Nghiên cứu sự thay đổi 17 cetosteroid ở bệnh nhân trứng cá thông thường nam giới

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2013

NGHIÊN CỨU SỰ THAY ĐỔI 17-CETOSTEROID
Ở BỆNH NHÂN TRỨNG CÁ THÔNG THƢỜNG NAM GIỚI
Vũ Văn Tiến*
TÓM TẮT
Nghiên cứu sự thay đổi 17-cetosteroid ở nước tiểu 56 bệnh nhân (BN) nam mắc bệnh trứng cá
thể thông thường (TCTT) cho thấy:
- Nồng độ 17-cetosteroid trong nước tiểu ở BN TCTT (19,83 ± 4,28 mg/24 giờ) cao hơn ở người
bình thường (6 - 18 mg/24 giờ) có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).
- Nồng độ 17-cetosteroid trong nước tiểu ở BN TCTT mức độ nhẹ (18,5 ± 4,54 mg/24 giờ) cao
hơn người bình thường chưa có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).
- Nồng độ 17-cetosteroid trong nước tiểu ở BN TCTT mức độ vừa và nặng cao hơn mức độ nhẹ
có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).
* Từ khóa: Trứng cá thông thường; 17-cetosteroid; Nam giới.

STUDy OF THE CHANGES OF 17-CETOSTEROID IN
MEN WITH ACNES VULGARIS
Summary
A study on changes of 17-cetosteroid in the urine of 56 male patients with acnes vulgaris, the
results show that:
- The 17-cetosteroid in the urine of patients with acnes vulgaris was (19.83 ± 4.28 mg/24 hour)
was higher than that in heathy people (6 - 18 mg/24 hour).
- The 17-cetosteroid in the urine of patients with acnes vulgaris at mild level (18.5 ± 4.54 mg/24
hour was not higher than that in heathy people (6 - 18 mg/24 hour).
- The 17-cetosteroid in the urine of patients with acnes vulgaris at average and severe level was
higher than that in mild level.
* Key words: Acnes vulgaris; 17-cetosteroid; Male.

ĐẶT VẤN ĐỀ
Trứng cá là bệnh da thường gặp ở nam,

nữ thanh niên, là bệnh có cơ chế bệnh sinh
phức tạp. Một trong những nguyên nhân
quan trọng là tăng tiết chất bã quá mức
dưới tác dụng của hormon sinh dục nam

(gọi chung là androgen), ngoài ra, còn dưới
tác dụng của corticosteroid nồng độ cao.
17-cetosteroid là sản phẩm thoái biến
của androgen và corticosteroid vỏ thượng
thận. 75% lượng cetosteroid bài xuất qua
nước tiểu, 25% bài xuất qua mật.

* Bệnh viện 103
Người phản hồi (Corresponping): Vũ Văn Tiến


137


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2013
Ở nam giới, lượng 17-cetosteroid niệu
khoảng 6 - 18 mg/24 giờ, trong đó, 2/3 có
nguồn gốc từ corticosteroid và 1/3 có nguồn
gốc từ tinh hoàn. Ở nữ, lượng chất này
trong nước tiểu khoảng 10 mg/24 giờ và
100% có nguồn gốc từ corticosteroid.

- TCTT nam giới chiếm tỷ lệ cao nhất ở
lứa tuổi 20 - 24 (72,14%). Kết quả này phù
hợp với nghiên cứu của Samuel L (lứa tuổi

13 - 25).

Ở Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào về
nồng độ 17-cetosteroid trong nước tiểu BN
trứng cá. Bởi vậy, chúng tôi tiến hành đề tài
này nhằm: Xác định sự thay đổi nồng độ 17cetosteroid trong nước tiểu BN nam bị TCTT.

Nhẹ: 35 BN (62,5%); vừa: 18 BN (32,14%);
nặng: 3 BN (5,36%).

ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
1. Đối tƣợng nghiên cứu.
56 nam BN TCTT, do các bác sỹ Khoa
Da liễu, Bệnh viện 103 khám và chẩn đoán.
2. Phƣơng pháp nghiên cứu.
- Tiến cứu, mô tả cắt ngang.
- Khám, chẩn đoán TCTT dựa vào:
+ Vị trí tổn thương: mặt, ngực (trước
xương ức), vùng liên sống bả vai.
+ Tổn thương cơ bản: nhân đầu trắng,
nhân đầu đen, sẩn viêm, sẩn mụn mủ, cục
viêm, sẹo, dát sẫm màu.
- Lấy nước tiểu 24 giờ của BN TCTT,
định lượng nồng độ 17-cetosteroid tại Khoa
Sinh hóa (Bệnh viện tỉnh Hà Tây cũ).
- Hóa chất và quy trình định lượng 17cetosteroid do Hãng Bio System, S.A Costa
Brava, 30,08030 Barcelona (Tây Ban Nha)
cung cấp. Thực hiện trên máy xét nghiệm
sinh hóa tự động Eresplux (Mỹ) có các

bước sóng phù hợp.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
VÀ BÀN LUẬN
1. Đặc điểm tuổi của BN.
< 10 tuổi: 0 BN; 10 - 14 tuổi: 2 BN (3,39%);
15 - 19 tuổi: 8 BN (14,41%); 20 - 24 tuổi: 40 BN
(72,14%); 25 - 29 tuổi: 4 BN (6,67%); > 30 tuổi:
2 BN (3,39%).

2. Mức độ bệnh ở nhóm nghiên cứu.

Bảng 1: Kết quả 17-cetosteroid ở nhóm
nghiên cứu (n = 56) so với người bình thường.
NHÓM

SỐ
LƯỢNG

X ± SD
(mg/24 giờ)

Nhóm nghiên cứu

56

19,83 ± 4,28

Người bình thường

32

6 - 18

p

< 0,05

Nồng độ 17-cetosteroid trong nước tiểu
của BN TCTT cao hơn ở người bình
thường có ý nghĩa thống kê (p < 0,05). Kết
quả này phù hợp với nghiên cứu của Pochi
PE, Strauss JS: khi lượng chất bã trên bề
mặt da tăng lên, lượng 17-cetosteroid trong
nước tiểu cũng tăng. Quiroga M cũng thấy
17-cetosteroid tăng lên ở BN trứng cá.
Bảng 2: So sánh lượng 17-cetosteroid
trong nước tiểu ở BN TCTT mức độ vừa và nhẹ.
MỨC ĐỘ
BỆNH

SỐ LƯỢNG
BN

X ± SD
(mg/24 giờ)

Mức độ vừa

18

21,50 ± 2,68

Mức độ nhẹ

35

18,55 ± 4,54 < 0,05

p

Nồng độ 17-cetosteroid ở nhóm BN mức
độ vừa lớn hơn ở nhóm mức độ nhẹ có ý
nghĩa thống kê (p < 0,05).
Bảng 3: So sánh lượng 17-cetosteroid
trong nước tiểu BN TCTT mức độ nặng và
mức độ nhẹ.
MỨC ĐỘ BỆNH SỐ LƯỢNG BN

X ± SD
(mg/24 giờ)

Mức độ nặng

3

24,80 ± 0,56

Mức độ nhẹ

35

18,55 ± 4,54

p

139


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2013
Nồng độ 17-cetosteroid ở nhóm BN mức
độ nặng lớn hơn nhóm mức độ nhẹ có ý
nghĩa thống kê (p < 0,05).

Nồng độ 17-cetosteroid ở nhóm BN mức
độ nhẹ cao hơn người bình thường chưa
có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).

Bảng 4: So sánh lượng 17-cetosteroid
trong nước tiểu BN TCTT mức độ nặng và vừa.

Tuy chưa có nghiên cứu nào về lượng
17-cetosteroid giữa các mức độ bệnh để so
sánh, nhưng chúng tôi thấy sự khác nhau
này là hợp lý, chứng tỏ vai trò của steroid
trong cơ chế bệnh sinh bệnh trứng cá.

±

p

mg/24 giê)
Mức độ nặng

3

24,80 ± 0,56

Mức độ vừa

18

21,50 ± 2,68

KẾT LUẬN

Nồng độ 17-cetosteroid ở nhóm BN mức
độ nặng lớn hơn nhóm mức độ vừa chưa
có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).
Bảng 5: So sánh lượng 17-cetosteroid
trong nước tiểu BN TCTT mức độ nặng,
vừa và mức độ nhẹ.
MỨC ĐỘ BỆNH

X ± SD
SỐ LƯỢNG
BN
(mg/24 giờ)

Mức độ nặng và vừa

21

21,97 ± 2,75

Mức độ nhẹ

35

18,55 ± 4,54

Qua nghiên cứu sự thay đổi 17-cetosteroid
trong nước tiểu ở 56 BN nam mắc bệnh
TCTT, chúng tôi rút ra một số nhận xét:
- Nồng độ 17-cetosteroid trong nước tiểu
ở BN TCTT cao hơn ở người bình thường
có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).

p

- Nồng độ 17-cetosteroid trong n-íc tiÓu
ë BN mức độ nhẹ cao hơn người bình
thường chưa có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).

< 0,05

- Nồng độ 17-cetosteroid trong nước tiểu
ở BN TCTT mức độ vừa và nặng cao hơn
mức độ nhẹ có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Nồng độ 17-cetosteroid ở nhóm BN mức
độ nặng và vừa cao hơn mức độ nhẹ có ý
nghĩa thống kê (p < 0,05).
Bảng 6: So sánh lượng 17-cetosteroid
trong nước tiểu ë BN TCTT mức độ nhẹ và
người bình thường.
MỨC ĐỘ BỆNH

SỐ LƯỢNG
BN

X ± SD
(mg/24 giờ)

Mức độ nhẹ

35

18,55 ± 4,54

Người bình thường

32

6 - 18

p

> 0,05

1. Pochi PE, Strauss JS. Skin surface lipid
composition, acnes, pubertan development and
urinary excretion of testosteron and 17cetosteroid in children. J Invest Dermatol. 1997,
69 (5), pp.485-489.
2. Ramsay B, Alaghband ZJ. Raised serum
androgens and increased responsiveness to
luteinizing hormone in men with acne vulgaris.
Acta-Derm-Venereo. 2005, 75 (4), pp.293-296.
3. Samuel L. Acnes and acneiform dermatosis.
Dermatology, 2nd edition. W.B Saunder company.
1995, pp.1306-1322.

Ngày nhận bài: 22/3/2013
Ngày phản biện đánh giá bài báo:
22/5/2013
Ngày bài báo được đăng: 27/5/2013

140


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2013

141


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2013

142