Xác định độc lực của rắn lục đuôi đỏ và tác động gây loét trên chuột

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 2 * 2014

Nghiên cứu Y học

XÁC ĐỊNH ĐỘC LỰC CỦA RẮN LỤC ĐUÔI ĐỎ
VÀ TÁC ĐỘNG GÂY LOÉT TRÊN CHUỘT
Nguyễn Tấn Hiệp*, Nguyễn Thúy Hương**, Nguyễn Thị Nguyệt Thu***, Nguyễn Lê Trang

TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Lở loét và hoại tử mô tại chỗ còn là một vấn đề mà kháng huyết thanh không đem lại hiệu lực
tác dụng nào, đặc biệt với nhiễm độc nọc rắn lục đuôi đỏ. Hiện nay, chưa có một nghiên cứu nào ở Việt Nam báo
cáo về tác động gây loét khi bị rắn lục cắn.
Mục tiêu: Xác định thành phần gây độc chính trong nọc rắn lục đuôi đỏ (Trimeresurus albolabris) và các
yếu tố ảnh hưởng. Độc lực, liều gây tổn thương được tiến hành khảo sát trên chuột và hiệu lực trung hòa hoạt
tính enzyme trong nọc toàn phần của kháng huyết thanh kháng nọc.
Phương pháp nghiên cứu: Thí nghiệm trên chuột thông qua đường tiêm i.v, s.c. và giải phẫu vùng da bị
xuất huyết.
Kết quả: Nọc rắn lục gây xuất huyết tại chỗ được chứng minh rõ ràng, độ trầm trọng lệ thuộc vào liều nọc.
Độc lực của nọc rắn lục được xác định qua đường tiêm tĩnh mạch đuôi chuột (20g ±2, N=5): LD50 = 9,27 µg
nọc/chuột (0,464 µg/g). Liều nọc tối thiểu gây xuất huyết đường kính 10mm vùng dưới da chuột MHD = 2 µg/
chuột. Hiệu lực trung hòa 3 liều nọc MHD của kháng huyết thanh là 1,175 µg (protein kháng huyết thanh).
Enzyme serine protease trong nọc rắn lục đã được tinh chế qua cột Benzamidine Sepharose 6B và chiếm tỉ lệ
8,72% (g protein/100g nọc khô).
Kết luận: Sự hiện diện với tỷ lệ đáng kể của serine proteinase trong nọc là nguy cơ tiềm năng hoạt hóa
nhiều hệ thống tiền enzyme trong cơ thể của nạn nhân: hệ thống bổ thể, hệ thống cầm máu, gây hoại tử và biến
chứng. Nghiên cứu bước đầu cho thấy tác động gây xuất huyết của serine protease và khả năng trung hòa hoạt
tính enzyme trong nọc của kháng huyết thanh.
Từ khóa: Trimeresurus albolabris, nọc rắn lục, gây loét.

ABSTRACT
TRIMERESURUS ALBOLABRIS VENOM’ TOXIN STRENGTH AND NECROTIZING ACTIVITY WAS

DETERMINED IN MICE
Nguyen Tan Hiep, Nguyen Thuy Huong, Nguyen Thi Nguyet Thu, Nguyen Le Trang
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - No 2 - 2014: 43 - 49
Background: Local tissue necrosis is an important problem when patients was bite by Trimeresurus
albolabris because treating with antiserum is not effected. There hasn’t been any study of necrotizing activity with
T. albolabris bite in Vietnam.
Objective: Identification of serine protease activities in Trimeresurus albolabris venom and its affecting.
Venom’ toxin strength, minimum hemorrhagic dose were test of mice injected and neutralization of enzyme
activities of Trimeresurus albolabris venom by antivenom.
Method: Testing on mice via i.v, s.c. injection and haemorrhagic spot in mice local tissue necrosis.
Results: The venom obviously causes local haemorrhage. The LD50 of the venom was determined by i.v.
injections of different doses into the caudal vein of mice (20±2, N=5): LD50 = 9.27 µg (0,464 µg/g). MHD is 2.0
µg/20g. Neutralization of 3MHD (6.0 µg) needed 1,175 µg antivenom protein. The yield of Serine protease
occupied 8.72% of dry venom protein.
*Bệnh Viện Đại Học Y Dược CS1
Tác giả liên lạc: Nguyễn Tấn Hiệp

** Đại Học Bách Khoa Tp. HCM
***Viện Pasteur Tp.HCM
ĐT: 0909338254
Email:

43


Nghiên cứu Y học

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 2 * 2014

Conclusion: The venom serine protease potentially activates hemostatic zymogen systems and causes local

necrosis. Preliminary results showed that haemorrhagic activity of serine protease and neutralization of enzyme
activities of Trimeresurus albolabris venom by antivenom.
Key words: Trimeresurus albolabris, snake venom, snakebite ulcers.

ĐẶT VẤN ĐỀ
Việt Nam thuộc vùng có địa hình và khí

của các yếu tố cầm máu (đa số đều là tiền serine
proteinase) với sự hoạt hóa của hệ kinin-

hậu nhiệt đới thuận lợi cho sự sinh sống, phát

kallikrein(5).

triển của các loài rắn nói chung và rắn độc nói

Mục tiêu nghiên cứu

riêng. Rắn độc ở Việt Nam có thể chia làm hai

Mục tiêu tổng quát

loại: các loài rắn thuộc họ nhỡn kính (elapidae)

Khảo sát Proteinase của nọc rắn lục đuôi đỏ

có nọc gây độc thần kinh (neurotoxic) và các

và tác động gây loét trên chuột.

loài rắn thuộc họ rắn lục (viperidae) có nọc gây

Mục tiêu chuyên biệt

độc hệ huyết mạch (hemotoxic). Huyết thanh
kháng nọc rắn lục (Trimeresurus albolabris) và
kháng một số nọc rắn nhỡn kính đã được sản
xuất và thử nghiệm thành công trên bệnh nhân
nhiễm độc nọc rắn(7,10).
Huyết thanh kháng nọc rắn đã chứng tỏ có
hiệu quả để điều trị nhiễm độc nọc rắn(1,3). Tuy
nhiên, bệnh nhân thường chỉ được điều trị sau
một thời gian trì hoãn (để đến trung tâm y tế).
Thời gian trì hoãn là một nguyên nhân làm
tăng nguy cơ gây tử vong và cũng làm tăng

1. Xác định độc lực qua liều gây tử vong
50% số chuột thí nghiệm (LD50) của nọc rắn lục
đuôi đỏ.
2. Xác định thành phần gây độc chính ở rắn
lục đuôi đỏ và các yếu tố ảnh hưởng.
3. Xác định liều gây tổn thương đường kính
10mm vùng dưới da chuột (MHD).
4. Xác định hiệu lực trung hòa hoạt tính
enzyme trong nọc toàn phần của kháng huyết
thanh kháng nọc.

nguy cơ tạo các biến chứng sinh lý bệnh gây

PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH

tàn phế, đặc biệt làm tăng độ trầm trọng về

Vật liệu

gây hoại tử tại chỗ(2).
Nguyên nhân lở loét được quy cho các
proteins gây độc trong nọc lưu tụ tại chỗ cắn, các
protein đó chủ yếu là các Serine proteases, hoạt
động với cơ chế xúc tác. Khi nhiễm độc nọc rắn
lục, các proteins này sẽ phân hủy các thành phần

Nọc rắn lục khô do Trung tâm Nuôi trồng
Nghiên cứu Chế biến Dược liệu quân khu 9,
Tiền Giang cung cấp.
Chuột nhắt trắng 18-20g được cung cấp từ
Viện Pasteur Tp.HCM.
Kháng huyết thanh kháng nọc do Viện Vắc

của mô, phá vỡ mô, gây tổn thương cho vành

xin Nha Trang cung cấp.

mạch, làm tăng tuần hoàn máu tập trung vào vết

Các bước tiến hành

thương và là nguyên nhân gây sưng phù, xuất
huyết tại chỗ(2). Rắn lục là loài có nanh nọc độc
phát triển nhất trong các loài rắn. Chấn thương

và sự nhiễm khuẩn do nanh nọc độc gây nên
không thể không tạo ra những đáp ứng tự bảo vệ
của cơ thể nạn nhân, trong đó có sự khởi động

44

Xác định liều gây tử vong 50% số chuột thí
nghiệm (LD50) của nọc rắn lục
Nguyên tắc
Thử nghiệm độc tính cấp này dựa trên phản
ứng toàn ứng hay bất ứng (sống hay chết).


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 2 * 2014

Nghiên cứu Y học

duy nhất thuốc thử nghiệm vào con vật với điều

Tinh chế serine protease trong nọc rắn lục qua
cột Bezamidine Sepharose 6B

kiện ấn định, ghi phân suất tử vong trong một

Nguyên tắc

Nguyên tắc của thử nghiệm là tiêm một liều

thời gian quy định. Độc lực thường được biểu

Benzamidine

SepharoseTM

là

p-

thị bằng giá trị LD50 (lethal dose 50%) – liều tối

aminobenzamidine cộng hóa trị với Sepharose

thiểu gây chết 50% số động vật thí nghiệm. Chất

6B bằng phương pháp cộng hợp thông qua

có độc tính càng cao giá trị LD50 càng thấp.

nhóm epoxy (một nguyên tử oxy liên kết với hai

Động vật thí nghiệm trong công trình này là

nguyên tử carbon): p- aminobenzamidine (PAB)

chuột nhắt trắng hoàn toàn khỏe mạnh, cùng

là chất ức chế tổng hợp của trypsin dạng serine

giới tính, độ tuổi, cùng dòng, không mang mầm

protease. Các Trypsin dạng serine protease này

bệnh và không mang thai.

liên kết đặc hiệu với Benzamidine Sepharose 6B

Gây nhiễm

được giữ lại trên cột. Sau đó, đẩy Serine Protease

+ Lô đối chứng: tiêm vào chuột 0.2 mL nước
muối sinh lý 0,9%.
+ Lô thử: tiêm vào chuột các lượng nọc và
độc tố khác nhau theo cấp số nhất định sao cho
trong đó chứa phân suất gây chết 0% và 100%
động vật thí nghiệm.
- Đọc kết quả trong 48 giờ kế từ tiêm.
- Kết quả được tính theo công thức Kaber-

ra khỏi cột bằng dung dịch đệm có tính acid
mạnh. Rửa cột và bảo quản ở 4OC. Xác định tỷ lệ
protein thu hồi và đánh giá kết quả tinh chế
bằng điện di trên thạch polyacrylamide 12% với
Sodium dodecylsulfate (SDS-PAGE)(6), hoạt tính
enzyme được xác định qua điện di SDS-PAGE
12%-gelatine 0,1%.
Thực hiện
Cho 11 mL nọc qua cột Bezamidine

Behrens:

Sepharose 6B 3 lần. Rửa cột bằng dung dịch đệm

Σab
LD50 = Df - n

Tris-HCl 20 mM, NaCl 0,5 M, pH=7,4 cho đến
khi dịch rửa không còn protein (OD280=0). Đẩy
thành phần bám trên cột dung dịch glycine
50mM, pH=3.0 (đến khi dịch ra có OD280=0),

Với Df: liều tối thiểu làm chết tất cả thú vật trong lô; a: trị
số trung bình của tổng số thú vật chết ở 2 lô kế tiếp; b: hiệu
số 2 liều kế tiếp; n: số thú vật dùng ở mỗi liều.

Độc lực của nọc được xác định bằng cách
tiêm vào tĩnh mạch đuôi (I.V.) của chuột nhắt
trắng 18-20 g.

Xác định pH các dung dịch đệm ảnh hưởng đến
hoạt tính enzyme

trung hòa bằng Tris 1 M, pH=8. Thu enzyme cần
tinh chế. Cân bằng cột với dung dịch Tris-HCl 10
mM, NaCl 0,5 M, pH=7,5. Bảo quản cột ở 40C để
sử dụng cho các lần tinh chế sau.
Xác định liều tối thiểu gây xuất huyết đường
kính 10mm vùng dưới da chuột (MHD)
Nọc rắn được pha loãng hàng loạt theo bậc

Tiến hành cho 0,2 mg nọc rắn được ủ với

hai từ 4-0,5 µg. Tiêm 0,1 ml vào vùng dưới da

casein 2% và các dung dịch đệm ở các pH khác

mỗi chuột (Sc). Các chuột chứng được tiêm cùng

nhau tại 37°C trong 10 phút. Thêm TCA

lượng nước muối sinh lý. Sau 2 giờ, giải phẫu

(trichloroacetic acid) 5% vào, ly tâm thu nước nổi

chuột, xác định đường kính vùng xuất huyết.

và xác định giá trị hấp phụ quang ở 280 nm.

45


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 2 * 2014

Nghiên cứu Y học
Xác định hiệu lực trung hòa hoạt tính enzyme

Tinh chế enzyme serine protease trong nọc

trong nọc toàn phần của kháng huyết thanh

rắn lục qua cột Bezamidine-Sepharose 6B

kháng nọc

Dung dịch nọc rắn được nạp vào cột ở pH =

Dung dịch kháng huyết thanh được pha

7.4 với đệm Tris HCl 20mM, NaCl 0,5M; các

loãng hàng loạt theo bậc 2: 1/2-1/32. Ủ dung

thành phần không bám đi ra khỏi cột và serine

dịch kháng huyết thanh với nọc ở 3MHD tại

protease được giữ lại trên cột. Đẩy serine

37°C trong 30 phút. Tiêm 0,1 ml vào vùng dưới

protease ra khỏi cột bằng glycine 0,1M, pH 2,5.

da mỗi chuột (S.C). Các chuột chứng được

Xác định giá trị từng phân đoạn (1,5 mL) bằng

tiêm 3MHD pha trong nước muối sinh lý. Sau

hấp phụ quang ở 280 nm.

2 giờ, giải phẫu chuột, xác định đường kính
Abs280

vùng xuất huyết.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Độc lực của nọc rắn lục đuôi đỏ
Kết quả cho thấy độc tính của nọc rắn lục

1.2
0.9
0.6
0.3
0
0

2

4

6
Đoạn

8

10

đuôi đỏ ở Việt Nam LD50 = 9,27µg/chuột
Hình 2: Phân đoạn serine protease giải hấp từ cột

(chuột 18-20g).
Khảo sát pH các dung dịch đệm ảnh hưởng

Đánh giá kết quả tinh chế bằng điện di trên

đến hoạt tính enzyme

thạch polyacrylamide SDS-PAGE 12% và hoạt

Bảng 1: Các dung dịch đệm với pH khác nhau

tính enzyme được xác định qua điện di SDS-

Dung dịch đệm
Phosphate 0,2 M
Tris-HCl 0,2 M
Glycine 0,2 M

PAGE 12%-gelatine 0,1%.

pH
5,5
7,5
8,5

6,5
8,0
9,5

7,5

8,5
10

Phosphate
Glycine

8,0
9,0
10,5

Tris-HCl

Abs (280nm)

0.1

pH

0
4

6

8

10

12

Hình 1: Các dung dịch đệm ảnh hưởng đến hoạt tính

enzyme
Trong các dung dịch đệm khác nhau,
nhưng enzyme vẫn hoạt động tối ưu ở khoảng
pH = 8-8,5.

Hình 3: Kiểm tra các thành phần sau tinh chế SDSPAGE 12% Hàng 1, 2, 3: Serine protease sau tinh chế
có xử lý DTT Hàng 4: Serine protease sau tinh chế
không xử lý DTT. Hàng 6, 7, 8: Nọc rắn lục có xử lý
DTT. Hàng 9, 10: Nọc rắn lục không xử lý DTT
Mẫu enzyme do tinh chế cho một vạch
ngang với vạch enzyme có trong nọc rắn lục,

46


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 2 * 2014

Nghiên cứu Y học

sạch và nồng độ cao. Hoạt tính enzyme cũng cho

protease sau tinh chế Hàng 4: Serine protease chuẩn
Hàng 5, 6, 7: Nọc rắn lục

kết quả tương tự.

Xác định liều tối thiểu gây xuất huyết đường

chứng tỏ enzyme thu được sau tinh chế là tinh

kính 10mm vùng dưới da chuột (MHD)
Liều tối thiểu gây xuất huyết đường kính
10mm vùng dưới da chuột là liều cho phép ta
quan sát đường kính xuất huyết rõ nhất dưới da
chuột, không có biểu hiện xuất huyết trên da.
Trong nghiên cứu này, chúng tôi xác định được
MHD của nọc rắn lục là 2µg.
Tại nồng độ huyết thanh pha loãng 1/8
(0,5875 µg/µl) đã cho phép chứng minh khả
năng trung hòa gần như hoàn toàn và tại nồng
độ huyết thanh pha loãng 1/4 (1,175 µg/µl) cho
thấy kháng huyết thanh hoàn toàn trung hòa
Hình 4: Kiểm tra hoạt tính enzyme sau tinh chế
SDS-PAGE 12%-gelatine 0,1% Hàng 1, 2: Serine
4 µg

được nọc rắn lục toàn phần.

Hàm lượng nọc / 0,1 ml / chuột
2 µg
1 µg

0,5 µg

Mẫu chứng
NaCl 0,9%

Hình 5: Xác định MHD trên chuột
Xác định hiệu lực trung hòa hoạt tính enzyme trong nọc toàn phần của kháng huyết thanh
kháng nọc

KHT 1/32

KHT 1/16

KHT 1/8

KHT ¼

KHT 1/2

3MHD

Hình 6: Kháng huyết thanh trung hòa nọc rắn lục toàn phần

BÀN LUẬN
Trên thế giới, các loài rắn thuộc họ rắn lục

(µg/g) như sau: T. albolabris (0,60µg/g), T.
purpureomaculatus

(1,27µg/g),

T.

samatranus

(viperidae) có nọc gây độc hệ huyết mạch

(0,60µg/g), T. popeorium (1,45µg/g), T. flavoviridis

(hemotoxic) thường có độc lực khá cao. Theo tác

(2,5µg/g), T. muscrosquamatus (1,50µg/g), T.

giả Nget Hong Tan và cộng sự(9) nghiên cứu về

erythrurus (2,10µg/g), T. okinavensis (5,0µg/g), T.

độc lực nhiều loài rắn Trimeresurus ở Đông Nam

stejnegeri (1,78µg/g), T. elegans (5,00µg/g), T.

Á, Trung Quốc, Ấn Độ đã xác định giá trị LD50

macrops (10,00µg/g), T. wagleri (1,05µg/g). Trong

47


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 2 * 2014

Nghiên cứu Y học
nghiên cứu này, chúng tôi xác định độc lực qua

10 mm của loài rắn lục đuôi đỏ khá thấp, chứng

liều gây tử vong 50% số chuột thí nghiệm (LD50)

tỏ độc lực của nọc gây loét là khá cao so với các

của rắn lục đuôi đỏ (T. albolabris) ở Việt Nam là

loài rắn cùng họ.

0.464 µg/g. Theo Kaber-Behrens, chất có độc tính

Theo tác giả Nget Hong Tan và cộng sự(9) đã

càng cao giá trị LD50 càng thấp(9), điều này

tiến hành trung hòa độc tính của nọc T. albolabris

chứng tỏ độc lực của rắn lục đuôi đỏ ở Việt Nam

và kháng huyết thanh kháng nọc với nồng độ

trong nghiên cứu này khá cao.

trung hòa như sau: đối với kháng huyết thanh
p-

kháng nọc Trimeresurus đa giá NIPM (National

aminobenzamidine (PAB) là chất ức chế tổng

Institute of Preventive Medicine, Taiwan): 2,0

hợp của trypsin dạng serine protease. Các

mg/mL (mg trung hòa/mL kháng huyết thanh),

Trypsin dạng serine protease này liên kết đặc

kháng huyết thanh đơn giá GPV (Thai Red Cross

hiệu với Benzamidine Sepharose 6B được giữ lại

Society, Thailand): 1,9 mg/mL. Kháng huyết

trên cột. Dung dịch nọc rắn lục được nạp vào cột

thanh NIPM được pha loãng (1:8) (0,25 mg/mL),

ở pH = 7,4 với đệm Tris HCl 20mM, NaCl 0,5M;

lượng nọc sử dụng T. albolabris (3,5 µg) đủ để

các thành phần không bám đi ra khỏi cột và

gây tổn thương đường kính 11mm ở chuột.

serine protease được giữ lại trên cột. Đẩy serine

Trong nghiên cứu này, chúng tôi thử nghiệm

protease ra khỏi cột bằng glycine 0,1M, pH 2,5.

trung hòa tại nồng độ huyết thanh pha loãng 1/8

Mẫu enzyme do tinh chế cho một vạch ngang

(0,5875 mg/mL) đã cho phép chứng minh khả

với vạch enzyme có trong nọc rắn lục, chứng tỏ

năng trung hòa gần như hoàn toàn và tại nồng

enzyme thu được sau tinh chế là tinh sạch và

độ huyết thanh pha loãng 1/4 (1,175 mg/mL) cho

nồng độ cao. Theo tác giả Hoffmann và cộng

thấy kháng huyết thanh hoàn toàn trung hòa

sự(4), tinh chế serine protease từ nọc rắn lục

được nọc rắn lục toàn phần 3MHD (6,0 µg). Như

Bothrops atrox, nọc được pha trong đệm sodium

vậy, nồng độ huyết thanh (0.392 mg/mL) đã

phosphate (pH=7,5) để nạp vào cột. Khoảng pH

trung hòa hoàn toàn lượng nọc T.albolabris (2,0

tối ưu từng loại đệm khảo sát trên đã giúp cho

µg) liều tối thiểu gây xuất huyết đường kính

lựa chọn đúng pH cho từng loại đệm tương ứng

10mm. So sánh với thí nghiệm trên, nồng độ

khi tinh chế.

kháng huyết thanh để trung hòa đường kính 11

Benzamidine

Sepharose

TM

là

Trong nghiên cứu này, chúng tôi xác định

mm của tác giả Nget Hong Tan và cộng sự

(9)

là

được liều tối thiểu gây xuất huyết đường kính

0,25 mg/mL, so với thí nghiệm chúng tôi là 0,392

10mm (MHD) vùng dưới da chuột của nọc rắn

mg/mL. Qua đó, chứng tỏ kháng huyết thanh

lục đuôi đỏ là 2µg. Khi so sánh với nồng độ khác

kháng nọc của Viện Vaccin Nha Trang có tác

được tìm thấy trong nghiên cứu của Kabburalli

dụng trung hòa thành phần gây xuất huyết được

Sunitha và cộng sự(8), khảo sát ở các loài rắn lục

thử nghiệm trên chuột.

phổ biến ở vùng Trung Đông và Trung Á với

KẾT LUẬN

2MHD như sau: Echis carinatus (1µg), Echis

Qua nghiên cứu trên, chúng tôi xác định độc

cariatus sochureki (10µg), Echis carinatus leakeyi

lực qua liều gây tử vong 50% số chuột thí

(5µg), Echis eceollatus (5µg), Crotalus atrox (5µg).

nghiệm (LD50) của rắn lục đuôi đỏ (Trimeresurus

Qua đó, liều tối thiểu gây xuất huyết đường kính

48


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 2 * 2014
albolabris) ở Việt Nam là 0,464 µg/g, chiếm độc

Nghiên cứu Y học
2.

lực khá cao so với rắn lục cùng họ.
Nọc độc gây xuất huyết tại chỗ đã được

3.

chứng minh rõ ràng. Sử dụng sắc ký ái lực với
benzamidine đã cho phép tinh chế được serine

4.

protease để xác định tỷ lệ của các enzyme này
trong nọc và xác định được khoảng pH tối ưu
cho hoạt tính enzyme là 8-8,5.

5.

Do nọc rắn lục gây rối loạn đông cầm máu,

xuất huyết tại chỗ nên bước đầu chúng tôi đã
xác định được giá trị MHD của nọc là 2µg, liều

6.

gây xuất huyết tối thiểu đường kính 10mm.
Để ngăn ngừa triệu chứng xuất huyết khi
nhiễm độc nọc rắn lục, kháng huyết thanh

7.

kháng nọc có khả năng trung hòa tác động xuất
huyết ở 3MHD là 1,175µg.

ĐỀ XUẤT

8.

Từ những kết luận trên chúng tôi xin đưa ra
một số đề suất như sau:
Cần có nghiên cứu thêm phương pháp

9.

chống lại các biến chứng bệnh lý của nhiễm độc
nọc rắn lục đuôi đỏ do serine protease gây nên.
Cần sử dụng kháng huyết thanh kháng nọc
rắn lục khi tai nạn do rắn cắn kết hợp với biện
pháp chống gây loét ngay từ đầu càng sớm
càng tốt.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Calmette A (1892), "Etude expérimentale du venin de Naja
Tripudians ou Cobra Capel et exposé d'une méthode de
neutralisation de ce venin dans l'organisme" VI (3), 160-183.

10.

Chotenimitkhun R and Rojnuckarin P (2008), "Systemic
antivenom and skin necrosis after green pit viper bites"
Clinical toxicology, 46, 122-125.
Gutierrez J M, Theakston R D and Warrell D A (2006),
"Confronting the neglected problem of snake bite
envenoming: the need for a global partnership" PLoS
medicine, 3, e150.
Hofmann H. and Bon C (1987), "Blood coagulation induced
by the venom of Bothrops atrox. 2. Identification, purification,
and properties of two factor X activators", Biochemistry, 26,
780-787.
Kashuba E, Bailey J, Allsup D and Cawkwell L (2013), "The
kinin-kallikrein system: physiological roles, pathophysiology
and its relationship to cancer biomarkers" Biomarkers:
biochemical indicators of exposure, response, and
susceptibility to chemicals, 18, 279-296.
Khow O, Chanhome L, Omori-Satoh T, Puempunpanich S
and Sitprija V (2002), "A hemorrhagin as a metalloprotease in
the venom of Trimeresurus purpureomaculatus: purification
and characterization" Toxicon: official journal of the

International Society on Toxinology, 40, 455-461
Lê Đức Tâm, Nguyễn Thi Kê, Lê Văn Bé, Lê Văn Hiệp và CS.
(2003), "Nghiên cứu thử nghiệm trên người huyết thanh
kháng nọc rắn hổ đất (Naja kaouthia), huyết thanh kháng nọc
rắn lục tre (Trimeresurus albolabris)", Tạp chí Y học dự
phòng, tập XIII, số 6 (63).
Sunitha K, Hemshekhar M, Gaonkar S L, Sebastin Santhosh
M, Suresh Kumar M, Basappa, et al. (2011), "Neutralization of
haemorrhagic activity of viper venoms by 1-(3dimethylaminopropyl)-1-(4-fluorophenyl)-3-oxo-1,3dihydroisobenzofuran-5-car bonitrile " Basic & clinical
pharmacology & toxicology, 109, 292-299.
Tan Nget Hong, Choy Sow Kuen, Chin Khon Min and
Ponnudurai Gnanajothy (1994), "Cross-reactivity of
monovalent and polyvalent Trimeresurus antivenoms with
venoms from various species of Trimeresurus (lance-headed
pit viper) snake" Toxicon: official journal of the International
Society on Toxinology, 32, 849-853.
Trinh Xuan Kiem et al, (2008), 8th IST Asia Pacific meeting on
animal, plant and microbial toxins, biotoxins from nature to
human deseases. Hanoi & Halong Bay - Vietnam, In, 31, 58,
165.

Ngày nhận bài báo:
Ngày phản biện đánh giá bài báo:
Ngày bài báo được đăng:

21/01/2014
11/03/2014
20/03/2014

49