ờ i kỳ m a n g t h a i

Có người sẽ đề nghị bạn dùng k h ă n lông để xoa bóp đầu vú cho
nó cứng hơn, nhưng cho đến nay không có chứng cứ nào cho th ấy điều
này là cần th iế t, vả lại làm như th ế cũng sẽ khiến bạn không cảm
thấy thoải mái.
Nếu vú bạn b ắ t đầu tiế t sữa, bạn có th ể m ang n ịt ngực, nhưng
đa số phụ nữ cảm th ấy không cần thiết.
Nêu sữa vón cục lại ở đầu vú, có th ể dùng nước ấm rửa đi. T rán h
dùng xà phòng rửa đầu vú, như th ế sẽ k h iến cho da trở nên khô, đồng
thời lớp dầu giữ cho da ẩm cũng bị trôi đi.

■k NHỮNG ĐIỀU CÂN BIÊT VÌÊ Á o NỊT NGựC
Áo nịt ngực không có điều kỳ diệu, nó có th ê khiến cho bạn cảm
thấy thoải n)ái mà thôi. Nhưng có một số phụ nữ cho rằn g nó có th ể
khiên cho bộ ngực trở nên đẹp đẽ. Nếu bạn muốn mặc áo n ịt ngực, tốt
n h ấ t hãy chọn loại vừa với bạn và khiến cho bạn cảm th ấy thoải mái.
Khi m ang thai được 7 - 8 th án g bạn có th ê mua một loại áo nịt
ngực dặc biệt. Bởi vì từ lúc đó bộ ngực của bạn sẽ không lớn hơn nữa,
mà bạn cũng không tốn thời gian đi ra cửa hàn g chọn lựa nữa. Đa sô
các loại áo nịt ngực đều có thế nới lỏng hoặc xiết chặt dáy, sau khi
sinh con nếu cần th iế t thì có th ể tàn g thêm 2 đến 3mm, sau này nếu
không cần th iế t lớn như th ế bạn cũng có thế điều chinh nhỏ lại.

-k

MẶC THOẢI MÁI

Trước khi mua áo n ịt ngực phải thử nhiều cái, chọn những cái
nào dáy quàng qua vai không quá chặt, móc sau lưng không giờ lèn

24 - NUỐI CON BẢNG SỮA MẸ


Thứ dùng tay xiết c h ặ t và mở n ịt
ngực ra, xem thử có dễ làm hay
không? Có phải bạn cần tìm m ột cái
áo n ịt ngực dạng phễu, xiết ch ặt ở
phía trước, hoặc áo n ịt ngực có dây
kéo? B ạn p h ải chọn loại áo ngực
không bó s á t vào người, bởi vì có
th ê sẽ k h iến cho ống sữa của bạn bị
t ắ t nghẽn.
Nếu bộ ngực của bạn hơi nhỏ
hoặc lớn vừa phải, bạn có th ế dùng
loại n ịt ngực bình thường. Píhi cho
bú, bạn có th ể kéo áo ngực lên, lộ ra
một bên vú. Nhưng bạn chú ý đừng
dể cho ngực của bạn bị xiết chặt.

BẠN HÃY T ự TIN HƠN
Nếu lần đầu tiên bạn cho con bú bằng sữa mẹ, có mấy điếm dưới
dáy có thế giúp cho bạn xây dựng lòng tin, đảm bảo cho việc cho con
bú bằng sữa mẹ th àn h công.

*

Đọc những tài liệu có
liên quan đến việc cho
con bú bằng sữa mẹ,
hãy cố gắng học hói
nhiều hơn.

■

Hãy giao lưu tìm hiếu
nhiều hơn với những bà
mẹ cho con bú bằng sữa
mẹ.

•

Tham gia vào nhưng
buồi họp mặt ciia các
bậc cha mẹ, hãy làrn
m :o i c o n b AN(; s C a m ẹ

- 25


quen với m ột sô người có th ế giúp đỡ bạn.
Có th ể hỏi những kiến thức về cho con bú bằng sữa mẹ tro n g lớp
học tiền sản.
H ãy cho bác sĩ sả n khoa b iết những lo lắng của bạn, đồng thời
hỏi họ về những vấn đề có liên quan.

Hãy hỏi những kinh nghiệm của những phụ nữ trong họ hàn g
của bạn, có th ể sẽ có những chuyện có tác dụng tiêu cực, nếu có
th ì hãy tìm ra nguyên nhân.
ớ m ột số khu vực người ta còn mở những lớp chuyên đề cho các
phụ nữ m ang thai. H ãy hỏi bác sĩ sản khoa rằn g ở đâu có mở
những lớp về đề tà i nuôi con bằng sữa mẹ.

2 6 - NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ


Chương 2:

CHO BÚ TRONG THỜI KỲ

sơ SINH

Đ ối với m ột sô bà mẹ và bé, nuôi con bàng sữa mẹ lá m ột quá
trình học tập, đây là m ột quá trinh đầy khó khăn và th ử thách. Đối
với n h ữ n g người khác, quá trình này thuận lợi và dễ dàng. Có m ột
đứa bé là đ iều kh iến cho người ta sung sướng, nhưng vấn để cho con
bú đã lấ n á t tấ t cả, có th ể khiến cho bạn cảm thấy áp lực,rất lớn, lúng
túng k h ô n g biết làm gi cả, đặc hiệt là khi bạn chưa chuẩn bị tốt tất cả
mọi thứ.
T u y n h iên những khó khăn
này là tạ m thời, vẫn còn có cách
giải quyết. Có nhiều cách giúp dỡ
cho bạn và bé, các chuyên gia sẽ
cung cấp cho bạn những thông tin
giúp cho bạn hiểu làm th ế nào nuôi
con bằng sữa mẹ.

Việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ
thay đổi theo từng ngày, trong mỗi
tìn h hu ố n g đều không tuyệt dối
d ũ n g hoặc sai. ơ đây, chúng tôi chỉ
giới th iệ u m ộ t số nội dung cơ bản và
nhữ ng th ô n g tin bạn cần biết, nhưng
không p h ả i m uốn bạn tuân theo một
cách nào đó.

NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ - 2 7