Phẫu thuật giải ép vi mạch trong điều trị co giật nửa mặt: Kết quả 60 trường hợp phẫu thuật tại Bệnh viện Nhân Dân Gia Định
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (396.04 KB, 7 trang )
ững khó chịu khác như chóng mặt, đau vết
mổ. Các triệu chứng này cũng hết hoàn toàn
trước khi xuất viện.
Bảng 4: Biến chứng sau mổ
Biến chứng
Liệt mặt
Dò DNT
Liệt IX, X
Chóng mặt
Phù não+ dãn não
thất
Xuất viện
n
Tỷ lệ %
8
13,3
1
1,6
2
3,2
9
15,0
1
1,6
n
3
0
0
0
0
Hiện tại
Tỷ lệ %
5
0
0
0
0
BÀN LUẬN
Chẩn đoán co giật nửa mặt dựa chủ yếu vào
biểu hiện lâm sàng, gần như toàn bộ dân số
nghiên cứu của chúng tôi đều có triệu chứng
lâm sàng điển hình, nó cho thấy lâm sàng chính
là yếu tố quyết định trong chẩn đoán co giật nửa
mặt. Và vì đây là một rối loạn về mặt chức năng,
không phải là một bệnh lý ác tính nên thông
thường bệnh nhân có thời gian bênh sử khá lâu
(trung bình 6 năm). Đây là một chứng bệnh
thường gặp hơn ở nữ giới và bên trái nhiều hơn
bên phải. Bệnh thường ảnh hưởng đến tuổi
trung niên.
Về hình ảnh học, MRI não, trong loại bệnh lý
này, chủ yếu để loại trừ các thương tổn thực thể
nếu có ở vùng hố sau có thể gây ra triệu chứng
tương tự như u não, AVM, xơ cứng rải rác….(2)
Tuy nhiên với kỹ thuật hiện đại, sự cải thiện về
dộ phân gải của hình ảnh, chúng ta có thể tìm
thấy những hình ảnh gợi ý sự tương tác mạch
máu thần kinh trước phẫu thuật, trong nghiên
cứu của chúng tôi trên 80% trường hợp hình ảnh
học cộng hưởng từ trước mổ cho thấy có mối
tương quan giữa mạch máu và thần kinh VII.
Trong giai đoạn đầu triển khai phẫu thuật,
chúng tôi thường cố gắng tách tất cả những
mạch máu nàocó tiếp xúc với dây VII dù điểm
tiếp đó ở bất kỳ vị trí nào trên dây thần kinh.
Chuyên Đề Phẫu Thuật Thần Kinh
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014
Nghiên cứu Y học
Một vài trường hợp có từ 2 đến 3 mạch máu ở
các vị trí khác nhau trên dây thần kinh mặt, và
ngoài ra điều này làm chúng tôi có xu hướng tìm
cách kiểm soát toàn bộ dây thần kinh này đoạn
trong hộp sọ. Hệ quả là một số trường hợp sau
mổ bị liệt VII. Sau này việc tìm và tách mạch
máu ra khỏi dây VII chỉ tập trung vào vùng gốc
đi ra nơi dây thần kinh vừa ra khỏi thân nàyD.
Điều này đã giúp giảm thời gian kéo vén tiểu
não, giảm thao tác trên các dây thần kinh. Do đó
chúng tôi đã tránh được biến chứng liệt mặt
nhưng kết quả vẫn tốt.
Trong nghiên cứu của tác giả Samii và cộng
sự trong 117 bệnh nhân với thời gian theo dõi
trung bình 9,4 năm (giới hạn từ 1‐17,6 năm). Kết
quả ngay khi xuất việnhết co thắt trong 69 bệnh
nhân (59%) và 48 bệnh nhân (41%) vẫn còn co
thắt. Trong nghiên cứu của SINDOU trên 147
bệnh nhân, kết quả được xem là thỏa mãn (tuyệt
vời và tốt) trong 75% khi xuất viện, trong 80%
cho lần tái khám đầu tiên (thường trong 3 tháng
đầu) và 87 % cho lần theo dõi sau cùng giới hạn
từ 1‐20 năm (trung bình 7 năm), từ đó tác giả
Sindou đưa ra nhận địnhkết quả thỏa mãn ngay
tức thì trong 2/3 trường hợp và muộn trong 1/3
trường hợp còn lại(6,7).
Trong nghiên cứu của chúng tôi lúc xuất
viện có 42 bệnh nhân (70%) hết hoàn toàn co
giật, 11 trường hợp còn lại chỉ giảm triệu chứng.
Sau thời gian theo dõi thì chúng tôi nhận thấy có
thêm 16 trường hợp nữa hết hoàn toàn co giật.
Vì vậy việc phẫu thuật co giật nửa mặt ngay thời
điểm xuất viện gần một phần tư trường
hợpbệnh nhân vẫn còn co giật, thường những
bệnh nhân này ngay sau khi mổ bệnh nhân đã
hết giật hoàn toàn, tuy nhiên sau vài ngày bệnh
nhân xuất hiện lại cơn giật ngày càng tăng dần,
mặc dù có giảm hơn so với trước mổ nhưng
bệnh nhân cũng rất lo lắng, tuy nhiên nếu trong
phẫu thuật chúng ta đã quan sát kỹ và tách được
mạch máu chèn ép ra khỏi thần kinh thì sau mổ
chúng ta cứ việc trấn an và giải thích bệnh nhân
có một tỉ lệ giảm chậm như vậy và điều này
cũng đã được giải thích trước mổ. Và hầu hết các
Mạch Máu Não và Xạ Phẫu
bệnh nhân này sau một thời gian theo dõi triệu
chứng giảm dần và hết hẳn.
Theo y văn tỉ lệ tái phát vào khoảng 1% trên
những bệnh nhân đã hết co giật 2 năm sau phẫu
thuật, ngoài ra theo tác giả Sindou trong một số
trường hợp bệnh hết từ từ, phải mất một vài
tháng đến vài năm, vì vậy ông không đề nghị
phẫu thuật lại sớm trong những bệnh nhân thất
bại cho đến ít nhất là sau 1 năm theo dõi, sự hết
bệnh muộn có thể được giải thích là do sự phục
hồi chậm trong nhân dây VII gây bệnh.Tất cả
bệnh nhân sau mổ chúng tôi đều lầy số điện
thoại cũng như cho bệnh nhân số điện thoại của
chúng tôi để theo dõi diễn tiến bệnh, bệnh nhân
có thời gian theo dõi sau mổ dài nhất cũng gần 4
năm. Trong quá trình theo dõi có 56 bệnh nhân
hết hoàn toàn co giật nửa mặt (93%). Trong
nhóm này bệnh nhân thỉnh thoảng củng có cảm
giác hơi giật nhẹ mắt khi ăn hoặc nói chuyện
nhưng triệu chứng này thoáng qua và tự hết
trong vài ngày. Chúng tôicó hai trường hợp tái
phát (co giật nửa mặt ở mức độ 2) sau khi đã hết
3 năm, trong nhóm này có một bệnh nhân trong
lúc mổ ngoài thân của động mạch AICA chèn ép
chúng tôi còn thấy một tĩnh mạch đi ngang trên
dây thần kinh VII ngay gốc đi ra và đi vào giữa
phức hợp VII và VIII, chúng tôi tách động mạch
thì rất dễ dàng tuy nhiên rất khó khăn khi tách
tĩnh mạch do tĩnh mạch cứ xẹp đi khi bóc tách vì
vậy chúng tôi quyết định để lại nhánh tĩnh mạch
này, sau mổ bệnh nhân cũng hết co giật nhưng
sau 3 năm bệnh nhân xuất hiện những cơn co
giật nhẹ lại nhiều khi nói chuyện hoặc mất ngủ.
Trường hợp thứ hai thì bệnh nhân chỉ có một
nhánh động mạch AICA chèn ép, quá trình bóc
tách thuận lợi, sau mổ bệnh nhân cũng hết co
giật hoàn toàn tuy nhiên cũng tái phát sau gần 3
năm, chúng tôi quyết định phẫu thuật lạivà bệnh
nhân cũng giảm co giật sau phẫu thuật.
Với kết quả này cho thấy kết quả hết bệnh
sau thời gian theo dõi của nghiên cứu của chúng
tôi cao hơn so với các tác giả khác. Tuy nhiên do
thời gian theo dõi của chúng tôi là khá ngắn
trung bình 15 tháng so vời thời gian các tác giả
333
Nghiên cứu Y học
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014
khác như Samii theo dõi trung bình 9,4 năm (giới
hạn từ 1‐17,6 năm), tác giả Sindou có thời gian
theo dõi sau cùng giới hạn từ 1‐20 năm (trung
bình 7 năm) vì vậy kết quả này chúng tôi cần
phải tiếp tục theo dõi.
KẾT LUẬN
Ngày nay với sự tiến bộ của gây mê, sự hoàn
thiện dần về kỹ thuật cùng với sự hỗ trợ đắc lực
của các trang thiết bị tiên tiến, phẫu thuật giải ép
vi mạch ngày càng an toàn toàn và hiệu quả.
Điều đó càng khẳng định đây là phương pháp
điều trị ưu tiên lựa chọn cho các trường hợp co
giật nửa mặt.
3.
Kanno T, Karagiozov K (2012) “Microvacular decompression”,
analysis un‐ sussecful cases: In Kazadi K.N. Kalangu and
Yoko Kato and Gilbert Dechambenoit”, Essential practice of
Neurosurgery, pp. 1121‐1138.
4.
McLaughlin MR, Jannetta PJ (1998), “Microvascular
decompression of cranial nerves: lessons learned after 4400
operations”, Neurosurgery focus, pp. 1‐16.
5.
Samii M (2002), “Microvascular decompression to treat
hemifacial spasm: long‐term results for a consecutive series of
143 patients”, Neurosurgery 50, pp. 712‐719.
6.
Sindou M (2009), “Microvascular decompression for hemifacial
spasm”, Practical handbook of neurosurgery from leading
neurosurgeon, Volume 3: Springer Wien NewYork,pp. 317‐
332.
7.
Sindou M (2008), “Microvascular decompression for
trigeminal neuralgia: the importance of a noncompressive
technique‐ Kaplan‐Meier analysis in a consecutive series of
330 patients”,Neurosurgery 63 (ONS Suppl 2), pp. ONS 341‐
ONS 351.
8.
Tan EK (2005), “Validation of a short disease specific quality
of life scale for hemifacial spasm: correlation with SF‐36”, J
Neurol Neurosurg Psychiatry 76, pp. 1707‐1710.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
Barker FG (1995), “Microvascular decompression for
hemifacial spasm”, J Neurosurg 82, pp. 201‐210.
2.
El Refaee E (2013), “Value of 3‐Dimensional high‐solution
Magnetic resonance imaging in detecting the offending vessel
in hemifacial apasm: Comparison with intraoperative high
definition endoscopic visualization”, Neurosurgery 73, pp. 58‐
67.
Ngày nhận bài báo:
20/10/2014
Ngày phản biện nhận xét bài báo:
2/11/2014
Ngày bài báo được đăng:
5/12/2014
334
Chuyên Đề Phẫu Thuật Thần Kinh
