Bài giảng Thương mại điện tử: Chương 6 - Thanh toán trong thương mại điện tử (Trương Vĩnh Trường Duy)

Thương mại điện tử
Chương 6: Thanh toán
trong thương mại điện
tử
Biên soạn: Trương Vĩnh Trường Duy
()
E-commerce: Business – Technology – Society
1
(Kenneth C. Laudon – Carol Guercio Traver)


Nội dung




Các phương tiện thanh toán truyền thống
 Tiền mặt
 Thẻ tín dụng
 Thẻ ghi nợ
 Các loại séc (cheque, check)
 Chuyển khoản điện tử
Các hệ thống thanh toán điện tử
 Thẻ tín dụng trực tuyến
 Ví tiền điện tử
 Tiền mặt điện tử
 Hệ thống lưu trữ giá trị trực tuyến
 Thẻ tín dụng điện tử
 Séc điện tử
 EBPP

2


Các phương tiện thanh toán
 Tiền

mặt

 Thẻ

tín dụng

 Thẻ

ghi nợ

 Các

loại séc (cheque, check)

 Chuyển

khoản điện tử

3


Tiền mặt


Do một chính phủ phát hành và công bố giá
trị, được mọi người chấp nhận



Là hình thức thanh toán phổ biến và được
chấp nhận rộng rãi nhất



Sử dụng thuận tiện



Tính nặc danh



Tính không thể theo dõi



Chi phí giao dịch đối với người mua = 0.
Riêng người bán phải chịu khoản phí xử lý
(có thể đến 10%)



Dễ mất, giao dịch nhỏ
4

Thẻ tín dụng


Thẻ tín dụng (Visa, MasterCard) cung cấp cho
người mua một khoản tín dụng tại thời điểm
mua hàng, còn giao dịch thanh toán thực tế
sẽ xảy ra sau đó thông qua các hóa đơn
thanh toán hàng tháng



Người bán hàng sẽ phải thanh toán toàn bộ
các chi phí thực hiện giao dịch thanh toán



Không thích hợp với các giao dịch nhỏ vì phí
phải trả cho giao dịch có thể đến trên 50%

5


Thẻ ghi nợ


Việc thanh toán liên quan đến thẻ ghi
nợ được kết nối đến một tài khoản tiền
gởi không kỳ hạn tại ngân hàng



Thay vì được cấp một khoản tín dụng,
các giao dịch thanh toán đối với loại
thẻ này sẽ rút ngay một khoản tiền từ
tài khoản được kết nối



Dưới góc độ người bán hàng, quá trình
sử dụng loại thẻ này không khác gì đối
với loại thẻ tín dụng

6


Các loại séc


Một tờ séc được hiểu như một tài liệu được
viết hoặc in trên giấy và được trao cho người
được trả tiền (người bán hàng) yêu cầu một
tổ chức tài chính chuyển một khoản tiền cho
bên có tên ghi trong tờ séc



Chữ ký và tình trạng nguyên vẹn của tờ séc
đảm bảo tính xác thực của giao dịch



Vì séc liên quan đến sự chuyển dịch của giấy
tờ nên việc xử lý các loại séc giấy thường có
chi phí khá cao đối với cả người bán hàng và
hệ thống ngân hàng

7


Chuyển khoản điện tử


Là việc chuyển tiền trực tiếp giữa các ngân
hàng áp dụng với các nghiệp vụ thanh toán
trong ngày hoặc vài ngày



Thường được dùng cho các khoản tiền lớn
liên ngân hàng



Là một trong những hệ thống thanh toán điện
tử ra đời sớm nhất dù lúc đầu chỉ được thực
hiện trên hệ thống mạng nội bộ

8

Dựa trên số lượng giao dịch

9


Dựa trên số tiền giao dịch

10


Yêu cầu đối với hệ thống


Tính tin cậy, tính toàn vẹn và tính xác thực
của giao dịch



Sự bảo đảm về ủy quyền và tính riêng tư của
các bên tham gia giao dịch



Trong các giao dịch mua bán trên Internet,
các yêu cầu trên vẫn tiếp tục đặt ra nhưng
được giải quyết trên cơ sở khác: chữ ký điện
tử và giấy chứng thực điện tử, kỹ thuật mã
hóa thông tin

11


Hệ thống thanh toán điện tử


Điểm khác nhau cơ bản giữa các hệ thống
thanh toán điện tử với các hệ thống thanh
toán truyền thống:






Được thiết kế để thực thi việc mua bán điện tử
trên Internet, không hề xuất hiện những nếp
nhăn của tiền giấy, tiếng xủng xẻng của đồng
xu và những tấm giấy với những chữ ký bằng
bút; tất cả đều được số hóa để sử dụng với máy
tính
Trong thanh toán truyền thống, chỉ ngân hàng
mới có quyền phát hành tiền và các giấy tờ có
giá trị khác; trong thanh toán điện tử, các công
ty và tập đoàn tài chính cũng được phép phát
triển các phần mềm đóng vai trò là các công cụ
thanh toán cho thương mại điện tử

Các hệ thống thanh toán điện tử được thực

hiện chủ yếu thông qua các máy tính cá nhân,
PDA

12


Hệ thống thanh toán điện tử


Thẻ tín dụng trực tuyến



Ví tiền điện tử



Tiền mặt điện tử



Hệ thống lưu trữ giá trị trực tuyến



Thẻ tín dụng điện tử



Séc điện tử



EBPP
13


Tỷ lệ trong thanh toán điện tử

14


Thẻ tín dụng trực tuyến


Hình thức thanh toán bằng thẻ tín dụng
trong các giao dịch trên Internet cũng
diễn ra theo quy trình tương tự như
trong thương mại truyền thống



Điểm khác nhau cơ bản là người bán
không thấy thẻ và không có chữ ký nào
cần



Các đối tác tham gia giao dịch gồm:
người mua, người bán, chi nhánh thẻ

thanh toán, ngân hàng người bán và
ngân hàng phát hành thẻ
15


Thẻ tín dụng trực tuyến

16


Hạn chế của thẻ tín dụng


Bảo mật – cả người bán lẫn người mua
đều không được xác thực đầy đủ



Chi phí – khoảng 3.5% tổng phí cộng
với 20-30 cent mỗi giao dịch đối với
người bán



Công bằng xã hội – nhiều người không
có thẻ tín dụng

17

SET


An toàn giao dịch điện tử (Secure
Electronic Transaction – SET) bởi Visa và
MasterCard



Xác thực người chủ sở hữu thẻ và người
bán dùng giấy chứng thực điện tử



Quá trình xử lý giao dịch SET tương tự
quá trình xử lý thẻ tín dụng trực tuyến
thông thường cộng thêm kiểm tra xác
thực



Chi phí tăng thêm và có thể gây khó chịu
cho khách hàng

18


SET

19

Ví tiền điện tử (digital wallet)


Ví tiền điện tử được thiết kế cố gắng mô phỏng
lại các chức năng của ví tiền truyền thống



Chức năng







Chứng minh tính xác thực khách hàng thông qua
việc sử dụng các loại chứng nhận số hóa hoặc
bằng các phương pháp mã hóa thông tin khác
Lưu trữ và chuyển giá trị
Đảm bảo an toàn cho quá trình thanh toán giữa
người mua và người bán trong giao dịch TMĐT

Lợi ích




Khách hàng không cần phải điền các thông tin vào
đơn đặt hàng trực tuyến mà phần mềm ví tiền điện
tử sẽ tự động điền toàn bộ thông tin
Chi phí giao dịch thấp bởi việc ghi đơn hàng đã có
20
thể tự động giải quyết


Các loại ví tiền điện tử

21


Tiền mặt điện tử (digital cash)


Hình thức lưu trữ và chuyển đổi giá trị, có thể
chuyển đổi một cách hạn chế sang các hình
thức giá trị khác và cần có trung gian để chuyển
đổi



Với đà phát triển nhanh chóng, một số hệ thống
thanh toán tiền mặt số hóa đầu tiên như
DigiCash, First Virtual… bộc lộ nhiều nhược
điểm như kém tiện lợi, giao dịch hạn chế, phức
tạp… đã phải ngừng hoạt động



Thay vào đó là các hệ thống thanh toán ngang
hàng như PayDirect, PayPal…



Hạn chế: cần trung gian, khách hàng có tài
khoản email, giao dịch giá trị nhỏ

22


Các loại tiền mặt điện tử

23


Sử dụng tiền mặt điện tử

24


PayPal


PayPal là dịch vụ thanh toán trực tuyến phổ biến
và lớn nhất với gần 10 triệu user



Là dịch vụ thanh toán peer-to-peer (P2P)



Yêu cầu các đối tác phải có tài khoản trên PayPal
và các thông báo giao dịch được gởi bằng email



PayPal kiếm tiền bằng cách
 Tính phí cho các người bán trực tuyến
 Sự quan tâm của khách hàng

25