Bài giảng Chuyên đề: Chẩn đoán và điều trị gan nhiễm mỡ - BS. Trần công ngãi

Chuyên đề:

 CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ 
GAN NHIỄM MỠ
                         BS.TRẦ N CÔNG NGÃ I


ĐĂT VÂ
̣
́ N ĐỀ
­

­

Gan nhiễm mỡ là bênh ly
̣
́ tương đối 
phô biê
̉ ́n ở Viêt Nam va
̣
̀ trên thế giới. 
Cần phát hiên s
̣ ớm để tư vấn điều tri  ̣
tránh những biến chứng cho bênh nhân.
̣


ĐĂT VÂ
̣
́ N ĐỀ  (tt)
Muc tiêu

̣
:
  1. Chẩn đoán gan nhiễm mỡ.
  2. Điều trị gan nhiễm mỡ.
­


TỔNG QUAN
Gan nhiễm mỡ là:
*Hiện tượng thoái hóa mỡ gan
*Lượng mỡ tích tụ trong gan >5% trọng lượng 
gan
­


TỔNG QUAN
Gan nhiễm mỡ là sự tích tụ chất béo chủ 
yếu là trigliceride ở tế bào gan.
Gan có thể to hơn bình thường tùy mức độ 
tích tụ mỡ.
Bệnh nhân thường không có triệu chứng 
nên phát hiện gan nhiễm mỡ thường là ngẫu 
nhiên (khi đi khám sức khỏe tổng quát hoặc 
khám các bệnh khác được làm siêu âm 
bụng)


TỔNG QUAN
Phân loại gan nhiễm mỡ:
*Gan nhiễm mỡ đơn thuần

*Gan nhiễm mỡ do rượu
*Gan nhiễm mỡ không do rượu


 NỘI DUNG

Chẩn đoán gan nhiễm mỡ
   Thử máu có tăng men sGOT, sGPT, xét 
nghiệm cholesterol và trigliceride máu thường 
tăng
   Chẩn đoán hình ảnh gan nhiễm mỡ như: siêu 
âm bụng, CT scan bụng, chụp cộng hưởng từ 
(1)
   Sinh thiết gan là tiêu chuẩn vàng chẩn đoán 
gan nhiễm mỡ (thực tế bệnh nhân không dễ 
chấp
nhận)(2)
­

(1)Radiographics 2006,26,1639­1642


­ Gan nhiễm mỡ là một thực thể khá phức tạp, 
là hệ quả của nhiều bệnh lý.
­ Cần quan tâm tìm nguyên nhân để điều trị 
bệnh căn 


CHẨN ĐOÁN GAN NHIỄM MỠ
 Qua siêu âm, CT scan, cộng hưởng từ đều 

có thể chẩn đoán được gan nhiễm mỡ.
 Trước đây các nhà chuyên môn cho rằng 
muốn chẩn đoán chính xác nhất phải sinh 
thiết gan.
  Hiện nay sinh thiết gan để chẩn đoán gan 
nhiễm mỡ ít áp dụng. 


 Các phương tiện chẩn đoán hình ảnh ngày 
một tốt hơn như siêu âm, CT scan, chụp cộng 
hưởng từ.
  Các XN máu cholesterol, trigliceride máu, 
men gan để kiểm tra sức khỏe trở nên dễ 
dàng, đủ để phát hiện gan nhiễm mỡ hay 
không.

Medinet.hochiminhcity.gov.vn


HÌNH ẢNH GAN NHIỄM MỠ 
TRÊN SIÊU ÂM

 Gan có độ hồi âm dày hơn bình thường, giảm âm 
vùng xa (gan nhiễm mỡ lan tỏa)
 Gan nhiễm mỡ khu trú: Nền echo dày, có những 
vùng echo kém.
 Gan nhiễm mỡ trên siêu âm được đọc và hiểu là 
“gan có độ hồi âm dày hơn bình thường, nghĩ đến 
gan nhiễm mỡ”
 Siêu âm chẩn đoán gan nhiễm mỡ có độ 

nhạy#89,10%(1)
(1) Hình ảnh siêu âm chẩn đoán trong bệnh lý gan lan tỏa,2008,BS Nguyễn Thiện 
Hùng,Phan Thanh Hải TTYK MEDIC TP.HCM


PHÂN ĐỘ GAN NHIỄM MỠ 
TRÊN SIÊU ÂM
Theo Hasen­Ansert chia 3 độ theo độ hồi âm và hút âm:
*Độ 1: Gan tăng âm nhẹ, còn xác định được cơ hoành và 
đường bờ các tĩnh mạch trong gan.
*Độ 2: Gia tăng lan tỏa độ hồi âm và hút âm, khả năng 
nhìn thấy bờ các tĩnh mạch trong gan và cơ hoành bị 
giảm nhiều.
*Độ 3: Gia tăng rõ rệt mức độ hồi âm và hút âm, không 
còn nhận diện được đường bờ các TM trong gan, cơ 
hoành và một phần nhu mô gan ở phân thùy sau gan phải 
trên mặt cắt dưới sườn.


            G         ggg   A.Gan bình 
                      GGG

thường

B.Gan 
nhiễm mỡ


A.Gan nhiễm mỡ độ 1 B.Gan nhiễm mỡ độ 2
C.Gan nhiễm mỡ độ 3.(1)

(1)Siêu âm bụng tổng quát, Nguyễn Phước Bảo Quân,2011


A.Gan nhiễm mỡ khu trú hạ phân thùy 8
B.Gan nhiễm mỡ khu trú hạ phân thùy 7


CT SCAN GAN NHIỄM MỠ
 CT scan là phương tiện chẩn đoán hình ảnh 
tốt nhất trong trường hợp gan nhiễm mỡ dạng 
hạt nhỏ.
 Kỹ thuật này hữu ích trong việc theo dõi điều 
trị.(1)
(1)Lê Thành Lý và cs, Gan nhiễm mỡ: Giải phẩu bệnh, Cơ chế bệnh sinh 
và chẩn đoán, Tạp chí y học,3, 1999 – Thành phố Hồ Chí Minh


Gan nhiễm mỡ (tỷ trọng của chủ mô gan thấp 
hơn lách)


MRI GAN NHIỄM MỠ

Gan nhiễm mỡ (tăng tín hiệu)


CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH
 Sinh thiết gan để chẩn đoán mô học

ĐIỀU TRỊ GAN NHIỄM MỠ
 Hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu 
cho gan nhiễm mỡ.
  Gan nhiễm mỡ đơn thuần không cần điều trị 
(nếu không làm tăng men gan và không biểu 
hiện lâm sàng)
  Điều trị bệnh căn gây gan nhiễm mỡ


ĐIỀU TRỊ (NGUYÊN NHÂN 
GÂY GAN NHIỄM MỠ)

 + Béo phì (hay thừa cân): 
 *Giảm lượng mỡ dư thừa bằng chế độ ăn 
kiêng
*Tập thể dục
+ Nghiện rượu:
 Cai rượu


ĐIỀU TRỊ NGUYÊN NHÂN
+ Đái tháo đường:
  Nên kiểm soát tốt bằng:
 *Hoạt động thể lực
 *Hạn chế thức ăn từ bột, đường
 *Dùng thuốc điều trị đái đường
  *Theo dõi chặt chẽ đường huyết


+ Giảm mỡ trong máu bằng chế độ ăn hợp lý

*Cân đối, giàu củ quả
*Giảm lượng mỡ bảo hòa trong khẩu phần 
ăn
 *Thay bằng mỡ không bảo hòa (mỡ cá hay 
dầu thực vật)


ĐIỀU TRỊ
+ Gan nhiễm mỡ không do rượu :
*Không nên uống nhiều rượu
*Giảm cân nếu thừa cân
*Thuốc: 
  ­ Vitamin E 800UI/ngày
 ­  Omega 3


­

­
­

Metformin (không khuyến cáo ở bệnh viêm 
gan nhiễm mỡ không do rượu)
Statin (trường hợp rối loạn mỡ máu)
Pioglitazone (có thể dùng trong viêm gan 
nhiễm mỡ)(1)

(1)Laurie Barcley,NAFLD Diagnosis and Management Guidelines issue,2012