Luận văn Thạc sĩ: Thực trạng và biện pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

TRẦN THỊ BÌNH

THỰC TRẠNG VÀ BIỆN PHÁP NÂNG CAO
HIỆU QUẢ CÔNG TÁC QUẢN LÝ
VIỆC GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở CÁC KHOA
KHÔNG CHUYÊN NGỮ TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC
SƯ PHẠM
TP. HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ VÀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 5.07.03

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. BÙI NGỌC OÁNH

TP.HỐ CHÍ MINH – 2002


MỤC LỤC
MỤC LỤC ............................................................................................................ 3
T
0

T
0

CÁC BẢNG SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN ................................................ 7

T
0

T
0

LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... 9
T
0

T
0

PHẦN MỞ ĐẦU:NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG ............................................... 10
T
0

T
0

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: ................................................................................................. 10
T
0

T
0

2.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: ........................................................................................... 11
T
0

T
0

3.NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU: ........................................................................................... 12
T
0

T
0

4.KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:.......................................................... 12
T
0

T
0

4.1. Khách thể nghiên cứu: ............................................................................................. 12
T
0

T
0

4.2. Đối tượng nghiên cứu: ............................................................................................. 12
T
0

T

0

5. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU:...................................................................................... 13
T
0

T
0

6.PHẠM VI VÀ GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU: .................................................................... 13
T
0

T
0

6.1.Phạm vi nghiên cứu: ................................................................................................. 13
T
0

T
0

6.2.Địa bàn nghiên cứu:.................................................................................................. 14
T
0

T
0

7.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:................................................................................... 14
T
0

T
0

7.1.Phương pháp nghiên cứu lý luận: ............................................................................. 14
T
0

T
0

7.2.Phương pháp điều tra bằng phiếu trưng cầu ý kiến và xử lý số liệu ........................ 14
T
0

T
0

7.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm để đánh giá chất lượng ................................... 15
T
0

T
0

7.4.Phương pháp thực nghiệm:....................................................................................... 15
T

0

T
0

7.5.Phương pháp toán thống kê: ..................................................................................... 16
T
0

T
0

8. TIẾN TRÌNH NGHIÊN CỨU ........................................................................................ 16
T
0

T
0

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................ 17
T
0

T
0

1.1. VÀI NÉT VỀ LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ ..................................................... 17
T
0

T
0

1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................................... 20
T
0

T
0


1.2.1. Quá trình dạy học ở đại học: ................................................................................ 20
T
0

T
0

1.2.1.1. Khái niệm chung về quá trình dạy học đại học: ........................................... 20
T
0

T
0

1.2.1.2.Bản chất của quá trình dạy học ở đại học: ..................................................... 22
T
0

T

0

1.2.1.3.Các nhiệm vụ dạy học ở đại học: ................................................................... 22
T
0

T
0

1.2.2. Nội dung của công tác quản lý hoạt động dạy học ở đại học: .............................. 28
T
0

T
0

1.2.2.1.Quản lý mục tiêu giáo dục: ............................................................................ 28
T
0

T
0

1.2.2.2.Quản lý nội dung, chương trình dạy học: ...................................................... 28
T
0

T
0

1.2.2.3.Quản lý hoạt động dạy học: ........................................................................... 29
T
0

T
0

1.2.2.4.Quản lý đội ngũ giáo viên:............................................................................. 32
T
0

T
0

1.2.2.5.Quản lý cơ sở vật chất phục vụ dạy và học: .................................................. 33
T
0

T
0

1.2.3.Một số yếu tố của công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không
T
0

chuyên ngữ tại các trường đại học:................................................................................. 35
T
0

1.2.3.1.Quản lý mục tiêu của môn học (đầu ra):........................................................ 35

T
0

T
0

1.2.3.2.Quản lý trình độ ban đẩu của sinh viên (đầu vào): ........................................ 37
T
0

T
0

1.2.3.3.Quản lý nội dung, chương trình của môn học: .............................................. 38
T
0

T
0

1.2.3.4.Quản lý cơ sở vật chất và phương tiện kỹ thuật dạy học: .............................. 39
T
0

T
0

1.2.3.5.Quản tỷ việc tổ chức công tác giảng dạy: ...................................................... 39
T
0

T
0

1.2.3.6.Quản lý việc thực hiện các phương pháp dạy học bộ môn: ........................... 41
T
0

T
0

1.2.3.7.Quản lý trình độ của giáo viên:...................................................................... 43
T
0

T
0

1.2.3.8.Quản lý cách kiểm tra, đánh giá kết qua học tập của sinh viên: .................... 43
T
0

T
0

CHƯƠNG 2: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ....................................................... 46
T
0

T

0

2.1.THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ VIỆC GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở CÁC
T
0

KHOA KHÔNG CHUYÊN NGỮ TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM -THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH ................................................................................................................... 46
T
0

2.1.1. Thực trạng việc quản lý mục tiêu: ........................................................................ 46
T
0

T
0

2.1.2.Thực trạng việc quản lý nội dung, chương trình bộ môn tiếng Anh: .................... 49
T
0

T
0

2.1.3.Thực trạng việc quản lý cách kiểm tra, đánh giá hiệu quả giảng dạy: .................. 52
T
0

T

0


2.1.4.Thực trạng việc quản lý phương tiện, thiết bị phục vụ giảng dạy: ................... 53
T
0

T
0

2.1.5.Thực trạng việc quản lý tổ chức giảng dạy: .......................................................... 56
T
0

T
0

2.1.6.Thực trạng việc quản lý đội ngũ giáo viên: ........................................................... 59
T
0

T
0

2.1.7. Thực trạng quẩn lý việc thực hiện phương pháp giảng dạy: ................................ 60
T
0

T
0

2.1.8.Thực trạng quản lý việc đánh giá kết quả học tập của sinh viên: .......................... 62
T
0

T
0

2.2.PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN CỦA THỰC TRẠNG ............................................... 70
T
0

T
0

2.2.1.Nguyên nhân từ việc chỉ đạo tổ chức giảng dạy bộ môn ngoại ngữ ở các khoa
T
0

không chuyên ngữ tại các trường đại học:...................................................................... 70
T
0

2.2.2.Nguyên nhân từ việc chỉ đạo tổ chức hoạt động giảng dạy:.................................. 70
T
0

T
0

2.2.3.Nguyên nhân từ việc chỉ đạo tổ chức hoạt động học tập:...................................... 74
T
0

T
0

2.3.ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC QUẢN LÝ
T
0

VIỆC GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở CÁC KHOA KHÔNG CHUYÊN NGỮ TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - TP.HỒ CHÍ MINH. .................................................... 80
T
0

2.3.1.Phân bố bộ môn ngoại ngữ cho phù hợp với đối tượng sinh viên ở các khoa không
T
0

chuyên ngữ: .................................................................................................................... 80
T
0

2.3.2.Cải tiến nội dung, chương trình bộ môn tiếng Anh phù hợp và hiệu quả đối vời
T
0

sinh viên ở các khoa không chuyên ngữ: ....................................................................... 82
T

0

2.3.3.Tăng thời lượng cho bộ môn ngoại ngữ đối với sinh viên ở các khoa không
T
0

chuyên ngữ: .................................................................................................................... 83
T
0

2.3.4.Tăng cường nâng cao trình độ, năng lực của đội ngũ giáo viên giảng dạy tiếng
T
0

Anh cho sinh viên tại các khoa không chuyên ngữ: ....................................................... 84
T
0

2.3.5.Tăng cường công tác quản lý chuyên môn, kiểm tra và đánh giá: ........................ 85
T
0

T
0

2.3.6.Nâng cấp và bổ sung các phương tiện, trang thiết bị phục vụ dạy và học: ........... 86
T
0

T

0

2.3.7.Tăng cường việc cải tiến phương pháp giảng dạy tiếng Anh theo hướng giao tiếp
T
0

tích cực: .......................................................................................................................... 87
T
0

2.4.THỰC NGHIỆM ĐỔI MỚI NỘI DUNG, CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC VÀ ĐỔI
T
0

MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HƯỚNG GIAO TIẾP TÍCH CỰC ................. 88
T
0

2.4.1. Mục đích thực nghiệm: ......................................................................................... 88
T
0

T
0


2.4.2. Cách tiến hành thực nghiệm: ................................................................................ 88
T
0

T
0

2.4.3.Kết quả thực nghiệm: ............................................................................................ 90
T
0

T
0

2.4.4. Kết luận chung về thực nghiệm: ......................................................................... 107
T
0

T
0

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................ 108
T
0

T
0

1. Kết luận: ........................................................................................................................ 108
T
0

T
0

1.1. Thực trạng công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên
T
0

ngữ tại Trường Đại học Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh: ...................................... 108
T
0

1.2. Nguyên nhân của thực trạng trên: ......................................................................... 111
T
0

T
0

1.3. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ỏ
T
0

các khoa không chuyên ngữ tại Trường Đại học Sư phạm - Thành phố Hồ Chí Minh:
...................................................................................................................................... 113
2. Kiến nghị: ...................................................................................................................... 115
T
0

T
0

2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo: .......................................................................... 115

T
0

T
0

2.2. Đối với Trường Đại học Sư phạm - Thành phố Hồ Chí Minh: ............................. 115
T
0

T
0

TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 117
T
0

T
0

PHẦN PHỤ LỤC ............................................................................................ 120
T
0

T
0

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN(PL1) ............................................................................... 121
T
0

T
0

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN (PL 2) ............................................................................. 127
T
0

T
0

PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN (PL 3) .................................................................................. 131
T
0

T
0

PHỤ LỤC 4 KẾT QUẢ XỬ LÝ SỐ LIỆU ....................................................................... 132
T
0

T
0

T
0


CÁC BẢNG SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN

Bảng 1: Việc thực hiện mục tiêu đào tạo do Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra của
môn học
Bảng 2: Nhận xét của giáo viên về nội dung, chương trình bộ môn tiếng Anh
Bảng 3: Nhận xét của sinh viên về nội dung, chương trình bộ môn tiếng Anh
đang thực hiện giảng dạy tại các khoa không chuyên ngữ
Bảng 4: Đánh giá về công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa
không chuyên ngữ
Bảng 5: Thực trạng quản lý phương tiện, thiết bị phục vụ dạy học
Bảng 6: Việc đọc thêm sách, báo, tài liệu bằng tiếng Anh của sinh viên
Bảng 7: Cách tổ chức và hướng dẫn học tập cho sinh viên
Bảng 8: Cách tổ chức cho sinh viên tự học
Bảng 9: Việc tổ chức ngoại khóa cho sinh viên
Bảng 10: Việc sử dụng phương pháp giảng dạy của giáo viên
Bảng 11: Hình thức kiểm tra, đánh giá trong quá trình giảng dạy
Bảng 12: Kết quả học tập bộ môn tiếng Anh của sinh viên trong 4 năm học
Bảng 13: Tự đánh giá về trình độ các kỹ năng giao tiếp ngôn ngữ của sinh viên
Bảng 14: Thái độ học môn tiếng Anh của sinh viên
Bảng 15: Ý Thức học bài và làm bài tập của sinh viên
Bảng 16: Việc chuẩn bị bài của sinh viên trước khi lên lớp
Bảng 17: Khả năng vận dụng các kỹ năng giao tiếp tiếng Anh trong học tập,
trong nghiên cứu, trong giao tiếp của sinh viên
Bảng 18: Nguyên nhân khiến sinh viên không thích học tiếng Anh Các bảng kết
quả thực nghiệm
Bảng 19: Ý thức học môn tiếng Anh của sinh viên ỏ các khoa không chuyên ngữ


Bảng 20: Nhận xét của sinh viên ở các khoa không chuyên ngữ về nội dung,
chương trình bộ môn tiếng Anh
Bảng 21: Nhận thức về sự cần thiết của bộ môn tiếng Anh đối với sinh viên ở
các khoa không chuyên ngữ

Bảng 22: Nhận xét của sinh viên ở các khoa không chuyên ngữ về phương pháp
dạy học của giáo viên bộ môn tiếng Anh
Bảng 23: Tự nhận xét kết quả học môn tiếng Anh của sinh viên ở các khoa
không chuyên ngữ sau 2 năm học
Bảng 24: Kết quả chi tiết Chi-Square so sánh trong mỗi nhóm - tại hai thời điểm
trước và sau thực nghiệm
Bảng 25: Kết quả chi tiết Chi-Square so sánh nhóm thực nghiệm với nhóm đối
chứng trước thực nghiệm và sau thực nghiệm
Bảng 26: Tổng hợp các kết quả kiểm nghiệm Chi-Square giữa các nhóm: Nhóm
thực nghiệm và nhóm đối chứng -trước TN và sau TN trong từng nhóm


LỜI CẢM ƠN

Chúng tôi xin chân thành cám ơn Ban giám hiệu, Phòng KHCN-SĐH Trường
ĐHSP-Tp.HCM đã tạo điều kiện giúp đỡ chúng tôi trong suốt khóa học và trong việc
hoàn thành luận văn này.
Xin chân thành biết ơn các Thầy, Cô giáo đã tận tình giảng dạy, đóng góp nhiều
ý kiến quý báu cho chúng tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS.Bùi Ngọc Oánh, đã
tận tâm hướng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ chúng tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu để
hoàn thành luận văn này.
Xin cảm ơn các anh chị giảng viên Tổ Ngoại ngữ và sinh viên các khoa không
chuyên ngữ - Trường ĐHSP-Tp.Hồ Chí Minh cùng các bạn bè đồng nghiệp đã cung
cấp tư liệu, tạo điều kiện giúp đỡ chúng tôi hoàn thành luận văn này.
Luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong được sự chỉ dẫn của
các Thầy, Cô, các đồng nghiệp và các bạn.


PHẦN MỞ ĐẦU:NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Trong mấy năm qua, khi cơ cấu giáo dục đại học nước ta được xác lập, việc cải
cách giảng dạy cũng là vấn đề được quan tâm nhiều. Mục đích chính của cải cách
giảng dạy là dần dần thiết lập một hệ thống quản lý việc giảng dạy đáp ứng cho sự
cung cấp giáo dục và làm cho quá trình dạy và học trở nên đầy tính chủ động tích cực,
nhằm tăng cường nội dung giáo trình, khung chương trình giảng dạy sao cho phù hợp
với công cuộc xây dựng kinh tế và đáp ứng được các xu hướng phát triển khoa học,
công nghệ và văn hóa hiện đại, nhằm phát triển một cơ chế kích thích và cạnh tranh
thích hợp để động viên hết nhiệt tình và sáng kiến của những người làm công tác giáo
dục trong giảng dạy và học tập, nâng cao được chất lượng giảng dạy, nâng cao hiệu
quả chi phí đối với việc cung cấp giáo dục lên một bước.
Trong bài phát biểu tại "Hội nghị giáo dục đại học "(Hà Nội ngày 4/10/ 2001),
Thủ tướng Phan Văn Khải đã đề cập đến nhiều vấn đề trọng tâm mà ngành giáo dục
không chỉ nói, viết, bàn mà phải làm thiết thực và tìm ra cách làm thật sự có hiệu quả.
Đó là chất lượng giáo dục, qui mô đào tạo đại học, những giải pháp chủ yếu để tạo
chuyển biến về chất lượng và hiệu quả giáo dục đại học cùng với việc đổi mới và nâng
cao hiệu quả quản lý giáo dục, quản lý đại học. Những vấn đề nêu trên trong "Hội
nghị giáo dục đại học" vừa qua đã đặt ra cho những người làm công tác giáo dục một
trách nhiệm lớn lao trong việc đổi mới giáo dục đại học, trong đó có chúng tôi, những
giáo viên bộ môn ngoại ngữ, những người làm công tác quản lý việc giảng dạy ngoại
ngữ ở các khoa không chuyên ngữ tại Trường Đại học Sư phạm-Thành phố Hồ Chí
Minh.
Việc dạy và học ngoại ngữ trong các trường phổ thông, các trường trung học
chuyên nghiệp, cao đẳng và đại học là rất quan trọng đối với việc đào tạo thế hệ trẻ
cho tương lai của đất nước. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, ngoại
ngữ không chỉ là một công cụ giao tiếp, một phương tiện thông tin nhạy bén, mà còn
được nâng lên như vai trò của một năng lực phẩm chất cần thiết trong sự hình thành
và phát triển nhân cách con người Việt Nam hiện đại. Với ngôn ngữ quốc tế, chúng ta
có thể tiếp thu những trào lưu tư tưởng văn hóa lớn, công nghệ tiên tiến cũng như làm

cho thế giới hiểu rõ con người và bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam. Thế nhưng do
công tác quản lý giáo dục đào tạo, việc dạy học ngoại ngữ trong các trường đại học bị
xem nhẹ, sự đầu tư và quản lý việc giảng dạy chưa tốt nên chất lượng dạy và học
ngoại ngữ bị hạn chế, ngoại trừ các trường chuyên ngữ và các trường được Chính phủ
Pháp tài trợ. Qui mô dạy và học ngoại ngữ trong các trường luôn biến động lên xuống
không ngừng. Sự phân bố các thứ tiếng giữa các cấp, bậc học vẫn còn bất cập. Giáo
trình bộ môn ngoại ngữ chưa thống nhất, chưa cập nhật, còn thiếu trang thiết bị hiện
đại phục vụ việc dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt, cơ cấu môn học ngoại ngữ chưa được
qui định cụ thể cho từng khối trường, từng chuyên ngành và chưa liên thông với
chương trình đào tạo ngoại ngữ ở phổ thông. Chất lượng học ngoại ngữ của học sinh,
sinh viên nước ta, trong đó có sinh viên tại các khoa không chuyên ngữ - Trường Đại
học Sư phạm-Thành phố Hồ Chí Minh còn bị hạn chế nhiều. Hậu quả là đại đa số sinh
viên sau khi tốt nghiệp không sử dụng được ngoại ngữ đã học trong trường và ngay cả
trong công tác chuyên môn.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài " Thực trạng và biện pháp nâng cao hiệu
quả công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại
Trường Đại học Sư phạm-Thành phố Hồ Chí Minh " là hết sức cần thiết nhằm góp
phần nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ của
Trường Đại học Sư phạm - Thành phố Hồ Chí Minh giúp cho sinh viên có đủ năng lực
sử dụng ngoại ngữ trong học tập và nghiên cứu, kết hợp với vốn kiến thức chuyên
ngành được đào tạo, tiếp cận với công nghệ tiên tiến, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh
tế xã hội.

2.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
2.1.Nắm rõ thực trạng việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ
tại Trường Đại học Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh.
2.2.Xác định nguyên nhân của thực trạng trên.
2.3.Đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý việc giảng dạy
tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại Trường Đại học Sư phạm -Thành phố Hồ

Chí Minh.


3.NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
3.1. Cơ sở lý luận của việc quản lý hoạt động giảng dạy tiếng Anh
+ Quá trình dạy học ở đại học
+ Nội dung của công tác quản lý hoạt động dạy - học
+ Một số yếu tố của công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không
chuyên ngữ
3.2.Thực trạng công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không
chuyên ngữ tại Trường Đại học Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh
3.3.Phân tích nguyên nhân của thực trạng trên.
3.4.Đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý việc giảng dạy
tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại Trường Đại học Sư phạm -Thành phố Hồ
Chí Minh.
3.5.Thực nghiệm bước đầu cải tiến nội dung, chương trình và phương pháp
giảng dạy bộ môn tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại Trường Đại học Sư
phạm -Thành phố Hồ Chí Minh.

4.KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
4.1. Khách thể nghiên cứu:
- Hoạt động đào tạo, giảng dạy của Tổ Ngoại ngữ ở các khoa không chuyên ngữ
tại Trường Đại học Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh
- Hoạt động giảng dạy của Tổ tiếng Anh thuộc Tổ Ngoại ngữ
-700 sinh viên năm thứ nhất và năm thứ hai của 12 khoa không chuyên ngữ Trường Đại học Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh

4.2. Đối tượng nghiên cứu:
* Công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại
Trường Đại học Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh

5. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU:
* Công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại
Trường Đại học Sư phạm-Thành phố Hồ Chí Minh đã thực hiện tương đối tốt ở một
số mặt như sau:
- Quản lý mục tiêu đào tạo và giảng dạy bộ môn.
- Quản lý nội dung chương trình bộ môn nhằm rèn luyện các kỹ năng giao tiếp:
nghe-nói-đọc-viết, đặc biệt đã tiến hành thực nghiệm dạy tiếng Anh chuyên ngành cho
một số khoa (Ngữ văn, Vật lý, Sinh vật)
Quản lý đội ngũ giáo viên và phân cấp quản lý phù hợp.
* Tuy nhiên hiệu quả việc giảng dạy chưa cao, do đó cần phải tăng cường quản
lý và cải tiến các mặt sau đây:
- Cải tiến nội dung, chương trình bộ môn nhằm thực hiện giảng dạy có hiệu quả
và phù hợp với đối tượng sinh viên ở các khoa không chuyên ngữ trong toàn trường.
- Nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên.
- Nâng cấp, bổ sung trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy và học có
hiệu quả.
- Cải tiến phương pháp dạy học theo hướng giao tiếp tích cực.
- Tổ chức tốt và đổi mới hình thức các buổi sinh hoạt ngoại khóa và cuộc thi
Olympic tiếng Anh hàng năm với tinh thần khuyến khích sinh viên thực sự yêu thích
môn học.
- Đổi mới cách kiểm tra, đánh giá kết quả dạy và học.

6.PHẠM VI VÀ GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU:
6.1.Phạm vi nghiên cứu:
Công tác giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại Trường Đại học
Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh.


6.2.Địa bàn nghiên cứu:

+ Hoạt động của Tổ bộ môn tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại Trường
Đại học Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh.
+ 700 sinh viên năm thứ nhất và năm thứ hai ở các khoa: Toán -Tin, Lý, Hóa,
Sinh, Văn, Sử, Địa, Tâm lý giáo dục, Giáo dục chính trị, Giáo dục tiểu học, Giáo dục
mầm non, Giáo dục thế chất của Trường Đại học Sư phạm - Thành phố Hồ Chí Minh.

7.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
7.1.Phương pháp nghiên cứu lý luận:
Sử dụng phương pháp thu thập các tài liệu, đọc sách, tham khảo các công trình
nghiên cứu có liên quan đến đề tài: Nâng cao hiệu quả công tác quản lý việc giảng dạy
tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ.

7.2.Phương pháp điều tra bằng phiếu trưng cầu ý kiến và xử lý số liệu
* Xây dựng phiếu trưng cầu ý kiến:
Phiếu trưng cầu ý kiến được xây dựng dựa trên sự tham khảo những đề tài có
liên quan đã nghiên cứu trước đây cũng như dựa vào cơ sở lý luận, mục đích, nhiệm
vụ của đề tài nghiên cứu.
* Phiếu trưng cầu ý kiến có 2 loại:
+ Phiếu trưng cầu ý kiến dành cho giáo viên gồm 21 câu hỏi được soạn thảo
dưới nhiều hình thức khác nhau (Xem phụ lục l). Có loại câu hỏi bao gồm từ 3 đến 4
lựa chọn và trong đó giáo viên chỉ được chọn duy nhất 1 lựa chọn mà thôi; có loại câu
hỏi bao gồm từ 4 đến 7 lựa chọn và giáo viên được quyền chọn những lựa chọn nào
mà họ cảm thấy phù hợp với ý kiến của mình.
+ Phiếu trưng cầu ý kiến dành cho sinh viên gồm 15 câu hỏi cũng được soạn
thảo dưới nhiều hình thức khác nhau (Xem phụ lục 2). Có loại câu hỏi bao gồm từ 3
đến 4 lựa chọn và sinh viên chỉ được chọn duy nhất 1 lựa chọn mà thôi; có loại câu
hỏi bao gồm từ 5 đến 7 lựa chọn và sinh viên có thể chọn những lựa chọn mà họ cảm
thấy phù hợp với ý kiến của mình.

Hai bảng trưng cầu ý kiến trên được chia thành từng phần cơ bản như: thực trạng
của công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh và nguyên nhân của thực trạng đó.
* Quá trình tiến hành:
- Giai đoạn 1. Gặp gỡ các giảng viên bộ môn tiếng Anh thuộc đơn vị Tổ Ngoại
ngữ trong thời gian sinh hoạt đơn vị để thực hiện phiếu trưng cầu ý kiến. Tiến hành
phân loại, xử lý số liệu, thống kê tần số, tính phần trăm (%) và bình luận từng vấn đề.
- Giai đoạn 2. Liên hệ với các giảng viên bộ môn xin gặp sinh viên để thực hiện
phiếu trưng cầu ý kiến. Tiến hành phân loại, xử lý số liệu, thống kê tần số, tính phần
trăm (%) và bình luận từng vấn đề.

7.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm để đánh giá chất lượng
* Mục đích: Nắm rõ kết quả học tập về bộ môn tiếng Anh của sinh viên tại các
khoa không chuyên ngữ trong toàn trường, từ đó nhận xét chất lượng học tập bộ môn
của sinh viên trong từng khoa, từng năm học (từ năm học 1998 - 1999 đến năm học
2001 - 2002).
* Quá trình tiến hành:
- Tổng kết điểm số đạt được về bộ môn tiếng Anh trong từng năm học của sinh
viên mỗi khoa (phân loại: giỏi, khá, trung bình và yếu). Thống kê tần số, tính tỉ lệ
phần trăm (%) theo phân loại.
-Tổng kết điểm số theo phân loại: giỏi, khá, trung bình, yếu của sinh viên tất cả
các khoa trong từng năm học, thống kê tần số, tính tỉ lệ phần trăm (%) và nhận xét
chất lượng học tập bộ môn tiếng Anh của sinh viên trong từng giai đoạn.

7.4.Phương pháp thực nghiệm:
* Mục đích: Tiến hành thực nghiệm tác động nhằm nâng cao hiệu quả công tác
quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại Trường Đại học
Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh.
* Quá trình tiến hành: Chọn lựa nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm để so
sánh nhằm tìm ra sự khác biệt giữa 2 nhóm, kiểm định hiệu quả của những biện pháp
tác động.

Đây là phương pháp chủ yếu để tìm hiểu hiệu quả của những biện pháp tác động
nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không
chuyên ngữ tại Trường Đại học Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh. (Phần này chúng
tôi sẽ trình bày cụ thể hơn, đầy đủ hơn ở mục IV - Chương 2)

7.5.Phương pháp toán thống kê:
* Mục đích: Dùng phương pháp toán thống kê để phân tích và xử lý các số liệu
điều tra nhằm định lượng các kết quả nghiên cứu.
* Quá trình tiến hành:
- Thống kê các kết quả của bảng trưng cầu ý kiến, xử lý thô.
- Thống kê tần số, tính tỉ lệ phần trăm.
- Kiểm nghiệm Chi Square.

8. TIẾN TRÌNH NGHIÊN CỨU
Đề tài này được bắt đầu từ tháng 3 năm 2001 với các bước như sau:
- Tháng 3 / 2001: Chọn đề tài, chính xác hóa tên đề tài, xác định rõ mục đích,
nhiệm vụ, đối tượng, khách thể, phạm vi và phương pháp nghiên cứu thông qua người
hướng dẫn khoa học.
- Tháng 6 / 2001: Xây dựng đề cương, kế hoạch nghiên cứu.
-Tháng 8 / 2001: Bảo vệ đề cương, thông qua các mẫu phiếu trưng cầu ý kiến;
xin ý kiến người hướng dẫn, hoàn chỉnh các mẫu phiếu trưng cầu ý kiến.
- Tháng 9 / 2001: Chuẩn bị địa bàn nghiên cứu và tiến hành trưng cầu ý kiến.
- Tháng 1 / 2002: Hoàn thành phần nghiên cứu lý luận của đề tài.
- Tháng 2 và 3 / 2002: Phân tích, xử lý các số liệu và tài liệu thu thập được, xây
dựng kế hoạch và công cụ thực nghiệm.
- Tháng 4 / 2002: Tiến hành thực nghiệm, thu thập số liệu và xử lý.
- Tháng 8 / 2002: Hoàn tất đề tài.
- Tháng 9 /2002: In ấn và đệ trình.

PHẦN NỘI DUNG

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. VÀI NÉT VỀ LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
Quản lý chất lượng giáo dục đại học nước ta trong thời kỳ chuyển đổi hiện nay là
vấn đề được dư luận rất quan tâm. Đã có nhiều tác giả đề cập đến vấn đề quản lý chất
lượng giáo dục - đào tạo nói chung, vấn đề quản lý việc dạy và học các bộ môn nói
riêng. Đối với bộ môn ngoại ngữ đã có nhiều bài tham luận bàn về vấn đề "Nâng cao
chất lượng đào tạo ngoại ngữ không chính qui đáp ứng nhu cầu hội nhập và phát triển
kinh tế - xã hội" tại Hội thảo quốc gia - Đại học quốc gia Hà Nội - năm 2001.[ 113, 29
]
- Đề tài " Nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ hệ không chính qui của Trường
Đại học Ngoại ngữ - Đại học quốc gia Hà Nội" do Phó Giáo sư - Tiến sĩ Trần Hữu
Luyến trình bày tại hội thảo đã nêu rõ đặc điểm, định hướng, thành tích, tồn tại và
nguyên nhân của tình hình đào tạo ngoại ngữ không chính qui của trường, đồng thời
đưa ra những phương hướng và giải pháp nhằm tạo bước phát triển mới về chất lượng
đào tạo, góp phần thiết thực vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Đề tài " Nâng cao chất lượng đào tạo không chính qui nhìn từ góc độ động lực
"do Giảng viên Trần Xuân Điệp - Cán bộ giảng dạy Khoa Anh, Đại học Ngoại ngữ Đại học quốc gia Hà Nội trình bày. Vắn tắt, quan điểm của đề tài này là: Động lực là
yếu tố quyết định chất lượng đào tạo ngoại ngữ không chính qui, chất lượng chưa
được như mong muốn là do vấn đề động lực chưa được giải quyết tới mức cần thiết.
Tác giả của đề tài đã đề cập đến vai trò của yếu tố động lực trong toàn bộ quá trình
đào tạo và đào tạo ngoại ngữ nói chung: trong địa hạt quản lý và trong địa hạt chuyên
môn, từ khâu xác định phương hướng đến phương pháp, từ khâu soạn chương trình
đến giáo trình, từ thủ thuật trên lớp đến hoạt động ngoại khóa, kiểm tra, đánh giá và
việc áp dụng những lý luận đó để soi sáng cho việc đào tạo ngoại ngữ không chính qui
ở nước ta, từ đó chỉ ra những điều chưa làm được và cần phải làm để nâng cao chất
lượng đào tạo ngoại ngữ không chính qui.

- " Một vài biện pháp góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ không
chính qui" của tác giả Kim Văn Tắt - Giảng viên Khoa Ngôn ngữ & Văn hóa Anh Mỹ,
Đại học Ngoại ngữ - Đại học quốc gia Hà Nội đã khẳng định yếu tố quyết định số một
về chất lượng đào tạo là cách dạy của thầy, cách học của trò và vai trò cần thiết của
giáo trình sử dụng trên lớp cũng như sách hỗ trợ dạy và học bộ môn. Đồng thời, tác
giả còn nêu rõ những điểm cần cải tiến và các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
đào tạo từ khâu tổ chức giảng dạy, điều chỉnh nội dung, phương pháp giảng dạy, đổi
mới cách kiểm tra, đánh giá sao cho phù hợp với đối tượng đào tạo, để tạo ra chất
lượng giảng dạy và học tập có hiệu quả, đáp ứng được nhu cầu của xã hội.
- Đề tài " Phát huy tính tích cực học tập- là một biện pháp nâng cao chất lượng
đào tạo ngoại ngữ không chính qui" của Tiến sĩ Đỗ Thị Châu - Tổ Tâm lý-Giáo dục,
Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học quốc gia Hà Nội đà nêu rõ: Chất lượng đào tạo
nói chung phụ thuộc vào các yếu tố như mục đích, kế hoạch, nội dung, phương pháp,
tổ chức, phương tiện, kỹ thuật đào tạo, các yếu tố này quan hệ biện chứng với nhau
ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo, trong đó, yếu tố phương pháp đào tạo nói chung và
phương pháp dạy học nói riêng giữ vai trò vô cùng quan trọng. Trong phạm vi bài
này, tác giả đề cập đến cách dạy học chú trọng vào việc rèn luyện phương pháp tự học
- một trong những biện pháp phát huy tính tích cực của người học để nâng cao chất
lượng đào tạo nói chung và đào tạo ngoại ngữ nói riêng.
-Đề tài "Từng bước nâng cao chất lượng dạy - học ngoại ngữ không chính qui
để xứng đáng với vai trò lịch sử của nó "của tác giả Quách Công Đông đã đề cập đến
vấn đề cần phải chuẩn hóa đội ngũ giáo viên ngoại ngữ hiện nay. Bởi vì, đội ngũ giáo
viên tiếng Anh của một số trường phần đông đều là giáo viên tại chức. Vấn đề đào tạo,
bồi dưỡng, chuẩn hóa, nâng cao trình độ của đội ngũ giáo viên được đặt ra rất cấp
thiết nhằm nâng cao chất lượng ngoại ngữ cho những người cần sử dụng nó, tạo ra
những sản phẩm mong muốn đáp ứng với nhu cầu của xã hội.
Và tại Trường Đại học Sư phạm-Thành phố Hồ Chí Minh đã có một số bài tham
luận nhỏ đề cập đến các vấn đề:

- "Tính khoa học của việc dạy tiếng Anh chuyên ngành ở các khoa không chuyên
ngữ" của Thạc sĩ Huỳnh Công Minh Hùng - Giảng viên Tổ Ngoại ngữ, Trường Đại


học Sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh - năm 1999. Trong bài viết của mình, Thạc sĩ
Huỳnh Công Minh Hùng đã nêu rõ tính chất dạy-học ở trường đại học Sư phạm khác
với trường phổ thông và các trường đại học khác, cho nên chương trình bộ môn tiếng
Anh chuyên ngành cũng phải mang đậm dấu ấn tính sư phạm. [112, 10]
- "Tiếng Anh chuyên ngành-một nhu cầu cấp bách" của Thạc sĩ Lê Thúy HằngGiảng viên Tổ Ngoại ngữ, Trường Đại học Sư phạm-Thành phố Hồ Chí Minh -năm
1999. Xuất phát từ mục đích học tiếng Anh của sinh viên tại các khoa không chuyên
ngữ, bài viết đã nêu rõ, việc sử dụng một giáo trình tiếng Anh riêng cho từng chuyên
môn là rất cần thiết. Sự liên quan mật thiết giữa tiếng Anh với chuyên môn đóng một
vai trò vô cùng quan trọng trong việc thúc đẩy động cơ và hứng thú học tập của sinh
viên, nhờ đó sinh viên học sẽ có kết quả tốt hơn, hiệu quả hơn. [112, 14]
- "Thực trạng và một số kiến nghị đối với việc dạy và học tiếng Anh tại các khoa
không chuyên ngữ - Trường Đại học sư phạm -Thành phố Hồ Chí Minh"của 02 tác
giả: Hà Thanh Liêm và Hồ Thị Phượng - Cán bộ giảng dạy Tổ Ngoại ngữ, Đại học Sư
phạm -Thành phố Hồ Chí Minh – năm l999. Bài viết đã nêu rõ sự chênh lệch quá
nhiều cấp độ về trình độ tiếng Anh của sinh viên tại các khoa không chuyên ngữ khi
phân bố xếp lớp học bộ môn từ đầu năm học thứ nhất. Hiện tượng này đã gây khó
khăn, hạn chế nhiều đến hiệu quả của việc dạy và học ngoại ngữ của thầy và trò.
Chính vì vậy, họ đã có những kiến nghị cần thiết yêu cầu cho phân loại trình độ tiếng
Anh của sinh viên khi phân bố xếp lớp. [111,7]
Các đề tài trên đã nghiên cứu nhiều vấn đề, nhiều mặt của việc giảng dạy tiếng
Anh, tuy nhiên chưa có một đề tài nào nghiên cứu sâu đến vấn đề tìm hiểu thực trạng
dạy và học tiếng Anh với việc đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả công tác quản
lý việc giảng dạy tiếng Anh ở các khoa không chuyên ngữ tại các trường đại học chính
qui một cách qui mô và cụ thể.
Vì thế, chúng tôi mong rằng đề tài nghiên cứu này sẽ góp phần thiết thực vào
việc cải tiến nội dung, chương trình giảng dạy và đề xuất việc tăng thời lượng đối với

bộ môn ngoại ngữ cho phù hợp với đối tượng sinh viên các khoa không chuyên ngữ;
đồng thời tạo điều kiện cho việc cải tiến phương pháp dạy học nhằm đưa lại hiệu quả
thật sự cho sinh viên trong việc sử dụng ngoại ngữ phục vụ học tập và nghiên cứu,


góp phần nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên Đại học sư phạm -Thành phố Hồ Chí
Minh nói riêng và chất lượng giáo dục đại học Việt Nam nói chung, đáp ứng nhu cầu
hội nhập và phát triển kinh tế - xã hội.

1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.2.1. Quá trình dạy học ở đại học:
1.2.1.1. Khái niệm chung về quá trình dạy học đại học:
Quá trình dạy học là một hệ thống hoàn chỉnh trong đó tất cả các nhân tố cơ bản
tác động qua lại lẫn nhau theo những qui luật nhất định nhằm đạt được các nhiệm vụ
dạy học. Các nhân tố cơ bản trong quá trình dạy học:
- Mục đích, nhiệm vụ dạy học
- Nội dung dạy học
- Người dạy (hoạt động dạy)
- Người học (hoạt động học)
- Tập thể (vì việc dạy và học diễn ra trong tập thể)
- Phương tiện dạy học (lời nói, phương tiện kỹ thuật dạy học)
- Phương pháp dạy học (cách thức làm việc của thầy giáo và học sinh thông qua
việc sử dụng các phương tiện dạy học để đạt được các nhiệm vụ dạy học)
- Môi trường kinh tế xã hội, văn hóa, khoa học kỹ thuật trong đó diễn ra việc dạy
học.
Qui luật cơ bản của quá trình dạy học: hoạt động dạy và hoạt động học phải
thống nhất biện chứng với nhau. Dạy và học là hai mặt không thể thiếu được của quá
trình dạy học.
Hoạt động của người thầy giáo nhằm lãnh đạo, tổ chức và điều khiển quá trình
nắm tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và nghiên cứu khoa học của học sinh trong các lĩnh vực

khoa học kỹ thuật có liên quan đến nghề nghiệp tương lai của họ. Người thầy giáo đại
học phải hoạt động với ba tư cách: nhà sư phạm, nhà khoa học, nhà hoạt động chính
trị xã hội.


Học là một hoạt động của học sinh, là sự tự giác và tích cực huy động mọi chức
năng tâm lý từ cảm giác, tri giác, trí nhớ, tưởng tượng, tư duy, ngôn ngữ đến tình cảm,
ý chí, hành động thực tiễn xã hội và nghiên cứu khoa học. Hoạt động học tập của học
sinh đại học có nhiều nét khác với học sinh phổ thông, đòi hỏi họ phải có trình độ tư
duy lý luận cao, tự giác nắm chân lý cũ và góp phần tìm chân lý mới; kết hợp học tập
với lao động sản xuất theo ngành nghề, với thực nghiệm và nghiên cứu khoa học; có
tính độc lập cao, có bản lĩnh trong việc đề ra và bảo vệ ý kiến của mình v.v ... Học
sinh đại học phải luôn luôn có ý thức mình vừa là người tập dượt nghiên cứu, vừa là
cán bộ khoa học kỹ thuật trong tương lai của một nghề nhất định.
Dạy và học phải thống nhất biện chứng với nhau vì kết quả của hoạt động này
phụ thuộc vào hoạt động kia. Trong quá trình dạy học, người thầy giáo đóng vai trò
chủ thể tác động đến học sinh bằng những biện pháp sư phạm (thông qua nội dung,
phương pháp, phương tiện dạy học) và học sinh là khách thể nhận sự tác động của
thầy. Nhưng học sinh đại học không chỉ đóng vai trò khách thể mà còn đóng vai trò
chủ thể vì họ là những thực thể có ý thức của xã hội, là những con người đã trưởng
thành về mọi mặt. Họ ý thức được yêu cầu và nhiệm vụ học tập, tự giác và tích cực
nhận sự tác động từ phía người thầy. Vai trò chủ thể càng được phát huy, thì tác động
sư phạm càng có hiệu quả.
Trong sự thống nhất biện chứng và trong sự kết hợp giữa hai mặt của quá trình
dạy học, hoạt động dạy bao giờ cũng phải đóng vai trò chủ đạo, hướng dẫn. Chính
người thầy giáo phải chỉ rõ phương hướng, nội dung và phương pháp học tập cho học
sinh, phải tìm ra mọi cách làm cho học sinh tự giác tuân theo sự hướng dẫn của mình.
Cần khẳng định vai trò lãnh đạo của người thầy giáo - nhà khoa học trong quá trình
dạy học ở đại học dù có phương tiện dạy học tối tân bao nhiêu đi nữa, bao giờ người
thầy giáo cũng đóng vai trò chủ đạo. Tuy nhiên, vai trò lãnh đạo của người thầy không

được đối lập với tính độc lập, chủ động và sáng tạo của trò; ngược lại, thầy có nhiệm
vụ quan trọng là phải khởi động, phát huy cho được tính độc lập, sáng tạo, vai trò chủ
thể của trò. Chính vì vậy, cần kết hợp chặt chẽ vai trò chủ đạo của người thầy giáo với
tính chủ động, độc lập của học sinh. Phải bảo đảm sự thống nhất biện chứng giữa dạy


và học, đó là qui luật cơ bản của dạy và học và là một vấn đề quan trọng trong nghệ
thuật dạy học.

1.2.1.2.Bản chất của quá trình dạy học ở đại học:
Bản chất của quá trình dạy học ở đại học là một quá trình nhận thức có tính chất
nghiên cứu của học sinh dưới sự chỉ đạo của người thầy giáo, nhà khoa học, nhằm đạt
được các nhiệm vụ dạy nghề, dạy phương pháp và dạy lý tưởng đạo đức nghề nghiệp.
Ở đây người thầy giáo là người tổ chức hoạt động nhận thức của học sinh (qua
các hình thức diễn giảng, xêmina, giúp đỡ riêng, hướng dẫn nghiên cứu khoa học,
kiểm tra v.v...).
Trong quá trình học tập ở đại học, người học sinh phải thực hiện hai nhiệm vụ cơ
bản:
- Nắm được những chân lý có sẵn liên quan tới tới nghề nghiệp tương lai của
mình thông qua các bộ môn cơ bản, cơ sở, chuyên ngành và các chuyên đề.
- Dần dần thực sự tham gia vào quá trình tìm ra chân lý mới trong lĩnh vực nghề
nghiệp, tức là phải tiến hành hoạt động nghiên cứu khoa học từ thấp đến cao thông
qua các bài tập nghiên cứu, niên luận, khóa luận, luận văn hoặc đồ án tốt nghiệp.
Trong quá trình nhận thức, người học sinh phải phản ánh được bản chất và những qui
luật của thế giới khách quan vào ý thức của mình. Sự phản ánh đó phải có tính khách
quan về nội dung và tính chất chủ quan về hình thức. Khách quan về nội dung, đây là
một trong những tiêu chuẩn cơ bản để đánh giá nhận thức của học sinh. Chủ quan về
hình thức là một điểm thể hiện tính độc lập sáng tạo của cá nhân trong học tập.

1.2.1.3.Các nhiệm vụ dạy học ở đại học:

• Những cơ sở xác định các nhiệm vụ dạy học ở đại học:
Để có thể xác định đúng đắn các nhiệm vụ dạy học cơ bản ở đại học cần dựa vào
một số cơ sở chủ yếu sau:
- Căn cứ vào yêu cầu của thời đại đối với nhà trường đại học.
- Căn cứ vào tính chất và mục tiêu của nhà trường đại học.


- Căn cứ vào đặc điểm phát triển của cách mạng Việt Nam, trình độ phát triển
tâm sinh lý của thanh niên và điều kiện cụ thể của từng loại trường, từng hệ đào tạo,
từng khoa, từng loại bộ môn.
• Các nhiệm vụ dạy học cơ bản ở đại học:
-Dạy nghề (dạy chuyên môn):
Trong quá trình dạy học, giáo viên phải giúp sinh viên nắm vững những tri thức
và những kỹ năng, kỹ xảo tương ứng về một lĩnh vực khoa học kỹ thuật nhất định ở
trình độ hiện đại. Sinh viên phải nắm được đối tượng, phương pháp, các khái niệm,
qui luật, lý thuyết, học thuyết của một khoa học nào đó.
+ Những tri thức đó phải hiện đại nhất vì khoa học kỹ thuật phát triển rất nhanh
theo yêu cầu của thực tiễn. Những tri thức hiện đại sẽ giúp cho vốn hiểu biết của học
sinh luôn được đổi mới và được bổ sung, làm cho thế giới quan của họ được phát
triển, hoạt động của họ được đúng hơn, nhờ đó, họ dễ dàng thích ứng với nhiệm vụ
tương lai.
Những tri thức đó chẳng những phải giúp cho học sinh hình dung được bức tranh
khái quát về ngành chuyên môn của mình trong quá khứ và hiện tại, mà còn dự đoán
được con đường phát triển của nó trong tương lai nữa.
+ Học sinh đại học phải nắm được những tri thức khoa học cơ bản, khoa học cơ
sở của chuyên ngành và chuyên ngành.
Các khoa học cơ bản có tác dụng làm cơ sở lý luận chung cho việc dạy và học
các khoa học cơ sở và chuyên ngành và thay đổi tùy theo diện đào tạo của trường hoặc
khoa, ngành.
Có được những tri thức về các khoa học cơ bản, học sinh chẳng những có thể

nắm được một cách vững chắc các khoa học cơ sở của chuyên ngành và chuyên
ngành, mà còn có được những điều kiện cần thiết để nắm vững những vấn đề mới
trong khoa học. Vì vậy cần phải kết hợp chặt chẽ cả ba loại tri thức: khoa học cơ bản,
cơ sở chuyên ngành và chuyên ngành.
+ Học sinh đại học phải nắm được cả tri thức khoa học tự nhiên, cả tri thức khoa
học xã hội và quản lý kinh tế.


Đây là một yêu cầu khách quan của thời đại, vì hiện nay các khoa học tự nhiên
và khoa học xã hội đang thâm nhập vào nhau, hỗ trợ cho nhau. Đã đến lúc, chỉ nắm
khoa học tự nhiên và ngược lại, thì không thể phát triển được khoa học của mình. Các
khoa học xã hội đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách cho
người cán bộ tương lai. Ngoài ra, cần bồi dưỡng cho học sinh những kiến thức quản lý
kinh tế, quản lý xã hội và quản lý tổ chức của ngành. Học sinh đại học, sau khi tốt
nghiệp, sẽ chịu trách nhiệm quản lý và lãnh đạo một tập thể nhỏ hay lớn trong các tổ
chức sản xuất, tổ chức xã hội. Một trong những nguyên nhân khá quan trọng làm cho
hiệu suất lao động thấp là do họ thiếu những hiểu biết cần thiết về tổ chức, về quản lý.
Vì vậy, cần trang bị cho học sinh những tri thức về kinh tế học, kế hoạch hóa, cải tiến
quản lý và tổ chức lao động khoa học v.v...
+ Học sinh phải nắm vững những tri thức nói trên ở những trình độ khác nhau
tùy theo loại tri thức.
Có bốn trình độ nắm tri thức, kỹ năng, kỹ xảo:
- Phân biệt được kết luận đúng với kết luận sai (tri thức ở trình độ nhận biết).
- Tái hiện được thông tin theo trí nhớ hoặc ý nghĩa (tri thức ở trình độ khái niệm)
- Có kỹ năng vận dụng tri thức để giải quyết những vấn đề thực tiễn (tri thức ở
trình độ kỹ năng).
-Có kỹ xảo vận dụng tri thức vào những tình huống quen biết nhưng đã có biến
đổi ít nhiều hoặc chưa quen biết (tri thức ở trình độ kỹ xảo hay biến hóa).
Học sinh đại học phải nắm vững tri thức theo các trình độ trên đây tùy theo loại
tri thức hoặc loại giáo trình. Học sinh chỉ thực sự nắm được những tri thức, kỹ năng,

kỹ xảo khi họ tự giác, tích cực tự lực giành lấy những hiểu biết đó, biến chúng thành
vốn riêng của mình thông qua việc kết hợp học tập với lao động sản xuất theo ngành
nghề, với thực nghiệm và nghiên cứu khoa học.
-Dạy phương pháp:
Trong quá trình dạy học, người cán bộ giảng dạy phải giúp sinh viên:


+ Phát triển năng lực hoạt động trí tuệ, đặc biệt tư duy khoa học, tư duy nghề
nghiệp, phương pháp tự học và nghiên cứu khoa học.
Phát triển năng lực trí tuệ là một vấn đề hết sức phức tạp. Năng lực hành động trí
tuệ đảm bảo cho con người hoạt động có hiệu quả và là cơ sở của sự thông minh sáng
tạo. Đặc biệt đối với học sinh đại học, cần bồi dưỡng năng lực tư duy phê phán, tư duy
độc lập, sáng tạo, tư duy lý luận và tư duy nghề nghiệp. Đây cũng là một trong những
nhiệm vụ quan trọng nhất của quá trình dạy học ở đại học.
Trong quá trình dạy học, muốn phát triển năng lực trí tuệ của học sinh, chúng ta
phải chú ý đầy đủ đến cả hai yếu tố cơ bản sau:
- Một là phải lựa chọn được một nội dung dạy học khoa học, hợp lý.
- Hai là phải có phương pháp tốt để giúp học sinh nắm vững nội dung đó.
+ Trong quá trình dạy học đại học, người cán bộ giảng dạy cần giúp sinh viên
rèn luyện được phương pháp tự học tốt để có thể học suốt đời.
Trong quá trình nắm vững tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và tập dượt nghiên cứu khoa
học, người học sinh đại học phải xây dựng cho mình được phương pháp tự học tốt.
Đây là một yêu cầu khách quan và cấp bách của thời đại. Muốn thế, ngay trong trường
đại học, người học sinh phải tự vũ trang cho mình một phương pháp tự học tốt theo
một sô hướng cơ bản sau:
- Độc lập suy nghĩ nắm tri thức một cách tự giác.
- Vận dụng tri thức một cách thông minh sáng tạo vào bài làm, vào thực tiễn sản
xuất, vào nghiên cứu khoa học.
- Tự đề ra cho mình một kế hoạch học tập khoa học, hợp lý phù hợp với hoàn
cảnh.

- Kết hợp một cách hài hòa giữa việc tự học của bản thân với sự hướng dẫn của
thầy giáo, với các hoạt động học tập của tập thể (tổ, nhóm, lớp...)
- Chuyển dần từ phương pháp học tập sang phương pháp nghiên cứu, rèn luyện
được phương pháp tự học tốt như vậy, vào đời họ mới có thể vươn lên không ngừng
để đáp ứng được những yêu cầu mới của thời đại.